1. De nieuwe taal is digitaal
Hoe digitale leermiddelen de school effectiever
en leuker gaan maken
Jos Cöp (j.cop@zwijsen.nl)
Presentatie en meer op http://leermiddelen in 2020.blogspot.com

2. Het programma
• De school in 2020: het einde van het massasysteem
• Het onderwijspaneel: ICT bij een schoolconcept
• ICT en het leerlandschap: toen, nu en straks
• ICT in leermiddelen: inspirerende voorbeelden

3. Voormeting:
In 2020 ziet het werken in de klas
er heel anders uit dan in 2014.
Eens Oneens

4. De school in 2020

5. De school in 2020
Jos Cöp & Albert Rouschop

6. ICT en onderwijsinnovatie
ICT kan het onderwijs niet vernieuwen, maar wel de innovatie
faciliteren. Het is geen op zich doel, maar wel een onmisbaar
middel.

7. Onderwijsconcepten
Onderwijsinnovatie begint bij het maken van kleinere of grotere
aanpassingen in bestaande onderwijsconcepten.

8. Onderwijs als massasysteem
Het onderwijs was ooit een massasysteem met één oplossing:
klassikaal frontaal onderwijs met als belangrijkste leermiddel
boekjes.

9. Oplossingen voor doelgroepen
De massaoplossing werkt steeds minder goed. De specifieke
wensen en mogelijkheden leiden tot grotere diversiteit voor
doelgroepen.

10. Het onderwijs van de toekomst
In de toekomst zullen alle denkbare onderwijsconcepten naast
elkaar bestaan. De keuze is aan ouders, leerlingen en de school.

11. Goed of fout?
Een concept is de inrichting van het onderwijs. Er is geen sprake
van goed of fout, maar het gaat om de samenhang en de
aansluiting bij de doelgroep.

12. Samenhang in keuzes
Gekozen onderwijsconcepten verschillen in pedagogiek,
didactiek, organisatievorm, adaptiviteit, leerstof en leermiddel.

13. Pedagogische aanpak
De pedagogische aanpak zal variëren van strak leiden en
begeleiden tot meer loslaten en zelf keuzes maken.

14. Didactische aanpak
De didactische aanpak zal variëren van hiërarchisch gestuurd en
gecontroleerd tot zelfsturend en sociaal constructief.

15. Organisatievorm
De organisatievorm zal variëren van zeer sterk
leerkrachtgestuurd tot leerlinggestuurd, vaak ondersteund door
ICT.

16. Adaptiviteit
De mate van adaptiviteit (het omgaan met verschillen tussen
leerlingen) zal variëren van sterk convergent tot sterk divergent
differentiëren.

17. Leerstof
Scholen zullen, binnen de voorschriften van bijvoorbeeld de
referentieniveaus, zelf bepalen welke leerstof ze aanbieden,
kiezen, toevoegen en combineren.

18. Leermiddel
De gewenste leermiddelen zullen variëren van volledig digitaal tot
voornamelijk papier. En uiteraard alle denkbare tussenvormen.

19. Passende onderwijsconcepten
Onderwijsconcepten worden krachtig als de keuzes die gemaakt
worden, congruent zijn en passen bij de doelgroep.

20. Onderwijspaneel
pedagogiek leiden, begeleiden loslaten, zelf kiezen
didactiek gesloten, volgend open, interactief
organisatievorm leerkrachtgestuurd leerlinggestuurd
differentiatie convergent divergent
Leerstof gestandaardiseerd zelfbepaald
leermiddel papier digitaal

21. Waar staat uw school voor?
Wat is uw doelgroep en welke keuzes maakt u als het gaat om
pedagogiek, didactiek, organisatie, adaptiviteit, leerstof en
leermiddelen?

22. Gepersonaliseerd leren
Mede door de groei in ICT-faciliteiten wordt het mogelijk om het
onderwijs beter af te stemmen op individuele leervorderingen en
leervermogen.

23. De inzet van ICT
Bij verschillende onderwijsconcepten past ook een verschillende
inzet van ICT, afhankelijk van de keuzes in ‘het regelpaneel’.

24. De methode als leerlandschap
boeken digitaal schoolbord
e-books
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware
Op basis van keuzes in het onderwijsconcept zullen scholen hun
eigen (digitale) ‘leerlandschap’ inrichten.

25. Samenvattend
• Het huidige massasysteem schuurt, kraakt en past steeds
minder goed.
• Scholen zullen zich steeds meer moeten richten en profileren
op doelgroepen.
• De gehanteerde schoolconcepten zullen hierbij moeten
aansluiten.
• De keuzes in onderwijsconcepten moeten congruent zijn
(regelpaneel).
• ICT wordt in veel concepten de smeerolie die nodig is om het
te kunnen organiseren.
• De wijze waarop ICT gebruikt kan worden, verschilt per
onderwijsconcept (leerlandschap).

26. Onderwijspaneel: ICT bij een schoolconcept

27. Het onderwijspaneel van de traditionele school
pedagogiek leiden, begeleiden loslaten, zelf kiezen
didactiek gesloten, volgend open, interactief
organisatievorm leerkrachtgestuurd leerlinggestuurd
differentiatie convergent divergent
leerstof gestandaardiseerd zelfbepaald
leermiddel papier digitaal
Bron: Cöp & Rouschop (2014). Leermiddelen in 2020.

