GS. Phan Văn Trường

1. LÀM VIỆC NHÓM
&
SÁNG TẠO
IBSG 19/02/2017
GS. PHAN VĂN TRƯỜNG

2. NHỮNG CÂU CHUYỆN VỀ MỘT THẾ GIỚI SIÊU NHỎ 1
 Tại một Trường Đại Học ở Tel Aviv (Do Thái), TS Yossi Yovel vừa có một khám phá kỳ lạ
sau khi nghiên cứu từ nhiều năm hàng ngàn tiếng hét-hú-kêu của một loài dơi Châu Phi.
 Vốn TS Yovel chuyên môn về nghiên cứu loài dơi, cách di chuyển của dơi qua khả năng
bio-sonar (định vị trí bằng tiếng vang dội-echo), hệ thống cảm nhận của dơi, tổ chức xã hội
của dơi và cách chọn phương án và lấy quyết định của con vật,...
 Dơi «truyền thông» cực kỳ tinh vi và đích xác, có thể so sánh với cách truyền thông của
loài người. Đây chính là điều đáng ngạc nhiên nhất! Theo TS Yossi, không có thú vật nào
sở hữu một «ngôn ngữ» tinh vi, đích xác, phong phú như dơi.
 Theo tôi thì có lẽ loài người phải tập truyền thông như dơi

3. SO SÁNH VỚI THẾ GIỚI LOÀI NGƯỜI
 Thế giới của dơi có trật tự riêng...không ùn tắc giao thông!
 Truyền thông của dơi...không có hiểu sai hay hiểu lầm,
 ...và luôn luôn đầy đủ: mọi con dơi đều nhận được thông tin, cùng lúc, đều hiểu như
nhau một thông điệp...
 Xã hội của dơi có lẽ không có mâu thuẫn hay xung đột? Không có xã hội đen, âm,...
 Có lẽ thế giới của dơi hoàn hảo hơn thế giới loài người!?
 Rất đáng để nghiên cứu.
 Chắc chắn đây là một nghiên cứu tập thể trong một nhóm chuyên viên có đam mê.

4. NHỮNG CÂU CHUYỆN VỀ MỘT THẾ GIỚI SIÊU NHỎ 2
 Cũng tại nước Do Thái, Viện Weizmann vừa có khám phá rất kỳ lạ khi họ nghiên cứu về
các con virút «bacteriophage», tức virút ám hại vi khuẩn (bacteries).
 Khi con virút này chui vào con vi khuẩn, nó bắt đầu nhân lên, đến khi con vi khuẩn chết
 Các nhà bác học mới cố nghiên cứu xem các con vi khuẩn có phản ứng gì trước giặc vi rút?
 Khi bị tấn công, các vi khuẩn có truyền cho nhau thông tin hay tín hiệu gì không? Con vi
khuẩn B.Subtilis được chọn để nghiên cứu.
 Thì họ mới khám phá ra rằng chính các con vi rút nhỏ bé mới thông tin cho nhau qua một
phân tử gọi là «arbitrium» (trọng tài). Chính phân tử này sẽ điều hòa cuộc tấn công của vi
rút. Tấn công mạnh quá thì các vi khuẩn sẽ chết hết, lúc đó con vi rút sẽ không còn đất
dụng võ để sinh sôi . Phân tử arbitrium điều hòa cuộc truyền thông để cho phép giữ được
một thế cân bằng. Giữ đủ số vi khuẩn để vi rút còn sinh tồn, nhưng giết đủ số vi khuẩn để
vi rút có thể sinh đẻ tối ưu.
 Giống như ăn cá biển. Ăn nhiều quá thì hết cá. Vi rút đã hiểu điều này! Một chuyện kỳ lạ

5. NHỮNG ĐỊNH LUẬT GIỐNG NHAU?
 Làm sao mà một mảnh cấu trúc đơn giản nhất là con vi rút có khả năng truyền thông cho đồng
loại?
 Thiên nhiên vạn vật thật kỳ lạ:
 Khả năng sinh tồn
 Khả năng cân bằng con toán thiên nhiên
 Tính năng động của những phần tử nhỏ nhất
 Khả năng phối hợp và truyền thông
 Khả năng hợp tác cho một kết quả tối ưu
 Liệu thế giới của vi rút có những con «vi rút của vi rút không?» Nếu có, có lẽ chăng chúng ta
vẫn có thể tìm ra nhiều chức năng...
 Chắc chắn đây là một nghiên cứu tập thể với động lực là sự hiếu kỳ, yêu thiên nhiên và những
quy luật đáng ngạc nhiên của sự sống

