Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM
1.1.1. Khái niệm đô thị
- Khái niệm đô thị trên góc độ chung nhất: Đô thị là một trung tâm dân cư
đông đúc, có thể là thành phố, thị xã hay thị trấn. Đô thị là nơi tập trung dân cư,
chủ yếu lao động phi nông nghiệp, họ sống và làm việc theo phong cách
sống văn minh, hiện đại hơn, khoa học và có hiệu quả kinh tế, văn hóa cao. Đô
thị là khu vực có mật độ gia tăng các công trình kiến trúc do con người xây
dựng so với các khu vực xung quanh nó.
- Khái niệm đô thị theo Luật Quy hoạch đô thị năm 2009:
Đô thị là khu vực tập trung dân cư sinh sống có mật độ cao và chủ yếu hoạt
động trong lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp, là trung tâm chính trị, hành chính,
kinh tế, văn hoá hoặc chuyên ngành, có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế -
xã hội của quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ, một địa phương, bao gồm nội
thành, ngoại thành của thành phố; nội thị, ngoại thị của thị xã; thị trấn.
1.1.2. Khái niệm đô thị hóa
Đô thị hoá là quá trình tăng tỉ lệ dân thành thị so với tổng số dân, mở rộng
quy mô các thành phố và sự lan toả lối sống thành thị về nông thôn. Đô thị hoá
là một xu hướng tất yếu của toàn cầu. Quá trình đô thị hoá, gắn liền với sự phát
triển của các lực lượng sản xuất, quan hệ xã hội và được cách mạng khoa học
kỹ thuật thúc đẩy. Đô thị hoá không chỉ là sự phát triển riêng của
10

một đô thị về qui mô và số lượng dân số, mà còn gắn liền với những biến đổi
kinh tế - xã hội và môi trường thiên nhiên của một hệ thống đô thị.
Nói một cách khác, Đô thị hoá là quá trình mở rộng và phát triển mạng lưới
đô thị và phổ biến lối sống thành thị, tập trung dân cư trên lãnh thổ.
1.1.3. Khái niệm quản lý đô thị
Quản lý đô thị trước hết là sự thực thi quyền lực công, nhân danh Nhà nước.
Vì vậy quản lý đô thị trước hết là quản lý nhà nước ở đô thị. Tuy nhiên, quản
lý đô thị hiện đại đã có sự tham gia sâu sắc của các tổ chức xã hội, tổ chức nghề
nghiệp, tổ chức phi chính phủ và cộng đồng. Mặc dù vậy, quản lý đô thị vẫn
thể hiện bản chất và vai trò của Nhà nước đối với một khu vực định cư đặc thù
này.
Quản lý đô thị bao gồm nhiều lĩnh vực, nhưng chủ yếu là sản phẩm kinh
doanh, quy hoạch kiến trúc đô thị, sử dụng đất đai, đầu tư và phát triển nhà, cơ
sở hạ tầng công cộng, tài chính, hành chính, môi trường đô thị, an ninh trật tự
xã hội,…Quản lý đô thị có ba mục tiêu cơ bản là: làm cho đô thị phát triển ổn
định, trật tự và bền vững; Tạo môi trường sống thuận lợi cho đô thị; Phù hợp
lợi ích quốc gia, cộng đồng và dân cư.
1.1.4. Khái niệm trật tự xây dựng đô thị
Trật tự xây dựng đô thị là việc xây dựng công trình, nhà ở phải theo đúng
quy hoạch đô thị đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, công bố.
1.1.5. Khái niệm quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị
Quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị là sự tác động mang tính đồng
bộ, có chủ đích của các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đến các chủ
thể tham gia vào các hoạt động xây dựng, nhằm đảm bảo cho các hoạt động xây
dựng tuân thủ theo đúng các quy định của pháp luật.
Đó là bao gồm các hoạt động thanh tra, kiểm tra, đề xuất kiến nghị và xử lý
vi phạm theo thẩm quyền và trình tự luật định về các vấn đề liên quan đến trật
11

tự xây dựng nhằm đảm bảo xây dựng, quản lý đô thị phù hợp với quy hoạch
tổng thể và phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, giữ gìn và phát triển
bộ mặt đô thị theo đúng quy hoạch được phê duyệt tạo điều kiện cho nhân dân
xây dựng, bảo vệ quyền lợi chính đáng hợp pháp của nhân dân, ngăn chặn và
tiến tới chấm dứt tình trạng lấn chiếm đất công, sử dụng đất sai mục đích, xây
dựng không phép, sai phép giữ gìn kỷ cương phép nước.
1.2. TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ
1.2.1. Xuất phát từ yêu cầu quản lý phát triển đô thị theo đúng quy hoạch đô
thị, để cho hoạt động xây dựng tại các đô thị có tính đồng bộ, thống nhất theo
quy hoạch.
1.2.2. Xuất phát từ sự phức tạp của quản lý trật tự xây dựng đô thị, việc xây
dựng công trình, nhà ở của tổ chức và cá nhân có thể diễn ra từng ngày, từng
giờ, cả ngày nghĩ và ngày làm việc, kể cả ban ngày hoặc diễn ra ban đêm. Bên
cạnh đó, sự mâu thuẫn giữa lợi ích của người dân với lợi ích của cộng đồng dân
cư có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
1.2.3. Chỉ có Nhà nước với các công cụ và lực lượng của mình mới có thể
quản lý được trật tự xây dựng đô thị theo đúng quy hoạch. Chỉ có Nhà nước đại
diện cho lợi ích chung của cộng đồng và với công cụ, lực lượng của mình mới
có thể đảm bảo quản lý được trật tự xây dựng đô thị theo đúng quy hoạch.
1.2.4. Xuất phát từ sự phát triển bền vững của đô thị, mục tiêu quản lý phát
triển bền vững đô thị là tạo dựng không gian sống và làm việc một cách tốt nhất
cho con người. Do vậy, phải có sự hài hòa giữa lợi ích cá nhân, tổ chức với lợi
ích chung của cộng đồng.
1.3. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ
THỊ
12

1.3.1. Quản lý việc xây dựng theo quy hoạch đô thị
Theo Luật Quy hoạch đô thị; Luật Xây dựng; các Nghị định và một số văn
bản quy phạm pháp luật có liên quan, thì việc quản lý xây dựng theo quy hoạch
đô thị bao gồm các nội dung sau:
1.3.1.1. Công bố quy hoạch đô thị
Theo quy định, UBND các cấp có trách nhiệm phải tổ chức công bố công
khai quy hoạch đô thị sau khi đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Như vậy
các cơ quan quyền lực nhà nước, trực tiếp là HĐND nhân dân tại địa phương
có thể theo dõi, giám sát trách nhiệm này của các cơ quan quản lý nhà nước,
qua đó nâng cao tính minh bạch và khả năng tiếp cận thông tin về quy hoạch
đô thị của tổ chức, cá nhân có nhu cầu. Đây là vấn đề mà thời gian vừa qua, tại
một số địa phương, tại các cơ quan có thẩm quyền đã không thực hiện nghiêm
túc và đầy đủ nhiệm vụ, chức trách của mình.
UBND cấp tỉnh trong vùng quy hoạch tổ chức công bố quy hoạch đô thị vùng
liên tỉnh thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ; UBND cấp
huyện, cấp xã trong vùng quy hoạch tổ chức công bố quy hoạch đô thị thuộc
thẩm quyền phê duyệt và có trách nhiệm tổ chức công bố công khai quy hoạch
đô thị thuộc địa giới hành chính do mình quản lý để mọi người thực hiện và
giám sát việc thực hiện.
Trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày quy hoạch đô thị được phê duyệt,
UBND các cấp có trách nhiệm công bố công khai toàn bộ quy hoạch đô thị và
quy định về quản lý quy hoạch đô thị đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền
phê duyệt. Trường hợp không công bố, công bố chậm, công bố sai nội dung
quy hoạch đô thị đã được phê duyệt thì tùy theo mức độ thiệt hại, tính chất, mức
độ của hành vi vi phạm mà người có trách nhiệm có thể bị truy cứu trách nhiệm
hình sự, trách nhiệm hành chính hoặc bị buộc phải bồi thường thiệt hại.
13

