Khoá luận tốt nghiệp Đại học Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường sinh thái tại Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang

Luận Văn Group hỗ trợ viết luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực
tập, Assignment, Essay
Zalo/Sdt 0967 538 624/ 0886 091 915 Website:lamluanvan.net
i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình đào tạo trong nhà trường, thực hiện phương
châm: “Học đi đôi với hành, lý thuyết gắn liền với thực tế” là phương thức
quan trọng giúp học viên, sinh viên trao dồi kiến thức, củng cố bổ sung lý
thuyết học trên lớp, học trong sách vở nhằm giúp cho sinh viên ngày càng nâng
cao trình độ chuyên môn của chính mình. Sau một thời gian nghiên cứu và
thực tập tốt nghiệp bản báo cáo tốt nghiệp của em đã hoàn thành.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy, cô trong khoa Môi
trường, Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã giảng dạy và hướng dẫn,
tạo điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình học tập và rèn luyện tại trường.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo – TS. Dư Ngọc Thành đã
trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình hoàn thành khóa luận này.
Nhân đây em xin gửi lời cảm ơn đến UBND huyện, Phòng TN&MT
huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo cho em trong thời
gian thực tập.
Do thời gian cũng như kiến thức của bản thân có hạn, bước đầu được
làm quen với thực tế nên trong quá trình làm khóa luận còn nhiều thiếu sót. Em
rất mong được sự tham gia đóng góp ý kiến của các thầy cô và các bạn để bài
khóa luận tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 8 tháng 6 năm 2018
Sinh viên
Viên Ngọc Chiến

ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BQL
BVPTR
ĐDSH
DLST
HST
KBT
SL
QCVN
UBND
Ban quản lý
Bảo vệ và phát triển rừng
Đa dạng sinh học
Hệ sinh thái
Du lịch sinh thái
Khu bảo tồn
Số lượng
Quy chuẩn Việt Nam
Ủy ban nhân dân

iii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Phương pháp phân tích môi trường không khí.......................................... 16
Bảng 3.2. Phương pháp phân tích môi trường nước mặt........................................... 17
Bảng 3.3. Phương pháp phân tích môi trường nước ngầm........................................ 18
Bảng 3.4. Phương pháp phân tích môi trường đất..................................................... 19
Bảng 4.1. Bảng hiện trạng sử dụng đất năm 2017..................................................... 25
Bảng 4.2. Một số chỉ tiêu quan trắc chất lượng nước tại Thị trấn Tam Sơn ............. 27
Bảng 4.3. Bảng khối lượng rác thải ra tại khu du lịch trong năm 2017 .................... 28
Bảng 4.4. Lượng tài nguyên sử dụng trong một tháng của người dân
trong khu vực Núi Đôi............................................................................................... 29
Bảng 4.5. Lượng khách du lịch năm 2015 - 2017 ..................................................... 30
Bảng 4.6. Kết quả phỏng vấn thăm dò ý kiến về ảnh hưởng của hoạt động
du lịch (hoạt động thăm quan) đến môi trường tự nhiên tại khu du lịch Núi Đôi..... 36
Bảng 4.7. Lượng phân bón sử dụng của khu vực điều tra......................................... 37
Bảng 4.8. Thống kê số lượng gia súc gia cầm của Thị trấn Tam Sơn....................... 38

iv
DANH MỤC HÌNH
Hình 4.1. Biến động COD, DO, BOD5 tại sông Miện.............................................. 27
Hình 4.2. Lượng sử dụng tài nguyên một tháng của 30 hộ dân................................. 29
Hình 4.3. Sơ đồ về sự ảnh hưởng của môi trường đến du lịch .................................. 32
Hình 4.4. Sơ đồ về sự tác động của các hoạt động du lịch đến môi trường .............. 32
Hình 4.5. Biểu đồ tỷ lệ thành phần rác thải ở Núi Đôi.............................................. 34

v
MỤC LỤC
PHẦN 1.MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề ............................................................................................................. 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................. 2
2. Ý nghĩa khoa học ..................................................................................................... 3
2.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................................. 3
2.2. Ý nghĩa thực tiễn................................................................................................... 3
PHẦN 2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU.................................................................... 4
2.1. Cơ sở lý luận của đề tài......................................................................................... 4
2.1.1. Các khái niệm cơ bản......................................................................................... 4
2.1.2. Đặc trưng của ngành Du lịch ............................................................................. 4
2.1.3. Mối quan hệ giữa du lịch và môi trường ........................................................... 5
2.1.4. Tác động của du lịch tới môi trường ................................................................. 6
2.2. Cơ sở pháp lý ........................................................................................................ 9
2.2.1. Các ảnh hưởng của du lịch và một số hoạt động khác tới môi trường
trên thế giới theo WTTC (Hội đồng Du lịch Thế Giới)............................................... 9
2.2.2. Các nghiên cứu về ảnh hưởng của du lịch và một số hoạt động
khác tới môi trường tại Việt Nam.............................................................................. 12
2.2.3. Thực trạng du lịch sinh thái tại tỉnh Hà Giang ................................................ 12
PHẦN 3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU .......................................................................................................... 14
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 14
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu:..................................................................................... 14
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 14
3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu....................................................................... 14
3.3. Nội dung nghiên cứu........................................................................................... 14
3.4. Phương pháp nghiên cứu. ................................................................................... 15
3.4.1.Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp........................................................... 15
3.4.2.Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp ............................................................ 15

3.4.3. Phương pháp tổng hợp so sánh, đối chiếu với các QCVN .............................. 15

vi
PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN......................................... 20
4.1.Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội vùng nghiên cứu............................................ 20
4.1.1.Điều kiện tự nhiên............................................................................................. 20
4.1.2. Tài nguyên thiên nhiên .................................................................................... 21
4.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội Thị trấn Tam Sơn................................................... 22
4.2. Giới thiệu về khu du lịch Núi Đôi ...................................................................... 23
4.3. Hiện trạng chất lượng môi trường sinh thái........................................................ 25
4.3.1. Hiện trạng biến động sử dụng đất.................................................................... 25
4.3.2. Hiện trạng hoạt động du lịch ........................................................................... 23
4.3.3. Hiện trạng chất lượng nước tại khu du lịch ..................................................... 26
4.3.4. Hiện trạng thu gom rác thải tại khu di tích...................................................... 28
4.3.5. Hiện trạng sử dụng tài nguyên......................................................................... 28
4.4. Đánh giá các ảnh hưởng của hoạt động du lịch và một số
hoạt động khác tới môi trường sinh thái.................................................................... 30
4.4.1. Thực trạng phát triển du lịch của Núi Đôi....................................................... 30
4.4.2. Ảnh hưởng từ hoạt động du lịch tới khu du lịch.............................................. 31
4.4.3. Ý kiến đánh giá của người dân về ảnh hưởng của hoạt
động du lịch đến môi trường sinh thái tại khu du lịch Núi Đôi................................. 36
4.4.4. Các ảnh hưởng của một số hoạt động khác tới môi trường
sinh thái của khu di tích............................................................................................. 37
4.5. Đề xuất một số giải pháp nhằm bảo vệ, khắc phục, giảm thiểu
suy thoái, ô nhiễm môi trường................................................................................... 39
4.5.1. Các giải pháp cho hoạt động du lịch................................................................ 39
4.5.2. Giải pháp cho hoạt động sản xuất nông nghiệp............................................... 41
4.5.3. Giải pháp cho hoạt động khai thác thủy sản trái phép của người dân............. 41
PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................... 42
5.1. Kết luận............................................................................................................... 42
5.2. Kiến nghị............................................................................................................. 42

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 44

1
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Môi trường là nền tảng cho sự sống còn và phát triển của nhân loại, là
nhân tố đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống con người. Môi trường
ngày nay không còn là vấn đề của mỗi quốc gia mà đã trở thành vấn đề toàn
cầu. Bảo vệ môi trường được xem như một vấn đề sống còn của đất nước và
của nhân loại.
Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp. Phát triển du lịch và bảo vệ môi
trờng là hai vấn đề có liên quan chặt chẽ với nhau, ảnh hưởng tác động qua lại
tới nhau. Môi trường tốt tạo tiền đề cho du lịch phát triển, ngược lại du lịch
phát triển cũng tác động đến môi trường trên cả hai mặt tích cực và tiêu cực.
Ngày nay chúng ta thường được nghe nhiều đến các cụm từ: “bảo vệ môi
trường sinh thái”, “ô nhiễm môi trường sinh thái”, “khủng hoảng môi trường
sinh thái”, “vấn đề môi trường sinh thái là vấn đề toàn cầu của thời đại”. Vậy
thực chất của vấn đề sinh thái ngày nay là gì?
Đó chính là vấn đề mối quan hệ giữa con người, xã hội và tự nhiên. Và ở
nước ta cũng vậy con người cùng với quá trình phát triển kinh tế đã và đang
tác động sâu sắc tới môi trường sinh thái. Nếu như phát triển được đánh giá
bởi sự ra đời của cái mới thay thế cái cũ thì bảo vệ lại là sự gìn giữ bảo tồn cái
cũ tránh cho nó những tác động xấu đồng thời có các biện pháp cải thiện nó
cho phù hợp với nhu cầu của con người.
Để du lịch phát triển bền vững, đồng thời bảo vệ được môi trường tại các khu
điểm du lịch thì cần phải xác định mối quan hệ giữa phát triển du lịch và môi
trường. Từ đó, xác định được mức độ ảnh hưởng của du lịch đến môi trường.

