1. Måí baìi
Trong nãön kinh tãú, hãû thäúng ngán haìng cuía
mäüt âáút næåïc âoïng vai troì hãút sæïc quan troüng,
nhæ kiãøm soaït vaì âiãöu tiãút mæïc cung tiãön cuîng
nhæ caïc váún âãö liãn quan âãún tiãön tãû, quaín lyï
hoaût âäüng cuía caïc ngán haìng trung gian, thæûc
hiãûn nhiãöu nhiãûm vuû cuía chênh phuí, vaì âãø
thæûc hiãûn âæåüc vai troì naìy, ngán haìng trung
æång váûn duûng caïc cäng cuû cuía chênh saïch tiãön
tãû.
Chênh saïch tiãön tãû laì mäüt chênh saïch vé mä.
Noï taûo ra nhæîng taïc âäüng nhàòm âënh hæåïng vaì
âiãöu tiãút nãön kinh tãú. Vç váûy âãø coï mäüt nãön
kinh tãú tàng træåíng phaït triãøn cao vaì äøn âënh
thç ngán haìng trung æång cáön phaíi xem xeït váûn
duûng nhæîng cäng cuû gç cuía chênh saïch tiãön tãû
cho thêch håüp våïi tæìng giai âoaûn phaït triãøn
cuía nãön kinh tãú.
ÅÍ Viãût Nam, sau chiãún tranh nãön kinh tãú bë
suy suûp nghiãm troüng vaì tæì nhæîng nàm 1987 nãön
kinh tãú âáút næåïc råi vaìo laûm phaït cao ba con
säú laìm cho loìng tin cuía nhán dán vaìo chênh phuí
ngaìy caìng giaím suït. Nhæng do sæû váûn duûng âuïng
âàõn cuía chênh saïch tiãön tãû, âaî laìm cho laûm
phaït giaím tháúp tæìng bæåïc äøn âënh vaì âæa nãön
kinh tãú âãún tàng træåíng.
Cuîng chênh vç táöm quan troüng naìy maì trong
âãö taìi naìy em xin âãö cáûp âãún nhæîng chênh
saïch tiãön tãû cuía ngán haìng trung æång vaì sæû
váûn vuûng cuía noï åí Viãût Nam. Nhæng do sæû hiãøu
biãút cuía em coìn haûn heûp nãn mong âæåüc sæû goïp
yï chè baío thãm tæì tháöy cä.

2. PHÁÖN A
CAÏC CÄNG CUÛ CHÊNH SAÏCH TIÃÖN TÃÛ
CUÍA NGÁN HAÌNG TRUNG ÆÅNG
I. KHAÏI NIÃÛM VAÌ MUÛC TIÃU CUÍA CHÊNH SAÏCH
TIÃÖN TÃ:
1. Chênh saïch tiãön tãû laì gç?
Chênh saïch tiãön tãû laì mäüt bäü pháûn cuía
chênh saïch kinh tãú xaî häüi cuía Nhaì næåïc. Noï
laì cäng cuû quaín lyï vé mä cuía Nhaì næåïc trong
lénh væûc tiãön tãû do ngán haìng trung æång khåíi
thaío vaì thæûc hiãûn våïi muûc tiãu cao nháút laì
äøn âënh giaï trë âäöng tiãön âãø tæì âoï äøn âënh
vaì tàng træåíng kinh tãú.
2. Muûc tiãu cuía chênh saïch tiãön tãû:
Báút cæï chênh saïch naìo âãöu coï muûc tiãu cuía
noï. Vç chênh saïch tiãön tãû laì hoaût âäüng coï yï
thæïc cuía NHTÆ, cho nãn nhæîng taïc âäüng cuía noï
âãún nãön kinh tãú phaíi âæåüc hiãøu laì nàòm trong
hãû thäúng caïc muûc âêch maì NHTÆ cáön âaût âæåüc.
Táút caí caïc NHTÆ cuía caïc næåïc trãn thãú giåïi
hiãûn nay âãöu coï nhæîng muûc tiãu khaï giäúng nhau
trong viãûc xáy dæûng chênh saïch tiãön tãû vaì âiãöu
tiãút cung æïng tiãön. Trãn âaûi thãø, muûc tiãu cuía
chênh saïch tiãön tãû coï thãø quy vãö hai nhoïm sau:
Muûc tiãu tiãön tãû vaì muûc tiãu kinh tãú.
a. Muûc tiãu tiãön tãû:
Vãö phæång diãûn tiãön tãû, coï 4 muûc tiãu maì
chênh saïch tiãön tãû mong muäún âaût tåïi: âiãöu
hoaì khäúi tiãön tãû, kiãøm soaït täøng säú thanh
toaïn bàòng tiãön, baío vãû giaï trë quäúc näüi cuía
âäöng tiãön bàòng caïch äøn âënh váût giaï vaì äøn
âënh giaï trë quäúc ngoaûi cuía âäöng tiãön.
a.1. Âiãöu hoaì khäúi tiãön tãû:
Âoï laì nhàòm duy trç mäúi tæång quan tiãön -
haìng âæåüc äøn âënh bàòng caïch giæî nguyãn, tàng
hay giaím khäúi tiãön tãû. Coï mäüt nguyãn tàõc täøng
quaït: nãúu mäùi nàm kinh tãú âãöu tàng træåíng, thç
phaíi tàng khäúi tiãön tãû bàòng tyí lãû tàng træåíng
kinh tãú. Nguyãn tàõc naìy khàõc chãú xu hæåïng áún

3. âënh khäúi tiãön tãû cæïng nhàõc mäüt láön cho
khoaíng thåìi gian daìi. Mäüt khäúi tiãön tãû áún
âënh træåïc mäüt caïch chàût cheî seî coï taïc duûng
laìm cho giaï caí vaì læång bäøng giaím nãúu saín
xuáút tàng lãn. Nhæng laìm nhæ váûy seî taûo ra
nhiãöu càng thàóng trong caïc hoaût âäüng saín xuáút,
læu thäng phán phäúi, laìm nguy haûi âãún mæïc tàng
træåíng kinh tãú.
Khäúi tiãön tãû åí Viãût Nam hiãûn nay bao gäöm
pháön låïn laì tiãön giáúy do ngán haìng Nhaì næåïc
phaït haình. Háöu nhæ tiãön màût váùn laì cäng cuû
thanh toaïn duy nháút. Âäi khi cuîng coï thanh toaïn
bàòng seïc hay chuyãøn khoaín, song seïc thç âënh
mæïc, coìn chuyãøn khoaín thç ræåìm raì, khoï khàn.
Chênh vç thaình pháön âån nháút cuía khäúi tiãön tãû
(háöu nhæ chè duy nháút laì tiãön giáúy cuía NHTÆ),
maì viãûc âiãöu hoaì khäúi tiãön tãû træåïc âáy chè
chàm chuï vaìo quaín lyï tiãön màût, laîng quãn tiãön
chuyãøn khoaín, tiãön buït tãû. Viãûc âiãöu hoaì
khäúi tiãön tãû kiãøu âoï khäng thæìa nháûn tiãön
trãn caïc taìi khoaín tiãön gåíi thanh toaïn (taìi
khoaín coï thãø ruït seïc) coï thãø chuyãøn hoaï
thaình tiãön màût; laì thaình pháön âæång nhiãn cuía
khäúi tiãön tãû, tháûm chê coìn tçm caïch ngàn chàûn
sæû chuyãøn hoaï cuía tiãön tãû, ngàn caín nguäön
phaït sinh tiãön màût tæì caïc taìi khoaín tiãön gåíi
thanh toaïn. Âoï laì caïch laìm nghëch lyï, dáùn tåïi
viãûc caïc doanh nghiãûp gàm giæî tiãön màût, gáy ra
phaín æïng dáy chuyãön thiãúu tiãön màût thæåìng
xuyãn trong hãû thäúng ngán haìng vaì trong nãön kinh
tãú. Haûn chãú tiãön màût seî kêch thêch tám lyï
thäng tin vaìo hãû thäúng ngán haìng, khäng ai muäún
gåíi tiãön vaìo ngán haìng vaì seî tæû âäüng chuyíen
ra âä la hoàûc ra vaìng gáy nãn báút âäüng hoaï vãö
väún.
Âiãöu hoaì khäúi tiãön tãû ngaìy nay coï nghéa
laì âiãöu chènh viãûc taûo tiãön vaì sæí duûng tiãön
trong hãû thäúng ngán haìng hai cáúp. Mäüt khaí nàng
kyì bê cuía hãû thäúng ngán haìng hai cáúp laì taûo
tiãön, âiãöu chènh mæïc cung tiãön âãø äøn âënh tiãön
tãû. Do viãûc phán chia hãû thäúng ngán haìng thaình
hai cáúp, nãn coï viãûc phán chia hai loaûi tiãön:
tiãön ngán haìng trung æång vaì tiãön ngán haìng.
Tiãön trung æång laì tiãön cho NHTÆ âäüc quyãön phaït
haình. Tiãön ngán haìng (tiãön tên duûng) laì tiãön

4. do caïc NHTM taûo ra thäng qua viãûc cáúp tên duûng
cho nãön kinh tãú, âàûc biãût laì tiãön caïc taìi
khoaín thanh toaïn seïc. Noï âæåüc taûo ra nhæ laì
sæû måí räüng gáúp nhiãöu láön quyî dæû træî ngán
haìng (thäng qua hãû säú taûo tiãön) .
Hãû thäúng NHTM khäng thãø taûo tiãön tên duûng
tæì hæ khäng maì phaíi dæûa vaìo tiãön trung æång.
Mæïc taûo tiãön tên duûng do hãû säú taûo tiãön hay
tè lãû dæû træî bàõt buäüc quyãút âënh. Mäüt âäöng
tiãön ngán haìng trung æång maì NHTM huy âäüng âæåüc
taûo khaí nàng cho NHTM cung æïng cho nãön kinh tãú
säú tiãön tên duûng gáúp nhiãöu láön; ngæåüc laûi
mæïc cung tiãön tên duûng cuía NHTM cuîng giaím gáúp
nhiãöu láön khi tiãön trung æång trong tay hoü giaím
âi mäüt. Cå chãú taûo ra tiãön cuía NHTM xuáút phaït
tæì 2 nguäön: a) tiãön gåíi cuía cäng chuïng; b) sæû
cho vay cuía ngán haìng. Chênh vç khaí nàng taûo ra
buït tãû (tiãön tên duûng) cuía caïc NHTM trong viãûc
âiãöu hoaì khäúi tiãön tãû, ngán haìng trung æång
thæåìng kiãøm soaït khäúi dæû træî cuía NHTM vaì theo
doîi tyí säú giæîa caïc dæû træî cuía ngán haìng naìy
våïi täøng säú tiãön gåíi.
Âãø âiãöu hoaì khäúi tiãön tãû, NHTÆ sæí duûng
caïc phæång tiãûn træûc tiãúp vaì giaïn tiãúp.
Nhæîng phæång tiãûn træûc tiãúp coï aính hæåíng
thàóng âäúi våïi khäúi tiãön tãû læu haình, nhæîng
phæång tiãûn træûc tiãúp bao gäöm: 1) kiãøm soaït
caïc NGTM; 2) sæû báút âäüng hoaï vaìng nháûp kháøu;
3) haûn chãú nháûp näüi caïc ngoaûi tãû...
Nhæîng phæång tiãûn giaïn tiãúp coï aính hæåíng
khäng chàõc chàõn, aính hæåíng coï xaíy ra hay khäng
laì tuyì åí phaín æïng cuía caïc âäúi tæåüng, bao
gäöm: 1) tàng hay giaím laîi suáút chiãút kháúu; 2)
chênh saïch thë træåìng måí. Nhæîng phæång tiãûn
giaïn tiãúp chuí yãúu thæûc hiãûn thäng qua cå chãú
thë træåìng, maì cäng cuû chuí yãúu trong cå chãú thë
træåìng laì laîi suáút.
Nhæ váûy, thäng qua viãûc cung æïng tiãön trung
æång vaì caïc phæång tiãûn træûc tiãúp hoàûc giaïn
tiãúp, NHTÆ hoaìn toaìn laìm chuí khaí nàng âiãöu
hoaì khäúi tiãön tãû cung æïng cho nãön kinh tãú vaì
âoï laì leî säúng coìn cuía NHTÆ.

5. a.2. Kiãøm soaït täøng säú thanh toaïn bàòng
tiãön:
Viãûc kiãøm soaït khäúi tiãön tãû âån thuáön coï
nhæåüc âiãøm laì khäng læu yï tåïi täúc âäü læu haình
tiãön tãû. Caïi gç aính hæåíng maûnh meî âãún váût
giaï, khäng phaíi chè coï khäúi tiãön tãû M, maì coìn
coï täúc âäü læu haình tiãön tãû V næîa. Váûy kiãøm
soaït khäúi læåüng M chæa âuí, maì phaíi læu yï tåïi
V, hay âuïng hån, kiãøm soaït M. V. maì ngæåìi ta
goüi laì traìo læåüng tiãön tãû, tæïc laì täøng säú
læåüng tiãön tãû duìng âãø chi traí trong khoaíng
thåìi gian nháút âënh våïi täúc âäü V.
Täúc âäü V coï taïc duûng khuyãúch âaûi nhiãöu
hay êt khäúi læåüng tiãön tãû M. Traìo læåüng tiãön
tãû tàng hay giaím chæa noïi lãn âæåüc taïc duûng
cuía noï laìm giaím hay tàng giaï trë tiãön tãû. Cáön
phaíi xem noï coï taïc duûng nhæ thãú naìo âäúi våïi
T. Maì T bao gäöm trong baín thán noï hai thaình
pháön: mäüt laì säú læåüng haìng hoaï vaì dëch vuû do
saín xuáút trong næåïc cung æïng vaì mäüt laì säú
læåüng haìng hoaï dëch vuû xuáút phaït tæì nháûp
kháøu.
Nãúu âæïng trãn phæång diãûn caí næåïc noïi
chung, säú læåüng tiãön tãû M âæåüc læu thäng tæì tay
ngæåìi naìy sang tay ngæåìi khaïc våïi mäüt täúc âäü
naìo âoï, ta goüi laì V. Våïi V, M biãún thaình mäüt
traìo læåüng tiãön tãû M. V tæïc laì täøng säú giaï
trë chi traí âãø trao âäøi våïi T (haìng hoaï vaì
dëch vuû), täøng säú haìng hoaï vaì dëch vuû âæåüc
duìng trao âäøi våïi M qua V láön sæí duûng.
Nhæng viãûc kiãøm oast M. V. ráút khoï, båíi vç
tuyì thuäüc vaìo caïch haình âäüng cuía caïc chuí
thãø kinh tãú riãng biãût trong sæí duûng tiãön tãû.
Noï tuyì thuäüc vaìo niãöm tin cuía nhæîng ngæåìi
náöy âäúi våïi giaï trë tiãön tãû, sæû tiãn liãûu
cuía hoü vãö thåìi cå kinh tãú, nhæîng cå häüi laìm
àn sinh låìi, khuynh hæåïng tiãu xaìi cuía dán
chuïng, loìng tin vaìo chênh saïch kinh tãú cuía Nhaì
næåïc. Ngoaìi ra, noï coìn tuyì thuäüc vaìo khaí nàng
thanh toaïn cuía ngán haìng, trçnh âäü kyî thuáût
ngán haìng, mæïc âäü tin tæåíng cuía dán chuïng âäúi
våïi ngán haìng.
ÅÍ nhæîng næåïc cäng nghiãûp phaït triãøn, caïc
tiãûn êch ngán haìng âæåüc sæí duûng räüng raîi, caïc