Tùy theo loại quy hoạch đô thị, người có thẩm quyền công bố quy hoạch đô
thị quyết định các hình thức công bố, công khai quy hoạch đô thị như sau:
- Hội nghị công bố quy hoạch đô thị có sự tham gia của đại diện các tổ chức,
cơ quan có liên quan, Mặt trận Tổ quốc, đại diện nhân dân trong vùng quy
hoạch, các cơ quan thông tấn báo chí;
- Trưng bày công khai, thường xuyên, liên tục các panô, bản vẽ, mô hình tại
nơi công cộng, tại cơ quan quản lý quy hoạch đô thị các cấp, UBND cấp xã đối
với quy hoạch chi tiết đô thị;
- Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng;
- Bản đồ quy hoạch đô thị, quy định về quản lý quy hoạch xây dựng có thể
in ấn để phát hành rộng rãi.
1.3.1.2. Cắm mốc giới quy hoạch ngoài thực địa
Thời gian lập và phê duyệt hồ sơ cắm mốc giới không quá 30 ngày kể từ
ngày đồ án quy hoạch đô thị được phê duyệt. Việc cắm mốc giới ngoài thực địa
phải được hoàn thành trong thời hạn 45 ngày kể từ ngày hồ sơ cắm mốc giới
được phê duyệt. Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đô thị có trách
nhiệm phê duyệt hồ sơ cắm mốc giới và tổ chức triển khai cắm mốc giới ngoài
thực địa. Các loại mốc giới phải cắm bao gồm: chỉ giới đường đỏ, chỉ giới xây
dựng, cốt xây dựng, ranh giới các vùng cấm xây dựng ngoài thực địa trên địa
giới hành chính do mình quản lý.
- Các mốc giới phải đảm bảo độ bền vững, có kích thước theo tiêu chuẩn và
được ghi các chỉ số theo quy định.
- UBND cấp xã có trách nhiệm bảo vệ các mốc giới trên thực địa.
- Người nào có hành vi cắm mốc chỉ giới, cốt xây dựng sai vị trí; di dời, phá
hoại mốc chỉ giới, cốt xây dựng thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì
có thể bị xử lý hành chính, bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc bồi thường
thiệt hại do lỗi của mình gây ra theo quy định của pháp luật.
14

1.3.1.3. Cung cấp thông tin về quy hoạch đô thị
Cơ quan quản lý về xây dựng các cấp chịu trách nhiệm cung cấp thông tin,
chứng chỉ quy hoạch đô thị cho các Chủ đầu tư xây dựng công trình khi có nhu
cầu đầu tư xây dựng trong phạm vi được phân cấp quản lý.
Việc cung cấp thông tin được thực hiện dưới các hình thức:
- Công khai đồ án quy hoạch đô thị bao gồm: sơ đồ, mô hình, bản vẽ quy
hoạch đô thị.
- Giải thích trực tiếp quy hoạch đô thị.
- Cung cấp chứng chỉ quy hoạch đô thị.
Chứng chỉ quy hoạch đô thị bao gồm các thông tin về ranh giới lô đất, chức
năng sử dụng đất, diện tích, chỉ giới đường đỏ, chỉ giới xây dựng, mật độ xây
dựng, hệ số sử dụng đất, cốt xây dựng, chiều cao tối đa, chiều cao tối thiểu xây
dựng công trình, thông tin về kiến trúc, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, bảo vệ môi
trường và các quy định khác theo quy hoạch chi tiết xây dựng.
UBND cấp huyện có trách nhiệm tổ chức việc tiếp nhận, xử lý và cung cấp
các thông tin khi có yêu cầu.
Thời gian cung cấp thông tin khi có yêu cầu bằng văn bản tối đa là 20 ngày
làm việc, kể từ khi có yêu cầu. Người có yêu cầu cung cấp thông tin bằng văn
bản phải chịu toàn bộ chi phí về tài liệu thông tin do mình yêu cầu. Người có
trách nhiệm cung cấp thông tin phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về thời
gian cung cấp thông tin và độ chính xác của các tài liệu, số liệu cung cấp.
1.3.1.4. Xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về quy hoạch đô thị
Tất cả các trường hợp có hành vi vi phạm pháp luật về quy hoạch đô thị và
các quy định khác của pháp luật có liên quan thì tùy theo tính chất, mức độ vi
phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình
sự; trường hợp các hành vi vi phạm pháp luật về xây dựng gây thiệt hại thì phải
bồi thường theo quy định của pháp luật. Các hành vi đó cụ thể như sau:
15

- Người có trách nhiệm trong việc tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy
hoạch đô thị, điều chỉnh quy hoạch, nhưng thực hiện không đúng thẩm quyền
hoặc đúng thẩm quyền nhưng không đúng trình tự, thủ tục gây thiệt hại về tài
sản của Nhà nước, tổ chức, công dân; gây ảnh hưởng xấu về an ninh trật tự;
- Người có trách nhiệm công bố quy hoạch đô thị theo pháp luật xây dựng
quy định nhưng không tổ chức công bố, tổ chức công bố không kịp thời, không
đầy đủ hoặc công bố sai, gây thiệt hại tài sản của Nhà nước, tổ chức
công dân;
- Người có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo cắm mốc giới quy hoạch đô thị ngoài
thực địa sau khi quy hoạch đô thị đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, nhưng
không tổ chức cắm mốc giới, tổ chức cắm mốc không kịp thời, không đầy đủ
hoặc cắm mốc giới sai gây thiệt hại về tài sản của Nhà nước, tổ chức, công dân;
- Chủ đầu tư xây dựng công trình không đúng quy hoạch đô thị đã được cấp
có thẩm quyền phê duyệt hoặc xây dựng công trình trong vùng cấm xây dựng,
xây dựng công trình không có giấy phép, không đúng giấy phép đã được cấp;
đã bị xử phạt vi phạm hành chính, đình chỉ xây dựng, nhưng vẫn tiếp tục xây
dựng công trình.
1.3.2. Cấp và thu hồi giấy phép xây dựng
Công tác quản lý xây dựng theo giấy phép xây dựng là một nội dung có ý
nghĩa quan trọng trong lĩnh vực quản lý trật tự xây dựng đô thị. Thông qua việc
cấp giấy phép xây dựng cũng như việc quản lý xây dựng theo giấy phép được
cơ quan có thẩm quyền cấp sẽ đảm bảo quy hoạch đô thị được thực hiện một
cách nghiêm túc, cảnh quan kiến trúc đô thị, chất lượng công trình xây dựng
được đảm bảo. Chính vì vậy pháp luật về xây dựng đã quy định tất cả các công
trình xây dựng trước khi khởi công công trình, trừ trường hợp xây dựng các
công trình sau đây:
16

1.3.2.1. Các công trình được miễn giấy phép xây dựng
- Các công trình thuộc bí mật Nhà nước, công trình xây dựng theo lệnh khẩn
cấp, công trình tạm phục vụ xây dựng công trình chính, công trình tạm phục vụ
công trình chính;
- Công trình xây dựng theo tuyến không đi qua khu dân cư nhưng phù hợp
với quy hoạch xây dựng được duyệt, công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng
công trình đó được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
- Công trình xây dựng thuộc dự án khu đô thị, khu công nghiệp, khu chế
xuất, khu công nghệ cao, khu nhà ở có quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500
đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
- Công trình sửa chữa, cải tạo, lắp đặt thiết bị bên trong không làm thay đổi
kiến trúc, kết cấu chịu lực và an toàn của công trình;
- Công trình hạ tầng kỹ thuật quy mô nhỏ thuộc các vùng sâu, vùng xa;
1.3.2.2. Các quy định về quy trình, hồ sơ, điều kiện được cấp giấy phép
xây dựng và nội dung giấy phép xây dựng theo thẩm quyền
- Quy trình cấp giấy phép xây dựng và điều chỉnh giấy phép xây dựng
như sau:
+ Chủ đầu tư nộp 02 bộ hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng, điều chỉnh
giấy phép xây dựng cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
+ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ của tổ
chức, cá nhân; kiểm tra hồ sơ; ghi giấy biên nhận đối với trường hợp hồ sơ đầy
đủ theo quy định hoặc hướng dẫn để chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ đối với trường
hợp hồ sơ không đầy đủ theo quy định.
+ Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ, cơ quan có
thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng phải tổ chức thẩm định hồ sơ, kiểm tra
thực địa. Khi thẩm định hồ sơ, phải xác định loại hồ sơ còn thiếu, loại hồ sơ
không đúng theo quy định hoặc không đúng với thực tế để thông báo một lần
17

