Nota Bab 3

1. TOPIK 3 : SISTEM EJAAN RUMI BAHASA MELAYU
1. Sistem Ejaan Baharu Bahasa Melayu telah secara rasmi digunakan pada 16 Ogos 1972.
2. Sistem ejaan ini telah digunakan di Malaysia dan di Indonesia hasil persetujuan antara Majlis
Bahasa Indonesia – Malaysia.
3. Terdapat lima perubahan huruf konsonan daripada ejaan lama kepada ejaan baharu, iaitu
Huruf
lama
Huruf
Baharu
Contoh Penggunaan
Ejaan Lama Ejaan Baharu
ch c chara
chari
cara
cari
dh d dharab
khadi
darab
kadi
dz z bedza
dzalim
beza
zalim
sh sy meshuarat
sharat
mesyuarat
syarat
th s Ithnain
bahath
Isnin
bahas
4. Selain perubahan huruf, tanda koma (‘) digugurkan dan diganti dengan huruf konsonan lain seperti berikut:
a. Tanda koma di pembuka suku kata dihapuskan. Contoh: ‘aib – aib ; ma’af – maaf
b. Jika kedudukannya sebagai penutup suku kata tanda koma diganti dengan huruf k, cth:
ma’na - makna
tama’ - tamak
5. Sistem Keselarasan Huruf Vokal:
a. Dalam bahasa Melayu, terdapat pola keselarasan vokal yang menjadi pedoman
keserasian vokal apabila mengeja sesuatu perkataan.
b. Keselarasan vokal bermaksud keselarasan atau kesesuaian dua huruf vokal yang
membentuk dua suku kata pada kata dasar, iaitu pasangan di antara huruf vokal pada
suku kata praakhir dengan huruf vokal pada suku kata akhir tertutup.
c. Prinsip keselarasan ini berlaku dengan syarat-syarat berikut:
i. keselarasan di antara dua huruf vokal pada kata dasar ;
ii. kata dasar hendaklah berakhirkan suku kata tertutup ; dan
iii. bagi kata dasar yang mengandungi suku kata yang lebih daripada dua, yang terlibat
dengan sistem keselarasan vokal hanyalah dua suku kata yang terakhir sahaja.
d. Terdapat 18 pola keselarasan vokal mengikut sistem ejaan baharu Bahasa Melayu, iaitu
Bil. Suku kata
praakhir
Suku kata akhir
tertutup
Contoh
1. a a asal talak halaman hadapan
2. a i alih balik tarik pahit
3. a u asuh basuh masuk sabun
4. e (pepet) a emas kemas lemas selam
5. e (pepet) i betik detik lebih petik

2. BKA-MPW2113
6. e (pepet) u belut telur kecut perut
7. e (taling) a elak dewan merah perak
8. e (taling) e (taling) belek cetek gelek leceh
9. e (taling) o elok esok belok telor
10. i a bilah kilang pisah selinap
11. i i bilik itik pilih sirih
12. i u pikul ribut sibuk lindung
13. o a otak borang kotak sekolah
14. o e (taling) oleh boleh toreh celoteh
15. o o obor borong corong kelompok
16. u a ulat bulat ubat ketupat
17. u i ulit kulit putih usik
18. u u untuk buluh suluh seluruh
6. Ada lapan pola yang berubah pola-pola yang berubah daripada sistem ejaan lama.
7. Pola kekecualian keselarasan vokal : Kekecualian keselarasan vokal berlaku pada kata-
kata pinjaman daripada bahasa Jawa dan bahasa Inggeris. Berikut ialah pola-pola
berkaitan.
Bil. Pola vokal Contoh Bahasa Jawa Contoh Bahasa Inggeris
1. a – e taling aneh, kaget, pamer panel, kabel, kabaret
2. a - o calon, lapor, perabot atom, faktor
3. e pepet – e taling gembleng
4. e pepet - o jempol gabenor,interkom
5. i – e taling imlek simen, tiket, parlimen
6. i - o ijon diftong, transistor
7. u – e taling tulen, ulet subjek, dokumen
8. u - o buron,lelucon kupon, konduktor
9. a – e pepet pakem teater
10. e taling - i hipotesis, objektif
11. e taling - u petroleum,spektrum
12. e pepet – e pepet demdem, pepet
13. i – e pepet iseng artikel,filem
14. o - i fosil, hipokrit
15. o – u bonus, forum
16. u - pepet lumer skuter
17. e taling – e pepet meter
18. o – e pepet Oktober
2
Bil Ejaan Lama
Pola Contoh
Ejaan Baharu
Pola Contoh
1. a – e taling aleh, batek a – i alih, batik
2. a – o batok, cator a – u batuk, catur
3. e pepet – e taling lebeh e pepet – i lebih
4. e pepet – o tempoh, semboh e pepet – u tempuh, sembuh
5. i – e taling pileh, bilek i – i pilih, bilik
6. i – o tidor i – u tidur
7. u – e taling usek, puteh u – i usik, putih
8. u - o untong, puntong u – u untung, puntung

3. BKA-MPW2113
8. Ejaan kata pinjaman : Prinsip yang digunakan dalam pengejaan kata-kata pinjaman ialah
mengekalkan bentuk ejaan kata asing seboleh mungkin, terutama perkataan-perkataan
yang baharu diserapkan. Perkataan yang sudah lama masuk ke dalam bahasa Melayu
dikekalkan ejaannya mengikut kelazimannnya.
a. Kata pinjaman yang belum sepenuhnya terserap:
Perkataan dieja dan disebut seperti asalnya.
landrover ad hoc in vitro overdraf qadi qari protein diesel
b. Kata pinjaman yang sepenuhnya terserap:
Perkataan asing yang sepenuhnya terserap dari segi sebutan dan ejaannya, dieja dengan mengutamakan
bentuk tampaknya atau visual. Terdapat pengekalan atau perubahan abjad dalam ejaan perkataan-
perkataan berkaitan.
Bil. Ejaan Bahasa Inggeris Ejaan Bahasa Melayu
1. abjad a tetap a race
plate
ras
plat
2. abjad ae jika tidak bervariasi dengan e,
tetap ae
aerial
aerograph
aerial,
aerograf
3. abjad ae jika bervariasi dengan e
menjadi e
aesthetics
haemoglobin
estetika
hemoglobin
4. abjad ai tetap ai trailer trailer
5. abjad ai (Belanda) menjadi e rail rel
6. abjad au tetap au automatic
auditorium
automatik
auditorium
7. abjad c di hadapan a, u, o dan huruf
konsonan menjadi k
carbon
cubic
cobalt
classic
karbon
kubik
kobalt
klasik
8. abjad c di hadapan e, I, oe dan y menjadi
s
cent
cilia
coelom
cylinder
sen
silia
selom
silinder
9. abjad cc di hadapan o, u dan konsonan
menjadi k
accommodation
acculturation
accrue
akomodasi
akulturasi
akru
10. abjad cc di hadapan e dan I menjadi ks accent
vaccin
aksen
vaksin
11. abjad ch, cch (yang diucapkan k) di
hadapan e, o dan konsonan menjadi k
charisma
cholera
technique
karisma
kolera
teknik
12. abjad ch (yang diucapkan s) menjadi s chiffon
machine
sifon
mesin
13. abjad e tetap e effective
system
efektif
sistem
14. abjad ea (yang diucapkan i) menjadi i grease
beaker
gris
bikar
15. abjad ee menjadi i jeep
beer
jip
bir
16. abjad eo tetap eo stereo stereo
17. abjad eu tetap eu neutral neutral
18. abjad ei di akhir kata menjadi i calorie kalori
3

4. BKA-MPW2113
19. abjad ie di akhir kata ekasuku menjadi ai pie pai
20. abjad ao menjadi o cardboard kadbod
21. abjad oo menjadi u monsoon
cartoon
monsun
kartun
22. abjad oo (Vokal ganda) tetap oo zoology zoologi
23. abjad ou yang dilafazkan [u] atau [e]
menjadi u
journal
serious
jurnal
serius
24. abjad ph menjadi f phoneme
physiology
fonem
fisiologi
25. abjad q menjadi k aquarium
banquet
akuarium
bankuet
26. abjad rh menjadi r rhetoric retorik
27. abjad sc di hadapan a, o, u dan konsonan
menjadi sk
score
scooter
script
skor
skuter
skrip
28. abjad sc di hadapan e, I menjadi s science sains
29. abjad sch menjadi sk scheme skim / skema
30. abjad th menjadi t theater
theory
teater
teori
31. abjad ue di akhir kata menjadi u tissue
issue
tisu
isu
32. abjad ue pada akhir kata (selepas q atau
g) digugurkan
catalogue
dialogue
catalog
dialog
33. abjad uu menjadi u vacuum vakum
34. abjad x pada kedudukan lain dalam kata
menjadi ks
extra
taxi
ekstra
teksi
35. abjad y yang tidak hadir pada awal kata
menjadi i
physiology
polyclinic
psychology
fisiologi
poliklinik
psikologi
36. Konsonan ganda menjadi konsonan
tunggal
asset
jazz
asset
jaz
9. Penyesuaian ejaan kata serapan bahasa Inggeris dan bahasa-bahasa Eropah lain>
a. Bentuk visual atau ejaannya dipentingkan. Perubahan fonem asing ke dalam bahasa Melayu dilakukan
apabila perlu.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Carbon
Cartoon
Institute
structure
Karbon kabon
Kartun katun
Institut institiut
Struktur strakter
b. Dikecualikan daripada sistem keselarasan huruf vokal.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Atom
Bonus
pistol
Atom atum
Bonus bonos
Pistol pistul
c. Ejaan gugus konsonan yang terdapat dalam kata-kata pinjaman dikekalkan bentuknya tetapi dengan
beberapa penyesuaian.
4

5. BKA-MPW2113
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Block
Clinic
Drama
Blok belok
Klinik kelinik
Drama derama
Walapun begitu, terdapat beberapa perkataan tertentu yang telah diterima menurut ejaan lama, dengan
memakai huruf e pepet , dikekalkan ejaannya.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Class
Club
Plan
Kelas klas
Kelab klab
Pelan plan
d. Unsur asing (selain gugus konsonan) yang telah diserap ke dalam bahasa Melayu, tidak diubah ejaannya.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Bureau
Custom
Driver
Modern
Biro bureau
Kastam kustom
Drebar driver
Moden modern
e. Huruf g yang diucapkan /j/ dalam istilah Inggeris tetap diterima sebagai huruf g dalam bahasa Melayu.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Agenda
Technology
Tragedy
Agenda ajenda
Teknologi teknoloji
Tragedi trajidi
Namun begitu, terdapat kekecualian bagi perkataan-perkataan bahasa Inggeris yang mengandungi huruf g
yang diucapkan sebagai /j/ dieja dengan menggunakan huruf j dalam bahasa Melayu.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Agent
College
Contingent
Engine
Logic
Magistrate
Ejen
Kolej
Kontinjen
Enjin
Logik
Majistret
Rujukan:
Adenan Ayob. (2009). Bahasa Kebangsaan. Shah Alam : Oxford Fajar.
Nik Safiah Karim & Norliza Jamaluddin. (2004). Bahasa Melayu STPM Kertas 1 & 2.
Shah Alam : Fajar Bakti.
Siti Hajar Abdul Aziz. (2008). Siri pendidikan guru Bahasa Melayu 1. Shah Alam: Oxford Fajar.
5

6. BKA-MPW2113
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Block
Clinic
Drama
Blok belok
Klinik kelinik
Drama derama
Walapun begitu, terdapat beberapa perkataan tertentu yang telah diterima menurut ejaan lama, dengan
memakai huruf e pepet , dikekalkan ejaannya.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Class
Club
Plan
Kelas klas
Kelab klab
Pelan plan
d. Unsur asing (selain gugus konsonan) yang telah diserap ke dalam bahasa Melayu, tidak diubah ejaannya.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Bureau
Custom
Driver
Modern
Biro bureau
Kastam kustom
Drebar driver
Moden modern
e. Huruf g yang diucapkan /j/ dalam istilah Inggeris tetap diterima sebagai huruf g dalam bahasa Melayu.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Betul Salah
Agenda
Technology
Tragedy
Agenda ajenda
Teknologi teknoloji
Tragedi trajidi
Namun begitu, terdapat kekecualian bagi perkataan-perkataan bahasa Inggeris yang mengandungi huruf g
yang diucapkan sebagai /j/ dieja dengan menggunakan huruf j dalam bahasa Melayu.
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Agent
College
Contingent
Engine
Logic
Magistrate
Ejen
Kolej
Kontinjen
Enjin
Logik
Majistret
Rujukan:
Adenan Ayob. (2009). Bahasa Kebangsaan. Shah Alam : Oxford Fajar.
Nik Safiah Karim & Norliza Jamaluddin. (2004). Bahasa Melayu STPM Kertas 1 & 2.
Shah Alam : Fajar Bakti.
Siti Hajar Abdul Aziz. (2008). Siri pendidikan guru Bahasa Melayu 1. Shah Alam: Oxford Fajar.
5