Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH ĐÔ THỊ
1.1. Khái niệm, đặc điểm của đô thị và vị trí, vai trò của quy hoạch
đô thị đối với phát triển kinh tế - xã hội
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của đô thị
Theo Luật Quy hoạch đô thị, đô thị là khu vực tập trung dân cư sinh sống
có mật độ cao và chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp, là
trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hoá hoặc chuyên ngành, có vai trò
thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ, một
địa phương, bao gồm nội thành, ngoại thành của thành phố; nội thị, ngoại thị
của thị xã; thị trấn [18]. Có thể nói, đô thị là tên gọi chung của các thành phố,
thị xã, thị trấn, là nơi tập trung dân cư đông đúc, là trung tâm một vùng lãnh
thổ với hoạt động kinh tế chủ yếu là công nghiệp và dịch vụ. Các đô thị đều
mang đầy đủ các giá trị về kinh tế, chính trị, quân sự, tuy nhiên với giá trị nào
thị đô thị cũng được hình thành và phát triển từ nhu cầu giao lưu của con người.
Đô thị có ba đặc điểm chung nhất, đó là Đô thị như một “cơ thể sống”,
đặc điểm này rút ra từ tính chất đồng bộ, hoàn chỉnh của cấu trúc đô thị và đặc
tính luôn luôn vận động của nó, các chức năng vận động của đô thị bao gồm
toàn bộ các hoạt đông của nền kinh tế - xã hội trên cơ sở hệ thống hạ tầng đô
thị, bất kỳ một sự trục trặc nào trong cấu trúc cũng sẽ dẫn tới sự rối loạn trong
các hoạt động của đô thị. Đô thị luôn luôn phát triển, sự hình thành và phát
triển của đô thị gắn liền với lịch sử phát triển của loài người, đặc biệt gắn liền
với sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa, sự hình thành, tồn tại và phát triển
của đô thị chịu sự tác động mạnh mẽ của các quy luật kinh tế - xã hội, đặc biệt

11
là các quy luật của nền kinh tế thị trường, các tác động này vừa là thời cơ, vừa
là thách thức cho sự phát triển ổn định bền vững của các đô thị. Sự vận động và
phát triển của đô thị có thể điều khiển được, mặc dù sự hình thành và phát triển
của đô thị gắn liền với các quy luật khách quan của nền kinh tế - xã hội nhưng
con người có thể tham gia và điều khiển được quá trình phát triển đó nhưng
phải theo đúng các quy luật khách quan của nó. Con người có thể định hướng
phát triển, có thể can thiệp vào sự vận động của đô thị nhưng không thể bắt đô
thị vận động theo ý chí chủ quan trái quy luật, nhờ có đặc điểm này chúng ta
mới có thể quản lý được sự vận động và phát triển của đô thị.
1.1.2. Khái niệm quy hoạch đô thị và vị trí, vai trò của quy hoạch
đô thị đối với phát triển kinh tế - xã hội
Quy hoạch đô thị là việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị,
hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở để tạo
lập môi trường sống thích hợp cho người dân sống trong đô thị, được thể hiện
thông qua đồ án quy hoạch đô thị [18], nhằm đảm bảo kết hợp hài hòa giữa lợi
ích quốc gia và lợi ích cộng đồng, đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế - xã
hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường.
Quy hoạch đô thị là một trong những nội dung đóng vai trò quan trọng
đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, đô thị phải được xây dựng
và phát triển theo quy hoạch và những quy định của pháp luật nhằm mục tiêu
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng và phát triển đô thị một
cách hiệu quả, bền vững.
1.2. Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị
1.2.1. Nhận thức và quan niệm QLNN về quy hoạch đô thị
Tác giả cho rằng, quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị là việc cơ quan
quản lý nhà nước hữu trách sử dụng bộ máy, công cụ pháp lý thực hiện chức

12
năng quản lý đối với quy hoạch đô thị. Quản lý quy hoạch đô thị được hiểu là
tổng thể các biện pháp, cách thức mà các cơ quan hành chính nhà nước sử dụng
các công cụ quản lý để tác động vào các hoạt động xây dựng và phát triển đô
thị (chủ yếu là phát triển không gian vật thể) nhằm đạt được các mục tiêu đề ra,
đó là đảm bảo cho đô thị phát triển ổn định, bền vững, đảm bảo hài hòa các lợi
ích quốc gia, cộng đồng và các cá nhân trước mắt và lâu dài.
Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị là một trong những bộ phận của
quản lý nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội. Cơ quan quản lý nhà nước không
chỉ là quản lý về quy hoạch đô thị mà còn quản lý về quy hoạch phát triển kinh
tế - xã hội trên địa bàn.
Quá trình hoạt động quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị là một quá
trình xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật, một quá trình huy động nhân
tài và vật lực của đô thị, tận dụng các thời cơ, chế ngự các nguy cơ để phục vụ
cho việc cải tạo và phát triển đô thị, không ngừng nâng cao đời sống của người
dân.
Quản lý quy hoạch và xây dựng phát triển đô thị có vai trò đặc biệt quan
trọng trong quá trình hoạt động xây dựng phát triển đô thị. Những đồ án quy
hoạch, dự án, thiết kế xây dựng... dù có chất lượng cao nhưng nếu không được
quản lý một cách hiệu quả sẽ không thể phát huy được tác dụng của nó đối với
quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
Việt Nam đang trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
trong bối cảnh phát triển nền kinh tế tri thức và toàn cầu hóa phát triển mạnh
mẽ đòi hỏi tư duy và phương thức quy hoạch và quản lý đô thị phải thay đổi để
phù hợp với tình hình mới. Như hiện nay quy hoạch xây dựng được lập từ tổng
thể (quy hoạch vùng, quy hoạch chung) đến chi tiết, bên cạnh những ưu điểm
mà phương thức quy hoạch cũ mang lại là quy hoạch tổng thể định hướng cho
các quy hoạch chi tiết, qua quá trình thực hiện công tác quản lý