Khu du lịch Núi Đôi thuộc Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà
Giang là nơi địa đầu tổ quốc có một tòa thiên nhiên tròn trịa, quyến rũ được ví
như bộ ngực căng tròn của nàng tiên. Du khách có thể ngắm nhìn thị trấn Tam

2
Sơn đẹp nên thơ, xen lẫn với các thửa ruộng bậc thang và núi non trùng điệp.
Và cũng chính nơi đây, Núi Đôi hiện lên căng tròn, quyến rũ như bộ ngực sơn
nữ tuổi đôi mươi. Bước tranh thiên nhiên Núi Ðôi Quản Bạ thay đổi theo
mùa. Sắc xanh của những thửa ruộng bậc thang thời lúa còn con gái, màu
vàng lộng lẫy của mùa lúa chín, sắc nâu mùa cày xới đã tạo nên những gam
màu thú vị cho cảnh sắc nơi đây.
Sinh sống ở Tam Sơn, Quản Bạ chủ yếu là người dân tộc H’mông, người
Dao, người Tày…Nét đẹp thiên nhiên cùng với nét văn hóa sinh hoạt đặc
trưng của vùng cao nguyên đá Hà Giang luôn hấp dẫn du khách.
Núi ðôi Quản Bạ có khí hậu quanh năm mát mẻ, nơi đây được ví như
“Sapa” của Hà Giang. Với thời tiết vùng cao trong lành, địa thế đẹp, Núi Đôi
Quản Bạ đã và đang trở thành khu du lịch nghỉ dưỡng hấp dẫn nhất tỉnh Hà
Giang. Do vậy hàng năm khu di tích đón trên 25.000 lượt khách đến để thăm
quan du lịch vừa kết hợp với du lịch văn hóa, lịch sử với du lịch sinh thái. Do
vậy, các tác động từ hoạt động du lịch và các hoạt động khác của con người
tới môi trường sinh thái tại Núi Đôi là không hề nhỏ.
Tuy nhiên tại Núi Đôi lại chưa có một đề tài nào nghiên cứu cụ thể về
ảnh hưởng của hoạt động du lịch tới môi trường sinh thái. Tại đây nên việc
đánh giá ảnh hưởng và đề xuất ra các biện pháp khả thi để bảo vệ môi trường
sinh thái là vấn đề rất cần thiết.
Xuất phát từ những vấn đề trên được sự đồng ý của Ban giám hiệu nhà
trường, Ban chủ nhiệm khoa Môi trường, trường Đại học Nông Lâm Thái
Nguyên, dưới sự hướng dẫn của thầy giáo Ts. Dư Ngọc Thành em tiến hành
thực hiện đề tài: “Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động du lịch tác động tới môi
trường sinh thái tại Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang”.
1.2.Mục tiêu nghiên cứu

- Đánh giá được điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, hiện trạng hoạt động
du lịch, hiện trạng môi trường khu du lịch Núi Đôi.

3
- Đánh giá được các tác động tích cực và tiêu cực của hoạt động du lịch
tới môi trường.
- Đề xuất được một số giải pháp nhằm giảm thiểu những tác động tiêu
cực từ hoạt động du lịch đến môi trường.
1.3. Ý nghĩa khoa học
1.3.1.Ý nghĩa khoa học
- Có thêm thông tin khoa học về những ảnh hưởng của hoạt động du lịch
đến môi trường. Kết quả nghiên cứu là những cơ sở khoa học cho những
nghiên cứu tiếp theo về ảnh hưởng của du lịch đến môi trường tại khu du lịch
Núi Đôi.
- Vận dụng và phát huy được những kiến thức đã học vào thực tiễn.
- Nâng cao kiến thức, kỹ năng cũng như kinh nghiệm thực tế phục vụ
cho công việc hiện tại.
1.3.2.Ý nghĩa thực tiễn
- Đề tài phản ảnh thực trạng, ảnh hưởng của hoạt động du lịch tới môi
trường.
- Đưa ra một số giải pháp nhằm hạn chế những ảnh hưởng từ hoạt động
du lịch để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường.

4
PHẦN 2
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
2.1.Cơ sở lý luận của đề tài
2.1.1.Các khái niệm cơ bản
Khái niệm Môi trường: “Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu
tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh
hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên
nhiên.” (Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam, 2014) [14].
Khái niệm Du lịch: “Du lịch bao gồm tất cả mọi hoạt động của những
người du hành, tạm trú, trong mục đích tham quan, khám phá và tìm hiểu, trải
nghiệm hoặc trong mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn. Cũng như mục đích
hành nghề và những mục đích khác nữa, trong thời gian liên tục, ở bên ngoài
môi trường sống định cư, nhưng loại trừ các du hành mà có mục đích chính là
kiếm tiền. Du lịch cũng là một dạng nghỉ ngơi năng động trong môi trường
sống khác hẳn nơi định cư” (Tổ chức du lịch thế giới) .
Theo Luật du lịch Việt Nam: “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến
chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm đáp
ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời
gian nhất định” (Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam, 2005) [15].
2.1.2.Đặc trưng của ngành Du lịch
Mọi dự án phát triển du lịch được thực hiện trên cơ sở khai thác những giá
trị của tài nguyên du lịch tự nhiên, văn hóa, lịch sử cùng với các cơ sở hạ tầng
và các dịch vụ kèm theo. Kết quả của quá trình khai thác đó là việc hình thành
các sản phẩm du lịch từ các tiềm năng về tài nguyên, đem lại nhiều lợi ích cho
xã hội.

Trước tiên đó là các lợi ích về kinh tế xã hội, tạo ra nhiều cơ hội tìm kiếm
việc làm, nâng cao đời sống kinh tế cộng đồng địa phương thông qua các dịch

5
vụ du lịch, tạo điều kiện cho việc bảo tồn các giá trị văn hóa, lịch sử và sự đa
dạng của thiên nhiên nơi có các hoạt động phát triển du lịch. Sau nữa là những
lợi ích đem lại cho du khách trong việc hưởng thụ các cảnh quan thiên nhiên lạ,
các truyền thống văn hóa lịch sử.
Những đặc trưng cơ bản của ngành du lịch bao gồm:
- Tính đa ngành: Tính đa ngành được thể hiện ở đối tượng khai thác phục
vụ du lịch (sự hấp dẫn về cảnh quan tự nhiên, các giá trị lịch sử, văn hóa, cơ sở
hạ tầng và các dịch vụ kèm theo…). Thu nhập xã hội từ du lịch cũng mang lại
nguồn thu cho nhiều ngành kinh tế khác nhau thông qua các sản phẩm dịch vụ
cũng cấp cho khách du lịch (điện, nước, nông sản, hàng hóa…)
- Tính đa thành phần: Biểu hiện ở tính đa dạng trong thành phần du khách,
những người phục vụ du lịch, các cộng đồng nhân dân trong khu du lịch, các tổ
chức Chính phủ và phi Chính phủ tham gia vào các hoạt động du lịch.
- Tính đa mục tiêu: Biểu hiện ở những lợi ích đa dạng về bảo tồn thiên
nhiên, cảnh quan lịch sử văn hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống của du khách
và người tham gia hoạt động dịch vụ, mở rộng sự giao lưu văn hóa, kinh tế và
nâng cao ý thức tốt đẹp của mọi thành viên trong xã hội.
- Tính liên vùng: Biểu hiện thông qua các tuyến du lịch với một quần thể
các điểm du lịch trong một khu vực, trong một quốc gia hay giữa các quốc gia
khác nhau.
- Tính mùa vụ: Biểu hiện ở thời gian diễn ra hoạt động du lịch tập trung
với cường độ cao trong năm. Tính mùa vụ thể hiện rõ nhất ở các loại hình du
lịch nghỉ biển, thể thao theo mùa (theo tính chất của khí hậu) hoặc loại hình du
lịch nghỉ cuối tuần, vui chơi giải trí (theo tính chất công việc của những người
hưởng thụ sản phẩm du lịch).
Tính chi phí: Biểu hiện ở chỗ mục đích đi du lịch của các khách du lịch là
hưởng thụ sản phẩm du lịch chứ không phải với mục tiêu kiếm tiền.
2.1.3.Mối quan hệ giữa du lịch và môi trường

Du lịch và môi trường có mối quan hệ qua lại và không thể tách rời. Sự
phát triển của bất kỳ ngành kinh tế nào cũng gắn liền với vấn đề môi trường.

6
Điều này càng đặc biệt có ý nghĩa đối với sự phát triển của ngành kinh tế tổng
hợp có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao như du lịch. Môi trường
được xem là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, tính hấp
dẫn của các sản phẩm du lịch, qua đó ảnh hưởng đến khả năng thu hút khách,
đến sự tồn tại của hoạt động du lịch.
Hoạt động phát triển du lịch đồng nghĩa với việc gia tăng lượng khách du
lịch, tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng, dịch vụ và gia tăng nhu cầu sử dụng
tài nguyên. Từ đó dẫn đến sự gia tăng áp lực của du lịch đến môi trường. Trong
nhiều trường hợp, do tốc độ phát triển quá nhanh của hoạt động du lịch vượt
ngoài nhận thức và năng lực quản lý nên đã tạo sức ép lớn đến khả năng đáp
ứng của tài nguyên và môi trường, gây ô nhiễm cục bộ và nguy cơ suy thoái
lâu dài.
2.1.4.Tác động của du lịch tới môi trường
a. Các tác động tích cực
- Môi trường tự nhiên:
Tăng cường hiệu quả sử dụng đất nhờ những dự án nơi các hoạt động phát
triển du lịch cần đến các quỹ đất còn bỏ hoặc sử dụng không đạt hiệu quả.
Giảm sức ép do khai thác tài nguyên quá mức từ hoạt động dân sinh kinh
tế trong những dự án phát triển du lịch tại những khu vực nhạy cảm với các
ranh giới đã được xác định cụ thể và quy mô khai thác hợp lý.
Góp phần đảm bảo chất lượng nước trong và ngoài khu vực phát triển du
lịch nếu như các giải pháp kỹ thuật trong cấp thoát nước được áp dụng. Việc
thiết kế hợp lý hệ thống cấp thoát nước của các khu du lịch sẽ làm giảm sức ép
gây ô nhiễm môi trường nước nhờ việc củng cố về mặt hạ tầng. Đặc biệt trong
những trường hợp các khu vực phát triển nằm ở thượng nguồn các lưu vực
sông, vấn đề giữ gìn nguồn nước sẽ đạt hiệu quả tốt hơn nếu như các hoạt động
phát triển tại đây được quy hoạch và xử lý kỹ thuật hợp lý.

Bổ sung vẻ đẹp cảnh quan cho khu vực phát triển du lịch nếu như các
công trình được phối hợp hài hòa.

7
Hạn chế các lan truyền ô nhiễm cục bộ trong khu vực nếu như các giải
pháp kỹ thuật đồng bộ được áp dụng hợp lý.
- Môi trường nhân văn- xã hội:
Góp phần tăng trưởng kinh tế khu vực.
Tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho một bộ phận cộng đồng dân cư
địa phương.
Góp phần cải thiện điều kiện về hạ tầng và dịch vụ xã hội cho địa phương
(y tế, vui chơi, giải trí…) kèm theo các hoạt động phát triển du lịch. Góp phần
thúc đẩy làng nghề truyền thống.
Bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống (dân ca, nhạc cụ dân tộc,
truyền thống tập quán…).
Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình giao lưu văn hóa giữu các dân tộc và
cộng đồng.
b. Tác động tiêu cực
- Môi trường tự nhiên:
Khả năng cung cấp nước sạch cho sinh hoạt, xử lý nước thải không
tương xứng với khả năng đồng hóa ô nhiễm của môi trường nước tại chỗ, các
vấn đề nảy sinh trong việc giải quyết loại trừ chất thải rắn. Trong mọi trường
hợp cần nhận thấy rằng khách du lịch, đặc biệt khách từ các nước phát triển
thưởng sử dụng nhiều nước và những tài nguyên khác, đồng thời lượng chất
thải tính theo đầu người thường lớn hơn với người dân địa phương.
Tăng thêm sức ép lên quỹ đất tại các vùng ven biển vốn đã rất hạn chế do
việc khai thác sử dụng cho mục đích xây dựng các bến bãi, hải cảng, nuôi trồng
thủy sản và phát triển đô thị. Các ảnh hưởng của việc tăng dân số cơ học theo
mùa du lịch có thể có những tác động ảnh hưởng xấu tới môi trường ven biển.

