Zarla çevrili bir yapı olan hücre, genetik bilgi ve diğer elemanları içerir (ör. protein, DNA, lipid, vd.) Örneğin, bu elemanlardan enzimler aracılığı ile maddeler metabolize edilirler. Bu sayede hücre büyür ve yeni hücrelere çoğalır. Tüm organizmalar hücrelerden yapılmışlardır. Bazıları tek hücreli (bakteri, amip, vs), bazıları çok hücrelidir (insan, hayvan, bitki). Bir kelebeğin zar gibi görünen kanadı ince bir hücre tabakasından oluşmuştur. Kısaca, göz bebeğimizin en diş zarından, dişimize, derimize tırnağımıza kadar her şey hücrelerden oluşmuştur. Yediğimiz hamburger bile hücrelerden oluşmuştur ve kısa sonra onun içeriği bizim hücre içeriğine dönüştürülecektir. Su anda elinizde tuttuğunuz kursun kalemin odun kısmi hücrelerden meydana gelmiştir, vs. Temel hücre teorisi’ne göre; yaşayan organizmaların yapısal ve işlevsel özelliklerinin temel biriminin hücre olduğu ve hücrenin tek başına canlılık özellikleri olan beslenme, üreme ve metabolizma işlevlerini yürütebildiği, ayrıca tüm canlıların da hücrelerden oluştuğu görüşü kabul edilmiştir.
Zarla çevrili bir yapı olan hücre, genetik bilgi ve diğer elemanları içerir (ör. protein, DNA, lipid, vd.) Örneğin, bu elemanlardan enzimler aracılığı ile maddeler metabolize edilirler. Bu sayede hücre büyür ve yeni hücrelere çoğalır. Tüm organizmalar hücrelerden yapılmışlardır. Bazıları tek hücreli (bakteri, amip, vs), bazıları çok hücrelidir (insan, hayvan, bitki). Bir kelebeğin zar gibi görünen kanadı ince bir hücre tabakasından oluşmuştur. Kısaca, göz bebeğimizin en diş zarından, dişimize, derimize tırnağımıza kadar her şey hücrelerden oluşmuştur. Yediğimiz hamburger bile hücrelerden oluşmuştur ve kısa sonra onun içeriği bizim hücre içeriğine dönüştürülecektir. Su anda elinizde tuttuğunuz kursun kalemin odun kısmi hücrelerden meydana gelmiştir, vs. Temel hücre teorisi’ne göre; yaşayan organizmaların yapısal ve işlevsel özelliklerinin temel biriminin hücre olduğu ve hücrenin tek başına canlılık özellikleri olan beslenme, üreme ve metabolizma işlevlerini yürütebildiği, ayrıca tüm canlıların da hücrelerden oluştuğu görüşü kabul edilmiştir.
2. Kan, plazma adı verilen sıvı ile bu sıvının içinde yer alan özel
hücrelerden oluşur. Kanın % 55’ini plazma ve % 45’ini şekilli
elemanlar olarak adlandırılan hücreler oluşturur. Plazma su ve suda
erimiş şekilde bulunan çeşitli kimyasal maddelerden (proteinler,
yağlar, şekerler, vitaminler, hormonlar, mineraller, antikorlar, vb)
oluşur. Yetişkin bir insanda, vücut ağırlığının yaklaşık 1/12’si kandır
ve 5-6 litreye karşılık gelir.
3. Kan Yapımı
Tüm kan hücreleri kemik iliğindeki tek bir hücreden gelişmiştir.
Bunlara pluripotent kök hücreler denir (çok yönlü farklılaşabilen).
Bunlar lenfoid ve myeloid kök hücreleri oluştururlar. Myeloid kök
hücreler kemik iliğinde gelişerek eritrosit, granülosit, monosit ve
megakaryosit oluştururken; lenfoid kök hücreler dalak ve timusa
göç ederek lenfositleri oluşturur.
4.
5. Kanın Görevleri
• TAŞIMA: Hücreler ile dış ortam arasında madde
taşır.
– Sindirilmiş besinlerin dokulara taşınması
– Metabolit ve enzimlerin taşınması
– Atık maddelerin böbreklere taşınması
– O2 ve CO2’nin dokulara ve solunum organlarına
taşınması
– Hormonların salgılandığı yerden hedef organa
taşınması
– Isının dışarı yayılacağı yüzeylere taşınması
6. • HOMEOSTASİS: Vücudun iç dengesinin korunması olayıdır.
