1. ΔΛΔΝΗ
Γηώξγνο ΢εθέξεο
Σν πνίεκα απηό γξάθηεθε ην 1953 ζηελ Κύπξν, όηαλ απηή αλήθε αθόκε ζηνπο Άγγινπο.΢’
απηό πεξηπιέθνληαη, από ηε κηα κεξηά, νη κύζνη ηνπ Σεύθξνπ θαη ηεο Διέλεο, θαη ππό ηελ
άιιε, ην δξάκα ηνπ ζύγρξνλνπ Διιεληζκνύ, νη πόιεκνη θαη ε κηθξαζηαηηθή θαηαζηξνθή.
΢ύκθσλα κε θάπνηνπο κύζνπο, ν Σεύθξνο, αδειθόο ηνπ Αίαληα θαη γηνο ηνπ Σειακώλα, όηαλ
γύξηζε από ηελ Σξνία ζηε ΢αιακίλα, εθδηώρζεθε από ηνλ παηέξα ηνπ, επεηδή δε
ζπκπαξαζηάζεθε ζηνλ αδειθό ηνπ Αίαληα. (Θπκίδνπκε όηη ν Αίαληαο είρε απηνθηνλήζεη,
γηαηί δελ θαηάθεξε λα πάξεη ηα όπια ηνπ λεθξνύ Αρηιιέα). Σόηε ν Σεύθξνο θαηέθπγε ζηελ
Κύπξν, όπνπ ίδξπζε πόιε κε ην όλνκα ΢αιακίλα. Πεγαίλνληαο όκσο ζηελ Κύπξν, πέξαζε
από ηελ Αίγππην, όπνπ ηπραία ζπλάληεζε ηελ Διέλε, ηελ όκνξθε γπλαίθα ηνπ Μελέιανπ, γηα
ηελ νπνία έγηλε ν πόιεκνο ηεο Σξνίαο. Έηζη απνδείρζεθε όηη ν πόιεκνο απηόο δελ έγηλε γηα
ηελ πξαγκαηηθή Διέλε, αιιά γηα έλα νκνίσκα πνπ έδσζε ε Αθξνδίηε ζηνλ Πάξε. Όινη νη
ζθνησκνί έγηλαλ άδηθα...
Ννεκαηηθή απόδνζε
Ο πνηεηήο, πνπ ηαπηίδεηαη κε ην κπζηθό Σεύθξν, βξίζθεηαη ζηελ Κύπξν, ζηηο Πιάηξεο.
Σ’ αεδόληα δελ ηνλ αθήλνπλ λα θνηκεζεί. Μνλνινγώληαο δειώλεη όηη έδεζε ηε
δσή ηνπ αθνύγνληαο πξσηάθνπζηα νλόκαηα, βιέπνληαο θαηλνύξηνπο ηόπνπο θαη θαηλνύξηεο
ηξέιεο αλζξώπσλ θαη ζεώλ. Σειηθά ε κνίξα ηνπ ηνλ νδήγεζε ζηελ Κύπξν.
Βιέπνληαο ην θεγγάξη λα αιιάδεη ηελ εηθόλα ηνπ έλαζηξνπ νπξαλνύ, ν πνηεηήο αλαξσηηέηαη
γηα ηελ αιήζεηα. Σα αεδόληα ηνπ ζπκίδνπλ κηαλ άιιε βξαδηά, όηαλ ζηελ Αίγππην θάπνηεο
ζθιάβεο ΢παξηηάηηζζεο άξρηζαλ λα ζξελνύλ, θη αλάκεζά ηνπο αλαγλώξηζε ηελ Διέλε.
