Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM
1.1.1. Khái niệm đô thị và đô thị hóa
- Đô thị là khu vực tập trung dân cƣ sinh sống có mật độ cao và chủ yếu
hoạt động trong lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp, là trung tâm chính trị, hành
chính, kinh tế, văn hoá hoặc chuyên ngành, có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh
tế - xã hội của quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ, một địa phƣơng, bao gồm nội
thành, ngoại thành của thành phố; nội thị, ngoại thị của thị xã; thị trấn.
- Đô thị hoá là một quá trình tập trung dân cƣ đô thị. Đồng thời đó là quá
trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hƣớng sản xuất nông nghiệp giảm, sản xuất
phi nông nghiệp tăng. Bộ mặt đô thị ngày càng hiện đại, không gian đô thị mở
rộng. Trong đó, dân cƣ đô thị là một điểm dân cƣ tập trung phần lớn những ngƣời
dân lao động phi nông nghiệp, sống và làm việc theo kiểu thành thị. Nói một cách
đầy đủ hơn thì đô thị hoá là một quá trình biến chuyển kinh tế-xã hội-
văn hoá và không gian, gắn liền với những tiến bộ về khoa học kỹ thuật của xã
hội loài ngƣời, trong đó diễn ra sự phát triển nghề nghiệp mới, sự chuyển dịch cơ
cấu lao động, sự chuyển đối lối sống ngày càng văn minh hơn cùng với sự mở
rộng không gian thành hệ thống đô thị, song song với việc tổ chức ranh giới hành
chính lãnh thổ và quân sự. Ở những nƣớc có trình độ phát triển kinh tế xã hội
càng cao thì tỷ lệ đô thị hoá càng cao.
1.1.2. Khái niệm trật tự xây dựng
Theo Từ điển Từ và Ngữ Hán – Việt của tác giả Nguyễn Lân thì trật tự
đƣợc hiểu là: “Tình trạng ổn định, có thứ bậc trên dưới, trước sau ...”.
10

Trật tự là trạng thái phát triển có sự sắp xếp theo một thứ tự nhất định của
các bộ phận để cấu thành chỉnh thể, trong đó các bộ phận đều vận động theo những
nguyên tắc, các quy định mà nó cần phải tuân thủ. Trạng thái xây dựng có trật tự
đƣợc hình thành và điều chỉnh bởi các quy tắc, quy phạm nhất định mà mọi ngƣời
phải tuân theo.
Từ đó có thể hiểu trật tự xây dựng là trạng thái được hình thành dựa trên
sự thực thi pháp luật về xây dựng trong thực tiễn của chủ thể nhằm duy trì sự ổn
định về trật tự xây dựng.
Do đó, khi pháp luật phù hợp với xu thế phát triển và các chủ thể tự nguyện
thực hiện theo đúng pháp luật thì trạng thái trong xây dựng đƣợc hình thành.
Ngƣợc lại, khi pháp luật không phản ánh đúng xu thế phát triển hay các chủ thể
không tuân theo pháp luật thì không thể có trật tự xây dựng.
- Khái niệm về quản lý xây dựng: hoạt động xây dựng gồm:
+ Lập quy hoạch xây dựng
+ Lập dự án đầu tƣ xây dựng công trình
+ Khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng công trình
+ Thi công xây dựng công trình
+ Giám sát thi công xây dựng công trình
+ Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình
+ Lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng
+ Các hoạt động khác có liên quan đến xây dựng công trình
- Quản lý xây dựng: là toàn bộ những hoạt động xây dựng tại hoặc có liên
quan đến địa bàn đô thị. Trong đó, hoạt động quy hoạch xây dựng (QHXD) có vị
trí đầu tiên trong dây truyền, là cơ sở cho các bƣớc tiếp theo nhƣ lập dự án đầu
tƣ xây dựng công trình, khảo sát, thiết kế xây dựng công trình …. Chính vì
vậy, công tác quản lý QHXD và kiến trúc đô thị có tầm quan trọng đặc biệt để
11

đảm bảo chất lƣợng và hiệu quả của quy hoạch xây dựng góp phần vào phát triển
kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trƣờng theo hƣớng bền vững và tạo bộ mặt kiến trúc
đô thị có thẩm mỹ. [15]
- Khái niệm quản lý trật tự xây dựng: là hoạt động thanh tra, kiểm tra,
đề xuất, kiến nghị và xử lý vi phạm theo thẩm quyền và trình tự pháp luật về các
vấn đề liên quan đến trật tự xây dựng, nhằm đảm bảo quản lý đô thị phù hợp với
quy hoạch tổng thể và phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, giữ gìn và
phát triển bộ mặt đô thị theo đúng quy hoạch đƣợc duyệt, tạo điều kiện cho nhân
dân xây dựng, cải tạo nhà ở, công trình xây dựng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của
nhân dân, ngăn chặn và tiến tới chấm dứt tình trạng lấn chiếm đất công, sử dụng
đất sai mục đích, xây dựng không phép, sai phép giữ gìn kỷ cƣơng trong quản lý
trật tự xây dựng. [15]
Quản lý trật tự xây dựng là một khâu rất quan trọng trong quản lý xây dựng.
Bằng những quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể của đô thị nói riêng và của
nhà nƣớc nói chung, cơ quan quản lý nhà nƣớc về hoạt động xây dựng quản lý
mọi hoạt động xây dựng trên địa bàn đô thị theo đúng trật tự, đảm bảo nguyên tắc,
quy tắc và mỹ quan, môi trƣờng đô thị.
1.1.3. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị
Quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng là sự tác động mang tính đồng bộ, có
chủ đích của cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền đến các chủ thể tham gia
vào các hoạt động xây dựng nhằm đảm bảo cho các hoạt động xây dựng tuân thủ
theo đúng quy định của pháp luật.
Quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng là một khâu rất quan trọng trong quản
lý xây dựng; bằng những quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể của đô thị nói
riêng và của nhà nƣớc nói chung, cơ quan quản lý nhà nƣớc về hoạt động xây
dựng quản lý mọi hoạt động xây dựng trên địa bàn đô thị theo đúng trật tự, đảm
bảo nguyên tắc, quy tắc và mỹ quan, môi trƣờng đô thị. Quản lý trật tự xây
12

dựng cũng là việc rà soát kiểm tra những công trình xây dựng trên địa bàn xây
dựng mà không đúng nhƣ yêu cầu trong GPXD đã đƣợc cơ quan cấp phép cấp
cho và có biện pháp xử lý theo quy định. Quản lý trật tự xây dựng là khâu tiếp
theo của khâu cấp phép.
Quản lý trật tự xây dựng dựa trên căn cứ chủ yếu là GPXD và các tiêu
chuẩn đã đƣợc duyệt. Công tác quản lý trật tự xây dựng đảm bảo cho công tác
cấp phép đƣợc thực thi có hiệu lực. Quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng nhằm
đảm bảo:
- Quản lý xây dựng theo quy hoạch, bao gồm:
+ Chuẩn bị và xây dựng quy hoạch, công bố quy hoạch;
+ Cắm mốc giới ngoài thực địa;
+ Cung cấp thông tin và công khai quy hoạch;
+ Xử lý hành vi vi phạm pháp luật về quy hoạch xây dựng.
- Quản lý xây dựng theo giấy phép xây dựng.
- Thanh tra, kiểm tra giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm hành
chính về xây dựng.
1.2. SỰ CẦN THIẾT VÀ YÊU CẦU CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ
1.2.1. Sự cần thiết của quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị
Trong những năm qua, nhiệm vụ quản lý trật tự đô thị của nƣớc ta chƣa
đƣợc quan tâm một cách đúng mức; nhiều vấn đề thực tiễn liên quan đến trật tự
xây dựng đô thị nhƣ ùn tắc giao thông, lấn chiếm vỉa hè, xây dựng sai phép, quảng
cáo bừa bãi, thiếu chỗ để xe… gây ảnh hƣởng rất lớn đến đời sống, kinh tế, văn
hóa sinh hoạt cộng đồng của toàn xã hội cần đƣợc quản lý gắn kết và thống nhất
trong một chiến lƣợc và kế hoạch phát triển đồng bộ. Nguyên nhân sâu xa xuất
phát từ khâu quản lý và ý thức của các cán bộ công chức trong công
13

tác quản lý điều hành, không sát sao, thiếu giám sát, có một bộ phận cán bộ chƣa
làm hết trách nhiệm, buông lỏng quản lý, tiêu cực, tham nhũng, dẫn đến những hậu
quả khôn lƣờng trong công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị có thể kể đến nhƣ:
xây dựng không theo quy hoạch, không theo giấy phép xây dựng, sai giấy phép xây
dựng, tự tăng số lƣợng căn hộ, tăng số tầng làm mật độ dân số tăng cao, mà dân số
tăng kéo theo nhiều hệ lụy gây áp lực cho hạ tầng lâu nay đã quá tải. Những sai phạm
trên không xử lý thì không đƣợc mà xử lý thì ảnh hƣởng đến trật tự đô thị, đến kinh
tế cộng đồng, không những của chủ đầu tƣ mà của cả xã hội, gây ô nhiễm môi trƣờng,
ảnh hƣởng đến chất lƣợng, kết cấu của các công trình còn lại cũng nhƣ môi trƣờng
sống của đô thị, nảy sinh vƣớng mắc khó giải quyết thỏa đáng giữa chính quyền, chủ
đầu tƣ và ngƣời dân.
Để xây dựng và phát triển đô thị hiệu quả thì nhà nƣớc cần phải quy hoạch,
lập kế hoạch xây dựng và phát triển đô thị. Để đảm bảo các công trình không đƣợc
xây dựng một cách tự phát, không phép, trái định hƣớng phát triển mà bắt buộc
phải tuân thủ theo quy hoạch, kế hoạch, định hƣớng phát triển đô thị thì nhà nƣớc
phải tổ chức, quản lý xây dựng một cách có trật tự, tuân thủ các quy định của pháp
luật về xây dựng và quy hoạch. Do đó, quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng có
vai trò quan trọng trong việc phát triển đô thị bền vững, có ý nghĩa quyết định
trong xây dựng và phát triển của các đô thị, trách nhiệm của các cấp chính quyền
trong công tác đảm bảo trật tự đô thị là một nội dung quan trọng đảm bảo quản lý
và phát triển đô thị hiệu quả.
1.2.2. Yêu cầu của quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị
Việt Nam đƣợc xếp vào một trong các quốc gia có tỷ trọng dân số đô thị
thấp trên thế giới với khoảng 23% dân số chính thức sống ở các đô thị. Tuy nhiên,
trong những năm gần đây, tốc độ đô thị hoá tăng nhanh vừa kéo theo sự gia tăng
của dân số đô thị chính thức và nhiều hơn là sự gia tăng dân số đô thị phi chính
thức. Chính sự gia tăng nhanh chóng của dân số đô thị trong khi các điều kiện cơ
sở hạ tầng đô thị tăng chậm đang tạo ra những sức ép lớn về giải
14

