Komentarz Dawida Dewitta

1. Rozdziały 21–34
Relational Concepts Inc.
Rozporządzenia
1

2. Wersety 1-11
ü Fragment ten dotyczy traktowania hebrajskich niewolników (o niewolnikach
obcego pochodzenia mówi Kpł 25,44-46).
ü Zazwyczaj Hebrajczyk był sprzedawany lub nabywany jako niewolnik z powodu
skrajnej biedy i niemożliwego do spłacenia długu (Kpł 25,39; Am 2,6; 8,6)
lub w zadośćuczynieniu za przestępstwo (22,3).
ü Izrael nie miał systemu więziennictwa służącego karaniu lub stosowaniu
środków wychowawczych.
Rozdział 21
ü Hebrajski niewolnik był zasadniczo najemnym sługą z umową na sześć lat. Po sześciu latach
mógł wyjść na wolność. Jeśli jednak zyskał w tym czasie żonę lub rodzinę, mógł postanowić,
że zostaje. Wydaje się, że ceremonia zatwierdzenia pozostania dobrowolnym niewolnikiem
na zawsze, obejmowała przybicie ucha do drzwi narzędziem przypominającym szpikulec do lodu.
ü Kiedy niewolnicą stawała się córka, sprzedawana z zamiarem zostania czyjąś żoną, mogła ona
wyjść za nabywcę albo jego syna lub zostać odsprzedana jej ojcu. Jeśli nabywca ożenił się
z jakąś inną kobietą, niewolnica miała mieć zapewniane utrzymanie i nie mogła być sprzedana
poganinowi.

3. Rozdział 21
Wersety 12-25
ü Fragment ten wymienia sześć spośród wielu powodów zastosowania kary śmierci:
Ø Umyślne morderstwo – nie chodzi o niezamierzoną śmierć czy uraz bez skutków
śmiertelnych podczas kłótni.
Ø Kto by uderzył swego ojca albo matkę.
Ø Porwanie człowieka.
Ø Złorzeczenie ojcu lub matce.
Ø Pobicie skutkujące śmiercią niewolnika (surowe ukaranie w w. 20-21), nie ma to jednak
zastosowania, jeśli niewolnik przeżyje.
Ø Kiedy wskutek bijatyki pomiędzy dwoma mężczyznami ciężarna kobieta zacznie rodzić
i umrze ona lub jej dziecko.

4. Rozdział 21
ü Ostatni przykład (wersety 22-25) wymaga pewnego objaśnienia.
ü Jest to sytuacja, w której mężczyźni się biją i kobieta w ciąży, być może przychodząca na pomoc
swojemu mężowi, odnosi takie obrażenia, że dochodzi do przedwczesnego porodu. W tym
przypadku, jak bez wątpienia w wielu innych, sprawa trafia przed sąd. Jeśli zarówno kobieta, jak i
dziecko nie odnieśli obrażeń, mąż kobiety wraz sędzią ustalają grzywnę. Jeśli wystąpiły
obrażenia, należy za nie zapłacić zgodnie z zasadą sprawiedliwości: oko za oko.
ü Należy tu zwrócić uwagę na dwie kwestie:
Ø Jest to wyjątek od reguły zakazującej stosowania kary śmierci za przypadkową śmierć.
Ø Poród opisany jest dosłownie jako jej dzieci (jalad), liczba mnoga rodzaju męskiego od
słowa oznaczającego dziecko wyjdzie. Wskazuje to na to, że nienarodzony płód jest
(jalad) dzieckiem zanim opuści łono.

5. Rozdział 21
Wersety 26-27
Jeśli ktoś spowoduje trwałe obrażenia u niewolnika, tak że straci on oko lub ząb, zgodnie z prawem
niewolnik ten odzyskuje wolność.
Wersety 28-36
ü Opisane są tu trzy przypadki osądu obrażeń spowodowanych zaniedbaniem:
Sprawa #1
dotyczy obrażeń spowodowanych przez zwierzęta (w. 28-32).
Jeśli wół zabodzie kogoś na śmierć, to zabity zostanie tylko wół – chyba że bódł on już od dawna
i właściciel nic z tym nie zrobił. Wtedy właściciel także zostanie zabity, chyba że wynegocjuje
finansowe odszkodowanie dla krewnych zmarłego. Jeśli zabity zostanie niewolnik, właściciel
wołu miał zapłacić właścicielowi niewolnika trzydzieści srebrnych syklów – prawdopodobnie
równowartość niewolnika.

6. Rozdział 21
v Sprawa #2
dotyczy człowieka, który wykopał cysternę, do której wpadło zwierzę, ponieważ jej nie przykrył
(w. 33-34).
Wiąże się ona z dwoma artykułami pierwszej potrzeby w Izraelu: cysternami, służącymi głównie
do gromadzenia wody, oraz zwierzętami. Jedno i drugie było kluczowe dla przetrwania.
Odpowiedzialność w tych kwestiach była zasadniczą kwestią. Ten, kto wykopał cysternę, miał
odkupić martwe zwierzę od jego właściciela.
v Sprawa #3
dotyczy zabicia przez czyjegoś wołu przez wołu kogoś innego (w. 35-36).
W tym przypadku żywy wół był sprzedawany i obie osoby dzieliły się martwym wołem – chyba że
wół bódł wcześniej. Wtedy jego właściciel miał odkupić martwego wołu od jego właściciela.

7. ZASTOSOWANIE
Poczuwaj się do odpowiedzialności za swoje czyny i ich konsekwencje.
Zamierzone skutki są ważniejsze, ale nawet te niezamierzone są naszą odpowiedzialnością.
Musimy zastanawiać się nad tym, co zamierzamy robić i zadawać sobie pytanie o możliwe
lub prawdopodobne konsekwencje tego czy innego działania. Czy jest ono zgodne z prawem
czy nie, Bóg pociągnie nas do odpowiedzialności za wszelkie szkody wyrządzone innym
– zamierzone czy nie. Bóg osądza wyrządzoną szkodę, a nie tylko intencje.

8. Rozdział 22
Wersety 1-6
ü Pierwszy akapit tego rozdziału dotyczy osób, które kradną lub
niszczą własność innych.
ü Tekst zakłada, że ktoś taki został złapany i zmuszony jest wtedy
zapłacić odszkodowanie przewyższające wartość tego, co zabrał.
ü Złodziej miał więc zapłacić za akt kradzieży, a nie tylko za rzeczy,
które ukradł.
ü Jeśli złodziej zostanie zabity podczas włamania, nie powoduje to obciążenia winą za przelanie
krwi.
ü Jeszcze raz zwróćmy uwagę, że nie ma tu systemu więziennictwa, a złodziej ma zapłacić osobie
przez niego poszkodowanej – nie zaciąga długu wobec społeczeństwa.

9. Rozdział 22
Wersety 7-13
ü Fragment ten mówi o utracie własności, która została komuś oddana na przechowanie.
ü Na starożytnym Bliskim Wschodzie nie było banków ani szybkiego transportu. Kiedy ktoś musiał
wyruszyć w podróż, zostawiał swoje posiadłości pod opieką sąsiada, przyjaciela lub członka
rodziny – prawdopodobnie na dłuższy czas.
ü Jeśli te rzeczy, własność lub zwierzęta zostały utracone lub uległy uszkodzeniu, to osoba, która
je przechowywała, musiała udowodnić przed sądem, że ich nie ukradła, nie zjadła ani nie straciła.
Wersety 14-15
ü Jeśli jeden człowiek używa czegoś należącego do drugiego i ulegnie to uszkodzeniu:
Ø jeśli nie było przy tym właściciela, osoba wypożyczająca ma zapłacić za tę rzecz
Ø jeśli był przy tym właściciel, wypożyczający nie musi za nią płacić
Ø jeśli rzecz ta była wynajęta, cena wynajmu pokrywa stratę

10. Rozdział 22
Wersety 16-17
ü Jeśli mężczyzna uwiedzie (skłoni do współżycia seksualnego, a nie zgwałci) niezaręczoną
dziewicę, to albo:
Ø Uiszcza żądany przez ojca posag i żeni się z nią, albo
Ø Jeśli ojciec nie zgodzi się oddać mu jej za żonę, uwodziciel, także uiszcza żądany przez
ojca posag.
ü Zauważmy, że inaczej niż w przypadku cudzołóstwa i w przeciwieństwie do NT (Dz 15,20.29),
nierząd nie był potępiany w ST. Po prostu miało po nim nastąpić zawarcie małżeństwa lub
uiszczenie posagu ojcu.
Wersety 18-20
ü Trzy kolejne przestępstwa, za które groziła kara śmierci:
Ø czary— (czarna) magia, gusła, astrologia, uroki, zaklęcia.
Ø zoofilia
Ø składanie ofiar innym bogom

