Nhận file word miễn phí nhắn tin zalo 03838.288.54 nhé. Khóa luận ngành y.

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC
LÊ QUỲNH CHI
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ PHIM OCT CỦA BỆNH
NHÂN PHÙ HOÀNG ĐIỂM DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
TẠI BỆNH VIỆN MẮT TRUNG ƯƠNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH Y ĐA KHOA
Hà Nội - 2022

2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC
Người thực hiện: LÊ QUỲNH CHI
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ PHIM OCT CỦA
BỆNH NHÂN PHÙ HOÀNG ĐIỂM DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
TẠI BỆNH VIỆN MẮT TRUNG ƯƠNG
Khóa: QH.2016Y
Người hướng dẫn 1: TS.BS. ĐẶNG TRẦN ĐẠT
Người hướng dẫn 2: ThS.BS. NGUYỄN THU TRANG
Hà Nội - 2022

3. LỜI CẢM ƠN
Em xin gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu trường Đại học Y Dược,
Đại học Quốc gia Hà Nội, Ban giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương cùng
các bác sĩ tại Bệnh viện Mắt Trung ương đã quan tâm, giúp đỡ và tạo
điều kiện thuân lợi cho em thực hiện nghiên cứu.
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng kính trọng và cảm ơn sâu sắc tới
TS.BS. Đặng Trần Đạt - Trưởng khoa Khám bệnh theo yêu cầu - Bệnh
viện Mắt Trung ương, người thầy đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ em
trong quá trình học tập và nghiên cứu. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành
đến ThS.BS. Nguyễn Thu Trang - Giáo vụ bộ môn Mắt - trường Đại học
Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giúp đỡ, cho em những lời
khuyên quý báu để em có thể hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Trong
quá trình thực hiện đề tài, em đã học hỏi được rất nhiều từ Thầy, Cô.
Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân và bạn
bè, những người đã luôn cổ vũ, động viên và giúp đỡ em trong suốt thời
gian học tập và thực hiện nghiên cứu.
Hà Nôi, ngày tháng năm
Sinh viên
Lê Quỳnh Chi

4. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ĐTĐ Đái tháo đường
VM Võng mạc
VMTT Võng mạc trung tâm
HĐ Hoàng điểm
VM ĐTĐ Võng mạc đái tháo đường
TTT Thủy tinh thể
XHDK Xuất huyết dịch kính
XHVM Xuất huyết võng mạc
DME Diabetic Macular Edema
(Phù hoàng điểm đái tháo đường)
OCT Optical Coherence Tomography
(Chụp cắt lớp võng mạc)

5. DANH MỤC HÌNH, BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ
Hình 1. 1: Giải phẫu các lớp võng mạc.................................................3
Hình 1. 2: Sơ đồ cắt ngang vùng hoàng điểm.......................................4
Hình 1. 3: Sơ đồ mạch máu võng mạc..................................................5
Hình 1. 4: Tiêu chuẩn chẩn đoán phù hoàng điểm theo EDTRS (1)....7
Hình 1. 5: Tiêu chuẩn chẩn đoán phù hoàng điểm theo EDTRS (2)....7
Hình 1. 6: Tiêu chuẩn chẩn đoán phù hoàng điểm theo EDTRS (3)....8
Hình 1. 7: Vi phình mạch trên ảnh màu đáy mắt..................................9
Hình 1. 8: C: xuất tiết cứng kèm theo vi phình mạch; D: xuất tiết cứng9
Hình 1. 9:C: chấm, nốt xuất huyết võng mạc; D: đám nhồi máu võng
mạc...............................................................................................10
Hình 1. 10: Tân mạch võng mạc......................................................... 11
Hình 1. 11: Các lớp võng mạc vùng hoàng điểm bình thường trên
OCT [30].....................................................................................11
Hình 1. 12: Phù hoàng điểm dạng nang..............................................12
Hình 2. 1: Máy Cirrus HD-OCT 5000...............................................19
Bảng 2. 1: Bảng phân độ huyết áp theo NICE 2019[10]................... 20
Bảng 2. 2: Bảng phân loại mức độ giảm thị lực................................. 20
Biểu đồ 3. 1: Phân bố bệnh nhân theo giới tính..................................22
Bảng 3. 1: Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi................................... 23
Bảng 3. 2: Phân bố bệnh nhân theo trình độ học vấn......................... 23
Bảng 3. 3: Phân loại bệnh nhân theo thời gian mắc ĐTĐ.................. 23
Bảng 3. 4: Phân loại bệnh nhân theo mức đường huyết.....................24
Bảng 3. 5: Phân loại bệnh nhân theo đặc điểm sử dụng insulin.........24
Bảng 3. 6: Phân loại bệnh nhân theo mức huyết áp............................24
Bảng 3. 7: Phân bố mắt tổn thương.....................................................25
Biểu đồ 3. 2: Phân bố triệu chứng cơ năng.........................................25
Bảng 3. 8: Phân bố mức thị lực...........................................................26
Bảng 3. 9: Phân bố triệu chứng thực thể.............................................26

