2. Onderwerp 1: blended learning en hybride leren
Wat is het?
Blended Learning is een leermethode waar instructies in de klas, contactonderwijs en online les
worden gecombineerd. Het is dus een mix van fysiek onderwijs en online onderwijs. De lessen gaan
dus afwisselend eens door fysiek op school en een andere keer eens online. Er is dus een overlap
tussen lessen fysiek op school en lessen online.
Hybride leren is een combinatie tussen on- en off- campus lesgeven. De leerlingen kan kiezen of hij
de les online of fysiek volgt. Er is dus geen overlapping van fysieke lessen online lessen. Als de
leerling bijvoorbeeld ziek is kan hij of zij de les nog steeds volgen online.
Waarom zegt professor Jan Elen van KUL "onderwijs zal blended zijn of zal niet
zijn"?
De afgelopen jaren zijn veel scholen gaan investeren in meer ICT mogelijkheden bij hun op school.
Door te investeren in ICT-infrastructuur kunnen de scholen blended learning aanbieden. Op deze
manier kan de school zich blended maken. Volgens Jan Elen moeten scholen volgen met de
ontwikkeling van lesmaterialen. De scholen moeten niet blijven steken met de lesmethodes die ze
altijd al hebben gebruikt.
Wat kan het veranderen in je school?
• De leerlingen kunnen een les video opnieuw kijken.
• Er kan gewerkt naar gelang de behoefte van de leerlingen
• Er is waarschijnlijk meer lesmateriaal beschikbaar op het communicatie platform voor
leerlingen.
• Leerlingen die ziek zijn moeten de lessen niet missen
Waarom is het zinvol om een cursus te redesignen aan de hand van blended
learning?
De leerstof in de cursus mag niet al te moeilijk lijken voor Blended Learning. Omdat de leerlingen
anders het gevoel krijgen dat ze te weinig voorkennis hebben. Bovendien zijn de cursusen gemaakt
voor lessen op school en zijn daarom nog niet toegekend voor online les. Door je cursus te
redesignen aan de hand van blended learning, is er meer variatie in je cursus.
3. Wat met Corona?
Door Corona is Blended learning iets heel belangrijk geworden in het onderwijs. Want tijdens de
lockdowns werd er overgeschakeld naar afstandsonderwijs. Blended learning werd dus toen gebruikt
als noodzaak.
Tijdens Blended learning wisselt de leerkracht af tussen dan eens fysiek les en een andere keer eens
online les. Maar tijdens corona mocht er geen fysieke lessen gegeven worden waardoor er
overgeschakeld moest worden naar constant online les (afstandsonderwijs)
Wat is een MOOC?
MOOC (massive open online cursus) is een cursus die online wordt aangeboden. Bovendien zijn de
cursussen toegankelijk voor iedereen. Je kan de cursussen een der waar volgen.
Onderwerp 2: SAMR
wat is het en geef een voorbeeld van toepassing in je onderwijscontext.
SAMR (Substitution, Augmentation, Modification en Redefinition) is een model dat onderverdeelt is
in 4 niveaus. Het model kan in het onderwijs gebruikt worden om technologie te selecteren, te
gebruiken en te evalueren.
voorbeeld van toepassing in onderwijscontext:
S, Substitution (vervaning): gebruik maken van een online schoolagenda, in plaats van een
handgeschreven agenda.
A, Augmentation (uitbreiding): gebruik maken van voorleessoftware bij taken in word.
M, Modification (aanpassing): je vraagt de leerlingen om hun opdracht, met behulp van een online
presentatie tool, voor te stelen, in plaats de opdracht gewoon op papier af te geven.
R, Redefinition (herdefiniëring): de leerlingen een groepswerk laten maken waar ze via teams, … en
gedeelde documenten samen kunnen werken.
Puentedura, R. (z.d.). The SAMR model. VDAB.
https://e-leren.vlaanderen/thema-
enthousiasmeren/samr-model#
4. Bedenk een analoge activiteit (bijv. taak op papier) en digitaliseer ze via SAMR
tot op niveau van Redefinition.
Analogie activiteit: de leerlingen lezen een boek en schrijven erna een boekverslag.
S, Substitution (vervaning): het leesboek online lezen via tablet, gsm, … in plaat van een gedrukte
versie.
A, Augmentation (uitbreiding): het leesboek laten voorlezen met leessoftware
M, Modification (aanpassing): je boekverslag uitwerken aan de hand van een PowerPoint om deze
erna dan aan de klas te presenteren, in plaats van het boekverslag handgeschreven af te geven aan
de leerkracht.
R, Redefinition (herdefiniëring): je boekverslag uitwerken, door zelf er een website over te maken.
Onderwerp 3: T-pack
wat is het?