quyết các nhu cầu sinh hoạt đô thị, đặc biệt là nhu cầu về nhà ở đô thị. Để gia tăng
phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị, một trong những điều kiện cơ bản là khả
năng đáp ứng về diện tích đất đai, diện tích sàn xây dựng tạo bề mặt cho phát triển
đô thị. Việc mở rộng thêm diện tích đất đai, diện tích sàn xây dựng cho phát triển
đô thị đang gặp phải nhiều giới hạn về địa hình bề mặt và nhất là giới hạn cho
phép phát triển quy mô đô thị. Chính những giới hạn trên đang làm tăng thêm mâu
thuẫn giữa cung và cầu về đất đai, các nhu cầu về xây dựng đô thị ở nƣớc ta dẫn
đến tình trật vi phạm trật tự xây dựng đô thị, phá vỡ kiến trúc quy hoạch đô thị.
Sự đan xen giữa đất đai các khu dân cƣ với đất phát triển các hoạt động sản xuất
công nghiệp, thƣơng mại, dịch vụ và các cơ quan hành chính sự nghiệp. Sự đan
xem về mục đích sử dụng cũng dẫn đến sự đan xen về chủ thể đang sử dụng đất
đô thị. Sự đan xen về chủ thể và mục đích sử dụng đang làm tăng thêm tính bất
hợp lý trong việc sử dụng đất của các đô thị hiện nay. Việc đan xen trên cũng đang
là lực cản cho việc quy hoạch phát triển đô thị theo hƣớng văn minh, hiện đại.
Những vấn đề bất cập trên đây đặt ra cho công tác quản lý nhà nƣớc về trật tự xây
dựng đô thị nhiều vấn đề lớn cấp bách phải thực hiện nhƣ sau:
Thứ nhất, phải hình thành quy hoạch về định hƣớng phát triển tổng thể hệ
thống đô thị, tránh tình trạng phát triển đô thị tự phát không theo quy hoạch. Việc
quy hoạch hệ thống đô thị cần phải xác định đƣợc quy mô, phạm vi phát triển của
các đô thị trung tâm, các đô thị vệ tinh và giới hạn tình trạng tự phát kéo dài nối
liền các đô thị trung tâm với các đô thị vệ tinh.
Thứ hai, cần thống kê, điều tra nắm chắc thực trạng sử dụng đất đai của
các đô thị hiện có; chủ động xây dựng quy hoạch chi tiết việc phát triển không
gian và sử dụng đất đô thị để công bố công khai rộng rãi nhằm hạn chế các hoạt
động sử dụng tự phát sai quy hoạch, hƣớng các hoạt động tƣ nhân đi theo định
hƣớng quy hoạch đã phê duyệt. Xúc tiến việc thực hiện các phƣơng án quy hoạch
ở những nơi, những khâu trọng điểm.
15

Thứ ba, chú trọng xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, công cụ và
bộ máy quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị từ Trung ƣơng đến các thành
phố, các quận và cấp phƣờng.
Sự phát triển đô thị mang tính tất yếu khách quan nói chung và ở Việt Nam
nói riêng. Công tác quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị thời gian qua vẫn
còn rất nhiều hạn chế và không thật sự hiệu quả trong việc quản lý, phát triển đô
thị bền vững theo quy hoạch.
1.3. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ
Quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng bao hàm những vấn đề cơ bản về quy
hoạch xây dựng, cấp phép xây dựng và quản lý trật tự xây dựng sau cấp phép,
thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử phạt hành chính trong lĩnh vực
xây dựng, xử lý vi phạm trật tự xây dựng nhằm ngăn chặn kịp thời và có hiệu quả
các hành động xây dựng không phép, sai phép, cơi nới, lấn chiếm không gian đô
thị.
1.3.1. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về xây dựng.
Hiến pháp nƣớc Cộng hoà xã hội Việt nam năm 2013 đã khẳng định: “Nhà
nƣớc quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật”. Nhiệm vụ đầu tiên là xây
dựng, ban hành pháp luật, tiếp đến là tổ chức thực hiện pháp luật, trong đó, nhiệm
vụ tuyên truyền, phổ biến pháp luật là hết sức quan trọng là cầu nối để đƣa các
chủ trƣơng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc đến với các tầng lớp nhân dân
và doanh nghiệp. Mục đích của nhiệm vụ tuyên truyền, Phổ biến pháp luật là nhằm
đƣa pháp luật vào cuộc sống, xây dựng ý thức thƣợng tôn pháp luật, làm cho nhân
dân, cán bộ, công chức, doanh nghiệp có thói quen, động cơ tích cực trong thực
hiện pháp luật. Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật là khâu đầu
tiên của quá trình thi hành pháp luật và có vai trò hết sức quan trọng trong việc
tăng cƣờng pháp chế xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà
16

nƣớc pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì
nhân dân
Trong quản lý trật tự xây dựng pháp luật có vai trò, ý nghĩa đặc biệt quan
trọng, vai trò của pháp luật quản lý xây dựng đƣợc thể hiện ở những điểm cơ bản
sau:
- Pháp luật về quản lý trật tự xây dựng là phƣơng tiện thể chế hoá quan điểm,
đƣờng lối, chính sách của Đảng về công tác xây dựng. Nhận thức đƣợc tầm quan
trọng của công tác quản lý trật tự xây dựng, Đảng Cộng sản Việt Nam, trong nhiều
văn kiện Đại hội Đảng, Hội nghị Trung ƣơng và Bộ Chính trị luôn dành sự quan
tâm lớn cho công tác quản lý trật tự xây dựng, lần lƣợt đƣa ra các chủ trƣơng lớn
cho công tác thanh tra xây dựng, điều kiện, cơ sở vật chất, trang thiết bị, chính
sách, chế độ đối với những ngƣời làm công tác quản lý trật tự xây dựng, đặc biệt
chú ý đến cơ chế tổ chức và hoạt động thanh tra xây dựng, đồng thời cũng nhấn
mạnh phải kịp thời ban hành các văn bản pháp luật tạo cơ sở pháp lý vững chắc
cho công tác tổ chức và hoạt động của thanh tra xây dựng.
- Pháp luật về thanh tra xây dựng là cơ sở để thiết lập, củng cố và tăng cƣờng
tổ chức bộ máy các cơ quan thanh tra xây dựng. Để bộ máy các cơ quan thanh tra
xây dựng hoạt động hiệu quả đòi hỏi phải xác định đúng cơ chế quản lý, mô hình
tổ chức hợp lý, khoa học, xác định đúng chức năng, thẩm quyền, trách nhiệm của
các cơ quan thanh tra xây dựng; xác lập Các mối quan hệ đúng đắn, hợp lý giữa
cơ quan thanh tra xây dựng và các cơ quan hữu quan; phải có những phƣơng pháp
tổ chức và hoạt động phù hợp để tạo ra một cơ chế đồng bộ, đồng thời nâng cao
đƣợc trách nhiệm của cơ quan thanh tra xây dựng.
- Pháp luật về quản lý trật tự xây dựng là cơ sở để tăng cƣờng cơ chế phối
hợp giữa các cơ quan hữu quan trong công tác thanh tra xây dựng. Thanh tra xây
dựng là hoạt động phức tạp, hiệu quả của nó không chỉ đƣợc quyết định bởi năng
lực, sự cố gắng của cơ quan thanh tra xây dựng mà còn tuỳ thuộc vào sự
tham gia của chính quyền địa phƣơng, của các cơ quan nhà nƣớc khác, các tổ
17

chức xã hội và của mọi công dân. Nói Cách khác, công tác thanh tra xây dựng không
chỉ là hoạt động chuyên môn thuần tuý của cơ quan thanh tra xây dựng, mà còn là
trách nhiệm của Các cấp chính quyền và toàn xã hội. Do vậy, pháp luật về thanh tra
xây dựng phải có những quy định cụ thể, chặt chẽ về vai trò, chức năng, nhiệm vụ
của từng cơ quan hữu quan này với cơ quan thanh tra xây dựng trong quá trình thực
hiện các nhiệm vụ, kế hoạch thanh tra... Nhƣ vậy, có thể nói pháp luật về quản lý trật
tự xây dựng chính là cơ sở để tăng cƣờng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức
hữu quan trong công tác thanh tra xây dựng.
- Pháp luật về quản lý trật tự xây dựng là cơ sở pháp lý cho việc phát hiện,
xử lý kịp thời, nghiêm minh những hành vi vi phạm pháp luật, góp phần tăng
cƣờng pháp chế trong lĩnh vực xây dựng.
- Hệ thống pháp luật về quản lý trật tự xây dựng góp phần tạo nên sự thống
nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật ở nƣớc ta. Hệ thống pháp luật gồm nhiều bộ
phận nhƣng luôn có sự liên quan và thống nhất với nhau. Không thể có một hệ
thống pháp luật thống nhất và đồng bộ nếu nhƣ có một bộ phận nào đó kém phát
triển, không đầy đủ hoặc chồng chéo, mâu thuẫn với các bộ phận khác trong cùng
hệ thống.
Do vậy, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về xây dựng là một nội dung
quan trọng trong công tác quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị, làm tốt
công tác này là điều kiện cần để đảm bảo nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà
nƣớc về trật tự xây dựng đô thị. [22]
1.3.2. Quản lý nhà nƣớc về xây dựng theo quy hoạch
Quản lý nhà nƣớc về xây dựng theo quy hoạch xây dựng bao gồm những nội
dung chính sau đây:
Thứ nhất, Công bố quy hoạch xây dựng:
Theo quy định của pháp luật, Ủy ban nhân dân (UBND) các cấp có trách
nhiệm phải tổ chức công bố công khai quy hoạch xây dựng sau khi đã đƣợc cấp
18

có thẩm quyền phê duyệt và nhƣ vậy các cơ quan quyền lực nhà nƣớc, trực tiếp
là Hội đồng nhân dân (HĐND) và nhân dân có thể theo dõi, giám sát trách nhiệm
này của các cơ quan quản lý nhà nƣớc, qua đó nâng cao tính minh bạch và khả
năng tiếp cận thông tin về quy hoạch của tổ chức, cá nhân có nhu cầu. Đây là vấn
đề mà thời gian vừa qua, tại một số địa phƣơng các cơ quan có thẩm quyền đã
không thực hiện nghiêm túc và đầy đủ nhiệm vụ, chức trách của mình.
UBND cấp tỉnh trong vùng quy hoạch tổ chức công bố quy hoạch xây dựng
vùng liên tỉnh thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tƣớng Chính phủ; UBND cấp
huyện, cấp xã trong vùng quy hoạch tổ chức công bố quy hoạch xây dựng thuộc
thẩm quyền phê duyệt và có trách nhiệm tổ chức công bố công khai quy hoạch
xây dựng thuộc địa giới do mình quản lý để mọi ngƣời thực hiện và giám sát việc
thực hiện.
Trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày quy hoạch xây dựng đƣợc công
bố, UBND các cấp có trách nhiệm công bố công khai toàn bộ quy hoạch xây dựng
và quy định về quản lý quy hoạch xây dựng đã đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm
quyền phê duyệt. Trƣờng hợp không công bố, công bố chậm, công bố sai nội dung
quy hoạch xây dựng đã đƣợc phê duyệt thì tùy theo mức độ thiệt hại, tính chất,
mức độ của hành vi vi phạm mà ngƣời có trách nhiệm có thể bị truy cứu trách
nhiệm hình sự, trách nhiệm hành chính hoặc bị buộc phải bồi thƣờng thiệt hại.
Thứ hai, Hình thức công bố công khai quy hoạch xây dựng:
Tùy theo loại quy hoạch xây dựng, ngƣời có thẩm quyền công bố quy hoạch
xây dựng quyết định các hình thức công bố, công khai quy hoạch xây dựng nhƣ
sau:
- Hội nghị công bố quy hoạch xây dựng có sự tham gia của đại diện các tổ
chức, cơ quan có liên quan, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện nhân dân trong
vùng quy hoạch, các cơ quan thông tấn báo chí;
19

