1. Η ΦΩΡΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΩΠΩΝ
Επόκελνο ζηαζκόο ηνπο ήηαλ ε ρώξα ησλ Κσκλώπων. Απηνί ήηαλ γηγαληόκνξθα
πιάζκαηα κ' έλα ηεξάζηην κάηη ζην κέησπν. Η δσή ηνπο θπξηαξρνύληαλ από ηελ
άινγε βία. Δε γλώξηδαλ ηελ θαιιηέξγεηα ηεο γεο, όκσο ηα πάληα θύηξσλαλ από κόλα
ηνπο, ην ζηάξη, ην θξηζάξη θαη η' ακπέιηα. Η πνιηηηθή νξγάλσζε ήηαλ αλύπαξθηε θαη
δελ είραλ λόκνπο. Καηνηθνύζαλ ζηηο πιαγηέο ησλ βνπλώλ, κέζα ζηηο ζπειηέο, ρσξίο
λα έρνπλ πνιιέο ζρέζεηο κεηαμύ ηνπο. Αζρνινύληαλ κόλν κε ηελ εθηξνθή ησλ
θνπαδηώλ ηνπο.
Αξρηθά, νη Ιζαθήζηνη άξαμαλ ηα πινία ηνπο ζ' έλα κηθξό λεζάθη, θνληά ζην ιηκάλη ηεο
ρώξαο ησλ Κπθιώπσλ. Έλα λεζί απάηεην, γηαηί νη Κύθισπεο δε γλώξηδαλ ηελ ηέρλε
ηεο λαπζηπινΐαο, ώζηε λα θηάζνπλ εθεί, ήηαλ γεκάην κε δέληξα θαη θνπάδηα από
γίδεο. Τν ρώκα ήηαλ πνιύ εύθνξν, κα θαλέλαο δελ ππήξρε λα ην θαιιηεξγήζεη.
Έθηαζαλ ζην κηθξό ιηκαλάθη ηνπ λεζηνύ λύρηα. Μόιηο βγήθαλ ζηε ζηεξηά
θαηαζθήλσζαλ ζηελ αθξνγηαιηά λα μαπνζηάζνπλ θαη λα θνηκεζνύλ. Τελ επόκελε
κέξα βγήθαλ γηα θπλήγη. Τα ζεξάκαηα ήηαλ πινύζηα θαη έζηεζαλ ακέζσο γιέληη κε
ςεηέο γίδεο θαη θξαζί πνπ είραλ αθόκε από ηνπο Κίθνλεο. Έηζη, έηξσγαλ θαη έπηλαλ
ραξνύκελνη κέρξη ην βξάδπ.
Μόιηο μεκέξσζε ε απγή, ν Οδπζζέαο
απνθάζηζε λα πάεη ζηελ απέλαληη αθηή θαη
λα εμεξεπλήζεη ηελ πεξηνρή, κα κόλν κε ην
δηθό ηνπ πινίν. Οη ππόινηπνη, έδσζε εληνιή,
λα πεξηκέλνπλ ζην λεζάθη. Σαλ έθηαζαλ
ζηελ αθξνγηαιηά έκεηλαλ έθπιεθηνη απ' απηό
πνπ αληίθξηζαλ. Υπήξρε εθεί θνληά κηα
ζπειηά θαη γύξσ γύξσ θνπάδηα
γηδνπξόβαηα. Η απιή ήηαλ θξαγκέλε κε
ηεξάζηηεο πέηξεο, κεγάια πεύθα θαη ςειέο
βειαληδηέο. Μέζα θαζόηαλ έλα ηεξάζηην
πιάζκα, αιιόθνην θαη θνβεξό. Απηόο ήηαλ
ν Κύθισπαο Πολύφημος, ν γηνο ηνπ
Πνζεηδώλα θαζόηαλ κόλνο ηνπ θαη έβνζθε
ηα θνπάδηα ηνπ. Τόηε ν Οδσσσέας πήξε
καδί ηνπ ηνπο δώδεθα θαιύηεξνπο
ζπληξόθνπο ηνπ θαζώο θαη έλα αζθί από ην
γιπθόπηνην θξαζί πνπ ηνπ ράξηζε ν
Μάρωνας θαη δηάθνξα ηξόθηκα. Έθηαζαλ
ζηε ζπειηά ρσξίο λα ηνπο πάξεη είδεζε ν
Κύθισπαο πνπ ήηαλ απαζρνιεκέλνο κε ηα
θνπάδηα ηνπ.
