Cơ sở khoa học quản lý nhà nước đối với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Tóm lại, có thể thấy tổ chức phi chính phủ theo hiểu một cách chung nhất là các tổ chức Hội, Quỹ VHXH, Hội từ thiện, các tổ chức phi vụ lợi, phi lợi nhuận hoặc các pháp nhân khác theo luật pháp không thuộc khu vực nhà nƣớc tham gia vào các hoạt động hỗ trợ phát triển và hoạt động không vì lợi nhuận. Nghĩa là, mọi khoản lợi nhuận nếu có thì không đƣợc và không thể phân phối theo kiểu chia lợi nhuận.
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
Cơ sở khoa học quản lý nhà nước đối với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.docx
1. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TỔ CHỨC
PHI CHÍNH PHỦ NƢỚC NGOÀI HOẠT ĐỘNG TẠI VIỆT NAM
1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài luận văn
1.1.1. Tổ chức phi chính phủ
Thuật ngữ “tổ chức phi chính phủ”, theo tiếng Anh thƣờng gọi là Non
Governmental Organization (viết tắt là NGO), theo tiếng Pháp là Organisation
Non Gouvernementale (viết tắt là ONG) chính thức xuất hiện lần đầu tiên tại Châu
Âu vào đầu thế kỷ XX. Cụm từ này sau đó đã đƣợc sử dụng phổ biến hơn từ khi
tổ chức Liên hiệp quốc đƣợc thành lập vào năm 1945.
Có khá nhiều khái niệm khác nhau về tổ chức phi chính phủ. Một số
nƣớc coi tất cả các tổ chức không thuộc về Chính phủ là tổ chức PCP; trong
khi đó ở một số nƣớc khác các tổ chức PCP là những chủ thể có tƣ cách pháp
nhân, các tổ chức không thuộc Chính phủ nhƣ: Các Viện, các tổ chức tƣ nhân,
công cộng hoặc các Quỹ. Dƣới đây là một số định nghĩa về tổ chức PCP đƣợc
quan tâm và sử dụng trong thực tiễn nhiều nhất:
- Theo tổ chức Ngân hàng thế giới (World Bank) các tổ chức PCP đƣợc
xác định là những nhóm tổ chức tƣ nhân theo đuổi các hoạt động để giảm bớt đau
khổ, thúc đẩy các lợi ích của ngƣời nghèo, bảo vệ môi trƣờng, cung cấp các dịch
vụ xã hội cơ bản hay đảm nhiệm việc phát triển cộng đồng. Với cách sử dụng rộng
rãi hơn thì thuật ngữ “Tổ chức phi chính phủ” có thể áp dụng cho các tổ chức phi
lợi nhuận mà hoạt động của chúng hoàn toàn hoặc phần lớn độc lập với Chính phủ.
Giá trị của các tổ chức PCP chủ yếu thể hiện qua hoạt động viện trợ từ thiện và
các dịch vụ tình nguyện. Cho dù trong hai thập kỷ trở lại đây hoạt động PCP ngày
càng trở nên chuyên nghiệp hơn nhƣng các
2. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
11
nguyên tắc lòng vị tha và tự nguyện vẫn là đặc điểm chủ yếu của tổ chức phi
chính phủ.
- Còn theo định nghĩa đƣa ra trong Hiến chƣơng của Liên hiệp quốc, là
cách định nghĩa đƣợc nhiều quốc gia áp dụng hơn cả, thì “Tổ chức phi chính
phủ là thuật ngữ dùng để chỉ một Tổ chức, Hiệp hội, Quỹ Văn hóa Xã hội,
Quỹ hội từ thiện, tập đoàn phi lợi nhuận hoặc các pháp nhân khác mà theo pháp
luật không thuộc khu vực Nhà nƣớc và không hoạt động vì lợi nhuận. Nghĩa là
khoản lợi nhuận nếu có, không thể phân chia theo kiểu chia lợi nhuận. Tổ chức
này không bao gồm các nghiệp đoàn, đảng phái chính trị, hợp tác xã phân chia
lợi nhuận, hay nhà thờ hoặc chùa”.
Tóm lại, có thể thấy tổ chức phi chính phủ theo hiểu một cách chung nhất
là các tổ chức Hội, Quỹ VHXH, Hội từ thiện, các tổ chức phi vụ lợi, phi lợi
nhuận hoặc các pháp nhân khác theo luật pháp không thuộc khu vực nhà nƣớc
tham gia vào các hoạt động hỗ trợ phát triển và hoạt động không vì lợi nhuận.
Nghĩa là, mọi khoản lợi nhuận nếu có thì không đƣợc và không thể phân phối
theo kiểu chia lợi nhuận.
Tuy nhiên, không phải tất cả các nƣớc trên thế giới đều hoàn toàn thống
nhất với nhau về mặt định nghĩa pháp lý cũng nhƣ trong cách gọi về tổ chức
phi chính phủ. Tùy theo đặc thù và tính chất cần nhấn mạnh mà ở các nƣớc
khác nhau lại sử dụng những thuật ngữ khác nhau để chỉ các tổ chức phi chính
phủ. Chẳng hạn ở Pháp, đó là Tổ chức kinh tế - xã hội (Économie Sociale); ở
Mỹ thì gọi là Tổ chức phi lợi nhuận hay Tổ chức tự nguyện cá thể (Private
Voluntary Organizations); Đối với Anh, đó là Hội từ thiện công (Public
Charities); Đối với Đức, chỉ đơn giản gọi là Hiệp hội (Verbände); trong khi đó
Trung tâm nghiên cứu toàn cầu thúc đẩy sự tham gia của công dân (The Center
for Study of Global Governance) lại thƣờng sử dụng thuật ngữ Tổ chức xã hội
dân sự (Civil Society Organization).
3. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
12
1.1.2. Tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
Việt Nam là một quốc gia đang trên con đƣờng đổi mới, việc phát huy,
tận dụng các nguồn lực để phát triển là trách nhiệm của Đảng và Nhà nƣớc.
Trong đó nguồn lực phát huy sức mạnh toàn dân, thực hiện xã hội hóa, tận dụng
sự ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè, các tổ chức trên thế giới là vô cùng quan trọng
trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc nhằm xây dựng một
nƣớc Việt Nam độc lập, thống nhất, dân giàu, nƣớc mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ văn minh.
Trong công cuộc đổi mới đất nƣớc, thực hiện các chủ trƣơng và chính
sách đối ngoại rộng mở, nhà nƣớc đã thu hút ngày càng nhiều tổ chức PCPNN
đến Việt Nam. Hầu hết các tỉnh, thành phố, đặc biệt là các tỉnh miền núi, các
tỉnh phía Nam, các vùng dân tộc ít ngƣời đếu có các dự án của các tổ chức
PCPNN nhƣ: chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, chƣơng trình nƣớc sạch nông
thôn, vốn tín dụng quay vòng cho phụ nữ nghèo, xây dựng trƣờng tiểu học,
trƣờng mẫu giáo, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng năng lực, cảnh báo
và ứng phó thiên tai. Mặc dù kết quả của những trợ giúp này còn khiêm tốn,
nhƣng nó đã góp một phần với Chính phủ và nhân dân ta trong cuộc đấu tranh
với nghèo đói, bệnh tật và cũng giúp chúng ta có nhận thức đúng hơn về các tổ
chức phi chính phủ.
Thuật ngữ “Tổ chức phi chính phủ” mới du nhập vào Việt Nam, lần đầu
tiên đƣợc dùng trong Luật tổ chức Chính phủ năm 1992, song cho đến nay
chƣa có khái niệm chính thống về “Tổ chức phi chính phủ”. Tuy nhiên, trong
các cuộc hội thảo khoa học, nhiều nhà khoa học, nhà quản lý đƣa ra khái niệm
theo những góc độ tiếp cận khác nhau, nhƣng có nhiều ý kiến tập trung vào nội
dung sau:
Tổ chức phi chính phủ là một tổ chức đƣợc hình thành mang tính độc
lập tƣơng đối với Chính phủ, hoạt động phi lợi nhuận trong khuôn khổ pháp
4. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
13
luật dƣới sự quản lý của nhà nƣớc.
Hiện nay, tại Việt Nam có ba loại hình tổ chức PCPNN đang hoạt động
đó là:
- Các tổ chức PCPNN mang tính chất quốc gia là tổ chức mà các thành
viên đều mang một quốc tịch. Các tổ chức này xuất hiện trên thế giới rất sớm.
Phạm vi hoạt động chủ yếu phục vụ cho từng cộng đồng, hoạt động trong phạm
vi một nƣớc. Tại Việt Nam các tổ chức dạng này chiếm số lƣợng đa số tuyệt
đối. Ví dụ nhƣ: tổ chức USAID, JICA, Oxfam Anh Quốc.
- Các tổ chức PCPNN mang tính chất quốc tế là tổ chức mà các thành
viên của nó mang nhiều quốc tịch khác nhau sáng lập. Về số lƣợng, các tổ
chức dạng này ít hơn nhiều so với các tổ chức PCP quốc gia, tuy nhiên, phạm
vi hoạt động của họ rộng khắp trên thế giới và họ phải tuân theo luật pháp của
nƣớc nhận sự hợp tác. Tính chất hoạt động của các tổ chức dạng này thƣờng
rất chuyên nghiệp, có trụ sở làm việc, biên chế bộ máy, đội ngũ nhân viên đông
đảo và làm việc rất chuyên nghiệp. Ví dụ: tổ chức Handicap Quốc tế, OXFAM
quốc tế, Plan International, Save the Children, World Vision, World Wild Fun.