6. Biểu đồ 3. 3: Phân bố hình thái phù hoàng điểm................................27
Bảng 3. 10: Liên quan giữa số mắt phù hoàng điểm và trình độ văn
hóa................................................................................................28
Bảng 3. 11: Độ dày VMTT trung bình của các nhóm trình độ văn hóa28
Bảng 3. 12: Liên quan giữa số mắt phù hoàng điểm và thời gian mắc
ĐTĐ.............................................................................................29
Bảng 3. 13: Độ dày VMTT trung bình theo nhóm thời gian mắc ĐTĐ30
Bảng 3. 14: Liên quan giữa số mắt phù hoàng điểm và mức đường
huyết............................................................................................ 30
Bảng 3. 15: Độ dày VMTT trung bình của các nhóm mức đường
huyết............................................................................................ 31
Bảng 3. 16: Liên quan giữa số mắt tổn thương hoàng điểm và đặc
điểm sử dụng insulin điều trị ĐTĐ............................................. 31
Bảng 3. 17: Độ dày VMTT trung bình của nhóm sử dụng insulin và
không sử dụng insulin................................................................. 32
Bảng 3. 18: Liên quan giữa số mắt tổn thương hoàng điểm và tình
trạng huyết áp.............................................................................. 32
Bảng 3. 19: Độ dày VMTT trung bình của nhóm huyết áp cao và
huyết áp bình thường...................................................................33
Bảng 4. 1: So sánh tỷ lệ giới tính giữa các nghiên cứu...................... 35

7. MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ.............................................................................................1
Chương 1: TỔNG QUAN...........................................................................3
1.1. Đặc điểm giải phẫu, sinh lý của võng mạc vùng hoàng điểm..........3
1.2. Phù hoàng điểm do đái tháo đường...................................................6
1.3. Một số yếu tố liên quan đến phù hoàng điểm do đái tháo đường.. 12
1.4. Tình hình nghiên cứu phù hoàng điểm trên Thế giới và tại Việt
Nam.........................................................................................................15
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............17
2.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................17
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu...................................................17
2.3. Phương pháp nghiên cứu.................................................................17
2.4. Các bước nghiên cứu.......................................................................18
2.5. Các chỉ số nghiên cứu và tiêu chuẩn...............................................19
2.6. Xử lý và phân tích số liệu............................................................... 21
2.7. Đạo đức nghiên cứu........................................................................ 21
2.8. Những hạn chế của nghiên cứu.......................................................21
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.....................................................22
3.1. Kết quả về đặc điểm nhóm nghiên cứu...........................................22
3.2. Mô tả đặc điểm lâm sàng bệnh nhân phù hoàng điểm do đái tháo
đường......................................................................................................25
3.3. Kết quả về một số yếu tố liên quan đến tổn thương hoàng điểm đái
tháo đường..............................................................................................28
Chương 4: BÀN LUẬN............................................................................ 34
4.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu.........................34
4.2. Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân phù hoàng điểm do đái tháo đường36
4.3. Mối liên quan giữa phù hoàng điểm do đái tháo đường và các yếu
tố khác.....................................................................................................38
KẾT LUẬN............................................................................................... 43
1. Đặc điểm lâm sàng và trên phim chụp OCT của phù hoàng điểm do
đái tháo đường........................................................................................43
2. Mối liên quan của phù hoàng điểm do đái tháo đường với một số yếu
tố khác.....................................................................................................43
KIẾN NGHỊ.............................................................................................. 44

8. TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................45
Phụ lục.......................................................................................................48
Bệnh án nghiên cứu...................................................................................48
Một số hình ảnh minh họa.........................................................................52
Hình ảnh đáy mắt BN Phạm T.Đ..............................................................52
Kết quả chụp OCT bệnh nhân Lê V. P..................................................... 53
Kết quả chụp OCT BN Nguyễn T.Thu Ph................................................54

9. 1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Đái tháo đường là bệnh rối loạn chuyển hóa, đặc trưng bởi tình trạng
tăng đường huyết mạn tính phối hợp với rối loạn chuyển hóa carbonhydrat,
lipid và protein, nguyên nhân do tình trạng giảm tiết insulin, tác dụng của
insulin hoặc cả hai. Theo ước tính của Hiệp hội đái tháo đường Thế giới (IDF)
năm 2021[14] toàn cầu có 537 triệu người trưởng thành mắc đái tháo đường.
Số ca mắc liên tục gia tăng, từ khoảng 108 triệu ca năm 1980 đến gấp gần 5
lần vào năm 2021. Đái tháo đường được coi là một trong ba bệnh có tốc độ
gia tăng nhanh nhất thế giới. Trong những năm qua, Việt Nam cũng là một
trong những quốc gia có tỷ lệ người mắc đái tháo đường tăng nhanh chóng. [3]
Bệnh đái tháo đường gây nhiều biến chứng nguy hiểm, gồm các biến
chứng cấp tính và biến chứng mạn tính. Biến chứng mạn tính thường gặp là
tổn thương đại mạch hoặc vi mạch tại các cơ quan đích như thận, tim, mắt.
Tại mắt, một số biến chứng của đái tháo đường như phù hoàng điểm, đục
thể thủy tinh, glôcôm,… có thể dẫn tới mù lòa. [4, 5]
Phù hoàng điểm là nguyên nhân phổ biến gây giảm hoặc mất thị lực ở
bệnh nhân đái tháo đường. Phù hoàng điểm thường xuất hiện ở giai đoạn
sớm của bệnh đái tháo đường. Vì vậy, việc phát hiện, chẩn đoán và điều trị
từ giai đoạn sớm rất có ý nghĩa trong việc phòng ngừa giảm thị lực, phục
hồi thị lực, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân, đặc
biệt bệnh nhân đang trong độ tuổi lao động.
Hiện nay, tại Việt Nam có nhiều nghiên cứu về phù hoàng điểm do
đái tháo đường. Mục tiêu của nghiên cứu rất đa dạng như phương pháp điều
trị tập trung vào nghiên cứu tác dụng của các loại thuốc, hiệu quả của phẫu
thuật, điều trị bằng laser hoặc nghiên cứu đặc điểm dịch tễ, lâm sàng của
bệnh tại một vùng dân cư. Để tổng hợp các đặc điểm lâm sàng và cận lâm
sàng của bệnh phù hoàng điểm do đái tháo đường trên nhóm bệnh nhân đến
khám và điều trị tại Bệnh viện Mắt Trung ương, chúng tôi tiến hành nghiên
cứu: “Đặc điểm lâm sàng và phim OCT của bệnh nhân phù hoàng điểm
do đái tháo đường” với hai mục tiêu:

10. 2
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và phim chụp OCT của bệnh nhân phù hoàng
điểm do đái tháo đường tại Bệnh viện Mắt Trung ương năm 2022.
2. Đánh giá một số yếu tố liên quan đến phù hoàng điểm do đái tháo
đường.

