VERGİLEMENİN SINIRLARI VE ANAYASAL KURAL ÖNERİLERİ
ESNEK VERGİLEME VE KURALLARA DAYALI VERGİLEME
1. Esnek (Müdahaleci) Vergileme Mi, Yoksa
Kurallara Dayalı Tarafsız Vergileme Mi?
Bu Sunum Şu Kaynaktan Yararlanılarak Hazırlanmıştır:
Coşkun CAN AKTAN, Malı Ayrımcılık, Ankara;2019
Sunumu Hazırlayan: Oğuzhan Ok
Prof. Dr. Coşkun Can AKTAN
2. “Esneklik ilkesi: Vergi
sistemi degişen şartlara
kolay
uyum saglamaya izin
vermelidir.”
JOSEPH E. STILITZHERBERT STEIN
“Uygun bir vergi politikası hem esnek
hem de istikrarlı olmalıdır.
Esneklik ve istikrar aynı şey demektir.
Her ikisi de dogru zamanda dogru
eylemi yapabilmek anlamına gelir.”
ESNEK(MÜDAHALECİ)
VERGILEME
4. LUDWIG VON MISES
“ Vergilemede tarafsızlık ilkesinin önemi
ancak herhangi bir verginin mevcut olması
durumunda piyasanın normal çizgisindeki
ilerlemeden sapması söz konusu
olduğunda anlaşılabilir.”
5. MÜDAHALECI VERGILEME
Ülkenin Vergi Sistemi temel iktisat politikası amaçlarını saglamak
için ‘esnek’ ve ‘dinamik’ olmalıdır ve ekonominin içinde bulundugu
duruma uymak ve bu amaçlara ulaşmak için ‘müdahaleci’ bir
araç olmalıdır.
6. www.presentationgo.com
TARAFSIZ VERGİLEME İÇİN ŞARTLAR
Herhangi bir
ayrımcılık
olmadan vergi
konularının
genel olması
Düşük Oranlı
Vergileme
Sabit Oranlı
Vergileme
Hiçbir
kişi/zümreye
ayrıcalık
tanınmaması
7. TARAFSIZ VERGİLEME
Vergiler maliye politikası
aracı olmamalıdır.
Müdahaleci vergi anlayışı
ekonomiyi olumsuz etkiler.
Müdahaleci vergi anlayışı
‘genellik’ ilkesini bozar.
8. www.presentationgo.com
KURALLARA DAYALI VERGİLEME
BAĞLAYICILIK
KANUNİLİK İLKESİNİN ÜZERİNDE
‘BAĞLAYICI’ ANAYASAL KURALLARIN
TESPİT EDİLMESİ
GENELLİK
HİÇ BİR KİMSEYE VERGİ AYRICALIĞI
SAĞLAMAMA
İSTİKRAR
KURALLARDA DÜZENLİLİK VE
SÜREKLİLİK, ANAYASAL DÜZENİN
KURULMASI
TARAFSIZLIK
İRADİ-TAKDİRİ-İHTİYARİ KARARLAR
İLE MÜDAHALEDE BULUNMAMA
VE BU SAYEDE KİŞİLERİN İKTİSADİ
KARARLARINI ETKİLEMEME
ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK
VERGİ KANUNLARININ BELİRLİ, AÇIK VE
KESİN OLMASI
10. BOZUCU MALİYETLER
Ağır vergiler kişilerin
tüketim, yatırım, tasarruf
vs. karar ve tercihleri
bozucu etkiler ortaya
çıkarır
NEDEN OLUR
BOZUCU
MALIYETLER
14. www.presentationgo.com
SONUÇ-DEĞERLENDİRME
Bağlayıcılık
Bu ilke ancak Anayasal kanunlar ile sağlanabilir.
Kurallara Dayalı Maliye
Mali Anayasa ile hükümetin yetkisini sınırlar
dahiline çekmek.
Keyfi-Davranılmaması
Hükümetin keyfi karar almasını önlemek,
böylece mali ayrımcılığı ortadan kaldırmak.
Klasik/Keynesyen
Ekonomik Düşüncesi
Klasik Maliye ‘Tarafsız Vergileme’
Keynesyen Maliye ‘Müdahaleci Vergileme’
savunurlar.
15. JAMES M. BUCHANAN
“Eğer politik kararlar parlamentoda çoğunluk
kuralı dahilinde alınıyorsa o zaman vergiler
üzerine anayasal sınırlamalar getirmek iktisadi
etkinlik açısından doğru olacaktır. Anayasal
sınırlamanın olmaması halinde çoğunluğu temsil
eden iktidar azınlıkları temsil eden gruplara
farklı ve yüksek vergiler yükleyeceklerdir ve
vergi ayrımcılığı kaynakların israf edilmesine
yol açacaktır.”