SlideShare a Scribd company logo

Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247

•
•
Kien Thuc
Kien Thuc

Để thiết thực phục vụ việc chuẩn bị các văn kiện của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Ban Khoa giáo Trung ương, Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Bộ Ngoại giao đã phối hợp tổ chức Hội thảo "Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam" trong hai ngày 21 và 22 tháng 6 năm 2000 tại Hà Nội. Tham gia Hội thảo có 153 đại biểu từ 20 Bộ, Ban, ngành Trung ương, 13 Viện nghiên cứu chiến lược, chính sách và khoa học công nghệ, 5 doanh nghiệp trong các lĩnh vực công nghệ cao.

Economy & Finance
1 of 174
Download to read offline
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 1 MUÅC LUÅC XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG QUAÁ TRÒNH HÖÅI NHÊÅP KINH TÏË QUÖËC TÏË................................................................................................................ 2 KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ GIAÁO DUÅC – ÀAÂO TAÅO, PHAÁT TRIÏÍN NGÛÚÂI.............................................. 14 VAI TROÂ CUÃA KHOA HOÅC CÚ BAÃN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ............................................. 27 CHÖÎ MAÅNH, CHÖÎ YÏËU TRONG TÊM LYÁ CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM KHI ÀI VAÂO THÚÂI ÀAÅI VÙN MINH TRÑ TUÏÅ ....................................................................................................................................... 38 CÖNG NGHÏÅ THÖNG TIN – ÀÖÅNG LÛÅC PHAÁT TRIÏÍN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC.............. 44 CÖNG NGHÏÅ SINH HOÅC VIÏÅT NAM – THÛÅC TRAÅNG, TRIÏÍN VOÅNG VAÂ GIAÃI PHAÁP....................... 66 ÀOÁNG GOÁP CUÃA NGAÂNH CÖNG NGHÏÅ SINH HOÅC VIÏÅT NAM VAÂO NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC: THÛÅC TRAÅNG VAÂ GIAÃI PHAÁP................................................................................................................ 76 KINH TÏË TRI THÛÁC – VAI TROÂ CUÃA DOANH NGHIÏÅP...................................................................... 93 NÊNG CAO VAI TROÂ CUÃA NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT TRONG QUAÁ TRÒNH CHUYÏÍN ÀÖÍI SANG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM................................................................................... 103 QUYÏÌN SÚÃ HÛÄU TRÑ TUÏÅ – MÖÅT ÀIÏÌU KIÏÅN CHO PHAÁT TRIÏÍN KINH TÏË TRI THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM ............................................................................................................................................. 113 AÃNH HÛÚÃNG CUÃA NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ÀÖËI VÚÁI VÊËN ÀÏÌ GIAÃI QUYÏËT VIÏÅC LAÂM ÚÃ VIÏÅT NAM ............................................................................................................................................. 129 LÛÚÅC GHI CAÁC YÁ KIÏËN THAÃO LUÊÅN TAÅI HÖÅI TRÛÚÂNG ................................................................. 138 PHAÁT BIÏÍU KÏËT THUÁC HÖÅI THAÃO..................................................................................................... 166