13
phương pháp này đã bộc lộ nhiều khuyết điểm. Quá trình lập, phê duyệt, đến
khâu bồi thường, giải phóng mặt bằng, triển khai xây dựng, bảo trì, duy tu các
công trình… gặp nhiều khó khăn do chưa có cơ chế phù hợp để huy động nguồn
lực từ trong nhân dân từ nguồn vốn, sự đồng thuận…
Theo kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới, chính quyền địa
phương phối hợp cùng với các bên liên quan như các tổ chức, tư nhân và cộng
đồng dân cư cùng nhau bàn bạc, tham gia vào quá trình lập, xét duyệt các đồ án
quy hoạch xây dựng của địa phương và tham gia vào quá trình quản lý phát
triển đô thị theo quy hoạch đó. Đường lối đổi mới của Đảng ta trong quá trình
xây dựng nền kinh tế thị trường đòi hỏi sự năng động, sáng tạo độc lập từ cơ
sở, cá nhân, “phi tập trung hóa trong quản lý kinh tế và xã hội” thường đi kèm
với trao quyền cho địa phương, kế hoạch hóa từ dưới lên và phát triển dựa trên
nhu cầu cộng đồng. Như vậy, với cách tiếp cận dựa vào cộng đồng trong quản
lý quy hoạch xây dựng là hướng đi đúng đắn, phù hợp với yêu cầu công tác
quản lý đô thị hiện nay của nước ta và trên thế giới đã được áp dụng thành công,
đồng thời phù hợp với tư tưởng “lấy dân làm gốc” trong đường lối đổi mới của
Đảng ta.
1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị
Việc quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị trên phạm vi lãnh thổ quốc
gia do cơ quan quản lý nhà nước thực hiện và theo sự phân cấp đã được quy
định tại Luật Quy hoạch đô thị.
Điều 13 Luật Quy hoạch đô thị đã xác định nội dung quản lý nhà nước
về quy hoạch đô thị gồm:
- Xây dựng và chỉ đạo thực hiện định hướng, chiến lược phát triển đô thị.
- Ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về quản lý
hoạt động quy hoạch đô thị.

14
- Ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn về quy hoạch đô thị, quy chế quản lý
quy hoạch, kiến trúc đô thị.
- Quản lý hoạt động quy hoạch đô thị.
- Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và thông tin về quy hoạch
đô thị.
- Tổ chức, quản lý hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, nghiên
cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ trong hoạt động quy hoạch đô thị.
- Hợp tác quốc tế trong hoạt động quy hoạch đô thị.
- Kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm
trong hoạt động quy hoạch đô thị.
Thông tư Liên tịch số 13/2011/TTLT-BXD-BNNPTNT-BTNMT ngày
28/10/2011 của liên Bộ Xây dựng - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
- Bộ Tài nguyên và Môi trường về Quy định việc lập, thẩm định, phê duyệt
quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới, tại Điều 4, Trình tự lập và quản lý quy
hoạch nông thôn mới cũng quy định việc quản lý, thực hiện quy hoạch nông
thôn mới gồm: i) Tổ chức công bố, công khai và cung cấp thông tin quy hoạch.
ii) Cắm mốc chỉ giới các công trình hạ tầng kỹ thuật và ranh giới phân khu chức
năng. iii) Xác định cụ thể diện tích, ranh giới đất lúa nước, đất rừng
đặc dụng, đất rừng phòng hộ ngoài thực địa. iv) Lưu trữ hồ sơ quy hoạch nông
thôn mới. Tuy nhiên các nội dung quản lý quy hoạch xây dựng nông thôn mới
chưa cụ thể để làm cơ sở cho quản lý phát triển nông thôn hiện nay.

15
Công tác quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị trong thực tế được khái
quát như sau:
Lập, thẩm định,
phê duyệt QH
Quản lý hạ tầng
kỹ thuật đô thị
Ban hành quy
định về quản lý
QH
Quản lý XD, cải tạo
công trình, kiến trúc
Bảo vệ môi
trường
Thanh tra,
kiểm tra, xử lý
vi phạm
Hình 1.1. Nội dung quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị
(Nguồn: Tác giả tổng hợp)
Hiện nay ở Việt Nam có ba cấp tham gia trực tiếp quản lý nhà nước về
quy hoạch đô thị. Cụ thể là: Chính phủ, UBND tỉnh và UBND huyện.
Cấp quản lý Nội dung cơ bản
1. Cấp trung ương (Chính phủ) Quản lý lập, thẩm định, phê duyệt và thanh
tra, kiểm tra, giám sát thực hiện quy hoạch
đô thị đối với các đô thị cấp thành phố
thuộc tỉnh trở lên

16
2.Cấp tỉnh (UBND tỉnh) Quản lý lập, thẩm định, phê duyệt và thanh
tra, kiểm tra, giám sát thực hiện quy hoạch
đô thị đối với các đô thị cấp thành phố
thuộc tỉnh, thị xã, thị trấn trên địa bàn tỉnh
3.Cấp huyện (UBND huyện) Quản lý lập lý lập, thẩm định, phê duyệt và
tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát thực
hiện quy hoạch đô thị đối với các đô thị
cấp thị trấn, thị tứ
Bảng 1.2: Khái quát nội dung QLNN về quy hoạch đô thị
Qua đó, quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị ở cấp huyện được cụ thể
thành các nội dung như sau:
1.2.2.1. Quản lý các đồ án quy hoạch đô thị trên địa bàn huyện
Thực hiện việc quản lý nhà nước đối với việc lập, thẩm định, trình cấp
thành phố (tỉnh) phê duyệt các đồ án quy hoạch đô thị theo phân cấp và tổ chức
triển khai thực hiện quy hoạch đô thị trên địa bàn huyện.
1.2.2.2. Quản lý xây dựng các công trình trong đô thị
Các công trình trong đô thị bao gồm các công trình trên mặt đất, các công
trình ngầm hoặc trên không, kể cả các công trình điêu khắc, áp phích, bảng
quảng cáo... đều phải được thiết kế, xây dựng theo quy hoạch đô thị được cơ
quan quản lý nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Công tác quản lý nhà nước trong cải tạo và xây dựng công trình trong đô
thị theo quy hoạch bao gồm các bước sau:
- Lựa chọn địa điểm xây dựng và cấp phép quy hoạch.

17
- Cấp giấy phép xây dựng hoặc ra quyết định đình chỉ việc xây dựng,
cải tạo các công trình trong đô thị.
- Hướng dẫn việc cải tạo và xây dựng các công trình trong đô thị.
- Thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm.
- Đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình.
- Điều tra, thống kê và lưu trữ hồ sơ các công trình trong đô thị.
CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ
XÂY DỰNG
Thỏa Cấp Hướng Thanh Hoàn Điều
thuận giấy dẫn tra, công, tra,
địa phép xây kiểm cấp thống
điểm, xây dựng tra và chứng kê, lưu
cấp dựng xử lý vi nhận trữ
giấy phạm quyền
phép sử dụng
Hình 1.3. Nội dung quản lý công trình xây dựng trong đô thị
1.2.2.3. Quản lý, cải tạo và xây dựng công trình trong đô thị theo
quy hoạch
Quá trình tiến hành trong ba giai đoạn, kể từ lúc chuẩn bị đầu tư đến kết
thúc đầu tư xây dựng.