- Trƣng bày công khai, thƣờng xuyên, liên tục các panô, bản vẽ, mô hình tại
nơi công cộng, tại cơ quan quản lý quy hoạch xây dựng các cấp, UBND cấp xã
đối với quy hoạch chi tiết xây dựng;
- Tuyên truyền trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng;
- Bản đồ quy hoạch xây dựng, quy định về quản lý quy hoạch xây dựng có
thể in ấn để phát hành rộng rãi.
Thứ ba, Cắm mốc giới ngoài thực địa:
Trong thời hạn 60 ngày làm việc kể từ ngày làm việc kể từ ngày quy hoạch
xây dựng đƣợc công bố, UBND cấp huyện, cấp xã có trách nhiệm tổ chức cắm
mốc giới (bao gồm: chỉ giới đƣờng đỏ, chỉ giới xây dựng, cốt xây dựng, ranh giới
các vùng cấm xây dựng) ngoài thực địa trên địa giới hành chính do mình quản lý.
- Các mốc giới phải đảm bảo độ bền vững, có kích thƣớc theo tiêu chuẩn
và đƣợc ghi các chỉ số theo quy định.
- UBND cấp xã có trách nhiệm bảo vệ các mốc giới trên thực địa.
- Ngƣời nào có hành vi cắm mốc chỉ giới, cốt xây dựng sai vị trí; di dời, phá
hoại mốc chỉ giới, cốt xây dựng thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì có thể
bị xử lý hành chính, bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc bồi thƣờng thiệt hại do
lỗi của mình gây ra theo quy định của pháp luật.
Thứ tƣ, Cung cấp thông tin về quy hoạch xây dựng:
Cơ quan quản lý về xây dựng các cấp chịu trách nhiệm cung cấp thông tin,
chứng chỉ quy hoạch xây dựng cho các Chủ đầu tƣ xây dựng công trình khi có
nhu cầu đầu tƣ xây dựng trong phạm vi đƣợc phân cấp quản lý.
Việc cung cấp thông tin đƣợc thực hiện dƣới các hình thức:
- Công khai đồ án xây dựng quy hoạch bao gồm: sơ đồ, mô hình, bản vẽ
quy hoạch xây dựng;
20

- Giải thích quy hoạch xây dựng;
- Cung cấp chứng chỉ quy hoạch xây dựng.
Chứng chỉ quy hoạch xây dựng bao gồm các thông tin về sử dụng đất; các
quy định về hệ thống các công trình hạ tầng kĩ thuật, về kiến trúc, về an toàn
phòng, chống cháy, nổ; bảo vệ môi trƣờng và các quy định khác theo quy hoạch
chi tiết xây dựng.
UBND cấp huyện có trách nhiệm tổ chức việc tiếp nhận, xử lý và cung cấp
các thông tin khi có yêu cầu.
Thời gian cung cấp thông tin khi có yêu cầu bằng văn bản tối đa là 20 ngày
làm việc, kể từ khi có yêu cầu. Ngƣời có yêu cầu cung cấp thông tin bằng văn
bản phải chịu toàn bộ chi phí về tài liệu thông tin do mình yêu cầu. Ngƣời có
trách nhiệm cung cấp thông tin phải chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật về thời gian
cung cấp thông tin và độ chính xác của các tài liệu, số liệu cung cấp.
Thứ năm, Xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về Quy hoạch xây dựng
Tất cả các trƣờng hợp có hành vi vi phạm pháp luật về quy hoạch xây dựng
và các quy định khác của pháp luật có liên quan thì tùy theo tính chất, mức độ vi
phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
trƣờng hợp các hành vi vi phạm pháp luật về xây dựng gây thiệt hại thì phải bồi
thƣờng theo quy định của pháp luật.
- Ngƣời có trách nhiệm trong việc tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy
hoạch xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, nhƣng thực hiện không đúng thẩm
quyền hoặc đúng thẩm quyền nhƣng không đúng trình tự, thủ tục gây thiệt hại về
tài sản của Nhà nƣớc, tổ chức, công dân; gây ảnh hƣởng xấu về an ninh trật tự;
- Ngƣời có trách nhiệm công bố quy hoạch xây dựng theo pháp luật xây
dựng quy định nhƣng không tổ chức công bố, tổ chức công bố không kịp thời,
21

không đầy đủ hoặc công bố sai, gây thiệt hại tài sản của Nhà nƣớc, tổ chức công
dân;
- Ngƣời có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo cắm mốc giới quy hoạch xây dựng
ngoài thực địa sau khi quy hoạch xây dựng đã đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt,
nhƣng không tổ chức cắm mốc giới, tổ chức cắm mốc không kịp thời, không đầy
đủ hoặc cắm mốc giới sai gây thiệt hại về tài sản của Nhà nƣớc, tổ chức, công
dân;
- Chủ đầu tƣ xây dựng công trình không đúng quy hoạch xây dựng đã đƣợc
cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc xây dựng công trình trong vùng cấm xây dựng,
xây dựng công trình không có giấy phép, không đúng giấy phép đã đƣợc cấp; đã
bị xử phạt vi phạm hành chính, đình chỉ xây dựng, nhƣng vẫn tiếp tục xây dựng
công trình. [1]
1.3.3. Quản lý nhà nƣớc về cấp, thu hồi giấy phép xây dựng và xây
dựng theo giấy phép xây dựng
Giấy phép xây dựng (GPXD) là một loại văn bản quy phạm pháp luật về xây
dựng, cho phép quản lý Nhà nƣớc về xây dựng, các tổ chức cá nhân trong và
ngoài nƣớc đầu tƣ xây dựng trên địa bàn phải thực hiện theo quy định trong giấy
phép này và các quy định có liên quan của Nhà nƣớc. [15]
GPXD tạo điều kiện cho chủ đầu tƣ thực hiện xây dựng công trình nhanh
chóng, an toàn, thuận tiện theo quy định. Việc xây dựng theo đúng giấy phép quy
định góp phần quan trọng trong việc thực hiện quản lý xây dựng theo quy hoạch,
sử dụng hiệu quả đất đai xây dựng công trình, bảo vệ cảnh quan, môi trƣờng, bảo
tồn và tôn tạo các di sản văn hoá di tích lịch sử.... Mặt khác, GPXD còn làm căn
cứ để kiểm tra, giám sát thi công, xử lý vi phạm trật tự xây dựng, lập hồ sơ hoàn
công.
Căn cứ Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 ngày 18 tháng 6 năm 2014; Nghị
định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18 tháng 6 năm 2015 của Chính phủ về quản lý
22

dự án đầu tƣ xây dựng; Thông tƣ số 15/2016/TT-BXD ngày 30 tháng 6 năm 2016
của Bộ Xây dựng hƣớng dẫn về cấp giấy phép xây dựng; Quyết định số
04/2008/QĐ-BXD ngày 03 tháng 4 năm 2008 của Bộ Xây dựng về việc ban hành
“Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Quy hoạch xây dựng”; Quyết định số
26/2017/QĐ-UBND ngày 20 tháng 6 năm 2017 của Ủy ban nhân dân thành phố
Hồ Chí Minh quy định một số nội dung về cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn
thành phố Hồ Chí Minh, công tác cấp, thu hồi giấy phép xây dựng đƣợc thực hiện
trên địa bàn cấp quận nhƣ sau:
- Điều kiện thực hiện thủ tục cấp giấy phép xây dựng: (1) phù hợp với mục
đích sử dụng đất theo quy hoạch sử dụng đất đƣợc phê duyệt; (2) bảo đảm an
toàn cho công trình, công trình lân cận và yêu cầu về bảo vệ môi trƣờng, phòng,
chống cháy, nổ; bảo đảm an toàn hạ tầng kỹ thuật, hành lang bảo vệ công trình
thủy lợi, đê điều, năng lƣợng, giao thông, khu di sản văn hóa, di tích lịch sử - văn
hóa; bảo đảm khoảng cách an toàn đến công trình dễ cháy, nổ, độc hại và công
trình quan trọng có liên quan đến quốc phòng, an ninh; (3) thiết kế xây dựng nhà
ở riêng lẻ đƣợc thực hiện theo quy định; (4) đối với nhà ở riêng lẻ tại đô thị phải
phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng; đối với nhà ở riêng lẻ thuộc khu vực,
tuyến phố trong đô thị đã ổn định nhƣng chƣa có quy hoạch chi tiết xây dựng thì
phải phù hợp với quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị hoặc thiết kế đô thị
đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền ban hành; (5) đối với nhà ở riêng lẻ tại đô
thị khi xây dựng phải phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cƣ đô
thị.
- Thành phần hồ sơ: (1) Đơn đề nghị cấp giấy phép xây dựng theo mẫu; (2)
Bản sao hoặc tệp tin chứa bản chụp chính một trong những giấy tờ chứng minh
quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai; (3) Bản sao hoặc tệp tin
chứa bản chụp chính hai bộ bản vẽ thiết kế kỹ thuật hoặc thiết kế bản vẽ thi
công đƣợc phê duyệt theo quy định của pháp luật về xây dựng, mỗi bộ gồm: Bản
vẽ mặt bằng công trình trên lô đất tỷ lệ 1/50 - 1/500 kèm theo sơ đồ vị trí công
23