Het T-pack model (technologie, pedagogical and content knowledge) is een middel die docenten
helpt inzien hoe ze ICT moeten gebruiken om hun vakgebied te ondersteunen. In het T-pack kan er
worden vastgesteld welke kennis de docent nodig heeft om ICT als ondersteuning te gebruiken voor
het vakgebied. Zo moet de docent weten hoe hij met behulp van ICT, de leerstof begrijpelijk en
inzichtelijk kan maken. ook moet de docent op de hoogte zijn van welke didactiek het best is om
samen met ICT het leren van een bepaald onderwerp te ondersteunen.
Een docent moet het verband tussen de kennis van ICT (Technological Knowledge), didactiek
(Pedagogical Knowledge) en vakinhoud (Content Knowledge) kunnen zien.
Wat betekent het voor jou als leraar.
het T-pack betekent voor mij als leerkracht dat het de leerstof duidelijker maakt voor leerlingen.
Maar dat het wel nog steeds een hulpmiddel is en blijft. Want het mag niet belangrijker zijn dan de
leerstof die gegeven wordt. Kort gezegd moet de leerstof wel nog steeds op de voorgrond blijven.
Daarom vind ik het belangrijk dat ik weet hoe ik de leerstof moet ondersteunen met ICT. Zo dat ik
niet onbewust ICT als de voorgrond gebruik in de les.
5. Argumenteer waarom het nog zo vaak fout loopt in lagere scholen wanneer ICT
(Media) wordt geïntegreerd.
De leerlingen van de lagere school zouden te gefocust zijn op het media gedeelde van ICT en de
spelletjes die ze er op kunnen spelen. Als je als leerkracht van de lagere school, ICT zou integreren in
zijn/haar lessen zouden de leerlingen snel afwijken van de leerstof waar het eigenlijk omgaat.
Bovendien zijn er niet genoeg online leermiddelen. Bovendien leven we een digitale wereld en zijn de
leerlingen van de lagere school ook opgegroeid in deze digitale wereld. Een school gaat er
waarschijnlijk vaak vanuit dat de leerlingen daarom al veel van ICT onder de knie hebben. Omdat ze
zijn opgegroeid met smartphones, tablets, …
Op welke van de drie componenten moet jij nog het meeste leerwinst boeken?
Op de component didactiek met ik nog het meeste leerwinst boeken. Bij mij gaat het dan over de
theorie van kennisoverdracht.
Onderwerp 4: eindtermen ICT
Wat zijn in Vlaanderen de eindtermen.
De eindtermen van ICT:
1) De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om
hen te ondersteunen bij het leren.
2) De leerlingen gebruiken ICT op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.
3) De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
4) De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
5) De leerlingen kunnen ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.
6) De leerlingen kunnen met behulp van ICT voor hen bestemde digitale informatie opzoeken,
verwerken en bewaren.
7) De leerlingen kunnen ICT gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.
8) De leerlingen kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier
te communiceren.
Wat is er aan het gebeuren in het secundaire onderwijs?
Er werden nieuwe eindtermen van ICT ingevoerd. Want ICT was iets dat van 0 is gestart. Zo waren er
grote verschillen binnen en tussen scholen. Na een bepaalde tijd werd het computergebruik heel
hard aangemoedigd en werd er geïnvesteerd in ICT-infrastructuur door de overheid, de inspectie en
de begeleiding. Het was wel niet zo duidelijk wat er van scholen werd verwacht op vlak van ICT.
Omdat er niet veel aanwijzingen werden gegeven.
(De Wit, 2016)
6. Onderwerp 5: vier in balans
Wat is het en wat loopt er vaak fout in scholen?
Het vier in balans model beschrijft wat er nodig is in het onderwijs om ICT te gebruiken. Het model
geeft dit weer door 4 rangvoorwaarden te formuleren die alle 4 nodig zijn in het onderwijs, om ICT
goed te kunnen gebruiken. Maar deze 4 rangvoorwaarden moeten alle 4 met elkaar in balans zijn,
vooraleer u school de gewenste opbrengsten op het gebied van ICT kunnen behandelen.
De rangvoorwaarden/ de bouwstenen:
• Visie
• Deskundigheid
• Inhoud en toepassing
• Infrastructuur
Wat er vaak fout loopt in scholen, is dat leerkrachten niet genoeg kennis bevatten over ICT. En dit is
natuurlijk iets belangrijks om ICT te kunnen gebruiken. Ook hebben niet alle scholen voldoende ICT-
infrastructuur, waardoor ze niet voldoen aan de rangvoorwaarden ‘infrastructuur’. Bovendien wordt
er soms ook te veel aandacht gegeven aan ICT zelf, dan aan de leerstof waar het eigenlijk om gaat.