11. 3
Chương 1: TỔNG QUAN
1.1. Đặc điểm giải phẫu, sinh lý của võng mạc vùng hoàng điểm
1.1.1. Cấu tạo giải phẫu và chức năng của võng mạc và hoàng điểm
Võng mạc là một lớp màng mỏng nằm lót mặt trong ba phần tư sau
của nhãn cầu và được so sánh như phim của máy ảnh, gồm 2 phần: võng
mạc thần kinh và biểu mô sắc tố.
Hình 1. 1: Giải phẫu các lớp võng mạc
( Nguồn ảnh: Lorber và cộng sự - 2016[30])
Võng mạc gồm 10 lớp từ ngoài vào trong: Lớp biểu mô sắc tố, lớp
tế bào quang thụ, lớp giới hạn ngoài, lớp hạt ngoài, lớp rối ngoài, lớp hạt
trong, lớp rối trong, lớp tế bào hạch, lớp sợi thần kinh [31].
Lớp biểu mô sắc tố phát triển từ lá ngoài của túi thị giác, 9 lớp còn
lại phát triển từ lá trong của túi thị giác.
1.1.2. Vị trí hoàng điểm và hình thể hoàng điểm
1.1.2.1. Vị trí:
Hoàng điểm là một vùng võng mạc nằm ở cực sau của nhãn cầu,
đường kính xấp xỉ 5,5mm, nằm trong khoảng 4mm trước và 0,8mm dưới
trung tâm đĩa thị, phía trong là vỏ dịch kính, phía ngoài là màng bồ đào.

12. 4
Ở đây có sự dính dạng sợi giữa vỏ dịch kính sau với lớp giới hạn
trong của võng mạc , dịch kính dính chắc nhất ở vùng hoàng điểm, cạnh
hoàng điểm, bờ đĩa thị và trên các mạch máu võng mạc.[31]
1.1.2.2. Hình thể:
Hoàng điểm là một màng trong suốt, mỏng nhất ở trung tâm
(0,13mm), dày nhất ở vùng hố trung tâm (0,55mm). Trên soi đáy mắt,
vùng hoàng điểm màu sẫm hơn vùng võng mạc xung quanh.
Võng mạc hoàng điểm được chia ra:
- Hố trung tâm (Fovea): đường kính xấp xỉ 1,5mm, là chỗ lõm
xuống ở mặt trong võng mạc, nằm ở trung tâm của hoàng điểm. Sàn trung
tâm của hố được gọi là Foveola, có đường kính 0,35mm. Vùng vô mạch
có đường kính 0,5mm. Một lõm nhỏ ở trung tâm Foveola được gọi là
núm khiên (Ambo).
- Vùng cận hố hay bờ hố (Parafovea) hình nhẫn, rộng 0,5mm, là
nơi dày nhất của võng mạc vùng hoàng điểm.
- Vùng quanh hố (Perifovea) là một vùng rộng 1,5mm bao quanh
vùng cận hố.
Hình 1. 2: Sơ đồ cắt ngang vùng hoàng điểm
(Nguồn ảnh: www.researchgate.net)
1.1.3. Mạch máu nuôi dưỡng võng mạc và hoàng điểm
Võng mạc có nhu cầu oxy cao nhất cơ thể, do vậy cần có 2 hệ
mạch riêng biệt để phục vụ nhu cầu chuyển hóa này. 1/3 ngoài được cấp

