Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina

Luận Văn Group viết thuê luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực tập,
Assignment, Essay
Liên Hệ: Zalo/Sdt 0967 538 624/ 0886 091 915 Website:lamluanvan.net
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan toàn bộ nội dung luận văn: “Kế toán chi phí, doanh thu và
kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina” là công trình
nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Thị Quỳnh. Tôi
không sao chép từ bất kỳ một bài viết nào đã được công bố mà không trích dẫn
nguồn gốc. Nếu có bất kỳ sự vi phạm nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Học viên

Assignment, Essay
ii
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Quỳnh, các thầy cô trong
khoa Kế toán cùng các thầy cô Khoa sau đại học - Trường Học Viện Tài Chính đã
nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo để em có thể hoàn thành luận văn này.
Đồng thời, em xin cảm ơn các anh chị cán bộ, nhân viên tại công ty TNHH
Sees Vina đã giúp đỡ, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành
luận văn tốt nghiệp của mình.
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, mặc dù đã có nhiều cố gắng tuy nhiên vẫn
không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp
của các thầy (cô) để em hoàn thiện hơn nữa đề tài nghiên cứu của mình.
Em xin chân thành cảm ơn!

Assignment, Essay
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .........................................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................5
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu ........................................6
- Ý nghĩa khoa học: Luận văn đã khái quát, hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề
chung nhất về kế toán chi phí, doanh thu và kết qủa kinh doanh tại các doanh
nghiệp sản xuất...........................................................................................................6
7. Kết cấu luận văn....................................................................................................6
CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ, DOANH THU VÀ
KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT. ......8
1.1. Chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp sản xuất...........8
1.1.1. Khái niệm, bản chất và phân loại chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh
trong các doanh nghiệp..............................................................................................8
1.1.2. Yêu cầu quản lý chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh
nghiệp........................................................................................................................19
1.2 Kế toán chi phí, doanh thu và kế quả kinh doanh trong các doanh nghiệp
sản xuất.....................................................................................................................20
1.2.1. Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh dưới góc độ kế toán tài
chính .........................................................................................................................20
1.2.2. Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh dưới góc độ kế toán quản
trị...............................................................................................................................47

Assignment, Essay
iv
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................61
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ, DOANH THU VÀ .......62
KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN
SEES VINA .............................................................................................................62
2.1 Tổng quan về công ty TNHH Sees Vina..........................................................62
2.1.1. Đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh và tổ chức quản lý tại
công ty TNHH Sees Vina.........................................................................................62
2.1.3. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại công ty TNHH Sees Vina................65
2.2. Thực trạng kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại công ty
TNHH Sees Vina .....................................................................................................72
2.2.1 Thực trạng kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh dưới góc độ
kế toán tài chính tại công ty TNHH Sees Vina.......................................................72
2.2.2. Thực trạng kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh dưới góc độ
kế toán quản trị tại công ty TNHH Sees Vina ........................................................85
2.2.3. Đánh giá thực trạng kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại
Công ty TNHH Sees Vina ........................................................................................87
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2........................................................................................96
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ, DOANH THU
VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH SEES VINA ...............97
3.1 Định hướng phát triển và yêu cầu hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và
kết quả kinh doanh tại công ty trách nhiệm hữu hạn Sees Vina........................97
3.1.1. Định hướng phát triển ...................................................................................97
3.1.2.Yêu cầu hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại
công ty trách nhiệm hữu hạn Sees Vina.................................................................99
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh tại công ty trách nhiệm hữu hạn Sees Vina.............................................102
3.2.1. Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh dưới góc độ kế
toán tài chính...........................................................................................................102

Assignment, Essay
v
3.2.2. Hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh dưới góc độ kế
toán quản trị ............................................................................................................109
3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp.................................................................112
3.3.1. Về phía Nhà nước ........................................................................................112
3.3.2. Về phía các tổ chức đào tạo, tư vấn về quản lý kinh tế, kế toán................113
3.3.3. Về phía doanh nghiệp ..................................................................................113
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................115
KẾT LUẬN............................................................................................................116
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

Assignment, Essay
vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Mô hình tổ chức của công ty TNHH Sees Vina......................................65
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại công ty................................................65
Sơ đồ 2.3: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung............................70

Assignment, Essay
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong nền kinh tế hiện nay, bất kì một doanh nghiệp nào khi bước vào lĩnh
vực kinh doanh thì đều chung một mục tiêu là lợi nhuận. Khi công ty muốn tồn tại,
phát triển và muốn đứng vững trên thị trường thì việc kinh doanh phải có lợi. Để
làm được điều này, doanh nghiệp phải phân tích, đánh giá đúng kết quả hoạt động sản
xuất kinh doanh dựa trên hai chỉ tiêu cơ bản: chi phí doanh nghiệp bỏ ra và doanh thu
thu được. Các thông tin về chi phí, doanh thu do kế toán cung cấp là rất quan trọng
và cần thiết cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp nên kế toán phải ghi chép
một cách chính xác, tỉ mỉ, hạch toán đúng doanh thu, chi phí. Do vậy, tổ chức tốt kế
toán doanh thu, chi phí để đảm bảo xác định đúng kết quả kinh doanh của doanh
nghiệp là yêu cầu cấp bách và ngày càng phải hoàn thiện.
Công ty TNHH Sees Vina là công ty sản xuất ngành hàng may mặc, một trong
những ngành mũi nhọn của Việt Nam và có nhiều điều kiện để phát triển mạnh mẽ.
Tuy nhiên công ty đang phải đối mặt với nhiều thách thức và chịu sự cạnh tranh gay
gắt từ các thương hiệu trong nước và các cường quốc xuất khẩu lớn trên thế giới.
Công ty luôn luôn phải tính toán để đưa ra mức giá bán cùng với các chi phí đi kèm
để luôn hấp dẫn người mua bởi lợi ích cao nhất mà người mua nhận được nhưng
vẫn đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp. Điều này lại phụ thuộc rất lớn vào số liệu
về chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh của kế toán vừa phải chính xác vừa
phải kịp thời để nhà quản trị có thể tính toán đưa ra phương án kinh doanh tốt nhất
cho công ty.
Nhận thấy tầm quan trọng của công tác kế toán nói chung và kế toán chi phí,
doanh thu và xác định kết quả kinh doanh nói riêng trong việc giúp cho Nhà quản
trị đưa ra các quyết định sản xuất kinh doanh đúng, vừa đảm bảo nâng cao chất
lượng sản phẩm, vừa phải huy động sử dụng có hiệu quả các khoản chi phí trong
quá trình sản xuất. Bên cạnh đó, cho đến thời điểm hiện tại, chưa có một công trình
nghiên cứu nào nghiên cứu về kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại
Công ty TNHH Sees Vina nên tôi chọn đề tài : “Kế toán chi phí, doanh thu và kết

Assignment, Essay
quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina” làm đề tài nghiên cứu
của mình.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Có thể nói rằng các thông tin kế toán về chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh
luôn là một vấn đề được nhiều người quan tâm. Sự chính xác, đầy đủ, kịp thời của
các thông tin chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh ảnh hưởng trực tiếp tới các
quyết định kinh doanh, đầu tư... của các đối tượng sử dụng thông tin. Chính vì vậy,
đã có nhiều nghiên cứu đã được công bố bàn về vấn đề kế toán chi phí, doanh thu
và kết quả kinh doanh. Sau đây, tôi xin trình bày một số luận văn, luận án, bài báo
nghiên cứu về kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh, cụ thể như sau:
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Vũ Quốc Dương năm 2015 tại đại học Thương
mại: “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần thế giới
số Trần Anh”. Trong luận văn của mình, tác giả đã nghiên cứu và hệ thống hóa các
vấn đề lý luận cơ bản về doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh. Trên cơ
sở đó tác giả đã phân tích thực trạng và đưa ra được những ưu, nhược điểm trong
công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ
phần thế giới số Trần Anh. Luận văn cũng đã đưa ra những giải pháp nhằm góp
phần hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại công
ty. Tuy nhiên do thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên tác giả mới chỉ dừng lại ở
nghiên cứu kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả trên góc độ kế toán tài chính
mà chưa tìm hiểu và nghiên cứu sâu về kế toán quản trị, đây chính là điểm hạn chế lớn
nhất của đề tài.
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Hoàng Thu Hương bảo vệ năm 2016 trường Đại
học Lao động- xã hội: “Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại
Công ty cổ phần Công nghệ điều khiển và Tự động hóa”. Luận văn đã hệ thống được
những nội dung về mặt lý luận liên quan đến doanh thu, chi phí, xác định kết quả kinh
doanh. Đồng thời, luận văn cũng đã chỉ ra được những ưu điểm của đơn vị được
nghiên cứu, đưa ra được những bất cập trong quá trình hạch toán doanh thu, chi phí, kết
quả kinh doanh và chỉ ra những giải pháp nhằm hoàn thiện. Tuy nhiên, luận văn mới
chỉ nghiên cứu, đánh giá công tác kế toán DT, CP và xác định KQKD trên góc độ kế

