PERANAN GURU DALAM MEMBINA INTEGRASI NASIONAL KE ARAH MEMUPUK PERPADUAN DI SEKOLAH Guru bertanggungjawab sebagai agen perpaduan dan mendidik pelajar dengan nilai perpaduan dalam mengekalkan keharmonian antara kaum

1. ISI KANDUNGAN
PERKARA MUKA SURAT
PENGHARGAAN 1
ISI KANDUNGAN 2
1.0 PENDAHULUAN 3
2.0 KONSEP INTEGRASI NASIONAL DAN PERPADUAN 3
3.0 PERANAN GURU DALAM MEMBINA INTEGRASI NASIONAL KE
ARAH MEMUPUK PERPADUAN DI SEKOLAH
3.1 Melaksanakan Aktiviti Yang Menerapkan Semangat Patriotisme
Secara Berterusan di Sekolah
3.2 Membentuk Keperibadian dan Nilai-Nilai Murni dalam diri Murid
3.3 Penerapan Melalui Aktiviti-Aktiviti Kokurikulum Terhadap Murid-
Murid
3.4 Penerapan Melalui Aktiviti-Aktiviti Kurikulum Terhadap Murid-
Murid
3.5 Strategi rancangan pengajaran harian ketika Proses Pengajaran
dan Pembelajaran didalam Bilik Darjah
4
4
4
5
5
6
4.0 KESIMPULAN 7
RUJUKAN 8

2. 2
1.0 PENDAHULUAN
Perpaduan dan integrasi merupakan dua perkara yang saling berkait diantara satu sama
lain dan sering digunakan disekeliling kita. Namun demikian, perpaduan dan integrasi
merupakan antara dua perkara yang berbeza-beza. Perpaduan negara ialah satu keadaan di
mana rakyat dari pelbagai kumpulan etnik, agama dan wilayah, hidup dengan aman sebagai
satu bangsa yang bersatu dengan memberi komitmen yang penuh kepada identiti
kebangsaan berlandaskan kepada Perlembagaan Persekutuan dan Rukun Negara.
Manakala integrasi nasional merupakan satu proses dinamik yang merapatkan masyarakat
antara negeri dan wilayah bagi membentuk satu bangsa Malaysia yang mempunyai
identitinya sendiri berteraskan Perlembagaan Persekutuan dan Rukun Negara.
2.0 KONSEP INTEGRASI NASIONAL DAN PERPADUAN
Integrasi merupakan satu proses bagi mewujudkan satu identiti nasional dalam kalangan
kumpulan yang terpisah daripada segi budaya, sosial dan lokasi dalam sesebuah unit politik.
Manakala, perpaduan pula boleh diertikan sebagai satu proses yang menyatupadukan
seluruh masyarakat dan negara supaya setiap anggota masyarakat dapat membentuk satu
identiti dan nilai bersama serta perasaan cinta dan banggakan tanah air. (Shamsul Amri
2011). Perpaduan masyarakat merupakan sebahagian komponen yang penting daripada
pembangunan negara. Oleh itu, mustahak bagi kita meneliti latarbelakang dan ciri-ciri
masyarakat majmuk di negara kita (Sanusi Osman, 1979). Jika digabungkan kedua-dua
perkataan ini, integrasi dan juga perpaduan bermaksud mewujudkan satu masyarakat bersatu
padu dengan satu identiti nasional. Kerjasama ini boleh dibentuk melalui integrasi wilayah,
ekonomi, kebudayaan, sosial, pendidikan dan politik. Dalam konteks politik di Malaysia,
integrasi dan perpaduan tidak banyak melibatkan unsur-unsur asimilasi tetapi lebih mirip
kepada integrasi, akomodasi dan akulturasi. (A. Ridhuan Tee, 2010). Menurut Ting Chew Peh