Pas dit toe op een stageschool of een school die je kent.
De school: Atlas College Genk
De bouwstenen:
• Visie: de school wilt mee gaan met de tijd en doen daar alles aan.
• Inhoud en toepassingen: in de school heeft elke leerling een eigen computer moeten
aankomen die ze dan elke dag mee naar school moeten nemen. Zo dat er tijdens de lessen
gebruik kan worden gemaakt van digitale leermiddelen.
• Deskundigheid: de meerderheid van de leerkrachten kon het goed vinden met ICT en hebben
dus een positieve houding tegenover ICT.
• Infrastructuur: de school bezit over veel computers en tablets. Bovendien hangt er in elk
lokaal een digibord. Je hebt er goed internet en elke leerling en leerkracht is in bezit van een
account op Microsoft 365. Iedereen heeft er ook een eigen toegangscode op in te loggen op
de computers waar ze dan zo al hun bestanden op kunnen opslaan.
7. Waar zitten de problemen?
Ict levert een bijdrage om het onderwijs te verbeteren. Eindtermen/ontwikkelingsdoelen voor ict
schetsen de contouren van wat van de school wordt verwacht op vlak van ict. Dit zorgt geenszins
voor een uniformisering van wat er in scholen zal gebeuren met ict.
Wanneer ik zeg dat alles staat en valt met een goeie visie, klopt dat dan?
Je moet wel beginnen met het (her)fomruleren van je visie. Dit op een moment wanneer er veel tijd
is om na te denken over een ICT-beleid. Wanneer erna nog beslissingen worden gemaakt over ICT-
infrastructuur, betekent dit niet dat je dat je de visie van je school weer opnieuw moet gaan
samenstellen. Je kan jaarlijks je visie wel eens aanpassen.
Geef een voorbeeld van techniekgedreven beslissingen.
Digitale leermateriaal invoeren die niet of bijna niet aansluiten aan de visie van hun school.
Onderwerp 6: Fake news en clickbait
krijg je als gewone mens nog neutraal nieuws?
Je krijgt als gewone mens zeker nog neutraal nieuws, vooral via het nieuws op TV of op de radio.
Maar om neutraal nieuws te krijgen is het zeker belangrijk om verschillende bronnen te raadplegen
want er is een grote kans dat je als gewone mens ook fake news krijgt via het internet, sociale media,
…
Wanneer ik zeg dat je zoekresultaten in Google beperkt worden zoals je
filmkeuze in Netflix wat bedoel ik daar dan mee?
De beperkte zoekresultaten op Google zijn gebaseerd op wat je interesseert en op wat je al eerder
hebt opgezocht. Net zoals ze je op Netflix alleen maar films laten zien gebaseerd op je interesse van
voorgaande bekeken films.
Wat is deepfake? Waarom moet je het verontrusten?
Deepfake zijn nepbeelden, nepteksten, … die afkomstig zijn van bestaande beelden, teksten, … De
beelden zijn door een computertechnologie zo aangepast dat het lijkt alsof bijvoorbeeld iemand iets
zegt wat die persoon in echte lijven eigenlijk nooit gezegd heeft.
We hebben de natuurlijke reflex om tekst kritisch te bekijken en beelden te
aanvaarden als waarheid, is dat nog steeds een goed idee?
Neen, je moet niet enkel de teksten kritisch bekijken maar ook beelden. Want door bijvoorbeeld
Deepfake kunnen er ook nepvideo’s worden verspreid. Dus ook beelden mag je niet altijd
aanvaarden als waarheid, je moet ze net zoals teksten kritisch bekijken.
8. Onderwerp 7: auteursrechten en plagiaat
wat mag nu eigenlijk wel en wat niet?
Wel:
• Je mag een citaat van bijvoorbeeld een artikel gebruiken in je werkstuk als je de
bronvermelding en de naam van de auteur vernoemd.
• Een artikel, werkstuk van iemand anders, … kopiëren voor privé gebruik.
• Foto’s en teksten citeren als het al eerder gepubliceerd is.
Niet:
• Het overnemen, vertalen of herschrijven van een werk zonder er de bronvermelding bij te
vernoemen.
• Je mag geen tekst gebruiken uit een werk dat niet toegankelijk is gemaakt.
• Je mag geen teksten overnemen als je het wilt gebruiken voor winst te maken.
Wat zijn de meest gemaakte fouten in onderwijs?
• Fout vermelden van de bronvermelding
• Te weinig of ontbrekende bronvermelding
• Er wordt vaak geciteerd zonder bronvermelding of er staan geparafraseerde stukken tekst in
de werken van de leerlingen zonder bronvermelding
Hoe kan je nakijken of een leerling iets al dan niet zelf heeft geschreven?
