Đọc và phân tích một bài báo khoa học

1. Đọc và phân tích
một bài báo khoa học
Nguyễn Văn Tuấn, Nguyễn Đình Nguyên

2. Mục tiêu bài giảng
• Sau buổi trao đổi này, dự thính viên có
thể:
– Nắm được nguyên tắc căn bản để có thể đọc
được một nghiên cứu dịch tễ học.
– Vận dụng các kiến thức để có thể phê bình
một nghiên cứu dịch tễ học một cách nghiêm
túc.

3. Các bước chính khi phân tích
một nghiên cứu dịch tễ học
Câu hỏi nghiên cứu là gì?
Nghiên cứu này thuộc loại gì?
Đối tượng và lựa chọn đối tượng?
Các đo lường (measurements)?
Nghiên cứu có quan tâm đến
confounder và bias?
Sử dụng phương pháp thống kê
thích hợp?
Kết quả trình bày có rõ ràng.
bám vào mục tiêu nghiên cứu?
Bàn luận có đi vào vấn đề chính,
Thảo luận và giải thích những “bất thường”
quan sát trong quá trình phân tích;
Có nêu ưu, nhược điểm của nghiên cứu?
Kết luận có thoả mãn mục tiêu và
Phù hợp với kết quả nghiên cứu?

4. Nghiên cứu dịch tễ vs. thí nghiệm
• Dịch tễ học không phải là một khoa học phòng thí
nghiệm.
• Không thể lặp lại được một nghiên cứu dịch tễ học
một cách chuẩn xác như một thí nghiệm hoá học.
• Nghiên cứu dịch tễ học chấp nhận những errors và
bias tiềm ẩn, thông qua đó để diễn dịch kết quả.
• Mục đích của đánh giá một nghiên cứu là thông
qua một quy trình đánh giá nghiêm túc để xem các
thông tin được trình bày trong nghiên cứu đó có giá
trị khoa học hay không.

5. Câu hỏi nghiên cứu là gì?
• Câu hỏi nghiên cứu mô tả hay nghiên
cứu phân tích?
Có nghĩa là nghiên cứu này có mục đích
để điều tra một hay nhiều giả thuyết nào
không hay chỉ đơn thuần là một thống kê
mô tả (tần suất bệnh chẳng hạn).
• Câu hỏi nghiên cứu có rõ ràng, mạch lạc
và ngắn gọn không?

6. Mô hình nghiên cứu?
• Đây là loại nghiên cứu gì?
• Loại nghiên cứu này có phù hợp với câu hỏi
nghiên cứu không?
• Đối với giả thuyết mới: mọi loại hình nghiên cứu
đều có thể áp dụng.
• Đối với một vấn đề không mới: nếu đã có một
nghiên cứu có giá trị cao hơn và kết quả rõ ràng,
thì nghiên cứu mới ở bậc thấp hơn sẽ ít có cơ
hội đóng góp thêm vào kho tàng tri thức.

7. Hiệu quả của BCG trong phòng chống bệnh
phong
Tạp chí Y học Thực hành, 10/2001
http://www.cimsi.org.vn/tapchi/tcyhth/nam2001/
bai21-10-2001.htm

8. Mục đích nghiên cứu
Nhận xét:
Mục đích nghiên cứu thích
hợp hơn là: “Đánh giá mối
tương quan giữa tiền sử
tiêm vaccine BCG và nguy
cơ mắc bệnh phong”.
Chính xác hơn: “Đánh giá
mối tương quan giữa nguy
cơ mắc bệnh phong và tiền
sử tiêm chủng vaccine
BCG”
Chúng tôi đã áp dụng
phương pháp "Nghiên cứu
bệnh - chứng" (Case -
control Study) bao gồm các
bệnh nhân phong và các
cặp đối chứng với họ ở các
tỉnh phía Bắc Việt Nam
nhằm mục đích: Đánh giá
hiệu quả của BCG trong
phòng chống bệnh phong.

9. Cách tuyển đối tượng?
• Địa điểm nghiên cứu: cộng đồng, bệnh viện…?
• Nghiên cứu bệnh-chứng: các đối tượng có được
tuyển lựa ngẫu nhiên? Địa điểm nghiên cứu có
tốt không? (Thí dụ cộng đồng tốt hơn bệnh viện).
• Nghiên cứu quan sát: tỷ lệ số đối tượng còn theo
đuổi đến cuối kỳ nghiên cứu?
• Nghiên cứu can thiệp: Các đối tượng có được
sắp xếp ngẫu nhiên vào hai nhóm không?

10. Đo lường (measurements)
• Yếu tố nguy cơ hay biến độc lập: Các yếu tố đó
là gì? Được đo lường như thế nào? Trong
nghiên cứu bệnh-chứng: đo lường yếu tố phơi
nhiễm có độc lập với tình trạng bệnh (case) và
chứng (control)?
• Kết cục (outcome) hay biến phụ thuộc: là gì? Đo
lường như thế nào?
• Cả hai yếu tố nguy cơ và kết cục có non-
different errors hoặc measurement bias?

11. Yếu tố gây nhiễu (confounder)
• Có nhận dạng được các yếu tố gây
nhiễu?
• Có xử lý các yếu tố nhiễu thông qua
thiết kế nghiên cứu hoặc qua phân
tích?
• Các yếu tố nhiễu có được lượng hoá
với non-different errors và
measurement bias?
Tải bản FULL (23 trang): https://bit.ly/3cg8IWd
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

12. Chất liệu và phương pháp
1. Ðối tượng:
a. Bệnh nhân: 90 bệnh nhân
phong đã và đang được điều trị
bằng hóa trị liệu (MDT) tại các tỉnh
miền Bắc, cụ thể:
- Thể ít vi trùng (PB): 60 bệnh
nhân thể I, TT, BT
- Thể nhiều vi trùng (MB): 30
bệnh nhân thể BB, BL, LL
b. Nhóm chứng: 180 người bình
thường (2 chứng cho 1 bệnh
nhân)
Các bệnh nhân phong được
nghiên cứu và nhóm chứng phải
có các đặc điểm tương đối giống
nhau: Tuổi, giới, điều kiện sống...
Nhận xét:
• Không nêu cụ thể đối tượng nghiên cứu lấy
mẫu từ bệnh viện hay cộng đồng hay trong
cộng đồng người bệnh phong (làng nuôi
dưỡng, làng tự lập).
• Thời gian được chẩn đoán bệnh (phong) và
không thấy nêu là phong mới phát (incident)
hay phong đã cũ (prevalent).
• Nêu số lượng bệnh nhân và tỷ lệ kết xứng
nhưng không nêu lý do lấy cỡ mẫu.
• Không định nghĩa và diễn dịch các thể bệnh.
• Không có tiêu chuẩn xác định thế nào là bệnh
nhân phong (vì cho đến nay, chẩn đoán phong
vẫn còn là một vấn đề tranh cãi, cần phải chọn
một tiêu chuẩn xác định).
• Không có tiêu chuẩn loại trừ.
• Không nêu cách thức chọn người chứng.
Tải bản FULL (23 trang): https://bit.ly/3cg8IWd
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

13. Phân tích thống kê
• Nghiên cứu có cân nhắc đến tính cỡ
mẫu ban đầu không?
• Phương pháp thống kê áp dụng có
thích hợp không?
• Hình thức trình bày thống kê có thích
hợp không? Kết quả có nhất quán
không? Đủ để trả lời câu hỏi nghiên cứu
không?
4359153