ESEI

1. 1
KERJA KURSUS PROJEK
GURU DAN CABARAN SEMASA
(EDU 3093)
JABATAN ILMU PENDIDIKAN
IPG KAMPUS PEREMPUAN MELAYU MELAKA

2. 2
HALAMAN
PENGAKUAN

3. 3
HALAMAN PENGAKUAN
“Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang
tiap-tiap satu telah kami jelaskan sumbernya.”

4. 4
Tandatangan : …………………………..
Nama penulis : NAJWA BINTI ZANINUDIN
Tarikh : 4 Ogos 2014
SENARAI
KANDUNGAN

5. 5
SENARAI KANDUNGAN
PERKARA MUKA
SURAT
Simulasi Tugasan
Halaman Judul 1
Halaman Pengakuan 3
Senarai Kandungan 5
 PENGENALAN
 INTERAKSI ANTARA KAUM
 CABARAN INTEGRASI
7
8-9
10-11

6. 6
 LANGKAH MENINGKATKAN
INTEGRASI KAUM MELALUI
PENDIDIKAN
12-16
Rujukan 18-19
ULASAN

7. 7
ISU DAN CABARAN
PENDIDIKAN
SEMASA
1.0 PENGENALAN
“Perpaduan dan Intergrasi penting supaya tenaga Negara dapat disalurkan untuk memajukan
Negara daripada digunakan untuk menyelesaikan masalah yang wujud daripada kepelbagaian
tersebut”
(Tun Abdul Razak bin Hussein Al-Haj)
Malaysia merupakan sebuah negara yang mempunyai pelbagai kaum, budaya, agama serta
kepercayaan yang dianuti. Kepelbagaian ini menyebabkan Malaysia menjadi sebuat negara yang
begitu unik di mata dunia di mana kemerdekaan negara dikongsi bersama dengan kaum lain
dengan harmoni. Masyarakat majmuk yang dimiliki oleh Malaysia menyebabkan perpaduan kaum

8. 8
menjadi agenda utama dalam satu mekanisme yang diperkenalkan oleh kerajaan iaitu Integrasi
kaum. Menurut Kamus Dewan Edisi Ketiga (1994) membawa maksud “ sesuatu perihal atau proses
penggabungan dan kesepakatan untuk menjadi satu”. Integrasi pula bermaksud “penggabungan
dua atau lebih kaum menjadi satu kesatuan”. Manakala Integrasi Nasional pula membawa makna
satu proses yang menyatupadukan pelbagai kelompik etnik dalam masyarakat melalui pengenal
atau pengwujudan satu identiti dan nilai bersama serta perasaan cinta dan banggakan tanah air.
(Shamsul Amri 2007).
Integrasi Nasional pada asasnya merupakan usaha memupuk kesefahaman dan perpaduan
antara pelbagai kaum. Sesebuah negara tidak akan mencapai sebarang kemajuan jika
masyarakatnya berpecah belah dan tidak bersatu padu. Hanya dengan kestabilan sosio-politik
serta kerjasama semua kaum, pembangunan negara dari pelbagai aspek dapat dicapai. Dalam
usaha memastikan perpaduan kaum tercapai, kerajaan telah memperkenalkan Pelan Tindakan
Perpaduan dan Integrasi Nasional yang dilaksanakan selama 5 tahun bermula tahun 2006
sehingga 2010. Pelan ini mengandungi strategi yang dirancang dari pelbagai aspek seperti strategi
politik, ekonomi, pendidikan, integrasi wilayah, keselamatan, pembangunan kawasan, penggunaan
tenaga manusia dan sebagainya. Kesemua program, pelan dan aktiviti yang diracang telah
dijalankan dengan bertujuan supaya masyarakat dapat melibatkan diri dengan memupuk hubungan
etnik yang erat antara rakyat di negara ini. Ini menunjukkan bahawa integrasi nasional adalah
perkara asas bagi mencapai kemajuan. Wawasan 2020 merupakan visi mencapai status negara
maju dan perpaduan dan integrasi merupakan aspek dan tulang belakang untuk mencapainya.
Secara keseluruhannya, Integrasi Nasional merupakan perkara yang amat penting dan
mempunyai pengaruh yang besar bagi sesebuah negara yang mempunyai pelbagai kaum
,kepercayaan serta adat yang diamalkan.
2.0 INTERAKSI ANTARA KAUM
Malaysia mempunyai 3 kaum utama iaitu Melayu, Cina dan India serta kaum-kaum minoriti
seperti Orang Asli,Kadazan,Bajau dan Penan. Setiap kaum ini berada di setiap pelusuk negara dan
ada di antara mereka yang tinggal di kawasan pedalaman. Perbezaan lokasi dan tempat
menyebabkan interaksi antara sesuatu kaum dengan kaum yang lain kurang berlaku dengan baik
malah ada yang tidak berinteraksi langsung. Tahap integrasi kaum di negara ini adalah pada tahap
‘functional’, di mana masyarakat berinteraksi disebabkan oleh keadaan atau pun jika ada tujuan
tertentu. Contohnya interaksi di tempat kerja adalah disebabkan tugasan masing-masing. Walau
bagaimanpun, jika diukur pada tahap ‘empatik’ iaitu masyarakat berinteraksi dengan cara yang