bằng văn bản cho chủ đầu tư bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ. Trường hợp hồ sơ bổ
sung chưa đáp ứng được yêu cầu theo văn bản thông báo thì trong thời hạn 05
ngày làm việc, cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm thông báo bằng văn bản
hướng dẫn cho chủ đầu tư tiếp tục hoàn thiện hồ sơ. Chủ đầu tư có trách nhiệm
bổ sung, hoàn thiện hồ sơ theo văn bản thông báo. Trường hợp việc bổ sung hồ
sơ vẫn không đáp ứng được các nội dung theo thông báo thì trong thời hạn 03
ngày làm việc, cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm thông báo đến chủ đầu
tư về lý do không cấp giấy phép.
+ Căn cứ quy mô, tính chất, loại công trình và địa điểm xây dựng công trình
có trong hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng, cơ quan có thẩm quyền cấp
giấy phép xây dựng có trách nhiệm đối chiếu các điều kiện theo quy định để
gửi văn bản lấy ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước về những lĩnh vực
liên quan đến công trình xây dựng theo quy định của pháp luật.
+ Trong thời gian 12 ngày đối với công trình và nhà ở riêng lẻ kể từ ngày
nhận được hồ sơ, các cơ quan quản lý nhà nước được hỏi ý kiến có trách nhiệm
trả lời bằng văn bản về những nội dung thuộc chức năng quản lý của mình. Sau
thời hạn trên, nếu các cơ quan này không có ý kiến thì được coi là đã đồng ý và
phải chịu trách nhiệm về những nội dung thuộc chức năng quản lý của mình;
cơ quan cấp giấy phép xây dựng căn cứ các quy định hiện hành để quyết định
việc cấp giấy phép xây dựng;
+ Kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép
xây dựng phải xem xét hồ sơ để cấp giấy phép trong thời gian 30 ngày đối với
trường hợp cấp giấy phép xây dựng, bao gồm cả giấy phép xây dựng có thời
hạn, giấy phép xây dựng điều chỉnh, và trong thời gian 15 ngày đối với nhà ở
riêng lẻ. Trường hợp đến thời hạn cấp giấy phép nhưng cần phải xem xét thêm
thì cơ quan cấp giấy phép xây dựng phải thông báo bằng văn bản cho chủ đầu
tư biết lý do, đồng thời báo cáo cấp có thẩm quyền quản lý trực tiếp
18

xem xét và chỉ đạo thực hiện, nhưng không được quá 10 ngày kể từ ngày hết
hạn theo quy định.
- Việc cấp giấy phép xây dựng công trình phải đáp ứng các điều kiện
sau đây:
+ Bảo đảm các quy định về chỉ giới đường đỏ, chỉ giới xây dựng; các yêu
cầu về an toàn đối với công trình xung quanh; bảo đảm hành lang bảo vệ các
công trình giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, khu di sản văn hóa, di tích
lịch sử - văn hóa và khu vực bảo vệ các công trình khác theo quy định của pháp
luật;
+ Bảo đảm đúng theo những quy định của Quy chế quản lý quy hoạch, kiến
trúc đô thị (nếu có).
+ Các công trình xây dựng, nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn di sản văn hóa,
di tích lịch sử - văn hóa phải đảm bảo mật độ xây dựng, đất trồng cây xanh, nơi
để các loại xe, không làm ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường;
+ Công trình sửa chữa, cải tạo không được làm ảnh hưởng đến các công trình
lân cận về kết cấu, khoảng cách đến các công trình xung quanh, cấp nước, thoát
nước, thông gió, ánh sáng, vệ sinh môi trường, phòng, chống, cháy nổ;
+ Bảo đảm khoảng cách theo quy định đối với công trình vệ sinh, kho chứa
hóa chất độc hại, các công trình khác có khả năng gây ô nhiễm môi trường,
không làm ảnh hưởng đến người sử dụng ở các công trình liền kề xung quanh;
+ Khi xây dựng, cải tạo hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật; phải tuân
theo cốt xây dựng của quy hoạch đô thị;
+ Công trình xây dựng được cấp phép phải nằm đúng vị trí đất có mục đích
sử dụng phù hợp với mục đích sử dụng công trình.
19

- Nội dung chủ yếu của giấy phép xây dựng bao gồm: Các thông tin cần
thiết để chủ đầu tư xây dựng và để cơ quan chức năng căn cứ kiểm tra việc xây
dựng theo giấy phép đã cấp. Bao gồm:
+ Tên công trình thuộc dự án. +
Tên và địa chỉ của chủ đầu tư.
+ Địa điểm, vị trí xây dựng công trình; tuyến xây dựng công trình đối với
công trình theo tuyến.
+ Loại, cấp công trình xây dựng.
+ Cốt xây dựng công trình.
+ Chỉ giới đường đỏ, chỉ giới xây dựng.
+ Mâṭđô ̣xây dưng̣(nếu có).
+ Hê ̣sốsửdung̣đất (nếu có).
+ Đối với công trình dân dụng, công trình công nghiệp, nhà ở riêng lẻ còn
phải có nội dung về tổng diện tích xây dựng, diện tích xây dựng tầng 1 (tầng
trệt), số tầng (bao gồm cả tầng hầm, tầng áp mái, tầng kỹ thuật, tum), chiều cao
tối đa toàn công trình.
+ Thời hạn khởi công công trình không quá 12 tháng kể từ ngày được cấp
giấy phép xây dựng.
1.3.2.3. Thẩm quyền cấp, điều chỉnh, gia hạn, cấp lại và thu hồi giấy
phép xây dựng
- Bộ Xây dựng cấp giấy phép xây dựng đối với công trình cấp đặc biệt.
- UBND cấp tỉnh phân cấp cho Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng đối với
các công trình xây dựng cấp I, cấp II; công trình tôn giáo; công trình di
tích lịch sử - văn hóa, công trình tượng đài, tranh hoành tráng được xếp hạng
thuộc địa giới hành chính do mình quản lý; những công trình trên các tuyến,
trục đường phố chính trong đô thị theo quy định của UBND cấp tỉnh; công
20

trình thuộc dự án có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài; công trình thuộc dự án
và các công trình khác do UBND cấp tỉnh phân cấp.
- UBND cấp tỉnh có thể phân cấp cho Ban quản lý các khu kinh tế, khu công
nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao; Ban quản lý các khu đô thị cấp giấy
phép xây dựng cho các công trình thuộc phạm vi quản lý của các cơ quan này,
trừ các công trình nêu ở phần trên.
- UBND cấp huyện cấp giấy phép xây dựng các công trình còn lại và nhà ở
riêng lẻ ở đô thị, bao gồm cả nhà ở riêng lẻ trong khu vực đã được Nhà nước
công nhận bảo tồn thuộc địa giới hành chính do mình quản lý, trừ các đối tượng
quy định nêu ở phần trên.
- Công trình do cơ quan nào cấp giấy phép xây dưng̣thì cơ quan đó có
thẩm quyền điều chinh,̉ gia hạn, cấp laịvà thu hồi giấy phép xây dựng do mình
cấp.
- Trường hợp cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dưng̣không thu
hồi giấy phép xây dựng đã cấp không đúng quy định thì UBND cấp tỉnh trực
tiếp quyết định thu hồi giấy phép xây dựng.
- Trường hợp đề nghị cấp giấy phép xây dưng̣ cho dự án mà dự án đầu tư
xây dựng gồm nhiều công trình các loại và cấp khác nhau thì cơ quan thực hiện
cấp giấy phép xây dưng̣công trình cấp cao nhất có trách nhiệm cấp giấy phép
xây dưng̣các công trình còn lại thuộc dự án.
1.3.2.4. Lưu trữ hồ sơ cấp giấy phép xây dựng
- Cơ quan cấp giấy phép xây dựng có trách nhiệm lưu trữ hồ sơ cấp giấy
phép xây dựng theo quy định của pháp luật về lưu trữ.
- Thời hạn lưu trữ hồ sơ cấp giấy phép xây dựng tới thời hạn tồn tại công
trình xây dựng.
21