Assignment, Essay
toán tài chính mà chưa đánh giá được công tác kế toán chi tiết phục vụ cho nhu cầu
quản trị. Ngoài ra, luận văn chưa chỉ ra việc hạch toán CP cụ thể, việc phân loại chi phí
còn chưa chi tiết cho từng đối tượng, chưa đưa ra được những giải pháp chi tiết cụ thể
nhằm hoàn thiện hệ thống sổ sách kế toán chi tiết theo từng người bán, người mua.
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Thị Kim Hoa bảo vệ năm 2016: “Kế toán
doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tập đoàn Vật liệu chịu
lửa Thái Nguyên”- Trường Đại học Thương mại. Luận văn đã đề cập khá trọn vẹn và
hoàn chỉnh về mặt lý luận chung cho kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả
kinh doanh. Tác giả cũng đã phân tích, đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí
và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Vật liệu chịu lửa Thái Nguyên
và trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí
và kết quả kinh doanh tại công ty. Tuy nhiên, luận văn chỉ nghiên cứu kế toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh trên góc độ kế toán tài chính gồm kế toán tổng hợp
và kế toán chi tiết, mà không nghiên cứu trên góc độ kế toán quản trị. Trong đó, chi phí
được nghiên cứu trong luận văn là chi phí phục vụ cho việc xác định KQKD, không
nghiên cứu sâu chi phí sản xuất.
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Trương Thị Mai bảo vệ năm 2015: ”Kế toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty liên doanh TNHH Nippon Express Việt
Nam”- Trường Đại học Thương mại. Trong luận văn của mình, tác giả đã hệ thống
đầy đủ cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh. Trên cơ sở
đó, tác giả áp dụng vào thực trạng kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh tại
Công ty liên doanh TNHH Nippon Express Việt Nam. Điểm nổi bật của nghiên cứu
là tác giả đã xây dựng được một hệ thống báo cáo quản trị về doanh thu, chi phí bao
gồm các dự toán hoạt động và phân tích theo mô mình ABC từ đó đưa ra những giải
pháp hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh trên cả hai
phương diện kế toán tài chính và kế toán quản trị. Tuy nhiên một số nội dung
nghiên cứu của tác giả về kế toán quản trị còn trùng lặp với nội dung của kế toán tài
chính, cách tiếp cận trên hai góc độ này còn rời rạc, chưa chặt chẽ. Giải pháp kế
toán tài chính còn thiếu các cơ sở thực tế, phạm vi nghiên cứu về chi phí chưa cụ thể .
Như vậy, các đề tài nêu trên hầu hết đã đi sâu nghiên cứu, đưa ra được cơ sở lý

Assignment, Essay
luận chung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh, gắn với thực tiễn
của một số doanh nghiệp. Đồng thời đánh giá được thực trạng kế toán doanh thu,
chi phí và kết quả kinh doanh tại chính các doanh nghiệp. Từ đó, các tác giả đã có
các đề xuất hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh một cách
tương đối. Tuy nhiên, các công trình này mới chỉ nghiên cứu trên góc độ KTTC mà
chưa nghiên cứu trên góc độ KTQT. Vì vậy, luận văn: ”Kế toán chi phí, doanh thu
và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina” nghiên cứu
trên cả 2 phương diện KTTC và KTQT tại Công ty.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung:
Nghiên cứu, hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và KQKD tại công ty
TNHH Sees Vina
Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài là:
Thứ nhất, hệ thống hóa phân tích làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản về kế toán
chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp.
Thứ hai, nghiên cứu, phân tích, đánh giá và khảo sát thực trạng về công tác kế
toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại công ty TNHH Sees Vina dưới
góc độ KTTC và KTQT.
Thứ ba, trên cơ sở lý luận và thực tế khảo sát, luận văn đề xuất một số giải
pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại công ty
TNHH Sees Vina.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu lý luận về kế toán chi phí, doanh
thu, kết quả kinh doanh và thực trạng kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh
tại Công ty TNHH Sees Vina.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu các nghiệp vụ phát sinh chủ yếu
trong năm tài chính 2016, 2017.
+ Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại Công ty TNHH Sees Vina.

Assignment, Essay
+ Về nội dung nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu chủ yếu lý luận và thực trạng kế
toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh của công ty TNHH Sees Vina dưới góc
độ KTTC và KTQT. Từ đó, đưa ra các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh
thu và kết quả kinh doanh tại công ty TNHH Sees Vina.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài: “Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại
Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina” tác giả đã dựa trên cơ sở phương pháp
luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu và
phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu để nghiên cứu.
5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu
Để thu thập dữ liệu cung cấp tốt nhất cho quá trình nghiên cứu và thực hiện đề
tài của mình, tác giả sử dụng các phương pháp thu thập dữ liệu như phương pháp
quan sát, .
- Phương pháp quan sát: Phương pháp này giúp nguồn thông tin có độ chính
xác cao, đề tài sẽ phong phú và thực tế hơn. Tác giả đã trực tiếp tới Công ty TNHH
Sees Vina để khảo sát, quan sát hệ thống dây chuyền sản xuất, máy móc, thiết bị.
Bên cạnh đó dựa trên các chứng từ, sổ sách có liên quan tới phần hành kế toán chi phí,
doanh thu và kết quả kinh doanh tác giả sẽ lọc ra được các thông tin liên quan tới nội
dung nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Tác giả nghiên cứu các tài liệu về Luật kế toán, chế độ và chuẩn mực kế toán
liên quan đến đề tài nghiên cứu, các tài liệu trên Tạp chí kế toán và các sổ, báo cáo
tài chính, cũng như các bài luận văn, chuyên đề cùng với đề tài nghiên cứu của
những năm trước.
- Phương pháp phỏng vấn: Các bài phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo công ty và một
số phòng ban có liên quan như phòng kế toán, phòng kinh doanh, phòng vật tư,...
Hoặc phỏng vấn gián tiếp qua điện thoại các nhân viên phòng kế toán, qua đó nhận
thấy những tồn tại để đưa ra các giải pháp khắc phục nhằm đem lại hiệu quả cao nhất,
5.2. Phương pháp xử lý dữ liệu
Việc phân tích số liệu được thực hiện theo các phương pháp:

Assignment, Essay
* Phương pháp so sánh
Phương pháp so sánh là phương pháp được sử dụng phổ biến trong phân tích
thống kê để xác định mức độ, xu thế biến động của các chỉ tiêu phân tích, phương
pháp này giúp phát hiện những điểm giống nhau và khác nhau giữa các thời điểm
nghiên cứu đã và đang tồn tại trong những giai đoạn lịch sử phát triển nhất định qua
đó giúp ta phân tích được các động thái phát triển của chúng. Vận dụng phương
pháp này để đối chiếu số liệu trên chứng từ gốc với số liệu trên sổ, so sánh số liệu
trên sổ chi tiết với sổ tổng hợp, đối chiếu số liệu chứng từ gốc và bảng phân bổ với
các sổ kế toán có liên quan.
* Phương pháp tổng hợp phân tích dữ liệu
Phương pháp này được thực hiện bằng cách sử dụng các công cụ tính toán trên
phần mềm Microsoft Excel qua đó phản ánh được bản chất của sự vật hiện tượng
cần nghiên cứu. Thông qua các số liệu đã thu nhận được từ đơn vị nghiên cứu,
tác giả tiến hành so sánh và đối chiếu giữa chế độ kế toán và thực tiễn, phân
tích, tổng hợp, thống kê số học để xử lý các số liệu kế toán. Từ đó đưa ra kết
luận, đề xuất các giải pháp hoàn thiện của luận văn
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
- Ý nghĩa khoa học: Luận văn đã khái quát, hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề
chung nhất về kế toán chi phí, doanh thu và kết qủa kinh doanh tại các doanh nghiệp
sản xuất.
- Ý nghĩa thực tiễn: Trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá thực trạng luận văn nêu rõ các
ưu điểm cũng như những mặt tồn tại trong công tác kế toán cũng như quản lý chi phí,
doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Sees Vina. Luận văn cũng đưa ra
các giải pháp thích hợp để hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh
tại Công ty TNHH Sees Vina nhằm nâng cao sự phát triển của doanh nghiệp và thúc đẩy
hiệu quả sản xuất kinh doanh.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài lời mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn bao gồm 3 chương:
Chương 1: Lý luận chung về kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh

Assignment, Essay
trong các doanh nghiệp sản xuất.
Chương 2: Thực trạng kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại
công ty trách nhiệm hữu hạn Sees Vina.
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh tại công ty trách nhiệm hữu hạn Sees Vina.

Assignment, Essay
CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ, DOANH THU VÀ
KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT.
1.1. Chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp sản xuất
1.1.1. Khái niệm, bản chất và phân loại chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh trong các doanh nghiệp
1.1.1.1. Khái niệm, bản chất và phân loại chi phí.
 Khái nhiệm và bản chất của chi phí
Mục tiêu cuối cùng của các doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận. Để đạt được
mục tiêu đó nhất thiết các doanh nghiệp phải bỏ ra những chi phí nhất định trong
quá trình thực hiện hoạt động kinh doanh của mình. Chi phí là một trong những yếu
tố trung tâm của công tác quản lý hoạt động SXKD của doanh nghiệp. Chi phí được
định nghĩa theo nhiều phương diện khác nhau.
Theo Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế (IASC): “Chi phí là các yếu tố làm
giảm các lợi ích kinh tế trong niên độ kế toán dưới hình thức xuất đi hay giảm giá
trị tài sản hay làm phát sinh các khoản nợ, kết quả là làm giảm nguồn vốn chủ sở
hữu mà không do việc phân phối nguồn vốn cho các bên chủ sở hữu”.
Theo hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính Hoa Kỳ (FASB – Financial
Accounting Standards Board) thì cho rằng “Chi phí là dòng ra (hoặc tự sử dụng)
của tài sản hay sự phát sinh nợ phải trả (hoặc phối hợp cả hai) từ việc bán hay sản
xuất hàng hóa, cung cấp dịch vụ hay thực hiện các hoạt động khác cấu thành hoạt
động chủ yếu hoặc trung tâm của doanh nghiệp”.
Theo CMKT Việt Nam số 01 “Chuẩn mực chung”: “Chi phí là tổng giá trị
các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền
chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm
vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu”.
Theo thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22 tháng 12 năm 2014 của BTC về
Hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp “Chi phí là những khoản làm giảm lợi ích
kinh tế, được ghi nhận tại thời điểm giao dịch phát sinh hoặc khi có khả năng tương
đối chắc chắn sẽ phát sinh trong tương lai không phân biệt đã chi tiền hay chưa”.