9. 9
ikhlas, jujur dan saling faham memahami antara satu sama lain masih, perkara ini jarang sekali
berlaku dalam kalangan kaum di negara ini.
Hal ini perlu dibincangkan kerana Integrasi Nasional juga mempengaruhi dalam sistem
pendidikan.Apabila terdapat pelbagai budaya,maka timbullah pelbagai sekolah yang pelbagai
aliran.Sekolah Rendah Jenis Kebangsaan Cina ,Sekolah Rendah Jenis Kebangsaan Tamil serta
Sekolah Kebangsaan. Apabila wujudnya masalah ini, benteng untuk integrasi akan terhasil dan
menyebabkan peluang interaksi antara kaum juga tidak akan wujud.Persefahaman memerlukan
interaksi yang lama untuk diertikan. Bukan mudah untuk membentuk kesepaduan daripada kaum
yang berbeza kepercayaan dan amalan budaya. Semangat perpaduan dan integrasi antara kaum
amat penting diluntur pada usia muda seawal kanak-kanak. Ini bagi melahirkan satu suasana
kesefahaman dan toleransi yang sebenar.Apabila nilai-nilai yang positif dibentuk pada usia
ini,mereka akan dapat meneruskan kerana telah dilatih untuk menjadi warga yang memahami
kepelbagaian kaum.Kanak-kanak adalah usia yang mudah dibentuk,mereka tidak pandai untuk
menipu dan kejujuran dalam hubungan antara kaum akan kelihatan dengan jelas.
Melalui pengalaman saya semasa menjalankan praktikum di sekolah, saya mendapati sekolah
menjadi wadah untuk murid-murid berinteraksi dengan guru berlainan kaum tanpa ada jurang
perbezaan kaum diantara mereka. Sebagai contoh, interaksi antara murid dengan guru lelaki
berbangsa Cina saya kira lebih rapat berbanding dengan guru-guru lain. Apabila guru berkenaan
pernah menyuarakan hasratnya untuk berpindah, ada ibu bapa murid yang sanggup datang ke
sekolah untuk berjumpa dengan beliau untuk meminta beliau menangguhkan hasrat tersebut. Saya
juga agak rapat dengan beliau kerana sama-sama terlibat melatih murid menyertai sukan peringkat
daerah. Beliau tidak lokek dalam memberikan ilmu terutama dalam mata pelajaran bahasa
Inggeris. Beliau juga sangat mengambil berat terhadap kami bertiga kerana sering meminta kami
berhati-hati semasa memandu. Walaupun beliau berbangsa Cina, beliau lebih suka menggunakan
bahasa Melayu berbanding bahasa Inggeris sekiranya berbicara dengan kami. Beliau juga banyak
memberikan kata-kata semangat kepada kami dalam apa jua keadaan. Pengalaman ini
menyebabkan saya merasakan sikap toleransi dan saling hormat-menghormati menjadi intisari
intergrasi dalam kalangan warga sekolah.
Akhir kata, isu interaksi antara kaum merupakan isu yang penting.bagi melahirkan satu negara
yang berdiri di bawah satu paksi Perlembagaan dan Rukun Negara yang maju dan disegani oleh
dunia. Sistem pendidikan negara perlu diubah an ditambah nilai dari aspek integrasi agar hasrat
Satu Malaysia akan tercapai. Sistem pendidikan merupakan asas untuk mencapai cita-cita

