Bab 2 dalam kursus MPU3213 Bahasa Kebangsaan (A)

1. BAB 2: SEBUTAN DAN
INTONASI
BAHASA KEBANGSAAN (A)
MPU3213
AIDA NASRIN BINTI NASARUDIN

2. Pengenalan
 Dalam tajuk ini, pelajar akan
diperkenalkan dengan sistem sebutan
iaitu prinsip apa yang digunakan untuk
membunyikan perkataan-perkataan
dalam bahasa Melayu.

3. Hasil Pembelajaran
 Di akhir pengajian, pelajar akan:
- Memahami prinsip-prinsip sebutan
perkataan dalam bahasa Melayu
- Boleh membunyikan perkataan-
perkataan Melayu dengan betul
mengikut prinsip-prinsip ejaan Bahasa
Melayu.

4. Istilah
 Vokal – ialah bunyi. Huruf vokal ialah huruf
yang mempunyai bunyi dan boleh memberikan
bunyi pada huruf konsonan.
 Konsonan – ialah huruf lain yang bukan huruf
vokal.
 Diftong – bunyi baru yang dihasilkan akibat
dari geluncuran bunyi atau gaubungan dua
huruf vokal yang berbeza.
 Gugus Konsonan – Gabungan dua huruf
konsonan yang memberi bunyi baru yang
berbeza.
 Suku kata – bahagian perkataan yang
berasaskan kehadiran vokal. Ditandai oleh
suatu vokal dan wujud sebagai satu vokal atau
bersama-sama dengan konsonan.

5. Prinsip Sebutan
1. Persembahan
 Sebuatan dalam bahasa Melayu adalah
berasaskan sistem sebuatan baku. Baku
bermakna standard atau piawai. Sistem baku
bermakna perkataan dibunyikan seperti
mana ia dieja. Bagaimana sesuatu perkataan
itu dieja, begitulah cara dia disebutkan (atau
dibunyikan).
 Penggunaan sistem baku bermakna
pemakaian bunyi ejaaan adalah sama sahaja
di mana-mana bahagian di seluruh negara.
 Oleh kerana sebutan perkataan adalah
berdasarkan ejaan, mka pelajar perlu tahu
empat kumpulan asas huruf-huruf dalam
bahasa Melayu supaya dapat membunyikan
perkataan (atau menyebut perkataan)

6.  Sistem ejaan bahasa Melayu
terbahagi kepada empat jenis iaitu:
i. Huruf vokal: a, e, e’, i o, u
ii. Huruf diftong: ai, au, oi
iii. Huruf kosonan: huruf selain huruf
vokal
iv. Huruf kosonan gabungan: gh, kh,
ny, ng, sy

7. Huruf Vokal
1. Persembahan
 Dalam bahasa Melayu ada enam fonem atau
bunyi vokal standard iaitu
a, e, e’, i, o, u
 Huruf vokal ini juga disebut ‘huruf hidup’ atau
‘huruf saksi’. Ini kerana huruf-huruf vokal ini
mempunyai bunyi dan boleh juga memberi
bunyi kepada huruf-huruf kosonan.
 Bunyi vokal dihasilkan tanpa gangguan dalam
rongga mulut. Udara dari paru-paru keluar
melalui rongga mulut dengan tidak tersekat
atau terhimpit. Bunyi ini hanya dipengaruhi oleh
keadaan lidah dan bentuk bibir.

8.  Terdapat dua jenis ‘e’ dalam kumpulan
huruf vokal iaitu e pepet (contoh;
emak, peta, semak, lemak, ketuk,
beruk) dan e’ taling (contoh:
teko,petak, sate)
Huruf Fonem Di depan Di tengah Di
belakang
a [a] a-pi pa-di ki-ta
e (pepet) [e’] e-mak se-na pris-me
e (taling) [e] e-nak pe-tak tau-ge
i [i] i-tu sim-pan si-ni
o [o] o-leh ko-ta pi-da-to
u [u] u-sik tu-nas si-ku

9.  Kesalahan sebuatan sering berlaku
dalam sebutan vokal /u/. Dalam
perkataan ‘unik’ misalnya kerap kali
disebut ‘yu-nik’. Lihat contoh di
bawah:
Perkataan Sebutan salah Sebutan betul
Unik yu-nik u-nik
Unit yu-niy u-nit
Universiti yu-ni-ver-si-ti u-ni-ver-si-ti

10. Huruf Konsonan
1. Persembahan
 Huruf konsonan ialah semua huruf
selain dari huruf vokal. Huruf
konsonan berjumlah 21 huruf.
 Bunyi konsonan dihasilkan dengan
gangguan oleh alat-alat sebutan
sehingga jalan aliran udara dari paru-
paru menjadi terganggu dengan cara
disekat atau dihalang dan udara
keluar melaui rongga mulut atau
rongga hidung.

11.  Contoh: b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p,
q, r, s, t, , v, w, x,y, z
 Terdapat tga konsonan yang hanya
digunakan untuk perkataan pinjaman
iaitu konsonan q, konsonan v dan
konsonan x. tiada istilah asal bahasa
Melayu yang menggunakan
konsonan-konsonan ini.
 Bunyi konsonan /q/ hamper sama
dengan bunyi konsonan /k/.
 Bunyi konsonan /x/ hampir sama
dengan bunyi konsonan /z/.