28. Het onderwijspaneel van de moderne volgende school
pedagogiek leiden, begeleiden loslaten, zelf kiezen
didactiek gesloten, volgend open, interactief
organisatievorm leerkrachtgestuurd leerlinggestuurd
differentiatie convergent divergent
leerstof gestandaardiseerd zelfbepaald
leermiddel papier digitaal
Bron: Cöp & Rouschop (2014). Leermiddelen in 2020.

29. Het onderwijspaneel van de moderne innovatie school
pedagogiek leiden, begeleiden loslaten, zelf kiezen
didactiek gesloten, volgend open, interactief
organisatievorm leerkrachtgestuurd leerlinggestuurd
differentiatie convergent divergent
leerstof gestandaardiseerd zelfbepaald
leermiddel papier digitaal
Bron: Cöp & Rouschop (2014). Leermiddelen in 2020.

30. Stelling:
Het is duidelijk waar mijn school
precies voor staat.
Eens Oneens
Vul uw onderwijspaneel in.

31. Het onderwijspaneel van mijn school
pedagogiek leiden, begeleiden loslaten, zelf kiezen
didactiek gesloten, volgend open, interactief
organisatievorm leerkrachtgestuurd leerlinggestuurd
differentiatie convergent divergent
leerstof gestandaardiseerd zelfbepaald
leermiddel papier digitaal
Bron: Cöp & Rouschop (2014). Leermiddelen in 2020.

32. Het ‘the-sky-is-the-limit-syndroom’
Technologie
trigger
desillusiedal
opleving productiviteits-bewijs
Verwachtingspiek

33. ICT en het
leerlandschap:
toen, nu en straks

34. De methode als leerlandschap
boeken
Van 1846-1988: de papieren methode

35. De methode als leerlandschap
boeken
instructie- en
oefensoftware
Vanaf 1988: instructie- en oefensoftware op de pc

36. De methode als leerlandschap
Vanaf 2005: toetssoftware
boeken
instructie- en toetssoftware
oefensoftware

37. De methode als leerlandschap
boeken digibordsoftware
instructie- en
oefensoftware
toetssoftware
Vanaf 2007: digibordsoftware

38. De methode als leerlandschap
boeken digibordsoftware
apps
instructie- en toetssoftware
oefensoftware
Vanaf 2010: mobiele apps

39. De methode als leerlandschap
boeken digibordsoftware
apps
instructie- en toetssoftware
oefensoftware
Vanaf 2012: de verbindende database

40. De methode als leerlandschap
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en toetssoftware
oefensoftware
Vanaf 2013: interactieve digiboeken

41. De methode als leerlandschap
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware
Vanaf 2014: Digiregie bij Veilig Leren Lezen

42. De methode als leerlandschap
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware
Vanaf 2014: Oefendatabase bij Taal in beeld

43. De methode als leerlandschap
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware
Toekomst: een compleet multimediaal leerlandschap

44. leermiddelen 2020
traditionele school
leerkrachtgestuurd
weinig differentiatie
papier en vrijblijvend digitaal
moderne volgende school
leerkrachtgestuurd
convergente differentiatie
papier en ondersteunend digitaal
innovatieve school
meer leerlinggestuurd
divergente differentiatie
sturend digitaal en papier
boeken e-books
slimme
pdf
epub
digibord-software
slimme
toetssoftware
groepsplannen
slim
gebruik
gegevens
leerling- apps
software
Slimme
serious
games
leermiddelen 2013
slimme
digiboeken
apps

45. ICT in leermiddelen:
inspirerende voorbeelden

46. Stelling:
In 2020 heeft ICT de leerkracht
veel werk uit handen genomen.
Eens Oneens

47. De leerkrachtassistent
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware

48. De Leerkrachtassistent: een luxe verkeerstoren met overzicht.

49. digimenu
lesboeken
uitlegkaarten
antwoordenboek
handleiding
uitlegfilms
interactief uitlegbord
zelf in te richten uitlegbord
interactieve oefeningen
toetsing
toetsadministratie
dynamisch groepsplannen
database met oefenstof
databasekoppelingen

50. De Leerkrachtassistent staat centraal in de voorbereiding.

51. De hele methode interactief via het digibord

53. Serious games
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware

54. Gerichte uitleg en oefening in een slimme serious game.
Bron:
Woordenschat
in beeld

55. Bron:
Woordenschat
in beeld
Beter woorden leren met ICT: de persoonlijke woordselectie en de woordenhulp

56. Bron:
Woordenschat
in beeld en
leerkracht-assistent
Taal in beeld 2
De 10 moeilijkste woorden real time uit de database naar het digibord.

57. Gerichte uitleg en oefening in een slimme serious game.

58. Toetsen en volgen
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware

59. De leerlingen maken de toets digitaal op computer of tablet.

60. Nakijken, registreren en het vervolg plannen gebeurt direct.

61. De herhalingsstof wordt op naam klaargezet.

62. Eventuele werkbladen of weektaken worden op naam uitgeprint.

63. Dynamisch groepsplan: in het digimenu staan de aanpakken.

64. Dynamisch groepsplan: de computer administreert en stelt de actie voor.

65. Interactieve digiboeken
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware

66. De keuze tussen Digiboeken en papieren boeken.

72. Werkuur
boeken digibordsoftware
digiboeken
apps
instructie- en oefendatabase regiesoftware
toetssoftware
oefensoftware

74. Nameting:
In 2020 ziet het werken in de klas
er heel anders uit dan in 2014.
Eens Oneens

75. Bedankt!
Jos Cöp (j.cop@zwijsen.nl)
Presentatie en meer op http://leermiddelen in 2020.blogspot.com