3. 3
(1987), proses mencapai sebuah masyarakat integrasi bukanlah sesuatu yang mudah.
Integrasi adalah suatu proses yang kompleks.
3.0 PERANAN GURU DALAM MEMBINA INTEGRASI NASIONAL KE ARAH MEMUPUK
PERPADUAN DI SEKOLAH
Guru bertanggungjawab sebagai agen perpaduan dan mendidik pelajar dengan nilai
perpaduan dalam mengekalkan keharmonian antara kaum
3.1 Melaksanakan Aktiviti Yang Menerapkan Semangat Patriotisme Secara
Berterusan di Sekolah
Sistem Pendidikan telah dijadikan sandaran bagi memperteguhkan sentiment
kenegaraan dan patriotism kerana ia dianggap agen sosial yang menyatukan semua
masyarakat tanpa mengira perbezaan kaum, agama dan keturunan (Haris Md. Jd 1990).
Guru sangat berperanan dalam menerapkan semangat patriotisme didalam jiwa murid-
murid supaya sekolah akan menjadi harmoni dan aman. Diantara aktiviti-aktiviti yang
boleh memupuk semangat ini dalam kalangan murid-murid ialah seperti Sambutan Bulan
Kemerdekaan yang saban tahun dijalankan di setiap sekolah seluruh Malaysia. Murid
akan dapat menghayati semangat ini melalui acara-acara seperti aktiviti
mendeklamasikan sajak, pidato, sayembara puisi, syair dan nyanyian patriotik serta karya
kreatif murid-murid. Selain itu, guru dan juga sekolah boleh menerapkan konsep 1
Malaysia dimana konsep ini adalah pemangkin untuk mewujudkan dan membina negara
serta bangsa yang mempunyai sikap kesamaan dan juga kekitaan disamping
mengamalkan sikap hormat-menghormati, ikhlas dan saling percaya tanpa mengira
bangsa dan juga kaum. Disamping itu, ia akan memberikan sebuah peluang kepada
murid-murid pelbagai kaum untuk berinteraksi dalam pelbagai aktiviti di sekolah. Serta
mereka juga akan dapat membina jati diri dan menanam semangat cintakan kepada
bangsa dan negara.
3.2 Membentuk Keperibadian dan Nilai-Nilai Murni dalam diri Murid-Murid

4. 4
Guru juga berperanan dalam menyemaikan nilai murni termasuklah nilai
perpaduan kaum kepada pelajar di sekolah. Penghayatan nilai murni merupakan satu
dasar yang boleh memberikan keseimbangan dalam pembangunan ekonomi dan sosial
dalam masyarakat berbilang kaum di Malaysia (Zaliza & Norlin 2009). Nilai-nilai murni
boleh diterapkan melalui kurikulum Pendidikan Agama Islam & Pendidikan Moral,
Kurikulum Sejarah dan lain-lain. Penanaman nilai murni yg dpt menyatupadukan semua
kaum serta memberi peluang berinteraksi walaupun aliran fahaman dan pemikiran yang
berlainan antara satu sama lain. Pendidikan nilai murni di sekolah penting sebagai
penggerak utama dalam pembinaan insan. Peranan pihak sekolah dan guru dalam
menerapkan nilai murni dalam kalangan pelajar adalah lebih berkesan berbanding
dengan pihak lain kerana pelajar menerima pendidikan secara formal dan sistematik di
sekolah (Abd Rahim 2001).
3.3 Penerapan Melalui Aktiviti-Aktiviti Kokurikulum Terhadap Murid-Murid
Semangat perpaduan dapat diperkukuh apabila pelajar berbilang kaum bekerja
bersama-sama dalam menjayakan sesuatu program atau kegiatan kokurikulum, Selain
mengukuhkan perpaduan, kokurikulum memberi peluang kepada pelajar untuk
berinteraksi dan memupuk pelbagai kemahiran yang berguna dalam kehidupan seperti
kemahiran berkomunikasi, kerja berpasukan, berfikiran kritis, bijak menyelesaikan
masalah serta memupuk nilai keusahawanan dan kepimpinan (Abdul Rahman Mohamed,
2018). Diantara aktiviti kokurikulum yang guru boleh laksanakan di sekolah-sekolah ialah
Perkhemahan Badan Beruniform seperti Pengakap, Pandu Puteri, Bulan Sabit Merah dan
sebagainya yang mewujudkan semangat kekitaan dan bekerjasam apabila menjalankan
aktiviti.melalui aktivi ini juga perpaduan di antara peserta-peserta perkhemahan yang
datang dari latar belakang yang berbeza dan kebudayaan berbeza. Selain itu, aktiviti yang
memupuk semangat integrasi nasional dalam kalangan murid ialah Sukan Tahunan
Sekolah. Aktiviti ini bukan semata-mata untuk kesihatan tetapi untuk perpaduan. Matlamat
utama hari sukan ialah mewujudkan persefahaman, semangat kekitaan dan perpaduan
diantara pelajar-pelajar sekolah. Pada hari sukan, aktiviti permainan, perarakan dan
perhiasan khemah membina murid sebagai satu kumpulan yang majmuk. Selain itu
terdapat pelbagai lagu aktiviti kokurikulum yang dapat diterapkan semangat perpaduan si
sekolah seperti kuiz bina bangsa, kempen cintakan warisan seni, bangsa dan negara,

