1. DOLAŞIM SİSTEMİDOLAŞIM SİSTEMİ
Prof. Dr. Alpaslan GÖKÇİMENProf. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN
Adnan Menderes Üniversitesi TıpAdnan Menderes Üniversitesi Tıp
FAKÜLTESİ Histoloji ve EmbriyolojiFAKÜLTESİ Histoloji ve Embriyoloji
Anabilim DalıAnabilim Dalı

2. Kan ve lenf dolaşımı olarak iki sistemdenKan ve lenf dolaşımı olarak iki sistemden
ibarettir.ibarettir.
Kan dolaşım sistemi (Kalp-Arterler-Kapiller-
Venler) olmak üzere kapalı bir sistemdir.
Elastik arterElastik arter
Musküler arterMusküler arter
ArteriyolArteriyol
Kapiller
Büyük venBüyük ven
Orta venOrta ven
Küçük ven-Küçük ven-
musküler venül-musküler venül-
post kapillerpost kapiller

3. KalpKalp: Kanı pompalayan musküler bir kesedir.

4. ArterlerArterler:: Kalpten
pompalanan kanı vücuda
dağıtan iletici damarlardır.

6. KapillerlerKapillerler: Arterlerin getirdiği temiz kanın
boşaldığı kılcal damar ağıdır.
Kapiller duvarı çok ince olduğundan
geçirgendir ve kan ile dokular arasında madde
değişmesine imkan verir.

7. VenlerVenler:: Kapiller damarlardan geçen kanı
toplayan ve kalbe geri getiren damarlardır.
Lenf Dolaşım SistemiLenf Dolaşım Sistemi:: Dokularda ve kapalı
tübüllerde başlar ve lenfatik kapillerlerin
birleşmesiyle değişik çapta lenf damarları oluşur.
En büyükleri kalbe yakın büyük venlere
açılırlar ve böylece dokulardaki sıvı kan dolaşımına
katılmış olur.

8. ARTERLERARTERLER
Kanı kalpten kapillere taşıyan arterler üç gruba ayrılır.
Bunlar sırasıyla
1-Elastik Arterler1-Elastik Arterler ((İİleticiletici AArterler):rterler): Büyük çaplı
arterlerdir. Aorta, karotid ve iliak arterler bu
guruptadır. Yapısında elastik fibriller hakimdir. Bu
nedenle taze iken sarı renkte görülür.
2-Musküler Arterler2-Musküler Arterler (Dağıtıcı(Dağıtıcı AArter):rter): Orta ve
küçük çapta pek çok arter bu tiptedir. Yapısında düz
kas hakimdir.
3- Arteriol:3- Arteriol: Çapı 3mm den daha az olan
arterler olarak adlandırılmaktadır.

9. Arterlerin duvarında iç içe geçmiş üç tabakaArterlerin duvarında iç içe geçmiş üç tabaka
bulunur içten dışa doğru:bulunur içten dışa doğru:
A-Tunika İntima (interna):A-Tunika İntima (interna): En içteki tabaka
olup üç alt tabakadan meydana gelmiştir. Bunlar;
i).Endotel Tabakası:i).Endotel Tabakası: Tek katlı yassı
epitelden ibarettir.
ii).Subendotel Tabakası:ii).Subendotel Tabakası: Tipik gevşek bağ
dokusu olup bol miktarda uzunlamasına seyirli
kollajen ve elastik lifler içermektedir.
iii).Membrana elastika interna:iii).Membrana elastika interna: Kalın
nakışlı elastik membran.

10. B-Tunika Mediya (Orta tabaka):B-Tunika Mediya (Orta tabaka): En kalın
tabakadır. Damar tipine göre elastik lif veya düz kas
yapıya hakimdir. Bu tabakada bağ dokusu lifleri ve
düz kas lifleri dairesel seyirlidir.
C-Tunika Adventisya (C-Tunika Adventisya (EksEksterna):terna): Dış tabaka
bağ dokusundan yapılmıştır. Kollajen ve elastik lifler
uzunlamasına seyirlidir.