Assignment, Essay
Từ các khái niệm nêu trên về chi phí, tác giả nhận thấy chi phí trong doanh nghiệp
sản xuất có các đặc điểm:
- Chi phí gắn liền với việc sử dụng thước đo tiền tệ để đo lường các khoản
hao phí đã tiêu hao trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp.
- Chi phí là sự giảm đi của các lợi ích kinh tế thu được trong kỳ kế toán dưới
các hình thức khác nhau. Sự giảm lợi ích này thực chất là làm giảm tạm thời nguồn
vốn chủ sở hữu nhưng với mong muốn sẽ thu được các lợi ích kinh tế lớn hơn trong
tương lai.
- Chi phí khi phát sinh làm giảm tương ứng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp
nhưng không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu.
- Chi phí luôn gắn với một thời kỳ sản xuất kinh doanh.
Tóm lại, chi phí là một trong những yếu tố trung tâm của công tác quản lý hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chi phí được nhìn nhận theo nhiều góc
độ khác nhau. Chi phí được hiểu một cách trừu tượng là biểu hiện bằng tiền của
những hao phí lao động sống và lao động vật hoá phát sinh trong quá trình hoạt
động sản xuất kinh doanh được tính trong một thời kì nhất định. Hoặc chi phí là
những phí tổn về nguồn lực, tài sản cụ thể và dịch vụ sử dụng trong hoạt động sản
xuất kinh doanh. Như vậy, xét về mặt bản chất, chi phí là sự mất đi để đổi lấy một
sự thu về trong tương lai dưới dạng vật chất, có thể định lượng được như số lượng
sản phẩm, tiền hoặc dưới dạng tinh thần, kiến thức, dịch vụ.
Phân loại chi phí
Chi phí trong doanh nghiệp được phân loại như sau:
(1) Phân loại chi phí theo nội dung kinh tế của chi phí
Theo cách phân loại này, chi phí bao gồm:
- Giá vốn hàng bán: Phản ánh trị giá vốn của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, bất
động sản đầu tư, giá thành của các sản phẩm xây lắp (đối với doanh nghiệp xây lắp)
bán trong kỳ. (Chế độ kế toán doanh nghiệp, Bộ Tài chính, NXB Tài chính, 2006,
trang 317)
- Chi phí bán hàng: là toàn bộ các chi phí phát sinh trong quá trình bán sản

Assignment, Essay
phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ bao gồm những chi phí về chào hàng, giới thiệu,
quảng cáo sản phẩm; chi phí trả cho nhân viên bán hàng; các chi phí liên quan đến
việc bảo quản, đóng gói, vận chuyển; chi phí khuyến mại; bảo hành, chí phí khấu
hao TSCĐ có liên quan,...
- Chi phí quản lý doanh nghiệp: là toàn bộ chi phí liên quan đến hoạt động
quản lý kinh doanh, quản lý hành chính như: chi phí nhân viên bộ phận quản lý
doanh nghiệp (lương, phụ cấp, các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, ...); chi
phí vật liệu văn phòng, công cụ dụng cụ, khấu hao tài sản cố định dùng cho quản lý
doanh nghiệp...
- Chi phí tài chính: Là các chi phí, các khoản lỗ liên quan đến hoạt động tài
chính của doanh nghiệp bao gồm: các khoản chi phí hoặc các khoản lỗ liên quan
đến hoạt động đầu tư tài chính, chi phí cho vay và đi vay vốn, chi phí góp vốn liên
doanh liên kết, chi phí giao dịch bán chứng khoán, lỗ tỷ giá hối đoái… (Giáo trình
Kế toán tài chính 2 – Đại học Thương Mại, trang 41).
- Chi phí khác: Chi phí khác là khoản chi phí của hoạt động ngoài hoạt động
sản xuất kinh doanh tạo ra doanh thu của doanh nghiệp, như:
Chi phí thanh lý, nhượng bán TSCĐ (gồm cả chi phí đấu thầu hoạt động thanh
lý). Số tiền thu từ bán hồ sơ thầu hoạt động thanh lý, nhượng bán TSCĐ được ghi
giảm chi phí thanh lý, nhượng bán TSCĐ;
Chênh lệch giữa giá trị hợp lý tài sản được chia từ BCC nhỏ hơn chi phí đầu tư
xây dựng tài sản đồng kiểm soát;
Giá trị còn lại của TSCĐ bị phá dỡ;
Giá trị còn lại của TSCĐ thanh lý, nhượng bán TSCĐ (nếu có);
Chênh lệch lỗ do đánh giá lại vật tư, hàng hoá, TSCĐ đưa đi góp vốn vào công
ty con, công ty liên doanh, đầu tư vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác;
Tiền phạt phải trả do vi phạm hợp đồng kinh tế, phạt hành chính;
Các khoản chi phí khác.
(2) Phân loại theo mối quan hệ với quy mô sản xuất kinh doanh
Phân loại theo tiêu thức này, chi phí bao gồm:
- Chi phí khả biến (biến phí): Là những khoản chi phí có sự thay đổi về lượng

Assignment, Essay
tương quan tỉ lệ thuận với sự thay đổi của quy mô sản xuất như chi phí nguyên vật
liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp...
- Chi phí bất biến (định phí): Là chi phí không thay đổi (hoặc thay đổi không
đáng kể) theo sự thay đổi qui mô SXKD của doanh nghiệp như chi phí khấu hao
TSCĐ, chi phí công cụ dụng cụ, lãi tiền vay phải trả, chi phí thuê tài sản, văn
phòng...
- Chi phí hỗn hợp: Là các chi phí mang tính chất của cả định phí và biến phí. Ở
mức độ hoạt động nhất định chi phí hỗn hợp thể hiện các đặc điểm của định phí, nếu
quá mức đó nó thể hiện đặc tính của biến phí như chi phí điện, điện thoại...
Phương pháp này giúp doanh nghiệp xây dựng được định mức chi phí, xây
dựng các dự toán chi phí, lợi nhuận một cách phù hợp khi thay đổi mức độ hoạt
động trong doanh nghiệp
(3) Phân loại theo mối quan hệ với kỳ tính kết quả kinh doanh
Theo cách phân loại này, chi phí trong doanh nghiệp được chia thành chi phí
sản phẩm và chi phí thời kỳ.
- Chi phí sản phẩm: là những chi phí gắn liền với các sản phẩm được sản xuất
ra hoặc được mua, bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực
tiếp, chi phí sản xuất chung. Đặc điểm của chi phí sản phẩm là khi sản phẩm, hàng
hóa chưa được bán ra thì chi phí sản phẩm được phản ánh trong giá thành hàng tồn
kho trên bảng cân đối kế toán. Khi sản phẩm, hàng hóa được tiêu thụ thì chi phí sản
phẩm sẽ được chuyển vào chỉ tiêu giá vốn hàng bán trên báo cáo kết quả hoạt động
kinh doanh.
- Chi phí thời kỳ: là những chi phí phục vụ cho SXKD, không tạo nên giá trị
hàng tồn kho (sản phẩm, hàng hóa) mà ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận trong kỳ
mà chúng phát sinh. Nó bao gồm có CPBH và chi phí QLDN, chi phí phát sinh ở kỳ
nào thì được hạch toán ngay vào chi phí kinh doanh của kỳ đó và ảnh hưởng trực
tiếp đến lợi nhuận trong kỳ.
Cách phân loại này tạo điều kiện cho việc xác định giá thành thực tế, giá thành
toàn bộ cũng như KQKD được chính xác.
(4) Phân loại chi phí theo mối quan hệ với đối tượng tập hợp chi phí

Assignment, Essay
Theo phương pháp này, chi phí bao gồm chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp
- Chi phí trực tiếp: Là những chi phí liên quan trực tiếp đến một đối tượng
chịu chi phí nhất định. Do đó kế toán có thể căn cứ số liệu từ chứng từ kế toán để
ghi trực tiếp cho từng đối tượng chịu chi phí.
- Chi phí gián tiếp: Là những chi phí có liên quan đồng thời đến nhiều đối
tượng chịu chi phí khác nhau. Do đó kế toán phải tập hợp chung sau đó phân bổ cho
các đối tượng liên quan theo những tiêu thức thích hợp.
Với cách phân loại chi phí này, giúp kế toán tập hợp chi phí một cách rõ ràng,
chính xác cho từng đối tượng chịu chi phí. Các chi phí trực tiếp sẽ được tập hợp
theo phương pháp tập hợp trực tiếp, trường hợp có chi phí gián tiếp phát sinh bắt
buộc phải áp dụng phương pháp phân bổ, lựa chọn tiêu thức phân bổ phù hợp.
Ngoài các cách phân loại chi phí sản xuất đã được trình bày ở trên, chi phí sản
xuất còn có thể được phân chia theo một số cách phân loại khác nhau như: Chi phí
theo quyền kiểm soát, chi phí cơ hội, chi phí chênh lệch, chi phí chìm, để đáp ứng
nhu cầu thông tin cho các nhà quản trị, nhằm mục đích quản lý, xây dựng kế hoạch,
kiểm tra và đưa ra các quyết định kịp thời, hợp lý đến quá trình sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp.
1.1.1.2. Khái niệm, bản chất và phân loại doanh thu
Khái niệm và bản chất của doanh thu
Khi nói đến doanh thu, có rất nhiều quan niệm khác nhau, có thể xem xét và
ghi nhận những khoản được coi là doanh thu của doanh nghiệp là những khoản gia
tăng của dòng vốn lưu động, doanh thu có thể là lợi tức hay được xác định là các
luồng tiền vào hoặc tiết kiệm luồng tiền ra, hoặc là những lợi ích kinh tế tương lai
dưới hình thức gia tăng giá trị tài sản.
Theo chuẩn mực kế toán quốc tế số 18 (IAS18): "Doanh thu là luồng thu gộp
các lợi ích kinh tế trong kỳ, phát sinh trong quá trình hoạt động thông thường, làm
tăng vốn chủ sở hữu, chứ không phải phần đóng góp của những người tham gia góp
vốn cổ phần. Doanh thu không bao gồm các khoản thu cho bên thứ ba"
Theo hiệp hội kế toán viên công chứng của Mỹ (AICPA) thì “Doanh thu là
tổng số gia tăng tài sản hay là sự giảm gộp các khoản nợ được công nhận và được