6. chuí thãø kinh tãú quen duìng seïc trong thanh toaïn.
Täøng säú thanh toaïn caïc cuäüc giao dëch bàòng
phæång tiãûn naìy lãn âãún 70 - 80% trãn täøng säú
thanh toaïn cuía dán cæ. Vç váûy, NHTÆ kiãøm soaït
säú chi traí cuía toaìn xaî häüi qua hãû thäúng ngán
haìng bàòng caïch tênh täøng giaï trë seïc âæa âi
giao hoaïn taûi NHTÆ vaì theo doîi biãún chuyãøn cuía
noï.
ÅÍ næåïc ta, viãûc duìng seïc trong dán cæ êt
thäng duûng, duìng tiãön màût âãø chi traí laì phäø
biãún, cho nãn mäüt khäúi tiãön màût ráút låïn læu
thäng bãn ngoaìi hãû thäúng ngán haìng, væåüt ra
ngoaìi táöm kiãøm soaït cuía NHTÆ. Âoï laì âáöu mäúi
gáy báút äøn cho nãön kinh tãú mäüt caïch âäüt biãún.
Âoï cuîng laì lyï do cáön phaíi thu huït læåüng tiãön
trong tay dán cæ vaìo hãû thäúng ngán haìng dæåïi
hçnh thæïc tiãön gåíi khäng kyì haûn vaì duìng seî
âãø thanh toaïn, mäüt yãúu täú cáön thiãút âãø cho
viãûc thæûc thi chênh saïch tiãön tãû âæåüc hæîu
hiãûu.
a.3. Baío vãû giaï trë quäúc näüi cuía âäöng
tiãön bàòng caïch äøn âënh váût giaï:
Giaï trë quäúc näüi cuía âäöng tiãön laì sæïc mua
cuía noï âäúi våïi haìng hoaï vaì dëch vuû trong
næåïc. Sæïc mua cuía âäöng tiãön biãún âäøi ngæåüc
chiãöu våïi váût giaï. Khi mæïc váût giaï chung gia
tàng, sæïc mua cuía âäöng tiãön giaím. Ngæåüc laûi,
khi mæïc váût giaï chung giaím, sæïc mua cuía âäöng
tiãön tàng. Tuy nhiãn, nãúu vãú thæï nháút khäng coï
âiãöu gç phaíi tranh caîi, vãú thæï hai cáön xaïc
âënh roî hån.
Sæïc mua âäöng tiãön tàng khi mæïc váût giaï
chung giaím chè laì âiãöu âaïng mæìng khi naìo do
nàng suáút chung tàng lãn. Tháût váûy, trong træåìng
håüp naìy, nhfa saín xuáút tuy baïn leí våïi giaï haû
hån nhæng váùn coï låìi vç nhåì nàng suáút tàng, giaï
thaình mäùi âån vë saín pháøm váùn tháúp hån giaï
baïn. Nhaì saín xuáút coï låìi, hoü váùn tiãúp tuûc
saín xuáút, nhán cäng chàóng nhæîng duy trç âæåüc
viãûc laìm maì coìn coï thãø tàng thu nháûp âoï laì
do nàng suáút lao âäüng tàng.
Traïi laûi, nãúu váût giaï chung giaím, khäng do
nàng suáút maì do mæïc cáöu trãn thë træåìng giaím,
thç laì mäüt biãøu hiãûn âaïng lo. Váût giaï giaím,

7. sæïc mua âäöng tiãön tuy coï tàng, nhæng âoï chè laì
tàng nháút thåìi, vç ngæåìi saín xuáút coï thãø råi
vaìo tçnh traûng läù laî. Hoü coï thãø xeït laûi kãú
hoaûch saín xuáút, coï thãø seî båït nhán cäng, båït
säú læåüng saín xuáút, nãúu tçnh traûng haû giaï,
haìng hoaï täön âoüng keïo daìi. Tçnh hçnh âoï maì
lan räüng, tháút nghiãûp seî tráöm troüng, laìm giaím
säú cáöu cuía thë træåìng, laìm cho kinh tãú suy
thoaïi thãm.
Do âoï chênh saïch tiãön tãû phaíi nhàòm âaím
baío mæïc váût giaï chung äøn âënh. Sæû äøn âënh cuía
váût giaï laì âiãöu cáön thiãút âãø moüi ngæåìi âæåüc
an tám, tin tæåíng trong viãûc tênh toaïn cäng viãûc
âáöu tæ, vç âáöu tæ laì cuäüc tênh toaïn láu daìi.
Váûy cáön coï sæû äøn âënh láu daìi måïi khuyãún
khêch sæïc âáöu tæ.
Trong træåìng håüp khäng duy trç âæåüc sæû äøn
âënh, mäüt mæïc váût giaï tàng haìng nàm åí mæïc 2
hay 3% laì mæïc gia tàng thuáûn låüi cho sæû phaït
triãøn maì chênh saïch tiãön tãû coï thãø cháúp nháûn
âæåüc. Leî táút nhiãn, mäüt chênh saïch tiãön tãû coï
thãø taïc âäüng tåïi sæû gia tàng nàng suáút trong
hoaût âäüng saín xuáút cuía caïc chuí thãø kinh tãú
váùn laì âiãöu moíng moíi.
a.4. ÄØn âënh giaï trë quäúc ngoaûi cuía âäöng
tiãön:
Giaï trë quäúc ngoaûi cuía âäöng tiãön âæåüc âo
læåìng båíi tyí giaï häúi âoaïi thaí näøi. Mäüt så
biãún âäüng cuía tyí giaï häúi âoaïi êt hay nhiãöu
aính hæåíng tåïi hoaût âäüng kinh tãú trong næåc tuyì
theo mæïc âäü hæåïng ngoaûi cuía nãön kinh tãú. Traïi
laûi, moüi biãún chuyãøn vãö tiãön tãû cuîng taïc
âäüng tåïi mäúi tæång quan giæîa tiãön tãû trong
næåïc våïi tiãön tãû næåïc ngoaìi.
Tyí giaï häúi âoaïi chëu sæû taïc âäüng maûnh
cuía khäúi dæû træî ngoaûi häúi, thë træåìng vaì
chênh saïch häúi âoaïi, tçnh hçnh giaï caí trong
næåïc. Do âoï, mäüt chênh saïch tiãön tãû nhàòm äøn
âënh kinh tãú trong næåïc cáön phaíi âi âäi våïi
nhæîng biãûn phaïp nhàòm äøn âënh tyí giaï häúi
âoaïi.
Vãö phæång tiãûn tiãön tãû, khäúi dæû træî ngoaûi
häúi, thë træåìng vaì chênh saïch häúi âoaïi, tyí

8. giaï häúi âoaïi laì nhæîng yãúu täú taïc âäüng maûnh
tåïi khäúi tiãön tãû. Chuïng ta seî xem xeït chi
tiãút nhæîng yãúu täú naìy åí pháön dæåïi âáy.
Dæû træî ngoaûi häúi: Mäùi næåïc âãöu coï khäúi
dæû træî ngoaûi häúi , låïn hay nhoí tuìy theo khaí
nàng cuía nãön kinh tãú næåïc âoï coï thãø taûo láûp
âæåüc nhiãöu hay êt. Noï laì kãút quaí cuía täøng säú
thu vaì chi ngoaûi tãû (kãø caí vaìng) cuía mäüt
næåïc trong thåìi haûn nháút âënh, thæåìng laì mäüt
nàm. Dæû træî ngoaûi häúi tàng khi thu låïn hån chi,
báút kãø thu, chi ngoaûi häúi vç lyï do gç. Âiãöu âoï
coï âæåüc khi Ngán haìng trung æång mua baïn ngoaûi
häúi. Ngán haìng trung æång mua ngoaûi häúi, khäúi
tiãön tãû tàng thãm; ngæåüc laûi khi ngán haìng trung
æång baïn ngoaûi häúi, khäúi tiãön tãû giaím, nãúu
nhæîng yãúu täú khaïc khäng thay âäøi.
Khäúi dæî træî ngoaûi häúi næåïc ta hiãûn nay
coìn khiãm nhæåìng, vç váûy taïc âäüng cuía sæû biãún
chuyãøn trong dæû træî ngoaûi häúi khäng låïn làõm
âäúi våïi khäúi tiãön tãû. Tuy nhiãn, trong tæång lai
thç dæû træî ngoaûi häúi tråí nãn quan troüng hån,
taïc âäüng cuía noï trãn khäúi tiãön tãû cuîng låïn
hån. Noïi chung, mäüt sæû gia tàng dæû træî ngoaûi
häúi keïo theo sæû gia tàng trong khäúi tiãön tãû.
Ngæåüc laûi, mäüt sæû giaím thiãøu trong dæû træî âoï
âæa âãún háûu quaí táút yãúu laì giaím thiãøu khäúi
tiãön tãû.
Sæû biãún chuyãøn trong dæû træî ngoaûi häúi tuyì
thuäüc vaìo thë træåìng vaì chênh saïch häúi âoaïi.
Thë træåìng häúi âoaïi: laì nåi mua, baïn ngoaûi
tãû. Trong mäüt næåïc maì thë træåìng häúi âoaïi täø
chæïc quaï âån så, thë træåìng häúi âoaïi khäng täø
chæïc seî baình træåïng maûnh meî, khiãún cho NHTÆ
chàóng nhæîng khäng thãø têch luyî âæåüc dæû træî
ngoaûi häúi, maì cuîng khäng chuí âäüng âæåüc nguäön
cung æïng tiãön tãû cho caïc hoaût âäüng saín xuáút
kinh doanh. Caïc âån vë naìy khi coï nhu cáöu ngoaûi
tãû laûi âi mua ngoaûi tãû träi näøi trãn thë træåìng
khäng täø chæïc bàòng læåüng tiãön âäöng Viãût Nam
maì háûu quaí cuäúi cuìng laì säú læåüng tiãön âäöng
låïn luán læu ngoaìi hãû thäúng ngán haìng: mäüt yãúu
täú laìm tàng aïp læûc vay tiãön ngán haìng âãø bäø
sung nguäön väún læu âäüng maì ngán haìng thæång maûi

9. laûi thiãúu tiãön. Tæì âoï aïp læûc trãn nhu cáöu
phaït haình tiãön seî gia tàng.
Thë træåìng häúi âoaïi åí næåïc ta coìn âang åí
daûng laì nhæîng âiãøm mua, baïn ngoaûi tãû (mua
nhiãöu hån baïn), tháût ra thç laì âiãøm mua ngoaûi
tãû thç âuïng hån. Cáön phaíi täø chæïc thë træåìng
häúi âoaïi våïi quy mä låïn hån, hoaìn chènh hån. ÅÍ
âáy måïi nãu lãn våïi tênh caïch âàût váún âãö, chæa
âãö cáûp âãún caïch täø chæïc mäüt thë træåìng häúi
âoaïi hoaìn chènh.
Thë træåìng häúi âoaïi coï täø chæïc hoaìn haío
hay khäng coìn phuû thuäüc vaìo chênh saïch häúi
âoaïi (âaïp æïng chênh saïch kinh tãú måí cæía âáút
næåïc tåïi mæïc âäü naìo...)
Chênh saïch häúi âoaïi: Trãn nguyãn tàõc, næåïc
ta aïp duûng chênh saïch ngoaûi häúi coï quaín lyï
chàût. Âiãöu 51 phaïp lãûnh NHNN nãu roî: Táút caí
caïc täø chæïc, caï nhán coï ngoaûi tãû âãöu phaíi
baïn cho ngán haìng âæåüc pheïp kinh doanh ngoaûi
häúi, khi coï nhu cáöu thç mua ngoaûi tãû taûi ngán
haìng. Caïc täø chæïc thç coï thãø mua ngoaûi tãû
taûi thë træåìng häúi âoaïi trong næåïc.
Nhæng trong thæûc tãú, caïc täø chæïc, caï nhán
laûi coï thãø mua baïn ngoaûi tãû träi näøi ngoaìi
nhæîng nåi chè âënh trãn, màûc dáöu bë cáúm âoaïn.
Chênh vç váûy mäüt læåüng låïn ngoaûi tãû âang luán
læu bãn ngoaìi hãû thäúng ngán haìng.
Laûi næîa, chuïng ta âang täø chæïc thë træåìng
mua baïn ngoaûi tãû våïi tyí giaï dæûa trãn cå såí
cung cáöu thë træåìng, âäöng thåìi váùn duy trç mäüt
cå chãú tiãön gåíi bàòng ngoaûi tãû trong hãû thäúng
ngán haìng âãø räöi nháûn láúy hãút nhæîng ruíi ro
khäng âaïng coï. Xin kãø ra âáy mäüt nghëch lyï:
trong khi chuïng ta âang khuyãún khêch thu huït
ngoaûi tãû vaìo trong næåïc âãø âáöu tæ phaït triãøn
kinh tãú, nhæng våïi cå chãú vaì caïch laìm cuía ta,
chuïng ta phaíi mang ngoaûi tãû ra gåíi åí næåïc
ngoaìi, vä tçnh daî laìm låüi cho nhæîng næåïc coï
ngoaûi tãû âoï.
Tæì nhæîng vê duû trãn, tuyì theo goïc âäü âaïnh
giaï, coï thãø coï nhiãöu caïch phán taïch, lyï
giaíi. Chuïng ta haîy nghe nhæîng lyï giaíi xung
quanh vê duû 1.

10. Nhçn theo mäüt khêa caûnh naìo âoï, thç âáy laì
mäüt âiãöu haûi, vç ngán haìng Nhaì næåïc, qua hãû
thäúng ngán haìng trung gian, khäng mua âæåüc nhiãöu
ngoaûi tãû cho nhu cáöu cuía mçnh. Vaì nhæ váûy, khaí
nàng âiãöu hoaì læu læåüng tiãön tãû cuîng bë haûn
chãú. Mäüt læåüng tiãön tãû vaì mäüt læåüng ngoaûi
tãû âang nàòm bãn ngoaìi tháøm quyãön âiãöu tiãút
cuía hãû thoïng ngán haìng. Traïi laûi, nhçn åí khêa
caûnh khaïc, âiãöu âoï cuîng coï màût thuáûn låüi laì
giaím båït càng thàóng vãö nhu cáöu ngoaûi tãû cuía
âån vë saín xuáút kinh doanh. Mäüt chênh saïch âäüc
quyãön häúi âoaïi quaï cæïng nhàõc seî khäng traïnh
khoíi nhæîng càng thàóng noïi trãn. Âoï laì âiãøm
cáön læu yï khi thiãút láûp mäüt thë træåìng häúi
âoaïi coï täø chæïc trong tæång lai våïi nhæîng quy
âënh sao cho uyãøn chuyãøn thêch håüp våïi tçnh hçnh
thæûc tãú trong næåïc maì khäng caín tråí saín xuáút
kinh doanh.
Tyí giaï häúi âoaïi: Tyí giaï häúi âoaïi laì âoìn
báøy âiãöu tiãút cung cáöu ngoaûi tãû, cuîng laì âoìn
báøy kinh tãú taïc âäüng maûnh âãún caïc hoaût âäüng
saín xuáút, kinh doanh. xuáút kháøu, nháûp kháøu
trong næåïc.
Mäüt tyí giaï häúi âoaïi quaï tháúp (tæïc laì
âäöngbaín tãû coï giaï trë tàng lãn so våïi ngoaûi
tãû) coï taïc duûng khuyãún khêch nháûp kháøu, gáy
báút låüi cho xuáút kháøu vç haìng xuáút kháøu tæång
âäúi âàõt, khoï baïn ra næåïc ngoaìi, tæïc laì gáy
tråí ngaûi cho ngaình saín xuáút trong næåïc hæåïng
vãö xuáút kháøu, báút låüi cho cuäüc chuyãøn dëch
ngoaûi tãû tæì næåïc ngoaìi vaìo trong næåïc; khäúi
læåüng dæû træî ngoaûi häúi dãù bë xoïi moìn. Ngæåüc
laûi, mäüt tyí giaï häúi âoaïi cao (nghéa laì âäöng
baín tãû coï giaï trë tháúp so våïi ngoaûi tãû), coï
taïc âäüng báút låüi cho nháûp kháøu, khuyãún khêch
xuáút kháøu vç laìm cho haìng xuáút kháøu âàõt hån,
haìng xuáút kháøu reí hån âãø caûnh tranh trãn thë
træåìng quäúc tãú, dãù tçm âæåüc thë træåìng hån. Do
âoï, nhæîng ngaình saín xuáút coï nguyãn liãûu nháûp
kháøu hay thay thãú haìng nháûp kháøu gàûp tråí
ngaûi, trong khi ngaình saín xuáút haìng cho thë
træåìng næåïc ngoaìi thuáûn låüi hån, læåüng ngoaûi
tãû coï khuynh hæåïng chuyãøn vaìo trong næåïc khaï
hån, khäúi dæû træî ngoaûi tãû coï cå häüi gia tàng.