11. 1.ELASTİK ARTER1.ELASTİK ARTER LER(LER(BÜYÜK ÇAPLIBÜYÜK ÇAPLI
ARTERLER)ARTERLER)
Aorta
A. Karotis
A. Pulmonalis
A. Subklavia
A. İliaka
Çapı 1 cm den fazladır,
A-Tunika İntima (interna),A-Tunika İntima (interna),
i) Endotel Tabakası,i) Endotel Tabakası,
ii) Subendotel Tabakasıii) Subendotel Tabakası
iii) Düz kas hücreleriiii) Düz kas hücreleri
B-Tunika Mediya (Orta tabaka)B-Tunika Mediya (Orta tabaka)
Düz kas ve elastik laminaDüz kas ve elastik lamina
C-Tunika Adventisya (C-Tunika Adventisya (EksEksterna)terna)

12. AA-- Tunika İntima:Tunika İntima: İntima tabakası musküler
artere göre daha kalındır.
i). Endotel:i). Endotel:
Yassı – Poligonal hücrelerden oluşan ve duvarın iç
yüzünü kesintisiz döşeyen epitel tabakasıdır.
 Mezensimden köken alır.
Endotel hücrelerinin belirli yaşam süreleri vardır.
Dökülen hücrelerin yerine mitoz ile yenileri alır.

13. Aorta, monkey H&E
Şekilde görüldüğü gibi elestik tip damarlarda tunika intima ve tunika
adventisya oldukça incedir.
Özellikle tunika intimanın dış sınırları tunika mediyadan tam olarak
ayrılamamaktadır.
Bu şekilde dikkatimizi çeken bir özellik mediya tabakasındaki elastik laminalar
diğeri ise adventistada gözlenen vaza vazorumlardır.

15. ii). Subendotel:ii). Subendotel:
 Uzunlamasına seyirli kollajen ve elastik lifler,
damarın ritmik kasılma ve gevşemelerinde önemli
rol oynar.
 Tunika mediya sınırında elastik lifler yoğunlaşarak
membrana elastika internayı yapar.
 Fakat mediyada da elastik lameller bol olduğundan
M elastika interna’yı ayırtetmek zordur.

17. B) Tunika mediya:B) Tunika mediya:
 Elastik fibrillerin oluşturduğu dairesel lameller
aralarında pencere şeklinde aralıklar bırakarak üst
üste oturan membranlar oluştururlar.
Elastik membranlar arasında düz kas ve ince
kollejen lifler ile glikozaminoglikan ara madde yer alır.
Elastik membranların sayısı yaşla birlikte artar (Yeni
doğanda 40, erişkinlerde 70 adet).
 Düz kas hücreleri de dairesel seyirlidir ve elastik
membranlara tutunurlar.

18. Aorta, rabbit Toluidine Blue
Elastik arterden alınan bir kesit görüntüsü.
Şekilde hücre ve kollajen liflerin boyandığı elastik liflerin boya
tutmadığı rahatlıkla gözlenmektedir.

19. C) T.Adventisya:C) T.Adventisya:
Oldukça ince gevşek bağ dokusudur.
Başlıca kollajen fibril ve elastik fibrilden oluşur.
Bu fibriller uzunlamasına seyirlidir.
Aralarında az miktarda düz kas hücreleri yer alır.
Adventisya çevre yağ ve bağ dokusu ile karışır.
Arada kesin bir sınır yoktur.
Büyük arterlerin adventisya’sında damarı
besleyen damarlar bulunur.
Bunlara vazo vazorum denir.
Ayrıca damara giren sinirlere vazo nervoza denir.

21. Aort AnevrizmasıAort Anevrizması
 Sfilitik AnevrizmaSfilitik Anevrizma
 Abdominal Anevrizma; AterosklerozAbdominal Anevrizma; Ateroskleroz
durumunda aort duvarının zayıflamasıdurumunda aort duvarının zayıflaması
sonucunda ortaya çıkar. Ciddi birsonucunda ortaya çıkar. Ciddi bir
komplikasyon, anevrizmanın patlaması vekomplikasyon, anevrizmanın patlaması ve
hemen sonrasında gelişen ölümdür.hemen sonrasında gelişen ölümdür.

