Luận án: Tổ chức các hoạt động du lịch tại một số di tích lịch sử văn hóa quốc gia của Hà Nội theo hướng phát triển bền vững

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN

NGUY N VĂN ð C
T CH C CÁC HO T ð NG DU L CH
T I M T S DI TÍCH L CH S VĂN HOÁ QU C GIA
C A HÀ N I THEO HƯ NG PHÁT TRI N B N V NG
Chuyên ngành :QU N LÝ KINH T (KINH T DU L CH)
Mã s : 62.34.01.01
LU N ÁN TI N SĨ KINH T
Ngư i hư ng d n khoa h c : 1. PGS.TS. PH M H NG CHƯƠNG
2. TS. NGUY N VĂN LƯU
HÀ N I - 2013

i
L I CAM ðOAN
ðây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t
qu nghiên c u trong lu n án là trung th c và chưa t ng ñư c
công b trong b t kỳ công trình nào khác.
Tác gi lu n án

ii
M C L C
L I CAM ðOAN ..........................................................................................................i
DANH M C T VI T T T......................................................................................vi
DANH M C B NG BI U, SƠ ð ..........................................................................vii
PH N M ð U...........................................................................................................1
CHƯƠNG 1:CƠ S KHOA H C V T CH C CÁC HO T ð NG DU
L CH T I CÁC DI TÍCH L CH S - VĂN HÓA ..............................................12
1.1. GIÁ TR C A DI TÍCH L CH S VĂN HÓA......................................................12
1.1.1. Khái ni m di tích l ch s văn hoá .....................................................................12
1.1.2. Phân lo i di tích l ch s văn hóa .......................................................................14
1.1.3. Nh ng ñ c ñi m cơ b n c a di tích l ch s văn hóa ......................................17
1.1.4. Giá tr c a di tích l ch s văn hóa ñ i v i ho t ñ ng du l ch............................19
1.2. NHU C U VÀ HÀNH VI C A KHÁCH DU L CH T I CÁC DI TÍCH
L CH S VĂN HÓA.................................................................................................20
1.2.1. Nhu c u c a khách du l ch t i các di tích l ch s văn hóa ................................20
1.2.2. Hành vi tiêu dùng và tr i nghi m c a khách du l ch t i các di tích l ch s
văn hóa ..............................................................................................................22
1.3. T CH C CÁC HO T ð NG DU L CH T I CÁC DI TÍCH L CH S
VĂN HÓA...................................................................................................................25
1.3.1. Các bên tham gia vào t ch c các ho t ñ ng du l ch........................................25
1.3.2. L i ích và chi phí c a t ch c các ho t ñ ng du l ch t i các di tích l ch s
văn hóa ..............................................................................................................27
1.3.3. Yêu c u phát tri n b n v ng ñ i v i các ho t ñ ng du l ch..............................29
1.4. QUY TRÌNH PH I H P T CH C HO T ð NG DU L CH GI A
DOANH NGHI P L HÀNH VÀ ðƠN V QU N LÝ DI TÍCH........................37
1.4.1. T ch c kh o sát nhu c u và kh năng t ch c ho t ñ ng du l ch....................37
1.4.2. T ch c thi t k các ho t ñ ng du l ch .............................................................38
1.4.3. Phương th c t ch c th c hi n các ho t ñ ng du l ch......................................38
1.5. CÁC Y U T NH HƯ NG ð N T CH C CÁC HO T ð NG DU
L CH T I CÁC DI TÍCH L CH S VĂN HÓA ...................................................39

iii
1.5.1. Cơ s h t ng.....................................................................................................39
1.5.2. Môi trư ng t nhiên c a di tích l ch s văn hoá...............................................39
1.5.3. Môi trư ng kinh t xã h i .................................................................................40
1.5.4. Các nhà cung ng d ch v ................................................................................40
1.6. KINH NGHI M QU C T , TRONG NƯ C T CH C HO T ð NG DU
L CH T I CÁC DI TÍCH L CH S VĂN HÓA VÀ BÀI H C KINH
NGHI M ....................................................................................................................40
1.6.1. Kinh nghi m qu c t .........................................................................................40
1.6.2. Kinh nghi m trong nư c ...................................................................................45
1.6.3. Bài h c kinh nghi m .........................................................................................46
K T LU N CHƯƠNG 1...........................................................................................49
CHƯƠNG 2: TH C TR NG T CH C CÁC HO T ð NG DU L CH T I
M T S DI TÍCH L CH S VĂN HOÁ QU C GIA C A HÀ N I.................50
2.1. T NG QUAN V H TH NG CÁC DI TÍCH L CH S VĂN HÓA TRÊN
ð A BÀN HÀ N I .....................................................................................................50
2.1.1. Khái quát chung h th ng di tích l ch s văn hóa c a Hà N i [33,34].............50
2.1.2. Công tác qu n lý các di tích l ch s văn hóa.....................................................52
2.1.3. ðóng góp c a các di tích l ch s văn hóa trong phát tri n du l ch....................54
2.2. T CH C HO T ð NG DU L CH T I VĂN MI U QU C T GIÁM HÀ
N I..............................................................................................................................56
2.2.1. Gi i thi u khái quát v Văn Mi u – Qu c T Giám ........................................56
2.2.2. Ho t ñ ng trưng bày hi n v t............................................................................59
2.2.3. Ho t ñ ng hư ng d n tham quan......................................................................62
2.2.4. Ho t ñ ng bi u di n ngh thu t ........................................................................65
2.2.5. Ho t ñ ng l h i................................................................................................67
2.2.6. Ho t ñ ng bán hàng lưu ni m...........................................................................69
2.2.7. ðánh giá chung c a khách v t ch c ho t ñ ng du l ch theo hư ng phát
tri n b n v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám.................................................72
2.3. T CH C HO T ð NG DU L CH T I DI TÍCH NG C SƠN........................78
2.3.1. Khái quát v di tích Ng c Sơn..........................................................................78
2.3.3. Ho t ñ ng hư ng d n tham quan......................................................................83

iv
2.3.4. Ho t ñ ng l h i................................................................................................86
2.3.5. Ho t ñ ng bán hàng lưu ni m...........................................................................86
2.3.6. ðánh giá chung c a khách v công tác t ch c ho t ñ ng du l ch theo
hư ng phát tri n b n v ng t i di tích Ng c Sơn...............................................89
2.4. T CH C HO T ð NG DU L CH T I DI TÍCH C LOA .............................95
2.4.1. Khái quát v di tích Thành C Loa...................................................................95
2.4.3. Ho t ñ ng hư ng d n tham quan....................................................................100
2.4.4. Ho t ñ ng l h i..............................................................................................103
2.4.5. Ho t ñ ng bán hàng lưu ni m.........................................................................106
2.4.6. ðánh giá chung c a khách v công tác t ch c ho t ñ ng du l ch theo hư ng phát
tri n b n v ng t i di tích C Loa .......................................................................109
2.5. M T S SO SÁNH V T CH C HO T ð NG DU L CH T I BA DI
TÍCH L CH S VĂN HÓA....................................................................................114
2.5.1. ðánh giá c a khách ñ i v i t ng các ho t ñ ng du l ch t i ba di tích............114
2.5.2. ðánh giá c a khách du l ch v công tác t ch c các ho t ñ ng du l ch theo
hư ng phát tri n b n v ng t i ba di tích .........................................................119
2.5.3. ðánh giá c a khách du l ch v k t qu các ho t ñ ng du l ch t i ba di tích .........121
2.6. S PH I H P GI A DOANH NGHI P L HÀNH V I ðƠN V QU N
LÝ DI TÍCH TRONG T CH C HO T ð NG DU L CH..............................122
2.7. M T S ðÁNH GIÁ CHUNG V THÀNH CÔNG VÀ H N CH .................124
2.7.1. Thành công và nguyên nhân ..........................................................................124
2.7.2. H n ch và nguyên nhân.................................................................................125
K T LU N CHƯƠNG 2.........................................................................................128
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP HOÀN THI N T CH C CÁC HO T ð NG DU
L CH T I M T S DI TÍCH L CH S VĂN HOÁ QU C GIA C A HÀ
N I ...................................................................................................................................... 129
3.1. H TH NG CÁC QUAN ðI M ð NH HƯ NG T CH C HO T ð NG
DU L CH T I CÁC DI TÍCH L CH S VĂN HÓA...........................................129
3.1.1. Quan ñi m v a b o t n và v a khai thác b n v ng........................................129
3.1.2. Quan ñi m h p tác phát tri n b n v ng..........................................................130