11. Rozdział 22
Wersety 21-27
ü W kwestii ubogich i potrzebujących:
Ø cudzoziemcy mieli być dobrze traktowani.
Ø wdowy i sieroty nie miały być gnębione (upokarzane ani uciskane), ponieważ w przeciwnym
wypadku Bóg je pomści.
Ø nie mieli pożyczać pieniędzy biednym na procent ani brać od nich długoterminowego
zastawu
Werset 28
ü Nie będziesz bluźnił Bogu i nie będziesz złorzeczył temu, który rządzi twoim ludem.
ü Użyte tu zostały dwa różne czasowniki. Bluźnić Bogu to urągać Mu lub Go lekceważyć.
Złorzeczyć rządzącemu to przeklinać go, potępiać lub rzucać na niego zły czar. Pierwsze słowo
oznacza znieważanie lub ubliżanie, a przykładem drugiego są słowa wypowiedziane przez Pawła
do arcykapłana: Uderzy cię Bóg, ściano pobielana (Dz 23,3-5).

12. Rozdział 22
Wersety 29-30
ü Pierworodni oraz pierwsze plony żniw należały do Boga.
ü Miało to być przestrzegane poprzez składanie w ofierze pierworodnych zwierząt oraz
wykupywanie pierworodnych dzieci (13,2.12-13; Lb 3,46-48).
Werset 31
ü Werset ten łączy świętość z niejedzeniem zwierząt, które zostały zabite przez dzikie zwierzęta.
ü Z rozszarpanych zwierząt nie była spuszczona krew. Mogły też one zostać zabite przez nieczyste
zwierzęta.
ü Fascynujące jest jednak to, że Boża idea świętości rozciągała się na te zewnętrzne czyny.

13. ZASTOSOWANIE
Musimy zdawać sobie sprawę, że Bóg osądza zarówno nasze czyny, jak i zamiary.
Bóg pociąga nas do odpowiedzialności za to, co robimy, niezależnie od konsekwencji. Złodziej
spotykał się z karą, polegającą na tym, że nie tylko musiał zwrócić wartość ukradzionych
rzeczy, ale od dwóch do pięciu razy więcej, ze względu na grzech, którym była kradzież.
Jeśli naruszasz Boże prawo (na przykład okradasz bogatych, uprawiasz nierząd za obopólną
zgodą lub okłamujesz swoje dzieci w kwestii Świętego Mikołaja) i myślisz „Cóż, nikomu nie
stała się krzywda”, nie oznacza to, że Bóg przymknie na to oko.
Przekraczanie Bożego prawa zazwyczaj wiąże się z niepożądanymi konsekwencjami, ale jest
ono grzechem niezależnie od konsekwencji.

14. Rozdział 23
Wersety 1-9
ü Fragment ten rozwija dziewiąte przykazanie: Nie będziesz mówił
przeciw bliźniemu twemu kłamstwa (20,16). Skupia się ono na
sprawach prawnych. Izraelici nie mieli wypaczać sprawiedliwości
poprzez:
Ø Pójście za tłumem. Sędziowie, nie większość ludzi, mieli
podejmować decyzje związane z prawem.
Ø Bycie stronniczym z powodu tego, że jest biedny.
Ø Uciskanie kogoś, bo jest obcy.
Ø Branie łapówek.
[Nie idź za tłumem kiedy robi źle]
Ø Branie udziału w procesie przeciwko niewinnemu lub prawemu (przypuszczalnie z powodu
tego, że nie podobało ci się co powiedział, nawet jeżeli było to prawdziwe i właściwe).
ü Występuje tu również nakaz (z pozoru nie związany), by zwrócić osła wrogowi lub pomóc mu,
jeżeli ten osioł zaginął albo jest zbyt obciążony.

15. Rozdział 23
Wersety 10-19
ü Fragment ten przedstawia święta, dni szczególne, których Izrael miał przestrzegać:
Ø Rok sabatowy (w. 10 -11)
Ø Dzień sabatu (w. 12)
Ø Święto niekwaszonego chleba połączony z Paschą na wiosnę (w. 14-15)
Ø Święto Żniw albo Pięćdziesiątnica, wiosną, 50 dni później (w. 16a)
Ø Święto Zbiorów jesienią (w. 16b)
ü Pierwsze dwa dotyczą każdego Izraelity. Ostatnie trzy obowiązywały każdego dorosłego
mężczyznę (w. 17).

16. Rozdział 23
ü Święta były czasem czczenia Boga i mamy tu kilka ostrzeżeń:
Ø Imienia bogów obcych nie wymieniajcie, by nikt nie słyszał ich z ust waszych (w. 13)
Ø Nie będziesz składał krwi mojej ofiary z chlebem kwaszonym
Ø Nie będziesz przechowywał do rana tłuszczu mojej świątecznej ofiary.
Ø Przyniesiesz do domu Boga twego, Jahwe, pierwociny z płodów ziemi
Ø Nie będziesz gotował koźlęcia w mleku jego matki.
ü Komentator Ryrie mówi: “Gotowanie młodego koźlątaka w mleku jego matki było
powszechnym kananejskim rytuałem, przy którym wypowiadano magiczne zaklęcia”
(“Ryrie Study Bible”).

17. Rozdział 23
W. 20-33
ü Mamy tu epilog do wyżej podanych praw. Po nadaniu przykazań (20,1-17) i ustaw (od 20,22 do 23,19)
następuje obietnica podboju ziemi. Bóg powiedział:
Oto Ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi i doprowadził cię do miejsca,
które ci wyznaczyłem (w. 20).
ü Niektórzy mówią, że był to specjalny anioł stróż dla Izraela (Dn 12,1). Pamiętajmy jednak, że anioł to
dosłownie posłaniec, a ten, którego mieli, może odpuszczać grzechy (w. 21). Bardziej prawdopodobne
jest więc to, że chodzi o Boga Syna (zobacz Rdz 16,9). Mówiąc po ludzku, prowadzenie to było
wykonywane przez Mojżesza, Aarona, a potem Jozuego. Gdyby Izraelici byli posłuszni, Bóg
wypędziłby ich wrogów i rozwinął ich produktywność.
ü O granicach tej ziemi Bóg powiedział:
Ustanowię granice twego kraju od Morza Czerwonego [Zatoka Akaba] do morza filistyńskiego [Morze
Śródziemne], od pustyni aż do Rzeki [Eufrat].
ü Bóg dał także inne, szczególne przykazanie dotyczące mieszkańców tego kraju:
Nie mogą mieszkać w twoim kraju, gdyż przywiedliby cię do grzechu przeciw mnie. Mógłbyś oddawać
cześć ich bogom, co byłoby dla ciebie zgubą.

18. ZASTOSOWANIE
W twoich kościołach, misjach albo narodach nie przyjmuj ściśle demokratycznych albo
wyznaniowych zasad.
Demokracja łatwo może stać się jak lunatycy zarządzający azylem. Beniamin Franklin
powiedział:
“Kiedy ludzie odkryją, że mogą głosować na własne pieniądze, to będzie koniec republiki.”
Zauważmy, że ani Franklin, ani żaden z założycieli, nie widział Ameryki jako demokracji (gdzie
każdy obywatel ma równe prawo głosu). Stany Zjednoczone Ameryki zostały ustanowione jako
republika (kiedy głosują reprezentanci ludzi). Kiedy zostanie to wypaczone do punktu, że staje
się demokracją, wtedy krajem rządzą lunatycy i ludzie po prostu głosują na pieniądze innych
przymusowo zebranych przez rząd. Franklin uznał to za “koniec republiki.” Biblia nie określa
formy rządu jako takiego. Izrael jednak miał być zarządzany przez wybranych przywódców, nie
przez masy.
Nie łącz się z wielkim tłumem, aby wyrządzić zło. A zeznając w sądzie, nie stawaj po stronie
tłumu, aby przechylić wyrok (w. 2).

