Vokal Bahasa Melayu

PENGGOLONGAN BUNYI BAHASA
MELAYU
 Bunyi bahasa Melayu dapat digolongkan
kepada vokal, konsonan dan diftong
BUNYI VOKAL –
 bunyi bahasa yang bersuara iaitu ketika
membunyikannya pita suara digetarkan
Udara keluar dari paru-paru melalui rongga
tekak dan rongga mulut tanpa sebarang
gangguan atau sekatan
Dalam BM terdapat 6 vokal asli (3 vokal
depan, 1 vokal tengah dan 2 vokal belakang)

KERATAN RENTAS LIDAH (CARTA VOKAL)
Tengah

Depan

Belakang
Sempit [u]

Sempit [i]
Separuh Sempit
[e]

[ə ]

Separuh Sempit
[o]

Separuh luas
Luas [a]
Bibir terhampar

Bibir bundar

 Kata
DEPAN,
TENGAH,
BELAKANG
bermaksud bahagian lidah iaitu depan
lidah, tengah lidah dan belakang lidah.
 Istilah sempit, separuh sempit, separuh
luas dan luas pula bermaksud keadaan
rongga mulut.
 Garis melintang pula menggambarkan
ketinggian lidah

VOKAL
Vokal
depan

Vokal
tengah

LAMBANG NAMA VOKAL
VOKAL

[i]
[e]
[a]

Vokal depan sempit
Vokal depan separuh sempit
Vokal depan luas

[ə ]

Vokal tengah

Vokal
[u]
belakang [o]

Vokal belakang sempit
Vokal belakang separuh sempit

 Dalam Sistem Ejaan Baharu BM, bunyi vokal depan
separuh sempit [e] dan vokal tengah [ə ]
dilambangkan oleh huruf yang sama iaitu e
 Vokal depan separuh sempit dikenal sebagai e
taling (ekor, sembang)
 Vokal tengah disebut e pepet (emak, pekan)
 Vokal i, a dan u hadir di awal, tengah dan akhir
kata
 Vokal e taling , e pepet dan o hadir di awal dan
tangah kata asli BM
 Vokal e taling, e pepet dan o hanya hadir di akhir
kata pinjaman yang bersuku kata akhir terbuka –
tauke, nasionalisme, logo

BUNYI KONSONAN BAHASA MELAYU
 Bunyi konsonan ialah bunyi selain bunyi vokal
 Konsonan boleh terdiri daripada bunyi bersuara
dan bunyi tak bersuara
 Semasa menghasilkan bunyi konsonan, udara dari
paru-paru menerima sekatan atau gangguan udara
 Bunyi konsonan BM dapat dibahagikan kepada
konsonan asli dan konsonan pinjaman

Cara
sebutan

Daerah sebutan
Bibir

Gigigusi

Letupan

p, b

t, d

Lelangit
keras

Lelangit
lembut

Glotis

k, g

k(?)

c[č], j[ǰ ]

Letusan
Geseran

s

Getaran

r

Sengauan m

n

Sisian

l

½ vokal

w

h
/ny/[ɲ ]

y

/ng/[ŋ]

 Konsonan pinjaman bahasa Melayu:
- geseran bibir-gigi tak bersuara [f]
- geseran bibir-gigi bersuara [v]
- geseran gigi tak bersuara [θ] - th
- geseran gigi bersuara [ð]- dh
- geseran gigi-gusi bersuara [z]
- geseran lelangit keras tak bersuara [š]- sy
- geseran lelangit lembut tak bersuara [x] - kh
- geseran lelangit lembut bersuara [ ᴽ ]- gh

BUNYI DIFTONG BAHASA MELAYU
 Percantuman dua bunyi vokal yang dikeluarkan
dengan satu hembusan nafas
 Bersifat satu suku kata dan mempunyai satu
puncak kelantangan kerana berlaku geluncuran
dari satu vokal ke vokal yang mengikutinya
 Diftong mesti dibezakan daripada vokal rangkap .
Contoh vokal rangkap ialah pada perkataan kain.
Vokal a dan i merupakan vokal penuh dan kata itu
terdiri daripada dua suku kata iaitu ka dan in
 Tiga bunyi diftong dalam Bahasa Melayu iaitu [ai],
[au] dan [oi]
 Contoh perkataan yang mengandungi diftong ialah
aising, hairan, pandai (ai)
 Aurat, saudara, kerbau (au)
 Boikot, amboi (oi)