- Các tổ chức PCPNN mang tính chất chính phủ là các tổ chức do
Chính phủ lập ra hoặc một tổ chức phi chính phủ nào đó hoàn toàn phụ thuộc
vào ngân sách của chính phủ. Ví dụ nhƣ: Viện Giáo dục Quốc tế (IIE), Cơ quan
phát triển Quốc tế Thụy Điển (SIDA), Cơ quan phát triển quốc tế Hàn Quốc
(KOICA).
Tại Việt Nam, các tổ chức PCPNN ngày càng nhận đƣợc sự quan tâm
của Chính phủ và nhân dân Việt Nam. Hoạt động của các tổ chức PCPNN đã
đóng góp một phần không nhỏ cho quá trình phát triển KT-XH của Việt Nam.
Cụ thể nhƣ sau:
Một là, tạo ra nguồn lực góp phần ổn định và phát triển xã hội
5. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
14
Muốn phát triển xã hội cần phải tìm mọi cách thức để huy động đƣợc
mọi nguồn lực trong xã hội. Đặc biệt trong hoàn cảnh nền kinh tế chƣa phát
triển, nhà nƣớc chƣa có đủ điều kiện về mọi mặt, nhất là về tài chính thì vai
trò của các tổ chức PCPNN sẽ càng trở nên quan trọng. Giá trị nguồn viện trợ
của các tổ chức phi chính phủ tuy không lớn nếu so với các nguồn khác, nhƣng
cũng đã phần nào hỗ trợ Việt Nam giải quyết một số vấn đề khó khăn nhƣ:
Chƣơng trình xóa đói giảm nghèo, tăng cƣờng kiến thức, chăm sóc sức khỏe,
nâng cao thu nhập của ngƣời dân. Nhiều dự án viện trợ của các tổ chức PCPNN
không chỉ giúp giải quyết các vấn đề khó khăn chung mà còn góp phần quan
trọng vào quá trình phát triển bền vững của địa phƣơng. Ngoài ra, do hình thức
viện trợ của các tổ chức PCPNN thƣờng là đƣa trực tiếp đến đối tƣợng thụ
hƣởng nên đã thực sự giúp đƣợc đối tƣợng cần sự hỗ trợ là những ngƣời
nghèo, thiệt thòi trong xã hội.
Hai là, giúp nâng cao nhận thức, năng lực cho người dân và các thành
viên
Bên cạnh những đóng góp về vật chất và hiện vật, các tổ chức PCPNN
cùng các tình nguyện viên của mình còn có các hỗ trợ khác nhƣ hƣớng dẫn kỹ
thuật, đào tạo và chuyển giao kinh nghiệm. Từ việc tham gia quản lý và thực
hiện các dự án, các đối tác Việt Nam đã không chỉ tranh thủ đƣợc nguồn vốn,
kỹ thuật mà còn học hỏi đƣợc kinh nghiệm tổ chức, điều hành hoạt động và
quản lý của các tổ chức PCPNN, nâng cao kỹ năng chuyên môn, trình độ hiểu
biết và phƣơng pháp làm việc của mình.
Các tổ chức PCPNN còn có vai trò tích cực trong việc phát huy tính năng
động, tăng cƣờng kiến thức, khả năng tự quản lý của ngƣời dân. Có thể nói,
việc tham gia các dự án và hoạt động của các tổ chức PCPNN là một môi trƣờng
xã hội rèn luyện tính chủ động, sáng tạo cho ngƣời dân.
Ba là, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước
6. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
15
Các tổ chức PCPNN qua các hoạt động của mình cũng đã tạo điều kiện
để ngƣời dân phản ánh đƣợc những nhu cầu, tâm tƣ, nguyện vọng của mình,
qua đó giúp nhà nƣớc có những chủ trƣơng, chính sách và biện pháp quản lý
đúng và phù hợp với thực tiễn xã hội.
Nhiều chƣơng trình, dự án của các tổ chức PCPNN đã có hỗ trợ tích cực
trong việc hoạch định các chính sách và hoàn thiện các văn bản quản lý nhà
nƣớc của Việt Nam trên lĩnh vực đó. Nhất là các chƣơng trình dự án liên quan
đến vấn đề bình đẳng giới, bảo vệ quyền của phụ nữ, trẻ em.
Bốn là, mở rộng quan hệ hợp tác và tham gia hội nhập khu vực và thế
giới
Các tổ chức PCPNN do đặc điểm, tính chất và mục tiêu hoạt động đã tạo
ra sự hợp tác đa phƣơng và song phƣơng giúp các nƣớc có điều kiện mở rộng
giao lƣu, hợp tác quốc tế trên nhiều lĩnh vực. Ngày nay, nhiều Hội nghị quan
trọng của Liên hiệp quốc, Hội nghị khu vực hoặc liên khu vực hay các diễn đàn
quốc tế khi đƣợc tổ chức thì đều có các diễn đàn song hành của các tổ chức phi
chính phủ. Trong quá trình xây dựng chính sách, chính phủ các nƣớc phát triển
đã hình thành cơ chế tham vấn và lấy ý kiến đóng góp của các tổ chức phi chính
phủ. Do đó, nếu biết cách tranh thủ tốt thì thông qua các hoạt động của mình,
các tổ chức PCPNN sẽ góp phần tăng cƣờng hiểu biết và mở rộng quan hệ hữu
nghị của nhân dân các nƣớc với Việt Nam, đấu tranh chống lại các luận điệu
sai trái, áp đặt chống Việt Nam. Đồng thời, giúp chúng ta tuyên truyền một cách
hiệu quả, làm cho nƣớc ngoài hiểu đúng hơn và khuyến khích, mời gọi thêm
nhiều tổ chức PCPNN khác có các chƣơng trình dự án hỗ trợ Việt Nam phát
triển KT-XH.
1.1.3. Quản lý nhà nước đối với các tổ chức phi chính phủ nước
ngoài hoạt động tại Việt Nam
Khái niệm
7. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
16
Quản lý nhà nƣớc là sự tác động có chủ đích của nhà nƣớc vào các quan
hệ xã hội nhằm làm cho các quan hệ đó diễn ra theo chiều hƣớng tốt nhất cho
sự phát triển đất nƣớc và mỗi con ngƣời. Nói cách khác QLNN là việc thực thi
quyền lực nhà nƣớc nhằm tác động và điều chỉnh mọi quan hệ xã hội nhằm làm
cho quốc gia phát triển ổn định và bền vững.
Quản lý nhà nƣớc là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền
lực nhà nƣớc và chứa đựng trong nó nhiều kỹ năng thuộc về quản lý. Có thể
thấy QLNN là thuật ngữ dùng để chỉ hoạt động thực hiện quyền lực nhà nƣớc
của các cơ quan trong bộ máy nhà nƣớc nhằm thực hiện các chức năng đối nội
và đối ngoại của nhà nƣớc trên cơ sở các quy luật phát triển xã hội nhằm mục
đích ổn định và phát triển đất nƣớc.
Quản lý nhà nƣớc có những đặc điểm chung phản ánh bản chất của
QLNN và không phụ thuộc vào chế độ chính trị hay trình độ phát triển của từng
quốc gia: đó là hoạt động chấp hành và điều hành với đặc trƣng là ra văn bản
dƣới luật mang tính pháp lý – quyền lực đƣợc bảo đảm bằng khả năng áp dụng
cƣỡng chế và đảm bảo về phƣơng diện tổ chức bộ máy; mang tính tổ chức trực
tiếp của nhà nƣớc, tính chính trị, tính dân chủ; là hoạt động chủ động, sáng tạo,
có cơ sở vật chất lớn.
Ở Việt Nam, QLNN là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền
lực nhà nƣớc đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con
ngƣời để duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội, trật tự pháp luật nhằm
thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của nhà nƣớc trong công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Thực hiện QLNN phải tuân thủ những nguyên tắc riêng. Những nguyên
tắc này không phải là sản phẩm duy ý chí của một tổ chức hay một cá nhân nào
mà đƣợc hình thành trên cơ sở quy luật khách quan, trên bản chất chế độ chính
trị, xã hội, trong thời gian, không gian và hoàn cảnh cụ thể.
8. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
17
Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN là một bộ
phận trong tổng thể hoạt động quản lý của nhà nƣớc đối với nền KT-XH của
nƣớc ta. Cụ thể hơn, đó là một bộ phận của QLNN trên lĩnh vực đối ngoại. Vì
vậy, trƣớc hết nó cũng mang những đặc điểm chung của hoạt động QLNN. Bên
cạnh đó, quản lý nhà nƣớc đối với tổ chức PCPNN cũng có những đặc điểm
riêng của mình.
Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN là một dạng
quản lý xã hội mang tính chất nhà nƣớc, điều chỉnh hoạt động của các tổ chức
phi chính phủ nƣớc ngoài tại Việt Nam bằng quyền lực nhà nƣớc. Nói cách
khác QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN là quá trình nhà nƣớc
sử dụng các phƣơng thức quản lý để tác động, điều chỉnh các hoạt động của
các tổ chức PCPNN diễn ra theo quy định.
Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN để bảo đảm
hoạt động của các tổ chức này theo đúng mục đích nhân đạo từ thiện, phù hợp
với luật pháp và yêu cầu phát triển KT-XH của Việt Nam. Mặt khác, QLNN
còn nhằm bảo vệ lợi ích chính đáng của các tổ chức PCPNN trong quá trình
hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, bảo đảm cho mối quan hệ giữa các tổ chức
này với các bên đối tác Việt Nam đƣợc hài hòa.
Chủ thể quản lý
Cũng nhƣ đối với các lĩnh vực khác, chủ thể của hoạt động quản lý trên
lĩnh vực này là nhà nƣớc. Nhà nƣớc với hệ thống pháp luật và công cụ cƣỡng
chế, thay mặt nhân dân thực hiện công việc quản lý. Nhà nƣớc với đội ngũ cán
bộ có thẩm quyền pháp lý và đƣợc sử dụng thẩm quyền ấy trong quá trình quản
lý, đƣợc trao quyền quản lý, hƣớng dẫn chỉ đạo khách thể quản lý.
Nói một cách cụ thể hơn, chủ thể của hoạt động này ở Trung ƣơng là
Chính phủ, Chính phủ thống nhất quản lý và phân công Bộ Ngoại giao là cơ
quan đầu mối, phối hợp với các bộ, ngành liên quan. Ở cấp tỉnh, chủ thể quản
9. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
18
quan đầu mối, phối hợp với các bộ, ngành liên quan chính là UBND các tỉnh,
thành phố và các sở ngành liên quan.
Khách thể quản lý
Khách thể của hoạt động quản lý này là mối quan hệ giữa các tổ chức
PCPNN với các đối tác Việt Nam và ở một mức độ nào đó là giữa các tổ chức
này với nhau. Nhƣng trƣớc hết, khách thể của quản lý trên lĩnh vực này chính
là tất cả những vấn đề liên quan đến hoạt động của các tổ chức PCPNN tại Việt
Nam, bao gồm rất nhiều hoạt động cụ thể khác nhau, từ việc xuất nhập cảnh
của công dân nƣớc ngoài là nhân viên của tổ chức, tuyển dụng lao động Việt
Nam vào làm việc cho các tổ chức PCPNN, cho đến việc xin giấy phép hoạt
động, giấy phép mở văn phòng đại diện, văn phòng dự án hay khảo sát thực địa,
lập dự án, triển khai dự án, viện trợ tiền, hàng. Có thể tổng quát những hoạt
động đa dạng này vào thành những nhóm đối tƣợng chính đặt dƣới sự quản lý
của nhà nƣớc nhƣ sau:
- Nhà nƣớc quản lý sự hiện diện của các tổ chức PCPNN trên lãnh thổ
Việt Nam; hƣớng dẫn đăng ký hoạt động cho các tổ chức này.
- Nhà nƣớc quản lý hoạt động viện trợ phát triển các tổ chức PCPNN.
- Nhà nƣớc quản lý nguồn viện trợ PCPNN.
- Nhà nƣớc quản lý cán bộ, nhân viên hoạt động trong các tổ chức
PCPNN tại Việt Nam.
- Nhà nƣớc quản lý thông tin liên quan đến hoạt động của các tổ chức
PCPNN tại Việt Nam.
Đối tƣợng quản lý
Đối tƣợng của QLNN trên lĩnh vực công tác phi chính phủ là các tổ chức
PCPNN hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam. Chiếu theo quy định của nhà nƣớc
ta, đối tƣợng này bao gồm: Các tổ chức phi chính phủ, các Quỹ văn hóa xã hội,
Viện nghiên cứu, Trƣờng đại học, Trung tâm giáo dục, Hội đoàn và
10. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
19
các Hội hữu nghị đƣợc thành lập ở nƣớc ngoài nhƣng đang hoạt động tại Việt
Nam. Đối tƣợng này có đặc thù riêng vì là tổ chức có tƣ cách pháp nhân nƣớc
ngoài và cá nhân là ngƣời nƣớc ngoài mà mục đích hoạt động đặc thù là từ
thiện nhân đạo và phát triển cộng đồng.
1.2. Sự cần thiết quản lý nhà nƣớc đối với các tổ chức phi chính phủ
nƣớc ngoài hoạt động tại Việt Nam
1.2.1. Đảm bảo các tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động theo
đúng định hướng và pháp luật
Cùng với việc thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa và
đa phƣơng hóa các mối quan hệ, số lƣợng các tổ chức PCPNN hoạt động tại
Việt Nam ngày càng tăng lên. Có thể thấy quan hệ với cộng đồng PCPNN đang
trở thành một bộ phận quan trọng trong tổng thể quan hệ đối ngoại của Việt
Nam. Các tổ chức PCPNN đã và đang góp phần không nhỏ cùng nhà nƣớc khắc
phục các tác động tiêu cực của quá trình phát triển. Chính vì lẽ đó, cũng nhƣ
các lĩnh vực khác, nó tất yếu cần có sự QLNN. Có thể nói QLNN đối với hoạt
động của các tổ chức PCPNN là điều hết sức cần thiết, hƣớng hoạt động của
các tổ chức này vào mục tiêu phát triển của đất nƣớc.
Mục đích của QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN là nhằm
hƣớng dẫn các tổ chức này hoạt động phù hợp với định hƣớng của Việt Nam,
phù hợp với những yêu cầu, nhiệm vụ phát triển KT-XH của công cuộc đổi mới
và phù hợp với văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. QLNN cũng là để
đảm bảo cho các tổ chức PCPNN hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và
những chính sách hiện hành của Việt Nam, đồng thời không trái với pháp luật
quốc tế.
1.2.2. Phát huy mặt tích cực của các tổ chức phi chính phủ nước
ngoài hoạt động tại Việt Nam
Không chỉ nhằm mục đích quản lý, QLNN còn nhằm mục đích tạo điều
11. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
20
kiện thuận lợi cho các tổ chức PCPNN hoạt động và phát huy những tác dụng
tích cực của mình và qua đó thu hút tối đa mọi nguồn lực đóng góp cho sự phát
triển KT-XH của Việt Nam.
Là một nƣớc nông nghiệp lạc hậu, lại trải qua nhiều năm bị chiến tranh
tàn phá, thƣờng xuyên bị thiên tai đe dọa, cuộc sống của ngƣời dân còn gặp
nhiều khó khăn, thiếu thốn. Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam đã không ngừng nỗ
lực đổi mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc để đạt đƣợc mục
tiêu dân giàu, nƣớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Trong sự
nghiệp to lớn và nặng nề này, chúng ta luôn cần huy động và tranh thủ sự giúp
đỡ quí báu, có hiệu quả của Chính phủ các nƣớc và các tổ chức quốc tế trong
đó có cả các tổ chức PCPNN.
Quản lý nhà nƣớc còn nhằm mục đích khai thác có hiệu quả nguồn viện
trợ của các tổ chức PCPNN. Sự hỗ trợ của các tổ chức PCPNN tuy không lớn
so với các nguồn viện trợ khác nhƣ viện trợ ODA, song cũng là một nguồn lực
quan trọng giúp nhà nƣớc tháo gỡ khó khăn trong giai đoạn khôi phục, xây
dựng kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Nhìn chung, nguồn viện trợ này có tác dụng
thiết thực đối với nhiều ngành, địa phƣơng và cơ sở, là một nguồn bổ sung đáng
kể cho ngân sách quốc gia. Do đó nó có một ý nghĩa nhất định đối với nền kinh
tế của Việt Nam, đặc biệt là khi nguồn viện trợ này đƣợc tập trung cho các
vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiên tai.
Quản lý nhà nƣớc còn nhằm tranh thủ sự ủng hộ của các tổ chức PCPNN
trong công tác đối ngoại nhân dân. Trên thế giới hiện nay các tổ chức PCP ngày
càng có vị trí và vai trò quan trọng. Các tổ chức PCP đƣợc xem nhƣ cầu nối trong
quan hệ giữa các nƣớc phát triển và các nƣớc đang phát triển. Chính phủ nhiều
nƣớc trong số các quốc gia tài trợ ngày càng quan tâm, sử dụng các cơ chế tham
vấn, lấy ý kiến của các tổ chức PCP trong việc xây dựng, hoạch định chính sách,
tăng cƣờng sử dụng tổ chức PCP vào việc triển khai viện trợ
12. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
21
cũng nhƣ trong thực hiện chính sách đối ngọai của mình. Trong bối cảnh ngày
càng có nhiều tổ chức PCPNN, trong đó có nhiều tổ chức PCP quốc tế có sức
mạnh kinh tế và tầm ảnh hƣởng lớn vào hoạt động tại Việt Nam, thì lại càng
cần phải có sự QLNN để từ đó tranh thủ, tác động để các tổ chức PCPNN này
sẽ có đóng góp tích cực trong việc làm cho nhân dân thế giới hiểu biết hơn về
Việt Nam; ủng hộ Việt Nam nhiều hơn cả về về kinh tế, chính trị lẫn đối ngoại
và chống lại những luận điệu sai lệch bên ngoài về các vấn đề nhƣ: Nhân quyền,
dân chủ, tự do tôn giáo, tín ngƣỡng. Qua đó, ngày càng nâng cao vị trí của Việt
Nam trong cộng đồng quốc tế.