Düzenleyici görevini iç ortamın pH ve sıcaklığını değişmez
tutulmasına katkıda bulunarak ve taşıdığı hormonlarla organlar
arasındaki karşılıklı işbirliğini sağlayacak mesajları ileterek
gerçekleştirmektedir.
Optimum vücut sıcaklığı 36-37oC, pH’ı 7,35-7,45 arasındadır.
• KORUMA: Vücuda giren yabancı maddelerin fagosite
edilmesi ve antikorlarla zararsız hale getirilmesi için
ortam oluşturur. (Akyuvarlar)
• KANAMAYI DURDURMA: Enzim ve kan pulcuklarıyla
kanın pıhtılaşmasını sağlayarak kan kaybını önler
9. ERİTROSİTLER
(Kırmızı Kan Hücreleri-Alyuvarlar)
*İçerdikleri hemoglobin
sayesinde O2 taşıyan
hücrelerdir.
*Memelilerde
çekirdeksizken, diğer
omurgalı sınıflarında
çekirdeklidir.
*Sitoplazmada
organeller bulunmaz.
10. 1mm3 kanda erkeklerde 5.4 milyon; kadınlarda ise 4.8
milyon kadardır. Eksikliği “anemi” olarak adlandırılır.
Ömürleri 120 gün kadardır.
11. LÖKOSİTLER
(Beyaz Kan Hücreleri-Akyuvarlar)
• Hemoglobin taşımazlar
• Çekirdekleri vardır.
• Kandan dokuya çıkabilirler.
• Vücut savunmasında
görevlidirler.
13. Granülositler
Nötrofil: İnsan kanında en fazla bulunan
lökositlerdir. Çekirdekleri 3-5 lobdan
oluşur. Mikroorganizmalara karşı
koruyucu görev üstlenirler.
Eozinofil: Çekirdekleri genellikle 2
lobludur. Antikor-antijen birliklerini tanır.
Parazitik ve alerjik durumlarda sayısı
artar.
Bazofil: Çok nadir bulunurlar.
Çekirdek düzensizdir ve iyi ayırd
edilemeyen 2 lobdan oluşur. Heparin
(pıhtılaşmayı önleyici) ve histamin
(damar genişletici) salgılar.
14. Trombositler (Platellet)
• Membrana sahip, çok az sitoplazma içeren ve çekirdeksiz
yapılardır. Belirgin bir şekilleri yoktur. Megakaryositlerin (dev
kemik hücreleri) sitoplazma parçalarından oluşur.
• Görevi pıhtılaşma sırasında dolgu maddesi olmaktır.
16. YAYMA KAN PREPARATI HAZIRLANMASI
Materyaller:
• Mikroskop
• lam ve lamel
• % 95 etil yada metil alkol
• -Distile su
• -Giemsa boyası
17. Yöntem
• Lam üzerine lamın uç kısmına yakın olarak antikoagülanlı/antikoagülansız bir
damla kan damlatılır. İkinci bir lamı birinci lamla 30° to 35° açı oluşturacak şekilde
ikinci lamın kısa kenarını kan damlasının ortasına gelecek şekilde yerleştirilir. Hızlı,
düzgün ve tek bir hareketle üstteki lamı yaymanın uzunluğu 2-3 cm olacak tarzda
ileriye doğru sürüklenir.
18. • Bir damla kan lam ortasına damlatılır. İkinci lam birinci lamın üzerine
kapatılr. 2 lamın ortasında bulunan kanın, lamın iki tarafına doğru
yayılması için üzerine bastırılır. Kan tamamen yayıldıktan sonra,
lamlar kaldırılmadan her iki lam zıt yönlere doğru hızlıca çekilir.
19. Kan dokusunu incelemek için izlenecek yol
2. Kullanılacak lamlar temizlenecek
3. Lam üzerine bir damla kan damlatılarak yayma yapılacak
4. Lamın kan bulunan yüzeyi üste gelecek şekilde hazırlanan preparatlar havada kurutulacak
5. Metanolle 5 dakika fikse edilecek
6. Sonra havada kurutulacak
7. Kuruyan preparatlar 10-12 dakika %40’lık giemsa’ da boyanacak
8. Boyadan çıkartılan preparatlar muslık suyunda yıkanıp, biraz kuruması sağlandıktan sonra
mikroskopta incelemeye geçilecek.
9. İlk aşama da 10 x, daha sonra 40 x da incelenecektir.