19. Rozdział 24
Wersety 1-2
ü Rozdział ten mówi o potwierdzeniu Bożego Przymierza
Mojżeszowego z Izraelem, przymierza warunkowego z obietnicą
opartą o ich posłuszeństwo.
ü Pierwsze dwa wersety wspominają o tym, że Bóg wyznaczył
Mojżesza i 73 mężczyzn (Aaron, jego dwaj synowie Nadab i Abihu,
którzy później zostali zabici przez Boga oraz 70 starszych) by poszli
w stronę góry.
ü Boże wskazówki zawierały zastrzeżenie, że tylko Mojżesz sam
zbliży się do Jahwe.

20. Rozdział 24
Wersety 3-8
ü Kiedy Mojżesz przekazał ludziom to, co powiedział Bóg, tamci odpowiedzieli: Wszystkie słowa,
jakie powiedział Jahwe, wypełnimy.
ü Mojżesz zrobił więc pięć rzeczy:
Ø spisał wszystkie słowa Jahwe
Ø zbudował ołtarz u stóp góry i postawił dwanaście stel
Ø polecił młodzieńcom z synów Izraela złożyć dla Jahwe ofiarę całopalną i ofiarę
biesiadną
Ø wziął Księgę Przymierza i czytał ją głośno ludowi
Ø

21. Rozdział 24
Wersety 9-11 Pokropił krwią ołtarz, ofiary i ludzi
ü Mojżesz oraz 73 mężczyzn wspomnianych w w. weszło na górę i ujrzeli Boga Izraela. Jedyny
opis Jego objawienia jest taki: pod Jego stopami jakby jakieś dzieło z szafirowych kamieni,
świecących jak samo niebo.
ü Wydaje się, że jest to objawienie Boga Ojca, jednak wiemy, że nikt nie może widzieć twarzy Boga
i pozostać przy życiu (33,20; J 1,18).
ü Dlatego możemy wyciągnąć wniosek, że nie widzieli twarzy Boga, ale jakąś niejasną postać,
która według opisu Pawła zamieszkuje światłość niedostępną (1 Tm 6,16), siedzącą na wysokim
tronie, podobną do tej z wizji Ezechiela (1), Izajasza (6), i Jana (Ap 4 i 5).

22. Rozdział 24
Wersety 12-18
ü Następnie Bóg wezwał Mojżesza, by przyszedł, nie do góry, ale na górę, gdzie obiecał mu
tablice z dziesięcioma przykazaniami.
ü Powiedział, więc tym siedemdziesięciu trzem, by czekali na niego pod dowództwem Aarona i
Chura (według tradycji męża Miriam).
ü Mojżesz tymczasem wszedł na górę na 40 dni. Znalazł się w obłoku, który w oczach innych
wyglądał jak ogień pożerający przez 6 dni zanim Bóg go wezwał.

23. ZASTOSOWANIE
Panowanie Chrystusa nie jest zobowiązaniem, to styl życia.
Kiedy Mojżesz przekazał ludziom to, co powiedział Bóg, ci odrzekli: Wszystkie słowa, jakie
powiedział Jahwe, wypełnimy. Nie wypełnili. Ich nieposłuszeństwo nie było powodem, że
przestali być Bożym ludem(Rz 11,1). Nasze nieposłuszeństwo nie kończy się utratą zbawienia.
Ich nieposłuszeństwo skończyło się tym, że stracili nagrodę. U nas będzie tak samo.

24. Rozdział 25
Wersety 1-9
ü Mamy tutaj dobry wzór jak prosić o datki. Bóg powiedział Mojżeszowi, by:
Ø ogłosił, że można to zrobić.
Ø zapewnił, że jest to datek dobrowolny od każdego człowieka, którego skłoni do tego serce.
Ø poinformował ludzi o konkretnej potrzebie i o tym, jak te środki będą użyte.
ü Bóg nie potrzebuje niczego. Mojżesz jednak wykonał coś, by
zrobić to, o co poprosił go Bóg, tu na ziemi.
ü Dlaczego taki nacisk na Przybytek? Komentator Ryrie pisze:
„Pięćdziesiąt rozdziałów Biblii zawiera instrukcje dotyczące
Przybytku: 13 w Księdze Wyjścia, 18 w Kapłańskiej,
13 w Księdze Liczb, 2 w Księdze Powtórzonego Prawa
i 4 w Liście do Hebrajczyków.”

25. Rozdział 25
ü Możemy zauważyć trzy rzeczy:
Ø Przybytek, jaki zbudował Mojżesz, był ziemskim modelem świątyni w niebie.
Potem ujrzałem: w niebie została otwarta świątynia Przybytku Świadectwa i ze świątyni
wyszło siedmiu aniołów, mających siedem plag, odzianych w czysty, lśniący len,
przepasanych na piersiach złotymi pasami (Ap 15,5-6).
Ø Centralizował oddawanie czci Bogu przez Izraela, tak żeby nie mieli lokalnych niezależnych
miejsc (Pwt 12,5; 14,23).
Ø Był obrazem tego, co miało się stać drogą nową i żywą w podejściu do Boga przez krew
Chrystusa (Hbr 10:1-20).

26. Rozdział 25
Wersety 10-22
ü W tym fragmencie mamy przykazanie: uczynią arkę z drzewa
akacjowego i pokryjesz ją złotem.
ü Skrzynia mierzyła 3,75 x 2,25 x 2,25 stóp (1,14 x 0,68 x 0,68
metra). Będą tam włożone tablice z dziesięcioma
przykazaniami, dzban manny i laska Aarona (Hbr 9:4).
Nazywana była Arką Świadectwa (w. 22), arką przymierza (Lb
10,33; Pwt 10,8; 31,9, 26), i arką Bożą (1 Krn 13,6). Po bokach
arka miała mieć złote pierścienie, w które włożone były na
stałe pokryte złotem drążki do noszenia. Miała być przykryta złotą pokrywą przebłagania ze złotą
figurą cheruba po każdej stronie, a skrzydła cherubów miały rozciągać się nad przebłagalnią.
ü Przypuszczam, iż to, jak miał wyglądać cherub, zostało wyjaśnione rzemieślnikom Bezalelowi
i Oholiabowi (31,2-6). Cherubini wspominani są w Starym Testamencie 93 razy, w tym 16 razy
w Księdze Wyjścia. Potem Bóg powiedział Mojżeszowi: Tam będę spotykał się z tobą i sponad
przebłagalni i spośród cherubów, które są ponad Arką Świadectwa, będę z tobą rozmawiał
(w. 22).

27. Rozdział 25
Wersety 23-30
ü Następnie mamy nakaz zbudowania stołu na chleby.
ü Zrobiony miał być tak jak arka, z drzewa akacjowego, ma być pokryty złotem i mieć po bokach
złote pierścienie wraz z drążkami do noszenia. Mierzył 3 x 1.5 stóp (0,9 x .0,45 metra) i miał
pomieścić 12 płaskich bochenków chleba nazywanego chlebem Obecności ułożonych w dwa
stosy, przez cały czas (w. 30; Kpł 24,6).

28. Rozdział 25
Wersety 31-40
ü Dalej znajduje się nakaz zbudowania świecznika (menora) wykutego ze złota.
ü Miał mieć dekoracyjne złote kielichy z pączkami i kwiatami wykutymi ze złota. Na obu stronach
środkowego trzonu miały być trzy ramiona zwrócone do góry. Każde ramię miało mieć cztery
kielichy kształtu kwiatów migdałowych z pąkami i kwiatami (w. 34). Na środkowym słupku miał
też mieć lampę, tak więc wszystkich lamp było siedem (w. 37).

29. ZASTOSOWANIE
Kiedy twój kościół albo organizacja charytatywna lub misyjna potrzebują dotacji, to:
1. ogłoś taką potrzebę.
2. wyjaśnij, że jest to dar dobrowolny od każdego człowieka, którego skłoni do tego serce, nie
dziesięcina, nie ślubowanie, nie zastaw albo zobowiązanie.
3. niech ludzie znają rzeczywistą potrzebę i jak ten datek będzie użyty.

30. Rozdział 26
Wersety 1-37
Rozdział 26 zawiera nakaz zbudowania namiotu, konstrukcji o wymiarach 15 x 45 stóp
(4,4 x 13,7 metrów), mieszczącej trzy składniki wyposażenia opisane w rozdziale 25.
Wersety 1-6 opisują wewnętrzne zasłony pokrywające drewniany szkielet namiotu. Bóg powiedział
Mojżeszowi: z cherubami wykonanymi przez biegłego tkacza.
Wersety 7-13 to wskazówki na temat wewnętrznych kolorowych zasłon tworzących ściany i sufit
wraz z 11 nakryciami wykonanymi z koziej sierści.

