รายวิชาดุลยภาพของสิ่งมีชีวิต

2. การรักษาดุลยภาพของสิ่งมีชีวิต
การที่สิ่งมีชีวิตสามารถคงสภาพอยู่เป็นปกติได้
ต้องมีการควบคุมสภาวะภายในร่างกายให้คงที่ ซึ่งเรียกว่าการรักษาดุลยภาพของเซลล์
เช่น การรักษาระดับน้้าตาลในเลือด, น้้าในร่างกาย อุณหภูมิ เป็นต้น

3. เซลล์และองค์ประกอบของเซลล์
 ปี ค.ศ. 1665 โรเบิร์ต ฮุก นักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษ ได้ประดิษฐ์กล้องจุลทรรศน์
 ส่องดูไม้คอร์กที่ เฉือนบางๆ และได้พบช่องเล็กๆ จ้านวนมาก และตั้งชื่อว่า “ เซลล์ (Cell) ”

4. เซลล์และองค์ประกอบของเซลล์

5. เซลล์และองค์ประกอบของเซลล์
 ในปี 1830 โรเบิร์ต บราวน์ นักพฤกษศาสตร์ชาวสก๊อต
ค้นพบส่วนส้าคัญในเซลล์ คือ “นิวเคลียส”

6. เซลล์และองค์ประกอบของเซลล์

7. เซลล์และองค์ประกอบของเซลล์

9. เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell Membrane)
 พบในทุกสิ่งมีชีวิตท้าหน้าที่ห่อหุ้มเซลล์ มีลักษณะบางมาก
มีส่วนประกอบหลักคือฟอสโฟลิปิด เรียงตัว 2 ชั้น
ท้าหน้าที่ควบคุมการผ่านเข้า-ออกของสาร คือเป็น “เยื่อเลือกผ่าน” นั่นเอง

10. เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell Membrane)

11. ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์

12.  ผนังเซลล์ (Cell Wall)
คือ โครงสร้างที่อยู่ชั้นนอกห่อหุ้มเยื่อหุ้มเซลล์อีกชั้นหนึ่ง เป็นสารจ้าพวกเซลลูโลส
พบในเซลล์พืช สาหร่าย แบคทีเรีย และรา ท้าหน้าที่ป้องกันและสร้างความแข็งแรง

13. 1.2 ผนังเซลล์ (Cell Wall)

14. ไซโทพลาสซึม (Cytoplasm)
 คือส่วนที่อยู่ภายในเซลล์ทั้งหมด ยกเว้นนิวเคลียส
มีลักษณะเป็นของกึ่งเหลว ประกอบโดยโครงสร้างต่างๆ เรียกว่า “ออร์แกเนลล์” กระจายอยู่
ตัวอย่างออร์แกเนลล์ ได้แก่ ไรโบโซม กอลจิบอดี ไมโทคอนเดรีย คลอโรพลาสต์ และไลโซม

15. นิวเคลียส (Nucleus)
 มีรูปร่างค่อนข้างกลม ท้าหน้าที่ควบคุมกระบวนการต่างๆภายในเซลล์
บรรจุสารพันธุกรรมที่ก้าหนดลักษณะทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต

16. นิวเคลียส (Nucleus)

17. สรุปโครงสร้างพื้นฐานของเซลล์
 ประกอบด้วย 1) ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์ (ผนังเซลล์ และเยื่อหุ้มเซลล์)
2) ไซโทพลาสซึม และ 3) นิวเคลียส

18. การจัดระบบในสิ่งมีชีวิต
เริ่มจากเซลล์  เนื้อเยื่อ  อวัยวะ  ระบบอวัยวะ  สิ่งมีชีวิต
เนื้อเยื่อ (Tissue) - กลุ่มเซลล์ที่ท้าหน้าที่อย่างเดียวกัน
อวัยวะ (Organ) – เนื้อเยื่อหลายชนิดที่ท้าหน้าที่ร่วมกัน เพื่อท้าหน้าที่เฉพาะอย่าง
ระบบอวัยวะ (Organ System) – อวัยวะที่ท้างานประสานกัน เช่นระบบหายใจ
สิ่งมีชีวิต (Organism) – สิ่งที่ประกอบด้วยระบบต่างๆที่ท้างานอย่างสอดคล้องกัน