18
Giai đoạn 1: Giai đoạn chuẩn bị đầu tư
Khi chủ đầu tư tiến hành lập dự án đầu tư (báo cáo nghiên cứu khả thi)
hoặc thiết kế xây dựng công trình trong đô thị phải xin cơ quan quản lý quy
hoạch đô thị giới thiệu địa điểm xây dựng. Khi địa điểm đã được xác định,
UBND thành phố hoặc UBND quận, huyện theo phân cấp sẽ cấp giấy phép quy
hoạch theo đề nghị của chủ đầu tư. Sau khi dự án đầu tư xây dựng được phê
duyệt, chủ đầu tư bắt đầu thực hiện các thủ tục nhận đất, giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất và giấy phép xây dựng tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việc
cấp giấy phép cải tạo và xây dựng phải căn cứ vào các giấy tờ hợp pháp về
quyền sử dụng đất và sở hữu công trình, các yêu cầu về quy hoạch kiến trúc đô
thị, về mỹ quan công trình, cảnh quan đô thị, các yếu tố tiện, bất tiện được xác
định cụ thể trong tiêu chuẩn, quy phạm về quy hoạch đô thị và các quy định về
xây dựng đô thị.
Đối với công trình có quy mô lớn, quan trọng trước khi cấp giấy phép
xây dựng các Bộ có liên quan phải xem xét kỹ các yếu tố về ổn định kết cấu và
kỹ thuật xây dựng, về môi trường, an ninh quốc phòng, an toàn phòng cháy,
chữa cháy và về các vấn đề khác, khi cần thiết phải được Hội đồng kiến trúc
quy hoạch thành phố xem xét trước khi trình cơ quan quản lý nhà nước có thẩm
quyền phê duyệt.
Giai đoạn 2: Giai đoạn tiến hành đầu tư
Khi khởi công xây dựng, chủ đầu tư phải thông báo cho UBND phường,
xã, thị trấn sở tại biết. Trong quá trình thi công các công trình lớn, quan trọng,
đơn vị thi công phải có biển báo cố định tại địa điểm thi công, trong đó phải ghi
rõ tên công trình, tên đơn vị thi công, số giấy phép xây dựng, thời hạn thi công,
kể cả bản vẽ phối cảnh công trình. Việc xây dựng, duy tu, sửa chữa các công
trình không được gây tổn hại cho công trình trên mặt đất, ngầm và trên không
trực tiếp có liên quan, đồng thời phải có biện

19
pháp đảm bảo giao thông thông suốt và an toàn trên đường phố. Việc xây dựng
các công trình ngầm dưới các tuyến đường chính phải được tiến hành đồng bộ,
cùng một lúc. Trong trường hợp chưa đủ điều kiện xây dựng đồng bộ mà phải
tiến hành xây dựng từng phần thì phải có giải pháp quá độ và phải được Chủ
tịch UBND thành phố cho phép.
Giai đoạn 3: Giai đoạn kết thúc đầu tư xây dựng
Sau khi xây dựng hoặc cải tạo công trình, chủ đầu tư phải lập hồ sơ hoàn
công theo quy định.
Và cuối cùng là thực hiện các thủ tục đăng ký, xin cấp chứng nhận quyền
sở hữu công trình và quyền sử dụng đất tại cơ quan quản lý nhà nước có thẩm
quyền.
1.2.2.4. Cấp giấy phép quy hoạch đô thị theo phân cấp của UBND
cấp tỉnh
Theo quy định hiện nay, những trường hợp sau đây chủ đầu tư dự án phải
xin cấp giấy phép quy hoạch đô thị:
- Điều chỉnh ranh giới hoặc một số chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch đô thị
để thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình tập trung hoặc công trình riêng
lẻ trong khu vực đã có quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt, cơ quan quản lý
nhà nước có thẩm quyền theo phân cấp sẽ căn cứ vào quy chuẩn quy hoạch đô
thị; điều kiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của đô thị hoặc khu vực, quy chế
quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị để quyết định việc điều chỉnh thông qua
việc cấp giấy phép quy hoạch.
- Dự án đầu tư xây dựng công trình tập trung tại khu vực trong đô thị
chưa có quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết; dự án đầu tư xây dựng công
trình riêng lẻ tại khu vực trong đô thị chưa có quy hoạch chi tiết hoặc chưa có
thiết kế đô thị, trừ nhà ở.

20
Giấy phép quy hoạch là cơ sở để chủ đầu tư dự án tổ chức lập nhiệm vụ
và đồ án quy hoạch chi tiết đối với dự án đầu tư xây dựng công trình tập trung
hoặc dự án đầu tư đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình riêng lẻ trong
đô thị; là căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch chi
tiết, dự án đầu tư xây dựng.
1.2.2.5. Bảo vệ cảnh quan và môi trường sống của đô thị
Cảnh quan, kiến trúc và môi trường sống của đô thị là một trong những
tiêu chí cơ bản để đánh giá tính thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống của đô thị.
Ngày nay, trong quá trình phát triển đô thị, bên cạnh những cảnh quan
thiên nhiên như sông nước, kênh rạch... là các cảnh quan nhân tạo như các tòa
nhà cao tầng, các khu vui chơi giải trí... Cùng với sự phát triển của thời gian thì
các cảnh quan thiên nhiên dần dần bị thu hẹp và bị tàn phá bởi bàn tay con
người. Và thay vào đó là các cảnh quan nhân tạo, các cảnh quan nhân tạo này
sẽ gần như là một cách phổ biến để con người tô điểm thêm cho vẻ đẹp của đô
thị. Nhưng đó cũng chính là nguồn gốc gây nên ô nhiễm môi trường, nghiêm
trọng hơn nữa trong phạm vi rộng lớn hơn đó là các hiện tượng mang tính toàn
cầu như hiệu ứng nhà kính, sự nóng lên của trái đất theo thời gian... ảnh hưởng
trầm trọng đến sự tồn tại và phát triển của con người. Do vậy, vấn đề bảo vệ
cảnh quan và môi trường sống của đô thị ngày càng được quan tâm và xem xét
trong quá trình quy hoạch đô thị.
1.2.2.6. Quản lý và khai thác các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật
đô thị
Các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị bao gồm: Giao thông, cấp
nước, thoát nước, vệ sinh môi trường, cung cấp năng lượng, chiếu sáng công
cộng, thông tin bưu điện và các công trình khác. Mọi công trình cơ sở hạ tầng
kỹ thuật đô thị khi xây dựng xong phải được tổ chức nghiệm thu theo quy định.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương giao cho các