22. Musküler=Orta Tip ArterlerMusküler=Orta Tip Arterler
 2-10 mm çapında2-10 mm çapında
 İntima: Endotel, bağ doku, düz kasİntima: Endotel, bağ doku, düz kas
hücreleri, belirgin membrana elastikahücreleri, belirgin membrana elastika
internainterna
 Mediya: Düz kas, kollajen lifler, azMediya: Düz kas, kollajen lifler, az
miktarda elastik liflermiktarda elastik lifler
 Adventisya: Gevşek bağ dokusu, azAdventisya: Gevşek bağ dokusu, az
miktarda elastik liflermiktarda elastik lifler

23. Membrana Elastika Eksterna:Membrana Elastika Eksterna:
 Mediya ile adventisya arasında bulunan dış elastik
membrandır.

24. Tunika Mediya:Tunika Mediya:
 En kalın tabakadır.
Başlıca dairesel seyirli
düz kas hücrelerinden
yapılıdır.
Kas hücreleri arasında
bu hücrelerin ürünü olan
proteoglikan ara madde ile
az miktarda kollejen bulunur.
Düz kas hücreleri
birbirine gap-gunctionlarla
bağlıdır.

27. KÜÇÜK ÇAPLI ARTERLERLERKÜÇÜK ÇAPLI ARTERLERLER
Arter tipleri içinde sayıca en çok olan
arterlerdir.
Çapları 0.1-2 mm arasında değişir.
İntima: Endotel, bağ dokusu, düz kas,
membrana elastika interna
Tunika mediya: Düz kas (8-10 adet) arterin en
belirgin özelliğidir. Kollajen lifler bulunur.
Adventisya: Geşek bd, az miktarda elastik lifler

28. Artery, human H&E

29. ARTERİYOLARTERİYOL
 Çapı 10-100 mikrometre arterlerdir.
İntima: Endotel, bağ dokusu, düz kas
Mediyada: Arteriyol duvarında damar çapına göre
2-3 sıra düz kas hücresi bulunur.
Adventisya: İnce bağ dokusu kılıfı
Metaarteriol (prekapiller arteriol) duvarında
sirküler seyirli bir tek düz kas hücresi bulunur ve
sfinkter görevi yapar.

30. T.İntimada:T.İntimada:
 Endotel ve subendotel bulunur.
Membrana elastika İnterna küçük arteriyollerde
bulunmaz.
Üç tabaka duvara
sahip küçük kan damarları.
a: Küçük bir lenfatik damar
b: Küçük ven (very thin
muscle; pale c.t.).
c: Küçük arter (pink
muscle; yellow c.t.).

31. T.Mediya:T.Mediya:
2-3 sıra dairesel seyirli düz kas hücrelerinden
oluşur.
Kas tabakasının kalınlığı arteriol çapı ile ilgilidir.
Metarteriyolde bir tek kas hücresi bulunur ve
metarteriyolün kapillere ağızlandığı yerde sfinkter
görevi yapar.

32. T.Adventisya:T.Adventisya:
Bağ dokusundan bir dış tabakadır.
Yaklaşık mediya kalınlığındadır.
Çevre bağ dokusu ile kaynaşır.
Arteriollerin vazokontraksiyonu veya vazodilatasyonu
büyük damarlardan gelen kana karşı periferik direnci
değiştirerek kan basıncının ayarlanmasında önemli rol
oynar.
Elastikiyet büyük arterlerdeki kadar önemli değildir.
Arteriyolde endotel hücreleri tight-gunctionlar ile
birbirine bağlıdır.
Dolayısiyla arteriyol duvarı geçirgen değildir.

33. KAPİLLERLERKAPİLLERLER
Kapiller Damarların Genel Özellikleri:
Tek katlı yassı epitel ile bazal zardan ibaret bir
duvar yapısına sahiptir.
Yassı epitele endotel denir.
Kapillerlerin ortalama çapı 4-10 mikron kadardır.
 Enine kesitlerinde 2 veya 3 endotel hücresi
damar lümeni kuşatır.