CARA MENGELUARKAN BUNYI BAHASA
Untuk mengeluarkan bunyi bahasa, alat-alat sebutan
yang terlibat perlu difahami. Berikut ialah rajah yang
menunjukkan alat-alat sebutan

 Alat- alat sebutan dapat dibahagikan kepada dua
jenis :
i. Alat artikulasi (artikulator) – alat yang dapat
digerakkan dengan bebas dan dapat diletakkan di
beberapa kedudukan. Cthnya. Hujung lidah, bibir
ii. Daerah artikulasi (titik artikulasi) – tempattempat tetap yang terletak di sebelah atas alat-alat
artikulasi dan dapat dicapai oleh alat-alat
tersebut. Misalnya gigi atas, gusi dan lelangit keras

Cara menghasilkan bunyi bahasa Melayu
terbahagi kepada :
i. cara mengeluarkan bunyi vokal asli
ii. Cara mengeluarkan bunyi konsonan asli
iii. Cara mengeluarkan bunyi konsonan pinjaman
iv. Cara mengeluarkan bunyi diftong

 Cara Mengeluarkan Bunyi Vokal Asli
Vokal
depan
sempit
[i]

• Depan lidah diangkat
setinggi-tingginya
• Lelangit lembut terangkat
rapat ke belakang tekak
menutup rongga hidung
• Udara kelaur tanpa sekatan
• Pita suara bergetar
• Bibir terhampar

[ikat],
[iras]
[bisu],
[ciku]
[basi],
[pasti]

Vokal
depan
separuh
sempit
[e]

• Depan lidah diturunkan
satu pertiga
• Udara keluar tanpa sekatan
• Bibir terhampar

[ejen], [ela]
[besen],
[herot]
[merah],
[kole]

Vokal
depan
luas[a]

• Depan lidah diturunkan
serendah-rendahnya
• Bibir terhampar

[adu],
[ampuh]
[basuh],
[busana]
[halwa],
[darat]

• Belakang lidah diangkat
Vokal
belakang
tinggi ke arah lelangit
sempit[u]
lembut tetapi tidak
menyentuhnya
• Bibir bundar

[ubah],
[umpat]
[busut],
[kupas]
[garpu],
[kə liru]

• Belakang lidah diturunkan
Vokal
belakang
satu pertiga
separuh • Lelangit lembut terangkat
sempit[o]
• Bibir bundar

[olak],
[omboh]
[ozon],
[bora?]
[koko],
[cole?]

• Puncak tengah lidah
Vokal
tengah[ə ]
terletak di antara
kedudukan untuk
mengeluarkan vokal
separuh luas dan vokal
separuh sempit
• Bibir biasa

[ə mas],
[ə nam]
[cə kal],
[gə lang]
[idealismə ]
[kronismə ]

CARA-CARA MENGELUARKAN BUNYI
KONSONAN ASLI
Letupan
dua bibir
tak
bersuara
[p]

• Dua bibir ditemukan dan
lelangit lembut dinaikkan
rapat ke belakang rongga
tekak
• Udara dari paru-paru
melalui rongga mulut dan
dibiarkan tersekat di
bahagian belakang rapatan
dua bibir itu
• Sekatan udara itu
dilepaskan dengan sertamerta
• Pita suara tidak bergetar

[pasu]
[pə ram]
[hampas]
[topeng]
[malap]
[sirip]

Letupan
dua bibir
bersuara
[b]

• Dua bibir ditemukan dan
tekak
bahagian belakang rapatan
dua bibir itu

[batu]
[bingkai]
[imbas]
[timbun]
[kutub]
[kiub]

Letupan
gigi-gusi
tak
bersuara
[t]

• Hujung lidah ditemukan ke
gigi-gusi dan lelangit
lembut dinaikkan rapat ke
belakang rongga tekak
bahagian belakang
pertemuan hujung lidah
dengan gigi-gusi

[tarah]
[timba]
[latah]
[gitar]
[lompat]
[solat]

Letupan
gigi-gusi
bersuara
[d]

• Hujung lidah ditemukan ke
bahagian belakang
pertemuan antara hujung
lidah dengan gigi-gusi

[dasar]
[dosa]
[adab]
[hidap]
[abad]
[zuhud]

Letupan
Lelangit
lembut
tak
bersuara
[k]

• Lelangit lembut dinaikkan
tekak
• Belakang lidah dinaikkan
ke lelangit lembut dan
bahagian pertemuan
belakang lidah dengan
lelangit lembut
• Sekatan udara dilepaskan
dengan serta-merta

[karat]
[kilat]
[angkat]
[bakat]
[antik]
[klinik]

Letupan
Lelangit
lembut
bersuara
[g]

tekak
• Belakang lidah dinaikkan
ke lelangit lembut dan
bahagian pertemuan
belakang lidah dengan
lelangit lembut
dengan serta-merta

[gari]
[guruh]
[bagasi]
[logam]
[beg]
[dialog]

Hentian
glotis [?]

• Pita suara dirapatkan
serapat-rapatnya dan
tekak
• Udara dikeluarkan dari
paru-paru dan dibiarkan
tersekat di bahagian
belakang rapatan pita
suara itu
dengan serta-merta

[mu?min]
[ta?wil]
[adi?]
[bili?]
[soro?]

• Depan lidah ditemukan
Letusan
lelangit
pada daerah lelangit keras
keras tak
dan lelangit lembut
bersuara
dinaikkan rapat ke
[č]
paru-paru melalui rongga
mulut dan dibiarkan
pertemuan di antara depan
lidah dan lelangit keras
perlahan-lahan

[čapai]
[čukur]
[ačuh]
[pečah]
[koč]
[Mač]

Letusan
lelangit
keras
bersuara
[ǰ ]

• Depan lidah ditemukan
pada daerah lelangit keras
dan lelangit lembut
dinaikkan rapat ke
mulut dan dibiarkan
pertemuan di antara depan
lidah dan lelangit keras
perlahan-lahan

[ǰ asa]
[ǰ ohan]
[baǰ a]
[manǰ a]
[garaǰ ]
[pakeǰ ]

Geseran
gigi-gusi
tak
bersuara
[s]

• Daun lidah didekatkan ke
daerah gigi-gusi supaya
dapat membuat sempitan
udara keluar
tekak
paru-paru dibiarkan
bergeser di daerah gigigusi yang membuat
sempitan dengan daun
lidah itu

[salin]
[sopan]
[asah]
[hasut]
[kalis]
[waras]

Geseran
glotis tak
bersuara
[h]

tekak
• Pita suara direnggangkan
luas dan udara keluar dari
paru-paru dengan bebas
melalui glotis yang terbuka
itu seperti keadaan biasa
ketika bernafas

[hapus]
[huruf]
[bahan]
[dahi]
[alah]
[dalih]

Getaran
gigi-gusi
bersuara
[r]

• Hujung lidah dikenakan ke
menggetarkan hujung lidah
ke gigi-gusi
• Pita suara digetarkan

[rajin]
[rela]
[bara]
[cari]
[lebar]
[zuhur]

SENGAUAN (NASAL) IALH BUNYI YANG TERHASIL
APABILA LELANGIT LEMBUT DIRENDAHKAN DAN
UDARA KELUAR MELALUI RONGGA HIDUNG
Sengauan • Bibir bawah dirapatkan ke
dua bibir
bibir atas
bersuara • Lelangit lembut dalam
[m]
keadaan biasa dan tidak
dinaikkan rapat ke
• Udara yang dikeluarkan
dari paru-paru terus
melalui rongga hidung

[mari]
[musuh]
[laman]
[damar]
[dehem]
[pitam]

Sengauan • Hujung lidah dirapatkanke
gigi-gusi
gigi-gusi
bersuara • Lelangit lembut dalam
[n]
dinaikkan rapat ke

[naga]
[nilam]
[bunuh]
[manis]
[awan]
[turun]

Sengauan • Depan lidah dirapatkan ke
lelangit
lelangit keras
• Lelangit lembut dalam
keras
bersuara
[ɲ ]
dinaikkan rapat ke

[ɲ awa]
[ɲ aris]
[puɲ ya]
[suɲ i]

Sengauan • Belakang lidah dinaikkan
lelangit
rapat ke lelangit lembut
• Lelangit lembut dalam
lembut
bersuara
[ŋ]
dinaikkan rapat ke

[ŋaŋa]
[ŋilu]
[buŋa]
[suŋai]
[abaŋ]
[wayaŋ]

Sisian
gigi-gusi
bersuara
[l]

• Hujung lidah dikenakan ke
bahagian tengah gigi-gusi
tekak
• Udara dikeluarkan dari –
mulut tetapi hanya dapt
keluar melalui tepian lidah

[lahir]
[leka]
[kalih]
[zalim]
[bakal]
[nakal]

Bunyi terhasil apabila artikulator yang terlibat
membuat geluncuran dan penujuan dari satu vokal
ke arah vokal yang mengikutinya
Separuh • Bibir dibundarkan dan
vokal dua
belakang lidah dinaikkan
bibir
ke arah lelangit lembut
bersuara • Lelangit lembut itu sendiri
[w]
terangkat ke bahagian
sambil lidah bergerak
dengan pantas ke
kedudukan untuk
mengeluarkan vokal
tengah

[wali]
[wilayah]
[bawah]
[sawit]
[takraw]
[straw]

Separuh
vokal
lelangit
keras
bersuara
[y]

• Depan lidah diangkat tinggi
ke arah lelangit keras
dengan bibir dihamparkan
• Lelangit lembut itu sendiri
terangkat ke bahagian
sambil lidah bergerak
dengan pantas ke
kedudukan untuk
mengeluarkan vokal
tengah

[yakin]
[yatim]
[bayar]
[payah]

CARA-CARA MENGELUARKAN BUNYI DIFTONG
• Fonem berperanan sbg satu fonem dan
dilambangkan oleh 2 lambang vokal iaitu [ai],
[au], dan [oi]
• Utk menghasilkan bunyi diftong, berlaku
geluncuran bunyi, iaitu dari vokal yang
mendahului ke vokal yang mengikutinya.

Tengah

Depan

Belakang
Sempit [u]

Sempit [i]
Separuh Sempit
[e]

[ə ]

Luas [a]
[ai][au]
Kedudukan diftong dalam bahasa Melayu

Separuh Sempit
[o]
[oi]
Anak panah
menunjukkan
arah geluncuran
pergerakan lidah
dari kedudukan
vokal ke vokal
yang lain

Diftong Cara Membunyikannya
• Dimulai dengan vokal depan luas
[ai]
lalu digeluncurkan ke arah vokal
depan sempit
• Keadaan bibir daripada biasa
menjadi terhampar

Contoh

[au]

[aura],
[aurat]
[daulat],
[maulana]
[lampau],
[pantau]

• Dimulai dengan vokal depan luas
dan digeluncurkan ke arah vokal
belakang sempit
• Keadaan bibir daripada keadaan
biasa menjadi bundar

[aikido],
[aising]
[hairan],
[šaitan]
[lərai],
[abai]

[oi]

• Dimulai dengan vokal belakang [boikot]
separuh sempir lalu
[amboi],
digeluncurkan ke arah vokal
[baloi]
depan sempit
• Keadaan bibir daripada bundar
menjadi terhampar

Vokal Bahasa Melayu

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

Similar to Vokal Bahasa Melayu

Similar to Vokal Bahasa Melayu (20)

Vokal Bahasa Melayu