10. 10
tersebut.Seperti pepatah berkata, sepohon pokok tidak akan berdiri tegak jika akarnya tidak kuat.Ini
menunjukkan bahawa integrasi adalah asas yang mengukuhkan semangat bangsa Malaysia.
3.0 CABARAN INTEGRASI NASIONAL MELALUI DASAR PENDIDIKAN
Malaysia merupakan sebuah negara yang terdiri daripada pelbagai etnik yang berbeza dari
segi kepercayaan, budaya dan bahasa. Perbezaan ini menyukarkan para pemimpin untuk memacu
pembangunan negara. Oleh itu, perlu ada suatu formula yang jitu dan ampuh untuk mencapai
perpaduan dan integrasi semua etnik menjadi satu bangsa Malaysia yang bersatu. Justeru itu,
aspek pendidikan telah dijadikan salah satu wadah utama kerajaan untuk mencapai perpaduan dan
integrasi kaum di Malaysia. Pendidikan di Malaysia, menjadi salah satu sistem sosial yang paling
penting bagi perkembangan dan kemajuan Negara. Oleh yang demikian, perancangan yang rapi
dan terperinci telah dibuat untuk mencapai hasrat dan matlamat tersebut.
Bagi setiap negara yang sudah mencapai kemerdekaan, salah satu aspek penting yang amat
dititikberatkan dalam usaha untuk menuju ke arah negara yang maju dan membangun dari aspek
politik, ekonomi dan sosial ialah penekanan terhadap perlaksanaan sistem pendidikan negara.
Sistem pendidikan yang dilaksanakan di dalam sesebuah negara, penting bukan sahaja kerana
fungsi kebajikan dan sosialisasinya iaitu di mana kanak – kanak dididik untuk menjadi insan yang
berjaya dan mengenali budaya serta alam sekeliling, tetapi juga boleh digunakan sebagai wadah
untuk menyampaikan ideologi kebangsaan kepada masyarakat iaitu melalui penerapan tentang
kefahaman serta nilai – nilai positif untuk perpaduan kaum di kalangan para pelajar.
Namun begitu, tidak dinafikan usaha untuk mencapai integrasi kaum melalui dasar pendidikan
menghadapi cabaran dan halangan yang besar. Antara cabaran utama yang dihadapi untuk
mecapai perpaduan kaum ini adalah dari segi aspek perbezaan bahasa, kebudayaan, kepercayaan
dan keturunan yang mempengaruhi sesuatu kaum. Perbezaan ini menyebabkan setiap kaum di
negara ini sukar untuk menerima perubahan yang ingin dilaksanakan oleh kerajaan dalam dasar
pendidikan, kerana pada sangkaan mereka, perubahan ini melibatkan penerimaan dan
pengorbanan iaitu mereka terpaksa menerima unsur kaum lain dan mengorbankan unsur kaum
sendiri. Situasi sebegini pasti akan mendapat tentangan daripada pelbagai kaum kerana unsur
keturunan, kepercayaan, budaya dan bahasa sudah menebal dalam kaum masing-masing.

11. 11
Cabaran kedua ialah pola kedudukan kaum yang berbeza-beza juga menjadi salah satu
cabaran untuk mencapai perpaduan dan integriti kaum. Pola kedudukan kaum adalah berasaskan
sumber ekonomi ini berpunca pada zaman penjajahan iaitu dasar British yang mengamalkan
sistem pecah dan perintah (divide and rule). Di mana kedudukan ini dapat dilihat orang Melayu
menjadi petani dan menetap di kampung-kampung. Orang Cina pula di tempatkan di kawasan
lombong biji timah yang mana akhirnya menjadi pekan-pekan baru dan berkembang menjadi
bandar. Manakala kaum India pula bekerja sebagai buruh ladang getah dan menetap di estet-estet.
Untuk mencapai misi pendidikan iaitu perpaduan dan integriti kaum, jarak kedudukan kaum ini
menjadi satu cabaran yang sukar. Kerajaan perlu memikirkan satu cara untuk meletakkan murid-
murid daripada pelbagai kaum disatu sekolah yang sama supaya matlamat dasar pendidikan iaitu
untuk menyatu dan mengintegrasikan kaum dapat dicapai. Penempatan murid daripada pelbagai
kaum dalam satu sekolah atau kawasan mungkin dapat dilaksanakan sekiranya selepas
kemerdekaan, kerajaan dapat mengubah keadaan ekonomi iaitu mewujudkan pelbagai pekerjaan
yang menghapuskan pengenalan kerja mengikut kaum.
Cabaran ketiga ialah menyediakan guru yang merupakan agen kerajaan untuk menyampaikan
dan melaksanakan dasar pendidikan kepada murid dan masyarakat. Oleh itu aspek guru juga
menjadi cabaran untuk mencapai perpaduan dan integrasi kaum. Guru perlu dipersiapkan dengan
ilmu pengetahuan yang cukup dan lengkap untuk menghadapi pelbagai situasi di sekolah dan
masyarakat sekitarnya. Guru perlu memahami misi, objektif dan matlamat akhir sesuatu dasar
pendidikan supaya hasrat perlaksanaan sesuatu dasar itu terlaksana. Jika seseorang guru itu cetek
ilmu dan malas untuk mengambil tahu isu semasa, ia akan menimbulkan masalah dalam proses
pengajaran dan pembelajaran seterusnya membawa murid-murid ke arah matlamat yang salah
menyebabkan salah satu matlamat iaitu mencapai perpaduan dan integrasi antara kaum tidak
dapat dicapai. Oleh itu pihak kerajaan perlu memberi latihan dan kefahaman kepada setiap guru
apabila melaksanakan sesuatu dasar yang baru supaya segala perancangan mengikut landasan
yang betul dan generasi yang akan datang lahir sebagai individu yang mempunyai sifat cinta dan
membudayakan perpaduan dalam kehidupan bermasyarakat.
Media massa juga menjadi agen penyampai matlamat tentang dasar-dasar kerajaan
termasuklah dasar pendidikan. Media massa bukan hanya membekalkan fakta dan data tertentu. Ia
juga memberikan maklumat tentang matlamat, maksud dan kesignifikanan sesuatu
peristiwa. Media massa ini pula perlu peka apabila menyampaikan sesuatu dasar itu, lebih-lebih
lagi jika isu tersebut menyentuh isu-isu sensitif supaya tidak menimbulkan konflik dikalangan