Các hệ sinh thái và môi trường rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương do sức
ép phát triển của du lịch. Ở đây thường có hệ động thực vật đặc sắc có thể bị
thay thế bởi các loài mới từ nơi khác đến trong quá trình phát triển. Cuộc sống

8
và các tập quán quần cư của các động vật hoang dã có thể bị ảnh hưởng do
lượng lớn khách du lịch đến vào các thời điểm quan trọng trong chu trình sống
(di trú, kiếm ăn, sinh sản, làm tổ…).
- Môi trường nhân văn – xã hội:
Các giá trị văn hóa truyền thống của nhiều cộng đồng dân cư trên các
vùng núi cao thường khá đặc sắc nhưng rất dễ bị biến đổi do tiếp xúc với các
nền văn hóa xa lạ, do xu hướng thị trường hóa các hoạt động văn hóa, do mâu
thuẫn nảy sinh khi phát triển du lịch hoặc do tương phản về lối sống.
Các di sản văn hóa lịch sử khảo cổ thường được xây dựng bằng những vật
liệu dễ bị hủy hoại do tác động của khí hậu nhiệt đới gió mùa ở Việt Nam. Các di
sản này thường được phân bố trên diện tích hẹp, rất dễ bị xuống cấp khi chịu tác
động thêm của khách du lịch tới thăm nếu không có các biện pháp bảo vệ.
Do tính chất mùa vụ của hoạt động du lịch, các nhu cầu tại thời kỳ cao
điểm có thể vượt quá khả năng cung ứng về dịch vụ công cộng và cơ sở hạ
tầng của địa phương, tiêu biểu là ách tắc giao thông, các nhu cầu cung cấp
nước, năng lượng, khả năng của hệ thống xử lý nước thải, xử lý chất thải rắn
vượt quá khả năng của địa phương.
Mâu thuẫn dễ nảy sinh giữa những người làm du lịch với dân ở địa
phương do việc phân bố lợi ích và chi phí của du lịch trong nhiều trường hợp
chưa được công bằng. Nảy sinh những nhu cầu mới trong đảm bảo an ninh và
an toàn xã hội. Phát triển du lịch ảnh hưởng đến môi trường kinh tế, văn hóa
của khu vực. Du lịch tạo ra thu nhập, ngân sách, giải quyết công ăn việc làm,
nguồn thu ngoại tệ. Điều đó giúp cho việc nâng cao mức sống của cộng đồng
địa phương. Song ngược lại nó thể gây rối loạn kinh tế và công ăn việc làm nếu
hoạt động du lịch chỉ tập trung vào một hoặc vài vùng riêng biệt của đất nước
hoặc vùng không được ghép nối với sự phát triển tương ứng của các vùng

khác. Chẳng hạn như sự bùng phát giá đất đai, hàng hóa dịch vụ trong khu du
lịch có thể làm mất giá đồng tiền, gây sức ép tài chính lên dân cư trong vùng.

9
Dân cư ở nhiều trung tâm du lịch có thể biến thành thứ lao động rẻ mạt, tạm bợ
theo mùa.
Một trong những chức năng cơ bản của du lịch là giao lưu văn hóa giữa
các cộng đồng. Khi đi du lịch, du khách luôn muốn thâm nhập vào các hoạt
động văn hóa của địa phương. Song nếu sự thâm nhập với mục đích chính
đáng bị lạm dụng thì sự thâm nhập lại biến thành sự xâm hại. Mặt khác để thỏa
mãn nhu cầu của du khách, vì lợi ích kinh tế to lớn nên các hoạt động văn hóa
truyền thống được trình diễn một cách thiếu tự nhiên hoặc chuyên nghiệp hoặc
mang ra làm trò cười cho du khách. Các nghề truyền thống đôi khi bị lãng
quên, nhất là giới trẻ hiện nay ngày càng chối bỏ truyền thống và thay đổi cách
sống theo mốt du khách.
2.2.Cơ sở pháp lý
- Luật bảo vệ môi trường của Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam số 55/2014 QH11 ngày 23/06/2014.
- Luật đa dạng sinh học của Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam số 20/2008 QH12 ngày 13/11/2008.
- Luật bảo vệ và phát triển rừng của Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam số 24/2004 QH11 ngày 03/12/2004.
- Nghị định 80/2006/NĐ – CP ngày 09/08/2006 của chính phủ về việc quy
định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật bảo vệ môi trường.
- Quyết định số 187/NQ-HĐND ngày 07/07/2015 của HĐND tỉnh Hà
Giang về việc quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Hà Giang đến năm
2020 định hướng đến năm 2030.
- Quyết định số 2188/QĐ-UBND ngày 03/10/2013 của UBND tỉnh Hà
Giang về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Hà Giang
đến năm 2020.

2.2.1. Các ảnh hưởng của du lịch và một số hoạt động khác tới môi
trường trên thế giới theo WTTC (Hội đồng Du lịch Thế Giới)
Du lịch đã được chứng minh là ngành công nghiệp dân sự quan trọng

10
nhất trên thế giới. Theo WTTC, chỉ đến năm 1993 ngành du lịch đã sản sinh ra
3,5 ngàn tỷ USD cho thu nhập thế giới. Ngoài ra ngành du lịch còn tạo công ăn
việc làm cho 127 triệu người và các con số như trên đã tăng gấp đôi từ năm
2005. Du lịch và vấn đề suy thoái, ô nhiễm môi trường.
Nói chung, hoạt động du lịch đã đưa đến rất nhiều vấn đề cho môi
trường sinh thái. Lần lượt liệt kê một số tác động tiêu cực.
- Việc khai phá và chuyển đổi mục đích sử dụng các vùng đất tự nhiên để
xây dựng khách sạn, nhà nghỉ, các khu vui chơi giải trí, cơ sở hạ tầng phục vụ
du lịch... đã làm mất đi khu hệ cư trú của nhiều loài động vật hoang dã, phá vỡ
các khu hệ động vật, thực vật và gây ra sự suy giảm về đa dạng sinh học và mất
cân bằng sinh thái.
- Chất thải rắn, nước thải từ các điểm du lịch, các khu du lịch làm nhiễm
bẩn môi trường đất và các nguồn nước trong các thủy vực.
- Phá rừng để lấy lâm sản quý làm đồ lưu niệm, lấy gỗ phục vụ cho xây
dựng các công trình du lịch cũng không tính toán hết các tác hại của chúng.
Tuy nhiên tập trung vào các vấn đề sau: giảm sút đa dạng sinh học, gây ra xói
mòn và rửa trôi trên các sườn dốc, hoang hóa và sa mạc hóa xuất hiện và lan
rộng nhanh hơn.
- Sự vận hành của khách du lịch và các phương tiện du lịch có thể làm chai
cứng đất, gây ra hiện tượng du nhập sinh vật ngoại lai, gây xáo trộn đến sinh lý
động thực vật và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của các hệ sinh thái
vốn rất nhạy cảm với các biến động của môi trường.
- Các công trình phục vụ du lịch mọc lên có thể gây ra sự thay đổi điều
kiện địa mạo, thủy vực.
- Việc sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu để chăm sóc cỏ cây trồng
ở các công trình phục vụ du lịch có thể gây ô nhiễm đất và các nguồn nước
phục vụ cho sinh hoạt và nuôi trồng thủy sản.

- Các công trình du lịch còn có thể gây ra xói mòn đất, thay đổi tính chất
dòng chảy và làm cho tính chất môi trường bị biến đổi theo chiều hướng bất lợi

11
cho cuộc sống.
Ngoài ra, còn có rất nhiều tác hại như làm thay đổi tính chất mặn ở các
đới do việc xây dựng và vận hành các công trình du lịch dọc bờ, gây ồn, gây
chết nhiều loại động vật, thực vật. Ở đây, chúng tôi chỉ đưa ra một số vấn đề
mang tính chất nóng xảy ra trong hoạt động du lịch. Từ đó các vấn đề khác sẽ
được diễn giải một cách dễ dàng hơn.
Các tác động tiềm tàng: Tác động tiềm ẩn lên thực vật có thể kể đến các
tác động của phát triển du lịch và các hoạt động của nó lên thực vật như sau:
- Thiếu cẩn thận trong việc sử dụng lửa, chặt phá cây cối để tạo nơi cắm
trại, thải bỏ rác thải không đúng các quy định về vệ sinh môi trường, sử dụng
các phương tiện giao thông.
- Gây suy giảm giống loài.
- Ngăn chặn sự tái sinh của các vật chất hữu cơ trong đất.
- Gây phiền nhiễu đến sự phát triển bình thường của thực vật.
- Làm giảm độ che phủ của thực vật và đa dạng sinh học.
Tác động tiềm ẩn lên môi trường không khí: Tác động tiềm ẩn của du
lịch lên môi trường không khí thể hiện qua các nguồn khí thải CO2, CO, SOx,
NOx... Từ giao thông bộ, giao thông thủy và vận chuyển hành khách trên
không. Ô nhiễm không khí có thể diễn ra trong giới hạn hẹp, cũng có thể trong
giới hạn rộng tùy thuộc vào các điều kiện về địa hình, về tính chất và phạm vi
tác động của sự ô nhiễm.
Tác động tiềm ẩn lên chất lượng nước: tác động tiềm ẩn của phát triển
du lịch và các hoạt động của nó bao gồm cả sự ô nhiễm nước. Đây là kết quả
của sự thải bỏ chất thải trong hoạt động du lịch thẳng xuống các kênh rạch,
sông hồ, hoạt động bơi lội, chèo thuyền, vết dầu loang một mặt gây ra sự suy
giảm chất lượng nguồn nước. Mặt khác chất ô nhiễm có thể tích tụ trong cơ thể
thủy sinh động vật và thực vật và đi vào cơ thể con người.