6. NHỮNG CÂU CHUYỆN VỀ MỘT THẾ GIỚI SIÊU NHỎ 3
 Viện Pasteur bên Pháp đang nghiên cứu về 2000 loại vi khuẩn sẵn có trong cơ thể con
người. Mỗi người trung bình có độ 200 loại vi khuẩn trong ruột (microbiote), microbiote
của mỗi người không người nào giống người nào.
 Trong công cuộc nghiên cứu các chuyên viên mới nẩy ra ý muốn tìm hiểu xem có luồng
thông tin gì giữa vi khuẩn trong ruột với não hay không?
 «thì ra là Có!». Người ta khám phá ra rằng không những một số vi khuẩn trong ruột
sản xuất ra chất sérotonine, có tác dụng trên thần kinh «vague», thần kinh này mang
thông tin lên não, mà người ta còn khám phá thêm rằng trên màng bọc vi khuẩn có
một phân tử tên là «peptidoglycane» được tiết ra từ trong ruột. Phân tử này có khả
năng tác động từ xa trên não!
 Thế ra là CÓ! Có truyền thông giữa giữa não và ruột qua tác động của vi khuẩn ở trong
ruột!

7. 3 HIỆN TƯỢNG ĐÃ LÀM CHO TÔI BÀNG HOÀNG
 Thế giới của các chức năng cũng như vịn vào:
 Truyền thông
 Điều hòa và phối hợp
 Quy luật và trình tự
 Khả năng sinh tồn và tự bảo vệ
 Khả năng tối ưu hóa
 Có khả năng phản ứng, biến hóa và chế tạo

8. TĂNG CƯỜNG KHẢ NĂNG MIỄN NHIỄM
 Trong những tuần vừa qua, Bác sĩ bên Anh quốc tại bệnh viện Great Ormond Street
đã cứu sống hai đứa bé ( 11 tháng và 16 tháng) bị một hình thể bệnh bạch cầu hiểm
độc. (leucemie aigue lymphoblastique)
 Sau một cuộc hóa trị không đem lại chút kết quả, các bác sĩ được phép thí nghiệm
một thứ thuốc mới do cty Cellectis chế tạo: thuốc này gồm gien được biến hóa để có
được hai chức năng: khả năng nhận diện tế bào bạch cầu bị bệnh, và sau đó khả
năng tiêu diệt những tế bào này.
 Sau khi những gien mới được tiêm vào cơ thể của hai đứa trẻ thì chỉ trong mươi ngày
sau là hai đứa trẻ khỏi bệnh, cơ thể sạch tế bào ung thư.
 Nguyên tắc của phương pháp chữa trị là tăng cường khả năng miễn nhiễm của cơ thể
của hai đứa trẻ bằng một loại gien được «chế tạo» đặc biệt để phá hủy những tế bào
ung thư, mà chỉ những tế bào này thôi.
 Đội chữa trị khá hùng hậu, như trường hợp ghép tế bào gốc của chính vợ tôi vào năm
2011

9. KHẢ NĂNG SÁNG TẠO DO CẢM XÚC CAO ?
 Các Bác sĩ Anh đã đạt được kết quả do:
 Công nghệ về gien đã đạt tới trình độ có đủ khả năng biến đổi gien, ghép
thêm chức năng (nhận diện và phá hủy)
 Kỹ thuật hóa trị đã cho hết cái gì nó có thể cho: cuối đường
 Các bác sĩ đã thuyết phục được chính phủ để xin phép làm một việc hi hữu
 Trên mặt «sáng tạo» các bác sĩ đã quay về «mô hình giúp chính cơ thể
phấn đấu, thay vì vịn vào một vũ khí nào từ bên ngoài
 Sự may mắn!

10. CẢM XÚC , ĐỘNG LỰC VÀ NĂNG LƯỢNG
 Sự may mắn là một chìa khóa của sự sáng tạo
 Cảm xúc trước một tình huống cực kỳ bi đát đã cho đội bác sĩ có đủ năng lượng
để cáng đáng một việc đầy hiểm nguy và trách nhiệm
 Nhóm làm việc đằng sau các bác sĩ đầu đội đã dấn thân vào một công cuộc đòi
hỏi tình đoàn kết, lòng tin, sự tín nhiệm lẫn nhau, sự động viên của mọi kỹ năng,
sự động não tối đa mà vẫn giữ được óc sáng suốt, trí tưởng tượng phong phú,
trong công việc sáng tạo