5. 5
kempen kibar jalur gemilang, pertandingan hias bilik darjah sempena hari kemerdekaan
dan juga perbahasan perpaduan.
3.4 Penerapan Melalui Aktiviti-Aktiviti Kurikulum Terhadap Murid-Murid
Penduduk Malaysia terdiri tiga kaum utama iaitu Melayu, Cina dan India serta kaum-
kaum minoriti yang lain. Kewujudan masyarakat berbilang kaum di negara ini kesan
daripada penjajahan British ke atas Tanah Melayu sekitar yang telah membawa masuk
secara besar-besaran orang-orang Cina dan India untuk bekerja di lombong-lombong
dan ladang-ladang. Dasar “pecah dan perintah” yang diperkenalkan oleh British
menyebabkan wujudnya pemisahan dari segi tempat tinggal dan pekerjaan antara
orang Melayu, Cina dan India. Ini memberi implikasi besar bukan sahaja kepada
polarisasi dan hubungan kaum malah kepada sistem pendidikan di negara hingga ke
hari ini (Abdul Halim Ramli 2009). Melalui kurikulum, guru mampu memberi peranan
dengan menerapkan pembelajaran dengan membudayakan suasana perpaduan didalam
bilik darjah. Contohnya, guru hendaklah memberi perhatian dalam memeberi
kesamarataan hak keatas murid-muridnya tanpa mengira kaum dan bangsa. Disamping
itu, guru boleh mengadakan aktiviti lawatan sambil belajar bersama murid-murid dengan
membawa mereka ke tempat-tempat yang mewujudkan semangat perpaduan antara
kaum. Melalui peranan guru ini, nilai-nilai kemesraan serta integrasi nasional antara
bangsa dan kaum mampu dipupuk.
3.5 Strategi rancangan pengajaran harian ketika Proses Pengajaran dan
Pembelajaran didalam Bilik Darjah
Guru perlu memiliki kreativiti yang tinggi dalam menggalakkan perpaduan ketika
proses pengajaran dan pembelajaran dijalankan sama ada secara langsung mahupun
tidak langsung. Guru perlu sentiasa mencipta suatu keadaan status yang sama
terutamanya melibatkan pelajar dari kaum yang berlainan supaya mereka akan
mempunyai matlamat yang sama semasa guru memberikan suatu tugasan. Walaupun
bukan semua jenis hubungan dapat mewujudkan perpaduan tetapi hubungan sama status
yang mendalam, persefahaman dan saling menghormati di antara ahli kumpulan kaum
yang berbeza (Rosman & Kassim 2008). Oleh itu, pelajar akan digalakkan dan dipupuk
kerjasama antara kaum oleh guru dalam menyiapkan tugasan bersama-sama demi