- Chủ đầu tư, các tổ chức thiết kế, thi công xây dựng có trách nhiệm lưu trữ
hồ sơ thiết kế, bản vẽ hoàn công công trình theo quy định của pháp luật về xây
dựng.
1.3.3. Quản lý xây dựng theo giấy phép xây dựng
- Cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng chủ trì và phối hợp với cơ
quan chức năng có liên quan kiểm tra việc thực hiện xây dựng theo giấy phép
xây dựng; đình chỉ xây dựng, thu hồi giấy phép xây dựng theo thẩm quyền khi
chủ đầu tư xây dựng công trình vi phạm nội dung của giấy phép xây dựng.
- Công trình xây dựng vi phạm nội dung giấy phép xây dựng khi có một
trong các hành vi sau:
+ Thay đổi vị trí xây dựng công trình;
+ Sai cốt nền xây dựng công trình;
+ Vi phạm chỉ giới đường đỏ, chỉ giới xây dựng;
+ Sai diện tích xây dựng;
+ Chiều cao công trình vượt quá chiều cao được quy định trong giấy phép
xây dựng;
+ Xây dựng vượt quá số tầng quy định trong giấy phép xây dựng;
+ Vi phạm những quy định của Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị
đã được duyệt.
22

Sơ đồ 1.1. Hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước
về trật tự xây dựng đô thị
Nguồn: Tác giả luận văn
1.3.4. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại tố cáo và xử lý vi phạm
hành chính trong xây dựng
1.3.4.1. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại tố cáo
- Các cơ quan, tổ chức liên quan đến cấp giấy phép xây dựng phải thực hiện
các biện pháp cần thiết khi nhận được thông báo của cơ quan có thẩm
23

quyền xử lý vi phạm đối với công trình xây dựng sai quy hoạch, xây dựng
không có giấy phép hoặc không đúng với giấy phép xây dựng được cấp.
- Tổ chức, cá nhân đề nghị cấp giấy phép xây dựng có quyền khiếu nại, khởi
kiện, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc cấp giấy phép xây dựng.
- Tổ chức, cá nhân bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc người đại diện hợp
pháp có quyền khiếu nại đối với quyết định xử phạt của người có thẩm quyền
theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo. Trong thời gian chờ đợi giải
quyết kết quả khiếu nại của cơ quan có thẩm quyền, tổ chức, cá nhân bị xử phạt
vẫn phải chấp hành quyết định xử phạt.
Đối với các hành vi vi phạm trật tự xây dựng đô thị, trường hợp tổ chức, cá
nhân có khiếu nại, tố cáo về quyết định cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm
trật tự xây dựng đô thị của người có thẩm quyền, thì việc phá dỡ công trình có
thể ngừng lại để giải quyết nhưng phải cấm công nhân xây dựng tại công trình
trong thời gian giải quyết khiếu nại, tố cáo.
- Công dân Việt Nam có quyền tố cáo với các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền về tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính về trật tự xây dựng
đô thị và tố cáo người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính lạm dụng
quyền hạn, làm trái các quy định.
- Thủ tục khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo được thực hiện
theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo.
1.3.4.2. Xử lý vi phạm hành chính trong xây dựng
Tất cả các hành vi vi phạm trật tự xây dựng đô thị phải bị xử lý theo một
hoặc các hình thức sau đây:
- Ngừng thi công xây dựng công trình.
- Đình chỉ thi công xây dựng công trình, áp dụng các biện pháp ngừng cung
cấp điện, nước: thông báo cho cơ quan có thẩm quyền không cung cấp các
24

dịch vụ điện nước, các hoạt động kinh doanh và các dịch vụ khác đối với
công trình xây dựng vi phạm.
- Cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm.
- Buộc bồi thường thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra.
- Xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng. Trường hợp vi
phạm nghiêm trọng có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật hình sự.
Ngoài các hình thức, biện pháp xử lý nêu trên thì đối với chủ đầu tư, nhà thầu
thi công xây dựng, nhà thầu tư vấn thiết kế, nhà thầu tư vấn giám sát thi công
xây dựng công trình có hành vi vi phạm trật tự xây dựng đô thị còn bị nêu tên
trên website của Bộ Xây dựng và thông báo trên các phương tiện thông tin đại
chúng.
i. Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị của Thanh tra viên,
Chủ tịch UBND cấp xã
- Quyết định đình chỉ thi công xây dựng đối với công trình xây dựng vi phạm
thuộc địa bàn mình quản lý; quyết định cưỡng chế phá dỡ đối với công trình
xây dựng vi phạm thuộc địa bàn do mình quản lý theo thẩm quyền được phân
cấp.
- Tổ chức thực hiện cưỡng chế tất cả các công trình xây dựng vi phạm theo
quyết định cưỡng chế của Chủ tịch UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp huyện
và Chánh Thanh tra Sở Xây dựng.
- Xử lý cán bộ dưới quyền được phân công quản lý trật tự xây dựng đô thị
để xảy ra vi phạm mà không xử lý kịp thời, dung túng bao che cho hành vi vi
phạm.
- Kiến nghị Chủ tịch UBND cấp huyện xử lý các trường hợp vi phạm trật tự
xây dựng vượt thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã; xử lý cán bộ làm
công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị thuộc thẩm quyền quản lý của Chủ
tịch UBND cấp huyện.
25

ii. Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị của Chủ tịch UBND
cấp huyện
- Quyết định cưỡng chế phá dỡ đối với công trình xây dựng vi phạm do
UBND cấp huyện cấp Giấy phép xây dựng hoặc Sở Xây dựng cấp Giấy phép
xây dựng mà công trình xây dựng đó đã bị UBND cấp xã quyết định đình chỉ
thi công xây dựng.
- Chỉ đạo Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức thực hiện cưỡng chế phá dỡ những
công trình xây dựng vi phạm theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp huyện
và của Chánh thanh tra Sở Xây dựng.
- Xử lý Chủ tịch UBND cấp xã và những cán bộ dưới quyền được phân công
quản lý trật tự xây dựng đô thị để xảy ra vi phạm mà không xử lý kịp thời hoặc
dung túng bao che cho hành vi vi phạm.
iii. Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng của Chủ tịch UBND cấp
tỉnh
- Ban hành những quy định, quyết định nhằm ngăn chặn, khắc phục tình
trạng vi phạm trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn.
- Ban hành quyết định xử lý đối với Chủ tịch UBND cấp huyện và những
cán bộ dưới quyền được phân công quản lý trật tự xây dựng đô thị để xảy ra
vi phạm, không xử lý kịp thời, dung túng bao che cho hành vi vi phạm.
iv. Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị của Trưởng phòng
chuyên môn giúp UBND cấp huyện quản lý xây dựng hoặc Chánh Thanh tra
xây dựng cấp huyện (nếu có)
- Yêu cầu Chủ tịch UBND cấp xã ban hành quyết định đình chỉ thi công xây
dựng công trình, quyết định cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm thuộc thẩm
quyền trong trường hợp Chủ tịch UBND cấp xã không ban hành kịp thời; đồng
thời, đề nghị Chủ tịch UBND cấp huyện có hình thức xử lý kỷ luật đối với Chủ
tịch UBND cấp xã.
26