12. 12
masyarakat. Melalui matlamat yang tepat, masyarakat akan dapat memahami kehendak dan
matlamat kerajaan dalam melaksanakan sesuatu dasar.
4.0 LANGKAH MENINGKATKAN INTEGRASI NASIONAL MELALUI PENDIDIKAN
Integrasi Melalui Budaya Ilmu
Asas utama kepada integrasi ialah ilmu serta corak pembelajaran dan pengajaran yang
diberikan. Ilmu bukan hanya dihafal dan diingat semata-mata sebaliknya ilmu perlu difahami dan
dihayati dengan mendalam. Masyarakat Malaysia dilatar tamadun utama dunia. Memberi apresiasi
yang baik terhadap nilai-nilai ketamadunan yang baik bakal mendidik generasi muda tentang
pentingnya memahami makna persamaan dan perbezaa antara kaum. Pada prinsipnya, nilai
ketamadunan memberi asas yang baik untuk integrasi. Sifat hormat menghormati, kasih sayang
sesama manusia, sifat jujur dan perbuatan adil, amanah dan timbang rasa, tolak ansur dan sikap
sederhana adalah nilai yang menyumbang ke arah intergrasi. Penerapan budaya ilmu dalam
kalangan murid membolehkan mereka mempelajari nilai-nilai kemasyarakat daripada kaum lain
untuk dijadikan sandaran dalam kehidupan seharian.
Pelaksanaan Rancangan Integrasi Murid Untuk Perpaduan (RIMUP)
Sekolah merupakan salah satu agen berkesan kearah menyatupadukan murid-murid. Peranan
sekolah sebagai agen perpaduan menjadi lebih berkesan jika kegiatan-kegiatan khas dijalankan
bersama di antara ketiga-tiga jenis sekolah berkenaan iaitu Sekolah Kebangsaan (SK), Sekolah
Rendah Jenis Kebangsaan Cina (SRJK C) dan Sekolah Rendah Jenis Kebangsaan Tamil (SKRJ
T) terutamanya sekolah-sekolah di dalam satu kawasan yang sama atau berhampiran. Peluang
bergaul dan bermesra di kalangan murid-murid bagi ketiga-tiga jenis sekolah perlu dirancang dan
dilaksanakan dengan baik bagi memastikan proses integrasi murid-murid pelbagai kaum dapat
dipupuk dan dibina lebih awal sebelum mereka masuk ke sekolah menengah.
Program RIMUP dilaksanakan melalui kegiatan yang berasaskan kepada aktiviti
kecemerlangan akademik, aktiviti kesukanan dan permainan, aktiviti kokurikulum, aktiviti khidmat
masyarakat, aktiviti meningkatkan patriotism dan aktiviti virtual melalui e-Integrasi. Matlamat utama
program RIMUP dilaksanakan adalah untuk meningkatkan interaksi antara kaum dalam kalangan
murid-murid sekolah rendah di samping menyemai semangat kekitaan bermula usia yang paling
muda. Pelaksanaan RIMUP ini telah membuka peluang kepada murid-murid pelbagai kaum untuk
bergaul dengan mesra tanpa mengira warna kulit, agama dan bangsa. Tambahan pula, program

13. 13
RIMUP ini turut memberi peluang kepada ketiga-tiga sekolah untuk berkongsi menggada dan
menggunakan kemudahan serta peralatan. Dengan cara ini, murid-murid dapat menggunakan
kemudahan yang tidak terdapat disekolah mereka. Perkongsian ini juga dapat menjimatkan
perbelanjaan untuk mengadakan kemudahan atau peralatan tersebut bagi sekolah-sekolah yang
tidak mempunyai kemudahan atau peralatan itu. Pelaksanaan RIMUP dapat menyemai sikap
saling tolong menolong antara satu sama lain serta dapat mewujudkan suasana yang harmoni
antara kaum di sekolah.
Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Pengantar Utama di Sekolah Kepelbagaian Murid
Kepelbagaian budaya masyarakat Malaysia telah mewujudkan persekitaran semula jadi yang
kondusif untuk melahirkan murid yang mahir dalam lebih daripada satu bahasa. Menurut Azirah
Hashim, Bahasa Inggeris memasuki Malaysia pada zaman penjajahan dan telah menjadi bahasa
pengajaran di sekolah dan di peringkat pengajian tinggi (Norliza Rofli dan Eddin Khoo, 2009).
Menurut Norliza Rofli & Eddin Khoo (2009), bahasa-bahasa terpenting mengikut rencaman bangsa
negara kita ialah Bahasa Melayu, Bahasa Cina dan Bahasa Tamil. Manakala di Malaysia Timur,
bahasa Kadazan dan bahasa Iban merupakan bahasa utama. Namun begitu, bahasa Melayu telah
dimajukan sebagai satu kaedah untuk menyatupadukan masyarakat yang berbilang bangsa dan
bahasa. Penggunaan satu bahasa sebagai bahasa pengantar dalam sesebuah negara adalah
sangat penting supaya perhubungan dan persefahaman antara satu kaum dengan kaum yang lain
dapat diwujudkan tanpa menimbulkan perasaan curiga sekali gus mengeratkan perpaduan dan
keharmonian di negara ini.
Pelaksanaan penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa utama dalam proses pemerolehan
dan pengembangan ilmu adalah selaras dengan perancangan Jawatankuasa Pelajaran Razak
1956 yang diperkukuh Jawatankuasa Penyemak Pelajaran Rahman Talib 1960 dan termaktub
dalam Akta Pelajaran 1961 serta Akta Pendidikan 1996. Walaupun, bahasa Melayu merupakan
bahasa rasmi yang dituturkan oleh rakyat Malaysia, namun pelbagai etnik Malaysia dibenarkan
bertutur dalam bahasa masing-masing. Kementerian Pelajaran Malaysia telah berusaha
menggerakkan program memperkasakan Bahasa Melayu dan bahasa Inggeris pada semua
peringkat sekolah (Berita Harian, 2010). Oleh itu, guru hendaklah memainkan peranan yang
penting untuk menyemai semangat cintakan bahasa Melayu kepada generasi muda terutama
sekali kepada murid sekolah supaya mereka fasih berbahasa Melayu, menghormati dan berbangga
dengan bahasa Melayu sebagai identiti rakyat Malaysia.