6. 6
mencapai matlamat bersama. Bagi memupuk semangat perpaduan dan integrasi national
semasa proses pengajaran dan pembelajaran didalam bilik darjah, setiap aktiviti-aktiviti
secara berkumpulan yang melaksanakan projek-projek sekolah, seperti kajian sains,
persembahan, dan lain-lain hendaklah diberikan secara adil dan saksama keatas semua
kaum dan bangsa. Ini memberikan peluang kepada semua pelajar yang terdiri daripada
pelajar yang berbilang kaum dan agama untuk berinteraksi antara satu sama lain serta
melibatkan diri dengan semua aktiviti yang dianjurkan oleh pihak sekolah.
4.0 KESIMPULAN
Secara kesimpulannya, para guru perlu menghayati dan melaksanakan keperluan
sepenuhnya kurikulum yang dirangka oleh pihak kerajaan untuk memastikan mereka berjaya
memupuk dan memantapkan nilai perpaduan dalam kalangan pelajar. Guru juga mempunyai
peluang untuk mempengaruhi pelajar tentang kepentingan nilai, sikap dan kepercayaan
budaya antara kaum. Murid dididik dan dibimbing oleh guru untuk berfikir tentang kebaikan
dan kepentingan mewujudkan semangat perpaduan kaum dalam masyarakat yang terdiri
daripada pelbagai kaum. Ini kerana ilmu kenegaraan mampu melahirkan warganegara yang
beretika tinggi dan juga dapat hidup bersama-sama dengan kaum lain dalam semangat
perpaduan yang tinggi. Selain itu, guru hendaklah menggalakan penggunaan bahasa
kebangsaan di sekolah sebagaibahasa perpaduan. Disamping itu,guru tidak boleh
mencetuskan isu-isu sensitif semasa mengajar, misalnya dengan mengagung-agungkan
warisan budaya sendiri dan mengejek budaya kaum lain.

7. 7
RUJUKAN
A.B Shamsul (2011) Kesepaduan dalam kepelbagaian: perpaduan di Malaysia sebagai
work in progress. Bangi, Selangor: universiti kebangsaan Malaysia
Mohd. Salleh Mohd. Yassin. 2006. Peranan Universiti Dalam Memupuk dan
Mengukuhkan Perpaduan dan Integrasi Di Kalangan Mahasiswa. In Readings on Ethnic
Relations in A Multicultural Society: Perspectives and Research on National Unity and
Integration, edited by Zaharah Hassan, Abdul Latif Samian dan Abu Daud Silong. Serdang:
Fakulti Pengajian Pendidikan UPM.
Ahmad Ali bin Seman, Pemupukan Patriotisme Melalui Pendidikan Multikultural dalam
Pendidikan Sejarah di Malaysia: Satu Tinjauan Perspektif. Jurnal Ilmu-Ilmu Sejarah, Budaya
dan Sosial. 28-49. Selangor: Universiti Kebangsaan Malaysia
Yong Hie Hie, Ku Hasnita Ku Samsu, Zatul Himmah Adnan, Mohd Daud Awang & Adlina
Ab Halim (2018). Peranan Guru Sebagai Agen Sosialisasi dalam Membentuk Perpaduan
Kaum di Sekolah. Akademika 88(2), Julai 2018:95-108
Mohd Ridhuan Tee Abdullah (2010) Cabaran Integrasi Antara Kaum Di Malaysia:
Perspektif Sejarah, Keluarga Dan Pendidikan. Jurnal Hadhari Bil. 3 (61-84) Institute of
IslamHadhari, UKM
Sanusi Osman (1979). Perkauman Dan Perpaduan. Vol 14, No 1 (National University of
Malaysia) . Journal of southeast Asia socials science and humanities. Bangi. Selangor: ukm
press
Nurhijrah Zakariya, Sharifah Nor Puteh, Amla Salleh (2012). Pemupukan Kesapaduan
Sosial Melalui Kurikulum Persekolahan di Malaysia. The 3rd
International Conference on
Learner Diversity, ISBN: 978-983-2267-43-0. Bangi, Selangor: UKM
EPUB (e-book): Perpaduan Dan Integrasi Nasional (2016) Bahagian Penerbitan Dasar
Negara B.026 (B.M/050.) Jabatan Penerangan Malaysia

8. 8
Kokurikulum Wadah Perkukuh Perpaduan Pelajar (2018), Universiti Sains Malaysia,
diambil dari: https://news.usm.my/index.php/berita-mutakhir/6007-kokurikulum-wadah-
perkukuh-perpaduan-pelajar
Peranan Guru Membentuk Perpaduan / Integrasi Nasional (2015), diambil dari:
http://nota-budak-ipg.blogspot.com/2015/01/peranan-guru-membentuk-
perpaduan.html?m=1