- Trình Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định xử lý đối với những
vi phạm vượt quá thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã; trình Chủ tịch
UBND cấp huyện ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ công trình xây dựng
vi phạm theo thẩm quyền.
- Ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng đối với công trình xây
dựng vi phạm trật tự xây dựng đô thị mà UBND cấp xã không kịp thời xử lý.
v. Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị của Chánh Thanh tra
Sở Xây dựng
- Quyết định đình chỉ thi công xây dựng công trình, quyết định cưỡng chế
phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng đối với những công trình do Sở Xây
dựng hoặc UBND cấp huyện cấp Giấy phép xây dựng trong trường hợp
UBND cấp huyện buông lỏng quản lý, không ban hành quyết định kịp thời.
- Kiến nghị Chủ tịch UBND cấp tỉnh xử lý Chủ tịch UBND cấp huyện, các
tổ chức cá nhân được phân công quản lý trật tự xây dựng đô thị để xảy ra vi
phạm.
vi. Trình tự, thủ tục xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị
- Lập biên bản ngừng thi công xây dựng:
+ Thanh tra viên xây dựng hoặc cán bộ quản lý xây dựng cấp xã có trách
nhiệm phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật xây dựng trên địa bàn
cấp xã; lập biên bản vi phạm ngừng thi công xây dựng công trình và yêu cầu
chủ đầu tư thực hiện các nội dung được ghi trong biên bản.
+ Biên bản ngừng thi công xây dựng phải ghi rõ nội dung vi phạm và biện
phát xử lý; đồng thời, gửi ngay cho Chủ tịch UBND cấp xã để báo cáo.
+ Trường hợp chủ đầu tư vắng mặt hoặc cố tình vắng mặt thì biên bản vẫn
có giá trị thực hiện.
- Đình chỉ thi công xây dựng:
27

+ Trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi lập biên bản ngừng thi công xây dựng mà
chủ đầu tư không ngừng thi công xây dựng để thực hiện các nội dung trong biên
bản thì Chủ tịch UBND cấp xã ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng
công trình, buộc chủ đầu tư thực hiện các nội dung trong biên bản ngừng thi
công xây dựng.
+ Trong thời hạn 24 giờ, kể từ thời điểm ban hành quyết định đình chỉ thi
công xây dựng công trình của UBND cấp xã thì các cơ quan liên quan phải có
trách nhiệm tổ chức thực hiện.
+ Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức lực lượng cấm các phương tiện vận chuyển
vật tư, vật liệu, công nhân vào thi công xây dựng công trình vi phạm trật tự xây
dựng.
+ Trường hợp chủ đầu tư vắng mặt hoặc cố ý vắng mặt, quyết định đình chỉ
thi công xây dựng vẫn có hiệu lực.
- Cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm:
+ UBND cấp xã ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ và tổ chức phá dỡ:
Sau thời hạn 03 ngày (kể cả ngày nghỉ), kể từ khi ban hành quyết định đình
chỉ thi công xây dựng đối với công trình xây dựng không phải lập phương án
phá dỡ.
Sau 10 ngày (kể cả ngày nghỉ), kể từ khi ban hành quyết định đình chỉ thi
công xây dựng đối với công trình xây dựng phải lập phương án phá dỡ mà chủ
đầu tư không tự thực hiện các nội dung ghi trong biên bản ngừng thi công xây
dựng.
+ Chủ đầu tư phải chịu toàn bộ chi phí lập phương án phá dỡ và chi phí tổ
chức cưỡng chế phá dỡ.
+ Đối với công trình xây dựng vi phạm mà do UBND cấp huyện hoặc Sở
Xây dựng cấp Giấy phép xây dựng, trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi UBND
cấp xã ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng, UBND cấp xã có
28

trách nhiệm gửi hồ sơ lên Chủ tịch UBND cấp huyện. Trong thời hạn 03 ngày,
kể từ khi nhận được hồ sơ, Chủ tịch UBND cấp huyện phải ban hành quyết định
cưỡng chế phá dỡ. Chủ tịch UBND cấp xã chịu trách nhiệm tổ chức cưỡng chế
phá dỡ.
+ Đối với trường hợp đình chỉ thi công xây dựng buộc chủ đầu tư phải xin
cấp Giấy phép xây dựng theo quy định thì thời hạn ban hành quyết định
cưỡng chế phá dỡ theo quy định tại Nghị định số 180/2007/NĐ-CP. UBND cấp
xã ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ và tổ chức thực hiện cưỡng chế phá
dỡ. Chủ đầu tư phải chịu toàn bộ chi phí tổ chức thực hiện cưỡng chế phá dỡ.
+ Trường hợp chủ đầu tư vắng mặt hoặc cố tình vắng mặt thì quyết định
cưỡng chế phá dỡ vẫn phải được tổ chức thực hiện.
vii. Phương án phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng đô thị
- Việc phá dỡ công trình phải có phương án nhằm bảo đảm an toàn trong
quá trình phá dỡ. Đối với những công trình xây dựng yêu cầu phải phê duyệt
phương án phá dỡ thì phương án phá dỡ phải do chủ đầu tư lập; trường hợp không
đủ điều kiện lập phương án phá dỡ, chủ đầu tư phải thuê tổ chức tư vấn đủ điều
kiện năng lực để lập. Trường hợp bị cưỡng chế phá dỡ thì người có thẩm quyền
ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ chỉ định tổ chức tư vấn lập phương án phá
dỡ, chủ đầu tư phải chịu mọi chi phí lập phương án phá dỡ.
- Nội dung phương án phá dỡ phải thể hiện các biện pháp, quy trình phá dỡ,
các trang thiết bị, máy móc phục vụ phá dỡ, biện pháp che chắn để đảm bảo an
toàn về tính mạng và tài sản, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường; trình tự, tiến
độ, kinh phí phá dỡ. Phương án phá dỡ phải được cơ quan chuyên môn thuộc
UBND cấp huyện phê duyệt trừ trường hợp có quy định riêng.
- Những trường hợp không phải phê duyệt phương án phá dỡ:
+ Công trình xây dựng tạm;
29

+ Bộ phận công trình, công trình xây dựng có độ cao từ 3m trở xuống so
với nền đất;
+ Móng công trình xây dựng là móng gạch, đá; móng bê tông độc lập
không liên kết với những công trình lân cận.
+ Tổ chức phá dỡ phải đủ điều kiện năng lực theo quy định của pháp luật.
Trường hợp không phải lập phương án phá dỡ thì việc phá dỡ phải đảm bảo an
toàn về người, tài sản và vệ sinh môi trường.
1.3.4.3. Xử phạt vi phạm hành chính về trật tự xây dựng đô thị
i. Nguyên tắc xử phạt hành chính về trật tự xây dựng đô thị
Trong quá trình tiến hành xử phạt vi phạm hành chính người có thẩm
quyền phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Mọi hành vi vi phạm hành chính phải được phát hiện kịp thời và phải bị
đình chỉ ngay. Việc xử phạt vi phạm hành chính phải được tiến hành kịp thời,
công minh, triệt để. Mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc
phục theo đúng quy định của pháp luật.
- Việc xử phạt vi phạm hành chính do người có thẩm quyền tiến hành theo
đúng quy định của pháp luật.
- Cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi phạm
hành chính do pháp luật quy định.
- Một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị xử phạt một lần. Tổ chức, cá nhân
có nhiều hành vi vi phạm hành chính thì bị xử lý từng hành vi vi phạm. Nhiều
tổ chức, cá nhân cùng thực hiện hành vi vi phạm hành chính thì mỗi tổ chức,
cá nhân đều bị xử phạt.
- Việc xử phạt vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ vi
phạm, nhân thân người vi phạm và những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng để quyết
định hình thức, biện pháp xử lý thích đáng.
30