1.2.3. Hạn chế tác động chưa tích cực của các tổ chức phi chính phủ
nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
Do những đặc thù riêng, hoạt động của các tổ chức PCPNN cũng rất cần
có sự quan tâm đặc biệt và quản lý sâu sát của nhà nƣớc và chính quyền các
cấp bởi đây là một lĩnh vực rất nhạy cảm, liên quan nhiều đến ổn định chính trị,
an ninh, quốc phòng của quốc gia. Nếu không có sự quản lý chặt chẽ sẽ không
loại trừ những tác động xấu cũng nhƣ không thể phát huy đƣợc hiệu quả của
hoạt động này.
Quản lý nhà nƣớc về hoạt động của các tổ chức PCPNN nhằm bảo vệ lợi
ích dân tộc, độc lập chủ quyền, bí mật quốc gia; ngăn ngừa rò rỉ thông tin và
ngăn ngừa phòng chống sự xâm nhập của các yếu tố độc hại từ bên ngoài.
Quản lý nhà nƣớc còn nhằm ngăn chặn, hạn chế các tác động tiêu cực
trong hoạt động của các tổ chức PCPNN. Đó là:
- Bên cạnh các hoạt động hỗ trợ phát triển và viện trợ nhân đạo, có một số
tổ chức PCPNN lại chú trọng đến các hoạt động nhằm các mục đích khác nhƣ:
Tuyên truyền lối sống, tƣ tƣởng phƣơng Tây; tìm cách tác động đến quá trình cải
cách hành chính, cải cách thể chế, xây dựng pháp luật, chính sách của Việt Nam;
thúc đẩy sự ra đời và phát triển của các tổ chức phi chính phủ
13. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
22
Việt Nam hay các tổ chức xã hội dân sự hoạt động độc lập tách khỏi sự quản lý
của nhà nƣớc. Các hoạt động đó đã gây ra ảnh hƣởng phức tạp tại địa phƣơng.
Nhất là ở những nơi thiếu sự quản lý chặt chẽ của chính quyền địa phƣơng hoặc
ở những nơi chính quyền chƣa đủ mạnh.
- Nhiều tổ chức PCPNN đang mất dần tính chất phi chính phủ thực sự
của mình. Trên đà phát triển ngày càng có nhiều tổ chức PCPNN lệ thuộc về
tài chính vào các cơ quan của chính phủ nên các tổ chức này thƣờng bị tác động
bởi ý đồ của cơ quan tài trợ. Hoạt động của tổ chức PCPNN thƣờng nhằm vào
các đối tƣợng và mục đích nhất định chứ không còn đơn thuần mang tính chất
từ thiện nhƣ ban đầu. Chẳng hạn nhƣ có một số tổ chức lợi dụng việc thực hiện
các hoạt động dự án của mình để khảo sát lấy thông tin của Việt Nam qua đó
có những thông tin sai lệch một chiều bất lợi cho Việt Nam. Có thể thấy đây là
thủ đoạn quen thuộc mà các nƣớc tƣ bản đã áp dụng với nhiều nƣớc trên thế
giới.
- Ngày càng có nhiều tổ chức có gắn bó với các hệ phái tôn giáo lớn, có
nguồn gốc tôn giáo hoặc nhận nguồn tài trợ từ các tổ chức tôn giáo đến hoạt
động tại Việt Nam. Trong quá trình hoạt động nhiều tổ chức trong số này luôn
quan tâm và có ý định gây ảnh hƣởng về tôn giáo, thậm chí có cả những hành
động kích động tƣ tƣởng dân tộc hẹp hòi hay tƣ tƣởng tự do tôn giáo theo kiểu
phƣơng Tây.
Tóm lại, PCPNN đang là lĩnh vực có những bƣớc tiến nhanh, do đó càng
cần có sự quan tâm chú ý và QLNN. QLNN sẽ tạo điều kiện thuận lợi hƣớng dẫn
các tổ chức PCPNN đi đúng hƣớng, phù hợp với hoàn cảnh của Việt Nam; tranh
thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của họ trong quá trình thực hiện những nhiệm vụ phát triển
KT-XH của nƣớc ta. Bên cạnh đó, hoạt động của các tổ chức PCPNN tại Việt
Nam rất phức tạp và ẩn chứa những yếu tố có thể gây ra tác động tiêu cực đến an
ninh, chính trị, văn hóa, tƣ tƣởng. Vì vậy, việc
14. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
23
QLNN là điều tất yếu và ngày càng trở nên cần thiết đối với hoạt động của các
tổ chức PCPNN tại Việt Nam hiện nay. Thông qua việc quản lý giúp Việt Nam
khuyến khích phát huy những ƣu điểm và kịp thời ngăn chặn, nhắc nhở những
sai phạm của các tổ chức PCPNN.
1.3. Nội dung quản lí nhà nước đối với các tổ chức phi chính phủ
nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
1.3.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp qui đối với các
tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
Để thực hiện tốt việc QLNN của mình, nhà nƣớc cần phải sử dụng rất
nhiều công cụ quản lý nhƣ chính sách, pháp luật, bộ máy, tài sản công. Có thể
thấy các nội dung đầu tiên của việc QLNN đối với hoạt động của các tổ chức
PCPNN chính là xây dựng và ban hành các chính sách, các văn bản pháp luật
về QLNN đối với các tổ chức PCPNN tại Việt Nam.
Xây dựng và ban hành chính sách là một nội dung quan trọng và phức tạp
trong QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN. Các chính sách QLNN
đối với các tổ chức PCPNN chính là tổng thể các giải pháp công cụ mà Nhà
nƣớc sử dụng để tác động lên các tổ chức này để thực hiện những mục tiêu nhất
định theo định hƣớng của nhà nƣớc.
Để đảm bảo sự quản lý ở tầm vĩ mô, nhà nƣớc cần phải xây dựng các
chính sách, chiến lƣợc lâu dài và quy hoạch tổng thể cho công tác QLNN đối
với hoạt động của các tổ chức PCPNN; định hƣớng và xác định triển vọng hợp
tác giữa Việt Nam với các tổ chức PCPNN trong tƣơng lai. Yêu cầu đề ra khi
xây dựng các chính sách QLNN trên lĩnh vực này là phải tạo ra đƣợc một hệ
thống các chính sách đồng bộ với nhau và thống nhất chung với chính sách
QLNN trên các lĩnh vực khác, nhƣ vậy mới có thể tạo ra đƣợc một sự phát triển
đồng bộ. Nhiệm vụ của nhà nƣớc là xây dựng đƣợc hệ thống chính sách, quy
định, phù hợp với tình hình thực tế và với nhiệm vụ cụ thể của từng thời
15. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
24
kỳ nhất định. Bằng việc xây dựng và ban hành các chính sách, nhà nƣớc hỗ trợ,
khuyến khích, động viên, tạo điều kiện thuận lợi giúp các tổ chức PCPNN hoạt
động trên cơ sở đảm bảo quan điểm của Đảng, chính sách của nhà nƣớc đối với
công tác đối ngoại nói chung và PCPNN nói riêng.
Bên cạnh đó, QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN còn phải
dựa trên cơ sở pháp luật. Pháp luật chính là yếu tố phân biệt QLNN với những
dạng quản lý khác. Điều đó có nghĩa tất cả các tổ chức PCPNN, không phân
biệt hình thức tổ chức, quy mô, lĩnh vực hoạt động hay quốc gia gốc đều phải
tổ chức và hoạt động trên cơ sở pháp luật của Việt Nam.
Cụ thể nội dung này là xây dựng và ban hành hệ thống pháp luật có liên
quan đến hoạt động của các tổ chức PCPNN tại Việt Nam để làm cơ sở cho công
tác QLNN; sử dụng pháp luật điều chỉnh có tính cƣỡng chế trong QLNN đối
với hoạt động của các tổ chức PCPNN.
Đối với phía Việt Nam, sử dụng pháp luật nhằm tranh thủ tận dụng những
tác động tích cực và hạn chế những tác động tiêu cực của các tổ chức PCPNN
đối với sự phát triển KT-XH. Đối với phía các tổ chức PCPNN, pháp luật tạo
lập cho họ một môi trƣờng hoạt động chính thức và cho thấy quyền lợi của họ
cũng đƣợc nhà nƣớc Việt Nam bảo đảm.
Pháp luật QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN không chỉ
gồm các quy định về quan hệ đối ngoại mà còn bao gồm cả các chế định về:
Ngoại thƣơng, tài chính, tôn giáo, xã hội. Toàn bộ hệ thống này cần phải phù
hợp với điều kiện cụ thể, với định hƣớng phát triển của đất nƣớc ta và với luật
pháp quốc tế.
Trong thực tế có thể nói PCPNN cũng là một lĩnh vực khá mới mẻ, nên
nƣớc ta vẫn chƣa có hệ thống pháp luật về quản lý hoạt động của các tổ chức
PCP (nhất là các tổ chức PCPNN) một cách hoàn chỉnh mà mới chỉ dừng lại ở
mức độ là một số các văn bản quy phạm pháp luật riêng lẻ. Trƣớc năm 1989
16. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
25
khi chƣa có nhiều hoạt động của các tổ chức PCPNN tại Việt Nam thì không
có một khuôn khổ pháp lý quy định rõ ràng. Từ năm 1989, nhất là từ năm 1995
trở lại đây số lƣợng các tổ chức PCPNN vào hoạt động ngày càng gia tăng,
phƣơng thức và tính chất cũng thay đổi nhiều. Do đó, để có đầy đủ cơ sở pháp
lý cho hoạt động của các tổ chức PCPNN, Thủ tƣớng Chính phủ đã thành lập
Ủy ban công tác về các tổ chức PCPNN và ban hành một số văn bản quy quy
phạm pháp luật liên quan.