Μπήθαλ κέζα θαη αληίθξηζαλ πνιπάξηζκεο θαξδάξεο γεκάηεο γάια θαη πεγκέλν ηπξί.
Οη ζύληξνθνη θνβηζκέλνη ήζειαλ λα πάξνπλ όζν πεξηζζόηεξα ηξόθηκα κπνξνύζαλ

2. θαη λα θύγνπλ ακέζσο. Όκσο ν Οδπζζέαο ήζειε λα γλσξίζεη ηνλ Κύθισπα θαη
πίζηεπε πσο ζα έπαηξλε απ' απηόλ δώξα θηινμελίαο. Άλαςαλ ινηπόλ κηα κηθξή θσηηά,
έθαγαλ από ην ηπξί πνπ ππήξρε θαη πεξίκελαλ λα γπξίζεη ζηε ζπειηά.
Καηά ην ζνύξνππν, έθηαζε κε ηεξάζηηα βαξηά βήκαηα πνπ έθαλαλ ηε ζπειηά λα
ηξέκεη νιόθιεξε θαη ηηο θαξδάξεο κε ην γάια λ' αλαπνδνγπξίδνπλ. Ήηαλ θνξησκέλνο
κε ζεόξαηα μύια πνπ ηα βξόληεμε κνλνκηάο κέζα ζηε ζπειηά. Ο Οδσσσέας θαη νη
ζύληξνθνί ηνπ ηξέκνληαο από ην θόβν ηνπο θξύθηεθαλ ζε κηα γσληά. Καηόπη, ν
Πολύφημος έκπαζε ζηε ζπειηά ηα θνπάδηα ηνπ θαη έθξαμε ηελ είζνδν κ' έλαλ
ηεξάζηην βξάρν. Άξκεμε ηηο γίδεο θαη ηηο πξνβαηίλεο θαη ζηε ζπλέρεηα άλαςε κεγάιε
θσηηά θαη ηόηε είδε ηνπο μέλνπο. Ο Οδπζζέαο λνκίδνληαο όηη ζα εληππσζηάζεη ην
άγξην ζεξηό πνπ είρε κπξνζηά ηνπ, είπε πσο ήηαλ Έιιελεο, ζηξαηηώηεο ηνπ
Αγαμέμνονα, πνπ πάηεζε ην ηξσηθό θάζηξν. Μεηά έθαλε επίθιεζε ζην όλνκα ηνπ
Ξέληνπ Δία πνπ πξνζηάηεπε ηνπο μέλνπο θαη ηε θηινμελία. Από ηελ πξώηε ζηηγκή
όκσο ν Πολύφημος έδεημε ηνλ πξαγκαηηθό ηνπ ραξαθηήξα. Γειώληαο βξνληεξά, είπε
πσο νη Κύθισπεο δε θνβνύληαη ηνπο ζενύο, νύηε ηνλ αξρεγό ηνπο ηνλ Δία θαη ακέζσο
δήηεζε λα κάζεη η' όλνκα ηνπ μέλνπ. Ο πνιπκήραλνο βαζηιηάο δελ απνθάιπςε ηελ
πξαγκαηηθή ηνπ ηαπηόηεηα θαη είπε ςέκαηα ζηνλ Κύθισπα πσο λαπάγεζαλ ηα
θαξάβηα ηνπ θαη θαηάθεξαλ λα γιηηώζνπλ κνλάρα απηόο κε ηνπο δώδεθα ζπληξόθνπο
ηνπ.
Τόηε, κπξνζηά ζηα έθπιεθηα κάηηα ησλ αλδξώλ, άξπαμε δύν απ' απηνύο θαη αθνύ
ηνπο έξημε κε δύλακε θάησ, ηνπο ηζάθηζε θαη ηνπο θαηαβξόρζηζε ιαίκαξγα. Καηόπη,
έπεζε γηα ύπλν. Οη πνιπηαμηδεκέλνη λαπηηθνί άξρηζαλ λα ηξέκνπλ από ην θόβν ηνπο
θαη λα θάλνπλ δεήζεηο ζηνλ Δία δελ έθιεηζαλ κάηη όιε ηε λύρηα. Σθέθηεθαλ βέβαηα
λα ηνλ ζθνηώζνπλ, κα ήμεξαλ πσο δε ζα θαηάθεξλαλ κε θαλέλα ηξόπν λα ηξαβήμνπλ
ηνλ ηεξάζηην βξάρν από ηελ είζνδν ηεο ζπειηάο.
Τελ άιιε κέξα ν Πνιύθεκνο άξκεμε ηηο πξνβαηίλεο ηνπ, θαηαβξόρζηζε άιινπο δύν
ζπληξόθνπο θαη έβγαιε ηα πξόβαηα γηα βνζθή, αθήλνληαο θπιαθηζκέλνπο ηνπο
μέλνπο. Ο ηεηξαπέξαηνο Οδσσσέας, ρσξίο λα ράζεη θαηξό, έβαιε ζ' εθαξκνγή έλα
παξάηνικν ζρέδην. Αξρηθά πήξε έλα ρνληξό ξαβδί πνπ βξηζθόηαλ κέζα ζηε ζπειηά
θαη ην έδσζε ζηνπο ζπληξόθνπο ηνπ γηα λα ην πειεθήζνπλ. Απηόο κεηά ην έμπζε ζηελ
άθξε ώζηε λα γίλεη κπηεξό θαη ην έβαιε κέζα ζηα αλακκέλα θάξβνπλα γηα λα
ππξώζεη. Ακέζσο κεηά ην έθξπςε κέζα ζε θνπξηέο. Σηε ζπλέρεηα, κε θιήξν δηάιεμε
ηέζζεξηο ζπληξόθνπο γηα λα ηνλ βνεζήζνπλ ζηελ εθηέιεζε ηνπ ζρεδίνπ ηνπ, ηελ
ηύθισζε ηνπ Κύθισπα.
Όηαλ ην βξάδπ επέζηξεςε ζηε ζπειηά ηνπ ν Πνιύθεκνο, έθαλε ηηο θαζηεξσκέλεο ηνπ
εξγαζίεο θαη θαηαβξόρζηζε άιινπο δύν από ηνπο μέλνπο. Τόηε ν Οδπζζέαο έβαιε ζε
εθαξκνγή ηελ επόκελε θάζε ηνπ ηνικεξνύ ζρεδίνπ: πξόζθεξε ζηνλ Κύθισπα ην
γιπθόπηνην θξαζί ηνπ Μάρωνα. Ελζνπζηαζκέλνο από ηε ζετθή γεύζε ν γίγαληαο,
δήηεζε λα κάζεη ην όλνκα ηνπ αξρεγνύ ησλ μέλσλ κε ηελ ππόζρεζε πσο ζα ηνπ
ράξηδε έλα πνιύηηκν δώξν. Ο πνιπκήραλνο άληξαο ηνλ θέξαζε άιιεο ηξεηο θνξέο από
ην ζετθό θξαζί θαη όηαλ ήηαλ βέβαηνο πσο ν αλόεηνο γίγαληαο είρε κεζύζεη, ηνπ είπε
πσο ην όλνκά ηνπ ήηαλ Κανένας. Τόηε εθείλνο ηνπ απάληεζε πσο ην πνιύηηκν δώξν
ηνπ ήηαλ λα ηνλ θάεη ηειεπηαίν. Ακέζσο κεηά μάπισζε θαη απνθνηκήζεθε,
ξνραιίδνληαο βαξηά.

3. Έθηαζε έηζη ε ζηηγκή γηα ηελ ηειεπηαία θαη πην ξηςνθίλδπλε θάζε ηνπ ζρεδίνπ. Ο
Οδσσσέας καδί κε ηνπο ηέζζεξηο ζπληξόθνπο πνπ είρε αλαδείμεη ν θιήξνο, έβαιαλ
πάιη ην ρνληξό ξαβδί ζηα θάξβνπλα γηα λα ππξώζεη. Σηε ζπλέρεηα ην ζήθσζαλ ζηνπο
δπλαηνύο ηνπο ώκνπο, παηώληαο ζηηο κύηεο ησλ πνδηώλ θαη θξαηώληαο ηελ αλάζα
ηνπο γηα λα κελ μππλήζνπλ ην πειώξην ηέξαο, έθηαζαλ θνληά ηνπ. Καηάθεξαλ ηειηθά
λα κπήμνπλ ην ξαβδί ζην ηεξάζηην κάηη ηνπ Κύθισπα θαη λα ην ζηξηθνγπξίζνπλ ζαλ
ηξππάλη. Ακέζσο κνύζθεςε ην ηξηρσηό πξόζσπό ηνπ από αίκα θαη νη ξίδεο ηνπ
καηηνύ ηνπ έηξηδαλ όπσο ην δεκαηηζηό ζίδεξν πνπ κπαίλεη θάησ από θξύν λεξό.