- Không xử phạt vi phạm hành chính trong các trường hợp thuộc tình thế cần
thiết, sự kiện bất khả kháng, vi phạm hành chính khi đang mắc bệnh tâm thần
hoặc các bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành
vi của mình.
ii. Hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp khắc phục hậu
quả
- Hình thức xử phạt chính: phạt tiền, mức phạt tương ứng với hành vi vi
phạm.
- Các hình thức xử phạt bổ sung:
+ Thu hồi, tước quyền sử dụng Giấy phép xây dựng, Giấy chứng nhận đăng
ký kinh doanh, chứng chỉ hành nghề;
+ Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính.
- Các biện pháp khắc phục hậu quả:
+ Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do hành vi vi phạm
hành chính; buộc tháo dỡ công trình xây dựng vi phạm;
+ Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường
do hành vi vi phạm hành chính gây ra;
+ Bồi thường thiệt hại do hành vi vi phạm hành chính gây ra theo quy định
của pháp luật.
iii. Trình tự xử phạt vi phạm hành chính
- Trong quá trình kiểm tra, khi phát hiện vi phạm hành chính trong hoạt động
xây dựng, quản lý công trình và quản lý sử dụng nhà, người có thẩm quyền phải
đình chỉ ngay hành vi vi phạm, lập biên bản hành vi vi phạm và chuyển tới
người có thẩm quyền để xử phạt.
- Biên bản được lập đầy đủ theo mẫu quy định. Biên bản được lập ít nhất là
02 bản: 01 bản giao cho tổ chức, cá nhân vi phạm, 01 bản lưu hồ sơ để xử
31

phạt; nếu hành vi vi phạm vượt quá thẩm quyền xử phạt thì chuyển hồ sơ vụ
việc vi phạm đến cấp có thẩm quyền để giải quyết.
Thời hạn ra quyết định xử phạt
- Đối với vụ việc đơn giản, hành vi vi phạm rõ ràng, không cần xác minh
thêm thì phải ra quyết định xử phạt trong thời hạn không quá 10 ngày, kể từ
ngày lập biên bản về hành vi vi phạm hành chính. Quyết định xử phạt vi phạm
hành chính phải theo đúng mẫu quy định.
- Đối với vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp như tang vật, phương tiện cần
giám định, cần xác định rõ đối tượng vi phạm hành chính hoặc những tình tiết
phức tạp khác thì thời hạn ra quyết định xử phạt là 30 ngày, kể từ ngày lập biên
bản.
- Trong trường hợp xét thấy cần có thêm thời gian để xác minh, thu thập
chứng cứ thì chậm nhất là 10 ngày, trước khi hết thời hạn được quy định, người
có thẩm quyền xử phạt phải báo cáo thủ trưởng trực tiếp của mình bằng văn
bản để xin gia hạn; việc gia hạn phải bằng văn bản; thời gian gia hạn
không quá 30 ngày.
- Cá nhân, tổ chức bị xử phạt phải chấp hành quyết định xử phạt vi phạm
hành chính trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày được giao quyết định xử phạt,
trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Sau khi ra quyết định xử phạt, người
có thẩm quyền xử phạt phải giao quyết định cho người bị xử phạt hoặc thông
báo cho họ đến nhận; thời điểm người bị xử phạt nhận được quyết định xử phạt
được coi là thời điểm được giao quyết định.
- Cá nhân, tổ chức bị xử phạt không tự nguyện chấp hành trong thời hạn
quy định thì bị cưỡng chế thi hành.
- Trường hợp đã qua một năm, mà người có thẩm quyền không thể giao
quyết định xử phạt đến người bị xử phạt do người đó không đến nhận và xác
32

định được địa chỉ của họ, hoặc lý do khách quan khác thì người đã ra quyết
định xử phạt ra quyết định đình chỉ thi hành các hình thức xử phạt ghi trong
quyết định đối với người đó, trừ hình thức tịch thu tang vật, phương tiện vi
phạm hành chính; nếu cần áp dụng biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi
trường, lây lan dịch bệnh hoặc tiêu hủy vật phẩm gây hại cho sức khỏe con
người, vật nuôi, cây trồng, thì người có thẩm quyền phải tổ chức thực hiện các
biện pháp này. Ngân sách nhà nước chỉ trả cho việc thực hiện các biện pháp
này hoặc được trừ vào tiền bán tang vật, phương tiện bị tịch thu (nếu có).
Cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính
- Sau thời hạn 10 ngày, kể từ ngày ghi trong quyết định xử phạt mà tổ chức,
cá nhân không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt thì Chủ tịch UBND
các cấp, Chánh Thanh tra Sở Xây dựng, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng có thẩm
quyền ra quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính
và tổ chức thực hiện cưỡng chế.
- Tổ chức, cá nhân bị xử phạt vi phạm hành chính không tự nguyện chấp
hành quyết định xử phạt thì bị cưỡng chế thi hành bằng các biện pháp sau:
+ Khấu trừ một phần tiền lương hoặc một phần thu nhập, khấu trừ tiền từ
tài khoản tại ngân hàng;
+ Kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá;
+ Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính; buộc
khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do hành vi vi phạm hành chính
gây ra; buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường;
+ Đối với hành vi vi phạm trật tự xây dựng thì quyết định đình chỉ thi công
xây dựng công trình, quyết định cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự
xây dựng theo trình tự, thủ tục quy định tại Nghị định số 180/2007/NĐ-CP.
33

- Tổ chức, cá nhân bị cưỡng chế phải nghiêm chỉnh chấp hành quyết định
cưỡng chế và phải chịu mọi chi phí cho việc tổ chức thực hiện quyết định cưỡng
chế.
iv. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính
- Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính là 02 năm, kể từ ngày hành vi vi
phạm được thực hiện (đối với dự án đầu tư xây dựng công trình, thời hiệu xử
phạt vi phạm hành chính là 02 năm kể từ ngày dự án được bàn giao, đưa vào sử
dụng); quá thời hạn trên thì không bị xử phạt nhưng vẫn bị áp dụng các biện
pháp khắc phục hậu quả.
- Nếu trong khoảng thời gian 02 năm kể từ khi hành vi vi phạm được thực
hiện mà tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính cố tình trốn tránh, cản
trở việc xử phạt của cơ quan có thẩm quyền thì thời hiệu xử phạt được
tính lại kể từ thời điểm chấm dứt hành vi trốn tránh, cản trở việc xử phạt.
- Tổ chức, cá nhân bị xử phạt vi phạm hành chính sau 01 năm, kể từ ngày thi
hành xong quyết định xử phạt hoặc từ ngày quyết định xử phạt hết hiệu lực mà
không tái phạm thì được coi như chưa bị xử phạt vi phạm hành chính.
1.3.5. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ cho cán bộ
công chức quản lý về trật tự xây dựng đô thị
Các văn bản pháp luật về xây dựng thường xuyên có sự điều chỉnh, bổ sung,
thay đổi. Vì vậy hàng năm UBND cấp tỉnh ủy quyền cho Sở Xây dựng, Sở Nội
vụ phối hợp với các Học viện chuyên ngành thường xuyên tổ chức đào tạo, bồi
dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về hoạt động xây dựng cho cán bộ, công chức
của các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng trên địa bàn quản lý.
1.3.6. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự xây dựng đô thị
- Để người dân nắm được những quy định pháp luật về xây dựng thì công
tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong hoạt động xây dựng phải được duy
34

trì thường xuyên, nhằm nâng cao ý thức, nhận thức của cộng đồng về chấp
hành trật tự xây dựng đô thị.
- Các cơ quan chuyên môn phải thường xuyên phối hợp với chính quyền địa
phương tổ chức nhiều cuộc tuyên truyền chuyên đề, trực quan sinh động về
pháp luật trong hoạt động xây dựng.
1.4. YÊU CẦU CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG
ĐÔ THỊ
Để khắc phục những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý nhà nước về
trật tự xây dựng đô thị đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước phải thực hiện tốt
các yêu cầu sau:
1.4.1. Thực hiện nghiêm việc công bố, công khai các đồ án quy hoạch đô thị
đã được phê duyệt; đồng thời tổ chức cắm mốc giới tại thực địa theo quy định
để mọi người dân, tổ chức và doanh nghiệp biết, thực hiện và giám sát thực
hiện theo quy hoạch. Tổ chức rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của địa
phương về công tác quản lý xây dựng theo quy hoạch. Cấp phép xây dựng đúng
quy định; đồng thời thực hiện công khai các thủ tục hành chính tại cơ sở và
thực hiện việc cấp Giấy phép xây dựng cho các tổ chức, cá nhân đảm bảo thời
gian, đúng quy định.
1.4.2. Tăng cường đôn đốc, chỉ đạo Chủ tịch UBND các cấp thường xuyên
kiểm tra tình hình trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn; ban hành kịp thời Quyết
định đình chỉ thi công xây dựng, Quyết định cưỡng chế phá dỡ công trình vi
phạm trật tự xây dựng, áp dụng biện pháp ngăn chặn theo thẩm quyền; tổ chức
thực hiện nghiêm việc cưỡng chế phá dỡ những công trình vi phạm theo Quyết
định của Chủ tịch UBND cấp trên hoặc của Chánh Thanh tra Sở Xây dựng theo
quy định của Nghị định số 180/2007/NĐ-CP ngày 07/12/2007 của Chính phủ
về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Xây dựng về xử lý vi phạm trật tự
xây dựng đô thị đối với tất cả các công trình (kể
35