14. 14
Antara program yang guru boleh jalankan adalah seperti Bulan Bahasa dan Sastera, Bulan
Membaca, kem penulisan, teater, kuiz dan sebagainya. Program-program ini secara tidak langsung
dapat memupuk budaya membaca dalam kalangan murid pelbagai kaum. Selain itu, program-
program ini juga dapat mengembangkan ilmu pengetahuan dan isu semasa serta menambahkan
kosa kata dalam bahasa Melayu. Program-program sebegini dapat menunjukkan komitmen guru
dalam memastikan semua murid dii sekolah dapat menguasai bahasa Melayu. Guru juga bukan
sahaja boleh menggalakkan pelbagai penyertaan daripada kalangan murid malah dapat
mengeratkan lagi perpaduan antara kaum di sekolah.
Di samping itu, para guru juga hendaklah memperbaiki diri dari segi aspek penggunaan bahasa
yang tepat sebelum menyampaikan ilmu kepada murid yang berbilang kaum agar penyampaian
maklumat menjadi lebih berkesan. Guru hendaklah mengambil peluang untuk menghadiri ceramah
atau seminar yang berkaitan bahasa Melayu yang dianjurkan oleh pihak tertentu seperti pihak
Dewan Bahasa dan Pustaka. Hal ini berupaya memberikan input dan pengetahuan baru kepada
para guru terutama sekali kepada guru bahasa Melayu untuk memperkasakan pengetahuan
mereka dalam bidang ini. Sebagai contoh, Seminar Bahasa Rojak yang dianjurkan oleh Dewan
bahasa Pustaka dapat membantu para guru bahasa Melayu bagi mengenal pasti bentuk dan
penggunaan bahasa rojak dalam mencari kaedah membimbing penggunaan bahasa yang baik
dalam pelbagai konteks serta situasi (Azahari Edin, Ogos 2007). Hal ini dapat membendung gejala
penggunaan bahasa rojak dalam kalangan murid pelbagai kaum sekali gus memartabatkan bahasa
Melayu di persada dunia.
Selain itu, guru juga boleh mengadakan pameran bahasa Melayu di sekolah yang mempunyai
pelbagai kaum. Pameran bahasa Malaysia boleh diadakan selama satu atau dua hari supaya
kesan pembelajaran yang dilalui oleh murid adalah lebih lama disebabkan oleh konsep pameran
yang santai dan tidak membosankan. Guru boleh bertindak sebagai pembimbing dan menyediakan
bahan-bahan yang diperlukan oleh murid serta menjadi pemantau ketika pameran berlangsung.
Oleh itu, murid-murid dapat menyediakan bahan pameran dan mencipta bahan seperti kolaj,
lukisan, buku skrap dan sebagainya berdasarkan bimbingan yang telah diberikan oleh guru
mereka. Sebagai contoh, setiap kelas akan membuka satu unit pameran yang berkait rapat dengan
bahasa kebangsaan. Antara aspek-aspek yang boleh diadakan dalam pameran adalah seperti
suku kata, perbandingan ejaan baharu dan lama, imbuhan, peribahasa dan lain-lain lagi dalam
bentuk permainan interaktif, nota, buku skrap, penerangan dan sebagainya. Hal ini sekali gus
dapat memupuk kreativiti dan inovasi daripada penciptaan bahan dalam kalangan murid. Murid
juga dapat berusaha untuk mencari ilmu tambahan di luar bilik darjah serta berani dan yakin untuk