Τόηε άξρηζε ν Πνιύθεκνο λα βγάδεη θνβεξά κνπγθξεηά θαη όινη νη βξάρνη
αληηιαινύζαλ. Οη άλδξεο παληθόβιεηνη ζθνξπίζηεθαλ ζηηο άθξεο ηεο ζπειηάο. Οη
ππόινηπνη Κύθισπεο μύπλεζαλ από ηηο άγξηεο θσλέο θαη πήγαλ έμσ από ηελ θαηνηθία
ηνπ Πολύφημοσ, ηνλ ξσηνύζαλ ηη έπαζε θαη μεζήθσλε ηνλ θόζκν ηέηνηα ώξα, όηαλ
ηνπο απαληνύζε όηη κε απάηε ηνλ ηύθισζε ν Κανένας, η' αδέξθηα ηνπ μέζπαζαλ ζε
γέιηα θαη ηνπ είπαλ λα ηνπο αθήζεη ήζπρνπο, αθνύ θαλέλαο δελ ηνλ ελνρινύζε.
Όηαλ άξρηζε λα μεκεξώλεη, ν Κύθισπαο βνγθώληαο αθόκα από ηνπο πόλνπο, έζπξε
ηνλ ηεξάζηην βξάρν από ηελ είζνδν ηεο ζπειηάο θαη θάζεζε εθεί ςαρνπιεύνληαο κε
ηα ηεξάζηηα ρέξηα ηνπ κελ ηύρεη θη έβγαηλε θάπνηνο από ηνπο μέλνπο. Όκσο ν
πνιπκήραλνο άληξαο πνπ ηόζεο πνιιέο θνξέο κε ηα έμππλα ζρέδηά ηνπ μεπέξαζε
ηεξάζηηεο δπζθνιίεο, ζθέθηεθε θη απηή ηε θνξά έλα παλνύξγν θόιπν. Δηάιεμε ηα πην
κεγάια θξηάξηα ηνπ Πνιύθεκνπ θαη ηα έδεζε κε ιπγαξηέο ηξία ηξία. Σηελ θνηιηά ηνπ
κεζαίνπ έδελε θαη έλαλ από ηνπο ζπληξόθνπο πνπ ηνπ είραλ απνκείλεη. Έηζη,
θαηάθεξαλ λα βγνπλ ρσξίο λα ηνπο αγγίμνπλ ηα ηεξάζηηα ρέξηα ηνπ Κύθισπα. Ο
ίδηνο, κηα θαη δελ ππήξρε θαλείο λα ηνλ δέζεη, δηάιεμε ην πην κεγάιν θαη δηαιερηό
θξηάξη. Πηάζηεθε ζηε καιιηαξή θνηιηά ηνπ, θξαηώληαο γεξά από ηα θνπλησκέλα ηνπ
καιιηά.
Ακέζσο κόιηο βγήθαλ από ηελ απιή ηεο ζπειηάο, ν Οδπζζέαο έιπζε ηνπο ππόινηπνπο
θαη όινη καδί έηξεμαλ γξήγνξα πξνο ην κέξνο πνπ ήηαλ αξαγκέλν ην πινίν ηνπο.
Οη ζύληξνθνί ηνπο ράξεθαλ πνιύ όηαλ ηνπο είδαλ, κα ν Οδπζζέαο ηνπο έβαιε λα
ηξαβήμνπλ θνππί κ' όιε ηνπο ηε δύλακε, γηαηί δελ είραλ μεθύγεη αθόκε ηνλ θίλδπλν.
Όηαλ απνκαθξύλζεθαλ αξθεηά, ν παλνύξγνο ήξσαο θώλαμε ζηνλ Πολύφημο.
- Δεν ήηαν γπαθηό, Κύκλυπα, να θαρ όλοςρ ηοςρ ζςνηπόθοςρ μος. Παλιόζκςλο, πος δε
ζεβάζηηκερ ηοςρ ξένοςρ, γι' αςηό ο Δίαρ ζε ηιμώπηζε.
Ο Πνιύθεκνο ηόηε, καληαζκέλνο, άξπαμε ηελ θνξθή ελόο ςεινύ βνπλνύ θαη ηελ
εθζθελδόληζε πξνο ην κέξνο όπνπ αθνύζηεθε ε θσλή, παξαιίγν λα έιησλε ηελ πιώξε
ηνπ πινίνπ.