Tuy nhiên thực tế cho thấy, nội dung điều chỉnh của các văn bản này thực
sự vẫn chƣa theo kịp yêu cầu của sự phát triển. Việc áp dụng phƣơng thức
QLNN theo pháp luật, bằng pháp luật đối với các tổ chức PCPNN vẫn còn nhiều
bất cập. Để có thể tiếp tục QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN và
tranh thủ nguồn viện trợ một cách hiệu quả phục vụ nhu cầu phát triển KT &
XH trong điều kiện đất nƣớc còn khó khăn, cần phải tiếp tục xây dựng và hoàn
thiện các văn bản pháp qui từ đó tạo môi truờng pháp lý thuận lợi cho việc
QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN tại Việt Nam.
1.3.2. Ban hành và tổ chức thực hiện các chính sách đối với các tổ
chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
Xây dựng chiến lƣợc, chƣơng trình, kế hoạch, định hƣớng trong quản
lý nhà nƣớc nói chung là để thực hiện tầm nhìn, mục tiêu trong tƣơng lai. Vì
vậy, nếu thiếu một chiến lƣợc phát triển phù hợp, chƣơng trình, kế hoạch, định
hƣớng rõ ràng thì khó thực hiện đƣợc mục tiêu đề ra và dễ đi chệch hƣớng.
Tổ chức phi chính phủ nói chung, tổ chức PCPNN nói riêng mang tính
chất là tập hợp các nhóm ngƣời khác nhau, tự nguyện, phi lợi nhuận nên hoạt
động của các tổ chức PCPNN thƣờng rất đa dạng, đôi khi đi ra ngoài khuôn
khổ của nƣớc sở tại. Chính vì vậy, để đảm bảo sự thống nhất quản lý vĩ mô
đối với tổ chức PCPNN hoạt động tại Việt Nam, nhà nƣớc cần xây dựng
17. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
26
chiến lƣợc, chƣơng trình, kế hoạch và định hƣớng triển vọng quan hệ hợp tác
giữa Việt Nam với các tổ chức PCPNN trong tƣơng lai cũng nhƣ hƣớng hoạt
động của các tổ chức này theo đúng nguyên tắc, mục tiêu của chúng ta.
Trong quá trình triển khai, thực hiện chính sách cần phải có: Hƣớng dẫn,
theo dõi, giám sát, kiểm tra, đánh giá và rút kinh nghiệm trong việc thực hiện
chính sách liên quan đến hoạt động của các tổ chức PCPNN. Đây là một nội
dung rất quan trọng nhƣng lại rất dễ bị buông lỏng trong công tác quản lý nhà
nƣớc đối với các tổ chức PCPNN. Công tác này cần đƣợc tiến hành thƣờng
xuyên, có hệ thống, kịp thời kiến nghị, sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản và
phƣơng thức quản lý cho phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực của
QLNN đối với các tổ chức PCPNN.
- Để thực hiện công việc này, cần xây dựng hệ thống tiêu chí giám sát và
đánh giá; xây dựng chƣơng trình, kế hoạch đánh giá; thực hiện các hình thức
tổ chức nhân dân tham gia giám sát các chƣơng trình, dự án phi chính phủ để
rút kinh nghiệm và chấn chỉnh các hoạt động và kết quả của chƣơng trình, dự
án trên phạm vi toàn quốc.
1.3.3. Ban hành và tổ
động, sử dụng viện trợ đối
động tại Việt Nam
chức thực hiện các chương trình, kế hoạch vận
với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt
Để vận động viện trợ đối với các tổ chức PCPNN, Chính phủ đã ban hành
Quyết định số 286/2006/QĐ-TTg, ngày 27/12/2006 về“Chương trình quốc gia
xúc tiến vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài giai đoạn 2006-2010”; Quyết
định số 40/2013/QĐ-TTg, ngày 10/7/2013 về “Chương trình quốc gia xúc tiến
vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài giai đoạn 2013-2017”. Các Chƣơng
trình này định hƣớng các lĩnh vực cần ƣu tiên vận động các nguồn viện trợ của
các tổ chức PCPNN để góp phần giải quyết vấn đề nhƣ: Xóa đói giảm nghèo, bảo
vệ môi trƣờng, ứng phó biến đổi khí hậu, y tế, giáo
18. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
27
dục.
Trên cơ sở Quyết định của Thủ tƣớng, các tỉnh, thành phố căn cứ tình
hình thực tế tại địa phƣơng ban hành các Quyết định về Chƣơng trình xúc tiến
vận động viện trợ phù hợp với nhu cầu của tỉnh.
Quản lý việc thực hiện các chƣơng trình, kế hoạch huy động viện trợ và sử
dụng nguồn viện trợ của các tổ chức PCPNN là nhiệm vụ rất quan trọng trong tổng
thể các nội dung của QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN. Nhà nƣớc
cần thống nhất quản lý về nguồn viện trợ PCPNN, điều phối giám sát để đảm bảo
sử dụng nguồn viện trợ đúng mục đích và có hiệu quả. Công tác quản lý này phải
đƣợc lãnh đạo các bộ ngành, các địa phƣơng quan tâm chỉ đạo. Đặc biệt cần phải
có sự tham gia của các cơ quan tài chính các cấp.
Việc quản lý nguồn viện trợ trƣớc đây đƣợc thực hiện theo Quyết định
số 64/2001/QĐ-TTg, ngày 26/04/2001 của Thủ tƣớng Chính phủ. Tuy nhiên,
sau hơn 8 năm thực hiện Quyết định này đã bộc lộ một số bất cập do hệ thống
pháp lý liên quan của Việt Nam và thực tiễn hoạt động viện trợ của các tổ chức
PCPNN đã có nhiều thay đổi. Xuất phát từ yêu cầu đó, ngày 22/10/2009 Thủ
tƣớng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 93/NĐ-CP của Chính phủ kèm theo
Quy chế quản lý và sử dụng viện trợ PCPNN (thay thế cho Quyết định số
64/2001/QĐ-TTg) để làm cơ sở pháp lý cho việc QLNN về nguồn viện trợ
PCPNN. Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2010.
Theo quy chế này, nguồn viện trợ PCPNN đƣợc hiểu là viện trợ không hoàn
lại, không vì mục đích lợi nhuận của bên tài trợ để thực hiện các mục tiêu phát
triển và nhân đạo dành cho Việt Nam. Bên tài trợ gồm các tổ chức PCPNN, các tổ
chức và cá nhân ngƣời nƣớc ngoài khác, kể cả các tập đoàn, công ty có vốn nƣớc
ngoài, cộng đồng ngƣời Việt Nam định cƣ ở nƣớc ngoài tôn trọng và chấp hành
luật pháp Việt Nam, có thiện chí, cung cấp trực tiếp viện trợ không hoàn lại nhằm
hỗ trợ cho các mục tiêu phát triển KT-XH và
19. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
28
nhân đạo của Việt Nam. Các phƣơng thức cung cấp viện trợ PCPNN đƣợc thể
hiện dƣới ba hình thức chủ yếu là viện trợ thông qua các chƣơng trình, dự án,
viện trợ phi dự án và viện trợ khẩn cấp trong trƣờng hợp có thiên tai hoặc địch
họa khác.
Nguyên tắc cơ bản trong QLNN về viện trợ PCPNN và sử dụng nguồn
viện trợ là Chính phủ thống nhất quản lý viện trợ PCPNN trên cơ sở công khai,
minh bạch, có phân công, phân cấp, gắn quyền hạn với trách nhiệm, đảm bảo sự
phối hợp chặt chẽ và phát huy tính chủ động của các cấp, các cơ quan quản lý
ngành, địa phƣơng, tổ chức và các đơn vị thực hiện. Mọi khoản viện trợ đều
phải ghi vào nguồn thu ngân của nhà nƣớc. Các khoản viện trợ khi xây dựng và
triển khai phải tuân thủ theo quy định pháp luật của Việt Nam, không tiếp nhận
những khoản viện trợ có thể gây ảnh hƣởng đến an ninh chính trị và trật tự an
toàn xã hội, xâm hại đến lợi ích của nhà nƣớc, quyền và lợi ích hợp tác của tổ
chức, cá nhân.
Nghị định này cũng đã đƣa ra các quy định cụ thể về hoạt động QLNN
đối với nguồn viện trợ PCPNN nhƣ:
- Quy định rõ thẩm quyền phê duyệt và phân cấp thẩm quyền phê duyệt
viện trợ PCPNN; Việc phân cấp thẩm quyền phê duyệt khoản viện trợ PCPNN
đƣợc xem xét theo tính chất, phạm vi và mục đích viện trợ, không phụ thuộc
vào quy mô khoản viện trợ.
- Quy định chi tiết các nội dung liên quan đến việc chuẩn bị, thẩm định
khoản viện trợ PCPNN, hồ sơ của các khoản viện trợ PCPNN.
- Quy định về việc xây dựng danh mục cụ thể các chủng loại hàng hóa,
trang thiết bị có kết cấu đơn giản đã qua sử dụng phù hợp với nhu cầu và điều
kiện sử dụng của Việt Nam trong từng thời kỳ, do Thủ trƣởng các bộ, ngành
xây dựng và trình Thủ tƣớng Chính phủ, để làm cơ sở cho việc phê duyệt việc
tiếp nhận khoản viện trợ. Bên cạnh đó còn quy định trách nhiệm của các bên
20. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
29
liên quan về xác nhận hàng hóa đã qua sử dụng (có kết cấu đơn giản), còn hơn
80% so với giá trị sử dụng mới.
- Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của các cơ
quan quản lý nhà nƣớc về viện trợ PCPNN và các cơ quan, tổ chức liên quan,
trong đó quy định cơ quan đầu mối trình Thủ tƣớng Chính phủ xem xét, phê
duyệt việc tiếp nhận các khoản viện trợ PCPNN thuộc thẩm quyền phê duyệt
của Thủ tƣớng Chính phủ; Cơ quan đầu mối về quản lý viện trợ PCPNN ở địa
phƣơng là Sở Kế hoạch và Đầu tƣ; Cơ quan đầu mối trong quan hệ và vận
động PCPNN sẽ do Ủy ban nhân dân tỉnh tự quyết định trên cơ sở nhu cầu thực
tế của địa phƣơng.
- Quy định liên quan tới xử phạt vi phạm các quy định của Quy chế.
1.3.4. Xây dựng và kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý đối với các tổ
chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
Bộ máy tổ chức quản lý hoạt động của các tổ chức PCPNN ở nƣớc ta
hiện nay cơ bản đã đƣợc hình thành, bao quát từ trung ƣơng đến địa phƣơng.
Tuy nhiên đó không phải là mối quan hệ chi phối ngành dọc mà là giữa trung
ƣơng và địa phƣơng có sự liên kết và thực hiện chế độ báo cáo thƣờng kỳ.
Ở cấp Trung ƣơng, bộ máy gồm 4 cơ quan phụ trách chính là Bộ Ngoại
giao, Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài, Liên hiệp các
tổ chức hữu nghị Việt Nam, Ban Điều phối viện trợ nhân dân.
Bộ Ngoại giao
Bộ Ngoại giao thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định tại Nghị
định số 12/2012/NĐ-CP ngày 01 tháng 3 năm 2012 của Chính phủ về đăng ký
và quản lý hoạt động của các tổ chức PCPNN tại Việt Nam. Bộ Ngoại giao là
cơ quan đầu mối quản lý hoạt động của các tổ chức PCPNN và có nhiệm vụ:
- Chủ trì và phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng, ban hành các
văn bản qui phạm pháp luật về quản lý hoạt động của các tổ chức PCPNN tại
21. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
30
Việt Nam.
- Tham mƣu đề xuất những chủ trƣơng, chính sách đối ngoại liên quan
đến hoạt động của các tổ chức PCPNN.
- Thực hiện cấp, gia hạn, sửa đổi, bổ sung, thu hồi Giấy đăng ký hoạt
động của các tổ chức PCPNN tại Việt Nam.
- Phối hợp với các cơ quan liên quan trong công tác quản lý hoạt động
của các tổ chức PCPNN.
- Thực hiện các nhiệm vụ khác do Thủ tƣớng Chính phủ phân công.
Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài
Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài đƣợc thành
lập theo Quyết định số 59/2001/QĐ-TTg của Thủ tƣớng Chính phủ để giúp
Thủ tƣớng Chính phủ chỉ đạo, giải quyết những vấn đề liên quan đến các tổ
chức PCPNN tại Việt Nam.
- Phối hợp với Bộ Ngoại giao xây dựng, trình cơ quan có thẩm quyền
ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động của các tổ chức PCPNN
tại Việt Nam.
- Chủ trì công tác thẩm định đối với các tổ chức PCPNN thông qua các
cơ quan thành viên Ủy ban để chuyển hồ sơ cho Bộ Ngoại giao xét cấp, gia hạn,
sửa đổi, bổ sung, thu hồi Giấy đăng ký hoạt động của các tổ chức PCPNN tại
Việt Nam.
- Thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của tổ chức PCPNN tại Việt
Nam.
- Chủ trì và phối hợp với các cơ quan liên quan giải quyết khiếu nại, tố
cáo và xử lý các vi phạm liên quan đến hoạt động của tổ chức PCPNN tại Việt
Nam.
- Tổng hợp, báo cáo Chính phủ về tình hình hoạt động của tổ chức
PCPNN tại Việt Nam.
22. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
31
- Định kỳ thông báo cho các Bộ, ngành, địa phƣơng về các tổ chức
PCPNN đăng ký hoạt động trong lĩnh vực và địa bàn liên quan với các Bộ,
ngành, địa phƣơng.
- Phổ biến, cung cấp thông tin liên quan tới hoạt động PCPNN tới các
cơ quan đối tác Việt Nam và tổ chức PCPNN.
Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức của Ủy ban Công tác về các TCPCPNN
Các ủ y viên:
- Thứ trƣởng
Bộ Công an
- Thứ trƣởng
Bộ KH-ĐT
- Thứ trƣởng
Bộ Tài chính
- Thứ trƣởng
Bộ Nội vụ
- Phó Chủ
nhiệ m VP Chính
phủ
- Trƣởng Ban
Tôn giáo Chính
phủ
- Phó trƣởng
Ban Đối ngoại
Trung ƣơng
Thủ tƣớng Chính
phủ
Ủy ban Công tác về
các TCPCPNN
Liên hiệp các tổ
chức hữu nghị Việt
Nam
Ban Điều phối viện
trợ nhân dân -
PACCOM
Chủ nhiệm Ủy ban
Thứ trƣởng Bộ
Ngoại giao
Phó Chủ nhiệm Ủy
ban
Nguồn: Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nước ngoài
Về mặt tổ chức, Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nƣớc
ngoài là cơ quan liên ngành, đƣợc cơ cấu bao gồm đại diện của các cơ quan:
Văn phòng Chính phủ, Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ, Bộ Công an, Bộ Kế hoạch
và Đầu tƣ, Bộ Tài chính, Ban Tôn giáo Chính phủ, Ban Đối ngoại Trung ƣơng,
Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị Việt Nam.
Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam
23. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
32
Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam thành lập theo Quyết định số
95/TTg ngày 14/11/1992 của Thủ tƣớng, là tổ chức chính trị - xã hội chuyên
trách về công tác vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân đấu tranh cho hoà
bình và phát triển, mở rộng quan hệ đoàn kết, hữu nghị, thúc đẩy hợp tác giữa
nhân dân Việt Nam với nhân dân các nƣớc trên thế giới và các tổ chức PCPNN.
Nhiệm vụ của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam trong Ủy ban
công tác về các tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài nhƣ sau:
- Là cơ quan thƣờng trực của Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính
phủ nƣớc ngoài;
- Tổ chức nghiên cứu các vấn đề hòa bình, quan hệ quốc tế về phát triển,
hoạt động của các tổ chức PCPNN, làm cơ sở cho việc thực hiện những nhiệm
vụ của mình và đề xuất các kiến nghị thích hợp với nhà nƣớc và tổ
chức liên quan;
- Chịu trách nhiệm về các vấn đề liên quan đến quan hệ và vận động
viện trợ phi chính phủ nƣớc ngoài.
Ban Điều phối viện trợ nhân dân – PACCOM
Ban Điều phối viện trợ nhân dân (PACCOM) đƣợc thành lập năm 1989,
trực thuộc Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam (VUFO), có chức năng
điều phối hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài ở Việt Nam.
PACCOM có nhiệm vụ tăng cƣờng quan hệ đối tác giữa các tổ chức
PCPNN nƣớc ngoài với các tổ chức của Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho
hoạt động của các tổ chức PCPNN tại Việt Nam và hỗ trợ các đối tác địa
phƣơng trong quan hệ với các tổ chức PCPNN, thu thập và chia sẻ thông tin
liên quan tới các hoạt động của tổ chức PCPNN nƣớc ngoài tại Việt Nam;
24. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
33
Tiến hành nghiên cứu, tổng kết hoạt động của các tổ chức PCPNN và đánh giá
nhu cầu của các địa phƣơng.
Ngoài ra, Chính phủ Việt Nam cũng đã xây dựng cơ chế phối hợp giữa
các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan Trung ƣơng với
các cơ quan phụ trách chính về công tác phi chính phủ nƣớc ngoài tƣơng đối
chặt chẽ và hoàn chỉnh. Cụ thể nhƣ sau:
- Hƣớng dẫn, kiểm tra, giám sát trong việc kiểm tra, đánh giá, giám sát
hoạt động của các tổ chức PCPNN hoạt động trong ngành, lĩnh vực thuộc phạm
vi quản lý nhà nƣớc của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ
- Tổng hợp tình hình hoạt động của tổ chức PCPNN có hợp tác trực tiếp
với ngành, gửi báo cáo về Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nƣớc
ngoài 6 tháng một lần hoặc khi đƣợc yêu cầu, để tổng hợp, báo cáo Thủ tƣớng
Chính phủ.
- Xác định một đơn vị trực thuộc phù hợp làm đầu mối trong quan hệ
và quản lý hoạt động của các tổ chức PCPNN thuộc phạm vi quản lý nhà
nƣớc của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.
Ở cấp địa phƣơng, cho tới nay ở tại các tỉnh, thành có các tổ chức
PCPNN hoạt động đều đã thành lập hoặc phân công cơ quan để phối hợp trong
quản lý. Có thể khái quát vài nét sau:
- Đã hình thành quan hệ phối hợp giữa các cơ quan đầu mối của địa
phƣơng với cơ quan đầu mối Trung ƣơng. Sự phối hợp cho đến nay có thể
đánh giá là tƣơng đối tốt. Các địa phƣơng giữ mối liên hệ thƣờng xuyên với
cơ quan đầu mối ở Trung ƣơng và thực hiện đầy đủ báo cáo định kỳ.