Assignment, Essay
định lượng theo đúng các nguyên tắc kế toán được chấp thuận, là kết quả của các
hoạt động có lợi nhuận của doanh nghiệp và có thể làm thay đổi vốn chủ sở hữu”.
Theo CMKT Việt Nam số 01 “Chuẩn mực chung” (Ban hành và công bố theo
Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2002 của Bộ trưởng BTC)
thì doanh thu được hiểu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được
trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường và
các hoạt động khác của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu, không
bao gồm khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu.
Theo CMKT Việt Nam số 14 “Doanh thu và thu nhập khác” (Ban hành kèm
theo quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001 của BTC về
việc ban hành và công bố bốn CMKT Việt Nam (đợt 1)): “Doanh thu là tổng giá
trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các
hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm
tăng vốn chủ sở hữu”.
Qua các khái niệm trên có thể thấy doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế
mà doanh nghiệp thu được từ việc bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ thực cho khách
hàng trong một thời kỳ nhất định. Doanh thu trong một thời kỳ nhất định là tổng số tiền
và khoản phải thu có được từ hàng hoá dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng trong suốt
thời kỳ đó. Doanh thu làm tăng vốn hoặc giảm các khoản nợ và có thể làm thay đổi
vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, cũng cần phải hiểu rằng không phải tất cả các nghiệp vụ
làm tăng tiền và tăng những tài sản khác đều liên quan đến doanh thu và cũng không
chỉ có doanh thu làm thay đổi vốn chủ sở hữu.
Ngoài ra, khi tìm hiểu về doanh thu cần quan tâm tới các khái niệm sau:
- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: Là toàn bộ DTBH và CCDV của
doanh nghiệp trong kì.
- DTBH: là toàn bộ số tiền thu được, hoặc sẽ thu được từ các giao dịch và nghiệp
vụ phát sinh doanh thu như bán sản phẩm, hàng hoá do doanh nghiệp sản xuất ra hoặc do
doanh nghiệp mua về.
- Doanh thu thuần: là số chênh lệch giữa DTBH và CCDV với các khoản giảm
trừ doanh thu (CKTM, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại).

Assignment, Essay
- CKTM: Là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách hàng mua
hàng với khối lượng lớn.
- Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hóa kém
phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.
- Giá trị hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu
thụ bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán.
- Chiết khấu thanh toán: Là khoản tiền người bán giảm trừ cho người mua, do
người mua thanh toán tiền mua hàng trước thời hạn theo hợp đồng.
- Thu nhập khác: Là khoản thu góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu từ hoạt
động ngoài các hoạt động tạo ra doanh thu.
Phân loại doanh thu
Tuỳ theo hoạt động kinh doanh và mục đích sử dụng của doanh nghiệp, có
nhiều tiêu thức để phân loại doanh thu cho phù hợp. Mỗi cách phân loại doanh thu
có ưu điểm riêng phù hợp với điều kiện cụ thể của mỗi doanh nghiệp. Doanh thu có
thể phân loại theo các cách sau đây:
(1) Phân loại theo nguồn hình thành doanh thu:
Theo cách phân loại này, doanh thu trong doanh nghiệp bao gồm:
- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: là toàn bộ số tiền thu được, hoặc sẽ
thu được từ các hoạt động từ các giao dịch và nghiệp vụ phát sinh doanh thu như
bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm các khoản phụ
thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có).. (Kế toán doanh nghiệp, Học viện tài
chính, NXB Thống kê, 2008)
- Doanh thu hoạt động tài chính: Là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp
thu được từ hoạt động tài chính hoặc kinh doanh về vốn trong kỳ kế toán. Doanh
thu hoạt động tài chính phát sinh từ các khoản tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi
nhuận được chia của doanh nghiệp chỉ được ghi nhận khi thỏa mãn hai điều kiện
sau: Có khả năng thu được lợi ích từ giao dịch đó, doanh thu được xác định tương
đối chắc chắn. (Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam, Bộ Tài chính, NXB Thống
kê, 2006).
- Thu nhập khác: Đó là các khoản thu nhập khác ngoài thu nhập từ hoạt động

Assignment, Essay
SXKD thông thường của doanh nghiệp. Thu nhập khác bao gồm thu nhập từ chuyển
nhượng vốn, chuyển nhượng quyền góp vốn, chuyển nhượng bất động sản, các khoản
thu từ việc chuyển nhượng, cho thuê, thanh lý tài sản cố định, trong đó có các loại
giấy tờ có giá; thu nhập từ lãi tiền gửi, cho vay vốn, bán ngoại tệ; khoản thu từ nợ khó
đòi đã xóa nay đòi được; khoản thu từ nợ phải trả không xác định được chủ; khoản
thu nhập từ kinh doanh của những năm trước bị bỏ sót và các khoản thu nhập khác.
Cách phân loại này giúp cho doanh nghiệp xác định doanh thu của từng loại
hoạt động của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó xác định tỷ trọng doanh thu của từng
loại hoạt động, đâu là hoạt động mũi nhọn, từ đó có phương án kinh doanh hợp lý.
(2) Theo thời gian thì doanh thu gồm:
- Doanh thu thực hiện: là toán bộ tiền bán sản phẩm, hàng hóa; CCDV; tiền lãi
và các hoạt động khác nhận được trong kỳ.
- Doanh thu chưa thực hiện: là nguồn hình thành nên tài sản (tiền, khoản phải
thu khách hàng) của các giao dịch tạo ra doanh thu nhưng một phần trong doanh thu
đó đơn vị chưa thực hiện được.
(3) Phân loại doanh thu theo phương thức thanh toán tiền hàng
Theo tiêu thức này, doanh thu được chia thành doanh thu thu tiền ngay, doanh
thu trả chậm, doanh thu nhận trước.
Cách phân loại này giúp doanh nghiệp lập dự toán số tiền thu được trong kỳ,
là cơ sở để xây dựng dự toán về thanh toán các khoản công nợ và chi phí trong kỳ
của doanh nghiệp. Ngoài ra, cách phân loại này giúp cho việc phân tích, đánh giá
khả năng thanh toán của khách hàng, là căn cứ quan trọng để xác định mức dự
phòng phải thu khó đòi.
(4) Phân loại doanh thu theo mối quan hệ với điểm hòa vốn
Theo cách phân loại này, doanh thu được chia thành hai loại đó là doanh thu
hòa vốn và doanh thu an toàn
- Doanh thu hòa vốn: Là doanh thu của khối lượng bán ở điểm hòa vốn.
- Doanh thu an toàn: Là phần chênh lệch của doanh thu thực hiện được với
doanh thu hòa vốn.
Ngoài các tiêu thức phân loại trên, doanh thu trong doanh nghiệp còn có thể

Assignment, Essay
được phân loại thành doanh thu thực tế, doanh thu bị giảm trừ, doanh thu thuần,
theo địa lý gồm doanh thu nội địa và doanh thu xuất khẩu... Tóm lại, tùy thuộc vào
yêu cầu của nhà quản trị doanh nghiệp mà kế toán tổ chức thực hiện tổ chức thu
thập, xử lý và cung cấp thông tin về doanh thu theo những cách thức nhất định.
1.1.1.3. Khái niệm, bản chất và phương pháp xác định kết quả kinh doanh
Khái niệm, bản chất của kết quả kinh doanh
Kết quả hoạt động kinh doanh là kết quả cuối cùng về các hoạt động của
doanh nghiệp trong một kỳ nhất định, là biểu hiện bằng tiền phần chênh lệch giữa
tổng doanh thu và tổng chi phí của các hoạt động kinh tế đã được thực hiện. Nếu
doanh thu lớn hơn chi phí thì doanh nghiệp có lãi, nếu doanh thu nhỏ hơn chi phí thì
doanh nghiệp bị lỗ. (Giáo trình Kế toán tài chính 2 – Đại học Thương Mại)
Theo Giáo trình Kế toán tài chính (2010), Học viện tài chính: Kết quả kinh
doanh là kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường và các
hoạt động khác của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định, biểu hiện bằng số
tiền lãi hoặc lỗ.
Kết quả HĐKD của doanh nghiệp bao gồm: Kết quả hoạt động sản xuất, kinh
doanh, kết quả hoạt động tài chính và kết quả hoạt động khác.
Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh là số chênh lệch giữa doanh thu thuần
và trị GVHB (gồm cả sản phẩm, hàng hóa, bất động sản đầu tư và dịch vụ, giá thành
sản xuất của sản phẩm xây lắp, chi phí liên quan đến HĐKD bất động sản đầu tư,
như: chi phí khấu hao, chi phí sửa chữa, nâng cấp, chi phí cho thuê hoạt động, chi
phí thanh lý, nhượng bán bất động sản đầu tư), CPBH và chi phí QLDN
Kết quả hoạt động tài chính là hoạt động đầu tư tài chính ra bên ngoài doanh
nghiệp với mục đích hưởng lợi nhuận
Kết quả hoạt động khác là hoạt động không xảy ra thường xuyên liên tục trong
doanh nghiệp như nhượng bán thanh lý TSCĐ, xử lý các nghiệp vụ đặc thù của
doanh nghiệp.
Như vậy, bản chất của KQKD chính là kết quả lãi hoặc lỗ trong hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu kết quả kinh doanh của doanh nghiệp lớn hơn
không thì doanh nghiệp lãi, nếu kết quả kinh doanh của doanh nghiệp bằng không