31. Rozdział 26
Werset 14 opisuje jeszcze dwa nakrycia:
• jedno ze skór baranich, barwionych na czerwono i
• [drugie] nakrycie ze skór delfina [morświn – rodzaj delfina].
W. 15-30 mówią, że ściany przybytku wydają się niesolidne,
ale mają stanowić okratowanie, na których mają być ułożone
nakrycia. Pozwalało to na oglądanie piękna lnianych zasłon
widocznych od wewnątrz. Właściwie większość piękna
namiotu nigdy nie była widziana przez nikogo, oprócz Boga i
kapłanów.

32. Rozdział 26
W. 31-35 opisują wykonanie zasłony, która miała oddzielać zewnętrzne Miejsce Święte z ołtarzem
kadzenia, świecznikiem i stołem na chleby, od wewnętrznego Miejsca Najświętszego z Arką
Przymierza. Bóg powiedział, że tak jak zasłony opisane w w.1, mają być z cherubami
wyhaftowanymi przez biegłego tkacza. Komentator Ryrie pisze:
Józef Flawiusz podaje, że zasłona miała cztery stopy grubości, odnawiana była co roku, a konie
przywiązane z każdej strony nie potrafiły jej rozerwać (“Ryrie Study Bible”).
Nie wiemy, czy zasłona z namiotu była taka sama jak w świątyni, chociaż Mk 15,38 zaznacza,
że kiedy Jezus umarł, zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół. Jest to wskazówka,
że mamy ... pewność, iż wejdziemy do Miejsca Świętego przez krew Jezusa (Hbr 10,19).
W. 36-37 opisują zewnętrzne od wschodu wejście do namiotu. Miała być tam zasłona z fioletowej
i czerwonej purpury, z karmazynu i kręconego bisioru, wielobarwnie wyszywana, która miała być
powieszona na pięciu filarach umieszczonych w cokołach z brązu.

33. ZASTOSOWANIE
Ciekawe byłoby pytanie: “Czego uczymy się o Bogu z tych wszystkich instrukcji dotyczących
zbudowania przybytku?” Dlaczego te wszystkie szczegóły, kolory, złoto i oddzielenie arki w
odosobnione święte miejsce? Dlaczego aniołowie (cherubini) namalowani w trzech miejscach
– na pokrywie przebłagania arki, na zasłonach? Może te szczegóły, ich piękno i cherubini
odzwierciedlają piękno prawdziwego przybytku w niebie. Dlaczego jednak pokazywać to przez
taki obraz na ziemi? Może jest to coś, czego nie jesteśmy w stanie poznać. Możemy jedynie
dowiedzieć się, co Bóg lubi:
v piękno
v jakość
v uwagę dla szczegółów
v oddzielenie od zła
v skoncentrowanie na niebie

34. Wersety 1-8
ü Instrukcje dotyczące przybytku kierują budowaniem go od strony
wewnętrznej do strony zewnętrznej. Najpierw arka, która miała stać
w miejscu najświętszym, potem stół na chleby i menora w miejscu
świętym, następnie budowanie poza zasłoną na dziedzińcu
zewnętrznym. Główny obiekt na dziedzińcu to ołtarz z miedzi lub
brązu przeznaczony do ofiarowywania zwierząt.
Rozdział 27
ü Wykonany był z drewna akacjowego pokrytego brązem, by był ognioodporny. Ołtarz posiadał rogi
do wiązania ofiar (Ps 118,27). Był kwadratowy: każdy bok mierzył 7,5 stóp (2,3 metry) a
wysokość wynosiła 4,5 stopy (1,4 metra). Trzeba było dorobić do niego popielnice do zsypywania
zatłuszczonego popiołu oraz łopatki, kropielnice, widełki i kadzielnice … kratę do ołtarza w formie
siatki … tak żeby siatka sięgała do połowy ołtarza.

35. Rozdział 27
Wersety 9-19
ü Fragment ten zawiera instrukcję budowy dziedzińca zewnętrznego przybytku. Był to obszar o
wymiarach 150 x 75 stóp (46 x 23 metrów) otoczony lnianymi kotarami wysokimi na 7,5 stopy
(2,3 metra). Sam namiot spotkania zajmował mniej niż 7% tego terenu.
ü Lniane kotary wisiały na 20 słupach o wysokości 7,5 stopy (2,3 metra) ustawionych w kierunku
północ-południe i na 10 słupach ustawionych po stronie tylnej zachodniej oraz po stronie
frontowej wschodniej.

36. Rozdział 27
Wersety 20-21
ü Izraelici mieli przynieść kapłanom oliwę czystą, wyciśniętą z oliwek, dla ciągłego podtrzymywania
światła w lampie. Olej ten paląc się wydawał mniej dymu, chociaż powietrze miało przepływ
w tym namiocie, tak że dym nie gromadził się.
ü Świecznik miał być w namiocie spotkania. Miał stać naprzeciw arki, ale na zewnątrz zasłony,
która jest przed Świadectwem. Bóg dodał: Aaron zaś wraz z synami swymi będzie ją
przygotowywać, aby płonęła przed Jahwe od wieczora do rana.
ü Namiot został zbudowany przez Mojżesza w XV wieku przed Chr., noszony był przez 40 lat
podczas wędrówki po pustyni i dotarł do ziemi wraz z Jozuem.
ü Postawiono go na 400 lat w Szilo, a w końcu przyniesiono go do Gibeonu, gdzie pozostawał aż
do wieku X przed Chr., z wyjątkiem arki przymierza, która znajdowała się w pałacu Dawida.
ü Na koniec przybytek wraz ze swoimi sprzętami przyniesiony został do Jerozolimy i umieszczony
w świątyni Salomona. Wędrował więc przez co najmniej 500 lat.

37. Rozdział 27
ü Paweł powiedział jednak obywatelom Aten: Bóg, który stworzył świat i wszystko na nim, On,
który jest Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach zbudowanych ręką ludzką (Dz 17,24).
ü W dzisiejszych czasach ludzie wierzący jako ciało Chrystusa są świątynią Ducha Świętego
(1 Kor 3,16; 6,19). Stosowaniem tego nie jest więc wznoszenie pięknych budynków
kościelnych, które stoją przez wieki, ale budowanie ludzi, którzy też gdzieś będą na wieki.

38. Rozdział 28
Werset 1
ü Potem Bóg powiedział Mojżeszowi:
rozkaż bratu twemu Aaronowi i jego synom, wybranym spośród synów Izraela, zbliżyć się do
ciebie, aby Mi służyli jako kapłani: Aaron i Nadab, Abihu, Eleazar i Itamar, synowie Aarona.
Genealogia kapłanów

39. Rozdział 28
ü Oto krótki szkic tego, co działo się z synami Aarona:
Ø Nadab i Abihu zostali zabici, ponieważ ofiarowali przed Jahwe ogień inny, niż był im
nakazany (Kpł 10,1).
Ø Linia Itamara poprowadziła do kapłana Helego, który wychowywał Samuela w przybytku w
Szilo. Bóg powiedział jednak Samuelowi, że linia kapłańska Helego skończy się. Stało się to
wtedy, kiedy potomek Helego - Abiatar, jeden z kapłanów Dawida, stanął po stronie
Adoniasza, który uderzył, aby stać się królem zamiast Salomona. Kiedy Salomon stał się
królem, odsunął Abiatara w stan spoczynku i linia ta wymarła (1 Krl 2,27).
Ø Linia Eleazara to jedyna, która przetrwała. Przeszła na Sadoka w czasach Dawida. Popierał
on Salomona i został jego kapłanem (1 Krl 2,35).
Ø Linia Sadoka trwała w okresie królów Judy aż do czasów Nowego Testamentu – pochodził
z niej Zachariasz, ojciec Jana Chrzciciela. Prorok Ezechiel powiedział, że linia Sadoka będzie
linią kapłanów, którzy będą służyć w świątyni w przyszłym Tysiącletnim Królestwie (Ez
43,19).

40. Rozdział 28
Wersety 2-5
ü Rozdział 28 mówi o szatach najwyższego kapłana, jakie miał
nosić Aaron i jego synowie – nie zawsze, ale tylko wtedy, ile
razy będą wchodzić do Namiotu Spotkania lub będą zbliżać się
do ołtarza dla spełnienia służby w Miejscu Świętym (w. 43).
Szaty te opisane są przez trzy terminy teologiczne (w. 2.40).
ü Miały one być:
Ø święte – wskazujące na to, że czczenie Boga to
oddzielenie od wszystkiego, co jest nieczyste albo złe;
Ø na chwałę – wskazujące na wrodzoną wartość Boga;
Ø piękne – dające przyjemność zmysłom.

