translocation in plant

1. การลาเลียงอาหารของพืช
• อาหารที่พืชสร้างขึ้น
ได้แก่ น้าตาล หรือ
สารประกอบชนิดอื่นๆ
• อาหารจะถูกลาเลียง
ไปตามโฟลเอม
(phloem) เพื่อนาไป
เลี้ยงส่วนต่างๆ ของพืช
ที่กาลังจะเจริญ เช่น
บริเวณปลายยอด
บริเวณปลายราก หรือ
บริเวณที่เก็บสะสม
อาหาร เช่น ราก ผล
หรือหัว เป็นต้น By Thanyamon Chaturavitkul

2. การศึกษาการเคลื่อนย้ายอาหารในพืช
จากลักษณะการลาเลียงอาหารของโฟลเอ็ม ได้มีนักวิทยาศาสตร์หลายท่านศึกษาและอธิบายวิธีการ
ลาเลียงอาหาร ดังนี้
• มาร์เซลโล มัลพิจิ (Marcello Malpighi),
1686 ทาการควั่นรอบเปลือกไม้ของลาต้น
เมื่อพืชเจริญระยะหนึ่งพบว่าเปลือกเหนือรอย
ควั่นจะพองออก
• ที จี เมสัน (T.G. Mason) และ อี เจ
มัสเคล (E.J. Maskel), 1928 พบว่าการ
ควั่นเปลือกของลาต้นไม่มีผลต่อการคายน้า
ของพืช แต่มีผลต่อการลาเลียงอาหาร
เนื่องจากไซเล็มยังสามารถลาเลียงน้าได้ ส่วน
เปลือกของลาต้นที่อยู่เหนือรอยควั่นพองออก
เนื่องจากมีการสะสมของน้าตาลที่ไม่สามารถ
ลาเลียงผ่านมายังด้านล่างของต้นไม้ได้ By Thanyamon Chaturavitkul

3. ถ้าควั่นเปลือกของลาต้นตรงบริเวณโคน ?
• อาจทาให้ต้นไม้ตายได้ เพราะไม่สามารถส่งอาหารไปเลี้ยงราก รากจะขาดอาหาร ทาให้รากตาย
จึงไม่สามารถลาเลียงน้าและสารอาหารไปยังส่วนต่างๆ ของพืชได้
• การควั่นต้นไม้นิยมใช้ในการตอนต้นไม้ โดยควั่นบริเวณกิ่ง แล้วขูดเนื้อเยื่อที่ติดกับเนื้อไม้ออกให้
หมด แล้วจึงนาดินเปียกๆ หรือโคลนไปพอก ที่ทาเช่นนี้เพื่อให้กิ่งไม้ที่อยู่เหนือรอยควั่นเป็นแหล่ง
สะสมอาหาร ช่วยทาให้รากแตกออกมาได้ By Thanyamon Chaturavitkul

4. • ซิมเมอร์แมน (Zimmerman) ได้ทาการทดลองโดยใช้เพลี้ยอ่อน โดยให้เพลี้ยอ่อนแทงงวงเข้าไป
ดูดของเหลวจากโฟลเอ็มของพืช พบว่ามีของเหลวไหลมาออกทางก้นของเพลี้ยอ่อน จากนั้นได้วาง
ยาสลบและตัดส่วนปากของเพลี้ยอ่อนออก พบว่ามีของเหลวจากโฟลเอ็มยังคงไหลออกมาตาม
ปากของเพลี้ยอ่อนอยู่ เมื่อเอาของเหลวที่ไหลออกจากงวงไปวิเคราะห์พบว่าส่วนใหญ่เป็น ซูโครส
By Thanyamon Chaturavitkul

5. การศึกษาการลาเลียงน้าตาลโดยใช้สารกัมมันตรังสี 14c
• ใช้สารกัมมันตรังสี คือ 14C ที่อยู่ในรูปของ
สารละลายคาร์บอนไดออกไซด์
• พืชรับ 14CO2 เข้าทางใบ เพื่อใช้ใน
กระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง เพื่อดูว่าส่วนใด
ของพืชจะได้รับสารกัมมันตรังสี โดยให้เพลี้ยอ่อน
แทงงวงเข้าท่อโฟลเอ็มในตาแหน่งต่างๆ กัน
• ทาให้สามารถหาอัตราการเคลื่อนที่ของของ
น้าตาลในโฟลเอ็มได้จากแรงดันภายในซีฟทิวบ์จะ
ดันให้ของเหลวไหลออกมาจากรอยตัดของส่วน
ปาก พบว่าการเคลื่อนที่ของน้าตาลในโฟลเอ็มมี
ความเร็วประมาณ 100 เซนติเมตรต่อชั่วโมง
• การลาเลียงน้าตาลซูโครสเกิดได้ทั้งสองทิศทาง
โดยลาเลียงจากแหล่งสร้าง (Source) ไปยัง
แหล่งใช้ (Sink)
By Thanyamon Chaturavitkul

6. By Thanyamon Chaturavitkul

7. สมมุติฐานการไหลของมวลสาร
(Mass flow hypothesis)
• แอ็นสท์ มึนซ์ (Ernst Munch) อธิบายการ
ลาเลียงอาหารในโฟลเอ็มว่าเกิดจากความแตกต่าง
ของแรงดันใน sieve tube member จาก
บริเวณแหล่งสร้างกับแหล่งรับ
• น้าตาลที่พืชสร้างขึ้นที่บริเวณใบจาก
กระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงจะถูกเปลี่ยนเป็น
น้าตาลซูโครส โดยจะเคลื่อนย้ายจากเซลล์ที่สร้าง
ไปยัง phloem และถูกลาเลียงไปยังส่วนต่าง ๆ
ผ่านทาง sieve tube
• เซลล์ใบมีความเข้มข้นของน้าตาลสูง มีการ
ลาเลียงไปยังเซลล์ข้างเคียง และมีการลาเลียง
ต่อไปยังเซลล์ต่อๆ ไปจนถึงโฟลเอ็ม เกิดแรงดัน
ให้โมเลกุลน้าตาลเคลื่อนไปตามโฟลเอ็ม ไปยัง
เนื้อเยื่อที่มีความเข้มข้นของน้าตาลน้อยกว่า By Thanyamon Chaturavitkul

8. • การลาเลียงซูโครสจากแหล่งสร้างเข้าสู่ sieve-tube ทาให้ความเข้มข้นของสารละลายใน
sieve tube เพิ่มขึ้น น้าจึงออสโมซิสเข้า sieve tube
• sieve tube มีแรงดันเต่งมากขึ้น ดันสารข้างในไปตามท่อ
• เมื่อมาถึงแหล่งรับ แรงดันใน sieve tube ลดลง น้าจะออสโมซิสสู่เซลล์ข้างเคียงที่แหล่งรับ
• น้าเข้าสู่ไซเล็ม ซึ่งจะลาเลียงจากแหล่งรับไปยังแหล่งสร้างอีก
By Thanyamon Chaturavitkul

9. By Thanyamon Chaturavitkul

10. By Thanyamon Chaturavitkul

11. By Thanyamon Chaturavitkul

12. By Thanyamon Chaturavitkul

13. ซูโครส (sucrose)
• พืชลาเลียงอาหารในรูปของซูโครส
• พืชเก็บสะสมอาหารในรูปของแป้ง
แป้ง (starch)
By Thanyamon Chaturavitkul