cả công trình do Sở Xây dựng cấp phép). Lực lượng Thanh tra xây dựng tăng
cường tuần tra, rà soát, phát hiện kịp thời, đề xuất xử lý nghiêm các trường hợp
vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn khi Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn
buông lỏng hoặc không kịp thời xử lý, kiên quyết thực hiện việc cưỡng chế tháo
dỡ các công trình vi phạm theo quy định pháp luật. Tập trung chỉ đạo và kiên
quyết xử lý các trường hợp vi phạm trật tự xây dựng đô thị, khắc phục tình trạng
xử phạt nhiều lần nhưng vẫn để tồn tại, đồng thời xử lý nghiêm và kiên quyết
thực hiện phá dỡ công trình vi phạm theo quy định.
1.4.3. Quy định trách nhiệm cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân trong công tác
quản lý trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn; kiên quyết thực hiện kiểm điểm, kỷ
luật các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc cấp Giấy phép xây dựng sai
với quy định, để xảy ra vi phạm trật tự xây dựng mà không xử lý hoặc không
xử lý kịp thời; Chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND các cấp về việc không
phát hiện, xử lý nghiêm và kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về trật tự xây
dựng đô thị trên địa bàn do mình quản lý.
1.5. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG
ĐÔ THỊ Ở MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG
1.5.1. Kinh nghiệm của các tỉnh, thành phố
1.5.1.1. Kinh nghiệm của Thành phố Hà Nội
Năm 2015 và 6 tháng đầu năm 2016, tình hình quản lý trật tự xây dựng độ
thị đã có nhiều chuyển biến tích cực. Số công trình vi phạm bị lập biên bản, xử
lý tăng đáng kể so với giai đoạn trước. Tuy nhiên, trên thực tế sự phối hợp giữa
Thanh tra xây dựng và chính quyền địa phương có nơi chưa chặt chẽ, dẫn đến
công trình vi phạm không được xử lý triệt để. Để giải quyết tình trạng này đòi
hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ cơ quan quản lý.
Trong 6 tháng đầu năm 2016, các Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện, thị
xã đã kiểm tra hơn 10.000 công trình. Trong đó, thanh tra đã lập hồ sơ vi
36

phạm 1.592 trường hợp (có 559 công trình không phép, 348 công trình sai phép,
sai thiết kế, quy hoạch…). Căn cứ Quy chế phối hợp giữa Sở Xây dựng và
UBND các quận, huyện, thị xã, 100% trường hợp vi phạm trật tự xây dựng đô
thị đã được Thanh tra xây dựng lập hồ sơ, đề xuất biện pháp xử lý, chuyển cho
UBND các cấp xử lý theo thẩm quyền. So với 6 tháng đầu năm 2015, tổng số
công trình kiểm tra giảm 12%, song số công trình vi phạm bị phát hiện, lập biên
bản tăng 29%. Đáng chú ý, số quyết định xử phạt vi phạm hành chính, thu hồi
sau thanh tra lên tới hơn 1.000 trường hợp, tăng 82%; số tiền xử phạt thu nộp
hơn 13,85 tỷ đồng, tăng 12,5%.
Chánh Thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội, ông Nguyễn Việt Dũng cho biết, công
tác quản lý trật tự xây dựng đô thị là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của
thành phố nên số công trình kiểm tra, kiểm soát luôn ở mức cao và số công
trình vi phạm thiết lập hồ sơ tăng so với cùng kỳ năm 2015. Trong số đó, nhiều
công trình vi phạm còn liên quan đến cả quản lý, sử dụng đất, vi phạm rừng
phòng hộ… đã kéo dài nhiều năm (như vụ nhà hàng Nắng Sông Hồng, phường
Bồ Đề, quận Long Biên). Theo ông Nguyễn Việt Dũng, 6 tháng đầu năm 2016,
Sở Xây dựng Hà Nội đã nhận được 96 văn bản chỉ đạo giải quyết 67 vụ việc
liên quan đến trật tự xây dựng đô thị, đất đai của Thành ủy, UBND Thành phố.
Thanh tra Sở đã tập trung đôn đốc, phối hợp với chính quyền các cấp xử lý các
vụ việc vi phạm tồn đọng, “nóng”, phức tạp theo chỉ đạo của thành phố nên
công trình vi phạm tồn đọng giảm, nhiều vụ việc được xử lý ngay từ khi phát
sinh. Đặc biệt, thực hiện cơ chế “song trùng chỉ đạo”, lãnh đạo Sở Xây dựng và
UBND các quận, huyện đã thường xuyên rà soát, đánh giá công tác quản lý trật
tự xây dựng đô thị, thống nhất giải quyết vấn đề phát sinh trong xử lý từng vụ
việc phức tạp.
Tuy nhiên, cơ chế “song trùng chỉ đạo” cũng nảy sinh việc công trình vi
phạm bị lập hồ sơ, Thanh tra xây dựng chuyển cho chính quyền các cấp xử lý
37

theo thẩm quyền nhưng có lúc, có nơi, chính quyền cơ sở thiếu quyết liệt, dẫn
đến nhiều công trình không được xử lý triệt để. Thậm chí, có xã, phường không
cử cán bộ phối hợp kiểm tra với thanh tra; công an phường không thực hiện
quy định cấm nhân công, xe chuyển vật liệu vào công trình theo đề nghị. Ngược
lại, không ít Thanh tra xây dựng hạn chế về kinh nghiệm, ý thức trách nhiệm,
nghiệp vụ chuyên môn, để công trình vi phạm trên địa bàn không kịp thời xử
lý, khi dư luận phản ánh thì mức độ vi phạm đã lớn. Do vậy, có quan điểm chỉ
đạo xử lý, áp dụng giải quyết khác nhau giữa các địa phương; có nơi tiếp nhận
hồ sơ vi phạm lại giao Phòng Tư pháp thẩm định, dẫn đến kéo dài thời gian xử
lý. Theo báo cáo của Sở Xây dựng Hà Nội, trong số 1.592 trường hợp thiết lập
hồ sơ vi phạm, UBND các cấp đã xử lý 980 trường hợp (cưỡng chế 183 trường
hợp); còn hơn 600 trường hợp đang tiếp tục giải quyết.
Tại hội nghị sơ kết công tác quản lý trật tự xây dựng 6 tháng đầu năm 2016,
Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội đã nhấn mạnh, từ thời điểm này, địa bàn nào
để xảy ra vi phạm trật tự xây dựng nghiêm trọng, trước hết thanh tra phụ trách
địa bàn sẽ bị đình chỉ công tác, làm rõ trách nhiệm. Đây là động thái quyết liệt,
nghiêm túc của Sở Xây dựng nhằm hạn chế hiện tượng vi phạm kỷ luật công
vụ, buông lỏng quản lý. Theo Chánh Thanh tra Sở Xây dựng, một trong những
nguyên nhân khiến vi phạm kéo dài là do Thanh tra xây dựng địa bàn chưa làm
hết trách nhiệm trong theo dõi, đôn đốc chính quyền xử lý. Trong 6 tháng đầu
năm, Sở Xây dựng đã xem xét trách nhiệm 31 công chức, buộc thôi việc 2
trường hợp; cảnh cáo, khiển trách 13 trường hợp; giáng chức 2 trường hợp; hiện
tiếp tục xem xét trách nhiệm 13 cán bộ, công chức (Nguồn Internet).
1.5.1.2. Kinh nghiệm của thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu
Đứng trước những bức xúc về vấn nạn xây dựng trái phép tràn lan, thời gian
qua việc quản lý trật tự đô thị trên địa bàn các huyện, thành phố, các xã,
38