Assignment, Essay
doanh nghiệp hòa vốn, nếu kết quả kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ hơn không thì
doanh nghiệp lỗ. Kết quả hoạt động SXKD có thể là những đại lượng cụ thể có thể
định lượng cân đong đo đếm được cũng có thể là những đại lượng chỉ phản ánh
được mặt chất lượng hoàn toàn có tính chất định tính như thương hiệu, uy tín, sự tín
nhiệm của khách hàng về chất lượng sản phẩm. Chất lượng bao giờ cũng là mục
tiêu của doanh nghiệp.
Kết quả kinh doanh có ý nghĩa rất quan trọng, là nguồn chính để doanh nghiệp
trang trải các chi phí về công cụ lao động, đối tượng lao động, các chi phí trong
kinh doanh đã bỏ ra; thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, là nguồn quan trọng
bổ sung vốn kinh doanh giúp doanh nghiệp ngày càng mở rộng và phát triển. Do đó
việc xác định chính xác sẽ cho biết doanh nghiệp hoạt động có thực sự hiệu quả hay
không, từ kết quả đạt được là lỗ hay lãi lãnh đạo doanh nghiệp có cơ sở đưa ra các
quyết định phù hợp giúp cho doanh nghiệp chủ động trong hoạt động sản xuất kinh
doanh. Dựa trên kết quả kinh doanh cuối kỳ kế toán tính toán và xác định số thuế
công ty phải nộp ngân sách nhà nước.
Phương pháp xác định kết quả kinh doanh
Kết quả kinh doanh là kết quả từ hoạt động kinh doanh và kết quả khác và được
xác định như sau:
- Kết quả hoạt động kinh doanh là kết quả từ các hoạt động SXKD, CCDV
được tính bằng số chênh lệch giữa doanh thu thuần về bán hàng, CCDV và giá vốn
hàng bán, CPBH, chi phí QLDN và hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Phương
pháp xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như sau:
Kết quả
hoạt động
kinh doanh
=
Lợi nhuận gộp về
bán hàng và cung
cấp dịch vụ
+
Doanh thu
hoạt động
tài chính
-
Chi
phí tài
chính
-
Chi phí
bán hàng ,
Chi phí
QLDN
Trong đó:
Lợi nhuận gộp về bán
=
Doanh thu thuần về bán
-
Giá vốn
hàng và cung cấp dịch hàng và cung cấp dịch vụ hàng bán

Assignment, Essay
vụ
Doanh thu thuần về
bán =
Doanh thu bán
hàng -
Các khoản
giảm -
Thuế TTĐB,
BVMT
hàng và CCDV và CCDV trừ doanh thu thuế XK
Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm: giảm giá hàng bán, chiết khấu thương
mại, hàng bán bị trả lại.
- Kết quả khác là số chênh lệch giữa thu nhập thuần khác và chi phí khác.
Được tính bằng công thức sau:
Kết quả khác = Thu nhập khác - Chi phí khác
Trong đó:
+ Thu nhập khác là các khoản doanh thu ngoài hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp, như: thu từ thanh lý, nhượng bán TSCĐ, thu tiền phạt do khách
hàng vi phạm hợp đồng, thu nhập quà biếu, quà tặng…
+ Chi phí khác là các khoản chi phí phát sinh do các sự kiện hay các nghiệp vụ
riêng biệt với hoạt động thông thường của các doanh nghiệp, như: chi phí thanh lý,
nhượng bán TSCĐ, tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế, bị phạt thuế, truy nộp
thuế…
Sau khi xác định KQKD từng hoạt động trong doanh nghiệp, KQKD tổng hợp
của doanh nghiệp được thể hiện như sau:
Kết quả kinh doanh trước thuế: Phản ánh tổng số lợi nhuận kế toán thực hiện
trong kỳ báo cáo của doanh nghiệp, trước khi trừ chi phí thuế TNDN phát sinh
trong kỳ. Được tính bằng công thức sau:
Kết quả kinh
doanh trước thuế
=
Lãi (lỗ) từ hoạt
động kinh doanh
+
Lãi (lỗ) từ hoạt
động khác
- Lãi sau thuế TNDN: Phản ánh tổng số lãi sau thuế TNDN trong kỳ báo cáo
của doanh nghiệp, sau khi trừ chi phí thuế TNDN phát sinh trong kỳ. Được tính
bằng công thức sau:

Assignment, Essay
Lãi sau thuế
TNDN
=
Tổng lợi nhuận kế
toán
-
Chi phí thuế
TNDN
Như vậy, KQKD trong các doanh nghiệp được tạo ra từ việc so sánh doanh
thu, thu nhập của doanh nghiệp với các chi phí tương ứng mà doanh nghiệp phải bỏ
ra cho hoạt động kinh doanh trong kỳ.
1.1.2. Yêu cầu quản lý chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các
doanh nghiệp
CẦN PHÂN TÍCH LÀM RÕ CÁC YÊU CẦU CỦA QUẢN LÝ DT, CP,
KQKD (TRONG MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC CHỈ TIÊU)
Xuất phát từ ý nghĩa của của doanh thu, chi phí là những yếu tố cơ bản để xác
định KQKD, là chìa khóa để giải quyết mọi vấn đề trong doanh nghiệp. Chính điều đó,
đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải tổ chức công tác quản lý doanh thu, chi phí và KQKD
sao cho phù hợp và mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất. Cụ thể:
- Doanh thu là kết quả của khối lượng hàng hóa, dịch vụ bán ra trong kỳ.
Thông tin về doanh thu hoạt động kinh doanh được xem là một trong những dòng
thông tin quan trọng nhất giúp các nhà quản lý có thể nắm được bản chất của từng
nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Qua đó đánh giá được tình hình, kết quả kinh doanh,
khả năng cạnh tranh, chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp và khả năng đạt được
những mục tiêu mà doanh nghiệp đã đưa ra. Quản lý có hiệu quả doanh thu bán
hàng và các khoản thu nhập khác đòi hỏi kế toán phải thường xuyên theo dõi và
phản ánh một cách kịp thời các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến doanh thu,
bằng cách tổ chức theo dõi hạch toán trên sổ sách một cách hợp lý và khoa học;
nắm bắt, theo dõi, hạch toán chi tiết, chặt chẽ theo từng phương thức bán hàng, từng
phương thức thanh toán, từng loại hàng hóa tiêu thụ và từng khách hàng; tính và xác
định đúng kết quả của từng loại hoạt động tạo ra doanh thu của doanh nghiệp.
- Chi phí của doanh nghiệp gồm rất nhiều loại chi phí khác nhau. Việc phân
loại, ghi nhận cho đúng nội dung phát sinh chi phí vừa đảm bảo đầy đủ lại vừa đảm
bảo đúng nguyên tắc kế toán là rất quan trọng. Quản lý chi phí không chỉ đơn thuần
là quản lý số liệu phản ánh tổng hợp chi phí mà phải dựa trên cả các yếu tố chi phí
riêng biệt để phân tích toàn bộ chi phí sản xuất của từng mặt hàng, từng hạng mục

Assignment, Essay
công trình hay theo từng nơi phát sinh chi phí.... Điều này đòi hỏi kế toán phải
thường xuyên cập nhật các chi phí phát sinh, phân loại, phân tích và đánh giá các
khoản chi phí của công ty, so sánh kết quả phân loại của kỳ này với kỳ trước của
công ty mình và so với các công ty cùng ngành, lĩnh vực sản xuất. Chi phí phải
được phản ánh đúng, đủ, kịp thời vào sổ sách, chứng từ kế toán tránh tình trạng
thâm hụt, chi tiêu không có cơ sở.
- Để quản lý tốt KQKD của doanh nghiệp ta không thể không nói đến công tác
quản lý chi phí và thu nhập ở từng đơn vị bộ phận trong doanh nghiệp. Trong từng
bộ phận sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, kế toán cùng với bộ phận quản lý
phải lập phương án quản lý tốt chi phí và thu nhập của bộ phận mình góp phần thực
hiện mục tiêu chung của toàn doanh nghiệp. Hàng tháng hoặc hàng quý, kế toán các
đơn vị bộ phận phải lập kế hoạch chi tiêu, những khoản chi nào không cần thiết thì
không được phép chi. Tùy theo đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng doanh
nghiệp mà có biện pháp quản lý chi phí, thu nhập riêng nhưng nhìn chung ta phải
nhấn mạnh đến vai trò của tổ chức hệ thống ghi chép ban đầu, các sổ chi tiết chi phí,
thu nhập theo bộ phận, trình tự luân chuyển chứng từ, báo cáo kịp thời tình hình
nhập- xuất- hàng hóa, tình hình bán hàng và thanh toán, đôn đốc thu thập tiền hàng.
Nó có tác dụng to lớn trong công tác xác định chính xác chi phí, thu nhập của từng
bộ phận đó cho ta một kết quả kinh doanh đáng tin cậy.
1.2 Kế toán chi phí, doanh thu và kế quả kinh doanh trong các doanh
nghiệp sản xuất
1.2.1. Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh dưới góc độ kế toán
tài chính
1.2.1.1 Nguyên tắc kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong doanh
nghiệp
MỤC NÀY CẦN SẮP XẾP LẠI CÁC NỘI DUNG TRÁNH TRÙNG LẶP
- CÁC NGUYÊN TẮC CHUNG CHI PHỐI ĐẾN KẾ TOÁN DT, CP, KQKD
- CÁC NGUYÊN TẮC CHI PHỐI TỪNG NỘI DUNG KẾ TOÁN DT, CP, KQKD
(LÀM RÕ XÁC ĐỊNH DT, CP, KQKD, GHI NHẬN DT, CP, KQKD)
Nguyên tắc ghi nhận chi phí

