1. พจนานุกรมฉบับ คึกฤทธิ์
“พจนานุกรม ฉบับ คึกฤทธิ” ลงพิมพในหนังสือพิมพสยามรัฐ เปนตอน ๆ ไมติดตอกัน เริ่มพยัญชนะตัว
์
แรก คือ “ก” ในฉบับวันที่ 17 มกราคม พ.ศ.2520 และจบลงที่พยัญชนะ “ร” ในฉบับวันที่ 9 สิงหาคม
พ.ศ.2520 สํานักพิมพสยามรัฐไดนํามาจัดพิมพครั้งแรก เพื่อแจกเปนหนังสือที่ระลึก ในวาระครบรอบ
1 ป การอสัญกรรมของ ศ. พลตรี ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2539 (ขอมูลจาก
มหาวิทยาลัยขอนแกน)
อักษรยอหลังคําศัพท ก.= คํากริยา น.= คํานาม ว.= คําวิเศษณ
กฏอัยการศึก น. กฏซึ่งใชบงคับนานจนคนลืม หรือกฏซึ่งคุมครองการกระทําของทหารไมใหผิด
ั
กฏหมาย
กฏหมาย น. กฏที่มีไวใหคนเลี่ยง
กฏหมู น. กฏที่คนกลัวกันนัก จึงมีคนชอบใชมากกวากฏหมาย
กรรมการ น. คณะบุคคลซึงตั้งขึ้นพิจารณาเรื่องตางๆ ที่หาทางแกไขไมไดเพราะหมดปญญา
่
เมื่อแถลงขาววาไดตั้งกรรมการขึ้นพิจารณาแลว ก็มักกลายเปนคลืนกระทบฝงไปเพียงแคนั้น
่
กรรมาธิการ น. มีเบี้ยประชุมแพงกวากรรมการและเปนไดนานกวา
กระจก น. แกวแผนสําหรับสองหนา ซึ่งหนังสือพิมพอางวาตนเปนเพื่อใหรัฐบาลมองเห็นหนาของ
ตัวเองตาม ความเปนจริง แตพอรัฐบาลสองเขาจริง กลับเห็นหนาคนทําหนังสือพิมพ แทนที่จะเปนคน
ในรัฐบาล
กระทรวง น. หนวยราชการใหญที่สุด มีหัวหนาเปนรัฐมนตรีวาการ จึงแยงกันพังไปหลายรัฐบาลแลว

กระแสขาว น. ขาวที่หนังสือพิมพเขียนเอาเอง
กฤษฎีกา น. กฎหมายฝายบริหาร ซึ่งไมมีพิษสงอะไรนัก ยกเวนพระราชกฤษฎีกาใหยุบสภาผูแทน 
เทานั้น
กอบโกย ก. การกระทําของคนที่นึกวาตนเองจะไมมีวันตาย ถาทําแลวจะเลิกไมได
กอลฟ น. การประจบผูใหญ
กะลอน ว. เอาไวดานายกรัฐมนตรี ที่พยายามจะใหคนทุกฝายหันหนาเขาหากัน
กังฉิน น. คนที่มักจะเจริญในราชการ
การเมือง น. กิจกรรมที่ทําใหคนแตกกันได และทําใหเสียคนก็ได, การแกงแยงผลประโยชน ที่โกหก
กันวาเปนการขัดกันในหลักการหรือแนวคิด
โกหก ก. กลาวเท็จสําหรับผูชาย ตอแหลสําหรับผูหญิง และแถลงการณสําหรับรัฐบาล

ขมุกขมัว ว. บรรยากาศของเมืองไทยทุกวันนี้
ของกลาง น. ของที่ถูกขโมยแลว เจาทรัพยเอาคืนไดยากที่สุด
ของกํานัล น. ของซึ่งถาใหกันใหแนบเนียนหนอยก็ไมเปนคอรรัปชัน่