11. Mæïc tyí giaï quaï cao hay tháúp laì so våïi tyí
giaï thæûc tãú âæåüc quyãút âënh båíi cung cáöu
ngoaûi tãû trãn thë træåìng häúi âoaïi hay thë
træåìng âen (nåi naìo khäng coï thë træåìng häúi
âoaïi tæû do). Tyí giaï häúi âoaïi cao hay tháúp laì
tyí giaï do NHTÆ áún âënh, cäú âënh (fixed exchange
rates), coìn tyí giaï häúi âoaïi trãn thë træåìng tæû
do hoaìn toaìn khäng coï sæû can thiãûp cuía NHTÆ laì
tyí giaï thaí näøi do cung cáöu ngoaûi tãû trãn thë
træåìng quyãút âënh (floating rates). Thãú giåïi âaî
traíi qua mäüt thåìi kyì khaï láu aïp duûng tyí giaï
häúi âoaïi áún âënh, cäú âënh tæì tháûp niãn 1930
âãún giæîa tháûp niãn 1970. Tæì nàm 1973, nhiãöu
næåïc cäng nghiãûp haìng âáöu âaî thæí nguyãûm tyí
giaï häúi âoaïi thaí näøi vaì sau âoï aïp duûng tyí
giaï häúi âoaïi thaí näøi coï "quaín lyï". Âãún nàm
1976 caïc næåïc phæång táy âaî âaût âæåüc mäüt thoaí
hiãûp taûm thåìi goüi laì Thoaí hiãûp Jamaica, cäng
khai cháúp nháûn hãû thäúgn tyí giaï häúi âoaïi thaí
näøi coï quaín lyï (system of managed floating
rates), vç caí hai tyí giaï cäú âënh cæïng nhàõc vaì
tyí giaï thaí näøi hoaìn toaìn âãöu coï âiãöu báút
tiãûn taïc âäüng trãn nãön kinh tãú trong næåïc vaì
trãn sæû chuyãøn dëch taìi nguyãn ngoaûi tãû trãn
bçnh diãûn quäúc tãú.
Theo hãû thäúng NHTÆ can thiãûp âãø giæî cho tyí
giaï häúi âoaïi khäng thàng tráöm quaï âaïng, laìm
dëu båït tçnh traûng báút äøn âënh cuía nãön kinh tãú
trong næåïc. NHTÆ can thiãûp trãn thë træåìng häúi
âoaïi bàòng caïch tham gia mua hay baïn ngoaûi tãû
âãø duy trç tyí giaï häúi âoaïi biãún âäøi trong mäüt
biãn væûc khäng quaï låïn, nhåì âoï chãú ngæû båït
taïc âäüng âäúi våïi nãön kinh tãú trong næåïc, khi
giaï ngoaûi tãû lãn cao, NHTÆ âæa ngoaûi tãû ra baïn
âãø laìm cháûm båït nhëp tàng giaï ngoaûi tãû. Dé
nhiãn, chè laìm âæåüc âiãöu âoï khi dæû træî ngoaûi
häúi coìn åí mæïc âäü tæång âäúi khaí quan. Ngæåüc
laûi, khi giaï ngoaûi tãû xuäúng quaï tháúp, NHTÆ
duìng tiãön trong næåïc mua ngoaûi tãû vaìo âãø duy
trç mäüt biãn væûc biãún âäøi êt taïc âäüng maûnh
âäúi våïi sinh hoaût kinh tãú trong næåïc, nháút laì
âãø taïi taûo khäúi dæû træî ngoaûi tãû âaî bë thiãúu
huût.
Næåïc ta âang aïp duûng tyí giaï häúi âoaïi áún
âënh nhæng khäng quaï cæïng nhàõc, coï thãø thay âäøi

12. theo tçnh hçnh ngoaûi häúi trong næåïc. Mäüt pháön
naìo coï hiãûu quaí, nháút laì trong tçnh hçnh ngoaûi
häúi cháûm biãún âäøi. Traïi laûi, khi tçnh hçnh
ngoaûi häúi biãún âäøi thæåìng xuyãn, mäüt sæû cháûm
trãù trong viãûc thay âäøi tyí giaï áún âënh thæåìng
gáy thiãût haûi cho caïc ngaình hoaût âäüng kinh tãú
trong næåïc.
Âäúi våïi næåïc ta hiãûn nay, khaí nàng äøn âënh
giaï trë quäúc ngoaûi cuía âäöng tiãön coìn ráút haûn
chãú. Vç váûy, cáön coï kãú hoaûch måí räüng âáöu tæ
caïc thaình pháön kinh tãú trong vaì ngoaìi næåïc,
laìm sao cho næåïc ta tråí thaình âiãøm thu huït âáöu
tæ quäúc tãú maûnh hån næîa âãø tàng nhanh khaí nàng
äøn âënh giaï trë quäúc ngoaûi cuía âäöng tiãön Viãût
Nam.
b. Muûc tiãu kinh tãú:
Chênh saïch tiãön tãû coìn nhàòm âãún muûc âêch
xa hån: âoï laì muûc tiãu kinh tãú, gäöm hai âiãøm
chênh dæåïi âáy:
+ Tàng træåíng kinh tãú, trong âoï coï muûc tiãu
âaût âãún mæïc nhán duûng cao.
+ Giaím thiãøu nhæîng thàng tráöm chu chuyãøn
kinh tãú.
b.1. Muûc tiãu tàng træåíng kinh tãú:
Hiãûn nay coìn coï quan âiãøm khaïc nhau vãö vai
troì taïc âäng cuía tiãön tãû âäúi våïi tàng træåíng
kinh tãú. Coìn nhiãöu yï kiãún khaïc nhau vãö chi
tiãút, nhæîng xaïc âënh âæåüc quan âiãøm chung vãö
taïc âäüng cuía laîi suáút vaì säú cáöu täøng håüp
cuía khäúi tiãön tãû trãn mæïc tàng træåíng âoï. Taïc
âäüng âoï thäng qua hai ngoî:
Khi khäúi tiãön tãû M tàng, noïi chung noï coï
taïc duûng laìm giaím laîi suáút (vç NHTÆ khi chuí
træång baình træåïng khäúi tiãön tãû thç cuîng muäún
nhæ váûy), laîi suáút giaím seî khuyãún khêch viãûc
âáöu tæ. Âáöu tæ gia tàng, täøng saín pháøm xaî häüi
cuîng tàng. Nãúu tyí lãû gia tàng täøng saín pháøm
xaî häüi låïn hån nhëp gia tàng dán säú seî coï tàng
træåíng kinh tãú.
Màût khaïc, sæû gia tàng khäúi tiãön tãû âæa âãún
taïc duûng laìm tàng säú cáöu täøng håüp: caïc thaình
pháön dán cæ coï tiãön nhiãöu hån, seî tiãu thuû

13. nhiãöu hån vaì maîi læûc trãn thë træåìng tàng giuïp
giaíi quyãút haìng täön âoüng, laìm cho caïc doanh
nghiãûp tàng gia saín xuáút, haìng hoaï læu thäng,
phán phäúi våïi nhëp âiãûu räün rëp hån. Âãún mäüt
luïc naìo âoï, doanh nghiãûp cuîng phaíi tàng thãm
viãûc mua sàõm maïy moïc, trang thiãút bë, nhaì
xæåíng... Caí hai sæïc cáöu vãö saín pháøm tiãu duìng
vaì saín pháøm âáöu tæ âãöu tàng, tæì âoï täøng saín
pháøm xaî häüi cuîng tàng. Nãúu mæïc gia tàng âoï
låïn hån nhëp gia tàng dán säú, seî coï tàng træåíng
kinh tãú.
Trong caí hai træåìng håüp, âãöu coï sæû gia tàng
nhán duûng, vç nhán cäng, tæ baín (maïy moïc), kyî
thuáût cäng nghãû (technology) laì 3 yãúu täú quan
troüng quyãút âënh säú læåïng, trong âoï yãúu täú
nhán cäng âæåüc tàng lãn træåïc khi xê nghiãûp gia
tàng saín xuáút. Âäúi våïi xê nghiãûp quaín lyï coï
hiãûu quaí, viãûc tuyãøn duûng thãm nhán cäng chè
xaíy ra khi säú nhán læûc hiãûn hæîu âæåüc táûn
duûng.
Nhæ váûy, muäún âaût âæåüc muûc tiãu tàng træåíng
kinh tãú, ngoaìi viãûc gia tàng khäúi tiãön tãû trong
chênh saïch tiãön tãû, cáön coï nhæîng biãûn phaïp
âáøy maûnh âáöu tæ saín xuáút âãø thám duûng nhán
cäng.
b.2. Giaím thiãøu nhæîng thàng tráöm chu chuyãøn
kinh tãú:
Sæû tàng træåíng kinh tãú báút cæï næåïc naìo
khäng thãø keïo daìi maîi våïi thåìi gian. Lyï do cå
baín laì säú cáöu duì tiãúp tuûc gia tàng nhæng säú
cung khäng thãø âaïp æïng maîi maîi âæåüc. Noï bë
haûn chãú båíi nhiãöu yãúu täú, âaïng kãø træåïc tiãn
laì nhán cäng. Khi nãön kinh tãú tàng træåíng liãn
tuûc, âãún mäüt luïc naìo âoï, nhán cäng khan hiãúm,
haûn chãú mæïc gia tàng saín xuáút . Âoï laì chæa kãø
nguyãn liãûu coï thãø cuîng khan hiãúm. Sæû khan
hiãúm cuía yãúu täú nhán cäng, nguyãn liãûu laìm tàng
phê täøn saín xuáút, náng cao giaï thaình vaì giaï
baïn trãn thë træåìng.
Vaìo thåìi âiãøm naìy, nãúu khäúi læåüng tiãön
tãû tiãúp tuûc gia tàng maì khäng kãöm chãú, säú cáöu
tàng maûnh, háûu quaí táút yãúu laìm tàng váût giaï,
tçnh traûng laûm phaït ngaìy caìng tráöm troüng hån.
Tçnh hçnh âoï buäüc phaíi giaím båït khäúi tiãön tãû,

14. tæì âoï laìm giaím säú cáöu, laìm giaím khuynh hæåïng
tiãu thuû cuía dán cæ. Hoaût âäüng kinh tãú råi vaìo
tçnh traûng ngæng trãû.
Træåïc tçnh hçnh naìy, caïc âån vë saín xuáút
haìng hoaï baïn cháûm laûi, haìng täön kho têch luyî
ngaìy caìng nhiãöu, táút seî coï phaín æïng laì giaím
båït saín xuáút. Trong træåìng håüp tiãn âoaïn tçnh
hçnh tiãu thuû trãn thë træåìng xáúu nhiãöu hån næîa
vaì coï tênh caïch láu daìi, hoü phaíi sa thaíi båït
nhán cäng, sau mäüt thåìi gian nghè giaím læång. Nhán
cäng tháút nghiãûp, giaím thu nháûp, giaím tiãu pha,
keïo theo suy giaím trong khäúi læåüng saín xuáút.
Khäng ai chëu âáöu tæ trong tçnh huäúng nhæ thãú:
tçnh traûng: suy thoaïi kinh tãú lan räüng.
Âãø chàûn âæïng âaì suy thoaïi, NHTÆ seî phaíi
thi haình chênh saïch baình træåïng khäúi tiãön tãû,
khuyãún khêch caïc ngán haìng cho vay âãø náng säú
cáöu lãn, giuïp caïc nhaì saín xuáút coï mäüt caïi
nhçn laûc quan trãn thë træåìng. Nhán cäng tháút
nghiãûp nhiãöu vaì láu ngaìy, nãn giaï nhán cäng reí,
haìng täön kho giaím dáön, nhu cáöu taïi saín xuáút
theo mäüt nhëp âäü låïn dáön, khiãún cho nhu cáöu
âáöu tæ tàng lãn. Nhæîng sæû kiãûn âoï âæa nãön kinh
tãú tæì giai âoaûn suy thoaïi sang giai âoaûn phuûc
hæng. Luïc naìy, tiãön âæåüc roït thãm vaìo guäöng
maïu kinh tãú kêch thêch tiãu thuû tàng maûnh keïo
theo sæïc gia tàng trong säú læåüng âáöu tæ, træåïc
tiãn laì thay thãú maïy moïc hæ hoíng, räöi dáön dáön
âäøi måïi guäöng maïu saín xuáút. Tæì âoï coï khaí
nàng nãön kinh tãú chuyãøn tæì giai âoaûn phuûc hæng
sang giai âoaûn tàng træåíng maûnh.
Træåïc âáy, coï mäüt nháûn thæïc cho ràòng, mäüt
chu kyì kinh tãú laì mäüt chuäùi caïc traûng huäúng
kinh tãú, nhçn chung âæåüc phán ra laìm bäún giai
âoaûn:
- Måí räüng (giai âoaûn thàng hoa). Bäúi caính
thuáûn.
- Phäön vinh (âènh cao). Bäúi caính täút.
- Suy thoaïi (giai âoaûn xuäúng däúc). Bäúi caính
báút thuáûn.
- Suy suûp (giai âoaûn loîm). Bäúi caính xáúu.