34. Endotel hücreleri arasında
(zonula okludens)*
tipi bağlantılar
vardır ve bunun fizyolojik önemi
vardır.
Kapiller damarların duvarının
dışında adventisyel hücreler
(perisitler) bulunur.

35. Kapillerler endotel hücre duvarınınKapillerler endotel hücre duvarının
yapısına göre üçe ayrılıryapısına göre üçe ayrılır
1-Kesintisiz1-Kesintisiz
2-Pencereli (Fenestratalı)2-Pencereli (Fenestratalı)
3-Sinuzoidal3-Sinuzoidal

37. 1-Kesintisiz Kapiller1-Kesintisiz Kapiller::
Kas, timus, kemik, akciğer ve sinir dokusunda
olduğu gibi vücudun en yaygın kapiller tipidir.
Endotel tabakası kesintisizdir.
Endotel altında kesintisiz bazal membran
mevcuttur.
Endotel hücreleri yanyana veya üst üste binecek
şekilde yerleşmişlerdir.

38. Böylece endotel sitoplazması
lümeni kesintisiz bir tabaka
olarak kuşatır.
Endotel hücreleri oldukça
yassı ve incedir.
Ancak çekirdeğin bulunduğu
yer lümene doğru kabarıklık
yapar.

39. Endotel hücrelerinin organelleri çekirdek çevresindeki
sitoplazma bölgesinde yer alırlar.
Periferde sitoplazma oldukça azdır ve organelleri de
azdır.
Kaveol denen çukurcuklar ve veziküller, maddeleri
sitoplazma boyunca iki yönlü olarak

40. fffffffff

41. 2-Pencereli (Fenestratalı) Kapiller:2-Pencereli (Fenestratalı) Kapiller:
 Böbrekler, barsaklar ve endokrin organlarda
bulunur.
Bu kapiller tipinde endotel hücre tabakasında por
denilen delikler bol bulunur.
Bazı porlar hücre zarından daha ince bir
diyafram ile kapatılmıştır.
Bazal zar kesintisizdir.

42. Bu tip kapillerler su
transportunun fazla olduğu
dokularda görülür.
Madde geçişi çok hızlıdır.
Bazı kapillerlerde porların
diyaframının eleğe benzediği
bildirilmiştir.
Porlar madde geçişinin en
yoğun olduğu yerlerdir.

43. Fenestratalı kapillerin elektron
mikrografı (X 13.000). F: Fenestrata.
Fenestratalı kapillerin büyük
büyütmedeki görüntüsü (X
54.000)

44. 3-Sinuzoidal Kapiller3-Sinuzoidal Kapiller::
 Çok ince duvarlı, diğer
kapillerlerden daha geniş çaplı
(30-40 mikron) düzensiz
lümenlidir.
Bu tür kapillerde kan akışı
daha da yavaştır.
Endotel hücreleri aralıklı
yerleştiği için endoteli
kesintilidir.
Endotelin altında bazal zar
kesintili veya yoktur.

45. Duvarında endotel hücrelerinden başka makrofajlar
(fagositik hücreler) de bulunur.
Bulunduğu organlar Karaciğer-Dalak-Kemik iliğidir.
Doku ile kan arasındaki alış veriş kapiller duvarının
yapısı sayesinde oldukça kolaylaşmıştır.

49. İnsan vücudunda kapiller şebekenin yüzey alanı
takriben 6000 metrekaredir.
Bu değer total aorta çapının 800 katı kadardır.
Aortada kanın akış hızı ortalama 320 mm/sn iken
kapillerde 0,3mm/sn dir.
Kapiller şebekede kanın akış hızı çok yavaş
olduğundan kan ile dokular arasında madde
değişimi kolayca gerçekleşir.

50. Kapiller duvarından madde geçişinde üç yol izlenir.
Bunlar sırasıyla;Bunlar sırasıyla;
1-Pinositoz yolu,
2-Porlardan ve
3-Endotel hücrelerinin arasındaki bağlantıların
açılmasıyla gerçekleşmektedir.