Tác động tiềm ẩn lên động vật: hầu hết du khách quan tâm đến việc
thưởng ngoạn các động vật bản địa. Từ đó sẽ tác động lên:

12
- Phá vỡ điều kiện sống của động vật.
- Làm thay đổi sinh lý và hành vi của động vật.
- Giết hại hay loại bỏ động vật ra khỏi môi trường sống của chúng.
- Hoạt động tìm kiếm vật lưu niệm gây suy giảm nguồn tài nguyên động
vật và đa dạng sinh học.
- Như vậy, môi trường sống của thực vật, động vật, chất lượng không khí,
chất lượng nguồn nước và môi trường đất đã có sự biến đổi không có lợi cho
cuộc sống của sinh vật và con người do hoạt động của du lịch mang lại. Ngoài
ra, các vấn đề khác cũng có chiều hướng biến đổi theo như thay đổi cảnh quan
thiên nhiên, gây suy thoái và ô nhiễm môi trường.
2.2.2. Các nghiên cứu về ảnh hưởng của du lịch và một số hoạt động khác
tới môi trường tại Việt Nam
Hiện nay du lịch được coi là ngành công nghiệp không khói quan trọng
của nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên ngành công nghiệp này
cũng gây ra không ít hưởng tiêu cực tới môi trường. Do vậy, ở Việt Nam cũng
có rất nhiều nghiên cứu về ảnh hưởng của du lịch và một số các yếu tố khác tới
môi trường. Một số nghiên cứu tiêu biểu:
Chuyên đề Bảo vệ môi trường du lịch được thực hiện bởi PGS.TS. Phạm
Trung Lương - Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch tháng 10 năm 2010 đã chỉ
ra những khái niệm môi trường, môi trường Du lịch, ảnh hưởng của hoạt động
du lịch tới môi trường và đưa ra một số giải pháp cho các tổ chức nhằm nâng
cao ý thức và bảo vệ môi trường du lịch.
Lượng rác thải khách du lịch để lại gây ảnh hưởng tới môi trường sinh
thái, tiếng ồn do việc xây dựng và du khách đem lại gây ảnh hưởng tới các loài
động vật yên tĩnh nhất là chim, hoạt động phát quang và xây dựng cơ sở vật
chất gây ảnh hưởng lớn tới thảm thực vật và môi trường sinh thái.

2.2.3. Thực trạng du lịch sinh thái tại tỉnh Hà Giang
Hà Giang có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái. Tuy nhiên,

13
trên bản đồ du lịch quốc gia, Hà Giang vẫn là một cái tên còn khá mới mẻ.
Khi nói đến Hà Giang là du khách nghĩ ngay đến những địa danh nổi
tiếng như di tích Kỳ Đài, Đền Mẫu, Cột Cờ Lũng Cú, Núi Đôi, Ruộng Bậc
Thang… những địa danh lịch sử, những thắng cảnh nổi tiếng. Ngày cuối tuần,
hay dịp lễ lớn, khu di tích Núi Đôi đón hàng vạn lượt khách tham quan. Đó là
hai quả núi trông như hai trái đào tiên. Giữa những núi đá trùng điệp và ruộng
bậc thang nổi lên hai trái núi có hình dáng, thế đứng ngồ ngộ khiến du khách
không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp kỳ vĩ của tạo hoá. Hai trái núi gắn với
truyền thuyết núi Cô Tiên rất thú vị.
Khách du lịch đến với khu di tích chủ yếu là học sinh, sinh viên, công
nhân viên chức nhà nước, một số chính trị gia và một số lượng nhỏ khách nước
ngoài đến với mục đích thăm quan khu di tích, tận hưởng không khí mát mẻ và
thưởng thức phong cảnh. Núi Đôi ngày nay trở thành một địa danh thiêng
liêng, là niềm tự hào đối với mỗi người dân Việt Nam, đồng thời còn là điểm
du lịch đặc sắc mang thương hiệu của Hà Giang, hấp dẫn du khách trong và
ngoài nước đến tham quan.
Nếu những di tích lịch sử thu hút đông dòng khách nội địa, khách do các
cơ quan đoàn thể, trường học tổ chức, thì các danh lam thắng cảnh nổi tiếng.
Là một tỉnh thuộc miền núi phía Bắc của Việt Nam, Hà Giang là vùng đất có
khí hậu mát mẻ quanh năm, có núi, rừng, sông suối trải dài hùng vĩ, thiên nhiên
còn nhiều nét hoang sơ đã tạo cho Hà Giang những điều kiện thuận lợi để phát
triển du lịch.
Tuy nhiên, điểm yếu của du lịch Hà Giang là hạ tầng dịch vụ ăn nghỉ
chưa đồng bộ, tay nghề của đội ngũ làm du lịch - dịch vụ phần lớn chưa được
đào tạo bài bản, việc quảng bá để du khách hiểu đầy đủ hơn về du lịch Hà
Giang chưa được quan tâm đúng mức. Vì thế, sản phẩm du lịch chýa ðến ðýợc

với các doanh nghiệp chýa thực sự ðặc sắc, hấp dẫn, chýa lột tả hết vẻ ðẹp và
giá trị của danh thắng.

14
PHẦN 3
ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1.1.Đối tượng nghiên cứu:
Hoạt động du lịch của khách du lịch và người dân tại khu du lịch Núi
Đôi thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.
3.1.2.Phạm vi nghiên cứu
Khu du lịch Núi Đôi tại thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.
3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
- Địa điểm nghiên cứu: Khu du lịch Núi Đôi tại thị trấn Tam Sơn,
huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.
-Thời gian nghiên cứu: tháng 01 đến tháng 4/2018.
3.3.Nội dung nghiên cứu
- Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội vùng nghiên cứu.
- Hoạt động du lịch, hiện trạng môi trường tại khu du lịch Núi Đôi.
- Ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường tại khu du lịch Núi Đôi.
+ Tác động tích cực: Công tác bảo tồn hệ sinh thái, công tác giao khoán
quản lý bảo vệ và phát triển nguồn tài nguyên thiên nhiên. Cung ứng dịch vụ
môi trường tự nhiên, thu hút các dự án trong và ngoài nước góp phần thúc đẩy
sự phát triển của du lịch, các yếu tố môi trường đất, nước, không khí đều được
theo dõi thường xuyên.
+Tác động tiêu cực: Ảnh hưởng tới đa dạng sinh học, môi trường sinh
thái, phát sinh chất thải rắn gây ô nhiễm môi trường.

- Đề xuất một số giải pháp quản lý nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của
hoạt động du lịch đến môi trường.

15
3.4.Phương pháp nghiên cứu.
3.4.1.Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp
Phương pháp thu thập, phân tích và tổng hợp tài liệu thứ cấp là phương
pháp phổ biến thường được dùng khi nghiên cứa một đề tài. Đây là phương
pháp tham khảo những số liệu có sẵn liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Phương
pháp này là phương pháp truyền thống nhanh và hiệu quả. Trên cơ sở đó chọn
lọc, cập nhập, xử lý, đánh giá thông tin để phù hợp với mục tiêu của đề tài.
3.4.2.Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp
Điều tra bằng phiếu phỏng vấn: Điều tra bằng phiếu phỏng vấn được tiến
hành trên các đối tương liên quan đến hoạt động du lịch như khách du lịch,
cộng đồng người dân địa phương. Đi điều tra, khảo sát trực tiếp về hoạt động
du lịch và các tác động đến môi trường do hoạt động du lịch gây ra.
3.4.3. Phương pháp tổng hợp so sánh, đối chiếu với các QCVN
Từ các số liệu thứ cấp cộng với số liệu đo đạc, khảo sát thực tế, kết quả
phân tích trong phòng thí nghiệm và so sánh với QCVN để đánh giá được chất
lượng môi trường nước mặt, nước ngầm, không khí, đất. Từ đó dự báo được
những ảnh hưởng xấu tới môi trường, đưa ra các giải pháp quản lý nhằm giảm
thiểu tác động tiêu cực của hoạt động du lịch đến môi trường.
3.4.4.Phương pháp quan trắc ngoài hiện trường
Hoạt động đo đạc, lấy mẫu và bảo quản mẫu các thành phần môi trường
(không khí, nước mặt, nước ngầm và đất) được thực hiện theo đúng các tiêu
chuẩn Việt Nam (TCVN) hiện hành. Phương pháp lấy mẫu và bảo quản mẫu
đối với từng thành phần môi trường như sau:
* Lấy mẫu và bảo quản mẫu đối với môi trường không khí
- TCVN 7878-2:2010: Âm học – mô tả, đo và đánh giá tiếng ồn môi trường.
- TCVN 5067: 1995: Chất lượng không khí - Phương pháp khối lượng
xác định hàm lượng bụi.
- TCVN 5067 : 1995: Chất lượng không khí - Phương pháp khối lượng
xác định hàm lượng bụi.

- CO: PPNB03 (Quy trình nội bộ hướng dẫn thực hiện công việc lấy mẫu
CO tại hiện trường).