21
cơ quan chuyên trách quản lý, sử dụng và khai thác các công trình đó. Nội dung
quản lý, sử dụng và khai thác các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị bao
gồm:
- Lập và lưu trữ lý lịch, hồ sơ kỹ thuật hoàn công xây dựng công trình.
- Phát hiện các hư hỏng, bảo đảm sự hoạt động bình thường cho các
công trình.
- Thực hiện chế độ duy tu, bảo dưỡng, cải tạo, nâng cấp để duy trì chất
lượng công trình theo định kỳ và kế hoạch hàng năm.
- Ký kết các hợp cùng cung cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật với các tổ chức,
cá nhân có nhu cầu sử dụng và hướng dẫn thực hiện chế độ khai thác và sử
dụng các công trình theo đúng quy trình, quy phạm kỹ thuật nhà nước.
- Phát hiện và xử lý các vi phạm về chế độ sử dụng và khai thác các công
trình cơ sở hạ tầng đô thị.
1.2.2.7. Giải quyết tranh chấp và xử lý vi phạm những quy định
trong lĩnh vực quản lý quy hoạch đô thị
Nội dung thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định về quản lý quy
hoạch đô thị là phát hiện các vi phạm về quy hoạch xây dựng ở đô thị mà trong
thực tế thường phát sinh như: Phát hiện và xử lý các trường hợp cấp giấy phép
xây dựng nhưng không đúng thẩm quyền; tiến hành xây dựng hoặc tháo dỡ các
công trình xây dựng khi chưa được cấp phép xây dựng hay chưa được sự đồng
ý của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; vi phạm việc bảo vệ cảnh quan
môi trường sống của đô thị; các vi phạm về sử dụng và khai thác các công trình
kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị như cấp nước sinh hoạt, điện dân dụng... không
có giấy phép.
UBND xã, phường, thị trấn thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát hoạt
động của các tổ chức và cá nhân trên địa bàn về thực hiện các quy định quản

22
lý quy hoạch đô thị và pháp luật; thực hiện việc cưỡng chế thi hành các quyết
định xử lý của cơ quan quản lý nhà nước.
UBND quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có trách nhiệm tổ
chức thực hiện việc kiểm tra, thanh tra và chỉ đạo UBND cấp dưới xử lý các
vi phạm về quy hoạch, xây dựng, khai thác và sử dụng công trình trong đô thị
theo quy định của pháp luật.
UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ban hành các quy định và
chỉ đạo UBND cấp dưới thực hiện việc thanh tra, kiểm tra, xử lý các vi phạm
về quản lý quy hoạch xây dựng đô thị trong địa phương.
Các Sở chuyên ngành chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị, hướng dẫn UBND cấp
dưới về chuyên môn nghiệp vụ và chịu trách nhiệm về hiệu quả quản lý của
ngành mình phụ trách. UBND các cấp phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước
trên địa bàn được giao quản lý có trách nhiệm kiểm tra, phát hiện các vi phạm
trật tự xây dựng và có biện pháp xử lý kịp thời.
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước về quy
hoạch đô thị
1.3.1. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội là yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến
quá trình đô thị hóa và quá trình quản lý nhà nước đối với quy hoạch xây dựng
đô thị. Khi tốc độ phát triển kinh tế - xã hội càng nhanh thì quá trình đô thị hóa
diễn ra càng mạnh.
Khi kinh tế phát triển thì nền kinh tế đặt ra yêu cầu cần thiết để đáp ứng
sự phát triển như hạ tầng kỹ thuật, nhu cầu về lao động, các dịch vụ khác... một
cách khách quan, tất yếu. Sự chuyển dịch nền kinh tế từ lạc hậu sang nền kinh
tế phát triển theo nguyên tắc thị trường, cạnh tranh kéo theo sự phát triển

23
kinh tế tăng lên về mặt quy mô, số lượng và các cơ sở kinh tế. Điều này đặt ra
một đòi hỏi khách quan về sự đáp ứng của công nghiệp, dịch vụ, thương mại
phục vụ cho nền kinh tế.
Mặt khác, khi tốc độ phát triển kinh tế - xã hội tăng nhanh song song
cùng với sự tăng trưởng của các thành phần kinh tế công nghiệp, dịch vụ,
thương mại... với tốc độ càng cao thì khả năng gây ô nhiễm môi trường càng
lớn. Về mặt xã hội, sự gia tăng dân số với nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm, nhu
cầu được bảo đảm về việc làm, vui chơi, giải trí... cũng tạo áp lực lớn lên sự
phát triển kinh tế và làm gia tăng sự suy thoái về môi trường.
1.3.2. Cơ chế chính sách của Nhà nước về phát triển đô thị
Chính sách đô thị là hệ thống các quan điểm, mục tiêu và giải pháp bao
gồm cả kế hoạch hành động của chính quyền về đô thị để đạt được mục tiêu
quản lý của mình. Cơ chế chính sách là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát
triển của đô thị và đô thị hóa. Cơ chế chính sách thông thoáng, hấp dẫn, thuận
tiện sẽ tạo sự phát triển nhanh cho nền kinh tế cũng như phát triển đô thị.
Đối tượng của chính sách đô thị là tất cả các vấn đề của đô thị trên ba
lĩnh vực bao quát nhất, đó là kinh tế, xã hội và môi trường. Tuy nhiên với quan
điểm “Nhà nước tạo điều kiện”, những gì mà cá nhân công dân không tự làm
được thì nhà nước phải “tạo điều kiện”, và phải có chính sách ở đó. Do đó,
chính sách đô thị sẽ hướng vào việc đảm bảo về hạ tầng đô thị, bảo vệ môi
trường và tạo điều kiện cho thị trường phát triển. Đó cũng là ba chức năng cơ
bản của chính quyền đô thị.
Việc tăng cường hiệu lực của bộ máy quản lý đô thị giúp đổi mới cơ chế,
chính sách, tạo vốn phát triển cơ sở hạ tầng, cơ sở đô thị, quản lý tốt quy hoạch
- kiến trúc đô thị, giúp phát triển quỹ đất về nhà ở và đất đô thị, quản lý tốt môi
trường đô thị.