Assignment, Essay
Việc ghi nhận chi phí của doanh nghiệp cần phải tuân thủ các nguyên tắc kế
toán cơ bản được quy định trong chuẩn mực kế toán số 01 (VAS 01), như sau:
- Nguyên tắc Cơ sở dồn tích: Theo nguyên tắc này “Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài
chính của doanh nghiệp liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu,
doanh thu, chi phí phải được ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ
vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền. Báo cáo tài
chính lập trên cơ sở dồn tích phản ảnh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong
quá khứ, hiện tại và tương lai”.
- Nguyên tắc Giá gốc: “Tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc. Giá gốc của
tài sản được tính theo số tiền hoặc khoản tương đương tiền đã trả, phải trả hoặc tính
theo giá trị hợp lý của tài sản đó vào thời điểm tài sản được ghi nhận. Giá gốc của
tài sản không được thay đổi trừ khi có quy định khác trong chuẩn mực kế toán cụ
thể”.
Theo nguyên tắc này giá trị các chỉ tiêu về tài sản, vật tư, hàng hoá, công nợ, chi
phí … đều phải được ghi theo giá gốc tức là ghi nhận chúng ở thời điểm phát sinh,
không căn cứ vào giá cả thị trường. Giá cả thị trường luôn luôn biến đổi hơn nữa theo
nguyên tắc hoạt động liên tục kế toán được đặt ra trong điều kiện doanh nghiệp sẽ tiếp
tục hoạt động trong tương lai, vì vậy chúng ta không cần phản ánh và ghi chép theo giá
cả thị trường. Hơn nữa để tính toán, xác định được kết quả kinh doanh chúng ta phải
tiến hành so sánh giữa giá bán và giá gốc.
- Nguyên tắc Phù hợp: “Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với
nhau. Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương
ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó, chi phí tương ứng với doanh thu gồm
chi phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng
liên quan đến doanh thu của kỳ đó”.
Các chi phí tương ứng với doanh thu bao gồm:
+ Chi phí của kỳ tạo ra doanh thu, đó là các chi phí thực tế đã phát sinh trong
kỳ và liên quan đến việc tạo ra doanh thu của kỳ đó.
+ Chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng liên quan đến doanh
thu của kỳ đó.

Assignment, Essay
Như vậy, chi phí được ghi nhận trong kỳ là toàn bộ các khoản chi phí liên
quan đến việc tạo ra doanh thu và thu nhập của kỳ đó không phụ thuộc khoản chi
phí đó được chi ra trong kỳ nào
Quy định hạch toán phù hợp giữa doanh thu và chi phí nhằm xác định và đánh
giá đúng kết quả hoạt động kinh doanh của từng kỳ kế toán, giúp cho các nhà quản
trị có những quyết định kinh doanh đúng đắn và có hiệu quả.
- Nguyên tắc Thận trọng
Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế
toán trong các điều kiện không chắc chắn. Nguyên tắc thận trọng yêu cầu việc ghi tăng
vốn chủ sở hữu chỉ được thực hiện khi có bằng chứng chắc chắn, còn việc ghi giảm
vốn chủ sở hữu phải được ghi nhận từ khi có chứng cứ về khả năng có thể xảy ra.
Theo nguyên tắc thận trọng, kế toán cần:
+ Phải lập các khoản dự phòng đúng nguyên tắc quy định: lập dự phòng không
phản ánh cao hơn giá trị tài sản thực tế có thể thực hiện. Do thực tế các khoản tổn
thất đã phát sinh (hoặc nhiều khả năng đã phát sinh) nên cần phải lập dự phòng
(trích vào chi phí) để đảm bảo tính phù hợp giữa doanh thu và chi phí thực tế. Đảm
bảo tính đúng kỳ của chi phí.
Lập dự phòng còn đảm bảo doanh nghiệp không có sự biến động lớn về vốn
kinh doanh (có nguồn để bù đắp) khi xảy ra tổn thất.
+ Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập;
+ Không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả và chi phí;
+ Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả
năng thu được lợi ích kinh tế, còn chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng về
khả năng phát sinh chi phí
Ngoài việc tuân thủ các nguyên tắc kế toán cơ bản, theo chuẩn mực kế toán số
01 (VAS 01), để xác định đúng, chính xác các khoản mục chi phí phát sinh trong
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các doanh nghiệp cần phải tôn
trọng các nguyên tắc như sau:
- Chi phí kinh doanh và chi phí khác được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp khi các khoản chi phí này làm giảm bớt lợi ích kinh

Assignment, Essay
tế trong tương lai có liên quan đến việc giảm bớt tài sản hoặc tăng nợ phải trả và chi phí
này phải xác định được một cách đáng tin cậy.
- Các chi phí được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phải
tuân thủ nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí.
- Khi lợi ích kinh tế dự kiến thu được trong nhiều kỳ kế toán có liên quan đến
doanh thu và thu nhập khác được xác định một cách gián tiếp thì các chi phí liên
quan được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trên cơ sở phân bổ
theo hệ thống hoặc theo tỷ lệ
- Một khoản chi phí được ghi nhận ngay vào báo cáo kết quả hoạt động kinh
doanh trong kỳ khi chi phí đó không đem lại lợi ích kinh tế trong các kỳ sau.
Về chi phí giá vốn hàng bán, Theo VAS 02 “Hàng tồn kho” (Ban hành và công
bố theo Quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001 của Bộ
trưởng BTC): Hàng tồn kho được tính theo giá gốc. Giá gốc hàng tồn kho bao gồm:
Chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực tiếp khác phát sinh để có
được hàng tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện tại. Trường hợp giá trị thuần có thể
thực hiện được thấp hơn giá gốc thì phải tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được.
Khi bán hàng tồn kho, giá gốc của hàng tồn kho đã bán được ghi nhận là chi
phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ phù hợp với doanh thu liên quan đến chúng được
ghi nhận. Tất cả các khoản chênh lệch giữa khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho
phải lập ở cuối niên độ kế toán năm nay lớn hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn
kho đã lập ở cuối niên độ kế toán năm trước, các khoản hao hụt, mất mát của hàng
tồn kho, sau khi trừ (-) phần bồi thường do trách nhiệm cá nhân gây ra, và chi phí
sản xuất chung không phân bổ, được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong
kỳ. Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập ở cuối niên độ kế
toán năm nay nhỏ hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối niên độ
kế toán năm trước, thì số chênh lệch lớn hơn phải được hoàn nhập ghi giảm chi phí
sản xuất, kinh doanh.
Việc ghi nhận giá trị hàng tồn kho đã bán vào chi phí trong kỳ phải đảm bảo
nguyên tắc phù hợp giữa chi phí và doanh thu.
Giá trị hàng tồn kho được xác định theo các phương pháp: Phương pháp tính

Assignment, Essay
theo giá đích danh; phương pháp bình quân gia quyền; phương pháp nhập trước,
xuất trước; phương pháp nhập sau, xuất trước.
Phương pháp tính theo giá đích danh: theo phương pháp này, giá vốn của hàng
xuất bán là giá thành sản xuất thực tế của lô hàng xuất bán. Muốn áp dụng được
phương pháp này đòi hỏi doanh nghiệp phải quản lý theo dõi hàng hóa tồn kho theo
từng lô hàng cả về mặt hiện vật và giá trị.
Đây là phương án tốt nhất, nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán; chi
phí thực tế phù hợp với doanh thu thực tế. Giá trị của hàng xuất kho đem bán phù
hợp với doanh thu mà nó tạo ra. Hơn nữa, giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng
theo giá trị thực tế của nó. Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi những
điều kiện khắt khe, chỉ những doanh nghiệp kinh doanh có ít loại mặt hàng, hàng
tồn kho có giá trị lớn, mặt hàng ổn định và loại hàng tồn kho nhận diện được thì
mới có thể áp dụng được phương pháp này. Còn đối với những doanh nghiệp có
nhiều loại hàng thì không thể áp dụng được phương pháp này.
Theo phương pháp bình quân gia quyền: Theo phương pháp này, giá vốn của
hàng bán được tính căn cứ vào số lượng hàng hóa xuất kho được xác định đã tiêu
thụ và đơn giá bình quân gia quyền của hàng hóa xuất kho, theo công thức:
Trị giá vốn của
hàng xuất bán
=
Số lượng hàng hóa xuất kho
được xác định tiêu thụ
x Đơn giá bình quân
Đơn giá
bình quân
cố định
=
Trị giá thực tế hàng hóa tồn
kho đầu kỳ
+
Trị giá thực tế hàng hóa
nhập kho trong kỳ
Số lượng tồn kho đầu kỳ + Số lượng nhập trong kỳ
Đơn giá bình quân này được xác định cho từng loại hàng hóa. Phương pháp
này đơn giản, dễ sử dụng, dễ theo dõi và có thể áp dụng đối với mọi doanh nghiệp,
đặc biệt là đối với doanh nghiệp có khối lượng hàng hóa mỗi lần nhập xuất lớn.
Phương pháp nhập trước, xuất trước áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho

Assignment, Essay
được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại
cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. Theo
phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho
ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của
hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho.
Phương pháp này có thể tính được ngay trị giá vốn hàng xuất kho từng lần
xuất hàng, do vậy đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép các khâu
tiếp theo cũng như cho quản lý. Trị giá vốn của hàng tồn kho sẽ tương đối sát với
giá thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho trên báo cáo kế toán có
ý nghĩa thực tế hơn. Theo phương pháp này, doanh thu hiện tại được tạo ra bởi giá
trị sản phẩm, vật tư, hàng hoá đã có được từ cách đó rất lâu. Đồng thời nếu số lượng
chủng loại mặt hàng nhiều, phát sinh nhập xuất liên tục dẫn đến những chi phí cho
việc hạch toán cũng như khối lượng công việc sẽ tăng lên rất nhiều.
Mỗi phương pháp trên đều có những ưu, nhược điểm riêng, tuỳ vào đặc điểm
của từng doanh nghiệp mà lựa chọn phương pháp phù hợp.
Về TSCĐ, Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 03 -Tài sản cố định hữu
hình, chuẩn mực kế toán Việt Nam số 04 - Tài sản cố định vô hình, khấu hao tài sản
cố định được ghi nhận vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ trừ khi chúng được
tính vào giá trị của các tài sản khác như: chi phí khấu hao TSCĐ dùng cho quá trình
xây dựng hoặc tự chế các tài sản. Các khoản chi phí phát sinh để tạo ra các loại tài
sản cố định vô hình nhưng không thỏa mãn định nghĩa TSCĐ vô hình thì phải ghi
nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ hoặc chi phí trả trước.
Giá trị phải khấu hao của TSCĐ hữu hình được phân bổ một cách có hệ thống
trong thời gian sử dụng hữu ích của chúng. Phương pháp khấu hao phải phù hợp với
lợi ích kinh tế mà tài sản đem lại cho doanh nghiệp. Số khấu hao của từng kỳ được
hạch toán vào chi phí SXKD trong kỳ, trừ khi chúng được tính vào giá trị của các tài
sản khác, như: Khấu hao TSCĐ hữu hình dùng cho các hoạt động trong giai đoạn triển
khai là một bộ phận chi phí cấu thành nguyên giá TSCĐ vô hình (theo quy định của
chuẩn mực TSCĐ vô hình), hoặc chi phí khấu hao TSCĐ hữu hình dùng cho quá trình
tự xây dựng hoặc tự chế các tài sản khác. Đối với TSCĐ vô hình thời gian khấu hao

Assignment, Essay
tối đa không quá 20 năm.
Doanh nghiệp được sử dụng một trong ba phương pháp khấu hao TSCĐ:
- Phương pháp khấu hao đường thẳng: Theo phương pháp này, số khấu hao
hàng năm không thay đổi trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản.
- Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần: Theo phương pháp này, số
khấu hao hàng năm giảm dần trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản
- Phương pháp khấu hao theo số lượng sản phẩm: Phương pháp khấu hao theo
số lượng sản phẩm dựa trên tổng số đơn vị sản phẩm ước tính tài sản có thể tạo ra.
Việc lựa chọn phương pháp khấu hao đối với từng TSCĐ do doanh nghiệp
quyết định, song phải được thực hiện nhất quán trừ khi có sự thay đổi trong cách
thức sử dụng tài sản đó.
Doanh nghiệp không được tiếp tục tính khấu hao đối với những TSCĐ hữu hình
đã khấu hao hết giá trị nhưng vẫn còn sử dụng vào hoạt động kinh doanh
Về chi phí lãi vay, Theo VAS 16 “Chi phí đi vay” (Ban hành và công bố theo
Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2002 của Bộ trưởng
BTC) quy định: Là lãi tiền vay và các chi phí khác phát sinh liên quan trực tiếp đến
các khoản vay của doanh nghiệp.
Chi phí đi vay phải ghi nhận vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ khi
phát sinh, trừ khi chi phí đi vay liên quan trực tiếp đến việc đầu tư xây dựng hoặc
sản xuất tài sản dở dang được tính vào giá trị của tài sản đó (được vốn hoá) khi có
đủ các điều kiện xác định chi phí đi vay được vốn hoá. Các chi phí đi vay được vốn
hoá khi doanh nghiệp chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai do sử dụng
tài sản đó và chi phí đi vay có thể xác định được một cách đáng tin cậy.
Các chi phí được ghi nhận trong báo cáo kết quả kinh doanh phải tuân thủ
nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí. Khi lợi ích kinh tế dự kiến thu được
trong kỳ kế toán có liên quan đến doanh thu và thu nhập khác được xác định một
cách gián tiếp thì các chi phí liên quan được ghi nhận trong báo cáo kết quả kinh
doanh trên cơ sở phân bổ theo hệ thống hoặc theo tỷ lệ. Một khoản chi phí được ghi
nhận ngay vào báo cáo kết quả kinh doanh trong kỳ khi chi phí đó không đem lại lợi
ích kinh tế trong các kỳ sau

Assignment, Essay
Trình bày thông tin chi phí: Việc trình bày các khoản mục chi phí trên Báo cáo
tài chính phải tuân thủ các nguyên tắc lập và trình bày báo cáo tài chính được quy
định tại chuẩn mực kế toán số 21 (VAS 21) như sau:
- Nguyên tắc cơ sở dồn tích: theo nguyên tắc này, các khoản mục chi phí trên
báo cáo tài chính được ghi nhận vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm
thực chi tiền. Các khoản chi phí được ghi nhận vào Báo cáo kết quả hoạt động kinh
doanh theo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí. Tuy nhiên, việc áp dụng
nguyên tắc phù hợp không cho phép ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán những khoản
mục không thoả mãn định nghĩa về tài sản hoặc nợ phải trả, do vậy, chi phí không
được ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán.
- Nguyên tắc nhất quán: theo nguyên tắc này, việc trình bày và phân loại các
khoản mục chi phí phải nhất quán từ niên độ này sang niên độ khác trừ khi doanh
nghiệp có sự thay đổi đáng kể về hoạt động kinh doanh hoặc khi xem xét lại việc
trình bày báo cáo tài chính cho thấy rằng cần phải thay đổi để có thể trình bày một
cách hợp lý hơn các giao dịch và các sự kiện hoặc một chuẩn mực kế toán khác yêu
cầu có sự thay đổi trong việc trình bày.
- Nguyên tắc trọng yếu: Các khoản mục chi phí có tính trọng yếu phải được
trình bày riêng biệt trong báo cáo tài chính.
Theo nguyên tắc trọng yếu, doanh nghiệp không nhất thiết phải tuân thủ các
quy định về trình bày báo cáo tài chính của các chuẩn mực kế toán cụ thể nếu các
thông tin đó không có tính trọng yếu.
- Nguyên tắc bù trừ: theo nguyên tắc này, các khoản mục chi phí chỉ được bù
trừ khi được quy định tại một chuẩn mực kế toán khác hoặc các chi phí liên quan
phát sinh từ các giao dịch và các sự kiện giống nhau hoặc tương tự và không có tính
trọng yếu. Các khoản chi phí có tính trọng yếu phải được báo cáo riêng biệt,
trừ trường hợp việc bù trừ này phản ánh bản chất của giao dịch hoặc sự kiện.
- Nguyên tắc có thể so sánh: theo nguyên tắc này, các thông tin bằng số liệu
của các khoản mục chi phí của kỳ này phải được trình bày tương ứng với các thông
tin bằng số liệu trong báo cáo tài chính của kỳ trước.
Chuẩn mực kế toán số 21 (VAS 21) cũng quy định cụ thể việc trình bày các

Assignment, Essay
khoản mục chi phí trên từng loại báo cáo tài chính, cụ thể:
- Trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, các khoản mục chi phí giá vốn
hàng bán, chi phí tài chính, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí
khác được trình bày riêng biệt.
Trường hợp, do tính chất ngành nghề kinh doanh mà doanh nghiệp không thể
trình bày các yếu tố thông tin trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo chức
năng của chi phí thì được trình bày theo tính chất của chi phí.
Doanh nghiệp phân loại các khoản chi phí theo chức năng cần phải cung cấp
những thông tin bổ sung về tính chất của các khoản chi phí, ví dụ như chi phí khấu
hao và chi phí lương công nhân viên.
- Trên Thuyết minh báo cáo tài chính, các chính sách kế toán về chi phí
thường được đưa ra gồm: ghi nhận và khấu hao tài sản cố định hữu hình, tài sản cố
định vô hình; phân bổ chi phí trả trước và lợi thế thương mại; vốn hóa các khoản chi
phí đi vay và các khoản chi phí khác; hàng tồn kho.
 Nguyên tắc ghi nhận doanh thu
Việc ghi nhận doanh thu của doanh nghiệp cần phải tuân thủ các nguyên tắc
cơ bản được quy định trong chuẩn mực kế toán số 01 (VAS 01), như sau:
- Nguyên tắc Cơ sở dồn tích: Theo nguyên tắc này “Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài
chính của doanh nghiệp liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu,
doanh thu, chi phí phải được ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ
vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền. Báo cáo tài
chính lập trên cơ sở dồn tích phản ảnh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong
quá khứ, hiện tại và tương lai”.
- Nguyên tắc Phù hợp
“Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. Khi ghi nhận một
khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến việc tạo
ra doanh thu đó”. Các chi phí tương ứng với doanh thu bao gồm:
+ Chi phí của kỳ tạo ra doanh thu, đó là các chi phí thực tế đã phát sinh trong
kỳ và liên quan đến việc tạo ra doanh thu của kỳ đó.
+ Chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng liên quan đến doanh