15. Nhæng ngaìy nay, phaïc âäö naìy âaî bë biãún âäøi
do: a) caïc doanh nghiãûp âaî quaín lyï täút saín
xuáút; b) caïc NHTÆ can thiãûp cho træåüt laûm phaït
âãø traïnh báút kyì càng thàóng naìo.
Trong mäùi giai âoaûn kinh tãú, chênh saïch tiãön
tãû âoïng mäüt vait roì quan troüng, goïp pháön ruït
ngàõn thåìi gian ngæng trãû vaì suy thoaïi kinh tãú
âãø chuyãøn sang giai âoaûn tàng træåíng kinh tãú,
nháút laì laìm sao duy trç mäüt mæïc âäü tàng træåíng
våïi laûm phaït åí tyí lãû cháúp nháûn âæåüc, coï
thãø laì tyí lãû laûm phaït mäüt con säú, hay täøng
quaït hån, mäüt tyí lãû laûm phaït tháúp våïi tyí lãû
tháút nghiãûp tháúp.
Muûc tiãu cuía chênh saïch tiãön tãû âaî tæìng
thay âäøi, kãú tiãúp nhau trong thåìi gian, phuì håüp
våïi trçnh âäü hiãøu biãút ngaìy caìng cao hån vãö
mäúi tæång quan giæîa tiãön tãû vaì nãön kinh tãú.
Træåïc âáy, ngæåìi ta aïp duûng luáûn âiãøm cuía kinh
tãú hoüc cäø âiãøn cho ràòng nhæîng thay âäøi vãö
tiãön tãû chè taïc âäüng âãún giaï caí vaì tiãön
cäng, chæïkhäng aính hæåíng âãún cäng àn viãûc laìm
vaì chu kyì phaït triãøn kinh tãú vaìo viãûc hoaûch
âënh vaì thæûc thi chênh saïch tiãön tãû. Loaûi chênh
saïch tiãön tãû naìy chæa âæåüc coi laì cäng cuû quan
troüng âãø äøn âënh kinh tãú vaì khäng coï taïc âäüng
âãún quaï trçnh tàng træåíng, coï cå chãú váûn haình
bao gäöm caïc yãúu täú chuí yãúu: mæïc laîi suáút
thæûc ám cao triãön miãn vaì coï âäü báút âënh låïn.
Noï coï khuynh hæåïng laìm xoïi moìn nguäön väún,
trong thæûc tãú, kãút quaí thu âæåüc âi ngæåüc laûi
yï âäö ban âáöu âæåüc daình cho noï: thay vç mæïc
tiãút kiãûm vaì nàng læûc âáöu tæ näüi âëa âæåüc náng
lãn laì tçnh traûng thám huût ngán saïch, khäúi
læåüng nåü næåïc ngoaìi vaì pháön cuía caíi âáút
næåïc saín xuáút ra nhæng phaíi daình cho traí nåü
vaì laîi nåü ngaìy caìng låïn; háûu quaí khäng traïnh
khoíi sau âoï laì laûm phaït cao, báút äøn âënh vaì
trç trãû, suy thoaïi.
Kãø tæì cuäüc khuíng hoaíng kinh tãú 1929 - 1933,
chênh saïch tiãön tãû måïi tråí thaình khaïi niãûm
trung tám trong hoaût âäüng quaín lyï vaì âiãöu tiãút
kinh tãú vé mä, âæåüc coi laì cäng cuû quan troüng
âãø äøn âënh kinh tãú vaì taïc âäüng âãún quaï trçnh
tàng træåíng, hæåïng tåïi muûc tiãu phaït triãøn mäi

16. træåìng taìi chênh, kêch thêch täúi âa sæû váûn âäüng
cuía caïc nguäön læûc khaïc cuía âáút næåïc. Chênh
saïch tiãön tãû kiãøu naìy âæåüc goüi laì chênh saïch
tiãön tãû måí räüng nguäön väún, coï cå chãú váûn
haình bao gäöm caïc yãúu täú chênh: duy trç mæïc laîi
suáút thæûc dæång, quy âënh dæû træî bàõt buäüc tháúp
âäúi våïi caïc ngán haìng thæång maûi.
Ngaìy nay do nhæîng âäúi nghëch cuía caïc muûc
tiãu, caïc NHTÆ khoï coï thãø thæûc hiãûn âæåüc ngay
muûc tiãu cuäúi cuìng cuía chênh saïch tiãön tãû.
Thäng thæåìng, trong mäüt thåìi kyì xaïc âënh, viãûc
thæûc hiãûn muûc tiãu naìy seî caín tråí viãûc âaût
thaình têch cao åí muûc tiãu khaïc trong hãû muûc
tiãu âaî nãu. Muäún coï laûm phaït tháúp thç khoï
loìng tàng træåíng cao. Duy trç tyí giaï häúi âoaïi
cäú âënh thfi dãù råi vaìo tçnh traûng "nháûp kháøu
laûm phaït". Do âoï, NHTÆ phaíi xaïc âënh nhæîng muûc
tiãu âàûc thuì hay trung gian, tæì âoï phaíi coï
nghãû thuáût phäúi håüp caïc muûc tiãu ngàõn haûn vaì
daìi haûn trong quaï trçnh thæûc thi chênh saïch
tiãön tãû trãn thæûc tãú.
Våïi tæ caïch laì mäüt cäng cuû trong tay Nhaì
næåïc, chêch saïch tiãön tãû coï hai âàûc âiãøm näøi
báût vãömàût chæïc nàng cuía noï laì:
1) Phuì håüp våïi chæïc nàng can thiãûp chung
cuía Nhaì næåïc âäúi våïi moüi hoaût âäüng cuía nãön
kinh tãú. Âoï laì âiãöu chènh laûi sæû phán bäø caïc
nguäön læûc, âiãöu chènh laûi sæû phán phäúi thu
nháûp vaì cuía caíi trong xaî häüi vaì äøn âënh laûi
tçnh hçnh kinh tãú vé mä.
2) Chênh saïch tiãön tãû laì loaûi cäng cuû cuía
chênh saïch can thiãûp bàòng kinh tãú, dæûa trãn baín
thán cå chãú thë træåìng vaì caïc quy luáût váûn
âäüng cuía noï.
Coï thãø xem caïc chæïc nàng chung coï tênh cháút
nguyãn lyï cuía chênh saïch tiãön tãû nhæ mäüt mä
hçnh chênh saïch cå baín, coìn nhæîng biãún thãø cuía
noï thç nhæ nhæîng mä hçnh chênh saïch âàûc thuì. Tuy
dæûa trãn nãön taíng cuía kinh tãú thë træåìng nãn
âæång nhiãn nguyãn tàõc chung vãö âiãöu chènh kinh
tãú cuía caïc nhaì næåïc phaïp quyãön thäúng nháút åí
chäù âæåüc thãø chãú hoaï bàòng hãû thäúng phaïp
luáût chàût cheî, song caïc mä hçnh chênh saïch âàûc
thuì luän mang âáûm dáúu áún cuía nhæîng âiãöu kiãûn

17. kinh tãú, xaî häüi, truyãön thäúng vàn hoaï vaì baín
sàõc dán täüc cuîng nhæ thiãút chãú vaì nàng læûc
thæûc tiãùn cuía Nhaì næåïc åí mäùi quäúc gia, âäöng
thåìi noï phaín aïnh roî nhæîng máu thuáùn, nhæîng
váún âãö näøi lãn cáön âæåüc táûp trung giaíi quyãút
cuía mäùi nãön kinh tãú trong mäùi thåìi kyì nháút
âënh. Phaûm vi vaì thæï tæû æu tiãn cuía caïc muûc
tiãu cuû thãø cáön âaût tåïi cuía mäùi quäúc gia,
mäùi thåìi kyì âæåüc xaïc âënh mäüt caïch khäng
giäúng nhau. Thaình ra mäüt âiãöu ráút tæû nhiãn laì
mäùi næåïc trong lëch sæí coï mäüt chênh saïch tiãön
tãû riãng cuía mçnh. Caïc mä hçnh chênh saïch cuû
thãø cho tháúy sæû phong phuï cuía caïc sàõc thaïi
riãng biãût trong cå chãú váûn haình cuía chênh saïch
tiãön tãû trong nãön kinh tãú thë træåìng hiãûn âaûi.
Vç mäùi giai âoaûn phaït triãøn åí mäùi quäúc gia
coï nhæîng muûc tiãu kinh tãú - xaî häüi khäng giäúng
nhau, nãn caïc chênh saïch tiãön tãû luän bao haìm
trong âoï nhæîng neït âàûc thuì vaì do váûy chuïng
âæåüc biãøu hiãûn dæåïi nhiãöu hçnh thæïc âa daûng,
phong phuï, phuì håüp våïi mäùi mäüt mä hçnh âiãöu
chènh kinh tãú âàûc thuì. Âiãöu naìy goïp pháön laìm
phong phuï thãm lyï luáûn kinh tãú hoüc hiãûn âaûi
vaì cung cáúp ngaìy caìng nhiãöu hån nhæîng baìi hoüc
kinh nghiãûm tæì thæûc tãú cho viãûc nghiãn cæïu,
hoüc hoíi vaì læûa choün âãø xáy dæûng chênh saïch
tiãön tãû phuì håüp våïi nhæîng âiãöu kiãûn cuû thãø
cuía mäùi quäúc gia.
Tæì nhiãöu tháûp kyí nay vaì nháút laì tæì cuäüc
thãú chiãún láön thæï hai, chênh saïch tiãön tãû cuía
nhiãöu næåïc coï nãön kinh tãú phaït triãøn luän luän
nhàòm muûc tiãu chuí yãúu laì âáúu tranh chäúng laûm
phaït, nhæng âäöng thåìi khäng âæåüc laìm aính hæåíng
âãún saín xuáút quäúc dán vaì viãûc taûo âáöy âuí
cägn àn viãûc laìm. Càn cæï vaìo nhæîng muûc tiãu cå
baín naìy, caïc næåïc âoï læûa choün caïc cäng cuû
can thiãûp cáön thiãút, caïc cäng cuû naìy chuí yãúu
taïc âäüng vaìo nguäön âäúi æïng cuía khäúi læåüng
tiãön tãû, vç âoï laì nguäön taûo ra tiãön, nhæng
chuïng coìn coï thãø coï taïc duûng phuû laì nhàòm
âënh hæåïng viãûc sæí duûng âäöng tiãön âaî âæåüc
taûo ra cho caïc chuí thãø kinh tãú.
II. PHÆÅNG THÆÏC VÁÛN HAÌNH CAÏC CÄNG CUÛ CUÍA
CHÊNH SAÏCH TIÃÖN TÃÛ:

18. Ngán haìng trung æång noïi chung khäng giao dëch
træûc tiãúp våïi cäng chuïng, maì chè quan hãû våïi
bäún âáöu mäúi chênh sau âáy:
- Giao dëch våïi chênh phuí (Bäü Taìi chênh, kho
baûc...)
- Giao dëch våïi ngán haìng trung gian.
- Giao dëch våïi caïc thë træåìng tiãön tãû.
- Giao duûch våïi caïc khu væûc taìi chênh, tiãön
tãû âäúi ngoaûi.
Bäún âáöu mäúi quan hãû cuía NHTÆ laì bäún con
kãnh qua âoï NHTÆ thæûc thi chênh saïch tiãön tãû;
bàòng caïch xæí lyï täøng håüp bäún âáöu mäúi quan
hãû âoï, NHTÆ tàng hay giaím khäúi tiãön tãû tuyì
theo tçnh hçnh nhàòm âaût tåïi nhæîng muûc tiãu nháút
âënh.
Dæåïi âáy seî táûp trung trçnh baìy phæång thæïc
váûn haình nhæîng cäng cuû taïc âäüng âãún hai âáöu
mäúi laì ngán haìng trung gian vaì thë træåìng tiãön
tãû. Hai âáöu mäúi quan hãû coìn laûi khäng phaíi laì
âäúi tæåüng chênh vaì seî âæåüc âãö cáûp åí mäüt
chæìng mæûc cáön thiãút. Âiãöu naìy cho tháúy tênh
giåïi haûn cuía chênh saïch tiãön tãû vaì sæû cáön
thiãút phaíi tiãún haình song song nhæîng chênh saïch
khaïc nhàòm xæí lyï hai âáöu mäúi quan hãû coìn laûi:
quan hãû våïi chênh phuí vaì quan hãû våïi khu væûc
taìi chênh tiãön tãû âäúi ngoaûi.
1. Phæång thæïc váûn haình caïc cäng cuû chênh
saïch tiãön tãû cuía NHTÆ âäúi våïi caïc ngán haìng
trung gian vaì thë træåìng tiãön tãû.
Coï táút caí 7 cäng cuû nàòm trong tay NHTÆ: dæû
træî bàõt buäüc, taïi chiãút kháúu, thë træåìng tiãön
tãû måí, kiãøm soaït tên duûng choün loüc, laîi suáút
tiãön gåíi, kiãøm soaït tên duûng taìi tråü thë
træåìng chæïng khoaïn, kiãøm soaït tên duûng tiãu
thuû. Caïc cäng cuû naìy laì nhæîng thao taïc hoaût
âäüng haìng ngaìy cuía caï NHTÆ. Vç thãú, coï thãø
noïi ràòng, moüi hoaût âäüng cuía NHTÆ âãöu taïc
âäüng âãún nãön kinh tãú vé mä trong khuän khäø cuía
chênh saïch tiãön tãû âaî vaûch ra. Sæû âiãöu tiãút
tiãön tãû (bao gäöm chênh saïch tiãön tãû vaì caïc
cäng cuû cuía noï) coï thãø âiãöu tiãút giaïn tiãúp

19. vaì vä cuìng hiãûu quaí âãún nhæîng hoaût âäüng cuía
nãön kinh tãú quäúc gia tæì vé mä âãún vi mä.
a. Thay âäøi dæû træî bàõt buäüc âäúi våïi ngán
haìng trung gian:
Ngán haìng trung gian gäöm nhiãöu loaûi ngán
haìng maì quan troüng haìng âáöu laì ngán haìng
thæång maûi. Ngán haìng thæång maûi laì ngán haìng
thæûc hiãûn nhiãöu loaûi nghiãûp vuû ngán haìng hån
hãút trong säú ngán haìng trung gian. Chênh vç vai
troì quan troüng cuía ngán haìng thæång maûi nãn NHTÆ
cuía háöu hãút caïc næåïc âæåüc luáût phaïp cho pheïp
coï ráút nhiãöu tháøm quyãön âäúi våïi NHTM. Âiãöu
âoï nhàòm muûc âêch thæûc thi chênh saïch tiãön tãû,
giæî væîng hãû thäúng ngán haìng hoaût âäüng laình
maûnh, âaím baío quyãön låüi cuía caïc doanh nghiãûp
vaì cäng chuïng, âäöng thåìi taûo thuáûn låüi cho
NHTM hoaût âäüng hæîu hiãûu goïp pháön phaït triãøn
kinh tãú âáút næåïc.
Ngán haìng trung æång âæåüc giao quyãön bàõt
buäüc caïc ngán haìng trung gian phaíi kyï gåíi taûi
NHTÆ mäüt pháön cuía täøng säú tiãön gåíi maì hoü
nháûn âæåüc tæì dán cæ vaì caïc thaình pháön kinh tãú
theo mäüt tyí lãû nháút âënh. Pháön bàõt buäüc kyï
gåíi âoï goüi laì dæû træî bàõt buäüc. NHTÆ áún âënh
tyí lãû âoï khi tàng khi giaím tuyì theo tçnh hçnh.
Muûc âêch cuía viãûc bàõt buäüc dæû træî nhæ váûy laì
âãø giåïi haûn khaí nàng cho vay cuía NHTM, traïnh
træåìng håüp ngán haìng naìy ham kiãúm låüi nhuáûn
bàòng caïch cho vay quaï mæïc, coï thãø phæång haûi
tåïi quyãön låüi cuía ngæåìi kyï gåíi tiãön åí ngán
haìng. Hån næîa, viãûc táûp trung dæû træî cuía NHTM
åí NHTÆ coìn laì mäüt phæång tiãûn âãø ngán haìng
naìy coï thãm quyãön læûc âiãöu khiãøn hãû thäúng
ngán haìng, taûo sæû lãû thuäüc cuía NHTM âäúi våïi
NHTÆ. Khaí nàng cho vay cuía NHTM bë haûn chãú do tyí
lãû dæû træî bàõt buäüc nãu trãn seî buäüc hoü phaíi
âi vay laûi åí NHTÆ, NHTÆ laì ngæåìi cho vay sau
cuìng cuía moüi ngán haìng vaì laì cæïu tinh cuía hoü
trong nhæîng træåìng håüp kháøn cáúp nhæ træåìng håüp
xaíy ra tçnh traûng âäöng loaût ruït tiãön gåíi cuía
cäng chuïng.
Säú nhán mæïc cung tiãön n =
r
1
DTBBlãûtè
1
M
S