51. Kapillerin Fonksiyonları:Kapillerin Fonksiyonları:
Kapillerlerin en önemli fonksiyonlarını üç alt başlık
altında incelemek uygundur. Bunlar;
1. Geçirgenlik (Permeabilite): Kapillerler doku
ile kan arasında oksijen, karbondioksit ve çeşitli
metabolitleri geçişim bölgeleridir.
Bu değişim gerçeğinin henüz tam olarakBu değişim gerçeğinin henüz tam olarak
mekanizması aydınlatılmamış olsa da, üzerindemekanizması aydınlatılmamış olsa da, üzerinde
uzlaşılan bu işlemin üç olası mekanizmaylauzlaşılan bu işlemin üç olası mekanizmayla
gerçekleştiğidir.gerçekleştiğidir.
Bunlar;
a.Komşu endotel hücreleri arasındaki yarıklar,
b.Pencereli kapillerdeki geçiş delikleri ve
c.Endotel hücrelerini boydan boya kat eden
pinositotik veziküllerdir.

52. 2. Metabolik İşlevleri: Kapiller endotel hücreleri
oldukça geniş bir işlevsel kapasiteye sahiptir.
a.Anjiyotensin I’in anjiyotensin II’ye dönüşmesi,
b. Bradikinin, seratonin, PG ler, nörepinefrin, trombin’in
biyolojik olarak reaksiyon vermeyen bileşiklere
dönüştürülmesi,
c. Lipoproteinlerin, endotel hücrelerinin yüzeyindeki
enzimler tarafından TG lere ve kolesterole
parçalanması ve
d. Kapiller damarların örtüsü olan endotelin damar
tonusu üzerinde etkisi olduğu düşünülen bir takım
vazokonstriktif (Endotelin) veya vazodilatatör (NO)
sentez ettiği bildirilmektedir.

53. 3. Antitrombojen İşlevi:
Endotel hücreleri döküldüklerinde, açıkta kalan
subendotelyal bağ dokusu trombositlerin
agregasyonuna sebep olur.
Endotel hücreleri kanın subendotelyal bağ
dokusuyla temasını önleyerek antitrombojenik
etki gösterir.

54. VENLERVENLER
Aynı çaptaki arterlere göre daha ince duvarlı
ve lümenleri daha geniştir.
Duvarının inceliği musküler ve elastik liflerin
büyük oranda azalmasına bağlıdır.
Venler arterlerden daha çok sayıda
olduklarından venöz sistemin kapasitesi daha
fazladır.

56. Venler arterler gibi üç tabakadan ibarettirVenler arterler gibi üç tabakadan ibarettir
Tunika İntima:Tunika İntima: İnce bir tabakadır, endotel
ile subendotelden oluşur.
Tunika Mediya:Tunika Mediya: Az sayıda dairesel seyirli
düz kas ve bol kollajen liflerden yapılıdır. Zayıf
gelişme gösteren bir tabakadır. Bazı venlerde
bulunmaz.
Tunika Adventisya:Tunika Adventisya: En kalın tabakasıdır.
Bağ dokusu yapısındadır. Bol kollajen ve elastik
liflerden oluşur. Bu lifler uzunlamasına seyirlidir.
Bazı büyük venlerde uzunlamasına seyirli
düz kas demetleri bulunur. Fakat venlerin
duvarında bağ dokusu hakimdir. Venler çaplarına
göre gruplandırılır.

57. Bu üç tabaka birbirlerinden keskin sınırlarla
ayrılmaz.
Tüm tabakaları arterlere göre gevşek düzendedir.
Bu nedenle kanla dolu olmadığı zaman büzülmeye
eğilimlidir.
Venler, postkapiller venül, müsküler venül, küçük
ven, orta ven, büyük venler olmak üzere
sınıflandırılır.