2. ครหา น. ความผิดที่ไมมีใครกลาพูดออกมาตรงๆ
คุณ น. คํานําหนานามของคนทุกคน คุณธรรม ของหายากในโลกมนุษยทุกวันนี้ คุณภาพ ความหวัง
อันเลื่อนลอย
คุณวุฒิ น. ของที่มีเอาไวอาง
เคารพ ก. การแสดงตอหนาวานับถือ แตลับหลังก็ดาให
โฆษณา น. การเผยแพรความเท็จ
งบดุล น. บัญชีที่ตกแตงใหสวยได
เงินเดือน น. รายไดที่ไมพอกิน
โง ว. คนฉลาดเทานั้นจึงจะยอมรับ
จน ว. สภาพที่คนไทยกําลังวิ่งเขาไปหาอยางรวดเร็ว
จรรยาบรรณ น. กฎเกณฑ แหงความประพฤติ ซึ่งยังไมเห็นมีใครรวบรวมไดเสร็จสักที
จํา ก. การกระทําที่คนไทยทําไมเปน เพราะไมเห็นรูจักจํากันเสียที
จําใจ ก. การกระทําที่คนไทยตองกระทําอยูเสมอ เพราะถูกบังคับใหทําอะไรก็จาใจทํา
ํ
จําหนาย ก. เลิกเอาเรื่องกันเสียที เชน จําหนาย สูญ จําหนายบัญชี
จีบ ก. โกหกผูหญิงใหรัก
เจตนารมณ น. ความมุงหมายของรัฐบาลหรือกฎหมายที่เราคิดเอาเองเพื่อประโยชนของตนเอง
ถาเปนผลประโยชนของคนอื่น ไมถือเปนเจตนารมณ
เจริญ ก. การกระทําที่ทุกคนอยากจะทําใหแกบานเมือง แตไปเสียเวลาทําตัวเองใหเจริญเสียกอน
โจงครึ่ม ว. ไมกลัวใคร ใครจะทําไม?
ฉงน ก. สงสัยในสิ่งที่ไมนาจะสงสัยหรือไมกลาจะสงสัย
ชนะ ก. สรางศัตรู
ชรา น. ความจริงในชีวิตที่ไมมีใครยอมรับ
ดวน ว. คําที่ใชในตรายางประทับหนาซองหนังสือราชการถา ดวน เฉยๆ ก็โยนทิ้งเอาไวไดเปนแรมป
ไมตองเปดถา ดวนมาก ก็เก็บเอาไวไดหกเดือน ถา ดวนที่สุด ก็ทาลืมมันเสียเลย เพราะเปดออกมาก็
 ํ
มีแตเรื่องที่ไมเปนมงคล
ดอก น. อวัยวะเพศของตนไม
ดอง ก. วิธีทาราชการแบบหนึ่ง ซึ่งเก็บเรื่องเอาไวไดนานๆ
ํ
ดา ก. คนทําหนังสือพิมพบอกวาติเพื่อกอ แมคาอภิปรายปญหากัน

ดิรจฉาน น. สัตวอ่นๆ ที่มใชมนุษยจึงปราศจากความชั่วรายของมนุษย
ั ื ิ
ตบ ก. เรียกทรัพย
ตม ก. ทําคนโงใหสุก กินได ตมยํา ตมใหมีรสยิ่งกวาตมเฉยๆ
ตรวจ ก. ไปสอบดูไกลๆ
ตรวจราชการ ก. แตงเครื่องแบบไปเทียวไกลๆ ถาใหญจริงก็มีทหารหรือขาราชการตั้งแถวตอนรับ
่

3. เตี๊ยม ก. การสรางมติในสภาปฏิรป ู
แตงตั้ง ก. มีคนทําเสียอยางจะเปนอะไรก็เปนได
ถอยทีถอยอาศัย ว. ตางฝายตางอาศัยกันเหมือนเปลือกหอยกับเนื้อหอย
ทน. ก. อาการของคนไทยทุกวันนี้
ทรราช น. คนที่มีคนกราบไหวท้งตลาด ั
ทฤษฏี น. เดี๋ยวนี้ใครไมมีก็ไมใชคน
ทอง น. อวัยวะอยางหนึ่งของประชาชนซึ่งไมมีใครเหลียวแลแตชอบอางถึงอยูไมเวนแต ละวัน : เด็ก
ในทอง ซึ่งเมื่อมีแลวเรียกวามีทอง ไมยักเรียกวามีเด็ก
ทําเนียบ น. ที่รวมปญหาความวุนวายทุกชนิด
ทุน น. สิ่งที่ใครมีแลวกลายเปนคนเลว ถาหาไดเทาไหรใชใหหมด แลวเปนหนีเขาอีกจะเปนคนดี
้
ทุม ก. โยนเขาไปมากๆ เพื่อประโยชน ของคนบางกลุม เชนทุมเงินพัฒนาประเทศ
ธนบัตร น. กระดาษที่ซ้ออะไรไดทกอยาง อยาวาแตความรักเลย ตําแหนงผูกํากับ เขายังวาวาซื้อกัน
ื ุ
ได
นม น. จับเลนก็เพลิน ดูดก็มัน กินอรอย ยานก็แลวไป
นโยบาย น. ของศักดิ์สิทธิ์ เหนือเหตุผลและระเบียบแบบแผนมีเอาไวขูขาราชการประจํา ถาเถียง
เมื่อไรก็อางวาเปนนโยบายแลวเปนเงียบทุกที
ความนิยม น. สิ่งที่นักการเมืองไทยทุกคนยอมเสียงชีวตเสี่ยงทรัพย และเสี่ยงทุกอยางเพื่อแสวงหา
ิ
บริสุทธิ์ ก. ไมเลนกับลูกชาวบาน
บริสุทธิ์ใจ ก. อยูนอกวงการเมืองไทย
บริวาร น. คนกลุมหนึ่งที่เขาแวดลอมผูมีอํานาจ พอหมดอํานาจก็ไปแวดลอมผูมีอํานาจคนใหม
 
บริหาร ก. ใชอํานาจปกครองจนกวาจะมีผูมาแยงหรือยึดอํานาจไป
บังคับ ก. เดี๋ยวนี้เรียกวาขอความรวมมือ
บารมี น. ความนิยมของคน, สรางบารมี ก. ทําราชการเพื่อหาเสียง
บุหรี่ น. คนที่สูบ จะตายดวยโรคมะเร็งในปอด คนไมสูบก็จะตายดวยโรคมะเร็งในปอดเชนเดียวกัน
ประจบ ก. อยากไดดีก็ตองทํา
ประจาน ก. ประกาศความชั่วซึ่งไมมีใครเขาถือกันแลว
ประเทศ น. สิ่งที่ทุกคนหวงแหน แตก็ทําใหเสื่อมโทรมลงทุกวัน
ประเพณี น. การกระทําทีทําโดยไมรูความหมาย
่
ประมูล ก. การเขียนตัวเลขใสซองที่มทางทําใหคนเปดซองรวยไดมาก
ี
ประโยชน น. ถาเปนของตนก็ตองเรงหาและรักษาไวใหได
ประโยชนสวนรวม น. ก็ประโยชนสวนตนนั่นแล แตใหญกวาปกติและใชอํานาจหนาที่แสวงหาได

ปรัชญา น. การเดินทางจากที่ที่ซึ่งไมมีอะไรเลย ไปยังจุดหมายที่ไมมีวันหาพบ

4. ปน น. อาวุธซึ่งถามีทะเบียนถูกตองก็ใชไมได เพราะผิดกฎหมาย แตถาจําเปนตองใชจริงๆ ก็ใชปน
เถื่อน
ปลุก ก. ทําใหตื่น ปลุกระดม ก. เมื่อตื่นแลวก็ใหไปตีกบเขา ั
ปา น. ที่ที่หายากในเมืองไทย ปาสงวน น. ปาที่ไมมเจาของ ใครจะทําลายก็ได ปาชา น. ที่ที่ทุกคน
ี
ตองไป
เปลือย ว. ไมนุงผา ถาไปทําที่แถวๆ พัฒนพงศก็ไดสตางคไปเลี้ยงผัวไดสักคนสองคน
แปร ก. ทําใหเปลี่ยน แปรญัตติ ก. ขอแกรางกฎหมายที่เละอยูแลว ใหเละยิ่งขึ้น
ผูใหญ น. สภาพที่คนแกไมจําเปนตองเปนเสมอไป บางคนเกิดมากับเขาชาติหนึ่ง เปนไดแคเพียงคน
แก เปนผูใหญไมได
แผล น. ก็มีกันทั้งนั้นเหละนา
ฝน ก. ทํากันมานานแลว เมื่อไรจะตื่นกันเสียทีเลาครับ
ฯพณฯ น. ใชคํานําหนานามคนใหญคนโตใหตรงกับภาษาฝรั่งวา His Excellency ไมรูวา excellent
กันมาจากไหน
พรหมจารี น. หญิงที่หายากทุกวันนี้
พอคา น. คนที่ชอบเลนการเมืองแตปฏิเสธเสียงแข็งวาไมไดเลน
ฟก น. แปลวาอะไรก็ชาง แตอยาไปออกเสียงใหฝรั่งไดยินก็แลวกัน
ฟา น. เปาแหงการถมน้ําลายของคนอยากดัง
ภรรยา น. คําเรียกเมียอยางสุภาพ ฟงแลวเหมือนไมมี Sex เขามาเกี่ยวของ
ภาพพจน น. อะไรไมรูตองแกกันบอยๆ เหมือนแกผา
ภาษิต น. คํากลาวแบบกําปนทุบดิน เชน ตามหลังผูใหญหมาไมกัด เพราะหมามันจะกัดผูใหญกอน
มรดก น. ทรัพยที่ไมมีใครกลาเก็บภาษี เพราะเกรงวาจะโดนเขากับตัวเอง
ยืม ก. ก็ขอนั่นเหละ แตพูดเสียใหคนมีกําลังใจหนอย
รัก ก. นึกถึงคนอื่นมากที่สุด ทั้งที่ยังไมรูจักตัวเองดีพอ
รัฐ น. สภาพอยางหนึ่งซึ่งถาใครเขาครองแลวก็มีอํานาจเหนือคนทั้งประเทศ
รัฐบาล น. สิ่งที่หาดีไมไดในสายตาของคนไทย
รัฐมนตรี น. เดี๋ยวนี้ใครก็เปนได
โรงแรม น. ทีซึ่งใหเขาพาไปเองแลวกลับมารองวาเขาขมขืน
่