Akut batin-sendromu (fazlası için www.tipfakultesi.org)
1. AKUT BATIN
SENDROMU
Doç. Dr. Cemalettin CAMCI
Genel Cerrahi AD
ccamci@yahoo.com
2. Akut karın tablosu bir klinisyenin meslek
hayatında en sık karşılaştığı ve
tanınmadığı takdirde hastanın hayatına
mâl olan bir tablodur.
3. Amaç
İster birinci basamak sağlık merkezi
doktoru olsun isterse daha sonraki
basamaklarda görev yapan doktor olsun
akut karınlı hasta ile karşılaşan hekimin
amacı;
En kısa zamanda tanıyı doğru koyarak
uygun tedavi planını uygulaması
OLMALIDIR
4. Yapılması gerekenler:
Dikkatli bir anamnez
İyi bir fizik muayene
Tanıya yardımcı laboratuvar tetkiklerinin
istenmesi
• Bu esnada zaman dikkate alınmalı
• Gereksiz sadece “rutinde isteniyor” şeklinde
tetkiklerden kaçınılması
5. KLİNİK ÖZELLİKLER
Anamnez
• Ağrı
İlk ortaya çıkar, 6 saatten fazladır devam
eder
• Lokalizasyon
8. KLİNİK ÖZELLİKLER
Ağrı
• Ağrının karakteri
İnflamasyon ağrısı (sürekli,
azalmaz,kreşendo)
Kolik tarzı ağrı (aralıklı, kıvrandırıcı)
intermittent ağrı da denir, ağrılar arası
normal dönem var
İskemik ağrı (Lerische send,
Mezenterovask.ok)
Perforasyon ağrısı (önce spazm sonra
şiddetli) iyi lokalize edilir.
Birleşik ağrı
9. KLİNİK ÖZELLİKLER
Bulantı-Kusma
• Safrasızsa pilor obstr.
• Fekaloidse intestinal tip obstruk.
• Kolonik seviyedeki kusma geç ortaya
çıkar
• Kusmadan sonra rahatlıyorsa duo. ülser
aktiv. veya pankreatit akla gelmeli
11. KLİNİK ÖZELLİKLER
Diare
• Gastroenteritlerde görülebilir
• Peritonit hallerinde açık sarı renkli
peritonit ishali dediğimiz tablo oluşabilir
• Bir kişiye diaresi var demeden önce
mutlaka mevcut tuvalet alışkanlığı
sorulmalıdır
12. KLİNİK ÖZELLİKLER
Yaş
İlaç Kullanımı
• Ağrı nedeniyle analjezik alınıp alınmadığı
• NSAID veya steroid türü ilaç kullanımı
içi boş organ perforasyonunda değerlidir
• Potasyum tabletleri de intestinal stenoz,
nekroz ve perforasyona sebep olabilir
17. VİSSERAL AĞRI
Derin ağrıdır
Lokalize edilemez
Bulantı terleme ve kan basıncında
düşme ile sıklıkla beraberdir
• Parasempatik
• Sempatik
• Karın ön duvarı somatik yolla THALAMUS a
iletilir (o nedenle lokalize edilemez)
Visseral peritonun irritasyonu ile
oluşurlar
18. PARİETAL AĞRI
Ağrı parietal peritondan kaynaklanır
Çevrel sinirlerle Santral sinir sistemine
ulaştırılır ve sonlanım KORTEKS’tedir. O
nedenle iyi lokalize edilir.
Parietal periton anatomisi önemlidir
28. FİZİK MUAYENE
Palpasyon
• Ağrılı bölgenin aksi tarafından palpasyona
başlanır
• Öncelikle yüzeyel palpasyon yapılarak
hassas bölge tesbit edilir
• Sonra derin palpasyona geçilir
• Direkt hassasiyet
• Rebound hassasiyet
İNFLAMASYON İŞARETİDİR
29. FİZİK MUAYENE
Defans Muskuler
• İstemli
Konuşularak ya da hastanın ilgisi başka
tarafa çekilerek yenilebilir
• İstemsiz
Zona Zoster
Kot kırığı
Metal zehirlenmelerinde
30. FİZİK MUAYENE
Her iki cinste de inguinal bölgeler
mutlaka kontrol edilmelidir
• Parsiyel obstruksiyona sebep olması
bakımından Richter fıtığı kontrol
edilmelidir
Rektal muayene mutlaka yapılmalıdır
• Rektovesikal boşluk mutlaka
yorumlanmalıdır (hassasiyet, dolgunluk,
sıvı açısından)
31. FİZİK MUAYENE
Özellikle yaşlı hastalarda nabız
mutlaka kontrol edilmelidir.
Nabızdaki düzensizlik, atrial
fibrilasyon sebebiyle olabileceğinden
buna bağlı atriumda oluşan pıhtının
mezenterik vasküler yapıyı tıkayarak
barsaklarda infarkta sebep olabilmesi
nedeniyle önemlidir.
32. KARIN AĞRISI İLE BAŞVURAN BİR
HASTADA MUAYENE BULGUSU
OLARAK REBOUND VE DEFANSIN
VARLIĞI HASTANIN CERRAHİ
BİR MERKEZE GÖNDERİLMESİNİ
GEREKLİ KILAR
33. BU ŞEKİLDE BAŞVURAN BİR
HASTAYA
ANALJEZİK VERİLMESİ
KONTRENDİKEDİR
VE
TIBBİ HATADIR
38. İdrar Analizleri
İdrar sedimentinin incelenmesi
• Olayın renal kaynaklı olup olmadığı hakkında
bilgi verir
• Deneyimli bir biyolog gereksinimi vardır
• Ancak idrar analizi enf lehine dahi gelse hekim
muayenesine daha fazla güvenmelidir.
İdrarda profobilinojen ve kanda fibrinojen
yüksekliği FMF lehinedir
Gebelik şüphesi olanlara Gebelik Testi
yapılmalı
39. Radyolojik İncelemeler
PA AKC grafisi
• Özellikle ayakta çekilmelidir
• Bazal lob pnömonisi
• Plevral efuzyon
• İçi boş organ perforasyonu
• Mutlaka diyafragmaların altı görülecek
şekilde çeklimelidir
40. Radyolojik İncelemeler
DİREKT Grafiler
• ADBG
• Yatarak direkt batın grafisi
• Sol dekubitus grafisi
41. Radyolojik İncelemeler
ULTRASONOGRAFİ
• Akut kolesistit
• Akut pankreatit
• KC ve batın içi abseleri
• Pelvik kitle varlığının gösterilmesi
Dezavantajı kullanıcıya bağlıdır. Apandisit
düşünülen hastada USG nin normal
olması tanıyı ekarte ettirmez.
42. Radyolojik İncelemeler
BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ
• Özellikle pankreatik ve retroperitoneal
hastalıkların varlığını ortaya koymada
durumu stabil hastada değerlidir.
• Solid organ ya da karın içinde yer
kaplayan solid-kistik lezyonların
gösterilmesinde etkilidir.
43. Radyolojik İncelemeler
ANJİOGRAFİ
• Ekipmana ihtiyaç duyar
• İntestinal iskemi ve kanama düşünülen
hastada faydalı olabilir
• Selektif arteriel embolizasyonda
kullanılabilir.
• Ancak acil şartlarda değeri tartışmalıdır
44. DİAGNOSTİK ABDOMİNAL PARASENTEZ
Negatif olması bir anlam ifade etmez
Pozitifse anlamı büyüktür.
İşlemden önce hasta 5 dakika kadar sol
yanına yatırılır.
Sol tarafta negatifse sağdan yapılır.
48. DİAGNOSTİK PERİTONEAL LAVAJ
(DPL)
Parasentez negatif olan hastalarda
karın bulgularını açıklamakta zorluk
çekiliyorsa yapılır
Kateterden bol miktarda
pıhtılaşmayan kan gelmesi halinde
pozitifdir
Hastanın durumuna göre operasyona
karar verilir
49. DİĞER İNCELEMELER
Radyonuklid incelemeler
Endoskopik İncelemeler
LAPAROSKOPİ
• Künt karın travmalarında intraabdominal
patolojilerin gösterilmesi ve
onarılmasında yüz güldürücü
• Retroperitoneal bölgede yararı sınırlı
50. YAŞLI VE ÇOCUKLARDA AKUT KARIN
TANISI KOYMAK ZORDUR.
ANERJİK HASTALARDA DA BEKLENEN
PERİTON İRRİTASYON BULGULARI
GÖZLENMEYEBİLİR
BU NEDENLE BU TÜR HASTALAR
HASTANEYE KABUL EDİLİP TAKİP
EDİLMELİDİR
51. KARIN AĞRISI İLE GELEN HASTADA
ALGORİTM
Karın Ağrısı
Anamnez Fizik Muayene
Tanı (+) Tanı ?
PID
FMF Operasyon Yardımcı
Yöntemler
Uriner pat.
Cerrahi Ted
Medikal ted Tanı ?
Tanı(+)
Düzeldi Düzelmedi DAP
Tanıyı gözden geçir DPL
LAPAROSKOPİ
52. YAPILAN TÜM TETKİKLERE RAĞMEN
TANI KONULAMAYAN HASTALAR
MUTLAKA HEKİM GÖZETİMİNDE
HASTANEYE YATIRILARAK
EN AZ 24 SAAT,
TERCİHEN AĞRISI GEÇENE KADAR
GÖZLENMELİDİR
53. AKUT BATIN SENDROMUNA YOL
AÇAN HASTALIKLAR
ORGAN RÜPTÜRLERİ
GENERALİZE PERİTONİTLER
LOKAL PERİTONİTLER
KOLİK TARZI AĞRILAR
TIKANMALAR
MEDİKAL SEBEPLER