CONCELLOS: Cabana de Bergantiños, Ponteceso, Coristanco e Carballo. O espazo protexido Inclúe o curso do río Anllóns desde Carballo ata a desembocadura en Ponteceso e os seus afluentes Balsa e Rosende. O esteiro forma parte do LIC “Costa da Morte”. Os ecosistemas presentes neste espazo son o río, os bosques de ribeira e o esteiro. Hai unha proposta de ampliación pendente de aprobar que inclúe parte do río Rosende e o seu afluente Grande, e a Braña Rubia coa Lagoa de Alcaián.

1. ESPAZOS NATURAIS
LIC Río Anllóns

2. O espazo protexido Inclúe o curso do río Anllóns desde Carballo ata a
desembocadura en Ponteceso e os seus afluentes Balsa e Rosende. O esteiro
está incluído no LIC Costa da Morte.
Os ecosistemas presentes neste espazo son o río, os bosques de ribeira e as
xunqueiras.

3. SITUACIÓN: Na comarca de Bergantiños
(noroeste da provincia da Coruña). Localidades
de referencia: Carballo, Coristanco, Ponteceso.
SUPERFICIE:162 ha
CONCELLOS:Cabana de Bergantiños,
Ponteceso, Coristanco, Carballo.
VALORES NATURAIS: río, bosque de ribeira,
flora e fauna

4. PROTECCIÓN
-Lugar de importancia comunitaria (LIC), 29 de decembro de 2004
-Zona especial de conservación (ZEC), 31 de marzo de 2014

5. •Hai unha proposta de ampliación
pendente de aprobar que inclúe parte do
río Rosende e o seu afluente Grande, e a
Braña Rubia coa Lagoa de Alcaián.

6. CLIMA
Oceánico húmido

7. RÍO ANLLÓNS
Nace na Fonte de Quenlle da Grela (Montes do Xalo), discorre por terras de
Bergantiños levando auga dos concellos de Cerceda, Laracha, Carballo,
Coristanco, Cabanas e Ponteceso e desemboca na ría de Corme e Laxe despois
de 54,4 km de percorrido.
Despois dun rápido descenso dos montes do Xalo e Santa Baia remánsase e
discorre sinuoso cara á desembocadura, a non ser polo Coto de Verdes onde
descende cunha sucesión de rápidos. Recibe pola dereita o Liñeira (Gándara-
Bandeira-) Devesas, Ramallás e Pedamio; e pola esquerda o Grande, Acheiro,
Rosende (Bardoso, Carral, Calvelo, Grande -Porto da Presa-), Balsa, Vao (Pego,
Calvar, Grelo), Lourido, Cundíns e Anós.

8. O Anllóns ten augas altas entre xaneiro e febreiro e augas baixas en agosto e
setembro.
No curso principal hai dúas minicentrais.

9. O Anllóns na Ponte do Porto de Égoas (Coristanco)

10. OS VERDES
No lugar de Cereo, parroquia de Os Verdes, no concello de Coristanco.
O río Anllóns ao seu paso polos Verdes ábrese en múltiples de brazos que forman illas, rápidos e
pequenas fervenzas sobre neis.
O lugar está rodeado de amieiras, salgueiros, carballos, fentos e todo tipo de plantas de ribeira. É un
refuxio de pesca e ten numerosos muíños. Está acondicionado como área de lecer.
COMO CHEGAR: pódese ir desde A Coruña pola comarcal 552 ata San Roque (Coristanco) e desde alí ata
Verdes. Na saída de Carballo pola estrada de Fisterra hai un desvío sinalizado que conduce a Os Verdes.

11. O
O Anllóns nos Verdes (Coristanco)

14. Muíños nos Verdes

19. Fonte nos Verdes

20. O Anllóns en Pontedona, entre Ponteceso e Coristanco

21. O Anllóns entre Corcoesto (Cabana de Bergantiños) e Langueirón (Ponteceso
(vista desde a capela de Santa Mariña, en Corcoesto)

22. O Anllóns entre Corcoesto (Cabana de Bergantiños) e Langueirón (Ponteceso
(vista desde a capela de Santa Mariña, en Corcoesto)