Φώλαδε απηή πσο πνηέ δελ πάηεζε ζηελ Σξνία. Σόηε ν Σεύθξνοδηαπίζησζε όηη ε όκνξθε
γπλαίθα ήηαλ πξάγκαηη εθεί θη όηη ζηελ Σξνία πήγε έλα είδσιό ηεο. Με έλαλ ίζθην πιάγηαδε ν
Πάξεο, γηα έλαλ ίζθην ζθάδνληαλ νη Αραηνί. Σόζνο πόλνο, ηόζνη λεθξνί γηα έλα πνπθάκηζν
αδεηαλό, γηα κηαλ νπηαζία... Γηα έλα παξακύζη ράζεθαλ ηόζεο δσέο... Σν εξώηεκα όκσο είλαη
αλ ήηαλ πξάγκαηη παξακύζη απηόο ν πόιεκνο ή αλ θάπνηε νη άλζξσπνη μαλαπέζνπλ ζύκαηα
ηνπ παιηνύ δόινπ ησλ ζεώλ. Ίζσο ύζηεξα από πνιιά ρξόληα, θάπνηνο πνπ είδε ρηιηάδεο
θνξκηά λα ράλνληαη, ίζσο μαλαθνύζεη πσο ηόζνο πόλνο, ηόζεο δσέο ράζεθαλ άδηθα, γηα έλα
πνπθάκηζν αδεηαλό, γηα κηαλ Διέλε.
Πλάτρες, Κύπρος
΢ρόιηα
1. «Σ’ αεδόληα δε ζ’ αθήλνπλε λα θνηκεζείο ζηηο Πιάηξεο
Μ’ απηά ηα ιόγηα ν πνηεηήο δειώλεη ηελ πλεπκαηηθή ηνπ εγξήγνξζε

2. θαη αλεζπρία. Γηαθαηέρεηαη από ζπλαηζζήκαηα αγσλίαο θαη αλεζπρίαο
γηα ην κέιινλ ηνπ ειιεληζκνύ θαη εηδηθόηεξα ηνπ θππξηαθνύ.
2. Πνύ είλ’ ε αιήζεηα;
Η εηθόλα ηνπ θεγγαξηνύ πνπ αιιάδεη ηελ όςε ηνπ έλαζηξνπ
νπξαλνύ, αθνύ θξύβεη ην θσο ησλ αζηεξηώλ, θάλεη ηνλ πνηεηή λα αλαξσηηέηαη
πνύ βξίζθεηαη ε αιήζεηα. Δίλαη άξαγε νη άλζξσπνη ζε ζέζε λα γλσξίδνπλ ηελ
αιήζεηα ή κήπσο απηό πνπ ζεσξνύλ αιήζεηα δελ είλαη ηίπνηε άιια από έλα σξαίν
ςέκα; Αθξηβώο όπσο ην θεγγάξη δεκηνπξγεί ηελ ςεπδαίζζεζε όηη εμαθαλίδνληαη
ηα άζηξα...
3. «ηόζνο πόλνο... γηα κηαλ Διέλε» (ζη. 66-68):
Ο πνηεηήο μεθεύγεη από ηε ζπγθεθξηκέλε
πεξίπησζε ηνπ ηξσηθνύ πνιέκνπ. Γεληθεύνληαο ην ζέκα ηνπ αλαξσηηέηαη
κήπσο ηειηθά νη αιήζεηεο ζηηο νπνίεο πηζηεύνπλ νη άλζξσπνη θαη γη’ απηέο
ζπζηάδνπλ ηηο δσέο ηνπο, κήπσο νη αιήζεηεο απηέο είλαη έλα κεγάιν ςέκα.
Ίζσο ζην κέιινλ ε εκπεηξία ηνπ Σεύθξνπ επαλαιεθζεί μαλά. Ίζσο θάπνηνο
άιινο πνπ πίζηεςε ζε κηαλ ηδέα, ζε έλα ηδαληθό θαη αγσλίζηεθε γη’ απηό, ίζσο
κάζεη θάπνηε όηη αγσλίζηεθε γηα θάηη ςεύηηθν, γηα κηα θαηλνύξηα απάηε ησλ ζεώλ.
Έηζη ην πνίεκα θαη ην ζέκα ηνπ απνθηνύλ ραξαθηήξα παλαλζξώπηλν. Ο
πνηεηήο πξνβιεκαηίδεηαη πάλσ ζηε κνίξα ηνπ αλζξώπνπ θαη ζην πεξηερόκελό
ηεο «αιήζεηαο» ηνπ.
Αλ ζπλδέζνπκε ην πνίεκα κε ηελ επνρή πνπ γξάθηεθε - ιίγν πξηλ μεζπάζεη ν
θππξηαθόο αγώλαο γηα ηελ απειεπζέξσζε από ηνπο Άγγινπο - βξίζθνπκε όηη νη
πξνβιεκαηηζκνί απηνί αλαθέξνληαη ζπγθεθξηκέλα ζηνλ αγώλα ησλ Κππξίσλ γηα
ειεπζεξία.
Οη ελόηεηεο ηνπ θεηκέλνπ είλαη νη εμήο:
1ε ελόηεηα (ζη. 1-9): «Σ’ αεδόληα... Πιάηξεο»: Ο πνηεηήο-Σεύθξνο δελ κπνξεί λα θνηκεζεί,
ιόγσ ησλ αεδνληώλ.
2ε ελόηεηα (ζη. 10-22): «Πνηεο είλαη... μαζηόρεζε»: Η κνίξα ηνπ πνηεηή-Σεύθξνπ θαη ην
θεγγάξη, πνπ όια η’ αιιάδεη, ηνλ θάλνπλ λα αλαξσηηέηαη πνηα είλαη ε αιήζεηα.
3ε ελόηεηα (ζη. 23-31): «Αεδόλη.. Σξνία»: Ο ζξήλνο ησλ ΢παξηηαηηζζώλ θαη ε ζπλάληεζε κε
ηελ Διέλε.
4ε ελόηεηα (ζη. 32-41): «Με ην βαζύ... δέθα ρξόληα»: Η πεξηγξαθή ηεο Διέλεο θαη ε
απνθάιπςε ηεο απάηεο.
5ε ελόηεηα (ζη. 42-53): «Μεγάινο πόλνο... Πιάηξεο»: Ο αλζξώπηλνο πόλνο ήηαλ κεγάινο.
6ε ελόηεηα (ζη. 54-68): «Γαθξπζκέλν πνπιί... Διέλε»: Η κνίξα ησλ αλζξώπσλ ζηνπο
πνιέκνπο.
ΣΔΧΝΟΣΡΟΠΙΑ
΢πλεηξκνί: Σελ ηερληθή ησλ ζπλεηξκώλ ηελ ρξεζηκνπνηεί ζ πνηεηήο πνιύ ζπρλά
θαη ζ’ απηό ην πνίεκα. Έηζη ηα αεδόληα ζπκίδνπλ ζηνλ πνηεηή-Σεύθξν κηαλ άιιε
βξαδηά, όηαλ ην είρε μαλαθνύζεη λα θειαεδνύλ θάπνπ ζηελ Αίγππην. Μ’ απηόλ ηνλ
ηξόπν ν πνηεηήο, ρξεζηκνπνηώληαο έλα ηπραίν άθνπζκα, κηα εηθόλα ή κηα ζθέςε,
πεξλά ζε θάηη άιια, δίλνληαο έηζη ώζεζε ζηελ εμέιημε ηεο αθήγεζεο.
΢πκβνιηζκνί: Ο ΢εθέξεο ρξεζηκνπνηεί πνιιά ζύκβνια, νλόκαηα θαη ζέκαηα, όπσο
ε Διέλε, ε Σξνία θαη ν ηξσηθόο πόιεκνο, γηα λα ππνδειώζεη άιιεο θαηαζηάζεηο,
ηέηνηεο πνπ λα αθνξνύλ ηελ Διιάδα θαη ηνλ άλζξσπν γεληθόηεξα. Έηζη,
ελώ κηιά γηα ηνλ ηξσηθό πόιεκν, αλαθέξεηαη ζηνπο πνιέκνπο γεληθά. Η κνίξα ηνπ
Σεύθξνπ είλαη ε κνίξα νπνηνπδήπνηε αλζξώπνπ.
Μεηαθνξέο: «ζηνλ αλαζαζκό ησλ θύιισλ», «ηε κνπζηθή δξνζηά ηνπ δάζνπο»,
«κέζα ζηε λπρησκέλε κλήκε», «ην πηθξό ηξηθύκηζκα», «ηνλ ήιην ζηα καιιηά», «ίζθηνη
θαη ρακόγεια παληνύ», «ζηα ζαγόληα ηεο ζάιαζζαο», «δαθξπζκέλν πνπιί».
Παξνκνηώζεηο: «ζαλ Αθξνδίηε», «ζαλ ην ζηηάξη».

3. ΔΡΩΣΗ΢ΔΙ΢ ηνπ ΢ρ. Βηβιίνπ
1η: Ποιο μέζο σπηζιμοποιεί ο ποιηηήρ για να θέζει ζε κίνηζη ηη μνήμη και
ηιρ ζκέτειρ ηος Τεύκπος;
Σν κέζν πνπ ρξεζηκνπνηεί ν πνηεηήο είλαη ην θειάεδεκα ηνπ αεδνληνύ. Απηό θξαηάεη
άγξππλν ηνλ Σεύθξν θαη αλήζπρν ηνλ πνηεηή.
2η: Ποια είναι η αθοπμή πος γεννά ζηον Τεύκπο ηην αμθιβολία για ηην αλήθεια
ζηο ζηίσο 20;
Η αθνξκή, πνπ θάλεη ηνλ Σεύθξν λα αλαξσηηέηαη πνηα είλαη ε αιήζεηα, είλαη ην θεγγάξη πνπ
αλεβαίλεη ζηνλ νπξαλό ζαλ Αθξνδίηε θαη αιιάδεη ηελ όςε ηνπ ζηεξεώκαηνο, θξύβνληαο
θάπνηα άζηξα. Σν θεγγάξη δεκηνπξγεί ςεπδαηζζήζεηο θαη ν Σεύθξνο αλαξσηηέηαη κήπσο θαη
νη «αιήζεηεο» ησλ αλζξώπσλ είλαη θαη απηέο ςεπδαηζζήζεηο.
3η: Γιαηί ο ποιηηήρ δίνει έκηαζη ζηην πεπιγπαθή ηηρ Ελένηρ ζηοςρ ζηίσοςρ
32-36; Να κάνεηε ζύγκπιζη με ηο ζηίσο 40, ηι παπαηηπείηε;
΢ηνπο ζηίρνπο απηνύο ππάξρεη κηα αληίζεζε. Από ηε κηα κεξηά βιέπνπκε ηελ πξαγκαηηθή
Διέλε, ε νπνία βξίζθεηαη ζηελ Αίγππην, ελώ από ηελ άιιε, ν Πάξεο θαη νη Αραηνί
πνιεκνύζαλ γηα έλαλ ίζθην. Αιινύ βξίζθεηαη ε αιήζεηα θαη αιινύ νη ςεπδαηζζήζεηο ησλ
αλζξώπσλ. Τα ιδανικά, οι ιδέερ και οι αξίερ αποδείσνονηαι πολύ εύκολα τεύηικα
οπάμαηα. Οι πόλεμοι γίνονηαι άδικα, αθού η αλήθεια βπίζκεηαι αλλού.
4η: Ποιο είναι ηο επιμύθιο ζηο οποίο καηαλήγει ο Τεύκπορ με αθοπμή ηο μύθο
ηος ηπυικού πολέμος;
Ο Σεύθξνο θαηάιαβε πόζν άδηθνο ήηαλ ν ηξσηθόο πόιεκνο, αθνύ θαη νη δύν πιεπξέο
Αραηνί θαη Σξώεο, ζθνηώζεθαλ γηα κηα Διέλε-νπηαζία. Αλαξσηηέηαη ινηπόλ κήπσο
όινη νη πόιεκνη γίλνληαη γηα ηδαληθά απαηειά, ςεύηηθα. Έηζη ην πνίεκα απνθηά αληηπνιεκηθό
πεξηερόκελν.
5η: Μποπείηε να πποζδιοπίζεηε ζημεία ηος ποιήμαηορ, όπος πίζυ από ηα λόγια ηος
Τεύκπος ακούηε εςκπινέζηεπα ηη θυνή ηος Σεθέπη;
Οη εκπεηξίεο ηνπ ΢εθέξε ζπκπίπηνπλ ζε πνιιά ζεκεία κε ηηο εκπεηξίεο ηνπ Σεύθξνπ.
Καη ν πνηεηήο έδεζε ηνλ πόλν ηνπ μεξηδσκνύ από ηελ παηξίδα ηνπ, ηε Μηθξαζία.
Καη ν πνηεηήο έδεζε αξγόηεξα ζηελ Κύπξν. Έηζη, ηαύηηζε ηνπ πνηεηή κε ηνλ Σεύθξν
παξαηεξείηαη ζηνπο παξαθάησ ζηίρνπο.
α) «Σ’ αεδόληα δε ζ’ αθήλνπλε λα θνηκεζείο ζηηο Πιάηξεο».
β) «Έδεζα ηε δσή κνπ... ή ησλ ζεώλ».
γ) «Σν ξηδηθό κνπ, ελόο αλζξώπνπ πνπ μαζηόρεζε».
δ) «Μεγάινο πόλνο είρε πέζεη ζηελ Διιάδα».
ε) «Πσο θάπνηνο άιινο Σεύθξνο, ύζηεξα από ρξόληα, γηα έλα πνπθάκηζν αδεηαλό,
γηα κηαλ Διέλε».

4. Η Ειέλε ηες Τροίας, Ε.Μόργθαλ
ΕΛΕΝΗ
ΣΕΤΚΡΟ΢ ... εο γελ ελαιίαλ Κύπξνλ νπ κ' εζέζπηζελ
νηθείλ Απόιισλ, όλνκα λεζησηηθόλ
΢αιακίλα ζέκελνλ ηεο εθεί ράξηλ πάηξαο.
..............................................................
ΕΛΕΝΗ: Οπθ ήιζνλ εο γελ Σξσάδ' , αιι' είδσινλ ήλ.
.............................................................
ΑΓΓΕΛΟ΢: Ση θήο;
Νεθέιεο άξ' άιισο είρνκελ πόλνπο πέξη;
ΕΤΡΙΠΙΔΗ΢, ΕΛΕΝΗ

5. "Σ' αεδόληα δε ζ' αθήλνπλε λα θνηκεζείο ζηηο Πιάηξεο''.
Αεδόλη ληξνπαιό, κεο ζηνλ αλαζαζκό ησλ θύιισλ,
ζύ πνπ δσξίδεηο ηε κνπζηθή δξνζηά ηνπ δάζνπο
ζηα ρσξηζκέλα ζώκαηα θαη ζηηο ςπρέο
απηώλ πνπ μέξνπλ πσο δε ζα γπξίζνπλ.
Σπθιή θσλή, πνπ ςειαθείο κέζα ζηε λπρησκέλε κλήκε
βήκαηα θαη ρεηξνλνκίεο. δε ζα ηνικνύζα λα πσ θηιήκαηα.
θαη ην πηθξό ηξηθύκηζκα ηεο μαγξηεκέλεο ζθιάβαο.
"Σ' αεδόληα δε ζ' αθήλνπλε λα θνηκεζείο ζηηο Πιάηξεο".
Πνηεο είλαη νη Πιάηξεο; Πνηνο ην γλσξίδεη ηνύην ην λεζί;
Έδεζα ηε δσή κνπ αθνύγνληαο νλόκαηα πξσηάθνπζηα:
θαηλνύξγηνπο ηόπνπο, θαηλνύξγηεο ηξέιεο ησλ αλζξώπσλ
ή ησλ ζεώλ.
ε κνίξα κνπ πνπ θπκαηίδεη
αλάκεζα ζην ζηεξλό ζπαζί ελόο Αίαληα
θαη κηαλ άιιε ΢αιακίλα
κ' έθεξε εδώ ζ' απηό ην γπξνγηάιη.
Σν θεγγάξη
βγήθε απ' ην πέιαγν ζαλ Αθξνδίηε.

6. ζθέπαζε η' άζηξα ηνπ Σνμόηε, ηώξα πάεη λα 'βξεη
ηελ θαξδηά ηνπ ΢θνξπηνύ, θη όια η' αιιάδεη.