19. การจัดระบบในสิ่งมีชีวิต

20. การจัดระบบในสิ่งมีชีวิต

23. 1.1 การแพร่ (Diffusion)
คือ การเคลื่อนที่ของอนุภาคสารจากบริเวณที่มีความหนาแน่นสูงไปต่้า
 โดยอาศัยพลังงานจลน์ของสารเอง

24. 1.1 การแพร่ (Diffusion)

25. ตัวอย่างของการแพร่
การแลกเปลี่ยนแก๊สบริเวณถุงลมในปอด
การแพร่ของออกซิเจน จากถุงลมไปเส้นเลือดฝอย (ออกซิเจนที่ถุงลมมากกว่า)
การแพร่ของคาร์บอนไดออกไซด์ จากเส้นเลือดฝอย ไปถุงลม (CO2ที่เส้นเลือดฝอยมากกว่า)

26. ตัวอย่างของการแพร่

27. ภาวะสมดุลของการแพร่
คือกรณีที่ความเข้มข้นของโมเลกุลเท่ากันทั่วกันทั้งสาร

28. 1.2 การออสโมซิส (Osmosis)
คือ การเคลื่อนที่เข้า – ออก ของน้้าผ่านเยื่อหุ้มเซลล์
 โดยเคลื่อนที่จากจุดที่มีน้้ามาก (เข้มข้นน้อย) ไปยังจุดที่มีน้้าน้อย (เข้มข้นมาก)

29. 1.2 การออสโมซิส (Osmosis)

30. ท้าความเข้าใจกับความเข้มข้น
 

 


31. 1.2 การออสโมซิส (Osmosis)

32. 1.2 การออสโมซิส (Osmosis)

34. เซลล์ขนาดปกติ
 สารละลายนอกเซลล์มีความเข้มข้นเท่ากับในเซลล์
 เมื่ออยู่ในสารละลายชนิดนี้ขนาดของเซลล์จะไม่เปลี่ยนแปลง
 เรียกว่า ไอโซโทนิก โซลูชัน (Isotonic solution

35. เซลล์เต่ง (ขนาดใหญ่ขึ้น)
 สารละลายนอกเซลล์มีความเข้มข้นน้อยกว่า (น้้ามากกว่า)ในเซลล์
 น้้าจากนอกเซลล์จึงออสโมซิสเข้าเซลล์ ท้าให้เซลล์เต่ง
 เรียกว่า ไฮโพโทนิก โซลูชัน (Hypotonic solution)

36. เซลล์เหี่ยว (ขนาดเล็กลง)
 สารละลายนอกเซลล์มีความเข้มข้นมากกว่า (น้้าน้อยกว่า)ในเซลล์
 น้้าจากในเซลล์จึงออสโมซิสออกเซลล์ ท้าให้เซลล์เหี่ยว
 เรียกว่า ไฮเพอร์โทนิก โซลูชัน (Hypertonic solution)

37. วิธีการคิดง่ายๆ
 เซลล์เต่ง – น้้าเข้าเซลล์ – นอกเซลล์น้้ามากกว่า /เข้มข้นน้อยกว่า
เซลล์เหี่ยว – น้้าออกเซลล์ – ในเซลล์น้้ามากกว่า /เข้มข้นน้อยกว่า
 Hypo – ฮิปโป (อ้วน) Hyper – เด็กไฮเปอร์ (ผอม)

38. 1.3 การแพร่แบบฟาซิลิเทต (Facilitated Diffusion)
เป็นการเคลื่อนที่ของสารผ่านโปรตีนตัวพา ที่แทรกอยู่ที่เยื่อหุ้มเซลล์
 มีความเร็วมากกว่าการแพร่แบบธรรมดา
 พบในสารที่มีโครงสร้างจ้าเพาะ เช่น กลูโคส กรดอะมิโน น้้า

40. การล้าเลียงแบบใช้พลังงาน (Active Transport)
เป็นการล้าเลียงสารโดยใช้พลังงานจากการสลายสารอาหาร (ATP)
จากจุดที่มีความเข้มข้นน้อยไปสู่ความเข้มข้นมาก
 ได้แก่ การดูดซึมอาหาร และแร่ธาตุในรากพืช