Assignment, Essay
thu của kỳ đó.
Quy định hạch toán phù hợp giữa doanh thu và chi phí nhằm xác định và đánh
giá đúng kết quả hoạt động kinh doanh của từng kỳ kế toán, giúp cho các nhà quản
trị có những quyết định kinh doanh đúng đắn và có hiệu quả.
- Nguyên tắc Thận trọng
Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế
toán trong các điều kiện không chắc chắn. Nguyên tắc thận trọng đòi hỏi:
+ Phải lập các khoản dự phòng đúng nguyên tắc quy định: lập dự phòng không
phản ánh cao hơn giá trị tài sản thực tế có thể thực hiện.
+ Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập;
+ Không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả và chi phí;
+ Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả
năng thu được lợi ích kinh tế, còn chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng về
khả năng phát sinh chi phí
Ngoài việc phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản theo chuẩn mực kế toán số 01,
thì việc xác định, ghi nhận và trình bày doanh thu phải tuân thủ theo quy định của
chuẩn mực kế toán số 14 (VAS 14), cụ thể:
Về nguyên tắc xác định doanh thu:
Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu
được;
Doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu được hoặc sẽ
thu được sau khi trừ (-) các khoản CKTM, chiết khấu thanh toán, giảm giá hàng bán và
giá trị hàng bán bị trả lại. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng phương thức và hình thức
thanh toán tiền hàng mà doanh thu bán hàng được xác định cụ thể như sau:
- Đối với các khoản tiền hoặc tương đương tiền không được nhận ngay thì
doanh thu được xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của các khoản sẽ thu
được trong tương lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu theo tỷ lệ lãi
suất hiện hành. Giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu có thể nhỏ hơn giá
trị danh nghĩa sẽ thu được trong tương lai.
- Đối với trường hợp hàng đổi hàng:

Assignment, Essay
+ Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ
tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là một giao dịch
tạo ra doanh thu.
+ Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ khác
không tương tự thì việc trao đổi đó được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu.
Trường hợp này doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc
dịch vụ nhận về, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm
hoặc thu thêm. Khi không xác định được giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ
nhận về thì doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ
đem trao đổi, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm
hoặc thu thêm.
Về điều kiện ghi nhận doanh thu, chuẩn mực kế toán số 14 quy định cụ thể
năm điều kiện và chỉ ghi nhận doanh thu khi đồng thời thỏa mãn tất cả năm (5) điều
kiện sau:
+ Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền
sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua;
+ Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu
hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa;
+ Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;
+ Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng;
+ Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng”.
Như vậy, để ghi nhận doanh thu doanh nghiệp phải xác định thời điểm chuyển
giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa cho người mua.
Trong hầu hết các trường hợp, thời điểm chuyển giao phần lớn rủi ro trùng với thời
điểm chuyển giao lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hợp pháp hoặc quyền kiểm soát
hàng hóa cho người mua. Trường hợp doanh nghiệp vẫn còn chịu phần lớn rủi ro
gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa thì giao dịch không được coi là hoạt động bán
hàng và doanh thu không được ghi nhận. Doanh nghiệp còn phải chịu rủi ro gắn liền
với quyền sở hữu hàng hóa dưới nhiều hình thức khác nhau, như: Doanh nghiệp còn
phải chịu trách nhiệm để đảm bảo cho tài sản được hoạt động bình thường mà việc

Assignment, Essay
này không nằm trong các điều khoản bảo hành thông thường; Khi việc thanh toán
tiền bán hàng còn chưa chắc chắn vì phụ thuộc vào người mua hàng hóa đó; Khi
hàng hóa được giao còn chờ lắp đặt và việc lắp đặt đó là một phần quan trọng của
hợp đồng mà doanh nghiệp chưa hoàn thành; Khi người mua có quyền huỷ bỏ việc
mua hàng vì một lý do nào đó được nêu trong hợp đồng mua bán và doanh nghiệp
chưa chắc chắn về khả năng hàng bán có bị trả lại hay không.
Nếu doanh nghiệp chỉ còn phải chịu một phần nhỏ rủi ro gắn liền với quyền sở
hữu hàng hóa thì việc bán hàng được xác định và doanh thu được ghi nhận. Ví dụ
doanh nghiệp còn nắm giữ giấy tờ về quyền sở hữu hàng hóa chỉ để đảm bảo sẽ
nhận được đủ các khoản thanh toán.
Doanh thu bán hàng được ghi nhận chỉ khi đảm bảo là doanh nghiệp nhận
được lợi ích kinh tế từ giao dịch. Trường hợp lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng
còn phụ thuộc yếu tố không chắc chắn thì chỉ ghi nhận doanh thu khi yếu tố không
chắc chắn này đã xử lý xong (ví dụ, khi doanh nghiệp không chắc chắn là Chính phủ
nước sở tại có chấp nhận chuyển tiền bán hàng ở nước ngoài về hay không). Nếu
doanh thu đã được ghi nhận trong trường hợp chưa thu được tiền thì khi xác định
khoản tiền nợ phải thu này là không thu được thì phải hạch toán vào chi phí sản xuất,
kinh doanh trong kỳ mà không được ghi giảm doanh thu. Khi xác định khoản phải
thu là không chắc chắn thu được (Nợ phải thu khó đòi) thì phải lập dự phòng nợ phải
thu khó đòi mà không ghi giảm doanh thu. Các khoản nợ phải thu khó đòi khi xác
định thực sự là không đòi được thì được bù đắp bằng nguồn dự phòng nợ phải thu
khó đòi.
Doanh thu và chi phí liên quan tới cùng một giao dịch phải được ghi nhận đồng
thời theo nguyên tắc phù hợp. Các chi phí, bao gồm cả chi phí phát sinh sau ngày
giao hàng (như chi phí bảo hành và chi phí khác), thường được xác định chắc chắn
khi các điều kiện ghi nhận doanh thu được thỏa mãn. Các khoản tiền nhận trước của
khách hàng không được ghi nhận là doanh thu mà được ghi nhận là một khoản nợ
phải trả tại thời điểm nhận tiền trước của khách hàng. Khoản nợ phải trả về số tiền
nhận trước của khách hàng chỉ được ghi nhận là doanh thu khi đồng thời thỏa mãn 5
điều kiện quy định ở trên.

Assignment, Essay
Đối với doanh thu từ hoạt động tài chính bao gồm: doanh thu từ tiền lãi, tiền
bản quyền, cổ tức và lợi nhuận được chia được ghi nhận trên cơ sở:
+ Tiền lãi được ghi nhận trên cơ sở thời gian và lãi suất thực tế từng kỳ;
+ Tiền bản quyền được ghi nhận trên cơ sở dồn tích phù hợp với hợp đồng;
+ Cổ tức và lợi nhuận được chia được ghi nhận khi cổ đông được quyền nhận
cổ tức hoặc các bên tham gia góp vốn được quyền nhận lợi nhuận từ việc góp vốn.
Lãi suất thực tế là tỷ lệ lãi dùng để quy đổi các khoản tiền nhận được trong
tương lai trong suốt thời gian cho bên khác sử dụng tài sản về giá trị ghi nhận ban
đầu tại thời điểm chuyển giao tài sản cho bên sử dụng. Doanh thu tiền lãi bao gồm
số phân bổ các khoản chiết khấu, phụ trội, các khoản lãi nhận trước hoặc các khoản
chênh lệch giữa giá trị ghi sổ ban đầu của công cụ nợ và giá trị của nó khi đáo hạn.
Khi tiền lãi chưa thu của một khoản đầu tư đã được dồn tích trước khi doanh
nghiệp mua lại khoản đầu tư đó, thì khi thu được tiền lãi từ khoản đầu tư, doanh
nghiệp phải phân bổ vào cả các kỳ trước khi nó được mua. Chỉ có phần tiền lãi của
các kỳ sau khi khoản đầu tư được mua mới được ghi nhận là doanh thu của doanh
nghiệp. Phần tiền lãi của các kỳ trước khi khoản đầu tư được mua được hạch toán
giảm giá trị của chính khoản đầu tư đó.
Tiền bản quyền được tính dồn tích căn cứ vào các điều khoản của hợp đồng
(ví dụ như tiền bản quyền của một cuốn sách được tính dồn tích trên cơ sở số lượng
sách xuất bản từng lần và theo từng lần xuất bản) hoặc tính trên cơ sở hợp đồng
từng lần.
Doanh thu được ghi nhận khi đảm bảo là doanh nghiệp nhận được lợi ích kinh
tế từ giao dịch. Khi không thể thu hồi một khoản mà trước đó đã ghi vào doanh thu
thì khoản có khả năng không thu hồi được hoặc không chắc chắn thu hồi được đó
phải hạch toán vào chi phí phát sinh trong kỳ, không ghi giảm doanh thu.
- Đối với khoản thu nhập khác bao gồm: thu về thanh lý, nhượng bán tài sản
cố định; thu tiền phạt khách hàng do vi phạm hợp đồng; thu tiền bảo hiểm được bồi
thường; thu được các khoản nợ phải thu đã xóa sổ tính vào chi phí kỳ trước; khoản
nợ phải trả nay mất chủ được ghi tăng thu nhập; thu các khoản thuế được giảm,

Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina

Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina

Similar to Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sees Vina