12.  Contoh:
Konsonan Q Konsonan V Konsonan X
bu-raq
qa-dak
qa-dar
qu-ran
wu-quf
ver-si
vi-ta-min
vo-ka-si-o-nal
re-vo-lu-si
sub-ver-sif
xe-no-lit
xe-no-mof
xi-lo-fon
xi-lo-faj
xe-ro-fit

13.  Dalam bahasa Melayu ada 20 fonem
konsonan yang dilambangkan oleh 21
huruf seperti rajah di bawah:
Bunyi Huruf di depan di
tengah
di
belakang
/b/
/c/
/d/
/f/
/g/
b
c
d
f
G
buka
cakap
dua
fakir
guna
sebut
kaca
ada
tafsir
tiga
adab
Mac
abad
maaf
beg

14. Bunyi Huruf di depan di
tengah
di -
belakan
g
/h/
/j/
/k/
/l/
/m/
/n/
/p/
/q/
/r/
/s/
/t/
/v/
/w/
/y/
/z/
h
j
k
l
m
n
p
q
r
s
t
v
w
y
i) Z
ii) X
hari
jalan
kami
lekas
maka
nama
pasang
Qur’an
raih
sampai
tali
vitamin
wanita
yang
zaman
xenon
saham
manja
paksa
alas
kami
anak
apa
wuquf
Bara
Asli
mata
universiti
hawa
payung
lazat
-
tuah
kolej
katak
kesal
diam
daun
siap
buraq
putar
lemas
rapat
-
-
-
Lafaz
-

15. Gugus konsonan (konsonan
gabung)
 Gugus konsonan ialah gabungan dua
huruf konsonan yang melambangkan
satu bunyi konsonan yang baru.
Apabila digabungkan konsonan
pertama dan konsonan kedua akan
kehilangan bunyi asalnya. Bunyi baru
yang terhasil adalah bunyi baru.

16.  Contoh:
Dalam contoh di atas, bunyi perkataan
‘khusus bukanlah disebut ‘khusus’ (4
suku kata) tetapi disebut ‘khu-sus’ (dua
suku kata).
Bunyi Huruf di
depan
di
tengah
di
belakan
g
/g’/ gh Ghaib Maghrib Mubaligh
/x/ kh Khusus Akhir Tarikh
/n/ ng Ngilu Angin Pening
/n’/ ny Nyata Hanya -
/s’/ sy Syarat Isytihar Quraisy

17. Huruf Diftong
 Huruf diftong ialah gabungan dua
bunyi huruf vokal yang berbeza yang
disebut dalam satu suku kata akibat
perubahan kedudukan lidah.
Gabungan dua huruf vokal yang
berbeza itu akan menghasilkan bunyi
baru yang ketiga.
 Dalam bahasa Melayu ada tiga fonem
diftong yang dilambangkan oleh
gabungan dua huruf seperti dalam
rajah di bawah:

18. Berdasarkan contoh di atas, perkataan ‘auto’
disebut ‘au-to’ (dua suka kata). Bunyi /a/ dan
bunyi /u/ digabungkan menjadi bunyi /au/.
Bunyi Huruf
diftong
di depan di tengah di belakang
/ai/ ai Aising Ghairah Pandai
Petai
tirai
/au/ au Aurat
Auto
Audit
Saudara
Gaulana
Harimau
Atau
Risau
/oi/ oi Oidium Boikot Amboi
Sempoi
Konvoi

19. Suku kata
 Suku kata ialah pembahagian unit
bunyi dalam sebutan Melayu untuk
setiap perkataan. Unit bunyi ini
dihasilkan oleh sekurang-kurangnya
satu huruf vokal, atau gabungan satu
huruf vokal dengan satu huruf
konsonan. Perkataan-perkataan
dalam bahasa Melayu boleh terbentuk
dari satu suku kata hingga enam suku
kata.

20.  Contoh:
 Berdasarkan contoh di atas, perkataan
‘engkau’ mempunyai dua unit bunyi iaitu
/eng/dan/kau/. Perkataan implikasi pula
mempunyai empat unit bunyi iaitu /im/pli/ka
dan si
Perkataan Jumlah suku kata Contoh suku kata
Eh 1 (1)Eh
Engkau 2 (1) Eng (2) kau
Ketawa 3 (1) Ke (2) ta (3) wa
Implikasi 4 (1) Im (2) pli (3) ka
(4) si
Keselarasan 5 (1) Ke (2) se (3) la
(4) ras (5) an
Kebarangkalian 6 (1) Ke (2) ba (3)
rang (4) ka (5) li (6)
an

21. Ringkasan
 Sistem bunyi adalah perkara asas dalam
pengajian bahasa Melayu
 Bunyi dalam perkataan Melayu dihasilkan
oleh empat jenis iaitu huruf vokal, huruf
konsonan, huruf diftong dan gugus
konsonan.
 Huruf vokal ialah huruf yang mempunyai
bunyinya sendiri dan boleh memberi bunyi
kepada huruf konsonan bila keduanya
bergabung
 Huruf konsonan ialah semua huruf yang
bukan jenis huruf vokal
 Diftong ialah gabungan dua huruf vokal yang
berbeza yang menghasilkan bunyi baru.

22.  Gugus konsonan ialah gabungan dua
konsonan yang menghasilkan bunyi
yang tidak sama seperti konsonan
asal.
 Suku kata ialah unit bunyi dalam
perkataan Melayu. Setiap perkataan
dalam bahasa Melayu mempunyai
sekurang-kurangnya satu suku kata.
Ada perkataan yang boleh mempunyai
6 suku kata.

23. Tamat