trình, Bản vẽ mặt bằng các tầng, các mặt đứng và mặt cắt chính của công trình tỷ
lệ 1/50 - 1/200, Bản vẽ mặt bằng móng tỷ lệ 1/50 - 1/200 và mặt cắt móng tỷ lệ
1/50 kèm theo sơ đồ đấu nối hệ thống thoát nƣớc mƣa, xử lý nƣớc thải, cấp nƣớc,
cấp điện, thông tin tỷ lệ 1/50 - 1/200. Trƣờng hợp thiết kế xây dựng của công
trình đã đƣợc cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định, các bản vẽ thiết kế
quy định là bản sao hoặc tệp tin chứa bản chụp các bản vẽ thiết kế xây dựng đã
đƣợc cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định; (4) Đối với công trình xây
chen có tầng hầm, hồ sơ còn phải bổ sung bản sao hoặc tệp tin chứa bản chụp
chính văn bản chấp thuận biện pháp thi công móng của chủ đầu tƣ đảm bảo an
toàn cho công trình và công trình lân cận; (5) Đối với công trình xây dựng có công
trình liền kề phải có bản cam kết của chủ đầu tƣ bảo đảm an toàn đối với công
trình liền kề.
- Thời gian thực hiện: Trong thời gian 14 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp
lệ. Trƣờng hợp đến thời hạn cấp giấy phép nhƣng cần phải xem xét thêm thì
Ủy ban nhân dân quận phải thông báo bằng văn bản cho chủ đầu tƣ biết lý do,
đồng thời báo cáo cấp có thẩm quyền quản lý trực tiếp xem xét và chỉ đạo thực
hiện, nhƣng không đƣợc quá 10 ngày kể từ ngày hết hạn theo quy định.
- Quy trình thực hiện: (1) Bộ phận TN&TKQ (thuộc Văn phòng HĐND –
UBND quận) tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ của tổ chức, cá nhân (qua mạng, trực
tiếp, hoặc qua đƣờng bƣu điện…) và thiết lập giấy tiếp nhận hẹn trả kết quả;
trƣờng hợp hồ sơ chƣa đầy đủ hợp hƣớng dẫn bổ sung hoàn thiện; (2) Bộ phận
TN&TKQ luân chuyển hồ sơ đến phòng Quản lý đô thị quận xử lý; (3) phòng
QLĐT xử lý Tổ chức thẩm định hồ sơ, kiểm tra thực địa; sau khi thẩm định,
trƣờng hợp tài liệu còn thiếu, tài liệu không đúng theo quy định hoặc không đúng
với thực tế thì thông báo một lần bằng văn bản cho chủ đầu tƣ bổ sung, hoàn chỉnh
hồ sơ: trƣờng hợp hồ sơ bổ sung chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu theo văn bản thông
báo: Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ khi nhận đƣợc hồ sơ bổ sung, thông
báo bằng văn bản hƣớng dẫn cho chủ đầu tƣ tiếp tục hoàn thiện
24

hồ sơ. Chủ đầu tƣ có trách nhiệm bổ sung, hoàn thiện hồ sơ theo văn bản thông báo;
trƣờng hợp việc bổ sung hồ sơ vẫn không đáp ứng đƣợc các nội dung theo thông
báo: trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ khi nhận đƣợc hồ sơ bổ sung, thông báo
đến chủ đầu tƣ về lý do không cấp giấy phép; (4) phòng QLĐT căn cứ quy mô, tính
chất, loại công trình và địa điểm xây dựng có trong hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây
dựng, đối chiếu các điều kiện theo quy định để gửi văn bản lấy ý kiến của các cơ
quan quản lý nhà nƣớc về những lĩnh vực liên quan đến công trình xây dựng theo
quy định của pháp luật; trong thời gian 12 ngày kể từ ngày nhận đƣợc hồ sơ, các cơ
quan quản lý nhà nƣớc đƣợc hỏi ý kiến có trách nhiệm trả lời bằng văn bản về những
nội dung thuộc chức năng quản lý của mình. Sau thời hạn trên, nếu các cơ quan này
không có ý kiến thì đƣợc coi là đã đồng ý và phải chịu trách nhiệm về những nội
dung thuộc chức năng quản lý của mình; Ủy ban nhân dân quận căn cứ các quy định
hiện hành để quyết định việc cấp giấy phép xây dựng; (5) phòng QLĐT: xem xét hồ
sơ, lập Tờ trình, dự thảo kết quả trình lãnh đạo phòng trƣớc khi trình lãnh đạo quận;
trƣờng hợp đến thời hạn cấp giấy phép nhƣng cần phải xem xét thêm thì thông báo
bằng văn bản cho chủ đầu tƣ biết lý do, đồng thời báo cáo cấp có thẩm quyền quản
lý trực tiếp xem xét và chỉ đạo thực hiện, nhƣng không đƣợc quá 10 ngày kể từ ngày
hết hạn theo quy định; trƣờng hợp hồ sơ không đủ điều kiện để cấp giấy phép xây
dựng, thông báo bằng văn bản nêu rõ lý do cho chủ đầu tƣ biết; (6) Văn phòng HĐND
– UBND quận trình lãnh đạo UBND quận xem xét, ký duyệt văn bản liên quan;
(7) Bộ phận TN&TKQ trả kết quả cho tổ chức, cá nhân và cập nhật hệ thống để
theo dõi.
- Quyền và nghĩa vụ của ngƣời xin cấp phép xây dựng:
+ Chủ đầu tƣ – ngƣời xin cấp GPXD khi đến cơ quan cấp phép có quyền
yêu cầu cơ quan này hƣớng dẫn các quy định về cấp phép xây dựng và giải thích
rõ ràng nếu nhƣ có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề cấp GPXD.
25

+ Nếu thấy có bất kỳ hành vi vi phạm pháp luật nào trong việc cấp GPXD
thì chủ đầu tƣ có quyền khiếu nại, tố cáo.
+ Nếu sau thời gian quy định mà cơ quan cấp giấy phép không có văn bản
trả lời khi đã có đủ các điều kiện quy định để khởi công xây dựng công trình thì
đƣợc khởi công xây dựng mà không cần đợi sự cho phép.
Với quyền hạn trên, chủ đầu tƣ cũng đồng thời phải có các nghĩa vụ sau :
+ Sau khi đã đƣợc hƣớng dẫn từ phía cơ quan cấp phép chủ đầu tƣ nộp
hồ sơ đầy đủ và nộp lệ phí cấp phép nhƣ quy định đã nêu.
+ Chủ đầu tƣ chịu hoàn toàn trách nhiệm về tính trung thực trong nội dung
hồ sơ xin cấp phép. Đảm bảo đúng và phù hợp giữa thực tế xây dựng công trình
và nội dung trong giấy phép đã phê duyệt.
+ Có văn bản thông báo thời gian khởi công xây dƣng công trình trong
thời hạn không quá 07 ngày làm việc trƣớc khi bắt đầu xây dựng cho UBND
phƣờng biết để tiện cho việc theo dõi và quản lý.
+ Nếu có bất kỳ sự thay đổi thiết kế hoặc điều chỉnh nào trong quá trình
thực hiện thi công xây dựng công trình thì chủ đầu tƣ phải trình cơ quan cấp phép
xây dựng để đƣợc chấp thuận.
+ Nộp phí xây dựng trƣớc khi nhận GPXD.
- Trách nhiệm của cơ quan cấp GPXD
+ Niêm yết công khai điều kiện, trình tự và các thủ tục cấp giấy phép tại trụ
sở quan cấp GPXD. (Tại UBND Quận - Phòng quản lý đô thị, bộ phận một cửa,
tại phƣờng) để các chủ đầu tƣ nắm bắt đƣợc và thực hiện theo.
+ Trong vòng 7 ngày kể từ khi đƣợc yêu cầu, bên cơ quan cấp GPXD
phải cung cấp thông tin liên lạc đến cấp GPXD nếu chủ đầu tƣ yêu cầu.
26

+ Với các trƣờng hợp công trình xây dựng cần có tham vấn các bên có liên
quan có liên quan thì cơ quan cấp phép có trách nhiệm lấy ý kiến các cơ quan này
để làm rõ phục vụ cho việc cấp GPXD của cơ quan cấp phép.
+ Về phía cơ quan có liên quan, khi có công văn xin ý kiến thì chậm nhất
10 ngày kể từ khi nhận công văn, phải có trách nhiệm trả lời bằng văn bản cho
bên cơ quan cấp phép. Cơ quan có liên quan phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về
mọi hậu quả xảy ra nếu trả lời chậm trễ hoặc hoặc không trả lời cơ quan cấp
GPXD.
+ Trong trƣờng hợp giấy phép bị chậm hoặc sai thì cơ quan cấp GPXD
phải chịu trách nhiệm bồi thƣờng thiệt hại nếu công trình đi vào khởi công mà
đình chỉ, xử phạt hành chính hoặc tháo dỡ, không phù hợp với quy hoạch chi tiết
và quy hoạch tổng thể đã phê duyệt.
+ Khi phát hiện có sai phạm trong xây dựng từ phía chủ đầu tƣ sau cấp
phép, cơ quan cấp phép kiểm tra thực địa, rà soát lại và có biện pháp xử lý kịp
thời nhƣ: Đình chỉ thi công, thu hồi GPXD.
+ Thông báo cho cơ quan có thẩm quyền không cung cấp các dịch vụ điện,
nƣớc, các hoạt động kinh doanh và các hoạt động dịch vụ khác đối với những
công trình xây dựng sai quy hoạch, xây dựng không có giấy phép hoặc công trình
xây dựng không đúng với GPXD đƣợc cấp.
+ Nếu có bất kỳ khiếu nại, tố cáo về việc cấp GPXD, cơ quan cấp phép có
trách nhiệm giải quyết theo đúng luật định.
+ Thu lệ phí cấp phép xây dựng theo quy định.
Nội dung chủ yếu quản lý nhà nƣớc về xây dựng theo giấy phép xây dựng
nhƣ sau:
Thứ nhất, Các công trình đƣợc miễn giấy phép xây dựng:
27

Công tác quản lý việc xây dựng theo giấy phép là một nội dung có ý nghĩa
quan trọng trong lĩnh vực quản lý trật tự xây dựng. Thông qua việc cấp giấy phép
xây dựng cũng nhƣ việc quản lý xây dựng theo giấy phép đƣợc cơ quan có thẩm
quyền cấp sẽ đảm bảo đƣợc quy hoạch xây dựng đƣợc thực hiện một cách nghiêm
túc, cảnh quan kiến trúc, chất lƣợng công trình xây dựng đƣợc đảm bảo. Chính
vì vậy pháp luật về xây dựng đã quy định tất cả các công trình xây dựng trƣớc khi
khởi công công trình, Chủ đầu tƣ phải có giấy phép xây dựng, trừ trƣờng hợp xây
dựng các công trình sau đây:
- Công trình bí mật nhà nƣớc, công trình xây dựng theo lệnh khẩn cấp và
công trình nằm trên địa bàn của hai đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên;
- Công trình thuộc dự án đầu tƣ xây dựng đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ, Bộ
trƣởng, Thủ trƣởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND các cấp quyết định đầu
tƣ;
- Công trình xây dựng tạm phục vụ thi công xây dựng công trình chính;
- Công trình xây dựng theo tuyến ngoài đô thị nhƣng phù hợp với quy hoạch
xây dựng đã đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền phê duyệt hoặc đã đƣợc cơ
quan nhà nƣớc có thẩm quyền chấp thuận về hƣớng tuyến công trình;
- Công trình xây dựng thuộc dự án khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công
nghệ cao có quy hoạch chi tiết 1/500 đã đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền
phê duyệt và đƣợc thẩm định thiết kế xây dựng theo quy định của Luật
này;
- Nhà ở thuộc dự án phát triển đô thị, dự án phát triển nhà ở có quy mô dƣới
7 tầng và tổng diện tích sàn dƣới 500 m2
có quy hoạch chi tiết 1/500 đã đƣợc cơ
quan nhà nƣớc có thẩm quyền phê duyệt;
- Công trình sửa chữa, cải tạo, lắp đặt thiết bị bên trong công trình không làm
thay đổi kết cấu chịu lực, không làm thay đổi công năng sử dụng, không làm ảnh
hƣởng tới môi trƣờng, an toàn công trình;
28