20. NHTM sæí duûng cäng cuû naìy våïi näüi dung mæïc
cung tiãön tãû âãø tàng V, giaím læåüng tiãön cå såí
ngoaìi læu thäng.
Tyí lãû dæû træî bàõt buäüc laì cäng cuû khäúi
læåüng quan troüng nháút cuía NHTÆ. Viãûc quy âënh
dæû træî bàõt buäüc naìy laìm tàng khaí nàng âiãöu
tiãút cuía NHTÆ âäúi våïi caïc NHTM.
Caïc cäng cuû laîi suáút cuía NHTÆ caìng phaït
triãøn bao nhiãu thç cäng cuû dæû træî bàõt buäüc
caìng êt quan troüng báúy nhiãu. Ngæåüc laûi, chæìng
naìo trong nãön kinh tãú chæa coï thë træåìng chæïng
khoaïn, nghiãûp vuû häúi phiãúu cuîng nhæ caïc cäng
cuû kyî thuáût taìi chênh, tæïc laì nhæîng cäng cuû
coï thãø phaín æïng nhanh træåïc sæû biãún âäüng cuía
laîi suáút, thç tyí lãû dæû træî bàõt buäüc váùn coìn
laì cäng cuû quan troüng cuía NHTÆ.
Âäúi våïi NHTM hiãûn âaûi, tæïc laì taûo ra
nhæîng cäng cuû thanh toaïn qua ngán haìng thay tiãön
trung æång hoàûc cå säú tiãön tãû maì NHTÆ khäng sæí
duûng cäng cuû dæû træî bàõt buäüc thç khäng thãø
khäúng chãú âæåüc khäúi tên duûng bàòng biãûn phaïp
kinh tãú.
Vãö nguyãn tàõc, khi áún âënh mäüt mæïc dæû træî
báút buäüc åí mæïc tháúp NHTÆ muäún khuyãún khêch
caïc ngán haìng trung gian måí räüng mæïc cho vay
cuía hoü, tæïc laì muäún baình træåïng khäúi tiãön
tãû. Ngæåüc laûi, khi náng cao mæïc dæû træî bàõt
buäüc, NHTÆ giåïi haûn khaí nàng cho vay cuía ngán
haìng trung gian, baïo hiãûu mäüt chênh saïch tiãön
tãû "thàõtc hàût" hay giaím thiãøu khäúi tiãön tãû,
tæì âoï taïc âäüng tåïi khaí nàng thu doanh låüi cuía
ngán haìng. Chênh vç váûy, mäüt sæû gia tàng dæû træî
bàõt buäüc âoìi hoíi phaíi nghiãn cæïu træåïc sæïc
chëu âæûng cuía ngán haìng trung gian âäúi våïi mæïc
dæû træî måïi seî ban haình. Âãø cho ngán haìng naìy
khäng bë läù vaì cäüng taïc trong viãûc thæûc thi
chênh saïch tiãön tãû, NHTÆ coï thãø traí laîi cho
mæïc dæû træî thàûng dæ naìo âoïcuía ngán haìng trung
gian, keìm theo mäüt chênh saïch laîi suáút thêch
håüp. NHTÆ coï thãø váûn duûng mæïc dæû træî bàõt
buäüc, chàóng haûn mäüt mæïc dæû træî bàõt buäüc cho
loaûi tiãön gåíi khäng kyì haûn vaì mäüt mæïc dæû
træî tháúp hån cho loaûi tiãön gåíi tiãút kiãûm vaì
tiãön gåíi coï kyì haûn. Cuîng coï thãø aïp duûng

21. mäüt tyí lãû dæû træî bàõt buäüc tháúp hån cho ngán
haìng hoaût âäüng åí näng thän...
Biãûn phaïp thay âäøi dæû træî bàõt buäüc cáön
thæûc hiãûn mäüt caïch tháûn troüng vaì muäún coï
hiãûu quaí, cáön phaíi âi keìm nhæîng biãûn phaïp
khaïc.
Theo Âiãöu 44 vaì 45 cuía Phaïp lãûnh vaì Ngán
haìng Nhaì næåïc, Ngán haìng Nhaì næåïc coï quyãön
bàõtb uäüc caïc täø chæïc tên duûng duy trç:
- Caïc quyî dæû træî phaïp âënh.
- Caïc nguäön tiãön khaïch sàôn saìng thanh toaïn
caïc khoaín tiãön gåíi vaì nåü theo quy âënh cuía
ngán haìng Nhaì næåïc.
- Tyí lãû dæû træî täúi thiãøu bàõt buäüc vaì
caïc tyí lãû an toaìn khaïc.
Tyí lãû dæû træî bàõt buäüc êt nháút åí mæïc 10%
vaì nhiãöu nháút åí mæïc 35% trãn toaìn bäü tiãön
gåíi åí täø chæïc tên duûng. Trong træåìng håüp cáön
thiãút, Häüi âäöng quaín trë NHNN quyãút âënh tàng
tyí lãû dæû træî trãn mæïc 35% vaì NHNN traí laîi cho
mæïc tàng âoï, NHNN quy âënh mæïc phaût âäúi våïi täø
chæïc tên duûng vi phaûm.
Âãø thi haình hai âiãöu khoaín naìy, caïc täø
chæïc tên duûng måí taìi khoaín taûi NHNN vaì gåíi
vaìo âoï mäüt säú tiãön gäöm hai pháön:
- Pháön täúi thiãøu âãø thoaí maîn quy âënh cuía
NHNN vãö mæïc dæû træî bàõt buäüc.
- Pháön thàûng dæ duìng âãø giao hoaïn seïc vaì
thanh toaïn nåü giæîa caïc täø chæïc tên duûng theo
thãø lãû do NHNN áún âënh. Pháön thàûng dæ naìy
nhiãöu hay êt tuyì theo tçnh hçnh do täø chæïc tên
duûng quyãút âënh sao cho viãûc quaín lyï âæåüc täúi
æu, nghéa laì âæìng âãø mæïc dæû træî bàõt buäüc bë
thiãúu huût maì bë phaût, hoàûc thàûng dæ quaï nhiãöu
thç khäng sinh låüi.
Khi quyãút âënh gia tàng tyí lãû dæû træî täúi
thiãøu bàõt buäüc, NHNN seî cho caïc täø chæïc tên
duûng mäüt thåìi gian âuí âãø tàng khoaíng dæû træî
lãn ngaûch säú bàõt buäüc.
Coï mäüt váún âãö ráút nhaûy caím vaì âæåüc
thæåìng xuyãn chuï yï laì mäúi liãn hãû giæîa dæû

22. træî bàõt buäüc vaì váún âãö låìi läù cuía caïc täø
chæïc tên duûng. Nhæ âaî trçnh baìy, mäüt trong
nhæîng cäng duûng cuía dæû træî bàõt buäüc laì âãø
thæûc thi chênh saïch tiãön tãû, maì cuû thãø laì
váûn duûng khäúi tiãön tãû theo yï muäún cuía NHNN.
ÅÍ næåïc ta hiãûn nay, âaûi bäü pháûn cuía khäúi
tiãön tãû laì tiãön phaït haình, trong khi åí caïc
næåïc coï hãû thäúng ngán haìng theo nãön kinh tãú
thë træåìng, tyí lãû tiãön phaït haình chè chiãúm
mäüt pháön nhoí trong khäúi tiãön tãû, coìn pháön
låïn laì tiãön gåíi khäng kyì haûn åí ngán haìng
trung gian (næåïc ta goüi laì cå quan tên duûng).
Våïi mäüt quaï trçnh tiãön tãû hoaï cao hån, mäüt
phæång tiãûn ngán haìng khaïc ra âåìi vaì ngaìy caìng
tråí nãn quan troüng: âoï laì tiãön gåíi coï kyì
haûn. Vãö màût phaïp lyï, tiãön gåíi coï kyì haûn
taûi ngán haìng khäng thãø chuyãøn nhæåüng báút cæï
luïc naìo nhæ tiãön gåíi khäng kyì haûn, noï chè
âæåüc chuyãøn nhæåüng sau mäüt thåìi haûn nháút âënh.
Nhåì tênh caïch naìy, ngán haìng yãn tám hån trong
viãûc sæí duûng säú tiãön gåíi âoï âãø cho vay vaì vç
váûy ngán haìng traí laîi cho ngæåìi gåíi theo läúi
naìy. Âäúi våïi tiãön gåíi khäng kyì haûn taûi ngán
haìng, háöu hãút caïc næåïc cáúm traí laîi cho loaûi
tiãön gåíi naìy. Caí hai loaûi tiãön gåíi (khäng kyì
haûn vaì coï kyì haûn) âæåüc goüi chung laì âäüng
saín taìi chênh. Khaïc våïi caïc loaûi taìi saín "phi
taìi chênh" nhæ âáút âai, nhaì cæía, maïy moïc...
âäüng saín taìi chênh coï thãø nhanh choïng chuyãøn
sang daûng tiãön. Vaì tiãön laì daûng âäüng nháút
trong táút caí caïc daûng taìi saín. tiãön gåíi khäng
kyì haûn cuîng coï tênh caïch âäüng khäng keïm, vç
váûy noï âæåüc xãúp vaìo thaình pháön khäúi tiãön
tãû. Coìn tiãön gåíi coï kyì haûn cuîng coï tênh
caïch âäüng nhæng keïm hån, cho nãn caïc nhaì kinh
tãú næåïc ta træåïc kia âaî khäng xãúp noï vaìo
thaình pháön khäúi tiãön tãû, maì xem noï laì "chuáøn
tiãön". Tuy nhiãn, tæì âáöu tháûp niãn 80 tråí âi
nhiãöu nhaì kinh tãú bàõt âáöu coi nhæîng "chuáøn
tiãön" laì mäüt thaình pháön cuía khäúi tiãön tãû,
màûc dáöu khäng phaíi táút caí caïc nhaì kinh tãú
âãöu âäöng yï våïi quan âiãøm naìy. Âãø dung hoaì
caïc quan âiãøm vaì våïi sæû tháûn troüng cáön
thiãút, ngæåìi ta phán biãût nhiãöu daûng thaình
pháön khäúi tiãön tãû dæåïi nhæîng kyï hiãûu khaïc

23. nhau. Træåïc hãút, goüi khäúi tiãön tãû gäöm tiãön
phaït haình vaì kyï thaïc khäng kyì haûn laì M1. Sau
khi cäüng thãm vaìo âoï caïc khoaín tiãön gåíi tiãút
kiãûm vaì tiãön gåíi coï kyì haûn taûi ngán haìng
thæång maûi, ta coï M2. Nãúu cäüng thãm vaìo khäúi
tiãön tãû M2, táút caí caïc loaûi tiãön gåíi åí caïc
âënh chãú taìi chênh khaïc, ta coï khäúi tiãön tãû M3
goüi chung laì âäüng saín taìi chênh hay laì tiãu
saín âäüng.
ÅÍ caïc næåïc, ngán haìng thæång maûi nháûn tiãön
gåíi khäng kyì haûn ráút coï låüi vç khäng phaíi traí
laîi, vç váûy khi hoü bë bàõt buäüc phaíi duy trç
mæïc dæû træî täúi thiãøu taûi NHTÆ tæì 10 âãún 35%
täøng säú tiãön gåíi cuía hoü thç khäng bë läù. Traïi
laûi, NHTM åí næåïc ta vç chæa âæåüc pheïp måí "taìi
khoaín tiãön gåíi khäng kyì haûn ruït bàòng seïc"
räüng raîi trong caïc thaình pháön dán cæ, nãn khoaín
tiãön gåíi naìy tæång âäúi êt hån tiãön gåíi tiãút
kiãûm vaì tiãön gåíi âënh kyì. Noïi caïch khaïc, âa
säú tiãön gåíi åí NHTM næåïc ta hiãûn nay âãöu phaíi
traí laîi. Do âoï, khi NHNN bàõt buäüc hoü phaíi duy
trç mæïc dæû træî täúi thiãøu duì laì 10% trãn täøng
säú tiãön gåíi thç NHTM seî bë läù vç phaíi traí laîi
cho säú tiãön gåíi âoï cuía khaïch haìng. Âoï laì
chæa kãø âãún viãûc coìn phaíi báút âäüng hoaï mäüt
säú thanh khoaín taûi ngán quyî cuía mçnh mfa khäng
sinh låìi âãø sàôn saìng thanh toaïn caïc khoaín
tiãön gåíi vaì Nåü.
Váûy, âãø thi haình âiãöu khoaín dæû træî bàõt
buäüc, maì khäng gáy ra läù laîi cho caïc täø chæïc
tên duûng, thãúit nghé NHNN coï thãø choün læûa mäüt
trong hai caïch sau âáy:
- Mäüt laì, hoaìn laûi säú tiãön laîi maì caïc
täø chæïc tên duûng phaíi traí laîi cho khaïch haìng
coï tiãön gåíi.
- Hai laì, âåüi tåïi khi naìo NHNN cho pheïp sæí
duûng taìi khoaín tiãön gåíi khäng kyì haûn (coìn
goüi laì taìi khoaín seïc) mäüt caïch räüng raîi
trong moüi táöng låïp dán cæ.
Caí hai biãûn phaïp traïnh cho NHTM khäng bë läù
vaì tæû giaïc cäüng taïc våïi NHNN.
Mäüt váún âãö âaïng quan tám næîa laì taïc duûng
bäüi säú cuía sæû váûn duûng tyí lãû dæû træî bàõt

24. buäüc âäúi våïi mæïc tàng, giaím cuía khäúi tiãön
tãû. NHNN næåïc ta thæåìng xuyãn gàûp phaíi tçnh
traûng thiãúu tiãön màût laì vç dán cæ chæa âæåüc
pheïp sæí duûng räüng raîi taìi khoaín tiãön gåíi
khäng kyì haûn duìng seïc. Vãö phæång tiãûn kyî
thuáût ngán haìng, nãúu tiãön gåíi khäng kyì haûn
taûi mäüt ngán haìng thæång maûi gia tàng thãm laì
1.000 âäöng, täøng säú tiãön gåíi khäng kyì haûn
trong toaìn bäü hãû thäúng ngán haìng tàng lãn gáúp
bäüi, coï thãø tæì bäún nàm láön âãún mæåìi láön säú
tiãön gåíi tàng thãm ban âáöu, tuyì theo tyí lãû dæû
træî bàõt buäüc do NHNN áún âënh. Chênh vç leî âoï,
khi NHNN båm mäüt læåüng tiãön laì 1.000 âäöng vaìo
hãû thäúng ngán haìng thç khäúi tiãön tãû coï thãø
tàng thãm mäüt säú tiãön bàòng gáúp bäüi säú tiãön
âoï. Ngæåüc laûi, nãúu NHNN ruït båït mäüt säú tiãön
1.000 âäöng ra khoíi hãû thäúng ngán haìng, khäúi
tiãön tãû coï thãø giaím båït mäüt säú tiãön cuîng
gáúp bäüi. Nhæ váûy, hãû thäúng NHTM khäng thãø taûo
láûp tiãön tæì hæ khäng, nãúu khäng coï tiãön trung
æång (tiãön do NHNN phaït haình). Mæïc taûo tiãön do
tyí lãû dæû træî bàõt buäüc quyãút âënh. Tæì âoï, coï
thãø tháúy ràòng, thäng qua viãûc cung æïng tiãön
trung æång vaì tyí lãû dæû træî bàõt buäüc NHTÆ coï
thãø tàng hay giaím khäúi tiãön tãû, hay noïi caïch
khaïc, NHTÆ hoaìn toaìn laìm chuí khaí nàng kiãøm
soaït læåüng tiãön cung æïng cho nãön kinh tãú.
Muäún taûo ra tiãön, phaíi sæí duûng caí hãû
thäúng ngán haìng. Mäüt ngán haìng âån âäüc khäng coï
khaí nàng taûo ra tiãön. Âãø minh hoaû, coï thãø xem
thê duû sau âáy: giaí sæí tyí lãû dæû træî bàõt buäüc
laì 10%, nghéa laì ngán haìng kinh doanh cæï 100
âäöng thç phaíi coï 10 âäöng åí traûng thaïi dæû
træî. Giaí sæí NH A coï 1.000 âäöng do ai âoï gåíi,
noï coï thãø cho vay 900 âäöng, coìn 100 âäöng âãø
dæû træî . Giaí sæí ai âoï vay âæåüc 900 âäöng cuía
Ngán haìng A vaì sau âoï näüp vaìo ngán haìng B. Luïc
naìy, NH B laûi coï thãø cho vay 810 âäöng vaì âãø
dæû træî 90 âäöng. Bàòng caïch naìo âoï NH C laûi coï
âæåüc khoaín 810 âäöng maì NHB âaî cho vay vaì âãún
læåüt mçnh, NH C laûi coï thãø vay 729 âäöng vaì bàõt
buäüc phaíi âãø 81 âäöng dæû træî theo quy âënh....
Nhæ váûy, säú tiãön âæåüc cho vay coï thãø låïn hån
säú tiãön 1.000 âäöng ban âáöu ráút nhiãöu. Theo thê
duû væìa nãu, säú gia tàng tiãön gåíi ban âáöu laì