Je kan nakijken of leerlingen iets zelf hebben geschreven of niet door gebruik te maken van een
plagiaatchecker. Het is een soort software die de tekst van de leerlingen vergelijkt met vele andere
teksten.
Onderwerp 8: flipped classroom
wat is het?
Flipped classroom is een vorm van Blended Learning. Bij deze onderwijsvorm verwerven de
leerlingen het theoretische gedeelde zelfstandig thuis. Zo kunnen de kinderen de theorie verwerken
op eigen tempo. En in de klas wordt er dieper ingegaan op die theorie en worden er oefeningen
gemaakt.
9. Bedenk een goede case voor je school (instructie wel in de klas, niet thuis).
Als je de 2 klasjes van k3 (3de
kleuterklas) eens in alle
Je hebt in de klassen van K3A en K3B allemaal verschillende opdrachtjes. Bij elk opdrachtje hangt een
QR-code en licht er een tablet. Met die tablet kunnen de kleuters de QR-code scannen en zo
verschijnt er een video op de tablet waarin er wordt uitgelegd wat er met gedaan worden bij die
bepaalde opdracht. De QR-code kan erna ook naar de ouders doorgestuurd worden. Zo kunnen de
ouders de opdrachten ook eens thuis doen met hun kinderen.
Moet je die filmpjes als onderwijzer zelf maken? Kan dit door kinderen (Jonatan
academie)?
Neen, je kan ook een goed en bestaand filmpje zoeken op bijvoorbeeld YouTube, Klascement, … Als
de theorie er goed wordt in uitgelegd.
Je kan ook filmpjes laten maken door de leerlingen zelf. Om zo de leerlingen de leerstof te laten
verwerken.
Zie je een verband en /of mogelijkheden bij verbeteren of differentiatie?
De leerlingen kunnen vaak de filmpjes zo veel herbekijken als ze willen. Als ze de theorie niet
snappen na de video voor de eerste keer te bekijken, kunnen ze het nog en nog en nog eens bekijken
tot dat ze de leerstof uiteindelijk begrijpen.
Mogelijkheden bij Corona?
Er was een periode tijdens Corona dat er deeltijds afstandsonderwijs werd gegeven. De leerlingen
hadden dan afwisselend les online en les fysiek op school. Tijdens deze periode kon er flipped
classroom toegepast worden.
Onderwerp 9: Onderzoek heeft uitgewezen dat wie schrijft bij het noteren
in de les meer onthoudt dan wie tikt op een pc
Hoe zou dat kunnen komen? (denk aan hoe traag je schrijft en hoe snel
sommigen kunnen tikken tov wat de leerkracht zegt)
Als je notities maakt op de laptop, houd je de spreker beter bij waardoor je meer letterlijke notities
gaat maken. terwijl de mensen die notities met de hand schrijven meer gaan samenvatten en
parafraseren.
In dat geval geef ik aan studenten steeds het advies dat ze leerlingen moeten
doen vertalen. Van het ene medium naar het andere (tekst, stilstaand beeld,
bewegend beeld en geluid) Leg uit waarom je dat beter zo doet.
De leerlingen moeten zo ook creatief denken. Ze moeten zo dus ook hun creatieve brijn gebruiken.
De leerlingen creëren bij de tekst (de leerstof) een soort stilstaand, bewegend beeld met geluid.
Waardoor ze de leerstof beter kunnen onthouden en makkelijker de verbanden zien tussen de
teksten/leerstof.
10. Onderwerp 10: Webquests
Wat is het?
Webquests is een digitale (onderzoeksgerichte) opdracht die de leerlingen dus online moeten maken.
Bij de opdracht moet er gebruik worden gemaakt van internet om de opdracht te kunnen vervullen.
Wat zijn de bouwstenen?
De bouwstenen van een Webquests:
1. Een inleiding
2. De opdracht
3. De werkwijze
4. Informatiebronnen
5. De beoordeling
6. De afsluiting
7. Leraarspagina
Goeie voorbeelden en verzamelsites?
• https://www.webkwestie.nl/index.htm
• https://www.webkwestie.nl/webkwestie_maken/frontpage_2000/nav_ver_01/index.htm
• https://www.webkwestie.nl/webkwestie_maken/frontpage_2000/nav_hor_01/index.htm
Onder welke Eindterm (diamant) valt dit?
1) De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
2) De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
Zie je kansen voor differentiatie?
Ja, je kan verschillende webquests maken, met verschillende niveaus. Op de ene Webquests staat
bijvoorbeeld een educatief spel over letters die moeilijker is dan het educatieve spel over letters op
de andere website.
Binnen welke vakgebieden?
Taal, wiskunde, beeld