13. 5
máu bởi hệ mạch hắc mạc, 2/3 trong được nuôi dưỡng bởi hệ mạch võng
mạc.
Hệ mạch hắc mạc có tốc độ chảy lớn và lưu lượng thay đổi với sự
lưu chuyển tự do các chất chuyển hóa ở mọi kích cỡ với mô xung quanh.
Hệ mạch võng mạc có tốc độ thấp hơn, lưu lượng ổn định hơn và tỷ lệ
tiêu thụ oxy cao.
Hình 1. 3: Sơ đồ mạch máu võng mạc
(Nguồn ảnh: Lorber và cộng sự - 2016 [30])

14. 6
1.1.3.1. Mạch máu nuôi dưỡng võng mạc
a) Hệ thống mạch máu võng mạc
Động mạch trung tâm võng mạc là nhánh của động mạch mắt,
nhánh của động mạch cảnh trong. Trước khi ra khỏi vùng đĩa thị sẽ chia
làm 2 nhánh: một trên và một dưới. Mỗi nhánh này lại chia 2 cho mỗi
phía: thái dương và mũi, và cứ tiếp tục chia đôi cho đến tận chu biên. Đây
là hệ mạch tận, không có nối tiếp giữa các nhánh với nhau cũng như với
các hệ khác. Động mạch này nuôi dưỡng võng mạc nói chung từ lớp rối
ngoài trở vào, vùng hoàng điểm. Hai cung động mạch thái dương trên và
dưới chia nhánh nuôi dưỡng và dừng lại ở vị trí cách trung tâm 0,5mm,
gọi là vùng vô mạch.[2, 11]
b) Hệ thống mạch máu hắc mạc
Có khoảng 21-23 động mạch mi ngắn sau, là nhánh của động mạch
mắt, chui qua củng mạc ở mặt sau đĩa thị nối với động mạch quặt ngược
tách ra từ vòng cung động mạch mi lớn, chia ra nhiều nhánh trong đó có
mao mạch hắc mạc.[23]
Hắc mạc ở vùng hoàng điểm và cực sau dày 300 µm trong khi chu
biên chỉ dày 6-36 µm[7]. Dung lượng máu qua hắc mạc rất dồi dào, nhiều
hơn so với dung lượng qua võng mạc tới 30-40 lần, đặc biệt tại vùng
hoàng điểm. Các thay đổi về cấp máu từ lưới mao mạch hắc mạc có thể
làm ảnh hưởng tới tổn thương của hoàng điểm.[7, 23]
1.1.3.2. Mạch máu võng mạc vùng hoàng điểm
Vùng mao mạch quanh hoàng điểm có 3 lớp: lớp mao mạch nông
bị tách làm hai, mạng mao mạch thứ ba nằm giữa lớp rối trong và lớp hạt
trong. Các mao mạch này chừa ra ở trung tâm hoàng điểm một vùng vô
mạch đường kính 0,5mm. Hệ mao mạch võng mạc nằm giữa các tiểu
động mạch và các tiểu tĩnh mạch, thuộc loại nhánh tận không có nối
thông. Ở bờ vùng vô mạch có các quai mạch nối tiếp nhau.[29]
1.2. Phù hoàng điểm do đái tháo đường
1.2.1. Định nghĩa phù hoàng điểm
Phù hoàng điểm do đái tháo đường biểu hiện là sự dày lên của
võng mạc vùng hoàng điểm do hiện tượng tích tụ dịch ngoại bào, chủ yếu
ở các lớp rối trong và lớp rối ngoài. Đây có thể là kết quả của quá trình

15. 7
tăng tính thấm của mạch máu võng mạc. Phù hoàng điểm có thể xuất hiện
ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh võng mạc do đái tháo đường.
Theo nghiên cứu EDTRS[9], chẩn đoán phù hoàng điểm khi trên
lâm sàng BN có một trong các tiêu chuẩn sau:
(1) Phù dày hoàng điểm trong vòng 500µm từ trung tâm.
Hình 1. 4: Tiêu chuẩn chẩn đoán phù hoàng điểm theo EDTRS (1)
(2) Phù hoàng điểm kèm theo xuất tiết cứng trong diện 500µm từ trung
tâm.
Hình 1. 5: Tiêu chuẩn chẩn đoán phù hoàng điểm theo EDTRS (2)
(3) Có vùng phù dày võng mạc có đường kính từ một đường kính đĩa thị
trở lên trong diện hoàng điểm.