25. 1.000 däöng vaì qua cå chãú cho vay vaì kyï thaïc
tiãúp theo, säú kyï thaïc æïng láûp gia tàng åí mäùi
ngán haìng, nhæng ngaûch säú giaím dáön. Ta coï thãø
tiãúp tuûc theo doîi hoaût âäüng cho vay cuía hãû
thäúng ngán haìng tæì säú tiãön gåíi gia tàng ban
âáöu cho âãún khi, vç lyï do phaíi dæû træî taûi ngán
haìng Nhaì næåïc nãn láön láön bë triãût tiãu. Täøng
cäüng laûi, ta seî coï säú gia tàng tiãön gåíi khäng
kyì haûn tæì âáöu cho âãún cuäúi nhæ sau: 1.00 + 900
+ 729 + 656, L + ... = 10.000 â. Nhæ váûy, våïi säú
tiãön 1.000 âäöng ban âáöu åí mäüt ngán haìng âån
âäüc, tyí lãû dæû træî bàõt buäüc laì 10% thç caí hãû
thäúng ngán haìng âaî taûo thãm âæåüc 9.000 âäöng
tiãön gåíi. Sæû thay âäøi tiãöm taìng trong tiãön
gåíi coï thãø âæåüc tênh bàòng cäng thæïc täøng quaït
sau:
Säú tiãön ban âáöu x
1
Tyí lãû dæû træî bàõt buäüc
Säú nhán viãn tiãön tãû hay thæìa säú tiãön tãû
taûo ra tæì viãûc láúy 1 chia cho tyí lãû dæû træî
taûi caïc NHTM = våïi tyí lãû dæû træî 10%, säú nhán
= 1 :
10
100 10 láön.
Âiãöu âaïng chuï yï laì våïi tyí lãû dæû træî
bàõt buäüc laì 10%, thç tiãön trung æång seî coï bäüi
säú 10 (hãû säú taûo tiãön) khi noï âi qua caïc NHTM
âãø tråí thaình tiãön tên duûng vaì ngæåüc laûi, mæïc
cung tiãön tãû seî giaím âi 10 láön khi tiãön trung
æång giaím âi 1. Nãúu ngán haìng giæî caí 100% laìm
dæû træî thç ngán haìng khäng taûo ra tiãön. Do âoï,
âiãöu chènh tyí lãû dæû træî bàõt buäüc cho håüp lyï
laì mäüt nghãû thuáût.
Qua caïch trçnh baìy trãn, coï thãø hçnh dung
âæåüc ràòng, bàòng viãûc váûn duûng tyí lãû dæû træî
täúi thiãøu bàõt buäüc, NHTÆ coï thãø tàng hay giaím
khäúi tiãön tãû.
Tuy nhiãn, tiãún trçnh gia tàng bäüi säú trãn âáy
âàût trong mäüt bäúi caính lyï tæåíng, cho nãn taïc
duûng âoï täúi âa. Trong thæûc tãú, coï nhiãöu phaín
æïng khäng hoaìn toaìn thuáûn låüi nhæ váûy, cho nãn
taïc duûng cuía noï coï thãø seî êt hån.

26. Thæï nháút, ngæåìi gåíi tiãön ban âáöu vaì nhæîng
ngæåìi gåíi tiãön kãú tiãúp âãø yãn säú tiãön gåíi
cuía mçnh, khäng ruït ra âãø chi traí nhæîng cuäüc
giao dëch khaïc. Nãúu yãúu täú naìy naíy sinh, noï
seî laìm giaím båït hiãûu læûc bäüi säú gia tàng
trong säú tiãön gåíi vãö sau.
Thæï hai, nhæîng ngæåìi nháûn âæåüc nhæîng moïn
tiãön chi traí coï thãø kyï gåíi mäüt pháön vaìo
tiãön gåíi tiãút kiãûm hay âënh kyì, tæïc laì giaím
båït taïc duûng bäüi säú cuía mæïc gia tàng noïi
trãn.
Thæï ba, caïc ngán haìng coï thãø khäng kiãúm âuí
khaïch haìng âãø cho vay tåïi mæïc täúi âa.
Thæï tæ, trong ráút nhiãöu træåìng håüp, hoaût
âäüng kinh tãú phaït triãøn, nhu cáöu tiãön màût
trong læu thäng phaíi nhiãöu hån, do âoï coï khaí
nàng nhæîng cuäüc chi traí do khaïch haìng vay åí
ngán haìng thæûc hiãûn seî khäng tråí laûi ngán haìng
ngay, tæïc laì giaím båït khaí nàng cho vay vaì saïng
taûo kyï thaïc åí nhæîng ngán haìng kãú tiãúp (khaïch
haìng ruït tiãön màût, coìn goüi laì "tiãu huyí buït
tãû")
Dáùu sao taïc duûng bäüi säú váùn coï, màûc duì
taïc duûng âoï åí mæïc tháúp hån mæïc âäü âaî chæïng
minh qua cäng thæïc noïi trãn. Taïc duûng bäüi säú
váùn coï, duì ngán haìng sæí duûng tiãön gåíi khäng
kyì haûn hay tiãön gåíi tiãút kiãûm hoàûc tiãön gåíi
âënh kyì, cuîng theo mäüt diãùn trçnh nhæ trãn, nhæng
åí mæïc âäü tháúp hån mäüt chuït.
Ngoaìi tyí lãû dæû træî bàõt buäüc, NHNN coìn
buäüc caïc täø chæïc tên duûng dæû træî caïc nguäön
tiãön khaïc sàôn saìng thanh toaïn caïc khoaín tiãön
gåíi vaì Nåü (tyí lãû thanh khoaín täúi thiãøu). NHTM
phaíi dæû træî taûi chäù mäüt säú thanh khoaín täúi
thiãøu do NHNN quy âënh tuyì thåìi kyì. Thäng thæåìng
nguäön tiãön sàôn saìng thanh toaïn gäöm coï tiãön
màût, caïc traïi phiãúu kho baûc.
Muûc âêch cuía viãûc duy trç tyí lãû thanh khoaín
naìy laì baío vãû quyãön låüi cuía ngæåìi gåíi tiãön,
kiãøm soaït khäúi læåüng tiãön tãû vaì tên duûng vaì
tiãún haình chênh saïch tiãön tãû. NHNN coï thãø áún
âënh cho NHTM mäüt pháön suáút täúi thiãøu traïi

27. phiãúu kho baûc so våïi täøng säú tiãön gåíi nháûn
âæåüc.
Caïc ngán haìng âæåüc dæû tênh traïi phiãúu kho
baûc dæåïi hçnh thæïc taìi khoaín vaîng lai (giao
dëch) måí taûi NHNN vaì do NHNN quaín lyï. Säú dæ
taìi khoaín "Traïi phiãúu kho baûc" naìy âæåüc tênh
vaìo tyí lãû thanh khoaín täúi thiãøu NHTM phaíi duy
trç. Caïc traïi phiãúu kho baûc coï laîi do NHNN quy
âënh.
Nhçn chung, dæû træî bàõt buäüc laì cäng cuû mang
tênh cháút haình chênh cuía NHTÆ nhàòm âiãöu tiãút
mæïc cung tiãön tãû cuía NHTM cho nãön kinh tãú,
thäng qua hãû säú taûo tiãön (hãû säú nhán tiãön tên
duûng) âäúi våïi læåüng tên duûng cuía caïc NHTM cung
æïng cho nãön kinh tãú. Mæïc dæû træî bàõt buäüc do
luáût phaïp quy âënh. Âoï laì mäüt tyí lãû nháút âënh
tiãön gåíi cuía khaïch haìng maì NHTM thu huït âæåüc
(åí mäüt säú êt næåïc, laì tyí lãû nháút âënh caïc
khoaín tên duûng âaî cáúp) phaíi gåíi vaìo mäüt taìi
khoaín khäng laîi åí NHTÆ. Dæû træî bàõt buäüc laì
biãûn phaïp kiãøm soaït cung æïng tiãön tãû, chåï
khäng phaíi laì caïch âãø cho tiãön äøn âënh. Noï coï
yï nghéa to låïn âãø âiãöu hoaì cung cáöu trãn thë
træåìng tiãön tãû, thæûc hiãûn yãu cáöu cuía chênh
saïch tiãön tãû.
b. Biãûn phaïp chiãút kháúu, taïi chiãút kháúu:
Âæïng vãö phæång diãûn nghãö nghiãûp ngán haìng,
NHTÆ laì "ngæåìi cuía caïc ngán haìng". Våïi vai troì
naìy, coï thãø noïi NHTÆ laì ngæåìi "ån" laì vë cæïu
tinh cuía ngán haìng trung gian, nháút laì ngán haìng
thæång maûi. Nãúu trong mäüt næåïc khäng coï NHTÆ,
nghãö laìm ngán haìng seî ráút nguy hiãøm, vç dãù råi
vaìo tçnh traûng máút khaí nàng chi traí maì åí sau
læng ngán haìng khäng coï chäù dæûa, khäng coï ngæåìi
cho vay sau cuìng (laì NHTÆ våïi khaí nàng vä biãn).
Chæïc nàng ngæåìi "cho vay cuäúi cuìng" chè phuûc
vuû viãûc duy trç tênh co giaîn cáön thiãút cuía
viãûc cung æïng tiãön cho toaìn bäü hãû thäúng ngán
haìng, chæï khäng phaíi laì cho tæìng ngán haìng
riãng leí. Âiãöu âoï cho tháúy roî mäüt màût NHTÆ
baío âaím khaí nàng thanh toaïn cho toaìn hãû thäúng
ngán haìng vaì màût khaïc phaíi âiãöu tiãút hoaût
âäüng kinh doanh cuía tæìng ngán haìng thäng qua
hoaût âäüng thanh tra tên duûng, sao cho loìng tin

28. cuía khaïch haìng vaìo hãû thäúng ngán haìng khäng bë
máút âi. Nãúu trong báút cæï træåìng håüp nhæîng
khoaín nåü phaíi âoìi naìo, NHTÆ cuîng phaíi can
thiãûp vaìo våïi tæ caïch laì ngæåìi cho vay cuäúi
cuìng, thç NHTÆ seî máút âi khaí nàng duy trç sæû
khan hiãúm cuía tiãön tãû.
Âäúi våïi NHTM, leî säúng coìn cuía hoü laì nháûn
tiãön gåíi cuía moüi giåïi vaì cho vay pháön låïn
tiãön gåíi âoï. Ngán haìng nháûn tiãön gåíi tiãút
kiãûm, tiãön gåíi âënh kyì, coï traí laîi. Âa säú
caïc næåïc cáúm ngán haìng traí laîi trãn tiãön gåíi
khäng kyì haûn, ngán haìng phaíi cho vay tåïi mæïc
maì NHTÆ cho pheïp âãø täúi âa hoaï doanh låüi,
ngoaìi viãûc âaìi thoü caïc chi phê, tiãön traí
laîi... Nhæng khäng phaíi l uïc naìo hoaût âäüng ngán
haìng cuîng âãöu thuáûn låüi. Coï nhæîng luïc ngæåìi
gåíi tiãön âãún âoìi ruït tiãön quaï nhiãöu, ngán
haìng dãù tåi vaìo tçnh traûng keût väún. Nhæîng
træåìng håüp aìo aût âoìi ruït tiãön thæåìng xaíy ea
trong chu kyì kinh tãú. Nhiãöu ngán haìng, dáöu ráút
tháûn troüng trong viãûc cho vay, cuîng khoï traïnh
khoíi tçnh traûng thiãúu khaí nàng chi traí. Chênh
vaìo nhæîng luïc "ngaìn cán treo såüi toïc" âoï. NHTM
tçm âãún nhæîng sæû giuïp âåî cuía NHTÆ, ngæåìi cho
vay cuäúi cuìng coï khaí nàng vä biãn, khäng bao giåì
bë phaï saín.
NHTÆ cáúp tên duûng cho ngán haìng trung gian qua
nhiãöu hçnh thæïc. Hçnh thæïc thäng duûng vaì cäø
âiãøn laì chiãút kháúu caïc thæång phiãúu cuía ngán
haìng trung gian (hoàûc taïi chiãút kháúu nãúu ngán
haìng trung gian âaî chiãút kháúu thæång phiãúu
træåïc âoï). Hçnh thæïc thæï hai laì thãú cháúp hay
æïng træåïc. Khi nháûn chiãút kháúu (hay taïi chiãút
kháúu), NHTÆ laìm tàng khäúi tiãön tãû. Âoï laì hçnh
thæïc phaït haình tiãön âæåüc caïc nhaì kinh tãú xem
laì laình maûnh, vç noï coï khaí nàng tæû thanh toaïn
do chäù thæång phiãúu tæåüng træng cho mäüt moïn nåü
vãö thæång maûi xuáút phaït tæì viãûc læu thäng phán
phäúi vaì nhåì læu thäng phán phäúi, cäng cuäüc saín
xuáút tråí nãn thuáûn låüi.
Våïi viãûc náng cao hoàûc giaím mæïc laîi suáút
taïi chiãút kháúu, NHTÆ coï thãø khuyãún khêch giaím
hoàûc tàng mæïc cung æïng tên duûng cuía NHTM âäúi
våïi nãön kinh tãú, âäöng thåìi thäng qua âoï cuîng

29. giaím hoàûc tàng mæïc cung æïng tiãön tãû. Chuïng ta
haîy xem xeït váún âãö naìy chi tiãút hån. Bàòng
nghiãûp vuû chiãút kháúu, NHTÆ muäún baình træåïng
hay boï heûp khäúi tiãön tãû qua viãûc váûn duûng
laîi suáút chiãút kháúu, âãø khuyãún khêch hay laìm
naín loìng ngán haìng trung gian trong viãûc âi vay
åí NHTÆ. Nãúu chênh saïch laì khuyãún khêch, NHTÆ haû
tháúp laîi suáút chiãút kháúu. Ngán haìng trung gian
trong træåìng håüp naìy âi vay reí, nãn coï khuynh
hæåïng cuîng giaím båït laîi suáút cho vay, miãùn laì
coìn hæåíng âæåüc laîi suáút sai biãût giæîa hai laîi
suáút âoï. Ngæåüc laûi, khi muäún giaím båït cå häüi
laìm tàng khäúi læåüng tiãön tãû, NHTÆ náng laîi
suáút chiãút kháúu aïp duûng cho nhæîng cuäüc vay
mæåün cuía ngán haìng trung gian, giaïn tiãúp aïp
læûc ngán haìng naìy náng laîi suáút cho vay hoàûc
haûn chãú båït nhæîng cå häüi cho vay.
Chênh saïch chiãút kháúu, taïi chiãút kháúu coìn
laì cäng cuû âënh hæåïng tên duûng. Nãúu NHTÆ muäún
kêch thêch xuáút kháøu, seî cho taïi chiãút kháúu
træåïc hãút caïc thæång phiãúu âoï. Trong nhiãöu
træåìng håüp, NHTÆ coï thãø âàût ra nhæîng âiãöu
kiãûn thuáûn låüi hay chàût cheî cho tæìng loaûi tên
duûng cuía ngán haìng trung gian âãø âæåüc chiãút
kháúu hay taïi chiãút kháúu åí NHTÆ nhæ: chiãút kháúu
âãø giuïp ngán haìng trung gian âiãöu chènh dæû træî
bàõt buäüc bë thiãúu huût vç coï sæû ruït tiãön gåíi
âäüt ngäüt vaì quaï låïn; chiãút kháúu âãö giuïp ngán
haìng trung gian thæûc hiãûn tên duûng tæìng muìa,
nháút laì nhæîng ngán haìng åí vuìng troüng âiãøm
näng nghiãûp; chiãút kháúu nhàòm giuïp ngán haìng
naìo thiãúu huût thanh khoaín vç nhæîng nghiãûp vuû
cho vay tæång âäúi daìi haûn âãø khuyãún khêch phaït
triãøn.
Taïi chiãút kháúu cho pheïp NHTÆ giæî vai troì
chuí âäüng trong haình âäüng cuía noï vç muûc tiãu
phaït haình. Nhæng khäng phaíi luïc naìo NHTÆ cuîng
chuí âäüng âæåüc coï nhiãöu træåìng håüp cho vay
chiãút kháúu cuía noï laì thuû âäüng vç phaíi "chæîa
chaïy" nhæîng khoï khàn kháøn cáúp cho caïc NHTG.
Toïm laûi, biãûn phaïp chiãút kháúu, taïi chiãút
kháúu laì nhæîng âiãöu kiãûn maì NHTÆ mua caïc thæång
phiãúu cuía caïc ngán haìng trung gian nhàòm âiãöu
chènh mæïc cung æïng tên duûng cuía ngán haìng trung