16
- TCVN 6137: 2009: Không khí xung quanh - Xác định nồng độ khối
lượng của NiTơ Điôxit - Phương pháp Griess-salzman cải biên.
- TCVN 6137: 2009: Không khí xung quanh -Xác định nồng độ khối
lượng của Nitơ Điôxit - Phương pháp Griess-salzman cải biên.
* Lấy mẫu và bảo quản mẫu với môi trường nước mặt.
ở TCVN 6663-6:2008: Chất lượng nước - Lấy mẫu. Hướng dẫn lấy mẫu
sông và suối.
- TCVN 5994:1995: Chất lượng nước - Lấy mẫu. Hướng dẫn lấy mẫu ở
hồ ao tự nhiên và nhân tạo.
-TCVN 5996:1995: Chất lượng nước - Lấy mẫu. Hướng dẫn lấy mẫu ở
sông và suối.
- TCVN 5993:1995: Chất lượng nước. Lấy mẫu. Hướng dẫn bảo quản và
xử lý mẫu.
* Lấy mẫu và bảo quản mẫu đối với môi trường nước ngầm.
- TCVN 6000:1995: Chất lượng nước. Lấy mẫu. Hướng dẫn lấy mẫu
nước ngầm.
- TCVN 6663-3:2008: Chất lượng nước – Lấy mẫu.
- TCVN 5993:1995: Chất lượng nước. Lấy mẫu. Hướng dẫn bảo quản và
xử lý mẫu.
* Lấy mẫu và bảo quản đối với môi trường đất.
- TCVN 7538-2:2005: Chất lượng đất – Lấy mẫu.
3.4.5.Phương pháp phân tích trong Phòng thí nghiệm
Bảng 3.1. Phương pháp phân tích môi trường không khí
TT Các chỉ tiêu Phương pháp phân tích Ghi chú
1 Tiếng ồn TCVN 7878-1:2008
Đo nhanh tại
hiện trường
2 Cacbonmonocide (CO) PPNB03(Quy trình nội bộ)
3 Nitrogendiocide (NO2) TCVN 6137:2009
4 Sunfuadiocide (SO2) TCVN 5971:1995 Phân tích trong
Phòng thí nghiệm

5 Bụi Pb TCVN 6152:1996
6 Bụi lơ lửng (TSP) TCVN 5067:1995

Luận Văn Group hỗ trợ viết luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực tập,
Assignment, Essay
17
Bảng 3.2. Phương pháp phân tích môi trường nước mặt
TT Chỉ tiêu phân tích Phương pháp phân tích Ghi chú
1 pH TCVN6492:2011
Đo nhanh tại
hiện trường
2 Nhu cầu oxy sinh hoá (BOD5)
SMEWW5210D:2012
3 Nhu cầu oxy hoá học (COD) SMEWW5220C:2012
4 Oxy hoà tan (DO) TCVN7325:2005
5 Chất rắn lơ lửng (TSS) SMEWW2540D:2012
6 Asen (As) SMEWW3114B:2012
7 Cadimi (Cd) SMEWW3111C:2012
8 Chì (Pb) SMEWW3111C:2012
9 Crôm (VI) HACH-Method 8024
10 Kẽm (Zn) SMEWW3111B:2012
11 Sắt (Fe) SMEWW 3500 Fe B 2012
12 Thuỷ ngân (Hg) SMEWW3112B:2012
13 Amonia tính theo N (NH4
+
-N) HACH-Method 8038
14 Nitrat tính theo N (NO3
-
) TCVN 6180:1996
15 Nitrit tính theo N (NO2
-
) W 4500 NO2
-
B 2012
Phân tích
16 Xianua (CN
-
)
DR/6000-HACH-
trong Phòng
Method8027
thí nghiệm
17 Coliform SMEWW9221B:2012
18 Photphat (PO4
3-
-P) SMEWW4500PE:2912
19 Đồng (Cu) SMEWW3111B:2012
DR/6000-HACH-
20 Phenol (tổng số) Method8047

Assignment, Essay
21 Dầu mỡ SMEWW5520B:2012

18
Bảng 3.3. Phương pháp phân tích môi trường nước ngầm
TT Chỉ tiêu phân tích Phương pháp phân tích Ghi chú
Đo nhanh
1 pH TCVN 6492:2011
tại
hiện
trường
2
Nhu cầu oxy hoá học (COD) SMEWW5220C:2012
3 Asen (As) SMEWW3114B:2012
4 Cadimi (Cd) SMEWW3111C:2012
5 Chì (Pb) SMEWW3111C:2012
6 Crôm (VI) DR/6000-HACH- Method8024
7 Kẽm (Zn) SMEWW3111B:2012
8 Sắt (Fe) SMEWW 3500 Fe B 2012
9 Thuỷ ngân ( Hg) SMEWW3112B:2012 Phân tích
trong
10 Amonia tính theo N
HACH DR/6000 - Method 8038 Phòng thí
( NH 4
+
-N)
nghiệm
11 2-
) SMEWW 4500 SO4
2-
E 2012
Sun phát ( SO4
12
Nitrat tính theo N(NO3
-
-N) TCVN 6180:1996
13 Nitrit tính theo N(NO2
-
-N) SMEWW 4500 NO2
-
B 2012
14
Xianua (CN
-
) HACH-Method8027
15 Coliform SMEWW9221B:2012
16
Độ cứng tính theo CaCO3 SMEWW2340C:2012
17 Chất rắn tổng số SMEWW2540C:2012

18 Đồng (Cu) SMEWW3111B:2012

19
Bảng 3.4. Phương pháp phân tích môi trường đất
TT Chỉ tiêu phân tích
Phương pháp phân Ghi chú
tích
1 pHH2O TCVN 5979 : 2007
2 Tổng N TCVN 6645 : 2000
3 Tổng P ( tính theo P2O5) AOAC 990.08 : 2000
Phân tích
4 Asen (As)
TCVN 6649 : 2009
+SMEWW3111B trong Phòng thí
nghiệm
5 Cadimi (Cd)
TCVN 6496 : 2009
+SMEWW3111B
6 Chì (Pb)
TCVN 6496 : 2009
+SMEWW3111B
7 Đồng (Cu)
TCVN 6496 : 2009
+SMEWW3111B
8 Kẽm ( Zn)
TCVN 6496 : 2009
+SMEWW3111B

20
PHẦN 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
4.1.Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội vùng nghiên cứu
4.1.1.Điều kiện tự nhiên
4.1.1.1.Vị trí địa lý
Tam Sơn là thị trấn của huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.
Thị trấn có vị trí:
 Phía Bắc giáp xã Thanh Vân.

 Phía Đông giáp xã Quản Bạ.

 Phía Nam giáp xã Quyết Tiến.

 Phía Tây giáp xã Tùng Vài, xã Thanh Vân.
Ngày 15/1/2010, Huyện Quản Bạ và người dân Tam Sơn đã vinh dự đón
nhận bằng xếp hạng di tích Quốc gia danh lam thắng cảnh Núi Đôi, do Bộ
Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao vì những giá trị cảnh quan thiên nhiên, địa
chất và lịch sử văn hóa.
4.1.1.2. Địa hình
- Điều kỳ diệu mà tạo hóa đã ban tặng cho Tam Sơn chính là 2 quả núi
kế nhau có hình dáng như bộ ngực căng tròn của người con gái; được gọi là
Núi Đôi hay Núi Cô Tiên. Núi Đôi, cùng với 3 ngọn núi (Tam Sơn) trong lòng
thung lũng được hình thành từ quá trình vận động tạo sơn của thềm lục địa vỏ
trái đất, sự đứt gẫy của các khối núi đá vôi cách đây khoảng 400 triệu năm.
- Đây là nơi chuyển tiếp giữa địa tầng đá vôi với núi đất. Hai ngọn núi có
chu vi gần 1000m, và có diện tích khoảng 3,6ha. Núi Đôi cùng Tam Sơn còn
gắn liền với những câu chuyện truyền thuyết đầy khát vọng và nhân văn của
người dân nơi đây.

4.1.1.3.Khí hậu, thủy văn
- Khí hậu

21
Thị trấn Tam Sơn nằm trong vùng tiểu khí hậu nhiệt đới của huyện với 2
mùa rõ rệt trong năm. Mùa đông lạnh và khô kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4
năm sau. Mùa hè nóng ẩm từ tháng 5 đến tháng 10.
Nhiệt độ cao và khá ổn định trung bình trong năm khoảng 22,4o
C
Tổng lượng mưa trung bình khoảng 1.800mm/năm, mưa tập trung vào
các tháng 7,8,9 với lượng mưa chiếm 80% lượng mưa cả năm. Mùa khô lượng
mưa nhỏ chiếm 20% tổng lượng mưa của năm. Độ ẩm trung bình là 84%.
- Thủy văn
Thị trấn Tam Sơn có con sông Miên chảy qua với lưu lượng nước tương
đối lớn vào mùa mưa. Ngoài ra còn nhiều con suối khe suối nhỏ khác cung cấp
nước cho sinh hoạt và sản xuất.
4.1.2. Tài nguyên thiên nhiên
A. Đất sản xuất nông nghiệp
Hiện nay, đất sản xuất nông nghiệp toàn xã có 233,79 ha, chiếm 8,42%
diện tích nhóm đất nông nghiệp. Bình quân diện tích đất sản xuất nông
nghiệp/hộ sản xuất nông nghiệp là 0,58 ha.
Trong cơ cấu diện tích đất sản xuất nông nghiệp, chủ yếu là đất trồng
cây hàng năm với 228,89 ha, chiếm 97,87% diện tích đất sản xuất nông nghiệp,
còn lại là đất trồng cây lâu năm 4,90 ha, chiếm 2,13%.
B. Đất lâm nghiệp:
Theo số liệu thống kê đất đai, năm 2017 của thị trấn có 2.527,96 ha đất
lâm nghiệp, chiếm 91,46% nhóm đất nông nghiệp. Trong đó: 100% là rừng đặc
dụng gồm: Đất có rừng tự nhiên đặc dụng 2.189,39 ha, chiếm 86,61%: đất có
rừng trồng đặc dụng 338,57 ha, chiếm 13,39%.
C. Đất nuôi trồng thủy sản:
Năm 2017 có 3,35 ha, chiếm 0,12% diện tích đất nông nghiệp.

D. Nhóm đất phi nông nghiệp:
Năm 2017 có 126, 96 ha, chiếm 4,27% diện tích đất tự nhiên. Bao gồm:

22
a) Đất ở tại nông thôn: Tổng diện tích đất ở hiện có 20,89 ha, chiếm
16,24% diện tích nhóm đất phi nông nghiệp. Bình quân đất ở là 507 m2
/hộ.
b) Đất chuyên dùng là 97,15 ha, chiếm 75,81% diện tích nhóm đất
phi nông nghiệp.
c) Đất nghĩa trang, nghĩa địa: Diện tích 0,4 ha; chiếm 0,23% diện
tích nhóm đất phi nông nghiệp.
d) Đất sông, suối và mặt nước chuyên dùng: Diện tích 9,6 ha, chiếm
7,64% diện tích nhóm đất phi nông nghiệp. trong đó có 9,57 ha diện tích đất
kênh rạch suối, chiếm 99,96% diện tích đất sông suối và mặt nước chuyên
dùng, đất có mặt nước chuyên dùng 0,03 ha, chiếm 0,31% diện tích đất sông
suối và mặt nước chuyên dùng.
E. Nhóm đất chưa sử dụng:
Toàn xã hiện còn 53,23 ha đất thuộc nhóm chưa sử dụng, chiếm 1,88%
diện tích đất tự nhiên. Trong đó: Đất bằng chưa sử dụng là 5,47 ha, chiếm
9,85% diện tích đất chưa sử dụng diện tích này có thể sử dụng cho mục đích
sản xuất nông nghiệp; 9,77 ha đất đồi núi chưa sử dụng, chiếm 13,74% và
37,99 ha núi đá không có rừng cây chiếm 72,55%.
4.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội Thị trấn Tam Sơn
4.1.3.1. Điều kiện kinh tế
1.Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm: 15,3%
2.GDP bình quân đầu người: 1,4 triệu đồng
3. Cơ cấu các ngành trong GDP: Tỷ trọng NN-CN-TMDV: 85 % - 5
%-10%
4. Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn/ 1 năm: 255,579 tỷ đồng
4.1.3.2. Điều kiện xã hội

Theo thống kê năm 2017 dân số của xã có 1604 nhân khẩu với 411 hộ,
bình quân nhân khẩu toàn xã có 04 người/ hộ. Mật độ dân số bình quân của
toàn xã là 55 người/km2
.