41. การล้าเลียงแบบใช้พลังงาน (Active Transport)

43. การล้าเลียงสารโดยไม่ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์
ในกรณีที่สารมีขนาดใหญ่ ไม่สามารถผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ได้โดยตรง
ล้าเลียงโดยการสร้างเวสิเคิล จากเยื่อหุ้มเซลล์

44. 3.1 เอกโซไซโทซิส (exocytosis)
 เป็นการล้าเลียงสารออกจากเซลล์ โดยบรรจุอยู่ในเวสิเคิล
 เวสิเคิลรวมตัวกับเยื่อหุ้มเซลล์ และปล่อยสารออกไปนอกเซลล์
 เช่น การหลั่งเอนไซม์จากผนังกระเพาะอาหาร ,การก้าจัดของเสียออกจากเซลล์

45. 3.2 เอนโดไซโทซิส (Endocytosis)
 เป็นการล้าเลียงเข้าสู่เซลล์ แบ่งเป็น 3 วิธี คือ
ฟาโกไซโทซิส พิโนไซโทซิส และการน้าสารเข้าสู่เซลล์โดยอาศัยตัวรับ

46. 1) ฟาโกไซโทซิส (Phagocytosis)
 พบได้ในเซลล์จ้าพวกอะมีบาและเซลล์เม็ดเลือดขาว
เซลล์จะยื่นไซโทพลาซึมออกมาล้อมรอบอนุภาคของสาร
น้าเข้าสู่เซลล์ในรูปของเวสิเคิล และย่อยด้วยเอนไซม์ของไลโซโซม

47. 2.1 ฟาโกไซโทซิส(phagocytosis)

48. 2) พิโนไซโทซิส ( Pinocoytosis )
 เป็นการน้าอนุภาคของสารที่อยู่ในรูปของ สารละลาย เข้าสู่เซลล์
โดยการท้าให้เยื่อหุ้มเซลล์เว้าเข้าไปในไซโทพลาซึมทีละน้อย
จนกลายเป็นถุงเล็กๆ ถุงนี้จะหลุดเข้าไปกลายเป็นเวสิเคิล

49. 2.2 พิโนไซโทซิส (Pinocoytosis)

50. 2.3 การน้าสารเข้าสู่เซลล์โดยอาศัยตัวรับ
น้าสารเข้าสู่เซลล์ โดยมีโปรตีนตัวรับบนเยื่อหุ้มเซลล์
สารที่จะต้องมีความจ้าเพาะในการจับกับโปรตีนตัวรับด้วย
หลังจากนั้นเยื่อหุ้มเซลล์จึงเว้าเป็นเวสิเคิลหลุดเข้าสู่ภายในเซลล์

51. 2.3 การนาสารเข้าสู่เซลล์โดยอาศัยตัวรับ(receptor-mediated endocytosis)

52. 2.3 การนาสารเข้าสู่เซลล์โดยอาศัยตัวรับ(receptor-mediated endocytosis)

53. 2.2 พิโนไซโทซิส(pinocoytosis)

54. 2.2 พิโนไซโทซิส(pinocoytosis)

55. เอนโดไซโทซิส (endocytosis)

56. โดย..ครูปินัชยา นาคจารูญ

57. โดย..ครูปินัชยา นาคจารูญ

58. การรักษาดุลภาพของน้้าในพืช
กระบวนการที่เกี่ยวข้อง คือ การคายน้้า
ควบคุมสมดุลระหว่างการคายน้้าผ่านปากใบ และการดูดน้้าที่ราก
ถ้าคายน้้ามากก็ต้องดูดน้้าเข้าทางรากมากเช่นกัน

59. การรักษาดุลภาพของนาในพืช

60. ลักษณะของปากใบ
 ปากใบของพืชประกอบด้วยช่องเล็กๆ ในเนื้อเยื่อชั้นนอกสุดของใบ
มีเซลล์คุม ท้าหน้าที่ปิดและเปิดปากใบ
มีคลอโรฟีลล์ จึงสามารถสังเคราะห์ด้วยแสงได้

61. ลักษณะของปากใบ

62. ลักษณะของปากใบ

63. ลักษณะของปากใบ