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 2 XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG QUAÁ TRÒNH HÖÅI NHÊÅP KINH TÏË QUÖËC TÏË PGS. TS. VOÄ ÀAÅI LÛÚÅC Viïån trûúãng Viïån Kinh tïë thïë giúái, Trung têm KHXH & NV Quöëc gia Trong giai àoaån hiïån nay, cuäng nhû trong möåt tûúng lai xa hún höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë àöëi vúái Viïåt Nam coá nghôa laâ Viïåt Nam phaãi tham gia caác töí chûác kinh tïë quöëc tïë vaâ khu vûåc nhû AFTA, APEC, WTO...; phaát triïín caác quan hïå thûúng maåi vaâ àêìu tû röång raäi vúái moåi quöëc gia, àùåc biïåt laâ caác trung têm kinh tïë thïë giúái; múã röång sûå húåp taác vúái caác cöng ty xuyïn quöëc gia. Phaát triïín caác möëi quan hïå naây seä dêîn àïën möåt kïët cuåc laâ: caác haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan phaãi giaãm thiïíu theo caác nguyïn tùæc cuãa caác töí chûác trïn; caác cöng ty nûúác ngoaâi àûúåc pheáp vaâo Viïåt Nam hoaåt àöång möåt caách bònh àùèng vúái caác cöng ty Viïåt Nam vaâ ngûúåc laåi caác cöng ty Viïåt Nam cuäng àûúåc pheáp hoaåt àöång bònh àùèng taåi caác nûúác àöëi taác. Trong àiïìu kiïån àoá viïåc xêy dûång möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã nïn àûúåc hiïíu nhû thïë naâo laâ thñch húåp. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã àaä àûúåc hiïíu möåt caách khaác nhau qua caác giai àoaån lõch sûã. Coá thïí àaä coá nhûäng caách hiïíu vïì möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã sau àêy: 1. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi hay thay thïë nhêåp khêíu Mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi hay thay thïë nhêåp khêíu àaä töìn taåi trong nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã nhêët àõnh: chuã nghôa thûåc dên cuä vaâ múái löång haânh, luön àùåt caác quöëc gia trûúác nguy cú bõ xêm lùng, sûå àöëi àêìu giûäa caác siïu cûúâng àaä gêy ra möåt cuöåc chiïën tranh laånh
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 3 keáo daâi vaâ àùåt caác quöëc gia trûúác nguy cú cuãa caác cuöåc chiïën tranh, do vêåy àïí àöëi phoá vúái nhûäng nguy cú àoá möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã àaä àûúåc hiïíu laâ möåt nïìn kinh tïë coá khaã nùng tûå àaãm baão caác nhu cêìu cuãa àêët nûúác, caâng nhiïìu caâng töët. Möåt cú cêëu hoaân chónh, hoùåc tûúng àöëi hoaân chónh laâ quöëc saách cuãa mö hònh naây. Trong àoá nhûäng ngaânh cöng nghiïåp nùång, àùåc biïåt laâ nhûäng ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng göìm nùng lûúång, saãn xuêët caác nguyïn liïåu cú baãn nhû sùæt theáp, hoaá chêët, loåc dêìu, xi mùng... àûúåc àùåc biïåt chuá troång tûâ àêìu. Quan àiïím ûu tiïn phaát triïín cöng nghiïåp nùång àùåc biïåt laâ ngaânh cú khñ, chïë taåo maáy, cuäng chñnh laâ quan àiïím cuãa mö hònh naây. Quan àiïím cú cêëu ngaânh cuãa nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã theo mö hònh naây nhêën maånh àïën têìm quan troång cuãa viïåc tûå àaãm baão caác nhu cêìu trong nûúác, duâ phaãi chõu nhûäng bêët lúåi vïì hiïåu quaã, vaâ hêìu nhû khöng tñnh túái nhûäng lúåi thïë so saánh quöëc tïë. Nhaâ nûúác sùén saâng xêy dûång caác nhaâ maáy luyïån kim, loåc dêìu, hoaá chêët... àïí tûå àaãm baão nhu cêìu trong nûúác, khöng kïí giaá thaânh cao, cuäng khöng tñnh túái sûå dû thûâa caác saãn phêím naây trong khu vûåc. Ûu tiïn haâng àêìu laâ khöng phuå thuöåc vaâo bïn ngoaâi. Do vêåy Nhaâ nûúác phaãi tòm kiïëm caác nguöìn taâi chñnh, têån thu cao àïí tùng thu cho ngên saách, phaát haânh cöng traái nhiïìu àïí vay cuãa dên vaâ caã nûúác ngoaâi, vay núå caác ngên haâng vaâ töí chûác taâi chñnh quöëc tïë, caác chñnh phuã, kïí caã phaãi phaát haânh thïm giêëy baåc... Nguöìn taâi chñnh trïn àêy seä àûúåc chñnh phuã sûã duång àïí xêy dûång caác nhaâ maáy, mua caác thiïët bõ, nguyïn