23
Toàn xã có 753 lao động, chiếm 48% dân số, trong đó: Lao động nông
nghiệp 658 người (chiếm 85%). Tuy nhiên chất lượng lao động còn thấp chủ yếu
là lao động chưa qua đào tạo, tỷ lệ lao động qua đào tạo có kỹ thật còn thấp.
4.2. Giới thiệu về khu du lịch Núi Đôi
4.2.1. Hiện trạng hoạt động du lịch
Hàng năm khu du lịch Núi Đôi đón tiếp hàng nghìn lượt khách trong và
ngoài nước đến tham quan, du lịch, nghiên cứu, học tập. Hiện nay điều kiện
sống của người dân ngày càng được cải thiện, nhu cầu thăm quan du lịch ngày
càng tăng hứa hẹn sẽ mang lại nguồn thu lớn cho dịch vụ du lịch.
- Các loại hình du lịch
Tham quan du lịch về phong cảnh, về làng văn hoá dân tộc và các di tích
văn hoá lịch sử; nghiên cứu hệ sinh thái .
Thể thao mạo hiểm leo núi, nghỉ dưỡng nghỉ cuối tuần; vui chơi giải trí và
cắm trại; tổ chức các hội nghị, hội thảo.
Với định hướng đầu tư vào các công trình chủ yếu là: khu trung tâm đón
tiếp, khu tham quan vui chơi giải trí.
- Các vấn đề còn tồn tại của khu du lịch:
- Mặc dù có vẻ đẹp thiên nhiên hấp dẫn. Tuy nhiên hiện còn thiếu địa
điểm và loại hình du lịch giúp du khách thoải mái thưởng ngoạn và trải nghiệm
vẻ cuốn hút của thiên nhiên.
- Còn tồn tại nhiều điểm chưa đẹp:
+ Trong khu du lịch còn tồn tại nhiều điểm dễ gây phản cảm cho du khách
như: nước hồ và sông còn đục vào mùa mưa lũ, rác bên lề đường và tại các
điểm du lịch, phân gia súc trong các làng bản, v.v…

+ Rác bị vứt bừa bãi ngay trong khu vực xung quanh thùng rác thể hiện
các bất cập tồn tại trong cả khâu quản lý lẫn ý thức của khách du lịch.
+ Trong các làng bản, bãi đổ rác nằm ngay bên vệ đường và phân gia súc

24
rải rác dễ gây phản cảm cho khách du lịch. Cải thiện những điểm bất cập này
không chỉ giúp phát triển du lịch mà còn góp phần nâng cao chất lượng môi
trường sống cho người nông dân.
+ Vẫn còn thiếu địa điểm và loại hình du lịch giúp du khách thoải mái tìm
hiểu và thưởng ngoạn văn hóa nông thôn. Nhiều tài nguyên văn hóa vẫn chưa
được giới thiệu với khách du lịch.
+ Các công trình du lịch khác vẫn còn rất thiếu, dẫn đến sức hấp dẫn của
việc nghỉ ngơi và lưu trú lại Núi Đôi còn thấp.
+ Toàn bộ các cơ sở hạ tầng đều chưa được trang bị đồng bộ, đầy đủ:
+ Đường xá, hệ thống cấp điện nước, hệ thống xử lý rác thải khu vực núi
đôi đều đang trong giai đoạn đang phát triển, khó có thể đáp ứng nếu lượng
khách du lịch gia tăng trong tương lai.
+ Tỷ lệ cấp nước của toàn khu Núi Đôi còn hạn chế. Khu vực nông thôn
chưa có nước sạch, người dân phải sử dụng nước giếng đào hoặc nước suối.
Cần giải quyết vấn đề này để đảm bảo đủ nguồn nước sạch phục vụ cho lượng
khách du lịch ngày càng tăng.
+ Ở các làng bản, chính quyền địa phương chưa có hình thức thu gom rác
tập trung, người dân vẫn đổ rác ra các bãi rác tự phát ở gần nhà. Cần có các
biện pháp xử lý rác vệ sinh và hiệu quả, bao gồm cả giải pháp tái chế rác hữu
cơ làm phân bón.
4.2.2. Giới thiệu khu di tích Núi Đôi
Núi Đôi gắn với nhiều câu chuyện truyền thuyết được đồng bào các dân tộc nơi
đây lưu truyền từ đời này sang đời khác. Truyện kể rằng xưa kia, ở vùng đất này có
một chàng trai người H’mông tuấn tú, có tài thổi đàn môi. Tiếng đàn môi của chàng réo
rắt đã níu giữ trái tim của một nàng tiên trên thượng giới tên là Hoa Đào. Phải lòng
chàng nên nàng tìm cách ở lại vùng đất này. Họ nên vợ nên chồng và sinh được một bé
trai kháu khỉnh.Ngọc Hoàng phát hiện ra chuyện Hoa Đào bỏ trốn xuống trần gian đã
vô cùng giận dữ, sai người đi bắt nàng về. Thương chồng một mình nuôi con vất vả,

thương con thơ thiếu bầu sữa mẹ, nàng đã bỏ lại đôi nhũ hoa của mình dưới hạ giới cho
con bú. Đôi nhũ căng tròn nuôi con nàng ngày càng khôn lớn, sau này đã

25
biến thành hai quả núi dáng hình như bầu vú mẹ.Hai quả núi đó được gọi là Núi Đôi
haycòn gọi núi Cô Tiên. Nhờ dòng sữa của nàng, vùng đất này có khí hậu vô cùng
mát mẻ, hoa quả thơm ngon, rau trái xanh tươi, lúa ngô tươi tốt. Nước mắt khóc
thương chồng con của nàng đã biến thành dòng sông Miện xanh ngắt, mơ màng trôi
trên biển đá tai mèo, ôm lấy cả rẻo đất phía sau cổng trời huyền thoại.Con đường
quốc lộ 4C bắt đầu hẹp dần từ Hà Giang, sau 40 km chạy xuyên qua những cánh
đồng, dọc theo sông và vượt dốc Khi đến khúc ngoặt đầu tiên rẽ vào Tam Sơn (Quản
Bạ), du khách ai nấy đều dừng lại vì khung cảnh thiên nhiên phía trước mặt. Dưới
thung lũng xa xa, nơi có thị trấn Tam Sơn sầm uất nhất Hà Giang, những cánh đồng
lúa xanh rì gợn sóng. Nổi bật giữa núi đồi núi Đôi mang dáng hình cặp nhũ hoa
quyến rũ và cân đối. Mỗi mùa qua đi, núi Đôi lại được khoác một màu sắc khác
nhau. Hè sang lúa xanh rì, thu tới vàng ươm màu mật ngọt, đông về nâu sắc và xuân
tới hồng màu đất. Đôi gò bồng đảo tự nhiên tràn đầy nhựa sống này còn có tên là núi
Cô Tiên.
4.3. Hiện trạng chất lượng môi trường sinh thái
4.3.1. Hiện trạng biến động sử dụng đất
Bảng 4.1. Bảng hiện trạng sử dụng đất năm 2017
(Đơn vị: ha)
Diện tích Tỷ lệ
STT Mục đích sử dụng đất Mã năm (ha) (%)
(1) (2) (3) (4)
Tổng diện tích tự nhiên 2945,29 100
1 Đất nông nghiệp NNP 2763,96 93,81
1.1 Đất sản xuất nông nghiệp SXN 232,65 7,89
1.1.1 Đất trồng cây hàng năm CHN 227,87 7,74
1.1.1.1 Đất trồng lúa LUA 144,75 4,9
1.1.1.2 Đất cỏ dùng vào chăn nuôi COC 3,30 0,111
1.1.1.3 Đất trồng cây hàng năm khác HNK 79,82 2,71
1.1.2 Đất trồng cây lâu năm CLN 4,78 0,16
1.2 Đất lâm nghiệp LNP 2527,96 85,83

1.2.3 Đất rừng đặc dụng RDD 2527,96 85,83
1.3 Đất nuôi trồng thủy sản NTS 3,35 0,112

26
2 Đất phi nông nghiệp PNN 128,1 4,34
2.1 Đất ở OTC 20,50 0,69
2.1.1 Đất ở tại nông thôn ONT 20,50 0,69
2.2 Đất chuyên dùng CDG 97,48 3,3
2.2.1 Đất trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp CTS 0,16 0,05
2.2.2 Đất quốc phòng CQP 22,05 0,75
2.2.4 Đất sản xuất kinh doanh phi nông CSK 0,06 0,002
2.2.4 Đất có mục đích công cộng CCC 75,21 2,55
2.4 Đất nghĩa trang nghĩa địa NTD 0,50 0,017
2.5 Đất sông suối và mặt nước chuyên dùng SMN 9,62 0,33
3 Đất chưa sử dụng CSD 53,23 1,8
3.1 Đất bằng chưa sử dụng BCS 5,47 0,19
3.2 Đất đồi núi chưa sử dụng DCS 9,77 0,33
3.3 Núi đá không có rừng cây NCS 37,99 1,29
(Nguồn: Tổng hợp từ UBND thị trấn Tam Sơn, 2017)
Đất đai là nguồn lực phát triển của mỗi quốc gia, tuy nhiên đây là nguồn
lực có hạn, không tăng lên trong quá trình sản xuất. Do đó, việc quản lý và sử
dụng đất đai hợp lý và hiệu quả là vấn đề vô cùng quan trọng. Mặt khác, do sự
tăng dân số, sự phát triển của đô thị, sự tăng trưởng kinh tế - xã hội và một số
vấn đề khác đang tác động rất lớn tới đất đai, khiến đất đai biến động và thay
đổi theo năm tháng.
Qua bảng 4.1 cho ta thấy:
- Đất nông nghiệp là 2763.96 ha chiếm 93,81%.
- Đất phi nông nghiệp là 128,1ha chiếm 4,34%.
- Đất chưa sử dụng là 53,23 ha chiếm 1,8%.
4.3.2. Hiện trạng chất lượng nước tại khu du lịch
Nguồn nước tại khu du lịch chủ yếu lấy từ sông Miện được người dân sử
dụng vào những mục đích khác nhau. Nước được dùng trong các hoạt động
nông nghiệp, công nghiệp, dân dụng, giải trí và môi trường. Trong các năm qua
do các hoạt động của con người tác động đến đã làm ảnh hưởng ít nhiều đến
nguồn nước khu di tích. Hàng năm, trung tâm quan trắc môi trường tỉnh Hà

Giang đều lấy mẫu nước để phân tích 2 lần/năm. Dưới đây là bảng thể hiện
một số thông số chất lượng nước tại Thị trấn Tam Sơn ba năm trở lại đây.