23. Presa da central eléctrica de Corcoesto

24. Presa da central eléctrica de Corcoesto

25. O Anllóns en Corcoesto (Cabana de Bergantiños)

26. O Anllóns entre Corcoesto (Cabana de Bergantiños) e Langueirón (Ponteceso

27. O Anllóns entre Corcoesto (Cabana de Bergantiños) e Langueirón (Ponteceso

28. O Anllóns entre Corcoesto (Cabana de Bergantiños) e Langueirón (Ponteceso

29. O Anllóns en Cardezo (Ponteceso)

30. O Anllóns en Cardezo (Ponteceso)

31. O Anllóns na Saíma

32. Bosque á beira do Anllóns en Anllóns (Poteceso)

33. O Anllóns en Anllóns (Ponteceso), no remate do espazo protexido

34. Ponte romana de Lubián, entre
Carballo e Coristanco
RÍO ROSENDE
Nace na serra de Montemaior e xúntase co Anllóns en Oca. Ten a maior parte do seu
percorrido no concello de Carballo. Os principais afluentes son o Carral, Calvelo, Grande e
Porto da Presa. Está protexido desde Chacín.

35. REGO DA BALSA
Nace nos Borreiros (Coristanco) e xúntase co Anllóns en Oca.
Está protexido desde o Muíño Novo.

36. TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE
-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-
Batrachion
-Ríos de ribeiras lamacentas con vexetación de Chenopodion rubri p.p. e de Bidention p.p.
-Queirogais secos europeos
-Zonas subestépicas de gramíneas e anuais do Thero-Brachypodietea
-Prados con molinias sobre substratos calcáreos, turbosos ou arxilo-limosos (Molinion
caeruleae)
-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino
-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
-Encostas rochosas silíceas con vexetación casmofítica
-Rochedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-
Veronicion dillenii
-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae,
Salicion albae)
-Carballeiras galaico-portugueses con Quercus robur e Quercus pyrenaica

37. FLORA
A área protexida inclúe a canle do río e as súas beiras onde podemos atopar
algas e plantas acuáticas e pequenas formación boscosas con especies arbóreas
(amieiras, salgueiros, freixos, sanguiños, carballos) acompañadas de brións,
fentos, pé de boi, chantaxe de auga, espadainas, lirios...

38. Carballo (Quercus robur)
Amieira ou ameneiro (Alnus glutinosa), unha
árbore dependente da auga que nunca aparece
lonxe dela.

39. Ramo de amieira en flor

40. Molinia, pé de boi...

41. Pé de boi (Oenanthe crocata)

42. Violeta (Viola palustris)
Herba porqueira
(Eupatorium cannabinum)

43. Lychnis floscuculi
Ornithogalum pyrenaicum

44. Fenta (Blecnun spicant)

45. Soros de dentrabrú ou palla
real (Osmunda regalis).

46. Sparganium angustifolium
Espadana (Typha latifolia)

47. Os brións e hepáticas medran nas zonas sombrizas das ribeiras

48. ESPECIES DE INTERESE
Narcissus bulbocodium
Ruscus aculeatus
Sphagnum spp.
CATÁLOGO GALEGO DE
ESPECIES AMEAZADAS
Euphorbia uliginosa
Narcissus bulbocodium

49. BRAÑA RUBIA E LAGOA DE ALCAIÁN
Nas terras de Coristanco, proposta para a ampliación do espazo protexido. Emprazadas sobre
un substrato xeolóxico de materiais básicos procedentes da corteza oceánica; actualmente
están moi deterioradan. Acollen unha interesante flora de turbeiras e zonas húmidas: brións
(Sphagnum) e rorelas (Drosera rotundifolia e Drosera intermedia), Turberaria globulariefolia,
Myrica gale, Eriophorum augustifolium, Euphorbia uliginosa, Centaurea ultreiae, Spiranthes
aestivalis, Lycopodiella inundata...

50. Leiteira (Euphorbia exigua)

51. Frundio (Myrica gale)

52. Rorelas (Drosera intermedia)

53. Xunca de algodón
(Eriophorum angustifolium)

54. FAUNA
Podemos atopar especies propiamente acuáticas (peixes, insectos, moluscos,
vermes...) e outras que se achegan aos ríos para criar e alimentarse ou que viven
nas beiras enos pequenos bosques da ribeira (anfibios, réptiles, aves,
mamíferos...)
Patinadores ou zapateiros (Gerris lacustris)

55. ESPECIES DE INTERESE
MAMÍFEROS
Galemys pyrenaicus
Genetta genetta
Lutra lutra
Mustela putorius
Pipistrellus pipistrellus
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hipposideros
Lontras
(Lutra lutra)