- Công trình sửa chữa, cải tạo làm thay đổi kiến trúc mặt ngoài không tiếp
giáp với đƣờng trong đô thị có yêu cầu về quản lý kiến trúc;
- Công trình hạ tầng kỹ thuật ở nông thôn chỉ yêu cầu lập Báo cáo kinh tế -
kỹ thuật đầu tƣ xây dựng và ở khu vực chƣa có quy hoạch chi tiết xây dựng
điểm dân cƣ nông thôn đƣợc duyệt;
- Công trình xây dựng ở nông thôn thuộc khu vực chƣa có quy hoạch phát
triển đô thị và quy hoạch chi tiết xây dựng đƣợc duyệt; nhà ở riêng lẻ ở nông thôn,
trừ nhà ở riêng lẻ xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn
hóa;
Thứ hai, Thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng.
- Bộ Xây dựng cấp giấy phép xây dựng đối với công trình cấp đặc biệt.
- UBND cấp tỉnh cấp giấy phép xây dựng đối với các công trình xây dựng
cấp I, cấp II; công trình tôn giáo; công trình di tích lịch sử - văn hóa, công trình
tƣợng đài, tranh hoành tráng đƣợc xếp hạng; công trình trên các tuyến, trục
đƣờng phố chính trong đô thị; công trình thuộc dự án có vốn đầu tƣ trực tiếp
nƣớc ngoài, UBND cấp tỉnh đƣợc phân cấp cho Sở Xây dựng, ban quản lý khu
kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao cấp giấy phép xây
dựng thuộc phạm vi quản lý, chức năng của các cơ quan này.
- UBND cấp quận, huyện cấp giấy phép xây dựng đối với các công trình, nhà
ở riêng lẻ xây dựng trong đô thị, trung tâm cụm xã, trong khu bảo tồn, khu di tích
lịch sử - văn hóa thuộc địa bàn do mình quản lý, trừ các công trình xây dựng thuộc
thẩm quyền cấp phép của Bộ Xây dựng và UBND cấp tỉnh.
- Cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng là cơ quan có thẩm quyền
điều chỉnh, gia hạn, cấp lại và thu hồi giấy phép xây dựng do mình cấp.
- Trƣờng hợp cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng không thu hồi
giấy phép xây dựng đã cấp không đúng quy định thì UBND cấp tỉnh trực
tiếp quyết định thu hồi giấy phép xây dựng.
29

Thứ ba, Yêu cầu đối với công tác cấp giấy phép:
Việc cấp giấy phép xây dựng công trình phải đáp ứng các điều kiện sau
đây:
- Bảo đảm các quy định về chỉ giới đƣờng đỏ, chỉ giới xây dựng; các yêu
cầu về an toàn đối với công trình xung quanh; bảo đảm hành lang bảo vệ các
công trình giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lƣợng, khu di sản văn hóa, di tích
lịch sử - văn hóa và khu vực bảo vệ các công trình khác theo quy định của pháp
luật;
- Các công trình xây dựng, nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn di sản văn hóa,
di tích lịch sử - văn hóa phải đảm bảo mật độ xây dựng, đất trồng cây xanh, nơi
để các loại xe, không làm ảnh hƣởng đến cảnh quan, môi trƣờng;
- Công trình sửa chữa, cải tạo không đƣợc làm ảnh hƣởng đến các công trình
lân cận về kết cấu, khoảng cách đến các công trình xung quanh, cấp nƣớc, thoát
nƣớc, thông gió, ánh sáng, vệ sinh môi trƣờng, phòng, chống, cháy nổ;
- Bảo đảm khoảng cách theo quy định đối với công trình vệ sinh, kho chứa
hóa chất độc hại, các công trình khác có khả năng gây ô nhiễm môi trƣờng, không
làm ảnh hƣởng đến ngƣời sử dụng ở các công trình liền kề xung quanh;
- Khi xây dựng, cải tạo hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật; phải tuân
theo cốt xây dựng của quy hoạch xây dựng;
Thứ tư, Những tiêu chí xác định công trình xây dựng sai giấy phép xây
dựng:
- Hành vi xây dựng sai phép đƣợc hiểu là xây dựng sai một trong các nội
dung của giấy phép xây dựng và các bản vẽ thiết kế đƣợc cơ quan cấp giấy phép
xây dựng đóng dấu kèm theo giấy phép xây dựng đƣợc cấp.
- Việc xây dựng nhà ở riêng lẻ thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây thì
không coi là hành vi xây dựng sai phép:
30

+ Thay đổi thiết kế bên trong công trình mà không ảnh hƣởng đến việc
phòng cháy chữa cháy; môi trƣờng; công năng sử dụng; kết cấu chịu lực chính
hoặc kiến trúc mặt ngoài công trình;
+ Giảm số tầng so với giấy phép xây dựng đối với những khu vực chƣa có
quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 hoặc thiết kế đô thị đã đƣợc phê duyệt.
1.3.4. Tổ chức tập huấn, bồi dƣỡng kiến thức nghiệp vụ cho CBCC
quản lý về trật tự xây dựng đô thị.
- Về mục tiêu tổ chức tập huấn, bồi dƣỡng kiến thức nghiệp vụ cho CBCC
quản lý về trật tự xây dựng đô thị nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng, phƣơng pháp
thực hiện nhiệm vụ trong hoạt động công vụ của cán bộ, công chức và hoạt động
nghề nghiệp của viên chức, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên
chức chuyên nghiệp, có phẩm chất đạo đức tốt, có bản lĩnh chính trị và năng lực,
đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân, sự nghiệp phát triển của đất nƣớc.
- Về Nguyên tắc tổ chức tập huấn, bồi dƣỡng kiến thức nghiệp vụ cho
CBCC quản lý về trật tự xây dựng đô thị: (1) Đào tạo, bồi dƣỡng phải căn cứ vào
tiêu chuẩn ngạch công chức, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức; tiêu
chuẩn chức vụ lãnh đạo, quản lý; vị trí việc làm; gắn với công tác sử dụng, quản
lý cán bộ, công chức, viên chức, phù hợp với kế hoạch đào tạo, bồi dƣỡng và nhu
cầu xây dựng, phát triển nguồn nhân lực của cơ quan, đơn vị; (2) Thực hiện phân
công, phân cấp trong tổ chức bồi dƣỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức, tiêu
chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức, tiêu chuẩn chức vụ lãnh đạo, quản lý;
kết hợp phân công và cạnh tranh trong tổ chức bồi dƣỡng theo yêu cầu của vị trí
việc làm; (3) Đề cao ý thức tự học và việc lựa chọn chƣơng trình bồi dƣỡng theo
yêu cầu vị trí việc làm của cán bộ, công chức, viên chức; (4) Bảo đảm công khai,
minh bạch, hiệu quả.
31

- Về yêu cầu: việc đào tạo cán bộ, công chức, viên chức thực hiện theo quy
định của pháp luật về giáo dục và đào tạo, phù hợp với kế hoạch đào tạo, bồi
dƣỡng, đáp ứng quy hoạch nguồn nhân lực của cơ quan, đơn vị.
- Quyền lợi của cán bộ, công chức, viên chức đƣợc cử đi đào tạo, bồi dƣỡng:
(1) Đƣợc cơ quan quản lý, sử dụng bố trí thời gian và kinh phí theo quy định; (2)
Đƣợc tính thời gian đào tạo, bồi dƣỡng vào thời gian công tác liên tục;
(3) Đƣợc hƣởng các chế độ, phụ cấp theo quy định của pháp luật; (4) Đƣợc
biểu dƣơng, khen thƣởng về kết quả xuất sắc trong đào tạo, bồi dƣỡng.
- Trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức: (1) Thực hiện các quy định
về đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức, viên chức; (2) Thực hiện quy chế đào
tạo và chịu sự quản lý của cơ sở đào tạo, bồi dƣỡng trong thời gian tham gia khóa
học; (3) Thực hiện quy định về đền bù chi phí đào tạo. [10]
1.3.5. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử phạt vi
phạm hành chính trong xây dựng.
Về thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trật tự xây dựng:
Thứ nhất, Các loại công trình vi phạm trật tự xây dựng:
Công trình xây dựng vi phạm trật tự xây dựng phải bị xử lý bao gồm:
- Công trình xây dựng theo quy định của pháp luât phải có Giấy phép xây
dựng mà không có Giấy phép xây dựng.
- Công trình xây dựng sai nội dung Giấy phép xây dựng đƣợc cơ quan có
thẩm quyền cấp.
- Công trình xây dựng sai thiết kế đƣợc cấp có thẩm quyền thẩm định, phê
duyệt; sai quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 đã đƣợc cấp có thẩm quyền phê
duyệt (đối với công trình xây dựng đƣợc miễn Giấy phép xây dựng).
- Công trình xây dựng có tác động đến chất lƣợng công trình lân cận; ảnh
hƣởng đến môi trƣờng, cộng đồng dân cƣ.
32

Thứ hai, Các biện pháp xử lý vi phạm trật tự xây dựng:
Tất cả các hành vi vi phạm trật tự xây dựng phải bị xử lý theo một hoặc các
hình thức sau đây:
- Ngừng thi công xây dựng công trình.
- Đình chỉ thi công xây dựng công trình, áp dụng các biện pháp ngừng cung
cấp điện, nƣớc: thông báo cho cơ quan có thẩm quyền không cung cấp các dịch
vụ điện nƣớc, các hoạt động kinh doanh và các dịch vụ khác đối với công trình
xây dựng vi phạm.
- Cƣỡng chế phá dỡ công trình vi phạm.
- Buộc bồi thƣờng thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra.
- Xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng. Trƣờng hợp vi
phạm nghiêm trọng có thể bị xử lý theo quy định của phapt luật hình sự.
Ngoài các hình thức, biện pháp xử lý nêu trên thì đối với chủ đầu tƣ, nhà
thầu thi công xây dựng, nhà thầu tƣ vấn thiết kế, nhà thầu tƣ vấn giám sát thi
công xây dựng công trình có hành vi vi phạm trật tự xây dựng đô thị còn bị nêu
tên trên website của Bộ Xây dựng và thông báo trên các phƣơng tiện thông tin
đại chúng.
Thứ ba, Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng:
* Thẩm quyền của Thanh tra viên, cán bộ quản lý xây dựng cấp xã:
- Lập biên bản ngừng thi công xây dựng công trình, yêu cầu chủ đầu tƣ tự
phá dỡ công trình vi phạm.
- Kiến nghị Chủ tịch UBND cấp xã quyết định đình chỉ thi công xây dựng
hoặc quyết định cƣỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng thuộc thẩm
quyền.
* Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị của Chủ tịch UBND
cấp xã:
33