phường, thị trấn vẫn chưa thật sự vào cuộc; vai trò Chủ tịch UBND các xã,
phường, thị trấn trong việc quản lý địa bàn chưa sâu sát, vì thực tế hiện nay gần
như chính quyền địa phương bỏ ngỏ việc quản lý trật tự xây dựng đô thị, khoán
trắng trách nhiệm của mình cho cấp trên, cho lực lượng Thanh tra Sở Xây dựng
và Phòng Quản lý đô thị Thành phố.
Hiện nay, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Bạc Liêu đã chỉ đạo ngành chức năng ban
hành các Giải pháp Quản lý trật tự xây dựng đô thị, theo đó đòi hỏi tính cương
quyết và sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành. Sở Xây dựng và Công
an tỉnh Bạc Liêu đã thống nhất ký ban hành Quy chế phối hợp xử lý vi phạm
pháp luật trong hoạt động xây dựng, đồng thời cũng ban hành Quy chế phối
hợp thực hiện công tác quản lý nhà nước về xây dựng cơ bản; trật tự xây dựng
đô thị và chỉnh trang đô thị trên địa bàn tỉnh giữa Sở Xây dựng với các Sở,
ngành liên quan và UBND các huyện, thành phố Bạc Liêu. Nội dung các Quy
chế này nhấn mạnh vai trò của các cấp chính quyền địa phương và sự phối hợp
chặt chẽ của các ngành chuyên môn; trong đó đặc biệt chú trọng trách nhiệm
kiểm tra, kiểm tra chéo địa bàn, giám sát và tham mưu kịp thời của các Đội
Thanh tra Xây dựng ở các cấp (Nguồn Internet).
1.5.1.3. Kinh nghiệm của thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Từ tháng 3/2013, UBND thành phố Bà Rịa đã ban hành quyết định về Quy
chế tổ chức và hoạt động của Đội Trật tự đô thị thành phố Bà Rịa. Theo đó, Đội
có vị trí là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND thành phố Bà Rịa, có chức năng
giúp UBND thành phố Bà Rịa thực hiện quản lý nhà nước trên lĩnh vực quản
lý xây dựng, trật tự đô thị, giao thông đô thị, vệ sinh môi trường, thực hiện nếp
sống văn minh đô thị trên địa bàn thành phố Bà Rịa và thi hành các quyết định
hành chính, quyết định cưỡng chế, tổ chức cưỡng chế các trường hợp không tự
giác chấp hành quyết định.
39

Đội có nhiệm vụ và quyền hạn trong lĩnh vực quản lý trật tự xây dựng đô thị
như sau: kiểm tra, phát hiện, lập biên bản, tạm giữ tang vật vi phạm, đề nghị xử
lý vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực quản lý trật tự
xây dựng đô thị theo quy hoạch của cấp có thẩm quyền phê duyệt; đôn đốc các
tổ chức, cá nhân chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính; phối hợp
với các cơ quan có liên quan tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế hành chính
của UBND thành phố Bà Rịa và UBND phường, xã theo quy định và một số
nhiệm vụ khác (Nguồn Internet).
1.5.1.4. Kinh nghiệm của thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai
Từ tháng 01/2015, UBND thành phố Biên Hòa đã ban hành quyết định thành
lập lại Đội Quản lý trật tự đô thị thành phố Biên Hòa. Theo đó, Đội có vị trí là
đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND thành phố Biên Hòa, có chức năng giúp
UBND thành phố Biên Hòa thực hiện quản lý nhà nước trên lĩnh vực quản lý
xây dựng, vệ sinh môi trường, trật tự lề đường, vỉa hè, các công trình hạ tầng
kỹ thuật đô thị. Kiểm tra việc xây dựng các công trình trên địa bàn, lập biên bản
yêu cầu tổ chức, cá nhân đình chỉ ngay đối với các hành vi xây dựng không có
giấy phép xây dựng, không tuân thủ đủ về quy trình xây dựng hoặc sai nội dung
giấy phép xây dựng được cơ quan có thẩm quyền cấp.
Kiểm tra việc thi hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết
định cưỡng chế; tổ chức cưỡng chế các trường hợp không chấp hành quyết định
theo sự chỉ đạo của UBND thành phố Biên Hòa, và một số nhiệm vụ khác do
Chủ tịch UBND Thành phố phân công.
Ngày 27/5/2015, Ban Thường vụ Biên Hòa đã ban hành Quyết định số
10327-QĐ/TU về việc thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 35-
NQ/TU ngày 13/10/2014 của Ban Thường vụ Biên Hòa về quản lý đất đai, ngăn
chặn việc xây dựng không phép, trái phép và lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường
trên địa bàn thành phố Biên Hòa. Theo đó, Ban Chỉ đạo bao gồm tất cả
40

các đồng chí là cán bộ chủ chốt của Đảng, chính quyền, Mặt trận tổ quốc và các
đoàn thể của thành phố Biên Hòa có nhiệm vụ theo dõi, kiểm tra, đôn đốc
UBND thành phố Biên Hòa, các ban, ngành, đoàn thể của Thành phố, Đảng ủy
và UBND Phường, xã trong việc quản lý đất đai, ngăn chặn việc xây dựng
không phép, trái phép và lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường trên địa bàn thành phố
Biên Hòa.
Từ những động thái trên cho thấy Đảng bộ, chính quyền của thành phố Biên
Hòa đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc chung tay xử lý, ngăn chặn
việc xây dựng không phép, trái phép và lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường trên
địa bàn thành phố Biên Hòa (Nguồn Internet).
1.5.2. Bài học rút ra cho thành phố Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh
- Để việc quản lý trật tự xây dựng đô thị có hiệu quả cao đòi hỏi phải huy
động cả hệ thống chính trị vào cuộc chung tay xử lý, ngăn chặn việc xây dựng
không phép, trái phép, sai phép.
- Phải có sự đôn đốc các tổ chức, cá nhân chấp hành quyết định xử phạt vi
phạm hành chính; Các cơ quan có liên quan tổ chức thực hiện quyết định cưỡng
chế hành chính đòi hỏi phải có tính cương quyết và sự phối kết hợp đồng bộ
giữa các cấp, các ngành.
- Vai trò của các cấp chính quyền địa phương và sự phối hợp chặt chẽ của
các ngành chuyên môn; trong đó đặc biệt chú trọng trách nhiệm kiểm tra, kiểm
tra chéo địa bàn.
- Phải tập trung xử lý các vụ việc vi phạm tồn đọng, “nóng”, phức tạp, tập
trung xử lý ngay từ khi mới phát sinh. Đặc biệt, thực hiện cơ chế “song trùng
chỉ đạo”, lãnh đạo Sở Xây dựng Tây Ninh và UBND thành phố Tây Ninh
thường xuyên rà soát, đánh giá công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị, thống
nhất giải quyết vấn đề phát sinh trong xử lý từng vụ việc phức tạp.
41

Tiểu kết chương 1
Trong Chương 1, luận văn đã làm rõ được khung lý thuyết quản lý nhà
nước về trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn cấp huyện; cụ thể:
- Làm rõ được nội hàm các khái niệm chính, trong đó có khái niệm quản lý
nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.
- Tính tất yếu khách quan của quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.
- Nội dung quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị; bao gồm:
+ Quản lý việc xây dựng theo quy hoạch đô thị
+ Cấp và thu hồi giấy phép xây dựng
+ Quản lý xây dựng theo giấy phép xây dựng
+ Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại tố cáo và xử lý vi phạm hành
chính trong xây dựng
+ Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ cho cán bộ công chức
quản lý về trật tự xây dựng đô thị
+ Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự xây dựng đô thị
- Yêu cầu của quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.
- Một số bài học kinh nghiệm từ các địa phương cho thành phố Tây Ninh,
tỉnh Tây Ninh.
Khung lý thuyết trên đây là cơ sở khoa học để phân tích, đánh giá thực trạng
quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị tại thành phố Tây Ninh, tỉnh
Tây Ninh được trình bày ở Chương 2 tiếp theo.

Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx

Similar to Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx