ууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккккк

1. Маңғыстауоблысы, Қарақияауданы
«Мұнайшы селосының № 5 орта мектебі»КММ
Информатика пәнінің мқғалімі
Аманчаева ЛәззатМухамбеткалиевна
Сабақтың тақырыбы:«Бүкіл әлемге тараған індет»
Сыныбы:7 сынып
Сабақтың мақсаты:
1. оқушыларға салауатты өмір салтын сақтаудың қажеттілігін, зиянды
заттардыңзардаптарынбілуге, жат әдеттерден аулақ болуды үйрету;
2. ой – өрістерін, сана, сезімдерінің, тілдерін, шығармашылықтарын дамыту;
3.адамгершілік пен биік мәдениеттілік қасиеттерді бойынасіңірген жан –
жақты, рухани дамыған тұлғаны тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже: 1. ЖҚТБ туралы ойларынтиянақтайды;
2.ЖҚТБ итермелейтін себептерді анықтай біледі;
3.Салауатты өмір салтын насихаттай алады;
4.Өз болашағына сеніммен қарай алады;
Сабақтың әдісі:Ой қозғау,топтастыру,баяндау,пікірлесу,
Көрнекілігі: суреттер,бейне материалдар.
Сабақтың барысы:
I. “Денсаулық зор байлық” сұрақтар
II. “Есірткі – зиян, есірткі -жау” айдары
IІІ. “Дұрысжолды таңда!
Нашақорлыққажоқ де!” бейнекөрініс
ІV. “Менің өмірім жайқалған гүл”
VI. “Өмір театр”көрініс
VII. “Сандар сөйлейді” айдары
VIII. Қорытынды
«Денісау сәби әротбасының,қуанышы, бақыты.
Ал денсаулығымықты сәби халықтың болашағы, Отанының сенімді
тірегі»
С.Назарбаева
Саламатсыздарма, қымбатты оқушылар! Бүгінгі сабағымыздың
тақырыбы «Бүкіл әлемге тараған індет». Олай болса,
 Денсаулық дегенді қалай түсінесіңдер?
 Денсаулықты сақтау үшін қандай ережелерді орындаукерек?
 Темекі деген не?

2.  Ішімдік деген не?
 Есірткі дегеніміз не?
1 топ – «Темекі», 2 топ – «Ішімдік», 3 топ – «Нашақор» жайында не
білесіңдер? Өз ойларыңды тыңдап көрейік. (оқушылар сөйлейді)
Денсаулық – адамның ең қасиетті де,құнды , қайталанбас,жоғалса
орнынақиындықпен келетін орны толмас асыл қазынасы.Сондай-аққазіргі
таңда адам ағзасына тиер залал да жетерлік.Соның бірі ғасыр індетіне
айналған - нашақорлық.Қазіргі кезде ,әсіресе,жасөспірімдер арасындатемекі
шегу, нашақорлыққа әуестік,маскүнемдікке салыну елең алып отыр.Оларға
қарсы күрес жүргізу негізгі мәселенің біріне айналғаны сөзсіз.
Мағынаны тану
«Есірткі» сөзі гректің «наркео» - тіл күрмелу,сезімнің түршігуі,мания
және мелшию,былай айтқанда «жындану,ақылынанайырылу» деген
мағына береді
Есірткіні тұтыну себебі:
• 1. Әуестік
• 2. Бейтаныс күшті сезімге бөленуді қалайды
• 3.Зерігу,бос уақытты қызықты өткізе алмау
• 4.Жан дүниенің күйзелісі: бақытсыздық,өміріне
қанағаттанбау,күйзеліс,қорқыныш,қиыншылықтарынұмытуғатырысу.
• 5.Өзіне сенімді болмау,өзін ересек,тәуелсіз екенін көрсетуге тырысу
• 6.Ортада бір – біріне еліктеу
Жалпы есірткі заттар адамзатқа өте ерте заманнан белгілі және ол емдік
еліктіргіш құрал ретінде өткен ғасырдыңөзінде – ақ қолданған.
Нашақорлыққа көбінесе жасөспірімдер шалдығады. Нашақор қаражатты
ұрлықпен табуды көздейді, ал ұрпақ жазасыз болмайды. Нашақор ата-анасы
ауқатты жасөспірімдердіесіртікге әуестендіруге , соныңарқасындаөзінің
«қамын» ойлауды мақсат етеді. Нашақордың жасөспірімдер тобына
қосылуыныңсебебіде сол. Ол алдымен наша шегуді немесе ес ауыстыратын
дәрі ішуді ұсынады. Еліктегіш жастар дәм тата бастайды. Бара-бара жастар
нашақорға, есірткінің құлына айналады. Аз уақытқа болсада ләззат
алғанына мәз болам деп, нашақор қатарына қосылғанынбілмей де
қалады.Есірткі түнгі клубтарда, би алаңдарында, тіпті мектептерде де
сатылатын болды.
Ал енді нашақорлықтың адам өміріне тигізер әсері өзімізге
белгілі.Онымен айналысқаннан кейін бұзақылықжасау, қорлық көрсетут.б
жасауға итермелейді.Адам денесі қалжырап, көзібұлдырап,өміргене үшін
келгені беймәлім болады.
Адам баласыныңбойындаөзін-өзі сақтандыратынқасиеттері болады.
Соны дұрыс пайдаланған жөн. Әйтпесе нашаға елігіп,бір сәтте рахат сезімге
алданып, соныңзардабынөмір бойы тартуы мүмкін. Ондаймен
айналысқандар 30 жасқа жетер жетпес өмір сүреді.Бұлайдейтін себебіміз,
бұл жаман нәрсеге адамдар ақылға салмастан желігіп еліктейді де артынан
өзіне қиын болатынынбілмей қалады.

3. Тәуелділік
Статистикалықмәлімет
нашаға тым тәуелді адамдар 30 миллион
марихуана 150 миллион
Есірткі тұтыну жағынан Солтүстік, Орталық және Оңтүстік
Америка, Кариб бассейні аймақтары
Ауғанстан наша өндірісінің 90 пайызын бір өзі
қамтиды.
Қазақстанда нашақорлар саны 54 мыңға жуық
Есірткі ұсынсане істеу қажет?
• Сыпайы түрде бас тарту: «»Тұтынғыңкеле ме?
• Бас тартудың себебін түсіндіру «Неге?»
• Есірткі тұтынатын және таратылатын орындарданаулақ болу.
• Есірткі ұсыныпжатса көңіл аудармау.
• Әңгімені басқа жаққа бұру«Кел рахаттанайық!»
• Есірткі тұтынбайтын адамдарменараласу
“Дұрыс жолды таңда!
Нашақорлыққа жоқ де!” (бейнекөрініс)
«Менің өмірім жайқалған гүл»тақырыбындапостерқорғау.
«Өмір-театр» көрініс көрсету.
Есіртікге елігіп, өзегін өкініш өртеген жанның әңгімесін тыңдап
көрейікші.
Мен кішкентайымнан тұрмыстыңзардабынкөптарттым. Ата-анам
жұмыссызқалып, үйдегі төрт баланы асырауға шамасы келмеді. Кей кезде
үйде қара нанның да болмай қалатын кездеріболады. Әкем ауруға
Физикалық
тәуелділік
Психологиялық
тәуелділік
Мазасыздық Сезімді қайта сезіну
Ұйқысыздық жайсыздық
Қалтырау
Буын ауруы
Құсу
Жүрекқантамыр
Жүйесінің бұзылуы

4. шалдығып,шешем жасынан ерте қартайды.Мұндай жағдайда сабақ оқымақ
түгелі, кейде үйден безіп кеткім келетін. Сөйтіп жүріп бір балалармен
таныстым. Күндекешкілік ермегіміз наша шегіп, бар дауысымызбен
айқайлап ән салып, көшедегі жүргіншілерге тиісу болатын. Осылайнашамен
қалай достасқанымдыбайқамай қалдым. Менің түрімді көріп ата-анамның
тіпті үнжұрғасы түсіпкетті. Бір күні ақша болмай қалып, бір досым аурудың
азабына шыдай алмай көз алдымыздаөліп кетті. Наша табу үшін ұрлық
жасауға көштік. Сөйтіп жүріп қолға да түстім. Менің көрген азабымды
ешкімнің басынабермесін. Енді бостандыққааман-есен шықсам, осы бір
дерттен құтылып, басқа адамдардайжайлы өмір сүріп, жұмыс істеп
бауырларымды асырағым келеді.
Балалар енді ойланып көрейікші кейіпкерімізді нашақорлыққа
итермелеген не? (жұмыссыздық,баланың оқи алмай қалуы,отбасындағы
тұрмыстыңнашарлығы).Егер,балалар,нашақорлар тек тұрмысы ауыр ортада
пайда болады десеңдер екінші кейіпкерімізді тыңдап көріңіздер.
Менің ата-анам өте ауқатты болды.Менің үстімдегі шетелдік киімдерге
барлық балалар қызығыпқарайтын. Қалтамда ақша үнемі жүретін. Ата-анам
үнемі басқа жерлерге сапарғакеткенде, өзім сияқты балаларды жинап алып,
үйдің асатан-кестеңін шығаратынмын. Бір күні сондайбір көңілді кеште
алғаш рет арақтың,нашаның дәмін таттым.Соданбасым айналды да қалды.
Бір-екі рет әкемнен ақша алып,саудагерлерденкөп ақшаға наша сатып
алдым. Соданменде ақша барын білген саудагерлер үйге өздеріәкеліп,тіпті
кейде бағасынжоғарылатуды да шығарды. Бір күні әкем сұрағанақшамды
бермей тауарсыз қалдым. Есімнен танып,құлап қалғанымды көргената-
анам,дәрігер шақыртқанда барып, баласыныңнашақор екендігін білді. Қазір
емделу үстіндемін. Енді ешқашан нашаға қайтып оралмаймындеп ойлаймын.
Екі адам,Екі тағдыр.Балалар,ендіойланып көрейікші екінші
кейіпкерімізді нашақорлыққа итермелеген не?
Нашақорлыққа қарсы жарнама: «Сандарсөйлейді»
1. Жылқыны сеспей қатыру үшін 7-8 тамшы никотин жеткілікті.
2. Егер адам күніне 1 қорап темекі тартса, 1 жылда оныңөкпесіне 1 литр
шайыр жиналады
3. Жылына елімізде 10 тоннадан астам есірткі тәркіленеді..
4. Жүректің ишимиялық ауруынан болатын өлімнің 20%, қатерлі ісік
ауруынан болатын өлімнің 30%, өкпе қатерлі ісігінің 90% темекінің
зардабынанболады екен.
5. Ішімдік адам өмірін 10-15 жылға қысқартады. Себебіоның құрамында
этил спирті бар. Ол аса зиянды химиялық қоспа.
6. Балаларға 10 г арақ, жасөспірімдерге 40-50г арақ қауіпті әсер етіп,
өлімге душар етеді.
7. Маскүнемдердің балаларының 38 % кемтар.
8. Нашақорлардың ең төмен жасы 8-9 жас
Енді балалар,нашақорлық неге апарып соқтырады?Соғанжауап іздейікші.
Зардабы

5. Топтастыру:
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың«Қазақстан - 2050» стратегиясыныңбасым
бағыттарыныңбірі- ұлт денсаулығы. Әр адам өз денсаулығынқұзғыштай
қорысақоғамныңденсаулығына ешқандай қауіп төнбейді. Дені сау ұрпақ-
жарқын болашақтың кепілі.
Жақсылыққа жетем десең,қолыңда,
Бар жақсылық жақсы адамның жолында.
Жаман болыптумайды ешкім анадан,
Жаман адам қайдан шыққан соңында?
Соны ойла да өзіңе-өзің есеп бер,
Көктем-өмір,көкөрім бәйшешектер.
Екі жол бар жағаласып жататын,
Жақсылыққа апаратын жетекке ер.
Оқушылар бүгінгі сабақта саналарыңызғасәл де болса сәуле шаштым
десем мен үшін үлкен мәртебе, сендер үшін өмірлеріңізге түзу жол сілтер
сабақ болғай деген ниетпен сабағымызды аяқтаймыз. Назарларыңызға
рахмет!
Денсаулығын
жоғалту,өлім
Ата-анаңа,
туыстарыңа
қайғы әкелу
Қоғам үшін
керексіздік,жұ
мысқа
жарамсыздық
Ұзақ уақыт
емделу,қаржылай
шығындану
Қылмыс
жасау,жауапқа
тартылу
Нашақорлы
қ
Жұмыссыздық
Маскүнемдік Ортаның
әсері
Ата-ананың
баласына
уақыт бөлмеуі
Рухани құлдырауТұрмыстық
жағдай
Қоғам үшін
керексіздік,жұ
мысқа
жарамсыздық

6. Қарақия ауданы
«Мұнайшы селосы № 5 орта мектеп» КММ
Тақырыбы:

7. Дайындаған:№5 орта мектеп мұғаліміАманчаева Л.М.
2014-2015 оқу жылы