- Các cơ quan đầu mối về công tác PCPNN của các địa phƣơng không
có hình thức thống nhất. Tuy về hình thức đầu mối là khác nhau nhƣng tất cả
đều đặt dƣới sự chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố. Bên cạnh đó,
25. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
34
tham gia QLNN đối với các PCPNN ở địa phƣơng còn có sự phối hợp của
nhiều ngành nhƣ: Ngoại vụ, công an, đầu tƣ, tài chính, y tế, giáo dục nên hiệu
quả về quản lý cũng nhƣ hiệu quả hoạt động của các tổ chức PCPNN ở Việt
Nam là tƣơng đối tốt.
Bộ máy QLNN đối với các tổ chức PCPNN hiện nay cũng đƣợc quy định
rõ ràng, cụ thể hơn về trách nhiệm, quyền hạn, cơ chế phối hợp. Nếu nhƣ trƣớc
đây theo Quyết định số 340/QĐ-TTg ngày 24 tháng 5 năm 1996 của Thủ tƣớng,
cơ quan quản lý chủ đạo về công tác PCPNN đƣợc giao cho Ủy ban Công tác
về các tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài thì nay đƣợc giao cho Bộ Ngoại giao
phụ trách chính, Ủy ban Công tác về các tổ chức PCPNN có nhiệm vụ phối hợp
với Bộ Ngoại giao và các đơn vị liên qua trong việc thanh tra, kiểm tra, giám
sát hoạt động của tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài tại Việt Nam. Nhƣ vậy sẽ
tạo nên một sự thống nhất cao hơn trong chỉ đạo, điều hành quản lý.
1.3.5. Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý đối với các tổ
chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
Sự hạn chế về nguồn nhân lực làm công tác PCPNN (cả về số lƣợng và
chất lƣợng) vẫn là thực trạng từ nhiều năm nay. Cho đến nay, đội ngũ làm công
tác PCPNN đa phần là cán bộ kiêm nhiệm, một số ít cán bộ chuyên trách đƣợc
đào tạo tƣơng đối bài bản, chủ yếu ở cấp Trung ƣơng. Năng lực, trình độ ngoại
ngữ và khả năng xử lý các hoạt động đối ngoại của các cán bộ còn hạn chế. Tác
phong, kỹ năng làm việc thiếu tính chuyên nghiệp, thiếu năng động và một loạt
các vấn đề về ý thức nhƣ: Vô trách nhiệm, cửa quyền, tƣ lợi, thiếu sáng tạo,
thiếu tinh thần phối hợp, chủ động.
Việt Nam đã chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai nhiều khóa đào
tạo, bồi dƣỡng kiến thức nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác PCPNN ở các cấp
(mỗi khóa khoảng 100 đến 200 ngƣời) về các kỹ năng xây dựng dự án,
26. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
35
vận động viện trợ, quan hệ, tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát, đánh giá các
dự án PCPNN và các quy định của nhà nƣớc liên quan. Cơ quan thƣờng trực
của Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nƣớc ngoài tại Việt Nam đã
tăng cƣờng chia sẻ thông tin và kinh nghiệm trong đội ngũ những ngƣời Việt
Nam làm việc cho các tổ chức PCPNN.
Việc thực hiện cơ chế đối tác ba bên trong thực hiện dự án (TCPCPNN
– Chính quyền – Nhân dân) đƣợc lồng ghép với các hoạt động đào tạo, tập huấn
do các tổ chức PCPNN tài trợ đã góp phần tăng cƣờng năng lực, kiến thức, kỹ
năng quản lý về PCPNN của cán bộ, cơ quan hành chính ở các cấp, nhất là ở
các cấp địa phƣơng.
1.3.6. Kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật đối với các tổ chức
phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
Dù là ở dạng nào và ở cấp nào, quản lý cũng không thể tách rời kiểm tra,
giám sát. Kiểm tra là một nội dung quan trọng của QLNN để đảm bảo hiệu quả
của các hoạt động của nhà nƣớc.
Quản lý nhà nƣớc bằng kiểm tra, giám sát là để đảm bảo các tổ chức
PCPNN tôn trọng luật pháp và quy định của Việt Nam, thực hiện đúng tôn
chỉ, mục đích từ thiện nhân đạo vì mục tiêu phát triển mà họ đã đăng ký và giúp
sớm phát hiện những sai phạm và vi phạm pháp luật của các tổ chức PCPNN,
để từ đó kịp thời có biện pháp xử lý, đảm bảo việc tuân thủ pháp luật của họ. Ở
một cấp độ nhẹ hơn thì kiểm tra, giám sát còn là để đảm bảo cho các hoạt động
của các tổ chức này phù hợp với truyền thống văn hóa, thuần phong mỹ tục của
Việt Nam, tránh đƣợc những sai lầm đáng tiếc có nguyên nhân từ sự khác biệt
văn hóa.
Đối với các cơ quan quản lý và đối tác Việt Nam thì hoạt động kiểm tra,
giám sát nhằm mục đích đảm bảo bộ máy quản lý vận hành đúng khuôn khổ pháp
luật, đúng các quy định của nhà nƣớc và tránh xảy ra các hiện tƣợng
27. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
36
tiêu cực trong quản lý nhƣ: Sử dụng nguồn viện trợ không đúng mục đích,
buông lỏng, nhũng nhiễu, quan liêu; đồng thời kịp thời phát hiện và ngăn chặn
những sai phạm của cơ quan quản lý và hạn chế tối đa những hậu quả phát sinh.
Có bao nhiêu lĩnh vực hoạt động của các tổ chức PCPNN thì phải tiến
hành kiểm tra, giám sát trên bấy nhiêu lĩnh vực; bởi càng chia nhỏ lĩnh vực thì
sự kiểm tra giám sát càng đƣợc cụ thể. Tuy nhiên, nhìn một cách tổng quát, thì
hoạt động kiểm tra, giám sát đƣợc đề cập ở các khía cạnh chính là:
- Kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật và các quy định của nhà
nƣớc. Cụ thể là kiểm tra sự tuân thủ pháp luật của các tổ chức PCPNN trong
việc đăng ký, xin cấp giấy phép hoạt động.
- Kiểm tra mục đích hoạt động của các tổ chức PCPNN có đúng mục
tiêu tôn chỉ đã đề ra khi đăng ký xin giấy phép hoạt động hay không.
- Kiểm tra, giám sát hiệu quả nguồn viện trợ của các tổ chức PCPNN và
kiểm tra việc chấp hành các quy định của Chính phủ về việc tiếp nhận nguồn
viện trợ, kiểm tra tài chính.
Tuy nhiên trên thực tế việc quản lý bằng phƣơng pháp kiểm tra, thanh
tra cho tới nay vẫn còn mang nặng tính hình thức, qua loa và vẫn chƣa đƣợc
thực hiện một cách nghiêm túc mà vẫn còn mang tính chủ quan chủ yếu dựa
trên các báo cáo gửi các cơ quan chủ quản khi có yêu cầu.
1.3.7. Tổng kết, đánh giá hoạt động của các tổ chức phi chính phủ
nước ngoài tại Việt Nam
Tổng kết, đánh giá cũng là một nội dung quan trọng trong QLNN. Tổng kết,
đánh giá thƣờng gắn liền với công tác thống kê, nghiên cứu, sẽ giúp nhà nƣớc và
các cơ quan quản lý có đƣợc cái nhìn tổng quát về thực trạng quản lý. Trên cơ sở
tổng kết, đánh giá có thể tìm ra nguyên nhân của các thành công cũng nhƣ các tồn
tại trong quá trình thực hiện quản lý, từ đó rút ra những kinh
28. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
37
nghiệm, những bài học quý báu giúp cho việc tiếp tục quản lý trong tƣơng lai
đạt hiệu quả cao hơn.
Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN bằng tổng
kết đánh giá là một phƣơng thức đƣợc nhà nƣớc sử dụng nhƣ một công cụ
quản lý để kiểm tra, đánh giá hoạt động của tổ chức PCPNN theo định kỳ. Đây
là biện pháp rất cần thiết để đúc kết, rút ra đƣợc các bài học, các kinh nghiệm
cần thiết cho công tác QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN sau
này.
Ở một phƣơng diện khác, hoạt động tổng kết đánh giá còn nhằm mục đích
xác định đƣợc xu thế phát triển của các tổ chức PCPNN, nhu cầu thực tế của địa
phƣơng; các kết quả, hiệu quả mà các tổ chức PCPNN đã làm đƣợc và hiệu
quả tích cực của nó đối với cá nhân hay đối với toàn xã hội để từ đó vạch ra kế
hoạch, chiến lƣợc cụ thể.
Hàng năm, các cơ quan đều tiến hành đánh giá, tổng kết để kịp thời đúc
kết kinh nghiệm. Ở cấp độ Chính phủ, cho đến nay Việt Nam đã tổ chức đƣợc
ba Hội nghị quốc tế lớn tại Hà Nội là Hội nghị Tổng kết 10 năm (1991-2001)
công tác phi chính phủ nƣớc ngoài vào tháng 2/2002; Hội nghị quốc tế về Sự
hợp tác giữa Việt Nam và các tổ chức PCPNN (tháng 11/2003) và lần đây nhất
là Hội nghị quốc tế lần thứ 3 về hợp tác giữa Việt Nam và các tổ chức PCPNN
(tháng 11/2013). Kết quả của ba hội nghị trên đã và đang đóng góp vào những
nỗ lực và cam kết của nhà nƣớc ta tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi đặc biệt là
cải thiện hơn nữa môi trƣờng pháp lý phù hợp và thuận lợi cho hoạt động viện
trợ của các tổ chức PCPNN.
Tuy nhiên, trên thực tế các tổ chức PCPNN hoạt động nhiều ở nƣớc ta
chỉ từ năm 1980 đến nay, vì vậy so với nhiều lĩnh vực khác thì lĩnh vực PCPNN
đƣợc coi là khá mới mẻ ở nƣớc ta. Do đó, công tác tổng kết đánh giá lại càng
trở nên cần thiết để thực hiện tốt nội dung QLNN đối với hoạt động
29. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
38
của các tổ chức PCPNN.
1.4. Kinh nghiệm quản lí nhà nƣớc đối với các tổ chức phi chính phủ
nƣớc ngoài hoạt động tại một số tỉnh/thành phố và giá trị tham khảo cho
tỉnh Kiên Giang
1.4.1. Kinh nghiệm quản lí nhà nước đối với các tổ chức phi chính phủ
nước ngoài hoạt động tại một số tỉnh/thành phố
Kinh nghiệm tại thành phố Hồ Chí Minh
Tại thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian qua QLNN về hoạt động của
các tổ chức PCPNN đã đƣợc xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng
và đạt đƣợc nhiều kết quả đáng ghi nhận. Đó là nhờ vào chủ trƣơng, đƣờng lối
rõ ràng, nhất quán của Đảng; những chính sách hợp lý của nhà nƣớc và khuôn
khổ pháp lý quản lý hoạt động của các tổ chức PCPNN khá cơ bản; có thể rút
ra một số kinh nghiệm về quản lý nhà nƣớc tại thành phố Hồ Chí Minh nhƣ
sau:
Một là, Để quản lý sự hiện diện và hoạt động của các tổ chức PCPNN tại
TPHCM, nhiều hình thức quản lý khác nhau đã đƣợc áp dụng nhƣ: Quản lý
thông qua giấy phép hoạt động của tổ chức PCPNN; quản lý thông qua Giấy
đăng ký hoạt động; quản lý qua các đối tác Việt Nam.
Hai là, Quản lý nhà nƣớc về việc tiếp nhận và sử dụng nguồn viện trợ
của các tổ chức PCPNN đƣợc thể hiện qua các nội dung chính nhƣ: Quản lý
quá trình thẩm định, phê duyệt các khoản viện trợ; Quản lý việc thực hiện các
chƣơng trình dự án và sử dụng nguồn viện trợ của các tổ chức PCPNN.
Ba là, Quản lý cán bộ, nhân viên làm việc cho các tổ chức PCPNN.
Làm việc cho các tổ chức PCPNN có nhiều đối tƣợng trong đó có hai
đối tƣợng chính là công dân nƣớc ngoài và công dân Việt Nam do đó, tùy theo
đối tƣợng mà có các hình thức quản lý phù hợp với đặc điểm riêng của từng
đối tƣợng.
30. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
39
Bốn là, Hoạt động kiểm tra, giám sát, thanh tra và xử lý. Tại thành phố
Hồ Chí Minh, việc kiểm tra, giám sát hoạt động của các tổ chức PCPNN và tiếp
nhận viện trợ của các tổ chức PCPNN cũng đƣợc quan tâm thực hiện bằng
nhiều hình thức khác nhau nhƣ: Kiểm tra bằng hình thức trực tiếp; kiểm tra
thông qua các đối tác Việt Nam; kiểm tra bằng hình thức gián tiếp. Bên cạnh
đó, hoạt động kiểm tra, giám sát cũng đƣợc thực hiện bằng nhiều hình thức
khác nhƣ đánh giá, phân tích, so sánh số liệu giữa các báo cáo của các tổ chức
PCPNN và báo cáo của các đối tác Việt Nam; Tìm hiểu thông tin qua ý kiến
nhận xét, đánh giá của cơ quan quản lý địa phƣơng nơi tổ chức PCPNN hoạt
động và của những ngƣời dân trực tiếp hƣởng lợi từ dự án.
Kinh nghiệm của thành phố Hà Nội
Thành phố Hà Nội đã xây dựng đƣợc bộ máy quản lý tƣơng đối hoàn
chỉnh nhƣ sau:
- Đã hình thành bộ máy quản lý liên ngành của thành phố bao gồm: Sở
Ngoại vụ, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ, Công an thành phố, Sở Nội vụ, Sở Lao
động Thƣơng binh và Xã hội, Sở Giáo dục & Đào tạo, Sở Y tế và Ban Dân vận
Thành ủy. Có sự phân công, phân cấp trong việc quản lý và phê duyệt các dự
án do các tổ chức PCPNN viện trợ.
- Tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra về hoạt động của các
tổ chức PCPNN trên địa bàn thành phố.
- Đã tham mƣu cho UBND thành phố ban hành Quy chế quản lý hoạt
động của các TCPCPNN.
- Thông qua công tác quản lý đã góp phần thúc đẩy công tác vận động
viện trợ.
- Lực lƣợng làm công tác quản lý PCPNN của thành phố Hà Nội còn ít,
sự phân công và phối hợp giữa các ngành, khi có sự cố xảy ra còn chƣa
nhuần nhuyễn, đùn đẩy trách nhiệm.
31. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
40
Kinh nghiệm của tỉnh Quảng trị
Tỉnh Quảng Trị ban hành quy chế quản lý các hoạt động PCPNN trên địa
bàn tỉnh theo bốn nguyên tắc cơ bản sau:
Một là, Công tác PCPNN là một bộ phận của công tác đối ngoại, do vậy
cần bảo đảm sự lãnh đạo của Tỉnh ủy; sự quản lý, điều hành thống nhất của
UBND tỉnh; sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ban ngành, đoàn thể cấp tỉnh,
UBND các huyện, thành phố, thị xã, đồng thời tranh thủ sự chỉ đạo, hỗ trợ,
hƣớng dẫn của các cơ quan Trung ƣơng.
Hai là, Công tác vận động, quản lý các tổ chức PCPNN có tính chính trị,
kinh tế và an ninh. Khi xử lý các công việc liên quan đến các tổ chức PCPNN
cần xem xét, cân nhắc cả ba mặt này, trong đó nhất thiết phải đảm bảo yêu cầu
chính trị, quốc phòng, an ninh.
Ba là, Trong quá trình hoạt động, cần chủ động đề ra các định hƣớng để
tranh thủ nguồn viện trợ PCPNN trong sự gắn kết với các nhiệm vụ phát triển
kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng và đối ngoại theo từng thời kỳ.
Bốn là, Bảo đảm nghiêm túc chế độ thông tin, báo cáo trong công tác
quản lý hoạt động PCPNN.
1.4.2. Giá trị tham khảo cho tỉnh Kiên Giang trong quản lí nhà nước
đối với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động trên địa bàn
Từ những kinh nghiệm của 3 tỉnh, thành phố trên, tỉnh Kiên Giang có thể
rút ra một số kinh nghiệm để áp dụng vào việc QLNN đối với các tổ chức
PCPNN nhƣ sau:
Một là, Phải xây dựng hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật
về QLNN đối với các tổ chức PCPNN hoạt động tại tỉnh.
Hai là, Xây dựng, ban hành chƣơng trình, kế hoạch vận động viện trợ
sát với thực tiễn nhu cầu của địa phƣơng.
Ba là, Xây dựng bộ máy quản lý và đào tạo trình độ cho đội ngũ cán bộ
32. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
41
làm công tác QLNN về PCPNN thật khoa học, hợp lý, đủ năng lực để thực thi
công việc; chú trọng đến việc phối hợp giữa các sở, ban ngành trong công tác
quản lý.
Bốn là, Thƣờng xuyên kiểm tra, giám sát thông qua các hoạt động của
các tổ chức PCPNN nhƣ: Kiểm tra giấy phép hoạt động, giấy đăng ký hoạt động
của các tổ chức PCPNN; thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chƣơng
trình dự án, tình hình quản lý và sử dụng viện trợ PCPNN tại các đơn vị, địa
phƣơng nơi có các chƣơng trình dự án đang đƣợc triển khai.
Tiểu kết chƣơng 1
Từ những cơ sở lý luận nêu trên có thể thấy PCPNN là một lĩnh vực khá
mới mẻ và QLNN đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN là hoạt động bao
gồm nhiều nội dung khác nhau với nhiều công việc cụ thể khác nhau. Thực hiện
tốt các nội dung đó chính là quản lý có hiệu quả. Tuy nhiên, hiệu quả QLNN
đối với hoạt động của các tổ chức PCPNN lại bị ảnh hƣởng bởi nhiều yếu tố
khác nhau. Để nâng cao hiệu quả QLNN đối với hoạt động của các tổ chức
PCPNN bên cạnh việc nghiên cứu những vấn đề có tính chất lý luận chúng ta
cần tìm hiểu, học tập kinh nghiệm từ những thành phố lớn, xem xét kỹ những
vấn đề thực tế nhằm từ đó có cơ sở đƣa ra các giải pháp hoàn thiện phù hợp.