Assignment, Essay
27
Địa điểm lấy mẫu: Sông Miện
Bảng 4.2. Một số chỉ tiêu quan trắc chất lượng nước tại Thị trấn Tam Sơn
Năm Chỉ tiêu Đơn vị Kết quả
QCVN 08:2008/BTNMT
(cột A2)
Độ đục NTU 2,8 -
TSS mg/l 3 50
pH - 7,55 6-8,5
2015
Fe mg/l 0,01 1
As mg/l 0,000040 0,02
COD mg/l 10,3 15
DO mg/l 5,79 >=5
BOD5 mg/l 2,54 6
TSS mg/l 1,6 50
pH - 8,14 6-8,5
2016
Fe mg/l 0,03 1
As mg/l 0,00038 0,02
COD mg/l 12,8 15
DO mg/l 6,01 >=5
BOD5 mg/l 5,84 6
TSS mg/l 2,2 50
pH - 7,89 6-8,5
2017
Fe mg/l 0,02 1
As mg/l 0,00051 0,02
COD mg/l 10,9 15
DO mg/l 6,40 >=5
BOD5 mg/l 5,56 6
(Nguồn: số liệu quan trắc - Trung tâm quan trắc môi trường tỉnh Hà Giang)
14
12
10
COD
DO

Assignment, Essay
2015 2016 2017
Hình 4.1. Biến động COD, DO, BOD5 tại sông Miện

Assignment, Essay
28
So sánh với QCVN 08: 2015/BTNMT về chất lượng nước mặt thì các
chỉ số quan trắc chất lượng nước tại sông Miện đều không vượt quá các giá trị
giới hạn cho phép. Do đó, nguồn nước được đánh giá là đạt tiêu chuẩn A 2 là
nước dùng được cho mục đích cấp nước sinh hoạt có áp dụng công nghệ xử lý
phù hợp, bảo tồn các loại động vật thủy sinh, dùng cho sản xuất nông nghiệp
và giao thông vận tải.
4.3.3. Hiện trạng thu gom rác thải tại khu di tích
Qua phỏng vấn cán bộ quản lý khu du lịch núi đôi biết rác thải tại khu di
tích được thu gom 1 lần/tháng (các tháng bình thường) và 2 lần/tháng (tháng
cao điểm), rác thải sau thu gom được xử lý tập trung tại bãi rác huyện Hà
Quản. Khối lượng rác thải phát sinh bình quân trên người tại Núi Đôi là
0,5kg/người/ngày. Với tổng lượt khách du lịch trong năm 2017 là 20.672 lượt
khách, tính trung bình một năm trên địa bàn khu di tích sẽ phát sinh một lượng
rác thải là 0,5kg/người/ngày * 20672/1000 = 10,336 tấn rác. Số lượng rác thải
rất lớn này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường sinh thái nếu không
được thu gom và xử lý đúng cách.
Bảng 4.3. Bảng khối lượng rác thải ra tại khu du lịch trong năm 2017
Số lượng
Số lượng Khối Số lượng
rác thải Khối lượng
khách du lượng khách du
STT trung bình rác thải
lịch rác thải lịch
Thời điểm của (tấn/năm)
(người/ngày) (kg/ngày) (người/năm)
1 người
1 Cao điểm 0,5kg 3000 1500
20672 10,336
2 Ngày thường 0,5kg 100 50
Qua việc khảo sát thực địa thấy rác thải tại khu di tích từ đoạn đập tràn
đổ vào Núi Đôi nhiều khi được công nhân đốt trực tiếp ngay trong các thùng
đựng rác các loại rác thải lại bị đốt chủ yếu là túi nilon đựng đồ ăn, hộp nhựa,
hộp giấy, thức ăn thừa. Việc đốt rác này gây mùi khó chịu và gây ảnh hưởng
xấu tới môi trường không khí tại khu du lịch.

Assignment, Essay
4.3.4. Hiện trạng sử dụng tài nguyên
Qua điều tra 30 hộ dân sinh sống trong thị trấn Tam Sơn thu được kết quả:

29
Bảng 4.4. Lượng tài nguyên sử dụng trong một tháng
của người dân trong khu vực Núi Đôi
Tài nguyên Khối lượng (kg)
Lượng củi khai thác từ rừng trong một tháng >5500kg
Lượng thủy sản khai thác > 150kg
Thú rừng: 14kg
Tài nguyên khác Cây thuốc: 6 kg
Rau rừng: 43 kg (măng rừng)
Tổng > 6000kg/ tháng
(Nguồn: Kết quả phỏng vấn, 2017)
6000
5000
4000
3000
2000
1000
Chất đốt Thủy sản Tài nguyên khác
Hình 4.2. Lượng sử dụng tài nguyên một tháng của 30 hộ dân
Nhận xét: Theo số liệu phỏng vấn 30 hộ dân trung bình một ngày một hộ
dân sử dụng 5 kg củi đốt do vậy một tháng 30 hộ dân sử dụng hết 5500kg củi
đốt được khai thác 100% từ rừng tự nhiên. Thị trấn Tam Sơn có 411 hộ dân do
vậy trung bình 1 tháng sẽ sử dụng trên 59.000 kg củi khô. Ngoài ra, tùy vào
mùa vụ mà người dân còn khai thác thêm các lâm sản khác ngoài gỗ từ rừng
như thịt thú rừng, cây thuốc hoặc rau rừng. Từ đó ta có thể thấy mức độ phụ

thuộc vào rừng của người dân tại khu du lịch là khá lớn nếu như mức độ cung
cấp củi khô của rừng là không đủ thì người dân sẽ khai thác thêm các cây tươi

30
để khô làm chất đốt. Trong thời gian dài thì đây chính là nguy cơ và mối đe
dọa tới môi trường sinh thái nếu dân số của toàn xã tăng nhanh và trình độ dân
trí không được nâng cao.
4.4. Đánh giá các ảnh hưởng của hoạt động du lịch và một số hoạt
động khác tới môi trường sinh thái
4.4.1. Thực trạng phát triển du lịch của Núi Đôi
Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp. Phát triển du lịch và bảo vệ môi
trường là hai vấn đề có liên quan chặt chẽ với nhau, ảnh hưởng tác động qua lại
tới nhau. Môi trường tốt tạo tiền đề cho du lịch phát triển, ngược lại du lịch
phát triển cũng tác động đến môi trường cả trên hai mặt tích cực và tiêu cực.
Để du lịch phát triển bền vững, đồng thời bảo vệ được môi trường tại các khu
điểm du lịch thì cần phải xác định mối quan hệ giữa phát triển du lịch và môi
trường, để từ đó xác định được mức độ ảnh hưởng của du lịch đến môi trường.
Trong những năm gần đây công tác du lịch Núi Đôi được Đảng và Nhà
Nước rất quan tâm với nhiều chủ trương chính sách đầu tư phát triển một cách
bền vững.
Trên đây là tổng lượng khách du lịch theo đăng kí mà ban quản lý khu di
tích cung cấp. Ngoài ra còn một lượng không nhỏ khách du lịch tự do đến thăm
quan khu di tích hàng năm. Tuy nhiên, số lượng khách đến tham quan khu di
tích chủ yếu là khách nội địa, số lượng khách nước ngoài còn rất khiêm tốn.
Bảng 4.5. Lượng khách du lịch năm 2015 - 2017
Lượng khách du lịch (lượt)
Tổng Trong nước Ngoài nước
Năm 2015 15.171 lượt khách 14.520 651
Năm 2016 14.456 lượt khách 13.720 736
Năm 2017 20.672 lượt khách 19.870 802

(Nguồn: Tổng hợp từ ban quản lý Núi Đôi, 2017)

31
4.4.2. Ảnh hưởng từ hoạt động du lịch tới khu du lịch
4.4.2.1. Tác động tích cực
- Thứ nhất: Bảo tồn thiên nhiên
Du lịch góp phần khẳng định giá trị và góp phần vào việc bảo tồn các diện
tích tự nhiên quan trọng. Sự tồn tại của du lịch sinh thái gắn liền với môi
trường tự nhiên và hệ sinh thái điển hình. Sự suy thoái môi trường và hệ sinh
thái đồng nghĩa với sự suy giảm của hoạt động du lịch sinh thái. Vì vậy mọi
hoạt động du lịch sinh thái phải được quản lý để giảm thiểu tác động tới môi
trường, đồng thời một phần thu nhập từ hoạt động du lịch sinh thái sẽ được đầu
tư để bảo vệ môi trường và duy trì hệ sinh thái.
- Thứ hai: Nâng cao nhận thức
Hoạt động du lịch sinh thái sẽ kéo theo việc nâng cao nhận thức, trách
nhiệm của du khách và cộng đồng các giá trị của tài nguyên môi trường tự
nhiên, về những đặc điểm sinh thái khu vực và văn hóa bản địa. Từ đó, họ có
thể có những thái độ ứng xử đúng đắn với môi trường và có đóng góp tích cực
cho việc bảo tồn và phát huy những giá trị về tự nhiên sinh thái, ý thức bảo tồn
thiên nhiên và bảo vệ đa dạng sinh học.
- Thứ ba: Giảm nghèo đói, từ đó giảm tác động của con người tới hệ sinh
thái tự nhiên, duy trì và nâng cao đa dạng sinh học:
Du lịch sinh thái tạo cơ hội việc làm và mang lại lợi ích cho cộng đồng
địa phương. Đây vừa là nguyên tắc, vừa là mục tiêu hướng tới của du lịch sinh
thái. Từ việc mang lại lợi ích chia sẻ lợi nhuận với cộng đồng địa phương, huy
động cộng đồng địa phương tham gia làm việc, cung ứng dịch vụ, hàng hóa
cho du lịch, sẽ làm cho người dân giảm sự lệ thuộc vào việc khai thác tự nhiên,
đã làm cho họ nhận thấy lợi ích của việc bảo vệ các nguồn tài nguyên tự nhiên
và các giá trị văn hóa. Do vậy, sẽ giảm sức ép của cộng đồng địa phương với

tài nguyên môi trường tự nhiên và họ sẽ là những chủ nhân của các nguồn tài
nguyên du lịch, tích cực bảo vệ các giá trị tự nhiên và văn hóa bản địa.

