4. I: VỊ TRÍ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN, CẤU
HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ
+3
1s2
2s2
2p6
3s2
3p1
3
IIIA
13
Al
Số oxi hóa trong hợp chất
Cấu hình electron ngyuên tử
Chu kì
Nhóm
Số thú tự
Kí hiệu hóa học
5. II: TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Nhôm là kim loại màu trắng bạc
Có nhiệt độ nóng chảy bằng 6600
C, dễ kéo sợi dễ dát mỏng.
Nhôm là kim loại nhẹ (D= 2,7g/cm3
), dẫn điện và dẫn nhiệt tốt.
6. II: TÍNH CHẤT HÓA HỌC
Nhôm là kim loại có tính khử mạnh, chỉ sau kim loại kiềm và
kiềm thổ. Nên dễ bị oxi hóa thành ion dương.
Al Al3+
+ 3e
1: Tác dụng với phi kim
Nhôm khử dễ dàng các nguyên tử phi kim thành ion âm.
a) Tác dụng với halogen
Bột nhôm tự bốc cháy khi tiếp xúc với khí clo.
Bột nhôm tác dụng mạnh bột iot khi có H2O xúc tác và toả nhiệt.
b) Tác dụng với oxi
Khi đốt bột nhôm cháy trong không khí với ngọn lửa sáng chói ,
tỏa nhiều nhiệt.4Al + 3O2 2Al2O3
2Al + 3I2 2AlI3
7. 2: Tác dụng với axít
Nhôm khử dễ dàng ion H+
trong dd HCl và dd H2SO4 loãng thành
khí H2.
2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2
Nhôm tác dụng mạnh với dd HNO3 loãng, HNO3 đặc,nóng và H2SO4
đặc, nóng.
Al + 4HNO3(loãng) Al(NO3)3 + NO + 2H2O
2Al + 6H2SO4 (đặc nóng) Al2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
Nhôm bị thụ động bởi dd axit HNO3 đặc nguội hoặc H2SO4 đặc
nguội.
2Al + 3H2SO4 (loãng) Al2(SO4)3 + 3H2
8. 3: Tác dụng với oxit kim loại
Ở nhiệt độ cao nhôm khử được nhiều ion kim loại trong oxit.
4: Tác dụng với nước
Nếu phá bỏ lớp oxit trên bề mặt nhôm( hoặc tạo thành hỗn hống
Al - Hg), thì nhôm sẽ tác dụng với nước ở nhiệt độ thường.
4Al + 3H2O 2Al(OH)3 + 3H2
t0
Al + Fe2O3 Al2O3 + Fe
9. 5: Tác dụng với dd kiềm
Do Al2O3 là oxit lưỡng tính nên lớp màng mỏng Al2O3 trên bề mặt
nhôm tác dụng với dd kiềm tạo muối tan.
Khi không còn màng oxit bảo vệ , nhôm tác dụng với nước tạo ra
Al(OH)3 và giải phóng khí H2.
Al(OH)3 là hiđroxit lưỡng tính nên tác dụng tiếp với dd kiềm.
Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O
2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2
2Al + 3H2O 2Al(OH)3 + 3H2
10. 1: Ứng dụng:
Nhôm và hợp kim của nhôm có ưu điểm là nhẹ, bền đối với
không khí và nước nên được dùng làm vật liệu chế tạo máy bay,
ôtô, tên lửa tàu vũ trụ.
IV:ỨNG DỤNG VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
11. Nhôm và hợp kim của nhôm có màu trắng bạc, đẹp nên được
dùng trong xây dựng nhà cửa và trang trí nội thất
12. .
Nhôm nhẹ và dẫn điện tốt nên được dùng làm dây dẫn điện
thay cho đồng.
13. Do nhôm dẫn nhiệt tốt , ít bị gỉ và không độc nên nhôm được
dùng làm dụng cụ nhà bếp.
14. Bột nhôm trộn với bột sắt oxit (gọi là hỗn hợp tecmit) để thực
hiện phản ứng nhiệt nhôm dùng hàn đường ray.
15. 2: Trạng thái tự nhiên
Nhôm là kim loại hoạt động mạnh nên trong tự nhiên chỉ tồn tại ở
dạng hợp chất.
Nhôm là nguyên tố phổ biến đứng hàng thứ ba sau oxi và silic.
Hợp chất của nhôm có mặt khắp nơi, như có trong đất sét
(Al2O3.SiO2.2H2O), mica (K2O.Al2O3.6SiO2), boxit (Al2O3.2H2O),
criolit (3NaF.AlF3).
Quặng bôxit
17. V: SẢN XUẤT NHÔM
Trong công nghiệp nhôm được sản xuất bằng phương pháp điện phân
nhôm oxit nóng chảy.
1: Nguyên liệu
Nguyên liệu để sản xuất nhôm là quặng boxit Al2O3.2H2O. Boxit thường
lẫn tạp chất là Fe2O3 và SiO2. Sau khi loại bỏ tạp chất bằng phương pháp
hóa học thu được Al2O3 gần nguyên chất.
2: Điện phân nhôm oxit nóng chảy
Nhiệt độ nóng chảy của Al2O3 rất cao (20500
C) vì vậy phải hòa tan
Al2O3 trong criolit nóng chảy để hạ nhiệt độ của hỗn hợp xuống 9000
C
nhằm tiết kiệm nhiên liệu, vừa tạo được chất lỏng có tính dẫn điện tốt
hơn Al2O3 nóng chảy. mặt khác hỗn hợp này có khối lượng riêng nhỏ
hơn nhôm, nổi lên trên và bảo vệ nhôm nóng chảy không bị oxi hóa bởi
oxi trong không khí.
18. Quá trình điện phân:
Al2O3 4Al + 3O2
Điện phân nóng chảy
* Ở catot xảy ra quá trình khử ion Al3+
thành Al.
Al3+
+ 3e Al
* Ở anot xảy ra quá trình oxi hóa ion O2-
thành khí O2
2O2-
O2 + 4e
20. CŨNG CỐ
Câu hỏi 1:
Phát biểu nào dưới đây là đúng?
Sai! A. Nhôm là một kim loại lưỡng tính.
B. Al(OH)3 là một bazơ lưỡng tính.
C. Al2O3 là oxit trung tính.
D. Al(OH)3 là một hiđroxit lưỡng tính.
Sai!
Sai!
Đúng!
21. Câu hỏi 2:
Trong những chất sau chất nào không có tính lưỡng tính?
A. Al(OH)3. B. Al2O3.
C. ZnSO4. D. NaHCO3.
Sai!
Đúng!
Sai!
Sai!
22. DẶN DÒ!
Về nhà ôn lại kiến thức đã học và làm các bài tập còn lại.
Xem trước nội dung phần B (Một số hợp chất quan trọng của
của nhôm).
23. Bài học hôm nay kết thúc.
Kính mời quý thầy cô
cùng cả lớp nghỉ!