41. Rozdział 28
ü Świadczy to o absolutnym charakterze świętości, chwały i piękna, a także mówi o tym, że Bóg
lubi piękno.
ü Szaty te miały wywyższyć urząd najwyższego kapłana i były sposobem wywyższenia Boga.
ü Miały być wykonane przez dwóch utalentowanych mężczyzn, Bezalela i Oholiaba (w. 3; 31,2-6),
z tych samych materiałów, co zasłony (najczystszy len i złoto) i elementy przybytku (w. 6, 8, 22,
15, 33, 39, 42).
ü Wymienia się osiem szat;
Ø Cztery wewnętrzne: tunika (luźna szata typowo bez rękawów sięgająca do kolan), lniane
szaty noszone pod spodem, przepaski (wokół bioder) oraz zawoje na głowę (w. 39-42).
Ø Były też cztery szaty zewnętrzne, szczególnie noszone przez Aarona: napierśnik, efod, szata
wierzchnia, tunika wyszywana oraz turban (w. 4).

42. Rozdział 28
Wersety 6-14
ü Następnie mamy instrukcję wykonania efodu.
ü Miał dwie części: bezrękawnik połączony na ramionach naszywkami, na których umieszczone są
dwa kamienie onyksowe z imionami plemion Izraela, po sześć na każdym.

43. Wersety 15-30
ü Mieli też wykonać z materiału napierśnik w formie kwadratu piędź na piędź (piędź to szerokość
dłoni, ok. 30 cm).
ü Miał być złożony na dwoje, otwarty u góry i pokryty dwunastoma drogocennymi kamieniami w
czterech rzędach. Na kamieniach miano wygrawerować imiona 12 plemion Izraela.
ü Napierśnik miał być połączony dwoma złotymi sznurkami przewleczonymi przez złote pierścienie.
Na napierśniku umieszczone były dwa kamienie nazywane Urim i Tummim służące do
podejmowania decyzji. Nie wiemy dokładnie, jak wyglądały i jak się ich używało. Chociaż dawały
nie tylko Bożą odpowiedź, ale też wskazywały czy Bóg w ogóle odpowie (1 Sm 28,6).
Rozdział 28
Wersety 31-35
ü Pod efodem znajdowała się niebieska bezszwowa szata bez rękawów ze złotymi dzwoneczkami
na skraju.
ü Dzwonki miały być słyszane przez ludzi, kiedy najwyższy kapłan odbywał służbę w ich imieniu w
miejscu świętym albo raz na rok w miejscu najświętszym.

44. Rozdział 28
Wersety 36-43
ü Mieli również zrobić diadem ze szczerego złota i wyryjesz na nim, jak się ryje na pieczęci:
Poświęcony dla Jahwe oraz zwiążesz go sznurem z fioletowej purpury, tak żeby był na tiarze
i żeby na przedniej stronie tiary był umieszczony.
ü Istotna jest teologiczna uwaga towarzysząca temu diademowi:
I będzie na czole Aarona, ponieważ poniesie Aaron uchybienia popełnione przy ofiarach, które
będą składać synowie Izraela przy wszystkich świętych darach. A będzie na jego czole ciągle dla
zjednania mu łaski w oczach Jahwe (w. 38).
ü Pod szatami zewnętrznymi była tunika z lnu (w. 39).

45. ZASTOSOWANIE
Z początku rozdziału dowiadujemy się, że szaty miały pokazywać świętość, chwałę i piękno.
Z końca rozdziału wiemy, że diadem na turbanie Aarona miał mieć napis: “Poświęcony dla
Jahwe”. Przez noszenie tego diademu i całego ubrania poniesie Aaron uchybienia popełnione
przy ofiarach, które będą składać synowie Izraela przy wszystkich świętych darach. Jest to
oczywiście ogłoszone przez Boga, nie Aarona. Miało to być przebłaganiem za naród, nie
dotyczyło osobistego zbawienia. Wiemy też, że “poniesienie uchybień” zostało ostatecznie
wykonane tylko przez Chrystusa na krzyżu.
Ciekawe jest jednak tutaj to, że poniesienie uchybień (inne oznaczenie grzechu) wykonywane
jest tylko w sposób określony przez Boga. Mimo iż jest to przebłaganie zakrywające, nie trwała
Pascha, musi mieć swój skutek w świętości, chwale i pięknie – nie ma innych dostępnych
środków w celu wypełnienia tego, co Bóg nakazuje. A kiedy staje się Paschą (1 Kor 5,7),
zastosowaną do zbawienia jednostki, to nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano
ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni (Dz 4,12).
Tym, którym służymy, musimy jasno przedstawić fakt, że zawsze jest tylko jedna droga
do Boga.

46. Rozdział 29
Wersety 1-28
ü Następnie Bóg nakazał ceremonię wyświęcenia Aarona i jego synów.
ü Składało się na to:
Ø oczyszczenie wodą,
Ø namaszczenie oliwą,
Ø nałożenie odpowiednich ubrań,
Ø zabicie cielca i dwóch baranów,
Ø pokropienie krwią ołtarza,
Ø spalenie zwierząt z oliwą i niekwaszonym chlebem.

47. Rozdział 29
Wersety 29-37
ü Potem syn, który miał być następcą Aarona, miał nałożyć ubranie najwyższego kapłana i przez
siedem dni pełnić służbę w świętym przybytku. Potem:
I będą jeść to, co było przebłaganiem za nich, aby ich wyświęcić i oddzielić jako świętych ...
Przez siedem dni będziesz czynił przebłaganie nad ołtarzem i będziesz go poświęcał, a stanie
się bardzo święty, i cokolwiek dotknie się ołtarza, będzie również święte (w. 33, 37).
Wersety 38-46
ü Wersety te nie mówią o służbie kapłanów podczas wyświęcania, ale o stałych ofiarach, jakie miał
składać Aaron: dwa barany (jeden rano i jeden wieczorem) wraz z ofiarą z pokarmów za każdym
razem (mąka i oliwa) oraz ofiarą z płynów (wino).

48. ZASTOSOWANIE
Powinniśmy zauważyć, że siedmiodniowe wyświęcenie miało uczynić ołtarz przebłaganiem za
grzech, co z kolei ofiarę, która dotknęła ołtarza, czyniło świętą.
Odkupienie, nie tak jak Pascha, była przykryciem grzechu narodu Izraela. Słowo okup używane
jest dla nazwania różnego rodzaju przykrywania grzechów. Pojawia się 91 razy w Starym
Testamencie, ale nigdy w Nowym. Chrystus nazwany jest naszą Paschą (1 Kor 5,7) ale nigdy
naszym przebłaganiem. Jego ofiara jest właściwie przeciwstawiona przebłaganiu (Hbr 9). Krzyż
nie przykrywa naszego grzechu, ale jest zapłatą za niego. Powinniśmy uważać śmierć Jezusa
Chrystusa jak Paschę raz na zawsze, a nie jako wskazówkę, że potrzebujemy kolejnego
przebłagania.

49. Rozdział 30
Wersety 1-10
ü Wydaje się, że nie na miejscu jest tutaj instrukcja zbudowania ołtarza
kadzenia i kadzi z brązu do obmywania (można się było spodziewać tych
opisów w rozdziale 25). Ołtarz kadzenia został zrobiony z tych samych
materiałów, co inne sprzęty przybytku: z drzewa akacjowego pokrytego
złotem, z drążkami i złotymi pierścieniami do noszenia. Był to mały stół
kwadratowy o boku 0,5 m i wysoki na 1 m, z rogami, tak jak ołtarz z brązu.
ü Ołtarz kadzenia był jedyny w swoim rodzaju, bo stał przed wewnętrzną
zasłoną wskazując jakby na przejście między miejscem świętym a
najświętszym (Hbr 9,3-4). Miał być obsługiwany dwa razy dziennie kadzidłem.
Wykorzystywano go, także podczas dorocznego przebłagania.
Na jego rogach winien Aaron raz w roku dokonać obrzędu przebłagalnego krwią ofiary, która
za grzech będzie złożona. Winien on też raz w roku dokonać na nim obrzędu przebłagalnego
za wasze pokolenia. Będzie on bardzo święty dla Jahwe (w.10)
ü Widzimy znowu, że ofiara za grzech była przebłaganiem przy użyciu krwi zwierząt, która
pokrywała, nie płaciła, za grzechy Izraela, ponieważ musiała być powtarzana raz na rok.

50. Rozdział 30
Wersety 11-16
ü Fragment ten przedstawia spis ludności w celu zebrania półszeklowego podatku nazywanego
okupem, od każdego (prawdopodobnie wszystkich mężczyzn) bogatego czy biednego, powyżej
lat 20, pod groźbą plagi, gdyby nie został zapłacony.
ü Uważany był za ofiarę pojednania ... na służbę przy namiocie spotkania (w. 16).
ü Widać, że jest tu zapoczątkowanie późniejszego podatku świątynnego (Neh 10,32), który stał się
rocznym podatkiem w czasach Chrystusa (Mt 17,24).
Wersety 17-21
ü Następnie Pan pouczył Mojżesza, by zrobił kadź napełnioną wodą do
obmyć rytualnych kapłanów.
ü Miała stać między ołtarzem z brązu a wejściem do namiotu spotkania.
ü Ciekawe, że była zrobiona z lusterek kobiet pełniących służbę
[niejasne, co tam robiły] przy wejściu do namiotu (38,8).

51. Wersety 34-38
ü Następnie Jahwe kazał Mojżeszowi zrobić specjalne kadzidło z
trzech (nieznanych nam) przypraw oraz z żywicy (z drzewa o tej
nazwie), oraz odrobinie soli.
ü Nie miało być to kopiowane do jakiegoś innego użytku, ale
umieszczone (prawdopodobnie spalane) przed namiotem
spotkania.
Rozdział 30
Wersety 22-33
ü Jahwe powiedział Mojżeszowi, by zrobił święty pachnący olej do namaszczania (23 kg)
z suszonych i sproszkowanych ziół zmieszanych z ok. 3,8 litrami oliwy z oliwek.
ü Miał być używany wyjątkowo do poświęcania przybytku, jego sprzętów oraz kapłanów.

52. ZASTOSOWANIE
To ciekawe, ile razy Bóg wymagał obmywania wodą, która była sposobem oczyszczania.
To prawda, powstrzymywało od rozprzestrzeniania się zarazków i ogólnie wpływało na to, że
Izraelici dostawali mniej chorób niż ich sąsiedzi. Wydaje się jednak, że nie o to tutaj chodzi.
Prawda jest taka, iż Bóg chce, by Jego czciciele byli czyści zanim przyjdą do Niego. Woda jest
jednak tylko symbolem duchowego oczyszczenia.
Paweł na przykład, mówił o przyjmowaniu części Wieczerzy Pańskiej: Niech więc każdy
człowiek przyjrzy się sam sobie, a potem sięga po chleb i bierze do rąk kielich (1 Kor 11,28).
Duchowe badanie to coś, co każdy wierzący musi robić regularnie (1 J 1,9).

53. Rozdział 31
Wersety 1-11
ü Kiedy Jahwe dał już Mojżeszowi wszelkie wskazówki do zrobienia przybytku, jego sprzętów, szat
arcykapłana i jego synów, powiedział mu, że ta artystyczna praca ma być wykonana przez dwóch
artystów.
ü Pierwszy to Bezalel z pokolenia Judy. Bóg powiedział: napełniłem go Duchem Bożym. To
napełnienie Duchem dało mu cztery cechy:
Ø mądrość,
Ø pomysłowość,
Ø rozeznanie i
Ø zręczność w każdym rzemiośle.
ü Drugim artystą był Oholiab z plemienia Dana. Wydaje się, że jest
raczej asystentem. Bóg powiedział, że jest wyznaczony albo
postawiony tam przez Boga oraz ma umiejętność i mądrość (w. 6).
ü Potem Bóg wymienił przedmioty do zrobienia, dodając, że ma też
zrobić haftowane szaty (w. 10) nie wspomniane wcześniej.

54. Rozdział 31
Wersety 12-17
ü Zanim Mojżesz zszedł z góry Synaj z dziesięcioma przykazaniami, Bóg pouczył go o ważności
sabatu. Dał mu pięć konkretnych nakazów:
Ø miała to być każda sobota - Przez sześć dni będzie się wykonywać pracę, ale dzień siódmy
będzie szabatem odpoczynku, poświęconym dla Jahwe.
Ø pogwałcenie go niosło za sobą karę śmierci - ktokolwiek by wykonywał pracę w dniu szabatu,
winien być ukarany śmiercią.
Ø miał być ciągle - Synowie Izraela winni pilnie przestrzegać szabatu jako obowiązku
i przymierza wiecznego poprzez pokolenia.
Ø był tylko dla Izraela - to będzie znak wiekuisty między Mną a synami Izraela.
Ø jest następstwem stworzenia - bo w sześciu dniach Jahwe stworzył niebo i ziemię, a w
siódmym dniu odpoczął i wytchnął.
Werset 18
ü Gdy skończył rozmawiać z Mojżeszem na górze Synaj, dał mu dwie tablice Świadectwa, tablice
kamienne, napisane palcem Bożym.

55. ZASTOSOWANIE
Nigdy nie zakładaj, nie ucz, że stworzenie to coś innego niż sześć 24-godzinnych dni. Akcent
na sabat byłby absurdem, jeżeli stwarzanie było czymś innym niż sześcioma 24-godzinnymi
dniami. [By pomyśleć o przestrzeganiu sabatu w dzisiejszych czasach, zobacz uwagi odnośnie
Wj 20,8.]

56. Rozdział 32
Wersety 1-6
ü Mojżesz przebywał na Górze Synaj przez 40 dni (24,18).
ü Podczas jego nieobecności ludzie zaczęli się niecierpliwić i poszli do Aarona z pomysłem: Uczyń
nam boga, który by szedł przed nami.
ü Aaron nie miał żadnych obiekcji. Przeciwnie, poprosił ich o zebranie złotych kolczyków, które
nosiły ich żony i dzieci – widocznie zrobione ze złota zabranego z Egiptu (12,36).
ü Potem Aaron uformował – a raczej znalazł do tego
rzemieślników - złoto w postać młodego byczka.
ü Niektórzy sugerują, że było to wyobrażenie egipskiego bożka –
byka Apisa. Jest to domniemanie, ale pomysł zrobienia złotego
cielca najprawdopodobniej pochodził ze wspominania bogów
egipskich.

57. Rozdział 32
ü Tego samego bałwochwalstwa dopuścił się Jeroboam, kiedy po Salomonie królestwo podzieliło
się (1 Krl 12,28).Kiedy Aaron ujrzał, że zrobili złotego cielca, zaproponował pewną mieszankę,
robiąc ołtarz i ogłaszając: Jutro będzie uroczystość ku czci Jahwe (w. 5).
ü Następnego dnia:
Ø dokonali całopalenia i złożyli ofiary biesiadne,
Ø usiedli aby jeść i pić oraz
Ø wstali, żeby się bawić - użyte tam słowo bawić sugeruje zabawy seksualne (1 Kor 10,8).

58. Wersety 7-14
ü Kiedy Bóg powiedział Mojżeszowi, co ci ludzie zrobili, nazwał ich tak: sprzeniewierzył się lud twój,
który wyprowadziłeś z ziemi egipskiej. Bóg wyraził się, że to ludzie twardego karku (w. 9).
ü Komentator Ryrie mówi, że użyte tam słowo znaczy dosłownie “sztywnego karku”. “Podobnie jak
wół czy koń, nie reagują na cugle” (“The Ryrie Study Bible”).
ü Kiedy powiedział Mojżeszowi zostaw mnie w spokoju (Biblia Paulistów: nie powstrzymuj mnie).
Chcę ich wyniszczyć, a ciebie uczynić wielkim ludem, ten wstawił się za ludźmi podając dwa
argumenty:
Ø Egipcjanie powiedzą: W złym zamiarze wyprowadził ich, chcąc ich wygubić w górach
i wygładzić z powierzchni ziemi.
Ø Wspomnij na Abrahama, Izaaka i Izraela, Twoje sługi, którym przysiągłeś na samego siebie,
mówiąc do nich: Uczynię potomstwo wasze tak liczne jak gwiazdy niebieskie, i całą ziemię,
o której mówiłem, dam waszym potomkom, i posiądą ją na wieki (Rdz 15,18-21; 22,17; 26,4;
28,13; 32,13).
Rozdział 32

59. Rozdział 32
ü Rezultat był taki, że Bóg zaniechał zła [Biblia Poznańska: pożałował Jahwe zła].
ü Słowo naham tłumaczone jest jako “żałować, pożałować, być pocieszanym, pocieszać” (“The
Word Study Old Testament”). To samo słowo przetłumaczone jako pożałować w Rdz 6,6,
kiedy przed potopem żałował, że stworzył ludzi na ziemi.
ü Pierwszy argument Mojżesza wydaje się być jego własnym domysłem.
ü Drugi argument był dobry i spowodował, że Bóg zmienił postanowienie. Propozycja Boga
byłaby możliwa tylko wtedy, gdyby przez Mojżesza przeżyli potomkowie Lewiego.
Nie było to jednak planem Boga.

60. Rozdział 32
Wersety 15-30
ü Gdzieś po drodze, schodząc z góry, Mojżesz zabrał Jozuego I wszedł do obozu, gdzie
zobaczył ludzi jak śpiewają, piją, chwalą Boga i uprawiają orgie. Wtedy zrobił cztery rzeczy:
Ø Rzucił z rąk swoich tablice i potłukł je u podnóża góry (w. 19).
Ø A porwawszy cielca, którego uczynili, spalił go w ogniu, starł na proch, rozsypał w wodzie
i kazał ją pić synom Izraela (w. 20).
Ø Skonfrontował Aarona, który powiedział półprawdę, dając a pół niedorzeczną odpowiedź:
złożyli mi je [złote kolczyki], i wrzuciłem je w ogień, i tak powstał cielec. Z Pwt 9,20
dowiadujemy się, że Pan był bliski zabicia Aarona, bo modlitwa Mojżesza ocaliła życie
Aarona.
Ø Mojżesz nakazał Lewitom zabić 3.000 ludzi. Nie wiemy, jak dokonano selekcji, ale ci,
którzy przeżyli nie byli niewinni. Nazajutrz zaś tak powiedział Mojżesz do ludu:
Popełniliście ciężki grzech (w. 30).

61. Rozdział 32
Wersety 31-35
ü Potem Mojżesz poszedł do Pana wstawić się za ludem.
Ø Po pierwsze, powinniśmy zauważyć, że Mojżesz nie usprawiedliwiał ludzi. Powiedział tylko,
że popełnili wielki grzech.
Ø Po drugie widzimy, że Mojżesz był świadomy tego, co nazwał księgą, którą napisałeś. Prosił,
by został z niej wymazany, jeżeli Bóg nie przebaczy ludziom.
ü Bóg powiedział mu: Tego tylko, który zgrzeszył przeciw Mnie, wymażę z mojej księgi, a jemu
kazał prowadzić ten lud. Potem dodał jeszcze uwagę: A w dniu mojej kary ukarzę ich za ich
grzech.
ü Możemy stąd wyciągnąć wniosek, że to Bóg, nie człowiek, nawet nie Mojżesz, określa, kto jest w
jego księdze. Wszystkie grzechy będą ukarane, a niektóre imiona będą usunięte z Bożej księgi.
Może to być księga Izraelitów, którzy przedwcześnie umarli, nie ta sama, co Boża wieczna księga
życia (Flp 4,3; Ap 3,5; 13,8; 20,15; 21,27).

62. Rozdział 32
ü Ma jednak kilka podobieństw:
Ø jest to księga, w której Bóg już pisal w przeszłości
Ø tylko Bóg decyduje, kto w niej jest, a kto nie
Ø Bóg podejmuje odpowiednie decyzje odnośnie każdej osoby i jej grzechu.
ü Z księgi, o której wspomina Mojżesz, będą wymazani grzeszący przeciwko Bogu. Bóg nie mówi,
że ktokolwiek będzie wymazany z wiecznej księgi życia. Przeciwnie, Jezus powiedział, że tego,
kto zwycięży, z księgi życia imienia jego nie wymażę. Powiedzenie Jezusa, że nie wymaże
imienia, może pochodzić ze słów modlitwy Mojżesza.

63. ZASTOSOWANIE
Zrozum – predestynacja i wolna wola mają po 100%.
Jak Bóg mógł mieć uprzednio postanowiony plan a potem zmieniać zamiar albo żałować?
Odpowiedź: Ponieważ fakt, że Bóg zmienił zamiar, znajdował się w Jego uprzednio
postanowionym planie. Bóg naprawdę zmienił zdanie, a ta zmiana była w Jego suwerennym
wiecznym planie.

64. Rozdział 33
Wersety 1-6
ü Bóg powiedział Mojżeszowi, by szedł do ziemi mlekiem i miodem płynącej, którą obiecał
Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi.
ü Następne Jego zdanie dla Mojżesza było frustrujące, a dla nas ciekawe, kiedy próbujemy
zrozumieć charakter Boga. Powiedział, że pośle anioła, by wypędzić Kananejczyków przed
swoim ludem, ale On nie pójdzie z nimi.
ü Słowo “anioł” znaczy “posłaniec”, a posłańcem, jakiego Bóg miał na myśli jest prawdopodobnie
Bóg Syn, and the messenger God had in mind is probably God the Son, bo jeden jest Bóg, jeden
też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek, Chrystus Jezus (1 Tm 2,5).

65. Rozdział 33
ü Bóg wyjaśnia: I zaprowadzę cię do ziemi opływającej w mleko i miód, ale sam nie pójdę z tobą,
by cię nie wytępić po drodze, ponieważ jesteś ludem o twardym karku.
ü Bóg, przez Mojżesza, powiedział ludziom, że jest dla nich niebezpieczny. Jego świętość nie
mogła tolerować ich nieposłuszeństwa. Bóg nie może być Tym, kim jest i patrzeć przez palce
na grzech. Tamci narzekali, wątpili i stworzyli złotego cielca. Bóg nie mógł być Bogiem
i tolerować to. Obiecał jednak Abrahamowi, że jego potomstwo przetrwa w tej ziemi.
ü Stąd Jego wskazówka dla nich, by szli do ziemi z jego aniołem/posłańcem, ale nie z Jego
obecnością. Reakcją ludzi była skrucha, którą pokazali przez to, że nie nosili swoich ozdób,
takich jak pierścienie, kolczyki, naszyjniki, bransolety czy obrączki (tak samo jak kiedyś synowie
Jakuba - Rdz 35,4)

66. Rozdział 33
Wersety 7-11
ü Następnie dowiadujemy się o namiocie, o którym nie słyszeliśmy
wcześniej.
ü Przybytek nie był jeszcze zbudowany, ale Mojżesz miał namiot, który
nazywał namiotem spotkania, a który rozbijał poza obozem. Nie mieszkał
w nim, ale spotykał tam Boga. Kiedy wchodził do niego, słup obłoku
stawał u wejścia i Bóg mówił do Mojżesza. A Jahwe rozmawiał
z Mojżeszem twarzą w twarz, jak się rozmawia z przyjacielem (w.11).
Nie znaczyło to, że Mojżesz widział twarz Boga.
ü Wyrażenie “twarzą w twarz” to metafora obecności Boga i jego
bezpośrednie objawienie (33,20; Lb 12,8; Pwt 34,10; J 1,18).
ü Wygląda na to, że ten specjalny namiot spotkania noszony był przez Jozuego, ponieważ
czytamy: sługa zaś jego, Jozue, syn Nuna, młodzieniec, nie oddalał się z wnętrza namiotu
(w. 11).

67. Rozdział 33
Wersety 12-23
ü Ostatnia część rozdziału zawiera trzy prośby Mojżesza i każda z nich zaczyna się od Mojżesz
(albo on) powiedział.
v Prośba #1 – wersety 12-14
• Mojżesz modlił się dojrzale: daj mi poznać Twoje zamiary, abym poznał, żeś mi
łaskawy.
• Ludzie znali prawa Boga, ale Mojżesz chciał znać drogi Boga. Wtedy Bóg powiedział
mu, że Jego obecność osobiście z nim pójdzie.
v Prośba #2 – wersety 15-17
• Mojżesz wydźwignął odpowiedź Boga na wyższy poziom. Poprosił: Jeśli nie pójdziesz
sam, to raczej zakaż nam wyruszać stąd. Przekonywujący argument, jaki przedstawił
Mojżesz, brzmiał: gdyż przez to będziemy wyróżnieni ja i Twój lud, spośród wszystkich
narodów, które są na ziemi.

68. Rozdział 33
• Widać, że dla Boga ważne jest, by Jego ludzie w znaczący sposób odróżniali się od
innych ludzi na ziemi. Ważne jest też dla Niego to, że są tacy ludzie. Fałszywe
nauczanie często próbuje przeciągnąć Bożych ludzi w kierunku postępującym w stronę
coraz mniejszych różnic między Jego ludźmi a resztą świata.
v Prośba #3 – wersety 18-23
• Mojżesz chciał zobaczyć chwałę Boga.
• Chwała to sprawienie, by wartość stała się znana. Widocznie Mojżesz chciał zobaczyć
jakąś widzialną postać Boga.
• Bóg odpowiedział: wyświadczam łaskę, komu chcę, i miłosierdzie, komu Mi się
podoba (zdanie to zacytował Paweł w Rz 9,15 w odniesieniu do suwerenności Boga).
• Chodzi o to, że Bóg zdecydował, że będzie łaskawy i okaże miłosierdzie Mojżeszowi,
pozwalając mu w sposób ograniczony ujrzeć Swoją chwałę. Ograniczona widoczność
Boga z tyłu, którego wyobrażenie miał widzieć Mojżesz, pokazywała chwałę Boga,
Jego dobroć, Jego imię, jego wybiórczą łaskę i miłosierdzie według Jego własnego
charakteru (określanego jako Jego dobroć i Jego imię).

69. ZASTOSOWANIE
Bóg nie może tolerować grzechu. Gdyby Bóg tolerował grzech, we wszechświecie nie byłoby
podstaw do tego, co jest dobre a co złe. Bez nieelastycznego, nietolerancyjnego,
sprawiedliwego Boga mielibyśmy moralny chaos i brak nadziei. Chaosu moralnego pragnie
światowy (szatański) system. Boga jednak cechuje świętość, prawość i prawda. On się nie
zmienia, dlatego nie może mieszkać wśród grzesznych ludzi. Jest niebezpieczny, nawet dla
swoich, ponieważ musi sądzić grzech.
Przypomina mi się zdanie Walta Henrichsena: “Bóg jest jak ogień zimną nocą. Chcesz się
zbliżyć, ale im bliżej jesteś, tym bardziej jest niebezpieczny.” Dzięki łasce Boga, jest jednak
nadzieja dla nas, grzesznych Jego ludzi.
Nieszczęsny ja człowiek! Któż mnie wyzwoli z ciała, [co wiedzie ku] tej śmierci? Dzięki niech
będą Bogu przez Jezusa Chrystusa, Pana naszego! Tak więc umysłem służę Prawu Bożemu,
ciałem zaś - prawu grzechu (Rz 7,24-25).

70. Rozdział 34
Wersety 1-9
ü Bóg powiedział Mojżeszowi, by wyciosał (dosłownie wyrąbać albo wydłutować) dwie kamienne
tablice, by napisać znowu dziesięć przykazań w zastępstwie za te, które Mojżesz stłukł (32,19).
ü Tak jak przedtem, Mojżesz miał sam wejść na górę. Bóg powtórzył mu osiem cech Swojego
charakteru. Jest On:
Ø miłosierny,
Ø łaskawy,
Ø nieskory do gniewu,
Ø pełny życzliwości,
Ø Prawdą,
Ø zachowujący swą łaskę w tysiączne pokolenia,
Ø przebaczający niegodziwość, niewierność, grzech,
Ø lecz nie pozostawiający go bez ukarania.

71. Rozdział 34
ü Ta ostatnia cecha mówiąca o karaniu podkreślona jest zdaniem obecnym w początkowym
drugim przykazaniu (20,5).
ü Bóg powiedział, że do Jego charakteru będzie należeć to, że On jest zsyłający(m) kary za
niegodziwość ojców na synów i wnuków aż do trzeciego i czwartego pokolenia (w. 6-7).
ü Znaczenie ma to, że nie należy to do Prawa Mojżeszowego, ale stanowi kontekst charakteru
Boga.
ü Tak jak zaznaczyłem w uwagach do Wj 20,4-6, może się to odnosić do pokus, jakie będzie
miało następne pokolenie, ale nie znaczy to, że dzieci będą sądzone za grzechy rodziców (Ez
18).

72. Rozdział 34
Wersety 10-17
ü Następnie Bóg mówi Mojżeszowi, że zamierza wypędzić mieszkańców ziemi Kanaan. Dał im
cztery dodatkowe szczególne nakazy, kiedy wejdą do tej ziemi:
Ø Strzeż się zawierać przymierza z mieszkańcami kraju, do którego idziesz, aby się nie stali
sidłem pośród was.
Ø Natomiast zburzcie ich ołtarze, skruszcie czczone przez nich stele i wyrąbcie aszery
(aszerim).
Ø Nie mieli jeść z ich [bałwochwalczych] ofiar.
Ø Nie możesz brać ich córek za żony dla swych synów.
ü Powód tych nakazów podany jest w w.14: Nie będziesz oddawał pokłonu bogu obcemu, bo Jahwe
ma na imię Zazdrosny: jest Bogiem zazdrosnym.
ü Wyłączność zawsze miała u Boga najwyższy priorytet. Tu nawet mówi, że ma na imię Zazdrosny.
Widzimy, że o tej samej wyłączności mówił Jezus: nikt nie przychodzi do Ojca inaczej, jak tylko
przeze Mnie (J 14,6) i Piotr: I nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod
niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni (Dz 4,12).

73. Rozdział 34
Wersety 18-26
ü W przeciwieństwie do sposobu czczenia Boga, którego należy unikać, sprecyzował On
prawdziwą cześć:Trzy razy w roku ukażą się wszyscy twoi mężczyźni przed obliczem Pana
Jahwe, Boga Izraela (w. 23).
ü Potem następuje opis trzech głównych świąt i przypomnienie ważności oddawania
pierworodnego oraz przestrzegania sabatu. Tymi trzema świętami, kiedy ukażą się wszyscy twoi
mężczyźni przed obliczem Pana Jahwe, były:
Ø Pascha wraz siedmiodniowym Świętem Przaśników w miesiącu Abib (marzec/kwiecień).
Ø Święto Tygodni, później nazwane Pięćdziesiątnicą celebrowane 50 dni po Przaśnikach.
Ø Święto Zbiorów znane również jako Święto Namiotów lub Szałasów związane z rolnictwem,
jesienią, przy końcu roku (Kpł 23,33-36; Pwt 16,13-15; 31,10).

74. Rozdział 34
Wersety 27-35
ü Mojżesz wszedł na górę na kolejne 40 dni i Bóg w cudowny
sposób podtrzymywał go tam.
ü Tym razem Jahwe rzekł do Mojżesza: Zapisz sobie te słowa.
ü Wygląda na to, że teraz dziesięć przykazań zostało zapisane
przez Mojżesza. Potem Mojżesz wrócił, nie wiedząc o tym, że
skóra na jego twarzy promieniała na skutek rozmowy z Jahwe.
Każdy bał się do niego zbliżyć, więc nałożył zasłonę na twarz,
którą zdejmował, kiedy rozmawiał z Bogiem.

75. ZASTOSOWANIE
Jedna z głównych różnic między Izraelem a kościołem jest taka, że Izrael nie miał być ani w
świecie, ani ze świata, podczas gdy kościół ma być w świecie, ale nie ma być z tego świata (J
17,15). W związku z tym wierzący z epoki kościoła powinni zastosować odrębne wskazówki:
1. Strzeż się zawierać przymierza z mieszkańcami kraju, do którego idziesz, stosuje się do
nas, byśmy nie wchodzili w układy, które byłyby kompromisem ze świętością Boga.
2. Zburzcie ich ołtarze, skruszcie czczone przez nich stele i wyrąbcie aszery - nie jest to coś,
co powinniśmy robić z miejscami kultu innych religii. Mamy zastosować: Nie będziesz
oddawał pokłonu bogu obcemu, bo Jahwe ma na imię Zazdrosny: jest Bogiem zazdrosnym.
3. Nie mieli jeść z ich [bałwochwalczych] ofiar – stosuje się do nas w ten sposób, że nie
powinniśmy uczestniczyć w religiach świata, takich jak joga, mistycyzm, łowcy snów
[Dream Catchers], wiara w horoskopy.
4. Nie możesz brać ich córek za żony dla swych synów – dotyczy tego, żeby nie poślubiać
niewierzących (2 Kor 6,14).