11. MỘT TRƯỜNG HỢP ĐÃ XẢY RA CHO GIA ĐÌNH TÔI
 Vợ tôi thụ bệnh lymphome ở tiểu não, vào năm 2011. Ung thư lan rất nhanh và được coi
như vô cùng hiểm nghèo. Không làm được biopsie vì quá sâu. Thêm vào đó, cục u dính
liền với cột sống.
 Sau có 4 lần hóa trị thì Bác sĩ Hoàng Xuân Khê (cháu ruột cụ Hoàng Xuân Hãn) cho phép
tiêm tế bào gốc. Sau 6 tháng thì nhà tôi khỏe lại và từ ngày đó đến nay là hơn 5 năm,
chưa có triệu chứng gì cho thấy ung thư trở lại.
 Nhưng điều mà tôi đã được chứng kiến là chung quanh BS HXK còn có khá đông đồng
đội, trong đó có Bà BS. Soussain, GS. Marx. Họ làm việc khá khắng khít với nhau trong
việc theo dõi bệnh tình của vợ tôi sau khi nhận tế bào gốc. Không một dự kiện mới gì
mà cả đội không được thông tin ngay. Nhất là tuy chức vụ và trình độ của các thành
viên trong đội khá khác nhau, họ không có kỳ thị vị trí theo phong cách quan liêu.
 Tóm lại, nhóm đã tổ chức để làm việc nhóm một cách hữu hiệu. Tôi tin rằng các bác sĩ
người Anh cứu sống hai em bé cũng đã làm việc nhóm một cách quy củ như thế

12. LÀM VIỆC NHÓM ĐÒI HỎI MỘT MÔ THỨC TỔ CHỨC
VÀ MỘT TINH THẦN LÀM VIỆC KHÁ RIÊNG BIỆT
 Trong mọi đội làm việc nhóm, rất khó «rút» được 100% tinh túy, động lực, năng
lượng, kiến thức của mỗi cá nhân.
 Mỗi cá nhân tham gia vào công cuộc chung đều đi vào với một chủ đích khác
nhau. Đằng sau họ còn có thêm nhiều nhân vật khác, những người này đều trên
bản đồ kịch sĩ (chồng, vợ, cha mẹ, con cái, bạn bè...).
 Biến hóa rồi đồng nhất được chủ đích của mọi người là một việc làm đòi hỏi tâm
lý, phương tiện, cấu trúc công việc và nhân sự,
 và nhất là đòi hỏi một lãnh đạo thật sáng suốt, chân thật, cầu tiến, tích cực, và
...lạc quan và có óc làm việc đồng đội. Người lãnh đạo lý tưởng này rất hiếm. Do
đó mới cần có một mô thức để thay thế.

13. KINH NGHIỆM CỦA TÔI
 Năm 1986, tôi được bổ nhiệm DCEO của một tập đoàn điện lực 25K NV, là công ty con
của một tổ hợp lớn.
 Tình trạng công ty vào thời đó vô cùng bi đát. Kết quả thì «đuối», trong nội bộ thì rối
loạn, không ai nghe ai. Thậm chí các đồng nghiệp đâm dao vào lưng nhau một cách
thậm tệ. 25K người như thế, với công đoàn lao động khai thác mọi mâu thuẫn, mà
mâu thuẫn lại có rất nhiều
 Chính cá nhân tôi bị thách thức trong nhiều dự án: Tuxpan (Mexico), Jorf Lasfar
(Maroc), Epon (Hà Lan).
 Lúc mới vào tôi không có đội làm việc. Ai cũng sợ làm việc với tôi.
 Vậy mà hai năm sau, tôi đã dẫn cả tập đoàn thắng mọi dự án lớn, và 4 năm sau lến số
1 thế giới.
 Tôi đã thành công trong việc tuyển mộ một đội làm việc gồm có 5 người, nhưng 5
người vô cùng giỏi, gắn bó với nhau, trung thành với công ty, và động viên 120%!

14. VẬY TÔI ĐÃ LÀM GÌ ĐỂ ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ ĐÓ
 Tìm người thực sự giỏi có sẵn trong tổ chức. Bảo vệ việc làm của họ
 Tự tôi tạo liên hệ ân cần, giản dị, trung tín và tích cực với họ
 Chứng tỏ trong việc làm hàng ngày sự sáng suốt và đạo đức
 Truyền thông trung thực, liên tục, đầy đủ và theo thời giờ thật
 Vui vẻ lạc quan khi chiến đấu, nhưng quyết liệt
 Hết mình. Cho công ty và cho gia đình của họ.
 Từ 5 người này tỏa ra, dần dần cả công ty thèm muốn kết một mối liên hệ «như thế»
với tôi.
 Tôi đã phá hủy mọi cấu trúc quan liêu bằng sự dấn thân.
 Sự thông cảm, hiểu nhau, đoán được ý của nhau một cách nhuần nhuyễn.
 Sự kính trọng nhau hay hơn thế, sự mến phục nhau là cao nhất, bất chấp vị trí.

15. TỪ LÀM VIỆC NHÓM ĐẾN KHẢ NĂNG SÁNG TẠO
 Kinh nghiệm làm việc trong những tập đoàn lớn, công nghệ cao
 Khả năng sáng tạo là một xa xỉ phẩm rất đắt.
 Nó tùy thuộc vào:
 Khả năng lãnh đạo (ý thức của người lãnh đạo)
 Mô hình lãnh đạo (quan liêu hay phẳng/bình đẳng)
 Mối liên hệ giữa người với người thật chân thành, giản dị, bất chấp vị trí hay chức vụ hay
bằng cấp, hay sự nổi tiếng của vài tài năng
 Không khí làm việc hồn nhiên và gây cảm xúc cao
 Chỉ có một chân lý: chân lý khoa học. Thái độ mở của mọi người đối với mỗi cá nhân
 Cả đội làm việc là một: kết quả của chung, không phân biệt tác giả. Mọi sai lỗi được tập
thể chấp nhận như là lỗi chung. Việc khắc phục cũng là tác động chung
 Đội làm việc là một giây leo núi.

16. GIÂY LEO NÚI
 Khi leo núi, có vô số đồ dùng phải đem theo
 Quần áo rét, giầy leo núi, mũ, tất
 Tất cả dụng cụ và vật liệu về ẩm thực
 Tất cả dụng cụ để cắm trại
 Đồ cứu thương
 Dụng cụ viễn thông/ cấp cứu
 Dụng cụ leo, bản đồ
 Phải đủ số người thì mới khuân vác được hết
 Những nếu đông quá thì lại phải thêm dụng cụ, đồ ăn, vv..
 Do đó mỗi cá nhân phải chịu vác phần của mình, một phần của chung
 Không một cá nhân nào được trở thành một gánh nặng cho đội
 Mỗi cá nhân phải đóng góp nhiều hơn phần của mình, lý do là sẽ có đồng đội đuối sức

17. VIỆC SÁNG TẠO LÀ KẾT QUẢ CỦA LÀM VIỆC NHÓM, VỚI
MỘT PHONG CÁCH CÒN RIÊNG BIỆT HƠN NỮA
 Việc làm của các em đòi hỏi một sức sáng tạo cao. Đây là sức sáng tạo tập thể chứ không
phải cá nhân. Liệu mỗi cá nhân trong nhóm làm việc có cảm tưởng mình đã «cho» hết
100% chưa, cả về làm việc nhóm, cả về việc sáng tạo?
 Nếu «chưa», thì đây là một tình huống khá phổ biến.
 Để đi tới một phong cách làm việc hiệu quả cần:
 Phóng thích mọi năng lượng,
 Phá mọi rào cản tâm lý trong mối quan hệ giữa đồng đội,
 Gây một thể trạng vui và lạc quan,
 Khuyến khích và tôn vinh mọi đóng góp một cách chân tình
 Tạo một nếp truyền thông rất bình đẳng và tích cực: ai cũng sẵn sàng lắng tai nghe đối tác, đóng
góp vào cuộc đối thoại, không đánh giá nhưng chiết ra những đóng góp có ích trên lộ trình
 Tất nhiên, mọi hình thức quan liêu, vị trí, bằng cấp, đều phải dẹp sang một bên
 Không có cơ chế kỷ luật, nhưng gây nên một văn hóa làm việc có trật tự

18. PHÓNG THÍCH NĂNG LƯỢNG TRI THỨC BẰNG CẢM
XÚC?
 Không quan liêu là sao?
 Mỗi người một việc. Vị trí không phải là một nơi quyền lực, mà là một trung tâm
trách nhiệm với tập thể
 Người lãnh đạo cũng chỉ làm «việc lãnh đạo» chứ không là sếp.
 Phong cách người Anh là mỗi người trong đội đều «in charge», mối quan hệ rất
bình đẳng, gọi gọi nhau bằng tên gọi thường (Bob, John, ...) chứ không theo
phong cách của các nước la tinh ( El senor Oscar de la Maya, Monsieur Francois de
Villiers...)
 Trong tổ chức không quan liêu không có áp lực theo quyền lực, mà chỉ có áp lực
trên hiệu quả của cuộc dấn thân
 Lý tưởng là gây được cảm xúc và động lực mạnh trong công việc để phóng thích
năng lượng tri thức

19. TỪ ĐÂU NHỮNG Ý TƯỞNG MỚI: HÃY ĐỘNG NÃO TẬP THỂ
 Tin vững như bàn thạch rằng bài toàn nào cũng có giải pháp khoa học
 Thiên nhiên là một thể hoàn hảo. Giải pháp nào cũng phải tôn trọng tính hoàn
hảo.
 Tìm giải pháp đơn giản mới là chân lý
 Bất cứ tác động nào cũng có phản ứng, luật âm dương
 Không ngần ngại «mở» câu chuyện giữa đồng đội để nghe những ý tưởng của
mỗi người, cho dù hơi «điên điên khùng khùng» một chút
 Mời các nhân vật có óc sáng tạo cao vào tham gia những buổi động não, không
nhất thiết cùng ngành