58. Superior & inferior
vena cava
Pulmonary trunk & aorta
1.1.Büyük Venler: (V.cava superior ileBüyük Venler: (V.cava superior ile
inferior,V.Porta)inferior,V.Porta)

59. External and internal jugular,
brachial & femoral veins
External and internal carotids,
brachial & femoral arteries
∅ 2 - 9 mm
∅ ~ 4 mm
1.1.Orta Büyüklükteki Venler:Orta Büyüklükteki Venler:

60. ∅ ~ 10-50 µm ∅ ~ 30 µm
1.1. Venüller:Venüller:

62. Postkapiler venülPostkapiler venül
 10-50 mikron10-50 mikron
 İntima: Endotel, perisitİntima: Endotel, perisit

63. Musküler venülMusküler venül
 50-100 mikron50-100 mikron
 İntima: Endotel,perisitİntima: Endotel,perisit
 Mediya: 1-2 düz kasMediya: 1-2 düz kas
 Adventisya: Gevşek bdAdventisya: Gevşek bd

64. Küçük venKüçük ven
 0.1-1 mm0.1-1 mm
 İntima: Endotel, bd, 2-3 düz kasİntima: Endotel, bd, 2-3 düz kas
 Mediya: 2-3 düz kasMediya: 2-3 düz kas
 Adventisya: Gevşek bağ dokusuAdventisya: Gevşek bağ dokusu

65. Orta venOrta ven
 1-10 mm1-10 mm
 İntima: Endotel, bd, düz kas, internalİntima: Endotel, bd, düz kas, internal
elastik membranelastik membran
 Mediya: Düz kas, kollajen liflerMediya: Düz kas, kollajen lifler
 Adventisya: Mediyadan daha kalın gevşekAdventisya: Mediyadan daha kalın gevşek
bağ dokusubağ dokusu

66. Büyük venBüyük ven
 1 mm>1 mm>
 İntima: Endotel, bağ doku, düz kasİntima: Endotel, bağ doku, düz kas
 Mediya: 2-15 düz kasMediya: 2-15 düz kas
 Adventisya: Mediyadan kalın gevşek bağAdventisya: Mediyadan kalın gevşek bağ
dokudoku

67. Ven Kapakcıkları:
Çapı 2 mm’nin üzerindeki venlerde intima
tabakasının içe doğru kıvrılması ile oluşan yarım ay
şeklinde karşılıklı iki kapak bulunur.
Kapaklar intima katlantısı olduğundan
yüzeyinde endotel tabakası ortasında elastik
liflerden zengin subendotel bulunur.
Kapakcıklar özellikle alt eksremite venlerinde
çok sayıda bulunur.
Kapakçıkların serbest ucları kalbe yöneliktir.
Kapakcık ile venin kalbe doğru olan duvarı
arasında kalan bölgeye valv sinusu denir.

72. AYNI ÇAPTAKİ ARTER VE VENİNAYNI ÇAPTAKİ ARTER VE VENİN
KARŞILAŞTIRILMASIKARŞILAŞTIRILMASI
Yanyana seyreden arter ve venin enine kesitlerine
bakıldığında bunları birbirinden ayırmak oldukça
kolaydır.

75. KALPKALP
Ritmik kasılmalar yaparak kanı pompalayan
muskular bir kesedir. Duvarı üç tabakadan oluşur,
bunlar sırasıyla;
1. Endokardiyum
2. Miyokardium
3. Epikardiyum tabakasıdır.

76. 1. Endokardiyum: Kalbin içini döşeyen parlak
ince bir zardır.
Atriumlarda kalın ventriküllerde daha incedir.
Kan damarlarının kalbe girip çıktığı yerlerde
damarın intima tabakası ile devam eder.
Endokardiyum üç laminadan oluşur.
a) Endotel: Tek katlı yassı epiteldir.
b) Subendotel:Gevşek bağ dokusudur
c) Subendokardiale: Gevşek bağ dokusudur
Sinirler damarlar ve Purkinje lifleri bulunur.