v
3.2. M T S GI I PHÁP T CH C CÁC HO T ð NG DU L CH T I M T
S DI TÍCH L CH S VĂN HOÁ........................................................................131
3.2.1. Hoàn thi n mô hình t ch c các ho t ñ ng du l ch t i di tích l ch s văn hóa
theo hư ng phát tri n b n v ng........................................................................131
3.2.2. Các gi i pháp và ki n ngh ñ i v i di tích Văn Mi u – Qu c T Giám.........146
3.2.3. Các gi i pháp và ki n ngh ñ i v i di tích ð n Ng c Sơn..............................151
3.2.4. Các gi i pháp và ki n ngh ñ i v i di tích C Loa .........................................155
3.3. M T S ð XU T ð I V I CÁC DOANH NGHI P L HÀNH .................160
3.3.1. Tăng cư ng ph i h p khai thác các di tích l ch s văn hóa............................160
3.3.2. Tăng cư ng ph i h p v i ñơn v qu n lý di tích.............................................161
3.4. M T S KI N NGH ð I V I CÁC CƠ QUAN QU N LÝ NHÀ NƯ C....161
3.4.1. ð i v i Nhà nư c, Chính ph , các B ngành.................................................161
3.4.2. ð i v i Thành ph Hà N i..............................................................................163
3.4.3. ð i v i các ñơn v qu n lý di tích...................................................................166
3.5. ðI U KI N TH C HI N CÁC GI I PHÁP ......................................................168
3.5.1. Tăng cư ng ngu n l c t ch c các ho t ñ ng du l ch c a c ng ñ ng ñ a
phương, ñơn v qu n lý di tích l ch s văn hóa...............................................168
3.5.2. Cơ ch , chính sách, h th ng văn b n lu t và dư i lu t ñ y ñ , ñ ng b ,
nh t quán ñ nh hư ng phát tri n du l ch b n v ng .........................................169
3.5.3. Th trư ng khách có quy mô l n.....................................................................170
3.5.4. Trình ñ kinh doanh và năng l c c nh tranh c a doanh nghi p l hành........170
3.5.5. Các nhà cung ng d ch v t ch c ho t ñ ng du l ch ña d ng và phong
phú, ch t lư ng................................................................................................171
K T LU N CHƯƠNG 3.........................................................................................172
K T LU N...............................................................................................................173
DANH M C CÔNG TRÌNH C A TÁC GI CÓ LIÊN QUAN ð N ð ÁN.175
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................................176
PH L C..................................................................................................................184

vi
DANH M C T VI T T T
DT Di tích
DTLSVH Di tích l ch s văn hóa
HDV/TMV Hư ng d n viên/ Thuy t minh viên
HðDL Ho t ñ ng du l ch
DLBV Du l ch b n v ng
PTDLBV Phát tri n du l ch b n v ng
DTVM-QTG Di tích Văn Mi u – Qu c T Giám
DTNS Di tích Ng c Sơn
DTCL Di tích C Loa
UNWTO T ch c Du l ch th gi i
WTTC H i ñ ng du l ch và L hành th gi i
UNESCO T ch c Giáo d c, Khoa h c và Văn hóa c a Liên h p qu c
PUP L p ho ch qu n lý và phát tri n du l ch
UBND y ban nhân dân
B VH, TT và DL B Văn hóa, Th thao và Du l ch
S VH, TT và DL S VH, TT và DL

vii
DANH M C B NG BI U, SƠ ð
B ng 2.1. Giá vé tham quan ....................................................................................... 55
B ng 2.2. S lư ng khách tham quan, t ng thu ......................................................... 55
B ng 2.3. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng trưng bày hi n v t theo hư ng phát
tri n b n v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám.......................................... 60
B ng. 2.4. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Hi n v t trưng bày th hi n rõ nét
truy n th ng” t i Văn Mi u – Qu c T Giám........................................... 61
B ng 2. 5. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng hư ng d n theo hư ng phát tri n b n
v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám......................................................... 63
B ng. 2.6. ðánh giá c a khách v tiêu chí “ Nh ng thông tin TMV/HDV cung
c p ñ y ñ , chính xác”............................................................................... 64
B ng 2.7. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng bi u di n ngh thu t theo hư ng
phát tri n b n v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám................................. 66
B ng.2.8. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Hð bi u di n ngh thu t phù h p” t i
Văn Mi u – Qu c T Giám....................................................................... 66
B ng 2.9. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng l h i theo hư ng phát tri n b n
v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám......................................................... 68
B ng.2.10. ðánh giá c a khách v “Hð l h i di n ra h p d n” t i Văn Mi u –
Qu c T Giám ........................................................................................... 68
B ng 2.11. ðánh giá c a khách v bán hàng lưu ni m theo hư ng phát tri n b n
v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám........................................................ 70
B ng.2.12. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Ch ng lo i s n ph m phù h p” t i
Văn Mi u – Qu c T Giám....................................................................... 72
B ng 2.13. ðánh giá c a khách v công tác t ch c ho t ñ ng du l ch theo hư ng
phát tri n b n v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám.................................. 73
B ng.2.14. ðánh giá c a khách v tiêu chí “H th ng b ng ch d n l i ñi, ngôn
ng phù h p” t i di tích Văn Mi u – Qu c T Giám................................ 75

