SlideShare a Scribd company logo
Бие даалт №1
Шүдний технологийн 2-р дамжааны
оюутнуудад зориулав
Амны салстын бүтэц, үйл
ажиллагаа
АШУҮИС, НАСС, НАСГЗШүдний технологийн тэнхим
АУ-ны магистр Д. Одонтуяа
• Хүний ам салстаар (tunica
mucosa) хучигдсан байх ба энэ
салстын бүрхүүл нь 200-500
микрон хэмжээтэй олон давхар
хучуур эд (lamina epithelialis),
үндсэн давхарга (lamina propria),
салстын доод давхаргуудаас
(lamina submucosa) тогтдог.
Зурах дасгал:
Салстын олон давхар хучуур
эдийн давхарга
• Арьсны хучуур эдээс ялгаатай тал нь суурь
болон өргөст эсийн 2 давхаргаас тогтдог.
• Хучуур эсийн гадарга жигд бус, өргөстэй юм
шиг харагддаг учир өргөст эсийн давхарга
гэж нэрлэсэн. Энэ нь 6-7 эгнээ эсээс тогтох
ба эдгээр нь өөр хоорондоо өргөсөөрөө нягт
барьцалдсан байдаг. Өнгөн хэсгээр өргөст
эсүүд хавтайж, хавтгай эсийн үе үүсгэх ба
улмаар эсүүдийн барьцалдалт сулран
хөндийрч, гуужиж байдаг учраас эдгээр эсүүд
шүлсэнд багагүй тохиолддог.
• Хучуур эдийн гүний эсүүдийн хуваагдлын
улмаас салст бүрхүүл төлжин нөхөгддөг
байна. Нас ахихад энэ байдал суларч эд
эс ургах хандлагатайгаас элдэв хавдар
үүсэх нөхцөл болдог байна.
• Өргөст эсийн давхаргын дор суурийн
заагийн дагуу бортогон эсүүд байрлаж
суурийн давхаргыг бий болгодог. Амны
хучуур эд нь нуклейн хүчлээр баялаг,
суурийн давхарга болон өргөст эсүүдэд
РНХ элбэг байх ба суурийн давхаргад
гликоген байдаггүй байна.
• Гликогений хэмжээ, салстын эвэршилт урвуу
хамааралтай байдаг. Үрэвслийн үед салстад
гликоген ихэсдэг. Ердийн нөхцөлд амны салст
эвэршдэггүй. Харин хавтгай улаан үлд, чонон яр
зэрэг өвчнүүд мөн архаг гэмтэл, гадны
цочроогчийн хүчин зүйлийн нөлөөнөөс салстад
эмгэг өөрчлөлт гарч эвэршдэг.
• Амны хөндийн ихэнх үрэвслийн үед салст улайж
үрэвсэн, эсүүдийн завсараар шар ус хурж хучигч
эдүүд хөндийрөн салж ховхордог. Ингэснээр
шарх, шалбархай үүсч улмаар ховхорч гуужсан
хучуур эдийн эсүүд бүхий цайвар өнгөр тогтдог
байна.
Салстын үндсэн давхарга
• Хучуур эдийн давхарга руу түрж орсон хөхлөгүүд
бүхий нягт холбоос эд.
• Энэ хэсэгт их хэмжээний коллаген, эластин,
аргирофиль ширхэгүүдээс гадна шүлсний жижиг
булчирхай, цус, тунгалагийн судас, мэдрэлийн
төгсгөлүүд байдаг. Коллаген ширхэгүүдийн
завсараар, цусны судасны дагуу фибробласт,
гистиоцит, том залгигч эсүүд ихтэй байдаг.
Үрэвслийн үед гистиоцит эсүүд залгигч эс болон
хувирдаг. Дээрх эсүүд нь нянгийн хэсгүүд болон
үхэжсэн эсүүдийг залгидаг учир хамгаалах
үүрэгтэйгээс гадна дархлалын үйл ажиллагаанд
идэвхтэй оролцдог.
Салстын доод давхарга
• Энэ цус, тунгалагийн судсаар баялаг
бөгөөд тухайн хэсгийнхээ үйл
ажиллагаанаас хамаараад харилцан
адилгүй зузаантай байдаг.
• Өөхлөг эсүүд, коллаген ширхэглэг,
олон жижиг булчирхай бүхий сэвсгэр
холбогч эдээс тогтдог байна.
Амны салстын мэдрэлжүүлэлт
(n.trigeminus)
Амны хөндийн салст
бүрхүүлийн онцлог
• Уруулын салст: Цагираган булчингаас тогтдог. Дотор
хэсэг салстаар хучигдах ба түүний гүнд олон жижиг
булчирхай байдгаас уруул сэвсгэр, зөөлөн байдаг.
Уруулын улаан нь арьс салстын зааг болдог ба энэ
хэсгийн Клейний шугам гэж нэрлэнэ. Энэ нь олон
давхаргат хучуур эдээс хучигдсан байх ба өөхний
бага тооны булчирхайтай. Мөн элеидин хэмээх бодис
агуулдаг учраас тунгалаг, салстын доод давхаргын
хөхлөгүүд хучуурт гүн түрж байрладаг учир гэрэлтэж,
улаан ягаан өнгөтэй болгодог байна.
• Уруулын хөвч хэт богино байхад
уруулын хөдөлгөөний улмаас
татагдсанаас үрэвсэж өвчлөх, үүдэн
шүдэнд зай үүсэх зэрэг эмгэг
өөрчлөлтүүд үүсч болдог байна.
Завьжны салст бүрхүүл
• Уруулын салстын
үргэлжлэл учраас ижилхэн
бүтэцтэй байдаг. Хөхлөгөн
давхарга нь уян буюу
эластин ширхэглэгүүд
ихтэй байдаг ба 1 ба 2-р их
араа шүдний харалдаа
салстад чихний хажуугийн
шүлсний булчирхайн цорго
болох ductus parotideus
stenonis жижиг хөхлөг
маягтай харагддаг.
Буйл, тагнайн салст бүрхүүл
• Буйлны салст нь ясны хальсанд
нягт наалдсан, жигд цайвар ягаан
өнгөтэй байдаг.
• Тагнайн салст жигд бус, тагнайн
заадас болон түүшин сэртэнгийн
орчим буйлны салсттай адил
нягт, цайвар ягаан өнгөтэй, харин
тагнайн заадасны 2 талаар
салстын доорх өөхлөг
давхаргатай байдаг. Хоншоорын
төвийн үүдэн шүдний ард тагнайн
нүхийг хааж салстад хөхлөг
үүссэн байх ба үүнийг papilla
palatina гэнэ.
• Хоншоорын 1 их араа шүднүүдийг
холбосон шугамаар хатуу болон
зөөлөн тагнай зааглагдаж байдаг.
Энэхүү заагын орчимд шүлсний
булчирхайн жижиг цоргонууд
харагддаг.
Хэлний салст бүрхүүл
• Булчинлаг эрхтэн бөгөөд олон давхаргат
хучуур эдээр бүрхэгддэг. Хэлэнд салстын
доод давхарга байдаггүй. Хэлний уг урд
хэсгээс Y хэлбэрийн sulcus terminalis
зааглагдах ба энэ нь хэлний (n.lingualis)
болон хэл-багалзуурын (n.glossopharyngeus)
мэдрэлжүүлэлтийн зааг юм. Y хэлбэрийн
ховилын урд бамбай булчирхайн цорго,
тунгалагын булчирхайн зангилааны
бөөгнөрөл байдаг. Хэлний доод тал
салстаар хучигдсан байх ба голд нь хэлний
хөвч бэхлэгддэг.
• Хэл нь олон хэлбэрийн хөхлөгүүдтэй.
• Утсан хөхлөг
• Мөөгөн хөхлөг
• Хуудсан хөхлөг
• Шигтгээн хөхлөг
Салст гэмтэхэд богино хугацаанд фибрин бүрхүүл үүсч,
өнгөр тогтдог.
• Салст бүрхүүлийн хамгаалах чадвар нь дараах
бүтэц, үйлийн онцлогтой холбоотой байдаг:
• Эвэршил, гуужилт жигд бус
• Хучуур эдийн хурдан төлжих чадвар
• Бодисын солилцооны идэвх
• Гликогены хуримтлал
• Салстын үндсэн давхаргын эсийн баялаг байдал
• Нянгийн эсрэг шүлсний үйлчилгээ
• Амны бичил биетний тэнцвэр
• Салстын нэвчүүлэх болон уян хатан чанар
АМЖИЛТ!
• Муу хүнд хойтон жил олон
Залхуу хүнд маргаашийн өдөр
олон
• Хүн болох багаасаа
Хүлэг болох унаганаасаа
• Хүн хүндээ
Хүлэг эрчиндээ
• Хувьтай хүн
Хур борооноор
• Хүн хоолоор
Хүлэг өвсөөр
• Хүн хувцсаараа
Мал хүчээрээ
• Хүн хэлээрээ
Мал хөлөөрээ
• Ойгүй хүнд хэлсэн байсан хоёр
адил
Ёроолгүй саванд хийсэн байсан
хоёр адил
• Ойрын жаргалд ташуурч алсаа
боддоггүй хүн
Алахаар бордсон гахай адил
ажиггүй хэвтэхтэй адил
• Хүн өвөг язгуураа мэдэхгүй бол
Ойн сармагчинтай адил
• Хэрэглэх эрдэмгүй хүний ам нь
хэрэггүй онгойсон нүхтэй адил
Хэтэрхий эрдэмт хүний амь нь
хээрийн бардам лянхуатай адил

More Related Content

What's hot

лекц 2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэл
лекц   2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэллекц   2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэл
лекц 2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэлserkaubuns
 
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptxуян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
Baldandorj Khavalkhaan
 
түлэгдэлт
түлэгдэлттүлэгдэлт
түлэгдэлт
khashkhorol mashbat
 
хавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэхавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэdulmaa munkhbat
 
хүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээ
хүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээхүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээ
хүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээ
Delgertsetseg Jargaltsogt
 
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsooLecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoobulgaaubuns
 
Гэмтлийн шок.pptx
Гэмтлийн шок.pptxГэмтлийн шок.pptx
Гэмтлийн шок.pptx
NominE5
 
Шүдний үүсэл хөгжил
Шүдний үүсэл хөгжилШүдний үүсэл хөгжил
Шүдний үүсэл хөгжилZoloo Baagii
 
сувгийн ломбоны материал
сувгийн ломбоны материалсувгийн ломбоны материал
сувгийн ломбоны материал
tudu9586
 
байнгын шүдний онцлог
байнгын шүдний онцлогбайнгын шүдний онцлог
байнгын шүдний онцлог
mscoder999
 
201 Хэсэг анатоми
201 Хэсэг анатоми201 Хэсэг анатоми
201 Хэсэг анатомиtechdental
 
шээсний ерөнхий шинжилгээ
шээсний ерөнхий шинжилгээшээсний ерөнхий шинжилгээ
шээсний ерөнхий шинжилгээ
Б. Лхагваа
 

What's hot (20)

Biye daalt #3
Biye daalt #3Biye daalt #3
Biye daalt #3
 
лекц 2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэл
лекц   2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэллекц   2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэл
лекц 2. үжилгүйжүүлэлт б а үжил эсэргүүцэл
 
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptxуян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
 
түлэгдэлт
түлэгдэлттүлэгдэлт
түлэгдэлт
 
хавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэхавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэ
 
Lecture 5
Lecture 5Lecture 5
Lecture 5
 
хүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээ
хүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээхүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээ
хүүхдийн сүүн шүдний зөөлцийн үрэвслийн эмчилгээ
 
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsooLecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
 
Гэмтлийн шок.pptx
Гэмтлийн шок.pptxГэмтлийн шок.pptx
Гэмтлийн шок.pptx
 
Цэврүүт өвчинүүд
Цэврүүт өвчинүүдЦэврүүт өвчинүүд
Цэврүүт өвчинүүд
 
бие даалтаар унших материал
бие даалтаар унших материалбие даалтаар унших материал
бие даалтаар унших материал
 
Шүдний үүсэл хөгжил
Шүдний үүсэл хөгжилШүдний үүсэл хөгжил
Шүдний үүсэл хөгжил
 
Ясны бороололт
Ясны бороололтЯсны бороололт
Ясны бороололт
 
сувгийн ломбоны материал
сувгийн ломбоны материалсувгийн ломбоны материал
сувгийн ломбоны материал
 
Lecture 4
Lecture 4Lecture 4
Lecture 4
 
цус алдалтын үед авах арга хэмжээ
цус алдалтын үед авах арга хэмжээцус алдалтын үед авах арга хэмжээ
цус алдалтын үед авах арга хэмжээ
 
байнгын шүдний онцлог
байнгын шүдний онцлогбайнгын шүдний онцлог
байнгын шүдний онцлог
 
201 Хэсэг анатоми
201 Хэсэг анатоми201 Хэсэг анатоми
201 Хэсэг анатоми
 
шээсний ерөнхий шинжилгээ
шээсний ерөнхий шинжилгээшээсний ерөнхий шинжилгээ
шээсний ерөнхий шинжилгээ
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10
 

Similar to бие даалт №1 салст

Нарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологиНарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологи
GunJee Gj
 
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэцТөмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Наранчимэг Г.
 
эрүү нүүр орчмын нэвчээс
эрүү нүүр орчмын нэвчээсэрүү нүүр орчмын нэвчээс
эрүү нүүр орчмын нэвчээс
ssuserb994bc
 
МУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptx
МУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptxМУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptx
МУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptx
MNUMS, Govi-Altay branch university
 
Эр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptx
Эр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptxЭр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptx
Эр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptx
BoldbaatarOyuntuya2
 
уушигны завсрын эдийн өвчнүүд
уушигны завсрын эдийн өвчнүүдуушигны завсрын эдийн өвчнүүд
уушигны завсрын эдийн өвчнүүд
Haliunaa Battulga
 
ерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалShagaiubuns
 
ерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалShagaiubuns
 
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдарЭмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
Батхүү Батдорж
 
Үхрийг ханаж, хатгах
Үхрийг ханаж, хатгах Үхрийг ханаж, хатгах
Үхрийг ханаж, хатгах
dagvajamts
 
адууны толгойнд ханах цэгүүд
адууны толгойнд ханах цэгүүдадууны толгойнд ханах цэгүүд
адууны толгойнд ханах цэгүүд
dagvajamts
 
Эс
ЭсЭс
Хөлсний булчирхайн хоргүй хавдар
Хөлсний булчирхайн хоргүй хавдарХөлсний булчирхайн хоргүй хавдар
Хөлсний булчирхайн хоргүй хавдар
JB Doc
 
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүдэсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүдOidov Tungaa
 
Биологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйлБиологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйл
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
 

Similar to бие даалт №1 салст (20)

Нарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологиНарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологи
 
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэцТөмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
 
эрүү нүүр орчмын нэвчээс
эрүү нүүр орчмын нэвчээсэрүү нүүр орчмын нэвчээс
эрүү нүүр орчмын нэвчээс
 
Vrjiliin erhten 2 7
Vrjiliin erhten  2 7Vrjiliin erhten  2 7
Vrjiliin erhten 2 7
 
МУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptx
МУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptxМУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptx
МУХАР ОЛГОЙН ҮРЭВСЭЛ.pptx
 
Эр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptx
Эр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptxЭр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptx
Эр бэлэг эрхтэн-Гистологи.pptx
 
уушигны завсрын эдийн өвчнүүд
уушигны завсрын эдийн өвчнүүдуушигны завсрын эдийн өвчнүүд
уушигны завсрын эдийн өвчнүүд
 
ерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлал
 
ерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлал
 
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдарЭмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
 
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдарЭмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
Эмэгтэйн гадна бэлэг эрхтэний хавдар
 
Үхрийг ханаж, хатгах
Үхрийг ханаж, хатгах Үхрийг ханаж, хатгах
Үхрийг ханаж, хатгах
 
адууны толгойнд ханах цэгүүд
адууны толгойнд ханах цэгүүдадууны толгойнд ханах цэгүүд
адууны толгойнд ханах цэгүүд
 
Эс
ЭсЭс
Эс
 
2.buuri ph
2.buuri ph2.buuri ph
2.buuri ph
 
Zagas
ZagasZagas
Zagas
 
Hamar daivar hondiin arhag urevsel
Hamar daivar hondiin  arhag urevselHamar daivar hondiin  arhag urevsel
Hamar daivar hondiin arhag urevsel
 
Хөлсний булчирхайн хоргүй хавдар
Хөлсний булчирхайн хоргүй хавдарХөлсний булчирхайн хоргүй хавдар
Хөлсний булчирхайн хоргүй хавдар
 
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүдэсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
 
Биологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйлБиологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйл
 

More from Бат-Эрдэнэ Мягмар

References safety guidelines 17
References safety guidelines 17References safety guidelines 17
References safety guidelines 17
Бат-Эрдэнэ Мягмар
 
References prevention 17
References prevention 17References prevention 17
References prevention 17
Бат-Эрдэнэ Мягмар
 
References pfm 17
References pfm 17References pfm 17
References oral disease 17
References oral disease 17References oral disease 17
References oral disease 17
Бат-Эрдэнэ Мягмар
 
Application form(english version)
Application form(english version)Application form(english version)
Application form(english version)
Бат-Эрдэнэ Мягмар
 
Certificate of medical examination[1]
Certificate of medical examination[1]Certificate of medical examination[1]
Certificate of medical examination[1]
Бат-Эрдэнэ Мягмар
 
оюутан солилцооны хөтөлбөрийн тов
оюутан солилцооны хөтөлбөрийн товоюутан солилцооны хөтөлбөрийн тов
оюутан солилцооны хөтөлбөрийн тов
Бат-Эрдэнэ Мягмар
 
Biye daalt #9
Biye daalt #9Biye daalt #9
бие даалт 2
бие даалт 2бие даалт 2
Classsification
ClasssificationClasssification

More from Бат-Эрдэнэ Мягмар (20)

References safety guidelines 17
References safety guidelines 17References safety guidelines 17
References safety guidelines 17
 
References prevention 17
References prevention 17References prevention 17
References prevention 17
 
References pfm 17
References pfm 17References pfm 17
References pfm 17
 
References oral disease 17
References oral disease 17References oral disease 17
References oral disease 17
 
бие даалт №3 салст
бие даалт №3 салстбие даалт №3 салст
бие даалт №3 салст
 
бие даалт №2 салст
бие даалт №2 салстбие даалт №2 салст
бие даалт №2 салст
 
бие даалт №4 хавдар
бие даалт №4 хавдарбие даалт №4 хавдар
бие даалт №4 хавдар
 
Application form(english version)
Application form(english version)Application form(english version)
Application form(english version)
 
Certificate of medical examination[1]
Certificate of medical examination[1]Certificate of medical examination[1]
Certificate of medical examination[1]
 
оюутан солилцооны хөтөлбөрийн тов
оюутан солилцооны хөтөлбөрийн товоюутан солилцооны хөтөлбөрийн тов
оюутан солилцооны хөтөлбөрийн тов
 
Biye daalt #11.ppt
Biye daalt #11.pptBiye daalt #11.ppt
Biye daalt #11.ppt
 
цутгуурын систем
цутгуурын системцутгуурын систем
цутгуурын систем
 
Biye daalt #9
Biye daalt #9Biye daalt #9
Biye daalt #9
 
Biye daalt #10
Biye daalt #10Biye daalt #10
Biye daalt #10
 
Biye daalt #9
Biye daalt #9Biye daalt #9
Biye daalt #9
 
бие даалт 2
бие даалт 2бие даалт 2
бие даалт 2
 
Classsification
ClasssificationClasssification
Classsification
 
Бие даалт 01
Бие даалт 01Бие даалт 01
Бие даалт 01
 
Invest 2014
Invest 2014Invest 2014
Invest 2014
 
Бие даалт 1
Бие даалт 1Бие даалт 1
Бие даалт 1
 

бие даалт №1 салст

  • 1. Бие даалт №1 Шүдний технологийн 2-р дамжааны оюутнуудад зориулав
  • 2. Амны салстын бүтэц, үйл ажиллагаа АШУҮИС, НАСС, НАСГЗШүдний технологийн тэнхим АУ-ны магистр Д. Одонтуяа
  • 3. • Хүний ам салстаар (tunica mucosa) хучигдсан байх ба энэ салстын бүрхүүл нь 200-500 микрон хэмжээтэй олон давхар хучуур эд (lamina epithelialis), үндсэн давхарга (lamina propria), салстын доод давхаргуудаас (lamina submucosa) тогтдог.
  • 5.
  • 6.
  • 7. Салстын олон давхар хучуур эдийн давхарга • Арьсны хучуур эдээс ялгаатай тал нь суурь болон өргөст эсийн 2 давхаргаас тогтдог. • Хучуур эсийн гадарга жигд бус, өргөстэй юм шиг харагддаг учир өргөст эсийн давхарга гэж нэрлэсэн. Энэ нь 6-7 эгнээ эсээс тогтох ба эдгээр нь өөр хоорондоо өргөсөөрөө нягт барьцалдсан байдаг. Өнгөн хэсгээр өргөст эсүүд хавтайж, хавтгай эсийн үе үүсгэх ба улмаар эсүүдийн барьцалдалт сулран хөндийрч, гуужиж байдаг учраас эдгээр эсүүд шүлсэнд багагүй тохиолддог.
  • 8. • Хучуур эдийн гүний эсүүдийн хуваагдлын улмаас салст бүрхүүл төлжин нөхөгддөг байна. Нас ахихад энэ байдал суларч эд эс ургах хандлагатайгаас элдэв хавдар үүсэх нөхцөл болдог байна. • Өргөст эсийн давхаргын дор суурийн заагийн дагуу бортогон эсүүд байрлаж суурийн давхаргыг бий болгодог. Амны хучуур эд нь нуклейн хүчлээр баялаг, суурийн давхарга болон өргөст эсүүдэд РНХ элбэг байх ба суурийн давхаргад гликоген байдаггүй байна.
  • 9. • Гликогений хэмжээ, салстын эвэршилт урвуу хамааралтай байдаг. Үрэвслийн үед салстад гликоген ихэсдэг. Ердийн нөхцөлд амны салст эвэршдэггүй. Харин хавтгай улаан үлд, чонон яр зэрэг өвчнүүд мөн архаг гэмтэл, гадны цочроогчийн хүчин зүйлийн нөлөөнөөс салстад эмгэг өөрчлөлт гарч эвэршдэг. • Амны хөндийн ихэнх үрэвслийн үед салст улайж үрэвсэн, эсүүдийн завсараар шар ус хурж хучигч эдүүд хөндийрөн салж ховхордог. Ингэснээр шарх, шалбархай үүсч улмаар ховхорч гуужсан хучуур эдийн эсүүд бүхий цайвар өнгөр тогтдог байна.
  • 10. Салстын үндсэн давхарга • Хучуур эдийн давхарга руу түрж орсон хөхлөгүүд бүхий нягт холбоос эд. • Энэ хэсэгт их хэмжээний коллаген, эластин, аргирофиль ширхэгүүдээс гадна шүлсний жижиг булчирхай, цус, тунгалагийн судас, мэдрэлийн төгсгөлүүд байдаг. Коллаген ширхэгүүдийн завсараар, цусны судасны дагуу фибробласт, гистиоцит, том залгигч эсүүд ихтэй байдаг. Үрэвслийн үед гистиоцит эсүүд залгигч эс болон хувирдаг. Дээрх эсүүд нь нянгийн хэсгүүд болон үхэжсэн эсүүдийг залгидаг учир хамгаалах үүрэгтэйгээс гадна дархлалын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцдог.
  • 11. Салстын доод давхарга • Энэ цус, тунгалагийн судсаар баялаг бөгөөд тухайн хэсгийнхээ үйл ажиллагаанаас хамаараад харилцан адилгүй зузаантай байдаг. • Өөхлөг эсүүд, коллаген ширхэглэг, олон жижиг булчирхай бүхий сэвсгэр холбогч эдээс тогтдог байна.
  • 13. Амны хөндийн салст бүрхүүлийн онцлог • Уруулын салст: Цагираган булчингаас тогтдог. Дотор хэсэг салстаар хучигдах ба түүний гүнд олон жижиг булчирхай байдгаас уруул сэвсгэр, зөөлөн байдаг. Уруулын улаан нь арьс салстын зааг болдог ба энэ хэсгийн Клейний шугам гэж нэрлэнэ. Энэ нь олон давхаргат хучуур эдээс хучигдсан байх ба өөхний бага тооны булчирхайтай. Мөн элеидин хэмээх бодис агуулдаг учраас тунгалаг, салстын доод давхаргын хөхлөгүүд хучуурт гүн түрж байрладаг учир гэрэлтэж, улаан ягаан өнгөтэй болгодог байна.
  • 14. • Уруулын хөвч хэт богино байхад уруулын хөдөлгөөний улмаас татагдсанаас үрэвсэж өвчлөх, үүдэн шүдэнд зай үүсэх зэрэг эмгэг өөрчлөлтүүд үүсч болдог байна.
  • 15. Завьжны салст бүрхүүл • Уруулын салстын үргэлжлэл учраас ижилхэн бүтэцтэй байдаг. Хөхлөгөн давхарга нь уян буюу эластин ширхэглэгүүд ихтэй байдаг ба 1 ба 2-р их араа шүдний харалдаа салстад чихний хажуугийн шүлсний булчирхайн цорго болох ductus parotideus stenonis жижиг хөхлөг маягтай харагддаг.
  • 16. Буйл, тагнайн салст бүрхүүл • Буйлны салст нь ясны хальсанд нягт наалдсан, жигд цайвар ягаан өнгөтэй байдаг. • Тагнайн салст жигд бус, тагнайн заадас болон түүшин сэртэнгийн орчим буйлны салсттай адил нягт, цайвар ягаан өнгөтэй, харин тагнайн заадасны 2 талаар салстын доорх өөхлөг давхаргатай байдаг. Хоншоорын төвийн үүдэн шүдний ард тагнайн нүхийг хааж салстад хөхлөг үүссэн байх ба үүнийг papilla palatina гэнэ.
  • 17. • Хоншоорын 1 их араа шүднүүдийг холбосон шугамаар хатуу болон зөөлөн тагнай зааглагдаж байдаг. Энэхүү заагын орчимд шүлсний булчирхайн жижиг цоргонууд харагддаг.
  • 18. Хэлний салст бүрхүүл • Булчинлаг эрхтэн бөгөөд олон давхаргат хучуур эдээр бүрхэгддэг. Хэлэнд салстын доод давхарга байдаггүй. Хэлний уг урд хэсгээс Y хэлбэрийн sulcus terminalis зааглагдах ба энэ нь хэлний (n.lingualis) болон хэл-багалзуурын (n.glossopharyngeus) мэдрэлжүүлэлтийн зааг юм. Y хэлбэрийн ховилын урд бамбай булчирхайн цорго, тунгалагын булчирхайн зангилааны бөөгнөрөл байдаг. Хэлний доод тал салстаар хучигдсан байх ба голд нь хэлний хөвч бэхлэгддэг.
  • 19. • Хэл нь олон хэлбэрийн хөхлөгүүдтэй. • Утсан хөхлөг • Мөөгөн хөхлөг • Хуудсан хөхлөг • Шигтгээн хөхлөг
  • 20. Салст гэмтэхэд богино хугацаанд фибрин бүрхүүл үүсч, өнгөр тогтдог. • Салст бүрхүүлийн хамгаалах чадвар нь дараах бүтэц, үйлийн онцлогтой холбоотой байдаг: • Эвэршил, гуужилт жигд бус • Хучуур эдийн хурдан төлжих чадвар • Бодисын солилцооны идэвх • Гликогены хуримтлал • Салстын үндсэн давхаргын эсийн баялаг байдал • Нянгийн эсрэг шүлсний үйлчилгээ • Амны бичил биетний тэнцвэр • Салстын нэвчүүлэх болон уян хатан чанар
  • 21. АМЖИЛТ! • Муу хүнд хойтон жил олон Залхуу хүнд маргаашийн өдөр олон • Хүн болох багаасаа Хүлэг болох унаганаасаа • Хүн хүндээ Хүлэг эрчиндээ • Хувьтай хүн Хур борооноор • Хүн хоолоор Хүлэг өвсөөр • Хүн хувцсаараа Мал хүчээрээ • Хүн хэлээрээ Мал хөлөөрээ • Ойгүй хүнд хэлсэн байсан хоёр адил Ёроолгүй саванд хийсэн байсан хоёр адил • Ойрын жаргалд ташуурч алсаа боддоггүй хүн Алахаар бордсон гахай адил ажиггүй хэвтэхтэй адил • Хүн өвөг язгуураа мэдэхгүй бол Ойн сармагчинтай адил • Хэрэглэх эрдэмгүй хүний ам нь хэрэггүй онгойсон нүхтэй адил Хэтэрхий эрдэмт хүний амь нь хээрийн бардам лянхуатай адил