- Quyết định đình chỉ thi công xây dựng đối với công trình xây dựng vi phạm
thuộc địa bàn mình quản lý; quyết định cƣỡng chế phá dỡ đối với công
trình xây dựng vi phạm thuộc địa bàn do mình quản lý.
- Tổ chức thực hiện cƣỡng chế tất cả các công trình xây dựng vi phạm theo
quyết định cƣỡng chế của Chủ tịch UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp huyện và
Chánh thanh tra Sở Xây dựng.
- Xử lý cán bộ dƣới quyền đƣợc phân công quản lý trật tự xây dựng để xảy
ra vi phạm mà không xử lý kịp thời, dung túng bao che cho hành vi vi phạm. [1]
- Kiến nghị Chủ tịch UBND cấp huyện xử lý các trƣờng hợp vi phạm trật tự
xây dựng vƣợt thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã; xử lý cán bộ làm công
tác quản lý trật tự xây dựng thuộc thẩm quyền quản lý của Chủ tịch UBND cấp
huyện.
* Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng của Chủ tịch UBND cấp
huyện.
- Quyết định cƣỡng chế phá dỡ đối với công trình xây dựng vi phạm do
UBND cấp huyện cấp Giấy phép xây dựng hoặc Sở Xây dựng cấp Giấy phép xây
dựng mà công trình xây dựng đó đã bị UBND cấp xã quyết định đình chỉ thi công
xây dựng.
- Chỉ đạo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện cƣỡng chế phá
dỡ những công trình xây dựng vi phạm theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp
huyện và của Chánh thanh tra Sở Xây dựng.
- Xử lý Chủ tịch UBND cấp xã và những cán bộ dƣới quyền đƣợc phân
công quản lý trật tự xây dựng đô thị để xảy ra vi phạm mà không xử lý kịp thời
hoặc dung túng bao che cho hành vi vi phạm.
* Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng của Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
34

- Ban hành những quy định, quyết định nhằm ngăn chặn, khắc phục tình
trạng vi phạm trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn.
- Ban hành quyết định xử lý đối với Chủ tịch UBND cấp huyện và những
cán bộ dƣới quyền đƣợc phân công quản lý trật tự xây dựng để xảy ra vi phạm,
không xử lý kịp thời, dung túng bao che cho hành vi vi phạm.
* Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị của Trƣởng phòng
chuyên môn giúp UBND cấp huyện quản lý xây dựng hoặc Chánh thanh tra xây
dựng cấp huyện (nếu có).
- Yêu cầu Chủ tịch UBND cấp xã ban hành quyết định đình chỉ thi công xây
dựng công trình, quyết định cƣỡng chế phá dỡ công trình vi phạm thuộc thẩm
quyền trong trƣờng hợp Chủ tịch UBND cấp xã không ban hành kịp thời; đồng
thời, đề nghị Chủ tịch UBND cấp huyện có hình thức xử lý kỷ luật đối với Chủ
tịch UBND cấp xã.
- Trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ban hành quyết định xử lý đối
với những vi phạm vƣợt quá thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã; trình Chủ
tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định cƣỡng chế phá dỡ công trình xây dựng
vi phạm theo thẩm quyền.
- Ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng đối với công trình xây
dựng vi phạm trật tự xây dựng mà UBND cấp xã không kịp thời xử lý.
* Thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng của Chánh thanh tra Sở Xây
dựng.
- Quyết định đình chỉ thi công xây dựng công trình, quyết định cƣỡng chế
phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng đối với những công trình do Sở Xây
dựng hoặc UBND cấp huyện cấp Giấy phép xây dựng trong trƣờng hợp UBND
cấp huyện buông lỏng quản lý, không ban hành quyết định kịp thời.
- Kiến nghị Chủ tịch UBND cấp tỉnh xử lý Chủ tịch UBND cấp huyện, các
tổ chức cá nhân đƣợc phân công quản lý trật tự xây dựng để xảy ra vi
phạm. 35

Thứ tƣ, Trình tự, thủ tục xử lý vi phạm trật tự xây dựng:
* Lập biên bản ngừng thi công xây dựng.
- Thanh tra viên xây dựng hoặc cán bộ quản lý xây dựng cấp xã có trách
nhiệm phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật xây dựng trên địa bàn cấp
xã; lập biên bản vi phạm ngừng thi công xây dựng công trình và yêu cầu chủ đầu
tƣ thực hiện các nội dung đƣợc ghi trong biên bản.
- Biên bản ngừng thi công xây dựng phải ghi rõ nội dung vi phạm và biện
phát xử lý; đồng thời, gửi ngay cho Chủ tịch UBND cấp xã để báo cáo.
- Trƣờng hợp chủ đầu tƣ vắng mặt hoặc cố tình vắng mặt thì biên bản vẫn
có giá trị thực hiện.
* Đình chỉ thi công xây dựng.
- Trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi lập biên bản ngừng thi công xây dựng mà
chủ đầu tƣ không ngừng thi công xây dựng để thực hiện các nội dung trong biên
bản thi Chủ tịch UBND cấp xã ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng
công trình, buộc chủ đầu tƣ thực hiện các nội dung trong biên bản ngừng thi công
xây dựng.
- Trong thời hạn 24 giờ, kể từ thời điểm ban hành quyết định đình chỉ thi
công xây dựng công trình của UBND cấp xã thì các cơ quan liên quan phải có
trách nhiệm tổ chức thực hiện:
- Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức lực lƣợng cấm các phƣơng tiện vận chuyển
vật tƣ, vật liệu, công nhân vào thi công xây dựng công trình vi phạm trật tự xây
dựng;
- Ngƣời có thẩm quyền ký kết hợp đồng dịch vụ cung cấp điện, nƣớc và các
dịch vụ liên quan ngừng cung cấp các dịch vụ đối với công trình xây dựng vi
phạm.
36

- Trƣờng hợp chủ đầu tƣ vắng mặt hoặc cố ý vắng mặt, quyết định đình chỉ
thi công xây dựng vẫn có hiệu lực.
* Cƣỡng chế phá dỡ công trình vi phạm.
- UBND xã ban hành quyết định cƣỡng chế phá dỡ và tổ chức phá dỡ:
+ Sau thời hạn 03 ngày (kể cả ngày nghỉ), kể từ khi ban hành quyết định đình
chỉ thi công xây dựng đối với công trình xây dựng không phải lập phƣơng án phá
dỡ;
+ Sau 10 ngày (kể cả ngày nghỉ), kể từ khi ban hành quyết định đình chỉ thi
công xây dựng đối với công trình xây dựng phải lập phƣơng án phá dỡ mà chủ
đầu tƣ không tự thực hiện các nội dung ghi trong biên bản ngừng thi công xây
dựng.
- Chủ đầu tƣ phải chịu toàn bộ chi phí lập phƣơng án phá dỡ và chi phí tổ
chức cƣỡng chế phá dỡ.
- Đối với công trình xây dựng vi phạm mà do UBND cấp huyện hoặc Sở Xây
dựng cấp Giấy phép xây dựng, trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi UBND cấp xã ban
hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng, UBND cấp xã có trách nhiệm gửi hồ
sơ lên Chủ tịch UBND cấp huyện. Trong thời hạn 03 ngày, kể từ khi nhận đƣợc
hồ sơ, Chủ tịch UBND cấp huyện phải ban hành quyết định cƣỡng chế phá dỡ.
Chủ tịch UBND cấp xã chịu trách nhiệm tổ chức cƣỡng chế phá dỡ.
- Đối với trƣờng hợp đình chỉ thi công xây dựng buộc chủ đầu tƣ phải xin
cấp Giấy phép xây dựng thì trong thời hạn tối đa 60 ngày, kể từ ngày có quyết
định đình chỉ thi công xây dựng, chủ đầu tƣ không xuất trình Giấy phép xây dựng
do cơ quan có thẩm quyền cấp thì bị cƣỡng chế phá dỡ. UBND cấp xã ban hành
quyết định cƣỡng chế phá dỡ và tổ chức thực hiện cƣỡng chế phá dỡ. Chủ đầu tƣ
phải chịu toàn bộ chi phí tổ chức thực hiện cƣỡng chế phá dỡ.
37

- Trƣờng hợp chủ đầu tƣ vắng mặt hoặc cố tình vắng mặt thì quyết định
cƣỡng chế phá dỡ vẫn phải đƣợc tổ chức thực hiện.
Thứ năm, Phƣơng án phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng:
- Việc phá dỡ công trình phải có phƣơng án nhằm bảo đảm an toàn trong
quá trình phá dỡ. Đối với những công trình xây dựng yêu cầu phải phê duyệt
phƣơng án phá dỡ thì phƣơng án phá dỡ phải do chủ đầu tƣ lập; trƣờng hợp
không đủ điều kiện lập phƣơng án phá dỡ, chủ đầu tƣ phải thuê tổ chức tƣ vấn
đủ điều kiện năng lực để lập. Trƣờng hợp bị cƣỡng chế phá dỡ thì ngƣời có thẩm
quyền ban hành quyết định cƣỡng chế phá dỡ chỉ định tổ chức tƣ vấn lập phƣơng
án phá dỡ, chủ đầu tƣ phải chịu mọi chi phí lập phƣơng án phá dỡ.
- Nội dung phƣơng án phá dỡ: Phƣơng án phá dỡ phải thể hiện các biện
pháp, quy trình phá dỡ, các trang thiết bị, máy móc phục vụ phá dỡ, biện pháp che
chắn để đảm bảo an toàn về tính mạng và tài sản, an ninh trật tự, vệ sinh môi
trƣờng; trình tự, tiến độ, kinh phí phá dỡ. Phƣơng án phá dỡ phải đƣợc cơ quan
chuyên môn thuộc UBND cấp huyện phê duyệt trừ trƣờng hợp quy định tại khoản
3 Điều này.
- Những trƣờng hợp không phải phê duyệt phƣơng án phá dỡ: Công trình
xây dựng tạm; Bộ phận công trình, công trình xây dựng có độ cao từ 3m trở xuống
so với nền đất; Móng công trình xây dựng là móng gạch, đá; móng bê tông độc
lập không liên kết với những công trình lân cận.
- Tổ chức phá dỡ phải đủ điều kiện năng lực theo quy định của pháp luật.
Trƣờng hợp không phải lập phƣơng án phá dỡ thì việc phá dỡ phải đảm bảo an
toàn về ngƣời, tài sản và vệ sinh môi trƣờng. [8]
Xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng là
công cụ cần thiết có tính răn đe, cảnh báo, nhắc nhở và tạo sự công bằng trong
thực thi pháp luật nhằm đảm bảo kỷ cƣơng phép nƣớc trong lĩnh vực xây dựng,
công tác thanh tra, kiểm tra, khiếu nại, tố cáo trong trật tự xây dựng cần đƣợc tổ
38

chức thực hiện đồng bộ, đảm bảo xử lý đúng mức độ và hành vi vi phạm trong
lĩnh vực xây dựng, bao gồm:
Thứ nhất, Nguyên tắc xử phạt hành chính trong xây dựng:
Trong quá trình tiến hành xử phạt vi phạm hành chính ngƣời có thẩm
quyền phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Mọi hành vi vi phạm hành chính phải đƣợc phát hiện kịp thời và đình chỉ
ngay. Việc xử phạt vi phạm hành chính đƣợc tiến hành kịp thời công minh, triệt
để và đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật. Mọi hậu quả do vi phạm hành
chính gây ra phải đƣợc khắc phục theo đúng quy định của pháp luật.
- Đối với dự án đầu tƣ xây dựng công trình bao gồm nhiều công trình hạng
mục công trình mà chủ đầu tƣ, nhà thầu có hành vi vi phạm hành chính giống
nhau đối với nhiều công trình, hạng mục công trình thì hành vi vi phạm tại mỗi
công trình, hạng mục công trình vi phạm đƣợc xác định là một hành vi vi phạm
hành chính.
Thứ hai, Hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp khắc
phục hậu quả:
- Hình thức xử phạt chính: phạt tiền, mức phạt theo thẩm quyền, mức tiền
phạt quy định tại Nghị định 121/2013/NĐ-CP;
- Các hình thức xử phạt bổ sung:
+ Thu hồi, tƣớc quyền sử dụng Giấy phép xây dựng, Giấy chứng nhận
đăng ký kinh doanh, chứng chỉ hành nghề;
+ Tịch thu tang vật, phƣơng tiện đƣợc sử dụng để vi phạm hành chính.
- Các biện pháp khắc phục hậu quả:
+ Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do hành vi vi phạm
hành chính; buộc tháo dỡ công trình xây dựng vi phạm;
39

+ Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trƣờng
do hành vi vi phạm hành chính gây ra;
+ Bồi thƣờng thiệt hại do hành vi vi phạm hành chính gây ra theo quy định
của pháp luật.
- Đối với những hành vi vi phạm trật tự xây dựng thì ngoài việc bị xử phạt
tiền theo quy định tại Nghị định 121/2013/NĐ-CP còn bị xử lý theo quy định tại
Nghị định số 180/2007/NĐ-CP ngày 07 tháng 12 năm 2007 của Chính phủ quy
định chi tiết và hƣớng dẫn thi hành một số điều của Luật Xây dựng về xử lý vi
phạm trật tự xây dựng.
Thứ ba, Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong xây dựng:
Theo quy định của Nghị định 121/2013/NĐ-CP ngày 10 tháng 10 năm 2013,
thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng của Chủ tịch
UBND cấp xã, cấp huyện nhƣ sau:
- Chủ tịch UBND cấp
xã: + Cảnh cáo;
+ Phạt tiền đến 10.000.000 đồng;
+ Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định: Buộc khôi phục
lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra; Buộc khắc
phục tình trạng ô nhiễm môi trƣờng do vi phạm hành chính gây ra; Tạm giữ tang
vật, phƣơng tiện đƣợc sử dụng để vi phạm hành chính; Buộc các tổ chức, cá nhân
có hành vi vi phạm thực hiện đúng quy định của pháp luật.
- Chủ tịch UBND cấp
huyện: + Cảnh cáo;
+ Phạt tiền đến 100.000.000 đồng;
+ Tƣớc quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc
đình chỉ hoạt động có thời hạn.
40

+ Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định: Buộc khôi phục
lại tình trạng ban đầu; Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm
môi trƣờng; Buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn; Buộc nộp lại
số lợi bất hợp pháp có đƣợc do thực hiện vi phạm hành chính; Buộc phá dỡ công
trình xây dựng, bộ phận công trình xây dựng vi phạm theo quy định tại Nghị định
số 180/2007/NĐ-CP; Các biện pháp khác đƣợc quy định tại Nghị định
121/2013/NĐ-CP.
Thứ tƣ, Trình tự xử phạt vi phạm hành chính:
* Lập biên bản vi phạm hành chính:
- Trong quá trình kiểm tra, khi phát hiện vi phạm hành chính trong hoạt động
xây dựng, quản lý công trình và quản lý sử dụng nhà, ngƣời có thẩm quyền phải
đình chỉ ngay hành vi vi phạm, xử phạt theo thủ tục đơn giản hoặc lập biên bản
hành vi vi phạm và chuyển tới ngƣời có thẩm quyền để xử phạt.
- Biên bản đƣợc lập đầy đủ theo mẫu quy định. Biên bản đƣợc lập ít nhất là
02 bản: 01 bản giao cho tổ chức, cá nhân vi phạm, 01 bản lƣu hồ sơ để xử phạt;
nếu hành vi vi phạm vƣợt quá thẩm quyền xử phạt thì chuyển hồ sơ vụ việc vi
phạm đến cấp có thểm quyền để giải quyết.
* Thời hạn ra quyết định xử phạt:
- Đối với vụ việc đơn giản, hành vi vi phạm rõ ràng, không cần xác minh
thêm thì phải ra quyết định xử phạt trong thời hạn không quá 7 ngày, kể từ ngày
lập biên bản về hành vi vi phạm hành chính. Quyết định xử phạt vi phạm hành
chính phải theo đúng mẫu quy định.
- Đối với vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp hoặc đối với vụ việc thuộc
trƣờng hợp giải trình thì thời hạn ra quyết định xử phạt là 30 ngày, kể từ ngày lập
biên bản.
* Chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
41

- Cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính phải chấp hành quyết định
xử phạt trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận quyết định xử phạt vi phạm hành
chính; trƣờng hợp quyết định xử phạt vi phạm hành chính có ghi thời hạn thi hành
nhiều hơn 10 ngày thì thực hiện theo thời hạn đó.
Trƣờng hợp cá nhân, tổ chức bị xử phạt khiếu nại, khởi kiện đối với quyết
định xử phạt vi phạm hành chính thì vẫn phải chấp hành quyết định xử phạt, trừ
trƣờng hợp trong quá trình giải quyết khiếu nại, khởi kiện nếu xét thấy việc thi
hành quyết định xử lý vi phạm hành chính bị khiếu nại, khởi kiện sẽ gây hậu quả
khó khắc phục thì ngƣời giải quyết khiếu nại, khởi kiện phải ra quyết định tạm
đình chỉ việc thi hành quyết định đó theo quy định của pháp luật.
- Cá nhân, tổ chức bị xử phạt không tự nguyện chấp hành trong thời hạn
quy định thì bị cƣỡng chế thi hành.
* Cƣỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
- Cƣỡng chế thi hành quyết định xử phạt đƣợc áp dụng trong trƣờng hợp cá
nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính không tự nguyện chấp hành quyết
định xử phạt.
- Các biện pháp cƣỡng chế bao gồm:Khấu trừ một phần lƣơng hoặc một
phần thu nhập, khấu trừ tiền từ tài khoản của cá nhân, tổ chức vi phạm; Kê biên
tài sản có giá trị tƣơng ứng với số tiền phạt để bán đấu giá; Thu tiền, tài sản khác
của đối tƣợng bị cƣỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính do
cá nhân, tổ chức khác đang giữ trong trƣờng hợp cá nhân, tổ chức sau khi vi phạm
cố tình tẩu tán tài sản; Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định
của Nghị định 121/2013/NĐ-CP.
Thứ năm, Khiếu nại, tố cáo:
- Tổ chức, cá nhân bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc ngƣời đại diện hợp
pháp có quyền khiếu nại đối với quyết định xử phạt của ngƣời có thẩm quyền
theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo. Trong thời gian chờ đợi giải
42

quyết kết quả khiếu nại của cơ quan có thẩm quyền, tổ chức, cá nhân bị xử phạt
vẫn phải chấp hành quyết định xử phạt.
- Thủ tục khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo đƣợc thực hiện
theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo.
Thứ sáu, Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính:
- Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng, khai thác
khoáng sản làm vật liệu xây dựng, quản lý phát triển nhà và công sở là 02 năm.
- Thời điểm để tính thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đƣợc quy định
nhƣ sau:
+ Khi ngƣời có thẩm quyền đang thi hành công vụ phát hiện có vi phạm
hành chính mà vi phạm hành chính này đã kết thúc thì thời hiệu đƣợc tính từ thời
điểm chấm dứt hành vi vi phạm. Đối với dự án đầu tƣ xây dựng công trình, thời
điểm chấm dứt hành vi vi phạm là ngày dự án đƣợc bàn giao, đƣa vào sử dụng;
+ Khi ngƣời có thẩm quyền đang thi hành công vụ phát hiện có vi phạm
hành chính mà vi phạm hành chính này đang đƣợc thực hiện thì thời hiệu đƣợc
tính từ thời điểm phát hiện hành vi vi phạm;
- Cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu trong thời hạn 06
tháng, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt cảnh cáo hoặc 01 năm, kể
từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hành chính khác hoặc từ ngày hết thời
hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà không tái phạm thì đƣợc
coi là chƣa bị xử phạt vi phạm hành chính.
Thứ bảy, Các hành vi vi phạm quy định về trật tự xây dựng:
- Chủ đầu tƣ, nhà thầu xây dựng tổ chức thi công xây dựng công trình sai
nội dung giấy phép đƣợc cấp có thẩm quyền cấp. Căn cứ vào loại công trình xây
43

dựng, địa điểm xây dựng mà các đối tƣợng vi phạm có thể phải chịu mức phạt
từ 1.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
- Chủ đầu tƣ, nhà thầu xây dựng tổ chức thi công xây dựng công trình không
có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng. Căn cứ vào
loại công trình xây dựng, địa điểm xây dựng mà các đối tƣợng vi phạm có thể
phải chịu mức phạt từ 2.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
- Chủ đầu tƣ, nhà thầu xây dựng tổ chức thi công xây dựng công trình sai
thiết kế đã đƣợc thẩm định, phê duyệt, xây dựng sai quy hoạch chi tiết 1/500 thì
sẽ bị xử phạt từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
- Đối với các hành vi vi phạm xây dựng sai giấy phép đƣợc cấp, xây dựng
không có giấy phép, xây dựng sai thiết kế đã đƣợc thẩm định, phê duyệt, sai quy
hoạch chi tiết 1/500 sau khi đã có quyết định đình chỉ thi công của cấp có thẩm
quyền mà vẫn tái phạm thì bị xử phạt từ 300 đến 500 triệu đồng và bị tƣớc quyền
xử dụng giấy phép nếu có.
- Chủ đầu tƣ, nhà thầu xây dựng tổ chức thi công xây dựng công trình
không che chắn; để rơi vãi vật liệu xây dựng xuống các khu vực xung quanh; để
vật liệu xây dựng không đúng nơi quy định.
Căn cứ vào loại công trình xây dựng, địa điểm xây dựng mà các đối tƣợng
vi phạm có thể phải chịu mức phạt từ 1.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.
- Chủ đầu tƣ, nhà thầu xây dựng tổ chức thi công xây dựng công trình vi
phạm các quy định về xây dựng gây lún, nứt công trình lân cận, vi phạm công tác
quản lý chất lƣợng công trình gây sụp đổ hoặc có nguy cơ gây sụp đổ công
trình lân cận.
Căn cứ vào loại công trình xây dựng, địa điểm xây dựng mà các đối tƣợng
vi phạm có thể phải chịu mức phạt từ: 1.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
Tùy thuộc hành vi vi phạm trật tự xây dựng cơ quan có thẩm quyền sẽ xử
phạt Chủ đầu tƣ, nhà thầu xây dựng tổ chức thi công xây dựng công trình sai nội
44