Πνύ είλαη ε αιήζεηα;
Ήκνπλ θη εγώ ζηνλ πόιεκν ηνμόηεο.
ην ξηδηθό κνπ, ελόο αλζξώπνπ πνπ μαζηόρεζε*.
Αεδόλη πνηεηάξε,
ζαλ θαη κηα ηέηνηα λύρηα ζη' αθξνζαιάζζη ηνπ Πξσηέα
ζ' άθνπζαλ νη ζθιάβεο ΢παξηηάηηζζεο θη έζπξαλ ην ζξήλν,
θη αλάκεζό ηνπο-πνηνο ζα ην 'ιεγε-ε Ειέλε!
Απηή πνπ θπλεγνύζακε ρξόληα ζην ΢θάκαληξν.
Ήηαλ εθεί, ζηα ρείιηα ηεο εξήκνπ. ηελ άγγημα, κνπ κίιεζε:
"Δελ είλ' αιήζεηα, δελ είλ' αιήζεηα" θώλαδε.
"Δελ κπήθα ζην γαιαδόπισξν θαξάβη.
Πνηέ δελ πάηεζα ηελ αληξεησκέλε Σξνία".
Με ην βαζύ ζηεζόδεζκν, ηνλ ήιην ζηα καιιηά, θη απηό
ην αλάζηεκα
ίζθηνη θαη ρακόγεια παληνύ
ζηνπο ώκνπο ζηνπο κεξνύο ζηα γόλαηα.
δσληαλό δέξκα, θαη ηα κάηηα
κε ηα κεγάια βιέθαξα,

7. ήηαλ εθεί, ζηελ όρζε ελόο Δέιηα.
Καη ζηελ Σξνία;
Σίπνηε ζηελ Σξνία-έλα είδσιν.
Έηζη ην ζέιαλ νη ζενί.
Κη ν Πάξεο, κ' έλαλ ίζθην πιάγηαδε ζα λα ήηαλ πιάζκα
αηόθην.
θη εκείο ζθαδόκαζηαλ γηα ηελ Ειέλε δέθα ρξόληα .
Μεγάινο πόλνο είρε πέζεη ζηελ Ειιάδα.
Σόζα θνξκηά ξηγκέλα
ζηα ζαγόληα ηεο ζάιαζζαο ζηα ζαγόληα ηεο γεο.
ηόζεο ςπρέο
δνζκέλεο ζηηο κπιόπεηξεο, ζαλ ην ζηηάξη.
Κη νη πνηακνί θνπζθώλαλ κεο ζηε ιάζπε ην αίκα
γηα έλα ιηλό θπκάηηζκα γηα κηα λεθέιε
κηαο πεηαινύδαο ηίλαγκα ην πνύπνπιν ελόο θύθλνπ
γηα έλα πνπθάκηζν αδεηαλό, γηα κηαλ Ειέλε.
Κη ν αδεξθόο κνπ;
Αεδόλη αεδόλη αεδόλη,
η' είλαη ζεόο; ηη κε ζεόο; θαη ηη η' αλάκεζό ηνπο;
"Σ' αεδόληα δε ζ' αθήλνπλε λα θνηκεζείο ζηηο Πιάηξεο".

8. Δαθξπζκέλν πνπιί,
ζηελ Κύπξν ηε ζαιαζζνθίιεηε
πνπ έηαμαλ γηα λα κνπ ζπκίδεη ηελ παηξίδα,
άξαμα κνλαρόο κ' απηό ην παξακύζη,
αλ είλαη αιήζεηα πσο απηό είλαη παξακύζη,
αλ είλαη αιήζεηα πσο νη άλζξσπνη Δε ζα μαλαπηάζνπλ
ηνλ παιηό δόιν ησλ ζεώλ.
αλ είλαη αιήζεηα
πσο θάπνηνο άιινο Σεύθξνο, ύζηεξα από ρξόληα,
ή θάπνηνο Αίαληαο ή Πξίακνο ή Εθάβε
ή θάπνηνο άγλσζηνο, αλώλπκνο πνπ σζηόζν
είδε έλα ΢θάκαληξν λα μερεηιάεη θνπθάξηα,
δελ ην 'ρεη κεο ζηε κνίξα ηνπ λ' αθνύζεη
καληαηνθόξνπο πνπ έξρνπληαη λα πνύλε
πσο ηόζνο πόλνο ηόζε δσή
πήγαλ ζηελ άβπζζν
γηα έλα πνπθάκηζν αδεηαλό γηα κηαλ Ειέλε.

9. ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
*Σνμόηεο πνπ μαζηόρεζε: έραζε ην ζηόρν ηνπ, απέηπρε: Ο Σεύθξνο
απέηπρε λα ζθνηώζεη ηνλ Έθηνξα, απέηπρε λα απνηξέςεη ηνλ αδειθό ηνπ από
ηελ απηνθηνλία, απέηπρε λα πείζεη ηνλ παηέξα ηνπ γηα ηελ ηηκηόηεηα ησλ
πξνζέζεσλ ηνπ.Αλαινγηθά ν πνηεηήο αηζζάλεηαη ζπρλά ζε όηη μαζηνρεί ζε
ό,ηη αθνξά ηε δσή ηνπ, ην έξγν ηνπ ή ηηο πξνζέζεηο ηνπ.
Το ποίεκα βαζίδεηαη ζηελ παραιιαγή ηοσ κύζοσ ηες Ειέλες όπως ηελ
παροσζίαζε ο Εσρηπίδες ζηελ οκώλσκε ηραγωδία ηοσ, ποσ παροσζηάζηεθε
ζηελ Αζήλα ηο 412 π.Χ. κεηά ηε Σηθειηθή θαηαζηροθή. Σύκθωλα κ' ασηόλ, ο
Τρωηθός Πόιεκος έγηλε γηα έλα θάληαζκα ηες βαζίιηζζας Ειέλες, αθού ε
πραγκαηηθή είτε θσγαδεσηεί ζηελ Αίγσπηο. Όιε εθείλε ε περηπέηεηα γηα ηο
ηίποηε!
Ελένη και Πάρης (Jacques-Louis David-1788- Louvre, Παρίσι

10. Η "Ελένη" με τη ματιά του Ν.Καζαντζάκη
Αναυορά στον Γκρέκο
Ο Ν.Καδαληάθεο ζηνλ Σαΰγεην θαη ζηε ΢πάξηε ζηνράδεηαη γηα ηνλ
άλζξσπν θαη ηνλ ηόπν...
Είλαη άξαγε ε πεδηάδα εηνύηε ηεο ΢πάξηεο ηόζν ηξπθεξή θαη θηιήδνλε,
ηόζν κεζπζηηθά κπξίδνπλ νη ξνδνδάθλεο ηεο, ή κήπσο όιε εηνύηε ε γνεηεία
αλαβξύδεη από ην πνιπθίιεην, ην πνιππιάλεην ζώκα ηεο Ειέλεο; ΢ίγνπξα ν
Επξώηαο δε ζα 'ρε ηε ζεκεξηλή απνπιαλεηηθή ράξε ηνπ αλ δελ έζκηγε ζαλ
παξαπόηακνο κε ηνλ αζάλαην κύζν ηεο Ειέλεο. Γηαηί θαιά ην μέξνπκε:
ρώκαηα, ζάιαζζεο, πνηάκηα ζκίγνπλ κε αγαπεκέλα κεγάια νλόκαηα θαη
ρύλνπληαη, αρώξηζηα πηα, κέζα ζηελ θαξδηά καο. Πεξπαηάο ζηνπο ηαπεηλνύο
όρηνπο ηνπ Επξώηα θαη ληώζεηο ηα ρέξηα ζνπ, ηα καιιηά ζνπ, νη ζηνραζκνί ζνπ
λα κπιέθνπληαη κέζα ζην άξσκα κηαο γπλαίθαο θαληαζηηθήο, πνιύ πην
αιεζηλήο, πνιύ πην ρεξνπηαζηήο από ηε γπλαίθα πνπ αγαπάο θη αγγίδεηο.