15. 15
memberikan penerangan tentang ilmu bahasa Melayu kepada pengunjung sewaktu pameran
diadakan. Di samping itu, guru juga boleh mengadakan lawatan untuk melihat pameran yang telah
diadakan oleh badan-badan tertentu. Sebagai contoh, Pameran Sejarah Bahasa Melayu yang
diadakan oleh pihak Muzium Negara dapat memaparkan sejarah bahasa Melayu melalui grafik
sejarah kreatif, naratif (huraian) yang tepat, fakta sejarah yang mudah difahami dengan aktiviti
santai seperti kuiz dan permainan (Kosmo, Oktober 2012). Apabila terdapat penganjuran lawatan
yang bermanfaat ini, maka murid mendapat pelbagai input dan pengetahuan yang bermakna
melalui lawatan sambil belajar. Sekurang-kurangnya mereka dapat mempelajari kepelbagaian
bahasa Melayu mengikut daerah, dialek sosial, tokoh-tokoh dan hasil karya sastera dan
sebagainya di pameran yang telah dikunjungi.
Penerapan nilai-nilai murni
Seorang guru perlu menerapkan nilai-nilai yang membangkitkan semangat satu bangsa iaitu
Bangsa Malaysia di kalangan murid-murid bermula dari usia yang muda, seperti kata
pepatah, melentur buluh biarlah dari rebungnya. Masyarakat guru diberi amanah yang berat kerana
mereka turut berperanan membentuk akhlak serta jati diri murid. Nilai kesucian, kesabaran,
kesempurnaan dan keamanan perlu disemai di kalangan anak bangsa. Guru juga perlu berfungsi
mewujudkan rakyat berbilang bangsa yang bersatu padu dan teguh. Pada peringkat awal sekolah,
jati diri murid boleh dipupuk melalui kurikulum, program ko-kurikulum dan sukan. Guru sebagai
pendidik perlu memastikan diri bersedia untuk berusaha lebih inovatif, proaktif, mampu mencipta
kelainan dan menjadi contoh teladan yang baik untuk memupuk nilai-nilai jati diri kepada murid-
murid menerusi proses pengajaran dan pembelajaran. Sebagai contoh, guru tidak boleh menjadi
seorang anti budaya etnik lain. Guru perlu menerapkan nilai murni dalam semua mata pelajaran
yang diajar. Penerapan nilai-nilai murni serta penekanan yang lebih jitu dalam usaha mendidik
murid-murid agar selaras dengan Falsafah Pendidikan Negara. Fungsi utama pendidik ialah
sebagai agen pemasyarakatan dan pembudayaan dalam menerapkan nilai-nilai tersebut.
Kesepaduan lima sifat utama iaitu Jasmani, Emosi, Rohani, Intelektual dan Sosial penting untuk
menghasilkan keseimbangan dalam melahirkan individu yang berakhlak.
Kreativiti guru dalam usaha menerapkan elemen perpaduan dalam kalangan murid
sekolah rendah
Selain itu, guru perlu menganjurkan aktiviti-aktiviti yang dapat menerapkan elemen
perpaduan. Elemen perpaduan dapat diterapkan dalam aktiviti-aktiviti yang boleh meningkatkan
semangat patriotik, menanamkan sifat hormat-menghormati dan peka terhadap sensitiviti
masyarakat pelbagai kaum. Contohnya aktiviti pertunjukan kebudayaan, sambutan hari