16. 8
Hình 1. 6: Tiêu chuẩn chẩn đoán phù hoàng điểm theo EDTRS (3)
1.2.2. Phân loại phù hoàng điểm theo cơ chế bệnh sinh
- Phù hoàng điểm khu trú: do sự thoát dịch từ các vi phình mạch.
Xuất tiết cứng võng mạc là lipoprotein huyết tương thoát ra từ các vi
phình mạch.
- Phù hoàng điểm lan tỏa: sự thoát dịch do thay đổi tính thấm, cộng
thêm giãn hệ mao mạch ở hậu cực. Sự rối loạn chức năng của hàng rào
máu-võng mạc và chức năng hút dịch của biểu mô sắc tố cũng góp phần
thúc đẩy phù hoàng điểm lan tỏa.
- Phù hoàng điểm dạng nang: dịch tích trong võng mạc vùng hoàng
điểm, tạo nên những khoang dạng nang.
1.2.3. Triệu chứng cơ năng
Trên lâm sàng, bệnh nhân có biểu hiện của hội chứng hoàng điểm:
- Nhìn mờ: bệnh nhân nhìn mờ dần qua nhiều năm do thoái hóa của
tế bào biểu mô sắc tố và tế bào cảm thụ võng mạc. Bệnh nhân có thể nhìn
mờ nhanh hoặc đột ngột do xuất huyết.
- Méo hình: nhìn hình ảnh biến dạng, vật thu nhỏ lại, méo mó.
- Ám điểm: nhìn có chấm đen hoặc vùng tối trước mắt.
- Rối loạn màu sắc, thay đổi định khu về màu sắc.
1.2.4. Dấu hiệu thực thể
1.2.4.1. Soi đáy mắt:
- Phù hoàng điểm: hoàng điểm phù nhạt màu, tăng về chiều dày và
mất ánh trung tâm.

17. 9
- Vi phình mạch: vi phình mạch là dấu hiệu lâm sàng đầu tiên có
thể phát hiện khi soi đáy mắt, xuất hiện những chấm tròn nhỏ thường nằm
ở phía thái dương của hoàng điểm và đôi khi khó phân biệt với chấm xuất
huyết. Các vi phình mạch có thể tồn tại trong suốt các giai đoạn của bệnh
võng mạc ĐTĐ, đây là triệu chứng đặc trưng của bệnh võng mạc ĐTĐ.
Hình 1. 7: Vi phình mạch trên ảnh màu đáy mắt
(Nguồn ảnh: Jack Kanski, Bowling B - 2015)[32]
- Xuất tiết
+. Xuất tiết cứng: nằm ở giữa lớp rối trong và lớp nhân trong của võng
mạc, với những hình dạng khác nhau, màu sáp vàng, ranh giới với các
vùng xung quanh rõ. Bản chất của xuất tiết cứng là chất lắng đọng
lipoprotein, có nguồn gốc từ huyết tương do quá trình phù võng mạc và
phù hoàng điểm lâu dài.
Hình 1. 8: C: xuất tiết cứng kèm theo vi phình mạch; D: xuất tiết cứng
(Nguồn ảnh: Jack Kanski, Bowling B - 2015)[32]