32
4.4.2.2. Các tác động tiêu cực
Du lịch và môi trường có mối quan hệ qua lại và không thể tách rời. Sự
phát triển của bất kỳ ngành kinh tế nào cũng gắn liền với vấn đề môi trường.
Điều này càng đặc biệt có ý nghĩa đối với sự phát triển của ngành kinh tế tổng
hợp có tính liên ngành, liên vùng, và xã hội hoá cao như du lịch. Môi trường
được xem là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, tính hấp
dẫn của các sản phẩm du lịch. Ảnh hưởng đến khả năng thu hút khách, đến sự
tồn tại của hoạt động du lịch.
Hình 4.3. Sơ đồ về sự ảnh hưởng của môi trường đến du lịch

Hình 4.4. Sơ đồ về sự tác động của các hoạt động du lịch đến môi trường

33
Hoạt động phát triển du lịch đồng nghĩa với việc gia tăng lượng khách
du lịch, tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng, dịch vụ và gia tăng nhu cầu sử
dụng tài nguyên. Từ đó dẫn đến sự gia tăng áp lực của du lịch đến môi trường.
Trong nhiều trường hợp, do tốc độ phát triển quá nhanh của hoạt động du lịch
vượt ngoài nhận thức và năng lực quản lý nên đã tạo sức ép lớn đến khả năng
đáp ứng của tài nguyên và môi trường, gây ô nhiễm cục bộ và nguy cơ suy
thoái lâu dài.
1. Hoạt động tham quan tự do của du khách
Hàng năm có trên 25.000 lượt khách đến thăm quan khu du lịch vào thời
kỳ cao điểm theo Ban quản lý du lịch Núi Đôi, Khu du lịch Núi Đôi đón trên
3.000 lượt khách thăm quan mỗi ngày, cao hơn các ngày thường trên 40%. Do
vậy các ảnh hưởng từ việc thăm quan của du khách đối với môi trường tại khu
di tích là không hề nhỏ các tác động gây ra bao gồm:
a) Ảnh hưởng tới tập tục sống của nhiều loài:
Hoạt động du lịch sinh thái sẽ không tránh khỏi tiếng ồn và sự xuất hiện
của con người trong các hệ sinh thái vốn dĩ tự nhiên. Nó sẽ gây ra sự thay đổi
về môi trường sống, tập tính kiếm ăn, nghỉ ngơi hay di chuyển của các loài
động vật. Từ đó làm suy giảm tính đa dạng sinh học của hệ sinh thái. Theo
điều tra nguời dân sinh sống tại khu vực Thị trấn Tam Sơn được biết khoảng 7-
10 năm trước đây tại khu du lịch có rất nhiều khỉ, sóc, chồn và nhiều loài chim
sinh sống. Tuy nhiên ngày nay do việc khai thác quá mức và việc xuất hiện của
khách du lịch đã làm cho các loài động vật này di chuyển nơi cư trú.
Theo quan sát thì ngày nay chỉ còn một số ít loài chim như chìa vôi, chim
chích bông và bói cá là hay xuất hiện tại khu di tích.
b) Rác thải làm ảnh hưởng tới môi trường:

Khách du lịch đến với Núi Đôi thường đi theo từng đoàn và có đem theo đồ
ăn khi đến tham quan. Khách du lịch thường tổ chức ăn uống ngay trong khu du
lịch ở bãi đất trống. Lượng khách du lịch là nguyên nhân chính quyết định lượng

34
rác thải tại khu di tích.
Lượng khách trung bình hàng ngày của khu di tích là dưới 100 lượt
người/ngày. Tuy nhiên vào các ngày lễ, hoặc ngày cuối tuần lượng khách du
lịch tới tham quan khu di tích có thể lên đến hàng nghìn lượt người cao điểm là
3000 lượt người/ ngày (số liệu ban quản lý cung cấp). Theo điều tra thực địa
trung bình mỗi một khách du lịch sẽ để lại 0,5 kg rác thải lại khu di tích do vậy
lượng rác thải bỏ lại sau quá trình vui chơi, ăn uống là không hề nhỏ.
2%
23%
1%
6%
68%
Chất hữu cơ dễ phân hủy Chất hữu cơ khó phân hủy
Kim loại Gốm, sứ, thủy tinh
Các loại khác
Hình 4.5. Biểu đồ tỷ lệ thành phần rác thải ở Núi Đôi
Qua bảng số liệu trên cho thấy rằng tỷ lệ rác thải hữu cơ dễ phân hủy
chiếm cao nhất là 68%. Các thành phần còn lại chiếm tỷ lệ như sau: Chất hữu
cơ khó phân hủy 6%, Kim loại 1%, Gốm sứ, thủy tinh chiếm 2%; các loại khác
chiếm 23%.
Các chất thải hữu cơ bao gồm: cơm, canh, thực phẩm thừa ôi thiu chủ
yếu phát sinh từ các quán hàng ăn uống phục vụ cho du khách, và một phần
thức ăn mang thừa mang theo khi đi tham quan của các đoàn khách.

Ngoài rác thải hữu cơ, thì trên địa bàn còn có một khối lượng lớn túi
nilon, chiếm tới 5,68% chủ yếu phát sinh từ các hoạt động thương mại và túi
nilon do khách du lịch đựng đồ ăn để lại.

35
Rác thải, nước thải, khí thải từ các hoạt động tham quan du lịch của du
khách sẽ làm ô nhiễm môi trường không khí, nước, đất làm thay đổi, suy thoái
và phá vỡ môi trường sống nơi diễn ra hoạt động du lịch.
Ngoài ra theo quan sát thực tế thì việc thu gom và xử lý rác thải tại khu
di tích là chưa triệt để. Nhiều lúc rác thải được đốt trực tiếp trong các thùng
chứa rác ngay tại khu di tích mà không được thu gom như đã nói. Ngoài ra,
trong quá trình đi khảo sát thực địa tôi còn phát hiện một bãi rác thải nhỏ trên
núi và rác thải tại đây được đốt trực tiếp chứ không có bất kì một biện pháp xử
lý nào được áp dụng. Việc đốt như thế sẽ làm phát tán các chất độc hại rất ảnh
hưởng tới môi trường không khí và môi trường đất xung quanh bãi rác thải của
khu di tích.
c) Tăng khả năng cháy rừng
Sự có mặt của du khách sẽ làm tăng khả năng cháy rừng, khách du lịch
tới tham quan khu di tích thường tổ chức các hoạt động như dã ngoại, nướng
gà, cắm trại, các đoàn là học sinh, sinh viên còn thường tổ chức các cuộc thi
văn nghệ, ngoài ra du khách nam còn hút thuốc và vứt tàn thuốc bừa bãi... với
những hành động bất cẩn đó thì nguy cơ cháy rừng là rất lớn. Mà chúng ta biết
rằng một khi đã xảy ra cháy rừng thì hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Một diện
tích lớn rừng tự nhiên sẽ mất đi kéo theo sự mất đi lâu dài môi trường sống của
nhiều loài mà không phải ngày một ngày hai có thể khắc phục được kéo theo
sự suy giảm về đa dạng sinh học.
2. Dịch vụ nghỉ ngơi ăn uống
Qua quá trình điều tra thấy hầu hết du khách đến với Núi Đôi chỉ tổ chức
các tour ngắn trong khoảng thời gian 1 ngày, không lưu trú lại nên các dịch vụ
như nhà hàng và khách sạn tại đây không phát triển.

Theo quan sát thực tế trong khu vực khu di tích chỉ có 20 quán hàng nhỏ
tự phát của người dân địa phương kinh doanh các mặt hàng như đồ lưu niệm,

Assignment, Essay
36
thổ cẩm, nhũ đá và nước giải khát nên chỉ có một lượng nhỏ rác thải phát sinh
do hoạt động kinh doanh dịch vụ. Do vậy, ảnh hưởng từ hoạt động kinh doanh
dịch vụ đến môi trường là không đáng kể.
4.4.3. Ý kiến đánh giá của người dân về ảnh hưởng của hoạt động du lịch
đến môi trường sinh thái tại khu du lịch Núi Đôi
Hoạt động du lịch có ảnh hưởng rất lớn đến môi trường sinh thái trên địa
bàn khu di tích. Sự biến đổi các thành phần môi trường không phù hợp với tiêu
chuẩn môi trường gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật. Ô nhiễm môi
trường do nhiều nguyên nhân. Nhưng có lẽ nguyên nhân quan trọng nhất là do
ý thức của con người. Để đánh giá một cách khách quan nhất tôi đã tiến hành
phỏng vấn cán bộ quản lý khu di tích, người dân địa phương, khách du lịch thu
được kết quả sau:
Bảng 4.6. Kết quả phỏng vấn thăm dò ý kiến về ảnh hưởng của hoạt động du
lịch (hoạt động thăm quan) đến môi trường tự nhiên tại khu du lịch Núi Đôi
Mức độ ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường tự
nhiên tại khu du lịch Núi Đôi
Các thông tin
Động vật Thực vật
Môi trường cảnh
quan
Đối tượng
Số lượng Không
Ảnh Ảnh
Không
Ảnh Ảnh
Không
Ảnh Ảnh
phỏng vấn hưởn hưởng hưởn hưởng hưởn hưởng
(người) biết g ít nhiều biết g ít nhiều biết g ít nhiều
Cán bộ khu
10 10 10 5 5
du lịch
Khách du
30 23 7 13 17 19 11
lịch
Người dân 30 10 20 5 25 16 14
Tổng
70 33 37 18 52 35 30 5
(Nguồn: Kết quả điều tra, 2017)

Assignment, Essay
Qua điều tra có thể nhận xét: Một nửa cán bộ quản lý khu di tích được
phỏng vấn đều cho rằng hoạt động tham quan của du khách chỉ có ảnh hưởng
nhỏ tới môi trường sinh thái khu di tích, một nửa còn lại (5 cán bộ) cho rằng

Khoá luận tốt nghiệp Đại học Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường sinh thái tại Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang

Khoá luận tốt nghiệp Đại học Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường sinh thái tại Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Khoá luận tốt nghiệp Đại học Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường sinh thái tại Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang

Similar to Khoá luận tốt nghiệp Đại học Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường sinh thái tại Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Khoá luận tốt nghiệp Đại học Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường sinh thái tại Thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang