2. ความหมายของวรรณคดี
- วรรณคดี มาจาก วรรณ + คดี
วรรณ คือ พรรณ = ผิว = หนังสือ
คดี คือ แนวทาง
- วรรณคดี ตามความหมายของ วรรณคดีสโมสร (ในรัชกาลที่ ๖)
วรรณคดี คือ หนังสือทีแต่งดี (อายุ,ภาษา,สาระแต่งดี (วรรณศิ ลป์ ))
่
- วรรณคดีในภาษาไทย ตรงกับคาว่า Literature ในภาษาอังกฤษ
่
“วรรณคดี คือ หนังสือทีแต่ งดี ได้ รับการยอมรั บ”

3. อ่ านวรรณคดี เพื่ออะไร
การอ่านวรรณคดี
๑. เพื่อทาความเข้ าใจบทประพันธ์
๒. ทาความเข้ าใจกับสิ่งที่กวีจะสือถึงเรา
่
๓. เพื่อเข้ าใจอารมณ์ของกวี
๔. สร้ างจินตภาพเพื่อเข้ าใจสารที่กวีต้องการจะสื่อ
๕. ไม่ ใช่ เพื่อการอ่ านสอบเพียงอย่ างเดียว
สิ่งสาคัญในการอ่ านวรรณคดี จะเอาบรรทัดฐาน
ในสังคมปั จจุบันไปตัดสินเรื่องราวทีต่างยุคต่ างสมัย
่

5. • วรรณคดี เป็ นมรดกที่ตกทอดมาจากบรรพบุรุษ สามารถสะท้อน
ชีวตความเป็ นอยูของคนในสมัยนัน
ิ ่ ้
• ผูประพันธ์มกสอดแทรกแนวคิด คติสอนใจ และปรัชญาชีวต
้ ั ิ
ของ....ผูประพันธ์
้
• เกิดความประทับใจ มีความรูสกร่วมไปกับกวี
้ ึ
วรรณคดีจึงมีคุณค่าทั้งในด้านประวัติศาสตร์ สังคม
อารมณ์ และคติ-เตือนใจ รวมทั้งมีคุณค่าในด้านวรรณศิลป์ด้วย

6. • เครื่องเชิดชูอารยธรรมของชาติ และมีคุณค่าเป็ นหลักฐาน
ทางโบราณคดี
• ส่งเสริมให้ผูอ่านมีสุนทรียะทางอารมณ์ และเข้าใจความ-
้
จริงของโลกได้มากขึน ้
• กระจกเงาสะท้อนภาพสังคม และวัฒนธรรม
• ความรูเกียวกับขนบธรรมเนียมประเพณี
้ ่
• บันทึกทางประวัตศาสตร์ทสาคัญ(๕/๖)
ิ ่ี

7. การอ่านวรรณคดีนั้นเพื่อความรู้ และความ
บันเทิง โดยอ่ า นให้ไ ด้ความไพเราะของภาษา
หรือทราบแนวคิดของกวี
การอ่ านวร ร ณค ดี ใ ห้ ไ ด้ รั บประ โยช น์
มีแนวทางการอ่านดังนี้

8. ๑. ไม่อานวรรณคดีเพือความเพลิดเพลินเพียงอย่างเดียว
่ ่
ผู้อานต้ องอ่านอย่างวิเคราะห์ เพื่อ
่
- ให้ทราบแนวคิ ดของผูแต่ง
้
- ให้ทราบเหตุการณ์ต่างๆในเรื ่อง

9. ๒. ควรวิจกษ์วรรณคดี เรืองทีอานด้วย
ั ่ ่่
เมื่ออ่านวรรณคดีจบ ผู้อานจะต้ องสามารถแสดง
่
ความคิดเห็น วิจารณ์ หรื อประเมินค่ า วรรณคดี
เรื่ องนันได้
้

10. ๓. เลือกอ่านวรรณคดีทมคณค่า
ี่ ี ุ
ควรเลื อ กอ่ า นวรรณคดี ที่ ไ ด้ รั บ การยกย่ อ ง
เพราะวรรณคดีเรื่องนั้นจะต้ องได้ รับการคัดเลือก
และกลันกรองมาแล้ว
่
วรรณคดีเรื่ องนั้นจะมีความอมตะ เนื้อเรื่ องมี
ข้ อ คิ ด สามารถน ามาใช้ ได้ กั บ ชี วิ ต ประจ าวั น
ไพเราะงดงาม แม้ นผ่ านเวลามานานแล้ วก็ตาม

11. ค าว่ า วรรณคดี หมายถึ ง หนั ง สื อ ที่ ไ ด้ รั บ การยก
ย่ องว่ าแต่ งดี มีคุณค่ า ซึ่งคาว่ า วรรณคดี ได้ ประกาศใช้
พระราชกฤษฎีกา การตั้งวรรณคดีสโมสรใน พ.ศ.
๒๔๕๗ รั ชสมัยของรั ชกาล ที่ ๖ และหนังสื อที่จัดว่ า
เป็ นวรรณคดี ได้ แ ก่ กวี นิ พ นธ์ ละครไทย นิ ท าน
ละครพูด และพงศาวดาร

12. การวิจักษ์ หมายถึง ...
 ที่ร้ ูแจ้ ง
 ที่เห็น แจ้ ง
 ฉลาด
 มีสติปัญญา
 เชี่ยวชาญ เข้ าใจแจ่มแจ้ ง
และประจักษ์ ในคุณค่า

13. การวิจักษ์วรรณคดี หมายถึง ...
การพิจารณาว่าหนังสือนั้นๆ แต่งดีอย่างไร ใช้ถ้อยคา
ไพเราะลึ ก ซึ้ ง กิ น ใจ หรื อ มี ค วามงามอย่ า งไร มี คุ ณ ค่ า
ให้ ค วามรู้ ข้ อ คิ ด คติ ส อนใจ หรื อ ชี้ ใ ห้ เ ห็ น สภาพชี วิ ต
ความคิดของคนในสังคมอย่างไร

14. หลักในการวิจกษ์วรรณคดี พิจารณาได้ ๔ แบบ ดังนี้
ั
๑. อ่านอย่างพินจพิจารณา
ิ
อ่านโดยใช้ การวิเคราะห์ เนื อหาทังหมด และสิ่ง
้ ้
แฝงเร้ นภายในหนังสือ

15. หลักในการวิจกษ์วรรณคดี
ั
๒. ค้นหาความหมายพืนฐาน้
ความหมายพื ้นฐานหรื อความหมายตามตัวอักษร
ผู้อ่านสามารถค้ นหาได้ จากข้ อความที่ผ้ ูแต่งได้ แฝง
เร้ นเอาไว้ โดยแลกเปลี่ ย นความรู้ กับ เพื่ อ นๆ แล้ ว
จัดลาดับความสาคัญของเรื่ องว่าใคร ทาอะไร ที่ไหน
ผลเป็ นอย่างไร

16. หลักในการวิจกษ์วรรณคดี
ั
๓. รับรูอารมณ์ของบทประพันธ์
้
พยายามรั บ รู้ ความรู้ สึ ก อารมณ์ ข องผู้เ ขี ย นที่
สอดแทรกลงในบทประพั น ธ์ นั น ๆ ถ้ าผู้ อ่ า นรั บ รู้
้
อารมณ์ ความรู้สกตรงตามเจตนาของผู้สงสาร
ึ ่
เมื่ออ่านออกเสียงจะทาให้
บทประพันธ์นนไพเราะยิ่งขึ ้น
ั้

17. หลักในการวิจกษ์วรรณคดี
ั
๔. ค้นหาความหมายของบทประพันธ์
หลั ก การค้ นหาความหมายของบทประพั น ธ์
มีดงนี ้
ั
๔.๑ ค้ นหาความหมายตามตัวหนังสือ
คื อ ค าที่ ไ ม่ เ ข้ าใจความหมายให้ ค้ นหาใน
คาอธิบายศัพท์ พจนานุกรม และอภิธานศัพท์

18. ๔.๒ ค้ นหาความหมายแฝง
คือ ความหมายที่ต้องตีความ ซึ่งกวีอาจใช้ คาที่เป็ น
สัญ ลัก ษณ์ เพื่ อ เสนอสารอัน เป็ นความคิ ดหลัก ของผู้
แต่ง เช่น
ภพนี้มิใช่หล้า หงส์ทอง เดียวเอย
กาก็เจ้าของครอง ร่วมด้วย
เมาสมมติจองหอง หีนชาติ
แล้งน้้ามิตรโลกม้วย หมดสิ้นสุขศานต์
อังคาร กัลยาณพงศ์

19. ๔.๓ การแสวงหาข้ อคิดอันเป็ นประโยชน์ ในตัวบทของ
วรรณคดี
คือ ผู้อ่านรู้ สึกเช่นนันเพราะมี เหตุผลอย่างไร มี
้
หลักฐานอะไร และมีคาใดที่บ่งชี ้ให้ ผ้ อ่านรู้ สึกอย่าง
ู
นัน เช่น...
้
- ขุนช้ าง ขุนแผน
- พระอภัยมณี

20. หลักในการวิจกษ์วรรณคดี
ั
๕. พิจารณาว่ากวีใช้กลวิธใดในการแต่งคาประพันธ์
ี
สามารถค้ นหาได้ จากวิธีสร้ างสรรค์ในกวีนิพนธ์
ดังนี ้
๕.๑ การใช้ บรรยายโวหาร
คือ การใช้ คาอธิ บาย เล่าเรื่ องรายละเอียดต่างๆ
ให้ เข้ าใจตามลาดับเหตุการณ์

21. ๕.๒ การใช้ พรรณนาโวหาร
คื อ การอธิ บ ายความโดยการสอดแทรกอารมณ์
ความรู้ สึก หรื อให้ รายละเอียดอย่างลึกซึ ้งของผู้แต่ง ลงไป
ในเรื่ องนันๆ ทาให้ ผ้ ูอ่านเกิดอารมณ์สะเทือนใจคล้ อยตาม
้
ไปกับบทประพันธ์ เช่น
“อุรารานร้าวแยก ยลสยบ
เอนพระองค์ลงทบ ท่าวดิ้น
เหนือคอคชซอนซบ สังเวช
วายชีวาตม์สุดสิ้น สู่ฟ้าเสวยสวรรค์ ” (ลิลิตตะเลงพ่าย)

22. ๕.๓ การใช้ เทศนาโวหาร
คือ กลวิธีที่ใช้ โวหารในการกล่าวสังสอนอย่างมี
่
เหตุผลประกอบ
“ถ้าท้าดีก็จะดีเป็นศรีศักดิ์
ถ้าท้าชั่วชั่วจักตามสนอง
ความชั่วเราลี้ลับอย่ากลับตรอง
นอนแล้วมองดูผิดในกิจการ”
(สุภาษิตพระร่วง)

23. ๕.๔ การใช้ สาธกโวหาร
คือ การยกตัวอย่างหรื อเรื่ องราวมาประกอบเพื่อ
เพิ่ ม รายละเอี ย ด หรื อ สิ่ ง ที่ น่ า รู้ ลงในข้ อ ความให้
เข้ าใจชัดเจนยิ่งขึ ้น

24. ๕.๕ การใช้ อปมาโวหาร
ุ
คื อ โวหารที่ ใ ช้ ก ล่า วเปรี ย บเที ย บ มัก ใช้ คู่กับ อุป มัย
อุปมาเป็ นสิ่งหรื อข้ อความที่ยกมาเปรี ยบ ส่วนอุปมัย คือ
ข้ อความที่เปรี ยบเทียบกับสิ่งอื่นให้ เข้ าใจแจ่มแจ้ ง เช่น
“หนังสือเหมือนเพื่อนชีวิตเข็มทิศโลก
ให้สุขโศกให้ปัญญาให้หน้าที่
จ้า คิด รู้ ประทีปส่องตรองชั่วดี
สมศักดิ์ศรีสมคุณค่า พัฒนาคน” (หนังสือจันทร์แสง)

25. ๕.๖ พิจารณาความงาม ความไพเราะของการใช้ ถ้อยคา และ
เสียงเสนาะ
คื อ พิ จ ารณาว่ า มี สั ม ผั ส นอก สั ม ผั ส ใน สั ม ผั ส สระ
สั ม ผั ส พยั ญ ชนะอย่ า งไร มี เ สี ย งหนั ก เบา มี จั ง หวะ และ
ท่วงทานองลีลาอย่างไร
“ถึงเขากวางขวางว่างเวิ้งชะวากวุ้ง
เขาเรียกทุ่งสงขลาพนาสัณฑ์
เป็นป่ารอบขอบเขินเนินอรัญ
นกเขาขันคูเรียกกันเพรียกไพร ”
(นิราศเมืองแกลง)

26. การพิจารณาคุณค่าบทประพันธ์ แบ่งออกได้เป็น ๒
ประเภท คือ
๑ . คุณค่าด้านวรรณศิลป์
- การเลือกใช้คาภาษากวี
- การเลือกใช้คาทีมเสียงเสนาะ
่ ี
- รสความ
- รสสัมผัส
๒. คุณค่าด้านสังคม

27. ท า ใ ห้ ผู้ อ่ า น ม อ ง เ ห็ น คุ ณ ค่ า ที่ ผู้ แต่ ง ตั ง ใ จ
้
สอดแทรกเอาไว้ เห็นความงาม ความไพเราะของ
วร ร ณค ดี ท า ให้ อ่ า น ง าน ป ระ พั น ธ์ นั น อย่ า ง
้
สนุกสนาน เพลิดเพลิน และได้ รับรสไพเราะอย่างอิ่ม
เอมใจ ซาบซึ ้ง

28. ขณะเดี ย วกั น เกิ ด ความตระหนั ก ในคุ ณ ค่ า
ของงานประพัน ธ์ และเกิ ด ความภูมิ ใ จในฐานะ
ที่เป็ นมรดกของชาติ ซึ่งควรค่าแก่การอนุรักษ์ และ
สืบทอดต่อไป

29. วรรณคดีสอนให้เข้าใจชาติ
รู้เอกราชเป็นชาติเป็นศักดิ์ศรี
สรรค์ค้าถ้อยร้อยรสเป็นบทกวี
เราโชคดีที่มีบรรพ์สรรค์สร้างมา