78. 2. Miyokardium: Kalp kası denilen modifiye
çizgili kastır. Kalp kası hücreleri iki tiptir.
1. Kontraktil hücreler,
2. İmpuls üreten ve ileten hücreler
Kalp kası atriumlarda ince ventriküllerde
kalındır.
Atrium dış bölümünde kaslar transvers ve oblik
seyirlidir.
Atriumun iç bölümündeki kaslar her iki atriumda
birbirinden bağımsız olarak dış tabaka kaslarına dik
açı yaparak düzenlenirler.
En içteki kaslar atriumun avrukula bölümünde
bir kabartı yapar (m.pektinatum).
.

81. Ventrikül kasları değişik yönlerde seyrederek
bir çok tabakalar yaparlar erişkinde kompakt bir
kitle oluşturan kas lifleri embriyoda süngersi bir ağ
şeklindedir.
En içteki kalp kasları kalbin fibröz iskeletine
tutunmaktadır.
3. Epikardiyum: Kalbin en dışını örten seröz
bir zardır.

82. Kalbin Fibröz İskeleti: Kalp yapılarını
destekleyen, kalp kası ve kalp kapakcıklarının
bağlandığı fibröz bağ dokusudur.
1- Septum membranozum,
2- Trigonum fibroza
3- Annuli fibrozum (fibröz halka) oluşmuştur.
1- Septum Membranozum: Ventriküler septumun
fibröz bölümüdür. Aponevroza benzer
2- Annuli fibrozum: Aorta, pulmoner arter ve
atrioventriküler kanal cevresindeki fibröz dokudur.
3- Trigonum fibroza: Annuli fibroza ile ostium
atrioventrikularis arasındaki üçgen biçimi fibröz
dokudur.

83. Purkinje LifleriPurkinje Lifleri
 İnterventriküler septumun her iki yanınıİnterventriküler septumun her iki yanını
döşeyen endokardiyumun altında uzanırdöşeyen endokardiyumun altında uzanır
 Kalp kasından ayırt edilebilirlerKalp kasından ayırt edilebilirler
 Lifin çevresinde yerleşmiş az sayıdaLifin çevresinde yerleşmiş az sayıda
miyolifleri vardırmiyolifleri vardır
 Çapları daha geniştirÇapları daha geniştir
 Asetilkolinesteraz için(+)Asetilkolinesteraz için(+)
 Glikojen içerirlerGlikojen içerirler

84. Özelleşmiş Kalp Kası HücreleriÖzelleşmiş Kalp Kası Hücreleri
 Atriyum duvarında ve interventrikülerAtriyum duvarında ve interventriküler
septumda yerleşiktirlerseptumda yerleşiktirler
 Peptit salgılarlar: Atriopeptin, atriyalPeptit salgılarlar: Atriopeptin, atriyal
natriüretik polipeptit, kardiyodilatin,natriüretik polipeptit, kardiyodilatin,
kardiyonatrinkardiyonatrin
 Bu hormonlar sıvı ve elektrolit dengesiniBu hormonlar sıvı ve elektrolit dengesini
sağlayıp kan basıncını azaltırlarsağlayıp kan basıncını azaltırlar

85. Lenfatik Damar SistemiLenfatik Damar Sistemi
 İnterstisyel sıvıdan aşırı ekstraselüler sıvıyıİnterstisyel sıvıdan aşırı ekstraselüler sıvıyı
uzaklaştırıp KVS’e geri gönderirler.uzaklaştırıp KVS’e geri gönderirler.
 MSS, göz, iç kulak ve kemik hariç tümMSS, göz, iç kulak ve kemik hariç tüm
vücudumuzda bulunurlar.vücudumuzda bulunurlar.
 Dokuda kör uçlu lenfatik kapiller şeklinde başlar.Dokuda kör uçlu lenfatik kapiller şeklinde başlar.
 Daha sonra lenfatik damarlara ve lenfatikDaha sonra lenfatik damarlara ve lenfatik
kanallara boşalırlar.kanallara boşalırlar.
 Bu kanallarda internal jugular ve subklaviyanBu kanallarda internal jugular ve subklaviyan
venlere boşalırlar.venlere boşalırlar.