Πλίγεηαη ζήκεξα ν θόζκνο αηό αίκα, ηα πάζε μεζπνύλ κέζα ζηελ Κόιαζε ηεο
ζύγρξνλεο αλαξρίαο, θη ε Ειέλε ζηέθεηαη αζάλαηε, αλέγγηρηε, κέζα ζηνλ
αέξα ησλ εμαίζησλ ζηίρσλ, αζάιεπηε, θαη κπξνζηά ηεο ξέεη ν ρξόλνο..
Σν ρώκα κύξηδε, θη από ηνπο ιεκνλαλζνύο θξέκνπληαλ ζηάιεο δξνζνύια
θαη παηρλίδηδαλ ζηνλ ήιην. Άμαθλα αλάιαθξν αγεξάθη θύζεμε, θη έλαο αλζόο
ρηύπεζε ην κέησπν κνπ θαη κε ξάληηζε- αλαηξίρηαζα ζα λα κε άγγημε αόξαην
ρέξη, θη όιε ε γεο κνπ θάληαμε ζαλ ηελ Ειέλε, γεινθιακέλε, ληόινπζηε.
Αλαζήθσλε ηα θεληεκέλα κε ιεκνλαλζνύο πέπια θαη κε ηελ απαιάκε ζην
ζηόκα, νινέλα αλαλενύκελε παξζέλα, αθνινπζνύζε έλαλ άληξα, ηνλ πην

11. δπλαηό, θη σο ζήθσλε ην ρηνλαζηξάγαιν πόδη, έιακπε ε ζηξνγγπιή παηνύζα
ηεο αηκαησκέλε.
Ση ζα 'ηαλ ε Ειέλε εηνύηε αλ δελ πεξλνύζε απνπάλσ ηεο ε πλνή ηνπ
Οκήξνπ; Μηα σξαία γπλαίθα, όπσο αλαξίζκεηεο άιιεο, πνπ πέξαζαλ από ηε
γεο θαη ράζεθαλ. Θα ηελ έθιεςαλ, όπσο θιεθηνύλ αθόκα ζπρλά ηηο όκνξθεο
θνπέιεο ζηα βνπλίζηα ρσξηά καο. Κη αλ αθόκα ε αξπαγή απηή άλαςε πόιεκν,
όια, θαη πόιεκνο θαη γπλαίθα θαη ζθαγή, ζα ράλνπληαλ αλ δελ άπισλε ην ρέξη
ηνπ λα ηα ζώζεη ν Πνηεηήο. ΢ηνλ πνηεηή ρξσζηάεη ηε ζσηεξία ηεο ε Ειέλε·
ζηνλ Όκεξν ρξσζηάεη θη ε κηθξή ηνύηε ξεκαηηά ηνπ Επξώηα ηελ αζαλαζία
ηεο.
Οπτικοακουστικό υλικό:
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=AVafJdg
qkU4
Ελδηαθέξνπζα θαη ε παξαγσγή ηεο εθπαηδεπηηθήο ηειεόξαζεο γηα ηελ
"Ειέλε".
Σξεηο θίινη θηάλνπλ ζηε ΢πάξηε γηα λα δνπλ ην Μελέιαν. ΢πλαληνύλ έλα
θνξίηζη, ηελ Ειέλε. Με ηε ζπληξνθηά ηεο θαη ηελ πεξηήγεζε ζην ρώξν,
αλαθαιύπηνπλ ηα πξόζσπα ηεο Ειέλεο ηεο ΢πάξηεο, όπσο απηά
δηαγξάθνληαη ζηνλ Όκεξν, ζην ΢ηεζίρνξν, ζηνλ Ηξόδνην, ζηνλ Αηζρύιν, ζηνλ
Επξηπίδε, ζηνπο λενέιιελεο πνηεηέο. Σν απξνζδόθεην ηέινο ηεο πεξηήγεζεο
αθήλεη αλνηρηό ην κύζν ηεο Ειέλεο γηα θαηλνύξγηεο πξνζεγγίζεηο.
Δείηε ηελ εδώ
http://www.edutv.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=429&
Itemid=150