30. gian âäúi våïi nãön kinh tãú, âäöng thåìi thäng qua
âoï âiãöu chènh mæïc cung æïng tiãön tãû.
So våïi viãûc phaït haình tiãön cho chênh phuí,
viãûc phaït haình dæûa trãn thæång phiãúu tæång âäúi
âaím baío cho säú tiãön phaït haình coï tênh thanh
khiãút cao, vç noï giuïp læu âäüng hoaï mäüt khäúi
læåüng haìng hoaï vaì dëch vuû, âäøi pháön khaí dé
laìm cå såí cho sæïc mua cuía tiãön tãû âæåüc væîng
chàõc.
c. Chênh saïch thë træåìng måí:
Træåïc kia, caïc nghiãûp vuû chiãút kháúu, taïi
chiãút kháúu cuía NHTÆ chiãúm mäüt vë trê quan troüng
âàûc biãût trong viãûc thæûc thi chênh saïch tiãön
tãû. Vãö sau, ngæåìi ta tháúy roî màût haûn chãú cuía
nghiãûp vuû taïi chiãút kháúu. Màût haûn chãú âoï laì
NHTÆ muäún måí räüng khäúi tiãön tãû phaíi âåüi ngán
haìng trung gian caím tháúy nhu cáöu âi vay laûi åí
NHTÆ. Maì ngán haìng trung gian vãö sau naìy, mäüt
laì khäng muäún âãún vay åí NHTÆ vç nhæîng âiãöu
kiãûn vaì thuí tuûc cuía noï, hai laì coï thãø hoü
khäng caím tháúy nhu cáöu âi vay.
Våïi thë træåìng måí, ngán haìng trung gian coï
thãø tçm cho mçnh nguäön taìi tråü cáön thiãút, våïi
nhæîng thuí tuûc nhanh, goün. Cho nãn hoaût âäüng
cuía thë træåìng måí ngaìy caìng quan troüng hån,
laìm giaím båït hoaût âäüng taïi chiãút kháúu. Qua
thë træåìng naìy, NHTÆ coï thãø taïc âäüng âãún viãûc
tàng, giaím khäúi tiãön tãû mäüt caïch træûc tiãúp
âäúi våïi ngán haìng.
Trãn thë træåìng måí, NHTÆ chuí yãúu mua, baïn
traïi phiãúu cuía chênh phuí. Bàòng caïch mua traïi
phiãúu (báút cæï cuía ai), NHTÆ tàng khäúi dæû træî
cuía ngán haìng trung gian, vç ngán haìng naìy cáön
dæû træî nãn âem baïn traïi phiãúu hoàûc baïn traïi
phiãúu våïi laîi suáút tháúp âãø cho vay sinh låüi
nhiãöu hån (vç NHTÆ våïi duûng tám mua cho âæåüc
traïi phiãúu thç mua våïi giaï cao hån nãn laîi suáút
traïi phiãúu tråí nãn tháúp hån). Khi dæû træî cuía
ngán haìng thàûng dæ, thê duû tàng thãm mäüt, ngán
haìng trung gian coï thãø måí räüng khaí nàng cho vay
gáúp 4 hoàûc 5 láön, tuyì theo mæïc dæû træî bàõt
buäüc (xem chi tiãút åí muûc 1 "thay âäøi mæïc dæû
træî bàõt buäüc âäúi våïi ngán haìng trung gian"), vç

31. pháön dæû træî tàng lãn coï taïc duûng nhæ pháön
tiãön gåíi åí ngán haìng naìy.
Thãm vaìo âoï, coìn coï taïc duûng cuía viãûc
NHTÆ mua traïi phiãúu cuía chênh phuí våïi giaï cao
hån vaì laîi suáút haû xuäúng kêch thêch giåïi doanh
nghiãûp âi vay, tæïc laì mäüt caïch tàng thãm khäúi
tiãön tãû.
Ngæåüc laûi, khi muäún giaím båït khäúi tiãön
tãû, NHTÆ baïn traïi phiãúu chênh phuí trãn thë
træåìng måí cho báút cæï ai muäún mua: ngæåìi, doanh
nghiãûp hay caï nhán (doanh nghiãûp hay caï nhán mua
hay baïn âãöu thäng qua taìi khoaín cuía ngán haìng).
Háûu quaí laì dæû træî cuía ngán haìng trung gian
taûi NHTÆ giaím xuäúng, khaí nàng cho vay cuía ngán
haìng trung gian bë thu heûp, nháút laì khi tiãön mua
traïi phiãúu chênh phuí do caï nhán hay doanh nghiãûp
mua vaì traí bàòng chi phiãúu: tiãön gåíi khäng kyì
haûn giaím, laìm giaím thiãøu khäúi tiãön tãû.
Nãúu khäng coï sæû tham gia mua, baïn cuía NHTÆ
trãn thë træåìng naìy, maì chè coï viãûc mua, baïn
traïi phiãúu giæîa caïc ngán haìng trung gian våïi
nhau, thç khäúi tiãön tãû noïi chung khäng thay âäøi.
Âoï laì vç mäüt ngán haìng thæång maûi khaïc baïn vaì
mäüt ngán haìng thæång maûi khaïc mua, thç âäúi våïi
toaìn cuûc, chè coï sæû di chuyãøn traïi phiãúu tæì
ngán haìng thæång maûi naìy sang ngán haìng thæång
maûi khaïc vaì mäüt sæû di chuyãøn ngæåüc laûi tæì
mäüt pháön dæû træî thàûng dæ cuía ngán haìng thæìa
vaìo dæû træî cuía ngán haìng âang thiãúu.
Chênh saïch thë træåìng måí laì viãûc NHTÆ mua
baïn giáúy tåì coï giaï våïi muûc âêch taïc âäüng
tåïi thë træåìng tiãön tãû, âiãöu hoaì cung vaì cáöu
vãö giáúy tåì coï giaï, gáy aính hæåíng âãún khäúi
dæû træî cuía caïc NHTM taûi NHTÆ, tæì âoï taïc âäüng
âãún khaí nàng cung cáúp tên duûng cuía caïc ngán
haìng naìy.
Thuáût ngæî "chênh saïch thë træåìng måí" láön
âáöu tiãn xuáút hiãûn åí Myî vaìo nhæîng nàm 20 khi
chênh saïch naìy bàõt âáöu âæåüc thi haình. Caïc
nghiãûp vuû cuía NHTÆ Myî vãö thë træåìng måí so våïi
caïc næåïc khaïc coï phaûm vi räüng nháút, båíi vç åí
næåïc naìy coï thë træåìng giáúy tåì coï giaï låïn
nháút.

32. Thë træåìng måí laì mäüt trong nhæîng cæía ngoî
cuía NHTÆ phaït haình tiãön vaìo guäöng maïy kinh tãú
hoàûc ruït båït khäúi tiãön læu thäng trong âoï,
bàòng caïch mua hay baïn nhæîng traïi phiãúu, bàòng
nhæîng nghiãûp vuû goüi laì "nhæîng nghiãûp vuû thë
træåìng måí". Nãúu nhæ chênh saïch chiãút kháúu coï
taïc âäüng täøng håüp vaì coï nhæîng haûn chãú taûm
thåìi, thç chênh saïch thë træåìng måí laì cäng cuû
taïc âäüng nhanh vaì linh hoaût. khi mua baïn giáúy
tåì coï giaï våïi viãûc quy âënh mæïc giaï coï låüi,
NHTÆ muäún taïc âäüng tåïi nguäön väún cuía caïc NHTM
åí NHTÆ vaì do âoï taïc âäüng tåïi mæïc cho vay cuía
caïc NHTM âäúi våïi nãön kinh tãú vaì dán cæ.
ÅÍ næåïc ta, viãûc thiãút láûp vaì âiãöu khiãøn
caïc thë træåìng tiãön tãû thuäüc tháøm quyãön cuía
NHNN Viãût Nam theo nhæ quy âënh taûi Âiãöu 48 cuía
Phaïp lãûnh vãö NHNN. Væìa qua, chuïng ta måïi
thaình láûp thë træåìng tiãön tãû åí hçnh thæïc thë
træåìng liãn ngán haìng mua baïn bàòng laîi suáút
chåï chæa sæí duûng thë træåìng måí. Khi thë træåìng
tiãön tãû phaït triãøn âãún trçnh âäü cao, thç noï
seî thæûc hiãûn nghiãûp vuû cuía thë træåìng måí,
nghiãûp vuû cuía thë træåìng måí coï liãn quan âãún
thë træåìng chæïng khoaïn. Thë træåìng tiãön tãû ráút
quan troüng, nhæng noï måïi chè sæí duûng chênh saïch
laîi suáút, vç nåi âáy ngæåìi ta âi vay vaì cho vay
qua viãûc baïn vaì mua nhæîng phiãúu nåü ngàõn haûn.
Caïc traïi phiãúu ngàõn haûn bao gäöm nhiãöu loaûi
nhæ: cäng khäú phiãúu, chæïng chè ngán khäú, thæång
phiãúu bao gäöm häúi phiãúu, lënh phiãúu, kyï hoaï
phiãúu, chæïng chè kyï thaïc âënh kyì... Tæång lai
sau naìy, thë træåìng tiãön tãû phaíi kãút håüp våïi
thë træåìng taìi chênh âãø giaíi quyãút caïc váún âãö
taìi chênh tiãön tãû häùn håüp. Thë træåìng taìi
chênh laì thë træåìng chæïng khoaïn, laì thë træåìng
cuía cäø phiãúu, phiãúu nåü, cäng traïi... Coìn thë
træåìng tiãön tãû thç thiãn vãö väún âi vay, raìng
buäüc máût thiãút våïi laîi suáút ngán haìng. ÅÍ thë
træåìng tiãön tãû thæåìng táûp trung moüi thaình
pháön tiãön coï trong læu thäng; trãn thë træåìng
tiãön tãû, tiãön cuîng coï giaï cuía noï. Tiãön tãû
coï giaï khi tên duûng vaì tiãön tãû hoaì nháûp vaìo
laìm mäüt vaì giaï cuía tiãön tãû cuîng bë chi phäúi
båíi quan hãû cung cáöu. Âäúi tæåüng cuía thë træåìng
tiãön tãû laì hoaût âäüng mua baïn tiãön tãû, laì

33. laîi suáút tên duûng - giaï cuía tên duûng laì laîi
suáút. Thë træåìng chè âæåüc goüi laì thë træåìng måí
khi coï ngán haìng trung æång tham gia. Thë træåìng
tiãön tãû ráút linh âäüng, âàûc træng cuía noï laì
ngàõn haûn, thåìi haûn cho vay cuía noï coï thãø laì
mäüt thaïng, mäüt tuáön, tháûm chê mäüt vaìi ngaìy.
Thë træåìng tiãön tãû åí Viãût Nam chæa hoaìn
chènh, âang trong quaï trçnh âi dáön vaìo quyî âaûo.
Mäüt khi thë træåìng tiãön tãû låïn maûnh, noï seî
goïp pháön quan troüng vaìo sæû hæîu hiãûu cuía chênh
saïch tiãön tãû.
d. Kiãøm soaït tên duûng choün loüc:
Ba cäng cuû váûn duûng âãø thæûc thi chênh saïch
tiãön tãû kãø trãn coï taïc duûng täøng quaït laì
kiãøm soaït khäúi læåüng cho vay cuía ngán haìng,
mæïc laîi suáút vaì khäúi tiãön tãû noïi chung. Nhæng
ngán haìng trung gian coìn thoaíi maïi åí chäù laì
muäún cho ai vay tuìy sæû xeït âoaïn cuía mçnh, âiãöu
âoï coï nghéa laì ba cäng cuû nãu trãn chæa aính
hæåíng âãún cå cáúu tên duûng maì ngán haìng trung
gian cáúp cho khaïch haìng. Nãúu khäng aïp duûng
chênh saïch kiãøm soaït tên duûng "choün loüc", ngán
haìng trung gian seî chè hæåïng tên duûng vaìo nhæîng
ngaình kinh doanh låïn, cho xê nghiãûp næåïc ngoaìi
vay hoàûc cho vay âãø mua baïn chæïng khoaïng, êt
chuï troüng tåïi nhæîng ngaình hoaût âäüng coï låüi
êch xaî häüi nhiãöu hån nhæ xáy dæûng nhaì cæíam
doanh nghiãûp nhoí...
Mäüt chênh saïch kiãøm soaït tên duûng choün loüc
seî giåïi haûn mæïc tên duûng täúi âa cáúp cho nhæîng
ngaình maì Nhaì næåïc khäng muäún phaït triãøn næîa,
ngæåüc laûi æu âaîi nhæîng ngaình hoaût âäüng naìo
âæåüc xem nhæ æu tiãn, cáön yãøm tråü tên duûng maûnh
hån, thê duû nhæ xáy cáút nhaì, doanh nghiãûp nhoí
hay coï sæû phán biãût âãø æu tiãn phaït triãøn
nhæîng vuìng laînh thäø âàûc biãût so våïi caïc vuìng
khaïc. Viãûc yãøm tråü tên duûng æu âaîi våïi mäüt
laîi suáút æu âaîi laì mäüt âoìn báøy giuïp thæûc
hiãûn chênh saïch kinh tãú cuía Nhaì næåïc.
Chênh saïch naìy muäún âaût muûc tiãu cuía noï,
cáön náng cao cháút læåüng kiãøm soaït vaì thanh tra
ngán haìng trung gian, cháút læåüng âoï tuyì thuäüc
trçnh âäü nghiãûp vuû chuyãn män cuía âäüi nguî caïn
bäü vaì âaûo âæïc liãm khiãút cuía hoü.