18. 10
+. Xuất tiết mềm: nguyên nhân do tắc mao mạch trong lớp sợi thần kinh
võng mạc gây tổn thương sợi trục thần kinh, tạo nên xuất tiết mềm (hay
xuất tiết bông). Trên lâm sàng khi soi đáy mắt thấy những đám mờ ranh
giới không rõ, thường nằm ở chỗ phân nhánh của mạch máu võng mạc.
- Xuất huyết: xuất huyết trong võng mạc, thường xuất hiện từ tận
cùng của mao tĩnh mạch, có hình dạng chấm hay dạng nốt màu đỏ tươi.
Hình 1. 9:C: chấm, nốt xuất huyết võng mạc; D: đám nhồi máu võng mạc
(Nguồn ảnh: Jack Kanski, Bowling B - 2015)[32]
- Tân mạch võng mạc: tân mạch võng mạc được coi là tiêu chuẩn
của bệnh võng mạc ĐTĐ tăng sinh. Bệnh võng mạc ĐTĐ gây thiếu hụt tế
bào nội mô của mạch máu võng mạc, đặc biệt ở các mao tĩnh mạch và các
tĩnh mạch nhỏ võng mạc. Tân mạch bắt đầu phát triển từ màng ngăn
trong của tế bào nội mô võng mạc, đi qua chỗ thiếu hụt tế bào nội mô của
mạch máu võng mạc để tiến vào buồng dịch kính.

19. 11
Hình 1. 10: Tân mạch võng mạc
(Nguồn ảnh: Jack Kanski, Bowling B - 2015)[32]
1.2.4.2. Chụp cắt lớp võng mạc (OCT):
- Các lớp võng mạc vùng hoàng điểm bình thường trên OCT:
Hình 1. 11: Các lớp võng mạc vùng hoàng điểm bình thường trên OCT
[30]
(RPE/Bruch’s complex: Lớp biểu mô sắc tố/màng Bruch,
Ellipsoid zone: lớp tế bào quang thụ, ELM: lớp giới hạn ngoài,
ONL: lớp hạt ngoài, OPL: lớp rối ngoài,
INL: lớp hạt trong, IPL: lớp rối trong,
GCL: lớp tế bào hạch, NFL: lớp sợi thần kinh.)

20. 12
- Đánh giá phù hoàng điểm trên OCT theo bề dày võng mạc:
+. Không phù hoàng điểm: hình ảnh hoàng điểm bình thường và bề dày
không đạt mức phù hoàng điểm tiền lâm sàng.
+. Phù hoàng điểm: võng mạc dày và có các đặc trưng hình thái điển hình
của phù hoàng điểm.
- Đánh giá phù hoàng điểm trên OCT theo hình thái võng mạc:
+. Phù hoàng điểm không dạng nang: tăng độ dày võng mạc, giảm phản
xạ trong võng mạc, mất tính đều đặn của các lớp võng mạc, hố trung tâm
phẳng, không có các khoang dạng nang.
+. Phù hoàng điểm dạng nang: ngoài các tiêu chuẩn trên, kèm theo sự
hiện diện của các khoang dạng nang trong võng mạc.
Hình 1. 12: Phù hoàng điểm dạng nang
(Nguồn ảnh: www.researchgate.net )
1.3. Một số yếu tố liên quan đến phù hoàng điểm do đái tháo đường
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những yếu tố nguy cơ cho sự gia tăng
các biến chứng trên bệnh ĐTĐ như thời gian mắc bệnh, mức độ tăng
đường huyết, mức độ kiểm soát đường huyết, huyết áp, trình độ văn hóa,
hoàn cảnh kinh tế, giới tính, chủng tộc, mức độ tăng lipid máu, người
nghiện thuốc lá, nghiện rượu. Trong đó, một số yếu tố chính liên quan
đến phù hoàng điểm do ĐTĐ là thời gian mắc ĐTĐ, kiểm soát đường
huyết, tình trạng huyết áp và hoàn cảnh kinh tế - xã hội, trình độ văn hóa
của bệnh nhân.