16. 16
kemerdekaan, ceramah, tayangan video, serta pertandingan yang boleh memupuk kecintaan murid
terhadap negara ini. Sambutan hari kemerdekaan mampu menyemarakkan serta meningkatkan
lagi semangat cintakan tanah air yang ada dalam diri pelajar. Melalui aktiviti seperti ini, kerjasama
antara kaum dapat diterapkan dan perpaduan akan wujud dengan sendirinya. Pertemuan dan
kerjasama dalam menjayakan aktiviti yang dirancang akan menyemai perpaduan antara pelajar.
Dalam proses pengajaran dan pembelajaran pula, guru boleh merancang aktiviti yang sesuai bagi
semua bangsa contohnya, menyediakan permainan bahasa, kuiz dan sebagainya. Permainan
bahasa penting dalam mewujudkan kelas yang mesra budaya di mana murid-murid dapat bertukar-
tukar maklumat tentang sebutan sesuatu perkara dalam bahasa mereka sendiri. Contohnya,
sebutan “apa khabar” orang Melayu menyebut “apa khabar”, orang Cina menyebut “ni hao ma”,
dan orang India menyebut “wane’ kem”. Guru boleh menggalakkan aktiviti berkumpulan yang terdiri
daripada pelbagai budaya dengan menggabungkan murid-murid Cina, India, dan Melayu dalam
satu kumpulan tempat duduk ataupun apabila beraktiviti. Kekerapan murid bersama akan
mengeratkan perhubungan antara kaum. Dengan mencampuradukkan murid-murid yang berbilang
kaum ini, murid-murid ini akan boleh berkomunikasi dan berinteraksi sesama mereka.
Kaedah yang boleh digunakan oleh guru ialah dengan menyerap budaya dari pelbagai kaum
mengikut kesesuaian aktiviti yang ingin dijalankan. Sebagai contoh, semasa aktiviti pengajaran dan
pembelajaran, guru boleh memasukkan unsur budaya sesuatu bangsa dalam aktiviti yang
dijalankan dengan penjelasan bersama campuran unsur budaya. Justeru murid-murid akan
mengetahui dengan lebih lanjut tentang sesuatu bangsa dan mereka akan cuba menghormati dan
menghargai budaya setiap kaum. Guru boleh memilih tajuk pembelajaran yang berkaitan dengan
kepelbagaian budaya contohnya seperti perayaan di Malaysia, permainan tradisional, pakaian
tradisional, makanan dan kesenian. Apabila guru mengaitkan isi pembelajaran dengan budaya
kaum yang berkaitan, murid- murid akan tahu bahawa budaya mereka itu bukan sekadar warisan
tetapi ia juga bersangkut paut dengan ilmu pengetahuan. Contohnya dalam subjek sains iaitu
dalam topik pengawetan makanan, guru boleh mengaitkan pelbagai cara mengawet makanan yang
terdapat dalam budaya pelbagai kaum. Misalnya kaum kadazan menghasilkan sejenis makanan
yang dinamakan ‘basou’ dengan cara menjeruk nasi dan ikan. Kaum cina pula membuat kuih pau
dengan cara pengukusan. Selain itu, dalam subjek pendidikan Islam pula guru boleh mengaitkan
adab terhadap orang yang lebih tua dengan budaya Melayu seperti adab melintas di hadapan
orang tua dan bersalaman dengan orang tua. Jika dalam subjek Pendidikan Moral pula, guru boleh
mengaitkan adab menghormati orang tua itu dalam budaya India dan Cina. Satu lagi subjek yang
boleh mengaitkan isi pembelajaran dengan budaya pelbagai kaum ialah subjek sejarah. Dalam

17. 17
subjek ini, guru boleh mengaitkan pelbagai kebudayaan. Contohnya budaya Cina dan Melayu yang
digabungkan lalu mewujudkan budaya Baba dan Nyonya di Melaka. Meskipun mengaitkan budaya-
budaya pelbagai kaum dalam pelbagai subjek mungkin hanya selingan, namun impaknya boleh
jadi besar kepada murid- murid jika ia sering dilakukan.
Selain itu, guru juga boleh menggunakan kaedah belajar sambil bermain. Kaedah main
merupakan satu kaedah yang amat sinonim dalam P&P sekolah rendah. Main merupakan satu
aktiviti yang menyeronokkan dan dapat menarik perhatian murid- murid. Dalam budaya pelbagai
kaum seperti kaum Melayu, Cina, India, Bajau, Iban dan sebagainya pasti ada permainan tradisi.
Permainan tradisi juga merupakan satu budaya. Dengan menggunakan permainan tradisi sesuatu
kaum dalam P&P, guru bukan sahaja boleh mengajar topik yang perlu diajar tetapi pada masa
yang sama boleh menyerapkan ilmu pengetahuan tentang budaya sesuatu kaum itu kepada murid-
muridnya. Contoh yang paling mudah ialah dalam subjek Pendidikan Jasmani. Permainan
tradisional boleh digunakan dalam mengajar murid- murid tentang pergerakan asas yang meliputi
pergerakan lokomotor, pergerakan bukan lokomotor dan manipulasi alatan. Misalnya dalam
permainan ketingting yang merupakan salah satu permainan tradisi Melayu, murid boleh belajar
tentang pergerakan lokomotor ketingting( melompat dengan satu kaki) dan pergerakan bukan
lokomotor iaitu imbangan badan. Permainan masyarakat India seperti Kabaddi pula boleh
digunakan untuk dijadikan permainan kecil. Selain daripada subjek Pendidikan Jasmani, guru juga
boleh menggunakan permainan tradisi ini dalam subjek lain seperti subjek Matematik dan Bahasa
Melayu. Contohnya dalam subjek Matematik, guru boleh menggunakan permainan batu seremban
untuk mengajar murid mengira. Dalam subjek bahasa Melayu pula, guru boleh menggunakan
permainan baling kelapa dalam proses pengukuhan perbendaharaan kata dalam kalangan murid
dengan memanipulasikan peraturan permainan tersebut.
Untuk mencapai perpaduan dan integrasi kaum di negara ini bukanlah suatu tugas yang
mudah. Proses untuk mencapai perpaduan dan integrasi mengambil masa yang lama serta
memerlukan perancangan yang teliti, tepat dan bijaksana. Bidang pendidikan merupakan bidang
yang paling penting dan sesuai untuk mencapai hasrat kerajaan menyatupadukan dan
mengintegrasikan pelbagai kaum. Oleh yang demikain, pelbagai dasar pendidikan telah dirancang
dan dilaksanakan secara berperingkat-peringkat sesuai dengan suasana dan keadaan semasa
untuk mencapai matlamat tersebut. Setiap dasar yang dilaksanakan oleh kerajaan telah
menghadapi tentangan dan cabaran yang berbeza daripada pelbagai kaum di negara ini.
Seringkali faktor sikap mementingkan kaum sendiri melebihi kepentingan negara menjadi
penghalang kejayaan sesuatu dasar. Justeru itu, untuk mencapai perpaduan kaum secara mutlak