34. e. Chênh saïch laîi suáút tiãön vay vaì tiãön
gåíi ngán haìng:
Thäng thæåìng chênh saïch laîi suáút tiãön gåíi
vaì tiãön vay biãún âäøi cuìng chiãöu, nghéa laì caí
hai mæïc laîi suáút âoï âãöu tàng lãn hay giaím
xuäúng: khi laîi suáút tiãön gåíi âæåüc náng lãn,
laîi suáút cho vay cuîng âæåüc náng lãn vaì ngæåüc
laûi, tuyì theo chênh saïch cuía NHTÆ.
ÅÍ pháön låïn caïc næåïc cäng nghiãûp phaït
triãøn, NHTÆ theo chênh saïch taïc âäüng giaïn tiãúp
tåïi laîi suáút tiãön gåíi vaì tiãön vay bàòng caïch
aïp duûng laîi suáút taïi chiãút kháúu. Càn cæï vaìo
laîi suáút naìy, ngán haìng trung gian aïp duûng laîi
suáút tiãön gåíi vaì tiãön vay pháön låïn tuyì theo
tçnh hçnh thë træåìng, thæåìng cao hån laîi suáút
chiãút kháúu. Âäúi våïi caïc ngán haìng trung gian,
laîi suáút taïi chiãút kháúu cuía NHTÆ coï taïch
caïch hæåïng dáùn. Khi NHTÆ tàng thãm laîi suáút taïi
chiãút kháúu, âiãöu âoï coï nghéa laì NHTÆ muäún haûn
chãú sæû tung thãm tiãön ra læu thäng. Caïc ngán
haìng trung gian seî theo âuïng âæåìng läúi âoï vaì
seî tàng laîi suáút chiãút kháúu cuía mçnh cuìng mäüt
tyí lãû. Nhæ váûy, NHTÆ sæí duûng cäng cuû laîi suáút
chiãút kháúu âãø hæåïng dáùn caïc ngán haìng trung
gian theo âuïng chênh tiãön tãû cuía mçnh. Êt khi
NHTÆ aïp duûng biãûn phaïp áún âënh laîi suáút. Tuy
nhiãn, trong nhiãöu træåìng håüpNHTÆ cuîng áún âënh
mäüt "tráön" laîi suáút täúi âa aïp duûng cho tiãön
gåíi.
Coìn åí caïc næåïc âang phaït triãøn, chè coï
Xanh-ga-po vaì Chi-lã âãø cho thë træåìng quyãút âënh
mæïc laîi suáút tæì nàm 1975. Âãún nàm 1981, Braxin
vaì Thäø Nhé Kyì cuîng âaî thæí nghiãûm âãø pháön
låïn caïc loaûi laîi suáút thoaït khoíi sæû kiãøm
soaït cuía Nhaì næåïc vaì tæì giæîa nàm 1983,
Inâänãxia cuîng âaî âãø cho thë træåìng quyãút âënh
mæïc laîi suáút. Nhæ váûy, tiãön gåíi vaì tiãön vay
åí mæïc täúi âa vaì giao cho NHTÆ quyãön âiãöu chènh
caïc mæïc laîi suáút âoï. Mäüt trong nhæîng lyï do
âæåüc giaíi thêch vç sao khäng âãø thë træåìng quyãút
âënh mæïc laîi suáút tiãön gåíi vaì tiãön vay laì vç
thë træåìng tiãön tãû trong næåïc chæa âuí sæïc caûnh
tranh.

35. Tuy nhiãn, nhæîng cuäüc nghiãn cæïu cuía ngán
haìng thãú giåïi cho tháúy laì nhæîng tráön laîi
suáút cæïng nhàõc âaî laìm caín tråí sæû tàng træåíng
vãö tiãút kiãûm taìi chênh vaì giaím thiãøu hiãûu
nàng cuía âáöu tæ. Chênh phuí åí nhiãöu næåïc âang
phaït triãøn ngaìy caìng thæìa nháûn laîi suáút chëu
sæû quaín lyï cuía Nhaì næåïc coï thãø coï haûi; hoü
coï khuynh hæåïng âãø cho thë træåìng coï tiãúng noïi
låïn hån. Trong âiãöu kiãûn sæû äøn âënh kinh tãú vé
mä chæa thiãút láûp, Nhaì næåïc coï thãø tiãúp tuûc
quaín lyï laîi suáút.
Cå cáúu laîi suáút åí Viãût Nam hiãûn nay âang
âæåüc caíi tiãún. Viãûc håüp lyï hoaï chênh saïch
laîi suáút seî laì yãúu täú chuí chäút cuía viãûc
caíi caïch laînh væûc taìi chaïnh. Trong mäüt nãön
kinh tãú thë træåìng caûnh tranh, viãûc tênh laîi
suáút âäúi våïi mäùi loaûi giao dëch täút nháút nãn
âãø thë træåìng tæû quyãút âënh våïi viãûc chênh phuí
sæí duûng aính hæåíng cuía mçnh thäng qua mäüt vaìi
laîi suáút cå baín. Tuy nhiãn, åí Viãût Nam hiãûn
nay, khi tçnh hçnh kinh tãú vé mä chæa âæåüc äøn âënh
vaì caïc ngán haìng thæång maûi quäúc doanh laìm chuí
thë træåìng, thç chênh phuí khäng traïnh khoíi viãûc
phaíi aïp duûng chênh saïch laîi suáút têch cæûc.
Caïc mæïc vaì cå cáúu laîi suáút cáön hæåïng dáùn
caïc muûc tiãu sau:
- Khuyãún khêch têch luyî vaì sæû trung gian taìi
chênh.
- Hæåïng caïc nguäön taìi chênh vaìo caïc hoaût
âäüng coï tyí suáút låüi nhuáûn cao nháút.
Mäüt sæû thay âäøi vãö mæïc laîi suáút chung seî
coï taïc âäüng låïn âãún nãön kinh tãú cuía mäüt âáút
næåïc trãn phaûm vi täøng thãø. Tuy nhiãn, roî raìng
khäng chè laîi suáút coï aính hæåíng âãún nãön kinh
tãú cuía mäüt næåïc maì coìn nhiãöu nhán täú khaïc
phaíi âæåüc xeït âãún, vê duû: tyí giaï häúi âoaïi
våïi âäöng tiãön khaïc, giaï dáöu læía, giaï caïc
loaûi nguyãn liãûu vaì mæïc säúng.
f. ÁÚn âënh mäüt biãn væûc bàõt buäüc trong viãûc
cho vay hay kiãøm soaït tên duûng
ÅÍ nhæîng næåïc cäng nghiãûp phaït triãøn, thë
træåìng chæïng khoaïng hoaût âäüng ráút nhäün nhëp,
caïc Ngán haình Thæång maûi thæåìng taìi tråü caïc

36. nghiãûp vuû mua cäø phiãøu vaì traïi phiãúu theo thãø
thæïc thiãúu chëu: trong âoï ngæåìi mua chè traí
tiãön ngay mäüt pháön trë giaï mua (down payment),
säú coìn laûi thç nåü ngæåìi trung gian khaï khoaïn.
Ngæåìi naìy giæî chæïng khoaïn laìm váût thãú cháúp
vaì duìng noï vay laûi åí Ngán haìng Thæång maûi. Säú
tiãön traì ngay goüi laí “biãn væûc” (margin) låïn
thç säú tiãön vay nhoí, ngæåüc laûi biãn væûc nhoí,
tiãön vay låïn. NHTÆ, nãúu muäún baình træåïng khäúi
tiãön tãû, áún âënh mäüt biãn væûc tháúp. Trong
træåìng håüp haûn chãú khäúi tiãön tãû, Ngán haìng
trung æång náng biãn væûc âoï, coï thãø lãn tåïi 100%
trë giaï chæïng khoaïn mua. Biãn væûc aïp duûng trong
tháûp niãn 1920 coï luïc chè coìn 10% hoàûc êt hån.
Ngaìy nay noï thæåìng åí mæïc tæì 50 âãún 100%.
ÅÍ nhiãöu næåïc âang phaït triãøn, chæa coï thë
træåìng chæïng khoaïn, ngæåìi ta chè coï thãø aïp
duûng thãø thæïc naìy håi khaïc hån mäüt chuït, bàòng
caïch áún âënh tyí lãû cho vay aïp duûng cho saín
xuáút, kinh doanh cao hay tháúp tuyì theo tçnh hçnh;
nãúu muäún baình træåïng khäúi tiãön tãû, tyí lãû cho
vay trãn väún læu âäüng hay trãn trë giaï lä haìng
thãú cháúp cao. Ngæåüc laûi, khi muäún haûn chãú tên
duûng Ngán haìng Thæång maûi, NHTÆ áún âënh tyí lãû
cho vay tháût tháúp, laìm nhæ váûy laì âãø buäüc caïc
âån vë phaíi tung haìng täön kho ra baïn, khäng giæî
laûi âãø chåì giaï lãn. Vaì nhæ váûy, nghiãûp vuû
naìy giäúng chênh saïch kiãøm soaït tên duûng coï
choün loüc, aïp duûng cho tæìng ngaình hoaût âäüng.
g. Kiãøm soaït tên duûng trãn thë træåìng.
ÅÍ caïc næåïc cäng nghiãûp phaït triãøn, thæåìng
ngæåìi ta hay khuyãún khêch tiãu duìng bàòng nhiãöu
caïch, chàóng haûn nhæ baïn traí goïp. Nhæng trong
nhiãöu træåìng håüp, nháút laì trong tçnh traûng
chiãún tranh, NHTÆ coï quyãön qui âënh mæïc traí
tiãön ngay cao hay tháúp âäúi våïi nhæîng nghiãûp vuû
baïn haìng tiãu duìng traí goïp hay mua nhaì traí
goïp, âãø haûn chãú hay khuyãún khêch caïc nghiãûp
vuû naìy. NHTÆ cuîng coï thãø ruït ngàõn thåìi haûn
thiãúu chëu, bàòng caïch tàng thãm tiãön traí goïp
haìng thaïng, v.v...
ÅÍ næåïc ta, thãø thæïc mua baïn naìy êt thäng
duûng nhæng cuîng âãö cáûp tåïi, khi nãön kinh tãú
âãún giai âoaûn saín xuáút nhiãöu, thç thãø thæïc

37. baïn haìng traí goïp táút seî phäø biãún vaì NHTÆ seî
tháúy luïc naìo cáön aïp duûng sæû can thiãûp cuía
mçnh.
Caïc cäng cuû váûn haình âãø thæûc thi chênh saïch
tiãön tãû trãn âáy chè liãn quan âãún hai âáöu mäúi
quan hãû cuía NHTÆ våïi ngán haìng trung gian vaì
våïi thë træåìng tiãön tãû.
Caïc cäng cuû cuía chênh saïch tiãön tãû laì
giäúng nhau åí caïc næåïc coï nãön kinh tãú thë
træåìng phaït triãøn. Cuîng chè laì laîi suáút, tyí
lãû dæû træî bàõt buäüc, caïc giaíi phaïp thë træåìng
måí, tyí giaï häúi âoaïi,v.v... Sæû khaïc nhau chè
laì åí caïch sæí duûng, åí cäng thæïc pha träün caïc
moïn “gia vë” - tæïc laì nhæîng cäng cuû riãng biãût
- âãø âaût âæåüc hiãûu quaí taïc âäüng täøng håüp
ttäúi âa âãún muûc tiãu chuí yãúu nháút trong khi
khäng laìm täøn haûi quaï mæïc âãún caïc muûc tiãu
khaïc cuía toaìn bäü cäng cuäüc phaït triãøn kinh
tãú. Chàóng haûn, khi sæí duûng laîi suáút cao nhàòm
muûc tiãu kêch thêch tiãút kiãûm vaì kiãöm chãú laûm
phaït, thç âäöng thåìi cuîng phaíi giæî mæïc cán
bàòng naìo âoï vãö mæïc âäü vaì thåìi gian âãø sao
cho noï khäng kiãöm chãú âáöu tæ quaï mæïc laìm cho
täúc âäü tàng træåíng cuía nãön kinh tãú bë haîm
laûi. Caïch thæïc sæí duûng cäng cuû chênh saïch
tiãön tãû cuîng ráút khaïc nhau åí caïc næåïc. Haìon
caính phaït triãøn cuû thãø cuía mäùi næåïc (bao gäöm
caí âiãöu kiãûn quäúc tãú taïc âäüng âãún noï) åí
nhæîng giai âoaûn phaït triãøn xaïc âënh laì khaïc
nhau, do âoï âoìi hoíi phaíi aïp duûng nhæîng giaíi
phaïp cäng cuû khäng giäúng nhau âãø baío âaím mæïc
âäü phuì håüp cao nháút giæîa chuïng våïi âiãöu kiãûn
vaì muûc tiãu phaït triãøn. Chênh vç thãú, sæû khaïc
biãût seî thãø hiãûn táûp trung nháút åí kãút quaí
cuäúi cuìng cuía quaï trçnh thæûc hiãûn chênh saïch
tiãön tãû.
Trãn thæûc tãú, khäng phaíi moüi chênh phuí, moüi
Ngán haìng Trung æång âãöu læåìng træåïc âæåüc kãút
cuûc cuía tçnh huäúng, trong âoï khi mäüt cäng cuû
âæåüc sæí duûng nhàòm vaìo mäüt muûc tiãu xaïc âënh,
thç noï cuîng taïc âäüng âãún táút caí caïc muûc tiãu
khaïc theo caïch riãng cuía noï, ngoaìi mong muäún
ban âáöu. Hoàûc viãûc âaût tåïi mäüt muûc tiãu âënh
træåïc chëu sæû taïc âäüng âäöng thåìi cuía nhiãöu

38. cäng cuû, gäöm caí cäng cuû cuía chênh saïch tiãön
tãû láùn cuía aïcc chênh saïch khaïc.
Mäùi cäng cuû âãöu coï tênh hai màût, vç váûy tuyì
theo mæïc âäü cáúp thiãút cuía nhæîng nhiãûm vuû
trong caïc giai âoaûn khaïc nhau maì læûa choün màût
naìo coï låüi nhiãöu hån. Màût khaïc, nãön kinh tãú
luän váûn âäüng, biãún âäøi, do váûy mäùi cäng cuû
chênh saïch seî coï thåíi âiãøm “baìo hoaí”. Vç thãú,
cáön phaíi kiãøm tra, luáûn giaíi thæåìng xuyãn âãø
biãút thåíi âiãøm “baìo hoaí” cuìa mäùi cäng cuû
chênh saïch.
Thäng thæåìng, trong mäüt thåìi kyì cuìng mäüt
luïc khoï maì hæåïng táút caí caïc cäng cuû vaìo
thæûc hiãûn hoaìn haío caïc muûc tiãu kinh tãú vé mä.
Vç thã, nghãû thuáût âiãöu haình sæí duûng caïc cäng
cuû laì åí khaí nàng biãút phäúi håüp caïc muûc tiãu
vaì cäng cuû âãø âaût hiãûu quaí täøng thãø cao cuía
nãön kinh tãú.
Coï thãø noïi ràòng khäng coï mäüt hoaût âäüng
naìo cuía nãön kinh tãú xaî häüi maì cäng cuû chênh
saïch tiãön tãû khäng taïc âäüng âãún. Song âãø taûo
ra mäüt täøng læûc giaíi quyãút caïc muûc tiãu kinh
tãú vé mä, thç caïc cäng cuû chênh saïch tiãön tãû
phaíi kãút håüp chàût cheî våïi caïc cäng cuû taìi
chaïnh.
Nhçn chung, caïc cäng cuû taìi chênh (Ngán saïch
nhaì næåïc vaì cäng cuû bäü pháûn cuía noï) laì
phæång tiãn cå baín nàòm trong tay nhaì næåïc, noï
khäng hoaìn toaìn chëu aính hæåíng cuía cå chãú thë
træåìng maì coìn taïc âäüng tråí laûi thë træåìng âãø
äøn âënh kinh tãú vé mä, âàûc biãût nhaì næåïc coìn
sæí duûng noï âãø âiãöu tiãút phán phäúi thu nháûp
cuía xaî häüi
Caïc nhaì kinh tãú cho ràòng caïc cäng cuû tiãön
tãû - tên duûng thæåìng toí ra linh hoaût hån so våïi
caïc cäng cuû taìi chênh. Båíi vç, qua NHTÆ, coï thãø
nhanh choïng âæa ra nhæîng quyãút âënh këp thåìi âãø
sæía chæîa chênh saïch taìi chaïnh, tiãön tãû; ngæåüc
laûi, nhæîng quyãút âënh vãö chênh saïch sæí duûng
cäng cuû thuäüc lénh væûc taìi chênh coï xu hæåïng
âæa ra cháûm chaûp vaì sau mäüt quaï trçnh khoï khàn
thoaí thiãûp giæîa Quäúc häüi vaì Chênh phuí. Vç
váûy, nãúu caïc cäng cuû tça chênh âæåüc luáût phaïp
hoaï nghiãm ngàût, muûc tiãu hoaût âäüng roî raìng