56. AVES
Accipiter gentilis
Accipiter nisus
Acrocephalus scirpaceus
Actitis hypoleucos
Aegithalos caudatus
Alauda arvensis
Alcedo atthis
Alectoris rufa
Anas platyrhynchos
Anthus trivialis
Apus apus
Ardea cinerea
Athene noctua
Buteo buteo
Caprimulgus europaeus
Certhia brachydactyla
Cettia cetti
Cinclus cinclus
Circus pygargus
Cisticola juncidis
Columba livia
Columba palumbus
Corvus corone
Coturnix coturnix
Cuculus canorus
Delichon urbica Merlo rieiro (Cinclus cinclus)

57. Dendrocopos major
Emberiza cia
Emberiza cirlus
Emberiza citrinella
Erithacus rubecula
Falco subbuteo
Falco tinnunculus
Fulica atra
Galerida cristata
Gallinago gallinago
Gallinula chloropus
Garrulus glandarius
Himantopus himantopus
Hippolais polyglotta
Hirundo rustica
Lanius collurio
Larus cachinnans
Lullula arborea
Motacilla alba
Motacilla cinerea
Motacilla flava
Oriolus oriolus
Parus ater
Parus caeruleus
Parus cristatus
Parus major
Phoenicurus ochruros
Galiña do río (Gallinula chloropus)

58. Cría de ferreiro bacachís (Parus caeruleus)

59. Phylloscopus ibericus
Pica pica
Picus viridis
Prunella modularis
Pyrrhula pyrrhula
Rallus aquaticus
Regulus ignicapilla
Riparia riparia
Saxicola torquata
Sitta europaea
Streptopelia decaocto
Streptopelia turtur
Strix aluco
Sylvia atricapilla
Sylvia borin
Sylvia communis
Sylvia melanocephala
Sylvia undata
Tachybaptus ruficollis
Tetrax tetrax
Troglodytes troglodytes
Turdus merula
Turdus philomelos
Turdus viscivorus
Tyto alba
Upupa epops
Chasco (Saxicola torquata)

60. RÉPTILES
Anguis fragilis
Chalcides striatus
Coronella austriaca
Coronella girondica
Lacerta lepida
Lacerta schreiberi
Natrix natrix
Cóbrega de colar (Natrix natrix)

61. ANFIBIOS
Alytes obstetricans
Bufo calamita
Chioglossa lusitanica
Discoglossus galganoi
Hyla molleri
Lissotriton boscai
Rana iberica
Pelophyllax perezi
Rana temporaria
Triturus helveticus
Triturus marmoratus
Ra verde (Pelophyllax perezzi)

62. PEIXES
Chondrostoma duriense
Petromyzon marinus

63. INVERTEBRADOS
Geomalacus maculosus
Hirudo medicinalis
Lucanus cervus
Cabalo do demo (Aeshna cyanea), femia.
Os cabalos do demo e as libeliñas son insectos
comúns nos ríos porque desenvolven a súa
fase larvaria dentro da auga

64. Parellas de donceliñas
(Enallagma cyathigerum)
Viven en masas de augas estancadas

65. CATÁLOGO GALEGO DE ESPECIES
AMEAZADAS
MAMÍFEROS
Galemys pyrenaicus
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hipposideros
ANFIBIOS
Chioglossa lusitanica
Hyla molleri
Rana iberica
Rana temporaria subsp. parvipalmata
INVERTEBRADOS
Geomalacus maculosus
Saramaganta (Chioglossa lusitanica)

66. Os Verdes
ACTIVIDADES
Pesca, lecer, enerxía (muíños, centrais eléctricas...)

67. Tradescantia fluminensis, planta orixinaria de
sudamérica, plantada como ornamental que
se estendeu por lugares sombrizos.
PROBLEMAS
Especies invasoras, obras...
Paspalum dilatatum,
orixinaria de sudamérica.

68. Muíños nos Verdes
PUNTOS DE INTERESE
-Area de Lecer Os Verdes
-Ponte romana de Lubián no río Rosende
-A Pontedona
-Presa de Corcoesto e ermida de Santa Mariña (vistas e rápidos no río)
-Cardezo (Ponteceso): voltas do río
-Anllóns: bosque, área de Lecer de A Saíma.

69. Nas proximidades, no espazo
proposto para a ampliación:
-Fervenza de Entrecruces

70. BRAÑA RUBIA E LAGOA DE ALCAIÁN
Nas terras de Coristanco, proposta para a ampliación do espazo protexido.
Poza na Braña Rubia

71. Montaxee fotos: Adela Leiro, Mon Daporta
maio 2017