24
Cơ chế chính sách tốt sẽ tạo động lực, hỗ trợ quá trình phát triển kinh tế
- xã hội nói riêng và sự phát triển của đô thị nói chung. Đồng thời sẽ hạn chế
những ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống, môi trường...
1.3.3. Môi trường pháp lý và thủ tục hành chính trong quản lý đô thị
Môi trường pháp lý là nền tảng, là động lực cho sự phát triển của đô thị.
Thủ tục hành chính giúp nhà nước thực hiện chức năng quản lý của mình về
các vấn đề kinh tế, văn hóa, xã hội... Thủ tục hành chính không bắt nguồn từ
quy phạm pháp luật quản lý, mà sâu xa hơn là từ quan điểm quản lý và nội dung
quản lý.
Quan điểm quản lý của chế độ bao cấp là kiểm soát các hoạt động trong
xã hội, quan điểm quản lý của cơ chế thị trường là kích thích và tạo điều kiện.
Phương pháp quản lý hành chính bao cấp là “lệnh”, của cơ chế thị trường là
“luật”. Thủ tục hành chính là thủ tục chuẩn bị cho việc ra quyết định. Thủ tục
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thủ tục cấp giấy phép xây dựng, thủ
tục cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh... đều là các thủ tục để ban hành
một quyết định, một lệnh theo nghĩa khái quát. Xu hướng chung là cùng với
việc nâng cao trình độ dân trí, tăng cường ý thức thượng tôn pháp luật, không
ngừng giảm bớt việc kiểm soát hành vi (các loại giấy phép đều là công cụ để
kiểm soát), tăng cường hậu kiểm và xử lý một cách nghiêm minh để nâng cao
tính tự động hóa vận hành của xã hội theo pháp luật. Để thực hiện tốt việc này,
cần phải đơn giản hóa các nội dung quản lý.
1.3.4. Tác động từ hội nhập quốc tế và sự phát triển kinh tế thị
trường
Ngày nay, không một quốc gia nào có thể phát triển một cách ổn định và
hài hóa nếu không tham gia vào quá trình hội nhập, đó là xu thế tất yếu. Việc
hội nhập là tiền đề, tạo động lực cho sự phát triển.

25
Kinh tế đô thị vốn là con đẻ của kinh tế hàng hóa, là kết quả phát huy tác
dụng của cơ chế thị trường. Nhưng chỉ có sản xuất thì không thể hình thành đô
thị hoàn chỉnh, cần phải có sự bảo đảm thị trường lưu thông. Thị trường phát
triển nhanh hay chậm và được kiện toàn hay không, phụ thuộc khá lớn vào sự
lưu động các yếu tố sản xuất có thông suốt, hợp lý hay không, ảnh hưởng đến
sự thành bại và là tiền đề để phát triển đô thị.
Thị trường có cơ chế tự điều tiết tự động, nó luôn luôn thay đổi, khi kinh
tế thị trường phát triển sẽ tạo ra nhiều nguồn lực để phát triển đô thị. Song nó
phát triển và tác động theo quy luật khách quan, nên trong quản lý đô thị cần
phải tuân thủ và vận dụng sáng tạo.
Kinh tế thị trường là công cụ để chính quyền thực thi điều tiết, khống chế
vĩ mô. Về căn bản và rên lĩnh vực càng rộng lớn hơn nó tự động điều tiết hướng
đi và sự phát triển của nền kinh tế.
Việc phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế có sự tham gia
của nhiều thành phần kinh tế, đặc biệt là thành phần kinh tế tư nhân, sẽ ảnh
hưởng rất lớn đến quá trình phát triển đô thị.
1.3.5. Ảnh hưởng của sự phát triển khoa học công nghệ
Khi nền kinh tế phát triển nói chung và quá trình CNH - HĐH diễn ra nói
riêng, khoa học kỹ thuật là yếu tố không thể thiếu. Sự phát triển của khoa học
kỹ thuật là tiền đề phục vụ quá trình CNH - HĐH, nâng cao năng suất lao động,
hiệu quả sản xuất. Đồng thời, là nhân tố giúp cho sự phát triển bền vững. Khoa
học kỹ thuật phát triển tạo điều kiện cho việc áp dụng công nghệ, kỹ thuật vào
cuộc sống, bao gồm các hoạt động công nghệ và kỹ thuật cho phép khai thác
bền vững các loại tài nguyên thiên nhiên, năng lượng và xã hội, hướng tới việc
xây dựng xã hội phát triển bền vững.

26
1.4. Kinh nghiệm công tác quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị
1.4.1. Trên thế giới
1.4.1.1. Nhật Bản
Quá trình phát triển đô thị Nhật Bản có nhiều điểm tương đồng ở Việt
Nam như phát triển đô thị khá nhanh, với sự gia tăng đột biến dân số đô thị, xu
hướng đô thị hóa diễn ra cùng với quá trình CNH - HĐH và diện tích đô thị
được mở rộng. Chính phủ phải đối mặt với ba vấn đề chính là: Phải quản lý sự
phát triển của các đô thị như thế nào, làm thế nào để có thể cung cấp các nhà ở
và các dịch vụ khác cho số lượng dân cư đô thị đang ngày càng phình ra, và
làm cách nào để đối phó với tình trạng tắt nghẽn giao thông đang ngày càng tồi
tệ, an toàn giao thông ngày càng suy giảm và suy thoái môi trường.
Về thể chế và cơ chế thực thi quy hoạch của Nhật Bản
Hệ thống hành chính:
Ở trung ương: Bộ quy hoạch là cơ quan quản lý quy hoạch và xây dựng
đô thị và Cục đất đai quốc gia chịu trách nhiệm lập quy hoạch sử dụng đất đại.
Bộ xây dựng phê duyệt các quy hoạch: Phân vùng khu vực đẩy mạnh đô thị hóa
và khu vực khống chế đô thị hóa; phân chia đất đai các khu vực chỉ định và
quyết định các dự án đầu tư mở rộng đô thị có quy mô lớn và công trình công
cộng lớn.
Ở địa phương: Do chính quyền địa phương đảm nhiệm.
Hệ thống pháp luật về quy hoạch và quản lý quy hoạch: Văn bản quy
định quy hoạch đô thị đầu tiên của Nhật Bản được ban hành năm 1888 và các
quy định này được sửa đổi nhằm giải quyết những vấn đề bức xúc theo từng
giai đoạn. Sự sửa đổi gần đây của Luật quy hoạch đô thị chủ yếu giảm bớt sự
tập trung quyền hạn, thúc đẩy việc bãi bỏ các quy định và tăng cường sự tham
gia của quần chúng. Việc phân quyền đã giúp cho Luật quy hoạch đô thị có

27
thể đề cập đến các vấn đề ở địa phương một cách đầy đủ hơn thông qua sự tham
gia sâu rộng của công chúng trong tiến trình quy hoạch và phát triển đô thị.
Đồng thời vai trò của quy hoạch tổng thể nhằm giải quyết các vấn đề một cách
toàn diện trở nên quan trọng hơn.
Các giải pháp thực hiện quy hoạch và quản lý quy hoạch
Quy hoạch đô thị ở Nhật Bản được thực hiện ở các cụm đô thị không
phân biệt ranh giới quản lý hành chính hiện có nhằm thúc đẩy sự phát triển và
cung cấp các dịch vụ một cách thống nhất và chặt chẽ. Ngoài ra, các vùng nông
thôn và khu vực đất rừng được quản lý bằng thể chế và hệ thống hoàn toàn khác
hẳn với thể chế và hệ thống quy hoạch đô thị.
Quá trình lập quy hoạch đô thị có sự tham gia của nhiều bên liên quan.
Đó là chính quyền ở cả cấp trung ương và cấp địa phương, tư nhân - đối tượng
có đóng góp to lớn và tích cực vào sự phát triển đô thị, những người dân - những
người chịu ảnh hưởng trực tiếp của quy hoạch và phát triển đô thị.
Cải thiện các khu vực hiện hữu được thực hiện thông qua các biện pháp
như điều chỉnh lại đất đai và đổi mới đô thị. Hệ thống điều chỉnh lại đất đai ở
Nhật Bản đã được thể chế hóa và thực hiện gần 100 năm nay. Trên thực tế, 1/3
các khu vực đô thị hiện nay đã được cải tạo và phát triển sử dụng kế hoạch điều
chỉnh lại đất đai. Kế hoạch điều chỉnh lại đất đai bao gồm việc chuyển đổi một
phần đất đai và tài sản của các chủ đất thành khu vực dành cho công trình công
cộng và bán để tạo nguồn vốn xây dựng các công trình công cộng. Mặc dù các
chủ đất được giữ lại một lô đất hoặc tài sản nhỏ hơn, giá trị thị trường của chúng
thường cao hơn trước khu thực hiện dự án do sự phát triển toàn diện của khu
vực. Khi 2/3 chủ đất đồng ý với các dự án trong quy hoạch thành phố, các dự
án điều chỉnh đất đai có thể tiến hành.

28
Điều chỉnh đất được áp dụng đối với những khu vực đã có người sinh
sống với cơ sở hạ tầng dưới mức tiêu chuẩn và các khu đất có hình dạng bất
thường. Nếu không có biện pháp gì, khu vực đó sẽ ngày càng xuống cấp và
người dân sẽ phải gánh chịu hậu quả.
Nếu áp dụng phương pháp thu hồi đất thông thường, sẽ vẫn có thể cung
cấp được cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, những người bị ảnh hưởng trực tiếp sẽ phải
di dời, không thể thực hiện cải tạo theo khu vực và chỉ có một số ít người được
hưởng lợi từ dự án.
Điều chỉnh đất giúp có thể phát triển khu vực đó một cách toàn diện. Cơ
sở hạ tầng cần thiết sẽ được cung cấp, đất đai được tái tổ chức và mọi người có
thể ở lại khu vực đó và chia sẻ lợi ích cùng chi phí của dự án một cách bình
đẳng. Đồng thời phát huy tối đa lợi ích từ dự án về mặt cải tạo môi trường cộng
đồng cũng như nâng cao giá trị đất.
Trong quá trình điều chỉnh đất, không bắt buộc giải phóng mặt bằng. Các
chủ đất có thể ở lại khu vực đó mà không phải di dời và những người bị ảnh
hưởng bởi công trình xây dựng đó sẽ được bồi thường thỏa đáng.
Như vậy, trong thế kỷ 20, Nhật Bản phải đối mặt với các áp lực về phát
triển đô thị do quá trình đô thị hóa, cơ giới hóa, công nghiệp hóa và hiện đại
hóa nhanh. Sự thay đổi trong lối sống và sự gia tăng mối quan tâm về quản lý
môi trường và thảm họa cũng như quyền sở hữu các tài sản cá nhân chặt chẽ
ảnh hưởng đến quy hoạch và phát triển đô thị. Mặc dù các vấn đề phức tạp này
diễn ra trong thời gian tương đối ngắn nhưng ở trong mức độ nào đó, Nhật Bản
đã xây dựng được một mức độ hợp lý về cơ sở hạ tầng và các dịch vụ khác ở
khu vực đô thị trong cả nước. Một yếu tố giải thích và phát triển đô thị, áp dụng
quy hoạch đô thị một cách linh hoạt trong từng trường hợp cụ thể, và có sự
tham gia tích cực của khu vực tư nhân trong quá trình phát triển đô thị.

29
1.4.1.2. Singapore
Cục Tái thiết đô thị (URA) của Singapore là cơ quan chịu trách nhiệm
về quy hoạch sử dụng đất trên toàn lãnh thổ như lập và phê duyệt quy hoạch,
chuẩn bị xây dựng cơ sở hạ tầng, quản lý quy hoạch, bán quỹ đất công. Với một
đất nước có diện tích nhỏ, hầu như không có tài nguyên, Singapore đã xác định
phát triển thương mại, du lịch và kinh tế tri thức là nền tảng quan trọng. Do vậy
ngay từ khâu quy hoạch, Chính phủ đã quy hoạch phát triển không gian đô thị
ưu tiên cho các hoạt động phát triển kinh tế thương mại, ưu tiên các ngành có
giá trị gia tăng cao, dành quỹ đất để hình thành các trục trung tâm đa chức năng
về thương mại, tài chính, ngân hàng, xây dựng các trung tâm thương mại cấp
vùng. Việc quy hoạch sử dụng đất được tối ưu hóa, trong đó ưu tiên tận dụng
không gian nâng mật độ sử dụng đất, tận dụng không gian dưới mặt đất.
Hiện nay với mục tiêu quy hoạch là “thành phố trong vườn” nên các đồ
án quy hoạch đều được thiết kế cảnh quan cây xanh trên từng ô phố và đường
phố, hệ thống công viên cây xanh đan xen với các khu vực nhà ở. Công tác quy
hoạch cũng luôn quan tâm đến việc bảo tồn các di sản, các khu nhà ở cũ...
các đồ án đều được kèm theo mô hình chi tiết để quản lý, thực hiện. Việc chú
trọng đến thiết kế cảnh quan để tạo ra một đô thị trong vườn, là một sắc thái
riêng của đất nước Singapore.
Công tác quy hoạch ở Singapore bao gồm 3 bước: (1) Quy hoạch chiến
lược, hay được gọi là quy hoạch ý niệm: Các ý tưởng quy hoạch giai đoạn này
tính toán từ 30 đến 40 năm sau, năm 1971 Singapore đã hoàn thành bản quy
hoạch chiến lược đầu tiên, sau 10 năm được hiệu chỉnh xét duyệt một lần. Nội
dung quy hoạch giai đoạn này dựa trên các ý tưởng về cơ cấu kinh tế, phân
vùng và bố trí cơ cấu sử dụng đất hợp lý, ưu tiên đất đai cho phát triển kinh tế,
hình thành các trục giao thông chủ đạo, các khu công nghiệp, cảng biển,

30
sân bay, các khu chung cư cho nhân dân và đề ra các chương trình hành động
cho từng giai đoạn; (2) Quy hoạch tổng thể: Căn cứ vào quy hoạch chiến lược,
các ý tưởng quy hoạch ý niệm để xây dựng quy hoạch tổng thể, nội dung quy
hoạch giai đoạn này quy định chi tiết từng ô, phố, từng khu đất bao gồm diện
tích, mật độ xây dựng, mục đích sử dụng đất... và công khai cho mọi người biết
để thu hút đầu tư và hướng dẫn người dân thực hiện theo quy hoạch; (3) Quy
hoạch triển khai chi tiết: Giai đoạn này do các chủ đầu tư dự án trên các khu
đất được giao quản lý thực hiện. Căn cứ vào quy hoạch tổng thể và căn cứ vào
yêu cầu sử dụng đất, chủ đầu tư phối hợp với các tổ chức tư vấn lập quy hoạch
chi tiết trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt về những thông số kỹ thuật
cơ bản như mật độ xây dựng, chiều cao, lộ giới, kích thước cơ bản công trình,
khoảng cách giữa hai nhà, cảnh quan cây xanh... trước khi tiến hành xây dựng.
Ở Singapore, mặc dù mức tăng trưởng dân số rất cao nhưng ở quốc gia
này hoàn toàn không có những khu phố nghèo, nhếch nhác như các đô
thị khác. Bắt đầu từ năm 1960, Chính phủ bắt tay thực hiện chính sách mọi
người đều phải có nhà ở. Cục phát triển nhà (HDB) là cơ quan quản lý nhà ở
xã hội duy nhất ở Singapore. Nhiệm vụ của Cục phát triển nhà ở là phải giải
quyết nhà ở cơ bản phù hợp với sức mua của người dân từng giai đoạn; quy
hoạch và phát triển các khu ở mới, huy động vốn và quản lý nguồn vốn của nhà
nước trợ cấp về chương trình nhà ở; phân phối, quản lý công bằng có hiệu quả
và đề ra các chính sách về nhà ở. Việc xây dựng các căn hộ do các nhà thầu xây
dựng và bàn giao cho Cục phát triển nhà quản lý, Cục chỉ có chức năng giám
sát chất lượng, không trực tiếp xây dựng và quản lý phân phối nhà sau khi xây
dựng.
Với phương châm “Dùng chế độ bổng lộc để nuôi dưỡng liêm khiết và
khuyến khích tinh thần cống hiến của cán bộ, công chức”, cụ thể: Lương công
chức cao hơn lao động bình thường bên ngoài, đồng thời công chức được

31
thưởng một khoảng tiền lớn khi về hưu (trong trường hợp công chức bị vi phạm
kỷ luật hoặc phục vụ không đúng thời hạn thì khoảng tiền thưởng này sẽ bị tịch
thu), Chính phủ Singapore đã tập hợp được nhiệt huyết trí tuệ của đội ngũ công
chức trong suốt quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Chính phủ Singapore
còn xây dựng hệ thống giám sát chặt chẽ, minh bạch hóa trong việc xử lý công
việc của cán bộ, công chức, mọi công việc phân công đều có báo cáo và bố trí
kiểm tra chéo lẫn nhau.
1.4.2. Trong nước
1.4.2.1. Dự án Lập kế hoạch phát triển KT - XH và QH định hướng
phát triển không gian phường Phú Thượng - quận Tây Hồ - Hà Nội
Năm 1998, Trường Đại học Kiến trúc Hà nội và Viện Xã hội học đã triển
khai dự án Lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch định hướng
phát triển không gian phường Phú Thượng - quận Tây Hồ - Hà Nội dựa trên
cách tiếp cận có sự tham gia của cộng đồng. Nội dung dự án gồm: Khảo sát
hiện trạng KT - XH và các đặc điểm hiện trạng sử dụng đất, kiến trúc và hạ
tầng kỹ thuật và xã hội của phường. Lập kế hoạch phát triển KT - XH và quy
hoạch định hướng phát triển không gian phường Phú Thượng đến năm 2010.
Trong quá trình nghiên cứu lập QH chi tiết, thiết lập các dự án khả thi và
lập kế hoạch phát triển KT - XH của phường, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các
nhà làm QH, nhà nghiên cứu, hoạch định kế hoạch và quan trọng nhất là có sự
tham gia của cộng đồng dân cư địa phương khi triển khai thực hiện. Các cuộc
khảo sát hiện trạng, lập phiếu điều tra nhu cầu, nguyện vọng của cộng đồng về
tổ chức sản xuất, mạng lưới hạ tầng kỹ thuật, vệ sinh môi trường, cộng đồng
được tham gia đóng góp trong việc xác định vị trí các công trình, lựa chọn
phương án QH không gian, các dự án ưu tiên đầu tư và đóng góp nguồn lực
trong việc thực thi đồ án QH và triển khai thực hiện (đóng góp công sức, vốn
đầu tư, xây dựng đường ngõ xóm, cấp thoát nước, thu gom