Από ηα ηεξάζηηα θύκαηα πνπ ζρεκαηίζηεθαλ ην θαξάβη γύξηζε πάιη θνληά ζηε
ζηεξηά. Γεκάηνη θόβν θαη αγσλία νη λαύηεο, άξρηζαλ λα ηξαβνύλ πάιη θνππί, κε
δύλακε πνπ μεπεξλνύζε ηελ αληνρή ηνπο. Όηαλ πηα βξέζεθαλ ζε κεγαιύηεξε
απόζηαζε από ηελ πξνεγνύκελε θνξά, ν Ιζαθήζηνο βαζηιηάο δελ θξαηήζεθε θαη
θώλαμε πάιη.
- Κύκλυπα, αν ζε πυηήζει ποηέ κανείρ ποιορ ζε ηύθλυζε, να ηος απανηήζειρ ο
Οδςζζέαρ, ο γιορ ηος Λαέπηη από ηην Ιθάκη.

4. Τόηε ν Πνιύθεκνο ζπκήζεθε έλα ρξεζκό πνπ ηνπ έδσζε θάπνηε ν κάληεο Τήιεθνο,
πσο ήηαλ δειαδή γξαθηό λα ζηεξεζεί θάπνηα κέξα ην θσο ηνπ από ηα ρέξηα ηνπ
Οδπζζέα. Όκσο πίζηεπε πσο ζα ήηαλ θάπνην παιηθάξη γηγαληόκνξθν θαη όρη έλαο
θνληόο θαη αδύλαηνο άληξαο. Σε κηα ηειεπηαία πξνζπάζεηά ηνπ λα μεγειάζεη ηνλ
πνιπκήραλν πνιεκηζηή, ηνλ θάιεζε πίζσ κ' απηά ηα ιόγηα.
- Γύπνα πίζυ, πολςμήσανε Οδςζζέα, να ζε θιλέτυ και να πποζεςσηθώ ζηον
Ποζειδώνα πος είναι παηέπαρ μος, να ζος δώζει καλό και εύκολο ηαξίδι και ίζυρ
αςηόρ να γιαηπέτει κι εμένα ηον ίδιο.
Τόηε ν πνιύπαζνο βαζηιηάο ελζνπζηαζκέλνο από ηελ επηηπρία ηνπ ζρεδίνπ, απάληεζε
πβξηζηηθά πσο κήηε ν ζαιαζζνζείζηεο ζεόο κπνξνύζε λα ηνλ γηαηξέςεη. Ο
Κύθισπαο όκσο δήηεζε από ην ζετθό παηέξα λα κελ αθήζεη απηόλ ηνλ άληξα λα
επηζηξέςεη ζηνλ ηόπν ηνπ. Μα, θη αλ είλαη γξαθηό λα θηάζεη ζην παιάηη ηνπ, απηό λα
γίλεη κεηά από πνιιά ρξόληα θαη λα είλαη κόλνο ηνπ, ρσξίο ζπληξόθνπο θαη πάλσ ζε
μέλν θαξάβη.
Μεηά απ' όια απηά ην θαξάβη ηνπ Οδπζζέα δελ άξγεζε λα θηάζεη ζην κηθξό λεζάθη
όπνπ ηνπο πεξίκελαλ κε πνιύ κεγάιε αγσλία νη ππόινηπνη ζύληξνθνί ηνπο. Αθνύ
ηνπο δηεγήζεθαλ ηηο ηξνκεξέο εκπεηξίεο πνπ πέξαζαλ ζηελ θαηαξακέλε ρώξα ησλ
Κπθιώπσλ, έζηξσζαλ ηξαπέδηα γηα θαγεηό θαη μεθίλεζαλ ηξηθνύβεξην γιέληη. Όηαλ
όκσο ζπζίαζαλ ζηνλ Δία, απηόο δε δέρηεθε ηελ πξνζθνξά, δείρλνληάο ηνπο όηη ζα
πεξλνύζαλ αθόκε πνιιέο θαη θνβεξέο πεξηπέηεηεο. Τελ άιιε κέξα, πξσί πξσί,
έιπζαλ ηα ζθνηληά ησλ θαξαβηώλ θαη ζπλέρηζαλ ην ηαμίδη ηεο επηζηξνθήο.

5. Ο Οδυσσέας συνάντησε τους
κύκλωπες στη Σικελία.