18. 18
semua pihak perlu meletakkan kepentingan negara melebihi kepentingan diri dan kaumnya.
Sekiranya sikap ini tidak dapat dipraktikkan oleh semua kaum, hasrat untuk mencapai perpaduan
dan integrasi di negara ini hanya menjadi angan-angan yang tidak mungkin dapat dicapai.

19. 19
RUJUKAN
RUJUKAN
Abdullah Hassan Ainon Mohd (2006), Kemahiran Interpersonal Untuk Guru, PTS
Professional Publishing Sdn.Bhd
Arkib. (2012, 10 Februari). Rais: Luaskan Pameran Sejarah Bahasa Melayu. Kosmo
Online.http://kosmo.com.my/kosmo/content.asp?y=2012&dt=1002&pub=kosmo&sec=ter
kini&pg=bt_21.htm. Diakses pada 20 Julai 2014
Awang Sariyan. (2008). Memartabatkan Bahasa Melayu.

20. 20
http://www.dbp.gov.my/lamandbp/main.php?Content=articles&ArticleID=769. Diakses
pada 19 Julai 2014
Azahari Edin. (2007, 15 Ogos). Seminar Bahasa Rojak: Kecelaruan Penggunaan Bahasa
Melayu. Berita Harian Online. http://www.dbp.gov.my/klikdbp/klikdbp1ogos7.pdf. Diakses
pada 19 Februari 2013.
Bryan Coombs (1995), Mengajar Secara Efektif, Institut Terjemahan Negara Malaysia
Dr.Choong Lean Keow(2008). Falsafah Dan Pendidikan Di Malaysia Untuk Program
Perguruan Pendidikan Rendah Empat Tahun:Penerbitan Multimedia Sdn Bhd
Habibah Elias, Zaidatol Akmaliah Lope Pihie, Rahil Mahyuddin (2005), Competencies
Needed by Teachers Implication For Best teaching Practises, Universiti Putra
Malaysia Serdang
Mahdi Shuid et. al. (2010). Pendidikan Negara Bangsa Malaysia. Selangor: Penerbitan
Multimedia Sdn. Bhd.
Mohamad Abdullah. (2012, 25 Mac). Belajar, Bertindak Untuk Hidup Bersama.Harian Metro
Online.
http://www.hmetro.com.my/myMetro/articles/Belajar_bertindakuntukhidupbersama//Article/
index_html. Diakses pada 1 Mac 2013.
Mohamed Maliki Mohamed Rapiee. (2012, 24 Oktober). Perjuangan Didik Anak Bangsa.
Harian Metro Online.
http://www.hmetro.com.my/myMetro/articles/Perjuangandidikanakbangsa//Article/index_
html. Diakses pada 2 Mac 2013.
Mohd Ayob. (2010, 11 Disember). Memartabatkan Bahasa Melayu Sebagai Saluran
Penguasaan Ilmu. Berita Harian Online.
http://www.bharian.com.my/articles/MemartabatkanbahasaMelayusebagaisaluranpengu
asaanilmu/Article. Diakses pada 19 Julai 2014.
Noor Mohamad Shakil Hameed. (2012, 8 Mac). Sekolah Semai Benih Perpaduan. Harian Metro
Online.
http://www.hmetro.com.my/myMetro/articles/Sekolahsemaibenihperpaduan/Article/index_ht
ml. Diakses pada 20 Julai 2014.
Norliza Rofli, Eddin Khoo. (2009). Kebudayaan Malaysia: Satu Pengenalan. Kuala Lumpur:
Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara.

21. 21
Lee Lam Thye. (2009). Konsep 1 Malaysia Hapus Polarisasi Kaum.
http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/component/content/article/361-bahan-
maklumat/6732-konsep-1malaysia-hapus-polarisasi-kaum.html.
Diakses pada 20 Februari 2013.
Jabatan Penerangan Malaysia. 1 Malaysia: Rakyat Didahulukan
Pencapaian Diutamakan.
http://www.kpkk.gov.my/pdf/Booklet_1Malaysia.pdf. Diakses pada 20 Februari 2013.
Jabatan Penerangan Malaysia. Memartabatkan Bahasa Melayu Melalui Sistem Pendidikan.
http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/component/content/article/36-mengenai-
pendidikan/7323-memartabatkan-bahasa-melayu-melalui-sistem-pendidikan-.html
Sidek Baba (2008). Budaya Ilmu dan Asas Intergrasi. Pendidik. Ampang, Selangor. Widad
Publications Sdn. Bhd. M/s : 58-59.

22. 22
LAMPIRAN