viii
B ng 2.15. ðánh giá c a khách v k t qu t ch c các ho t ñ ng du l ch theo
hư ng phát tri n b n v ng t i Văn Mi u – Qu c T Giám ...................... 76
B ng. 2.16. ðánh giá c a khách v tiêu chí “ðã có nh ng tr i nghi m t t ñ p” t i
di tích Văn Mi u – Qu c T Giám............................................................ 77
B ng 2.17. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng trưng bày hi n v t theo hư ng phát
tri n b n v ng t i di tích Ng c Sơn.......................................................... 82
B ng. 2.18. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Hi n v t trưng bày th hi n rõ nét
truy n th ng” t i di tích Ng c Sơn............................................................ 83
B ng 2.19. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng hư ng d n tham quan heo hư ng
phát tri n b n v ng t i di tích Ng c Sơn.................................................. 84
B ng.2.20. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Nh ng thông tin TMV/HDV cung c p
ñ y ñ , chính xác” t i di tích Ng c Sơn .................................................... 85
B ng 2.21. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng bán hàng lưu ni m heo hư ng phát
B ng. 2.22. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Ch ng lo i s n ph m phù h p” t i di
tích Ng c Sơn ............................................................................................ 89
B ng 2.23. ðánh giá c a khách v công tác t ch c ho t ñ ng theo hư ng phát
B ng. 2.24.ðánh giá c a khách v tiêu chí “H th ng b ng ch d n l i ñi, ngôn
ng phù h p” t i di tích Ng c Sơn........................................................... 92
B ng 2.25. ðánh giá c a khách v k t qu các ho t ñ ng du l ch theo hư ng phát
B ng.2.26. ðánh giá c a khách v tiêu chí “ðã có nh ng tr i nghi m t t ñ p” t i
di tích Ng c Sơn ........................................................................................ 94
B ng 2.27. ðánh giá khách v ho t ñ ng trưng bày hi n v t theo hư ng phát tri n
b n v ng t i di tích C Loa ...................................................................... 99
B ng.2.28. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Hi n v t trưng bày th hi n rõ nét
truy n th ng” t i di tích C Loa ................................................................ 100

ix
B ng 2.29. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng hư ng d n theo hư ng phát tri n b n
v ng t i di tích C Loa .............................................................................. 101
B ng.2.30. ðánh giá c a khách v tiêu chí“Nh ng thông tin TMV/HDV cung c p
ñ y ñ , chính xác” t i di tích C Loa ........................................................ 102
B ng 2.31. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng l h i theo hư ng phát tri n b n
v ng t i di tích C Loa .............................................................................. 104
B ng. 2.32. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Hð l h i di n ra h p d n” t i di tích
C Loa........................................................................................................ 105
B ng 2.33. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng bán hàng lưu ni m theo hư ng phát
tri n b n v ng t i di tích C Loa............................................................... 107
B ng.2.34. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Ch ng lo i s n ph m phù h p” t i di
tích C Loa ................................................................................................ 108
B ng 2.35. ðánh giá c a khách v công tác t ch c ho t ñ ng du l ch theo hư ng
phát tri n b n v ng t i di tích C Loa ....................................................... 109
B ng. 2.36. ðánh giá c a khách v tiêu chí “H th ng b ng ch d n l i ñi, ngôn
ng phù h p” t i di tích C Loa ................................................................ 111
tri n b n v ng t i di tích C Loa............................................................... 112
di tích C Loa ............................................................................................ 113
B ng 2.39. ðánh giá c a khách v t ch c ho t ñ ng trưng bày theo hư ng phát
tri n b n v ng t i ba di tích ....................................................................... 114
B ng.2.40. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Hi n v t trưng bày th hi n rõ nét
truy n th ng” t i ba di tích ........................................................................ 115
B ng 2.41. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng hư ng d n tham quan theo hư ng
phát tri n b n v ng t i ba di tích ............................................................... 116
B ng.2.42. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Nh ng thông tin TMV/HDV cung c p
ñ y ñ , chính xác” t i ba di tích ................................................................ 116

x
B ng 2.43 ðánh giá c a khách v ho t ñ ng l h i theo hư ng phát tri n b n
v ng t i ba di tích ...................................................................................... 117
B ng.2.44. ðánh giá c a khách v tiêu chí “Hð l h i di n ra h p d n” t i ba di
tích ............................................................................................................. 117
B ng 2.45. ðánh giá c a khách v ho t ñ ng bán hàng lưu ni m theo hư ng phát
B ng.2.46. ðánh giá c a khách v tiêu chí” Ch ng lo i s n ph m phù h p” t i ba
di tích ......................................................................................................... 119
B ng 2.47. ðánh giá c a khách v công tác t ch c các ho t ñ ng du l ch theo
hư ng phát tri n b n v ng t i ba di tích.................................................... 120
B ng.2.48. ðánh giá c a khách v tiêu chí “H th ng b ng ch d n l i ñi, ngôn
ng phù h p” t i ba di tích ........................................................................ 120
ba di tích..................................................................................................... 122
DANH M C SƠ ð
Sơ ñ 2.1. Phân công qu n lý di tích trên ñ a bàn Hà N i .......................................... 52
Sơ ñ 3.1. Mô hình t ch c ho t ñ ng du l ch t i các di tích l ch s văn hóa............ 135

1
PH N M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Nhu c u c a khách du l ch mu n tìm hi u sâu hơn, c m nh n ñ y ñ hơn giá tr
văn hóa, l ch s thông qua các ho t ñ ng du l ch t i các DTLSVH. Các ho t ñ ng du l ch
t ch c t i các di tích l ch s văn hoá thư ng bao g m: ho t ñ ng tham quan, thông tin
hư ng d n, t ch c bi u di n ngh thu t, ho t ñ ng mô ph ng, l h i, bán hàng lưu
ni m. Ho t ñ ng du l ch giúp khách c m nh n ñư c giá tr c a di tích l ch s văn hóa,
góp ph n làm tăng giá tr c a nơi ñ n. Ho t ñ ng cung ng d ch v t i các DTLSVH t o
ngu n thu ñ b o t n, trùng tu, phát huy giá tr c a DTLSVH. Các doanh nghi p du l ch
phát tri n s n ph m v i tuy n ñi m khai thác các DTLSVH có t ch c t t các ho t ñ ng
du l ch s làm gia tăng giá tr c a DTLSVH và giá tr c a s n ph m du l ch.
M i ho t ñ ng du l ch có hình th c, n i dung, quy trình t ch c, ñ a ñi m,
không gian, th i gian, k ch b n khác nhau nh m ñáp ng nhu c u ña d ng c a khách
du l ch. Vì v y các ho t ñ ng cung c p d ch v cũng r t ña d ng và phong phú. Ví
d : có ho t ñ ng giúp khách nhìn ng m, ho t ñ ng giúp khách tr i nghi m, ho t
ñ ng giúp khách h c t p, ho t ñ ng giúp khách nh n th c trách nhi m v i c ng
ñ ng, xã h i, môi trư ng,… Tuy nhiên, hi n nay các ho t ñ ng du l ch t i các
DTLSVH Hà N i nói riêng và Vi t Nam nói chung còn nghèo nàn, ñơn ñi u v c
hình th c và n i dung d n ñ n nh hư ng ñ n ch t lư ng tuy n ñi m du l ch, s n
ph m du l ch liên quan.
Ngày nay, phát tri n b n v ng ñang ñư c quan tâm hàng ñ u m i c p ñ
qu n lý. Ba tr c t c a phát tri n b n v ng ñư c th a nh n và nh n m nh ñó là s
b n v ng v kinh t , s b n v ng xã h i và s b n v ng v môi trư ng. Ba tr c t
này tương tác và ph thu c l n nhau. Nói phát tri n b n v ng có nghĩa là t o m t s
cân b ng gi a kinh t , xã h i và môi trư ng. Ngành du l ch có m t v trí ñ c bi t
quan tr ng trong phát tri n b n v ng.
Th ñô Hà N i là m t trong nh ng trung tâm du l ch tr ng ñi m c a c nư c. Hà
N i có ngu n tài nguyên du l ch phong phú v i r t nhi u danh lam th ng c nh. Nhưng
ñ n nay, vi c t ch c các ho t ñ ng du l ch t i nơi có tài nguyên du l ch nói chung và

2
t i các di tích l ch s văn hoá nói riêng trên ñ a bàn Hà N i còn nhi u b t c p. Các ho t
ñ ng cung ng d ch v t i các DTLSVH chưa phù h p v n i dung và quy trình t
ch c, chưa ñ m b o ñư c nguyên t c b o t n và khai thác. Chưa coi tr ng m c tiêu c a
phát tri n b n v ng, chưa có s ph i h p gi a các ñơn v qu n lý DTLSVH v i các
doanh nghi p l hành trong vi c t ch c các ho t ñ ng du l ch theo hư ng phát tri n
b n v ng, ñ phát tri n chương trình du l ch theo hư ng phát tri n b n v ng. Xu t phát
t ý tư ng nghiên c u lý lu n và ng d ng ñ phát tri n du l ch b n v ng t i các ñi m
du l ch, nghiên c u sinh ñã ch n ñ tài “ T ch c các ho t ñ ng du l ch t i m t s di
tích l ch s văn hóa qu c gia c a Hà N i theo hư ng phát tri n b n v ng”.
2. M c ñích nghiên c u
- Làm rõ s k t h p gi a các ñơn v kinh doanh du l ch v i các ñơn v qu n lý
DTLSVH ñ phát tri n các s n ph m du l ch theo hư ng phát tri n b n v ng. ð nh
hư ng t ch c các ho t ñ ng du l ch t i các DTLSVH theo hư ng b n v ng bao
g m: th a mãn nhu c u tr i nghi m c a khách du l ch, b o t n và phát huy các giá
tr c a di tích thông qua t ch c các ho t ñ ng du l ch hư ng t i t ch v tài chính,
t i ña l i ích gi a các bên liên quan, b o v môi trư ng và văn hóa c ng ñ ng.
- ðánh giá th c tr ng t ch c m t s ho t ñ ng du l ch t i các ñi m du l ch l a
ch n nghiên c u.
- ð xu t các gi i pháp t ch c các ho t ñ ng du l ch theo hư ng phát tri n
b n v ng.
3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u:
T ch c các ho t ñ ng du l ch t i các di tích l ch s văn hóa qu c gia theo
hư ng phát tri n b n v ng.
Ph m vi nghiên c u:
- Lu n án l a ch n ba di tích l ch s văn hoá qu c gia Hà N i ñ nghiên c u.
Bao g m: di tích Văn Mi u – Qu c T Giám, di tích Ng c Sơn, di tích C Loa. T i
m i ñi m t p trung nghiên c u b n ho t ñ ng cung ng d ch v là: Trưng bày hi n
v t, hư ng d n tham quan, bi u di n ngh thu t, bán hàng lưu ni m.
- Th i gian nghiên c u: t 2008 - 2010

3
4. Các phương pháp nghiên c u
Phương pháp lu n
V n d ng phương pháp duy v t bi n ch ng và l ch s làm n n t ng trong quá
trình phân tích và k t lu n v n ñ nghiên c u. Căn c vào cơ s lý lu n v t ch c
ho t ñ ng du l ch t i DTLSVH, lý lu n v phát tri n du l ch b n v ng, lu n án ñánh
giá th c tr ng t ch c ho t ñ ng du l ch t i m t s DTLSVH qu c gia c a Hà N i
thông qua ñi u tra khách du l ch, ph ng v n ñ i di n nhà qu n lý t i m t s cơ quan
qu n lý nhà nư c v du l ch, ñơn v kinh doanh du l ch, ñơn v qu n lý di tích t ñó
xác ñ nh các v n ñ v t ch c ho t ñ ng du l ch; h th ng các quan ñi m, ñ nh
hư ng t ch c ho t ñ ng du l ch t i DTLSVH theo hư ng phát tri n b n v ng; ñưa
ra các gi i pháp hoàn thi n, các ki n ngh và ñi u ki n th c hi n các gi i pháp ñư c
mô t theo sơ ñ dư i ñây:
Sơ ñ 1: Phương pháp lu n nghiên c u
Ngu n: Mô t c a tác gi
Lý lu n v t ch c các
Hð DL t i DTLSVH
Lý lu n v phát tri n DLBV
Th c tr ng t ch c các ho t ñ ng du l ch
Quan ñi m
ð nh hư ng phát
tri n du l ch c a
Nhà nư c
Ki n ngh ,
gi i pháp
ði u tra khách
du l ch
Ph ng v n nhà
qu n lý
Các v n ñ v t ch c các ho t ñ ng du l ch

4
Mô hình nghiên c u lý thuy t
Mô hình nghiên c u lý thuy t ñư c xây d ng trên cơ s xem xét m i
quan h gi a các bên trong phát tri n du l ch b n v ng, m i quan h gi a các bên
trong t ch c ho t ñ ng du l ch t i các DTLSVH theo hư ng phát tri n b n
v ng, b tiêu chu n qu n lý s ki n b n v ng (BS 8901). Căn c vào các giá tr c a
DTLSVH, các yêu c u v phát tri n du l ch b n v ng, ñơn v qu n lý di tích l ch s văn
hóa ph i h p v i các doanh nghi p l hành nghiên c u nhu c u c a khách du l ch t i
DTLSVH ñ t ch c các ho t ñ ng trưng bày hi n v t, hư ng d n tham quan, bi u
di n ngh thu t, bán hàng lưu ni m.v.v...nh m ñáp ng nhu c u tr i nghi m c a khách
du l ch, b o t n và phát huy các giá tr c a DTLSVH thông qua t ch c ho t ñ ng du
l ch hư ng t i t ch v tài chính, ñ m b o l i ích gi a các bên liên quan, b o v môi
trư ng và văn hóa c ng ñ ng. T ch c ho t ñ ng du l ch t i các DTLSVH ch u nh
hư ng c a các y u t môi trư ng t nhiên, môi trư ng xã h i, nhà cung c p d ch v , cơ
s h t ng ñư c minh h a theo mô hình nghiên c u lý thuy t t i Sơ ñ 2 dư i ñây:
Sơ ñ 2: Mô hình nghiên c u lý thuy t t ch c các ho t ñ ng du l ch
t i các di tích l ch s văn hóa
Ngu n: Mô t c a tác gi
Giá tr
di tích
Yêu
c u
phát
tri n
b n
v ng
ðơn
v
qu n
lý di
tích
Nhu
c u
c a
khách
t i
DTLS
VH
Doanh
nghi p
l hành
Các ho t ñ ng du l ch
- Trưng bày hi n v t
- Hư ng d n tham quan
- Bi u di n ngh thu t
- Bán hàng lưu ni m
-……………….
Nhà cung
c p d ch
v
Cơ s
h t ng
Môi
trư ng
t
nhiên
Môi
trư ng
xã h i
ð nh hư ng
phát tri n b n
v ng
- Th a mãn
nhu c u tr i
nghi m c a
khách
- Cân b ng l i
ích gi a các
bên liên quan
- B o t n và
phát huy giá
tr di tích
thông qua các
ho t ñ ng du
l ch
- B o v môi
trư ng, văn
hóa c ng ñ ng

5
Phương pháp thu th p thông tin sơ c p
ð ñ t ñư c m c tiêu nghiên c u, gi i quy t các nhi m v nghiên c u, lu n
án s d ng k t h p hai phương pháp - nghiên c u ñ nh tính và nghiên c u ñ nh
lư ng. Trong ñó, nghiên c u ñ nh tính là s d ng phương pháp ph ng v n sâu các
cán b qu n lý m t s ñơn v liên quan. Nghiên c u ñ nh lư ng là s d ng phương
pháp ñi u tra kh o sát ñánh giá c a khách du l ch.
- Ph ng v n chuyên sâu
+ M c tiêu ph ng v n sâu
M c tiêu c a vi c áp d ng phương pháp ph ng v n sâu cho ñ tài là ñ xem
xét ý ki n ñánh giá c a cán b qu n lý c a ñơn v qu n lý di tích, ñơn v qu n lý nhà
nư c v du l ch, doanh nghi p l hành v th c hi n quy trình t ch c các ho t ñ ng
du l ch t i các di tích l ch s văn hóa và vi c ph i h p gi a các bên trong t ch c
các ho t ñ ng du l ch t i các di tích l ch s văn hóa.
+ ð i tư ng tham gia
Ph ng v n sâu cán b qu n lý t i cơ quan qu n lý nhà nư c v du l ch,
Doanh nghi p l hành và ban qu n lý di tích l ch s văn hoá ( Ph l c 1 B ng 1.1).
+ Thu th p và x lý thông tin
ð ñ m b o ch t lư ng ph ng v n và thu th p ñ y ñ các n i dung liên quan,
n i dung câu h i ph ng v n cơ b n ñư c xây d ng trên cơ s n i dung quy trình t
ch c kh o sát, thi t k , t ch c các ho t ñ ng du l ch t i các di tích l ch s văn hóa
và m i quan h ph i h p gi a các bên trong t ch c các ho t ñ ng du l ch (Ph l c
2). Các cu c ph ng v n ñư c ti n hành t i văn phòng làm vi c. M i cu c ph ng v n
trung bình kéo dài 45 phút, v các n i dung ñã nêu. T t c các ñ i tư ng tham gia
ph ng v n ñ u r t quan tâm ng h nghiên c u và s n sàng cung c p các thông tin
khi ñư c ñ ngh cũng như chia s các quan ñi m riêng c a cá nhân. K t qu rút ra
không ch d a vào vi c t ng h p l i nh ng ý ki n cá nhân riêng r theo t ng n i
dung c th mà còn ñư c t p h p thành quan ñi m chung ñ i v i nh ng v n ñ mà
các ñ i tư ng ph ng v n có cách nhìn tương t như nhau.

6
- Kh o sát ñánh giá c a khách du l ch
+ M c tiêu ñi u tra ch n m u: M c tiêu c a vi c áp d ng phương pháp ñi u
tra ch n m u cho ñ tài là ñ thu th p ý ki n ñánh giá c a khách du l ch v ch t
lư ng các ho t ñ ng du l ch t i các di tích l ch s văn hóa. Do ñó, vi c s d ng
phi u ñi u tra trên di n r ng s giúp tác gi thu th p ñư c nh ng nh n ñ nh và ñánh
giá c a khách du l ch c n thi t như các tiêu chí ñánh giá các ho t ñ ng du l ch theo
hư ng phát tri n b n v ng, m c ñ th a mãn c a khách du l ch, công tác t ch c
các ho t ñ ng du l ch t i 03 DTLSVH ñã l a ch n.
+ Xây d ng phi u ñi u tra: Phi u ñi u tra ñư c hình thành trên cơ s l a
ch n n i dung tiêu chí ñánh giá các ho t ñ ng du l ch theo hư ng phát tri n b n
v ng ñ i v i t ng ho t ñ ng bao g m ti ng Vi t và ti ng Anh. S ñánh giá c a
khách du l ch thông qua tr l i các câu h i và nh ng tuyên b xoay quanh các n i
dung tiêu chí t ch c các ho t ñ ng du l ch t quy trình t ch c, tiêu chí ñánh giá
b n v ng, công tác qu n lý nói chung, s liên k t các ho t ñ ng du l ch. Khách du
l ch ñưa ra ý ki n ñánh giá b ng cách khoanh tròn vào m c ñ ng ý c a mình v i
quy ư c 1 là R t không ñ ng ý , 2 là Không ñ ng ý, 3 là Không ñ ng ý cũng không
ph n ñ i, 4 là ð ng ý ñ n 5 là R t ñ ng ý theo thang do Likert (Ph l c 2).
+ Ch n m u và thu th p s li u: ð i v i cu c ñi u tra ch n m u, nh m
ñ m b o tính ñ i di n c a m u, phi u ñi u tra ñư c g i t i khách du l ch thông qua
ñ i ngũ hư ng d n viên m t s công ty du l ch có chương trình du l ch khai thác
03 DTLSVH ñã l a ch n, qua các l p h c sinh sinh viên chuyên ngành hư ng d n
du l ch kh o sát, h c t p t i 03 DTLSVH. ð i tư ng khách l a ch n g i phi u ñ m
b o tính ñ i di n bao g m ñi theo ñoàn s d ng thuy t minh viên t i ñi m, ñi theo
ñoàn s d ng hư ng d n c a ñoàn, khách t tham quan, khách ñi l ; ñ i di n v
qu c t ch, gi i tính, ñ tu i, ngh nghi p, m c ñích tham quan.
T các di tích l ch s văn hoá t i Hà N i ph c v ho t ñ ng du l ch, tác gi
ch l a ch n 03 di tích ñi n hình: Văn Mi u - Qu c T Giám, ð n Ng c Sơn, và
Thành C Loa. Ba di tích này là nh ng di tích ñã ñư c công nh n là di tích c p
qu c gia, có th ñ i di n cho toàn b h th ng di tích l ch s văn hóa c a Hà N i,
ch a ñ ng nhi u giá tr v t ch t và tinh th n phong phú, b n s c văn hóa không ch

7
c a ngư i Hà N i mà c a c dân t c; ñ m b o ñ i di n v m t giá tr , không gian,
th i gian. Ngoài ra, ñây cũng là nh ng ñi m du l ch n i ti ng thu hút ñông ñ o du
khách trong nư c và qu c t ñ ng th i nh ng di tích này ñã và ñang t ch c cung
c p các ho t ñ ng du l ch ch y u.
Kh o sát th c t ñư c ti n hành t i 3 di tích ñã l a ch n. Quá trình kh o sát
ñư c chia thành nhi u l n v i m c ñích và n i dung khác nhau. Trong ñó có 2 ñ t
kh o sát chính ñư c ti n hành vào tháng 2, tháng 8 năm 2009, và 2 ñ t kh o sát vào
tháng 5,10 năm 2010.
ð t kh o sát l n 1 v i m c ñích tìm hi u cơ c u t ch c, hi n tr ng c a di
tích, các ho t ñ ng chính, th c tr ng ho t ñ ng du l ch, s lư ng, cơ c u khách tham
quan t i 03 di tích ñã l a ch n.
ð t kh o sát l n 2 v i m c ñích tìm hi u th c tr ng t ch c các ho t ñ ng du
l ch t i các di tích. Quan sát, tìm hi u quy trình t ch c ho t ñ ng du l ch theo
hư ng phát tri n b n v ng. ðóng vai khách du l ch t tham quan, mua d ch v
hư ng d n và nghe thuy t minh viên hư ng d n tham quan t i các di tích, theo ñoàn
khách tham quan có hư ng d n viên..
- ð t kh o sát l n 3, 4 v i m c ñích tìm hi u nh ng ñánh giá, c m nh n v
c a khách v t ch c các ho t ñ ng du l ch theo hư ng phát tri n b n v ng.
Căn c l a ch n 03 DTLSVH là căn c ñ i di n v lo i hình DTLSVH, giá
tr tiêu bi u, v trí ñ a lý, kh năng liên k t tuy n ñi m, là ñi m du l ch trong s n
ph m l hành c a DNLH.
Phi u ñi u tra ñư c chuy n tr c ti p t i khách qua hư ng d n viên c a công
ty du l ch d n khách ñ n tham quan 03 di tích; chuy n tr c ti p cho khách t tham
quan t i 03 DTLSVH qua h c sinh sinh viên chuyên ngành Hư ng d n du l ch h c
t p t i 03 DTLSVH. T l phi u phát ra, thu v , phi u s d ng ñư c ñ t k t qu t t
và ñ m b o m c tiêu ñi u tra. Trung bình t i 03 DTLSVH: T l phi u phát ra, s
phi u thu v là 79.6 %. S phi u s d ng ñ phân tích ph c v cho nghiên c u
chi m 89.4 % trong t ng s phi u thu v . Trong s phi u thu v , có phi u b lo i do
m t s n i dung trong các phi u này không ñư c tr l i ñ y ñ . Phi u thu v và s
d ng ñư c ñ m b o ñ i ñi n v qu c t ch, ñ tu i, gi i tính, ngh nghi p, m c ñích
tham quan ( Ph l c 1 B ng 1.2).

8
Khách du l ch trong nghiên c u bao g m khách du l ch n i ñ a và qu c t
ñ n tham quan và s d ng d ch v hư ng d n viên du l ch theo ñoàn t i 3 ñi m di
tích ñ l y ý ki n ñánh giá và t ñó ñưa ra nh ng ñánh giá v t ch c các ho t
ñ ng du l ch. ð i tư ng khách ñ m b o các qu c t ch Vi t Nam, Châu á, B c M ,
Châu Âu; theo ngh nghi p có Nhà qu n lý, nhân viên kinh doanh, nhân viên hành
chính, ngh khác; theo m c ñích ñ n có tham quan, nghiên c u, vui chơi gi i trí,
m c ñích khác; ñ tu i có ñ i di n dư i 18, 18-30, 31-45, 46-60 và trên 60 (Ph
l c 1 B ng 1.3).
Phương pháp x lý thông tin
S d ng các phương pháp th ng kê, phân tích th ng kê ñ x lý thông tin, ñưa
ra nh n xét, k t lu n và d báo bao g m ñ nh tính, ñ nh lư ng. S d ng h th ng x
lý s li u th ng kê Cspro.
H th ng x lý d li u CSPro là m t gói ph n m m, công th c ñư c s d ng
ñ nh p, ch nh s a, l p b ng, và ph bi n các d li u ñi u tra dân s và kh o sát.
CSPro ñư c thi t k ñ thân thi n v i ngư i s d ng và v n ñ m nh ñ x lý các
ng d ng ph c t p nh t. CSPro ñư c s d ng t i hơn 160 qu c gia. Cơ quan th ng
kê các nư c ñang phát tri n s d ng CSPro ñ x lý d li u ñi u tra dân s . Các
t ch c phi chính ph (NGO), các trư ng ñ i h c và cao ñ ng, b nh vi n, và các
nhóm khu v c tư nhân cũng có th s d ng CSPro cho công tác kh o sát. CSPro có
th ñư c s d ng ñ x lý các cu c t ng ñi u tra và kh o sát kích thư c b t kỳ. D a
trên các s li u ñi u tra, lu n án s d ng ph n m m CsPro ñ x lý s li u. K t qu
x lý s li u ph c v phân tích bao g m các b ng thông tin v trung bình, trung v ,
m t, ñ l ch chu n, giá tr l n nh t, giá tr nh nh t, t l ph n trăm, cơ c u k t qu
ñánh giá c a ñ i tư ng ñi u tra theo qu c t ch, gi i tính, ngh nghi p, m c ñích...
(Ph l c 3).
5. T ng quan tình hình nghiên c u
DTSLVH là tài nguyên nhân văn quý giá ñư c hình thành, b o t n, tôn t o
c a nhi u th h các ñ a phương và các qu c gia. Vì v y, nhi u DTSLVH ñã
tr thành ñ i tư ng tham quan, nghiên c u, th c hi n các nghi l tâm linh c a du

9
khách. Di tích l ch s văn hoá là m t lo i tài nguyên du l ch nhân văn có giá tr
v t ch t và tinh th n, là nguyên li u c t lõi ñ phát tri n du l ch văn hoá. Theo
nh n ñ nh chuyên gia: “ Du l ch văn hóa là m t lĩnh v c phát tri n l n nh t và
nhanh nh t trong phát tri n du l ch toàn c u du l ch văn hoá s ñi vào k nguyên
phát tri n m nh không th d ñoán ñư c (WTO, 2004) ”. Vi t Nam và trên th
gi i ñã có m t s công trình nghiên c u qu n lý khai thác tài nguyên du l ch, các
ñi m h p d n khách du l ch, ñi m du l ch di s n theo hư ng phát tri n b n v ng.
T i Vi t Nam: ð tài “Cơ s khoa h c và gi i pháp phát tri n du l ch b n v ng
Vi t Nam”[16] ñã phân tích các nguyên t c cơ b n ñ m b o phát tri n b n v ng,
các d u hi u phát tri n b n v ng v kinh t , xã h i môi trư ng; ñánh giá th c tr ng
khai thác tài nguyên du l ch Vi t Nam; t ng k t kinh nghi m qu c t phát tri n du
l ch b n v ng; ñ xu t các gi i pháp v cơ ch chính sách v t ch c ho t ñ ng
qu n lý tài nguyên du l ch, nghiên c u th trư ng, phát tri n s n ph m, ñào t o,
qu ng bá, nghiên c u ng d ng khoa h c công ngh , phát tri n g n v i c ng ñ ng.
ð tài “Qu n lý khai thác tài nguyên du l ch du l ch Vi t Nam”[8] ñã phân tích các
ñ c ñi m tài nguyên du l ch, ñánh giá, phân lo i, ñánh giá th c tr ng tài nguyên du
l ch Vi t Nam; phân tích các công c qu n lý nhà nư c nói chung, nh ng n i dung
chính trong qu n lý khai thác tài nguyên du l ch; phân tích th c tr ng t ch c và
khai thác các di tích l ch s văn hóa, di tích cách m ng, các công trình ki n trúc;
ñưa ra các mô hình khai thác, phân tích kinh nghi m m t s nư c; nghiên c u áp
d ng mô hình phát tri n b n v ng t i m t ñi m du l ch t nhiên trên cơ s cung c p
các d ch v du l ch t i ñi m du l ch ñ m b o b n v ng v kinh t , xã h i, môi
trư ng; ñưa ra các n i dung khai thác b n v ng m t s ñi m du l ch bi n, ñ c p
ñ n ph i h p gi a qu n lý tài nguyên theo ngành và theo lãnh th . ð tài “Phát tri n
du l ch b n v ng Phong Nha – K bàng” [7] ñã áp d ng các công c ño lư ng và
mô hình phát tri n b n v ng t i m t ñi m du l ch; xem xét các y u t v s c ch a
t i ñi m du l ch, thu nh p t du l ch tái ñ u tư cho c ng ñ ng, m c ñ hài lòng c a
khách du l ch, lư ng khách quay tr l i... M t s ñ tài khác ñã nghiên c u v s n
ph m du l ch văn hóa, tuy n ñi m du l ch khai thác các DTLSVH ph c v du l ch,

10
tiêu chí ñánh giá ch t lư ng chương trình du l ch cho khách qu c t ñ n Hà N i
[13], tiêu chí ñánh giá ch t lư ng hư ng d n viên, thuy t minh viên, nhân viên bán
d ch v t i m t s di tích l ch s văn hóa c a Hà N i [26]. Nhi u ñ tài ñã ñi sâu
vào nghiên c u xây d ng mô hình phát tri n du l ch d a vào c ng ñ ng; phát tri n
du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo; ñ xu t các phương pháp ñánh giá các giá tr
c a tài nguyên, qu n lý khai thác DTLSVH ñi ñôi gi gìn, trùng tu và tôn t o các
giá tr c a di tích..
Trên th gi i: các n i dung ñư c quan tâm nghiên c u nhi u nh t là du l ch
b n v ng, qu n lý di s n và qu n lý di s n b n v ng. V qu n lý di s n b n v ng,
tám lo i hình ho t ñ ng du l ch ñư c xem xét t ch c t i các DTLSVH theo hư ng
phát tri n b n v ng bao g m: B o t n, ñ m b o kh năng ti p c n di tích, ñ m b o
ho t ñ ng giáo d c; ñ m b o ho t ñ ng ch ng minh s liên quan c a các t ch c cá
nhân trong vi c b o t n và phát huy các giá tr c a di tích; ñ m b o các ho t ñ ng
gi i trí, tiêu khi n; ñ m b o các ho t ñ ng huy ñ ng, tăng kh năng tài chính ñ t
ch c ñư c các ho t ñ ng trên; ñ m b o tham gia c a c ng ñ ng ñ a phương; nâng
cao ch t lư ng các ho t ñ ng du l ch ñư c t ch c như d ch v ch t lư ng bao g m
ti n nghi, s linh ho t, v sinh, nhân viên ñư c ñào t o, cơ s h t ng phù h p. D ch
v hư ng t i tho mãn vư t s mong ñ i c a khách tham quan [56]. Nghiên c u t
ch c các ho t ñ ng du l ch t i ñi m du l ch c n xem xét phát tri n các ho t ñ ng
xung quanh y u t h u hình, t o y u t văn hoá s ng ñ ng, b u không khí t o ra,
t o ra các ho t ñ ng mô ph ng [96]. Nghiên c u quy trình tr i nghi m d ch v , thi t
k d ch v , các y u t c u thành d ch v du l ch [111]; nghiên c u v s c m nh n,
th a mãn, ñ nh hư ng hành vi c a khách du l ch văn hóa [68]; nghiên c u v du l ch
văn hóa và cơ h i kinh doanh cho các b o tàng và các ñi m du l ch di s n thông qua
vi c t ch c các ho t ñ ng cung c p d ch v , s p x p các d ch v tr n gói [100];
nghiên c u ñ xác ñ nh ñ a ñi m c a hàng cung c p s n ph m lưu ni m cho khách
du l ch t i m t ñi m h p d n khách du l ch; nhi u nghiên c u v hành vi tr i nghi m
c a khách du l ch t i b o tàng, t i di s n văn hóa; nghiên c u m i quan h gi a các
bên trong phát tri n du l ch b n v ng t i di s n; nghiên c u s n ph m c a ñi m ñ n

11
du l ch nói chung; nghiên c u l p k ho ch qu n lý di s n b n v ng và ñào t o
hư ng d n viên di s n. L p k ho ch qu n lý di s n b n v ng bao g m quy trình
qu n lý khai thác, các bên tham gia, các quy ñ nh th c hi n v.v..theo hư ng phát
tri n b n v ng; ñào t o hương d n viên di s n xem xét c th cách th c, phương
pháp ti n hành th c hi n hư ng d n tham quan t i di s n có s tham gia c a c ng
ñ ng ñ a phương [49,50,51].
Qua t ng quan k t qu nghiên c u trong nư c và trên th gi i, t i m i
DTLSVH có th t ch c cung c p nhi u d ch v ph c v khách du l ch. M i ho t
ñ ng có yêu c u v n i dung, hình th c, ñi u ki n t ch c. DTLSVH là ñ i tư ng
thu hút khách du l ch, là ñi m du l ch trong chương trình du l ch. Các công trình
nghiên c u trong nư c và qu c t chưa nghiên c u s ph i h p gi a doanh nghi p
l hành và ñơn v qu n lý di tích ñ t o ra ho t ñ ng du l ch, s n ph m l hành, s n
ph m du l ch theo hư ng phát tri n b n v ng. Lu n án nghiên c u t ch c m t s
ho t ñ ng du l ch ch y u t i di tích l ch s văn hoá theo hư ng phát tri n b n v ng,
s ph i h p gi a doanh nghi p l hành v i ñơn v qu n lý di tích trong vi c t o s n
ph m du l ch b n v ng.
6. B c c c a lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, m c l c, tài li u tham kh o, ph l c, n i dung
chính c a lu n án b c c g m 3 chương:
Chương 1. Cơ s khoa h c v t ch c các ho t ñ ng du l ch t i các di tích l ch
s văn hóa
Chương 2. Th c tr ng t ch c các ho t ñ ng du l ch t i m t s di tích l ch s
văn hóa qu c gia c a Hà N i
Chương 3. Gi i pháp hoàn thi n t ch c các ho t ñ ng du l ch t i m t s di
tích l ch s văn hóa qu c gia c a Hà N i

12
CHƯƠNG 1
CƠ S KHOA H C V T CH C CÁC HO T ð NG
DU L CH T I CÁC DI TÍCH L CH S - VĂN HÓA
1.1. GIÁ TR C A DI TÍCH L CH S VĂN HÓA
1.1.1. Khái ni m di tích l ch s văn hoá
Di tích l ch s văn hóa (DTLSVH) ch a ñ ng nh ng truy n th ng t t ñ p,
nh ng tinh hoa, trí tu , tài năng, giá tr văn hóa, ki n trúc, m thu t c a m i ñ a
phương, m i qu c gia. DTSLVH là tài nguyên nhân văn quý giá ñư c hình thành,
b o t n, tôn t o c a nhi u th h các ñ a phương và các qu c gia. DTSLVH là
khách th c a ho t ñ ng du l ch.
M i qu c gia trên th gi i ñ u có nh ng quy ñ nh v DTLSVH. Xem xét
DTLSVH v i tư cách là là tài nguyên du l ch nhân văn v i các giá tr nhân văn v t th
và phi v t th có m t s khái ni m tiêu bi u như sau:
Theo Hi n chương Vơnidơ - Italia (1964), “Di tích l ch s không ch là m t
công trình ki n trúc ñơn chi c mà c khung c nh ñô th ho c nông thôn có ch ng
tích c a m t n n văn minh riêng, m t phát tri n có ý nghĩa ho c m t s ki n l ch s .
Khái ni m này không ch áp d ng v i nh ng công trình ngh thu t to l n mà c v i
nh ng công trình khiêm t n hơn v n ñã, cùng v i th i gian, thâu n p ñư c m t ý
nghĩa văn hoá”[54].
Theo ð o lu t 16 v di s n l ch s c a Tây Ban Nha (1985), di s n l ch s
văn hoá ñư c g i là di tích l ch s : “Di tích l ch s bao g m các b t ñ ng s n và các
ñ ng s n có l i ích ngh thu t, có l i ích sinh v t h c, kh o c h c, dân t c h c,
khoa h c ho c k thu t, cũng k c di s n t nhiên và thư m c, các l p m , các khu
v c kh o c , các th ng c nh thiên nhiên, các công viên, các vư n có giá tr ngh
thu t l ch s hay nhân ch ng h c”[54].
Theo công ư c v vi c b o v si s n văn hoá và thiên nhiên th gi i c a
UNESCO (1971), Di s n văn hóa là: 1) Các di tích: Các công trình ki n trúc, ñiêu

13
kh c ho c h i ho hoành tráng, các y u t hay k t c u có tính ch t kh o c h c, các
văn b n, các hang ñ ng và các nhóm y u t có giá tr qu c t ñ c bi t v phương
di n l ch s , ngh thu t hay khoa h c; 2) Các qu n th : Các nhóm công trình xây
d ng ñ ng m t mình ho c qu n t có giá tr qu c t ñ c bi t v phương di n l ch
s , ngh thu t hay khoa h c, do ki n trúc, s th ng nh t c a chúng ho c s nh t th
hóa c a chúng vào c nh quan; và 3) Các th ng c nh: Các công trình c a con ngư i
ho c nh ng công trình c a con ngư i k t h p v i công trình c a t nhiên, cũng như
các khu v c, k c các di ch kh o c h c, có m t giá tr qu c t ñ c bi t v phương
di n l ch s , th m m , dân t c h c ho c nhân ch ng h c.
Theo Lu t Di s n văn hoá Vi t Nam (2001) và Lu t Di s n văn hoá b sung và
s a ñ i c a Vi t Nam (2009) thì DTLSVH là công trình xây d ng, ñ a ñi m và các
di v t, c v t, b o v t qu c gia thu c công trình, ñ a ñi m ñó có giá tr l ch s , văn
hoá, khoa h c. DTLSVH ph i có m t trong các tiêu chí sau: 1) Công trình xây
d ng, ñ a ñi m g n v i s ki n l ch s , văn hoá tiêu bi u c a qu c gia ho c c a ñ a
phương; 2) Công trình xây d ng, ñ a ñi m g n v i thân th và s nghi p c a anh
hùng dân t c, danh nhân, nhân v t l ch s có nh hư ng tích c c ñ n phát tri n c a
qu c gia ho c c a ñ a phương trong các th i kỳ l ch s ; 3) ð a ch kh o c h c có
giá tr tiêu bi u; 4) Công trình ki n trúc, ngh thu t, qu n th ki n trúc, t ng th
ki n trúc ñô th và ñ a ñi m cư trú có giá tr tiêu bi u cho m t ho c nhi u giai ño n
phát tri n ki n trúc, ngh thu t [31].
Qua nh ng khái ni m trên v di tích l ch s văn hóa, ta có th rút ra ñ c ñi m
chung c a DTLSVH như sau:
Th nh t, di tích là m t không gian v t ch t c th , khách quan như công
trình, ñ a ñi m, các di v t, b o v t qu c gia thu c công trình, ñ a ñi m ñó và
c nh quan thiên nhiên có s k t h p v i các công trình ki n trúc ho c ñ a ñi m
ghi d u ho t ñ ng c a con ngư i n m trong khu v c c nh quan thiên nhiên ñó.
Di tích t n t i c th trong m t không gian và th i gian, các di tích có quy mô,
ki n trúc khác nhau.

14
Th hai, di tích không ch k t tinh nh ng giá tr lao ñ ng xã h i c a con ngư i
trong l ch s sáng t o mà còn k t tinh nh ng giá tr ñi n hình v l ch s , văn hóa,
khoa h c. ði u này h t s c quan tr ng, kh ng ñ nh trư c h t nó thu c v s h u c a
ngư i lao ñ ng sáng t o ra nó, nhưng nó là tài s n c a qu c gia vì b n thân nó ñã
ch a ñ ng nh ng giá tr ñi n hình c a xã h i.
Th ba, di tích bao g m nh ng b ph n c u thành: Môi trư ng, c nh quan
thiên nhiên xen k , ho c bao quanh di tích; nh ng công trình, ñ a ñi m liên quan t i
s ki n l ch s ; ho c nhân v t l ch s , danh nhân văn hóa và nh ng giá tr văn hóa
tinh th n hay còn g i là văn hóa phi v t th g n v i công trình, ñ a ñi m ñó.
V i các ñ c ñi m này, khái ni m DTLSVH theo Lu t Di s n Vi t Nam ph n
ánh ñ y ñ nh t ñ c ñi m, n i dung giá tr c a DTLSVH và ñư c l a ch n ph c v
nghiên c u.
1.1.2. Phân lo i di tích l ch s văn hóa
Phân lo i DTLSVH nh m th ng kê, ñánh giá ñúng hi n tr ng, giá tr kho tàng
di s n văn hoá c v t th và phi v t th góp ph n nghiên c u khoa h c, b o t n, tôn
t o, khai thác và phát huy các giá tr c a di tích l ch s văn hoá ph c v du l ch.
Lu n án t p trung vào hai cách phân lo i DTSLVH ñó là phân lo i theo tính ch t và
phân lo i theo tiêu chí x p h ng.
Phân lo i di tích tính ch t c a di tích: Theo cách phân lo i này di tích l ch s
văn hóa bao g m: di tích văn hóa kh o c , di tích l ch s , di tích văn hóa ngh thu t.
- Di tích văn hóa kh o c : di tích kh o c là nh ng công trình, ñ a ñi m t n
t i trên m t ñ t, trong lòng ñ t ho c dư i nư c mà ñó lưu gi nh ng di v t, m i
v t tích sinh t n trong nh ng c u trúc ñã b hoang ph có liên quan t i quá trình
t n t i và phát tri n c a m t t c ngư i, m t c ng ñ ng cư dân nh ng th i ñi m
xa xưa c a l ch s . Di tích kh o c còn ñư c g i là: “di ch kh o c h c” ñây là
m t thu t ng khoa h c v kh o c ñ ch các ñ i tư ng ho t ñ ng c a kh o c
h c. Thông qua các ñ i tư ng này, các nhà kh o c ti n hành thăm dò, khai qu t,
nghiên c u v các d u tích v t ch t. T ñó, tìm hi u v xã h i mà c ng ñ ng dân
cư ñã s ng trong nh ng th i ñi m nh t ñ nh c a l ch s ñã tr i qua trong quá kh .

DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 54338
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562

Luận án: Tổ chức các hoạt động du lịch tại một số di tích lịch sử văn hóa quốc gia của Hà Nội theo hướng phát triển bền vững

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (15)

Similar to Luận án: Tổ chức các hoạt động du lịch tại một số di tích lịch sử văn hóa quốc gia của Hà Nội theo hướng phát triển bền vững

Similar to Luận án: Tổ chức các hoạt động du lịch tại một số di tích lịch sử văn hóa quốc gia của Hà Nội theo hướng phát triển bền vững (20)

More from Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149

More from Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Luận án: Tổ chức các hoạt động du lịch tại một số di tích lịch sử văn hóa quốc gia của Hà Nội theo hướng phát triển bền vững