dung giấy phép đƣợc cấp có thẩm quyền cấp. Căn cứ vào loại công trình xây
dựng mà có những loại hình xử lý khác nhau.
1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG
Ở MỘT SỐ QUẬN CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI VÀ THÀNH PHỒ HỒ CHÍ
MINH
1.4.1. Kinh nghiệm của quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội
Quản lý đất đai, trật tự xây dựng luôn là lĩnh vực nhạy cảm, phức tạp ở Hà
Nội, nhất là ở địa bàn các quận có địa thế đắc địa, đất đai có giá trị kinh tế cao
nhƣ quận Tây Hồ. Những năm qua, mặc dù quận đã tập trung nhiều biện pháp
quản lý đất đai, trật tự xây dựng, nhƣng tình hình vẫn diễn biến rất phức tạp. Tình
trạng vi phạm trật tự xây dựng diễn ra khá nhiều tại địa bàn năm phƣờng có diện
tích đất ngoài đê sông Hồng và diện tích đất nông nghiệp xen cài trong các khu
dân cƣ. Sai phạm phổ biến nhất là việc các hộ dân xây dựng nhà tạm cho ngƣời
lao động, sinh viên thuê hoặc mua bán trao tay trên đất nông nghiệp, đất bãi.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nêu trên là do buông lỏng trong công
tác quản lý, nể nang, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm giữa các đơn vị. Trƣớc tình
trạng đó, quận đã chỉ đạo tăng cƣờng công tác quản lý đô thị, đất đai và trật tự
xây dựng trên địa bàn, trong đó phân định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của các đơn
vị liên quan. Cụ thể, Phòng quản lý đô thị tiến hành rà soát, xây dựng và ban hành
văn bản quy định về quản lý đô thị, quy hoạch, đất đai, trật tự xây dựng, bảo đảm
đúng thẩm quyền, sát thực tiễn để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác điều
hành, quản lý. Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng lập hồ sơ quản lý đất đai, đồng
thời tham mƣu UBND quận chỉ đạo các phƣờng và đơn vị liên quan tăng cƣờng
quản lý diện tích đất nông nghiệp, đất công ích hiện có, nhất là khu vực đất bãi
sông Hồng nhằm ngăn chặn kịp thời, không để phát sinh tình trạng lấn chiếm, mua
bán, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái pháp luật;
45

tuyệt đối không hợp thức hóa và làm thủ tục công nhận quyền sử dụng đất đối với
các trƣờng hợp vi phạm.
Đối với cấp phƣờng, quận yêu cầu Chủ tịch UBND phƣờng phải chịu trách
nhiệm toàn diện trong việc thực hiện các quy định về quản lý đô thị, đất đai, xây
dựng và xử lý các vi phạm. Các phƣờng khẩn trƣơng hoàn thiện hồ sơ về quản lý
đất đai theo quy định; không để xảy ra tình trạng khu đất, thửa đất không có hồ sơ
quản lý. Đối với các phƣờng có đất nông nghiệp, đất chƣa sử dụng, phải có biện
pháp chống lấn chiếm, mua bán, chuyển đổi mục đích sử dụng hoặc xây dựng
công trình không phép.
Với những chỉ đạo sát sao nêu trên, công tác quản lý đƣợc đẩy mạnh trên
các lĩnh vực và đạt những kết quả đáng ghi nhận, trong 09 tháng đầu năm 2017,
trên địa bàn quận có 404 trƣờng hợp xây dựng mới đƣợc kiểm tra. Trong số đó,
388 trƣờng hợp xây dựng đúng phép; phát hiện 15 trƣờng hợp xây sai phép và
một trƣờng hợp không phép. Đối với các trƣờng hợp xây sai phép, quận đã xử
phạt 225 triệu đồng, đồng thời ban hành bốn quyết định cƣỡng chế buộc chủ công
trình phải khắc phục vi phạm. Một trƣờng hợp xây dựng không phép tại phƣờng
Yên Phụ, quận đã đình chỉ thi công. Bên cạnh đó, lực lƣợng chuyên ngành còn
phát hiện 15 trƣờng hợp xây dựng trên đất nông nghiệp, đều đã ban hành quyết
định đình chỉ thi công và quyết định cƣỡng chế xử lý. Các phƣờng cũng đã xử lý
dỡ bỏ 121 lƣợt trƣờng hợp dựng lều lán, nhà tạm, tƣờng bao trên đất nông nghiệp,
đất lấn chiếm. Cùng với việc kiểm tra rà soát công trình mới, xử lý kịp thời vi
phạm phát sinh, Thanh tra Xây dựng quận và các phƣờng cũng đã tích cực xử lý
74 trƣờng hợp vi phạm đê điều tồn đọng từ năm 2010 đến nay. Những sự việc nổi
cộm, gây bức xúc dƣ luận nhƣ dự án 9,7 ha phƣờng Phú Thƣợng, dự án mở rộng
ngõ 124 đƣờng Âu Cơ (phƣờng Tứ Liên) đã đƣợc tập trung giải quyết, đẩy nhanh
tiến độ thi công. Bên cạnh đó, quận đã giải tỏa các
vi phạm xây dựng tại hệ thống mƣơng thoát nƣớc gây úng ngập kéo dài tại một số
khu vực trên địa bàn phƣờng Yên Phụ và phƣờng Tứ Liên, các trƣờng hợp vi
46

phạm Luật Đê điều tại khu vực bãi đá sông Hồng (phƣờng Nhật Tân)…
(Website UBND quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội).
1.4.2. Kinh nghiệm của huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
Trong thời gian qua, các cấp chính quyền quận, phƣờng đã thực hiện nhiều
biện pháp kiểm soát quyết liệt, tuy nhiên, do điều kiện tự nhiên, xã hội, dân số
nhập cƣ đông, nên huyện Bình Chánh vẫn là điểm nóng về vi phạm trật tự xây
dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Ở đây, nhiều ngƣời dân chọn cách
sang nhƣợng lại đất nông nghiệp, đất không thuộc diện quy hoạch đất ở đô thị,
tiến hành xây dựng nhà ở trái phép, mỗi năm có khoảng vài trăm vụ xây dựng
không phép, và con số vi phạm về trật tự xây dựng có chiều hƣớng gia tăng ngày
càng nhiều hơn. Mặc dù biết rằng đây là hành vi vi phạm pháp luật về trật tự xây
dựng nhƣng ngƣời dân vẫn cố tình thực hiện với sự giúp sức của những môi giới
(cò) và sự ngó lơ của một bộ phận cán bộ, ngƣời thực thi công vụ.
Để diễn ra tình trạng nêu trên, theo nhận định của lãnh đạo UBND huyện
Bình Chánh thì “Có ba nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng xây dựng không
phép. Thứ nhất cũng là nguyên nhân quan trọng nhất chính là các xã đã đô thị hóa
hết nhƣng vẫn phải theo cơ chế quản lý nhà nƣớc theo kiểu nông thôn. Điều này
kéo theo hàng loạt hệ lụy vì bộ máy quản lý nhà nƣớc theo cơ chế xã đã quá tải,
không đáp ứng yêu cầu phát triển của địa phƣơng. Thứ hai là do vấn đề quy hoạch
hiện không còn phù hợp với tình hình phát triển của địa phƣơng. Thứ ba là cơ chế
phối hợp xử lý nhà không phép giữa các xã, huyện và Sở Xây dựng còn bất cập”
(Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh).
1.4.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho quận 12, thành phố Hồ Chí Minh
Trên cơ sở kinh nghiệm của các địa phƣơng nêu trên, có thể rút ra một số
bài học kinh nghiệm về quản lý trật tự xây dựng đô thị nhƣ sau:
47

Một là, Nâng cao công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về xây dựng, triển
khai đến ngƣời dân một cách thƣờng xuyên, liên tục; qua đó, nâng cao ý thức của
ngƣời dân về chấp hành pháp luật trong lĩnh vực xây dựng. Tạo điều kiện thuận
lợi cho Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp tham gia góp
ý xây dựng chính quyền, phát triển đô thị.
Hai là, xây dựng chính sách đãi ngộ, tạo điều kiện thuận lợi thu hút nguồn
nhân lực chất lƣợng cao tham gia lực lƣợng quản lý trật tự xây dựng đô thị; vận
động, thu hút lực lƣợng nòng cốt chính trị cơ sở, ngƣời dân tham gia cùng với
lực lƣợng quản lý trật tự xây dựng đô thị nhằm sớm phát hiện và ngăn chặn những
hành vị xây dựng trái phép, không phép gây ảnh hƣởng trật tự xây dựng, mất mỹ
quan đô thị.
Ba là, Tuyên truyền sâu rộng, niêm yết công khai trên các phƣơng tiện thông
tin đại chúng, băng rôn, loa truyền thanh tại các khu phố, bản tin tổ dân phố về đồ
án quy hoạch sử dụng đất, các quy định của pháp luật về trật tự xây dựng và quy
trình, thủ tục, thẩm quyền, trách nhiệm cấp giấy phép xây dựng, các hành vi vi
phạm pháp luật xây dựng, mức phạt và các hình thức xử lý vi phạm trật tự xây
dựng và cấp phép xây dựng để ngƣời dân nắm và tự giác thực hiện.
Bốn là, rà soát, xây dựng đồ án quy hoạch đảm bảo tính khả thi, phân bố đảm
bảo tỷ lệ quy hoạch sử dụng đất theo số dân và tầm nhìn chiến lƣợc những năm
tiếp theo đảm bảo dự đoán quy mô tỷ lệ tăng dân.
Năm là, rà soát, xây dựng hoàn chỉnh quy chế phối hợp giữa các lực lƣợng
quản lý trật tự xây dựng, thanh tra xây dựng ở các cấp (Sở Xây dựng, quận,
phƣờng) trong công tác phối hợp kiểm tra xử lý vi phạm trật tự xây dựng hiệu
lực, hiệu quả, trong đó có phân công, quy trách nhiệm cụ thể từng cá nhân, tổ
chức.
48

TIỂU KẾT CHƢƠNG 1
Quản lý trật tự xây dựng là một khâu rất quan trọng trong quản lý xây
dựng. Trên cơ sở những quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể của đô thị nói
riêng và của nhà nƣớc nói chung, cơ quan quản lý nhà nƣớc về hoạt động xây
dựng, quản lý mọi hoạt động xây dựng trên địa bàn theo đúng trật tự, đảm bảo
nguyên tắc, quy tắc và mỹ quan, môi trƣờng đô thị.
Trong Chƣơng I, luận văn đã hệ thống, hình thành khung lý thuyết quản
lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng; làm rõ các khái niệm về đô thị, đô thị hóa, trật
tự xây dựng, và quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị, sự cần thiết và yêu
cầu quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng đô thị, nội dung quản lý nhà nƣớc về
trật tự đô thị với năm nội dung: tuyên truyền, phổ biến pháp luật về xây dựng;
quản lý nhà nƣớc về xây dựng theo quy hoạch; quản lý nhà nƣớc về cấp, thu
hồi giấy phép xây dựng và xây dựng theo giấy phép xây dựng; tổ chức tập huấn,
bồi dƣỡng kiến thức nghiệp vụ cho cán bộ công chức quản lý về trật tự xây
dựng đô thị; thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm
hành chính trong xây dựng; kinh nghiệm một số quận ở thành phố Hà Nội và
thành phố Hồ Chí Minh, kinh nghiệm rút ra trong công tác quản lý nhà nƣớc
về trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn quận 12. Trên cơ sở khung lý thuyết nêu
trên, luận văn sẽ làm căn cứ để phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc
về trật tự xây dựng đô thị tại địa bàn Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh.

Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx

Similar to Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị.docx