32
rác…). Hình thức tham gia của người dân thông qua việc trả lời các phiếu phỏng
vấn hộ gia đình về thực trạng và những vấn đề trong quá trình phát triển KT -
XH tại phường Phú Thượng. Kế hoạch phát triển KT - XH của phường được tổ
chức lấy ý kiến của đại diện ban, ngành đoàn thể và đại diện cụm, tổ dân
cư…trước khi trình cơ quan thẩm quyền phê duyệt. Kế hoạch phát triển KT -
XH và QH định hướng phát triển không gian phường Phú Thượng đạt được sự
đồng tình của công đồng dân cư cao do sự điều tra, khảo sát, đánh giá kỹ hiện
trạng, ghi nhận các ý kiến đóng góp của cộng đồng về các vấn đề mà cộng đồng
quan tâm, từ đó cộng đồng có ý thức và trách nhiệm trong việc thực thi QH vào
thực tế. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật được hoàn chỉnh dần, đường sá rộng rãi,
thông thoáng, nhà ở hộ dân được cải tạo lại hay đi chuyển đến những khu vực
cho phù hợp với điều kiện sống như các hộ nông nghiệp, bán nông nghiệp, phi
nông nghiệp…[11]
1.4.2.2. Kinh nghiệm của Thành phố Đà Nẵng trong việc xây dựng
kết cấu hạ tầng, chỉnh trang đô thị
Kinh nghiệm thực tế tại thành phố Đà Nẵng trong vận dụng sáng tạo huy
động sức dân khi thực hiện phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”,
Đà Nẵng đã tạo ra một nguồn lực rất lớn để đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng,
chỉnh trang đô thị. Đa số công trình loại nhỏ thực hiện ở các khu dân cư, người
dân vừa là chủ đầu tư vừa giám sát việc thi công xây dựng; chính quyền quận
hỗ trợ một phần kinh phí và bảo đảm các khâu quy hoạch, thiết kế. Tùy theo
khả năng tài chính của từng quận/huyện mà sự tham gia của ngân sách
quận/huyện; có nơi người dân đóng góp toàn bộ chi phí thậm chí lo cả việc cơm
nước động viên người thi công. Chính nhờ nỗ lực này mà nhiều điểm tụ cư
không theo quy hoạch, dưới chuẩn dần dần đổi thay thành những khu dân cư
sạch, đẹp, vệ sinh. Công tác lập và quản lý thực hiện quy hoạch được tổ chức
công khai và dân chủ, người dân được tham gia ở mức độ cao nhất vào quá
trình lập quy hoạch và triển khai các dự án có liên quan đến

33
cuộc sống của họ. Tăng cường tính tự quản ở khu dân cư, thực hiện tốt Quy chế
dân chủ ở cơ sở như là một phương cách tốt để thực hiện và mở rộng sự tham
gia của người dân [9].
1.4.3. Một số kinh nghiệm quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị có
thể áp dụng tại huyện Củ Chi
Qua những kinh nghiệm trong quá trình quản lý nhà nước về quy hoạch
đô thị tại một số nước trên thế giới và các địa phương trong nước, chúng ta có
thể rút ra một số điểm quan trọng cho huyện Củ Chi như sau:
- Mọi chính sách xây dựng và phát triển đô thị đều hướng tới mục tiêu
đem lại lợi ích cho người dân chứ không vì lợi ích của nhóm hay cá nhân nào.
- Tập trung mọi nguồn lực để xây dựng quy hoạch, đảm bảo quy hoạch
đạt chất lượng cao và ít phải điều chỉnh. Những nguyên tắc chính, những ý
tưởng chính đều được quyết định từ trước, ở những cấp chính quyền cao hơn
và được thể hiện cụ thể hơn ở từng cấp thấp hơn. Quy hoạch phải có tầm nhìn
xa đến việc phát triển giao thông, hạ tầng kỹ thuật - xã hội. Đồng thời gắn kết
quy hoạch chung của đô thị với quy hoạch vùng.
- Không quá tập trung vào quy hoạch chi tiết mà nên quan tâm sâu đến
quy hoạch chiến lược. Quy hoạch phải mang tính dân chủ công khai, đảm bảo
mọi người dân và các cơ quan chức năng, các doanh nghiệp được quyền tham
gia và được thông tin đầy đủ. Sau khi nội dung quy hoạch đã được công bố, giá
trị pháp lý của quy hoạch phải được đảm bảo, không chịu sự can thiệp của các
cá nhân hoặc cơ quan nào, việc quản lý xây dựng theo quy hoạch rất nghiêm
khắc, nâng cao ý thức tự giác của người dân.
- Quy hoạch không phụ thuộc vào ranh giới hành chính mà theo các phân
khu chức năng, nhằm thúc đẩy sự phát triển và cung cấp các dịch vụ một cách
thống nhất và chặt chẽ.

34
- Áp dụng biện pháp điều chỉnh lại đất đai nhằm cải thiện các khu vực
đô thị hiện hữu. Nâng cao kiến thức về quy hoạch cho người dân để nhận được
sự phối hợp rộng rãi. Coi trọng công tác tuyên truyền, vận động người dân thực
hiện chính sách liên quan đến xây dựng kết cấu hạ tầng, chỉnh trang đô thị, đền
bù, giải tỏa, tái định cư qua việc thực hiện các phong trào hành động cách mạng
tại địa phương,... nhằm nâng cao nhận thức người dân, nâng cao ý thức cộng
đồng, ý thức công dân tạo điều kiện thuận lợi để các chính sách, các dự án sớm
đi vào cuộc sống.
- Sự tham gia của cơ quan tài chính trong lĩnh vực quy hoạch nhằm xác
định kế hoạch thực hiện, tính khả thi của các dự án quy hoạch, chú trọng thực
hiện các chủ trương xã hội hóa hoặc nhà nước và nhân dân cùng làm nhằm huy
động tối đa các nguồn lực cho sự phát triển đô thị và kinh tế - xã hội của địa
phương.

35
Tiểu kết Chương 1:
- Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị là việc làm có cơ sở lý luận và
thực tiễn vững chắc. Tác giả tổng quan thực tiễn quản lý nhà nước về quy hoạch
đô thị và rút ra những nhận định quan trọng để triển khai nghiên cứu vấn đề
quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ
Chí Minh.
- Tác giả đã làm rõ một số vấn đề lý luận quản lý nhà nước về quy hoạch
đô thị; trong đó chỉ ra quan niệm về quản lý nhà nước về quy hoạch đô
thị; nội dung quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị tại cấp huyện; các yếu tố
ảnh hưởng tới quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị; kinh nghiệm tại các quốc
gia trên thế giới và tại các địa phương khác trong nước có thể áp dụng vào quá
trình quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị tại huyện Củ Chi.

Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị.docx

Similar to Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị.docx