vêåt liïåu, v.v... vaâ phaãi thûâa nhêån laâ tònh traång tham nhuäng laäng phñ thûúâng xêíy ra khaá nghiïm troång ngay trong quaá trònh xêy dûång, mua sùæm thiïët bõ. Khi nhaâ maáy àûúåc xêy cêët xong, thò giaá thaânh thûåc tïë cuãa noá àaä cao hún giaá thõ trûúâng, vaâ àûúng nhiïn noá phaãi àûúåc tñnh vaâo chi phñ khêëu hao cuãa caác saãn phêím laâm ra. Thûåc tïë úã nhiïìu nûúác cho thêëy, nhûäng ngaânh cöng nghiïåp vaâ caác xñ nghiïåp nhaâ nûúác naây àûúåc xêy dûång lïn thûúâng coá cöng nghïå laåc hêåu (vò khöng dïî gò mua àûúåc cöng nghïå hiïån àaåi, vaâ vò nhûäng haânh vi tiïu cûåc cuãa caác quan chûác chñnh phuã), saãn phêím laâm ra coá giaá thaânh cao, chêët lûúång thêëp, khöng caånh tranh àûúåc vúái haâng ngoaåi. Trong tònh hònh àoá Nhaâ nûúác buöåc phaãi thi haânh chñnh saách baão höå cao: tùng thuïë nhêåp khêíu, cêëm nhêåp khêíu. Caác ngaânh cöng nghiïåp naây chó nhùçm àaáp ûáng nhu cêìu trong nûúác, nïn khöng coá xuêët khêíu, khöng coá ngoaåi tïå traã núå. Trong tònh hònh àoá Nhaâ nûúác phaãi duy trò giaá àöìng baåc cao àïí giaãm búát gaánh
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 4 núå nûúác ngoaâi. Nhûng àöìng nöåi tïå cao giaá laåi dêîn àïën nhûäng hêåu quaã nghiïm troång khaác: laâm tùng giaá haâng hoaá xuêët khêíu vaâ giaãm giaá haâng nhêåp khêíu, dêîn túái nguy cú thu heåp caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë, vaâ àaä thuác eáp chñnh phuã möåt lêìn nûäa phaãi thi haânh chñnh saách baão höå cao. Chñnh saách baão höå cao nhûäng ngaânh cöng nghiïåp trong nûúác àaä gêy ra nhûäng taác haåi to lúán khaác: - Laâm tùng giaá caác haâng hoaá trong nûúác gêy thiïåt haåi cho ngûúâi tiïu duâng. Àïí baão vïå saãn xuêët cöng nghiïåp trong nûúác, phaãi àaánh thuïë nhêåp khêíu cao, laâm cho giaá haâng nhêåp khêíu tùng cao, nêng mùåt bùçng giaá caã trong nûúác luön cao hún giaá quöëc tïë. Do vêåy nhên dên phaãi mua caác saãn phêím tiïu duâng vúái giaá cao, laâm haåi lúåi ñch cuãa hoå, àöìng thúâi giaãm sûác mua, coá haåi cho caã saãn xuêët. Ngûúâi ta àaä dêîn ra nhiïìu vñ duå: nïëu nhaâ nûúác àaánh thuïë nhêåp khêíu 60% vaâo mùåt haâng xe maáy, do vêåy ngûúâi tiïu duâng phaãi mua xe maáy àùæt lïn 60%, vaâ sûác mua cuãa dên vïì xe maáy cuäng giaãm ài 60%, aãnh hûúãng àïën saãn xuêët xe maáy. Nghôa laâ chñnh saách naây àaä baão vïå àûúåc lúåi ñch cuãa möåt nhoám ngûúâi saãn xuêët, thò laåi laâm haåi àïën lúåi ñch cuãa àöng àaão ngûúâi tiïu duâng vaâ caã ngûúâi saãn xuêët nûäa. Caác tñnh toaán vïì giaá trõ kinh tïë cho thêëy laâ thiïåt haåi chung cho xaä höåi àaä lúán hún nhiïìu so vúái lúåi ñch cuãa nhoám ngûúâi àûúåc baão höå. - Duy trò baão höå tònh traång laåc hêåu vïì cöng nghïå töí chûác quaãn lyá. Caác ngaânh àûúåc baão höå cao àaä duy trò àûúåc mûác lúåi nhuêån àaáng ra khöng coá, do vêåy hoå khöng cêìn àöíi múái cöng nghïå vaâ töí chûác quaãn lyá. Sûå laåc hêåu keáo daâi cuãa caác ngaânh naây àaä laâm cho nïìn kinh tïë àêët nûúác bõ tuåt hêåu xa hún so vúái caác quöëc gia khaác. - Chñnh saách baão höå cao àaä laâm meáo moá möi trûúâng àêìu tû. Do caác ngaânh àûúåc baão höå luön coá lúåi nhuêån cao, öín àõnh, ñt ruãi ro, nïn caác nhaâ àêìu tû àöí xö vaâo caác ngaânh naây, tröën khoãi caác ngaânh phaãi àöëi mùåt vúái caånh tranh quöëc tïë. Nïìn kinh tïë àêët nûúác seä phaát triïín meáo moá thiïn lïåch vïì nhûäng ngaânh àûúåc baão höå, keám hiïåu quaã. Nhûäng ngaânh naây caâng ngaây caâng nhiïìu àaä hònh thaânh ra möåt nhoám lúåi ñch chöëng laåi höåi nhêåp quöëc tïë. - Haån chïë viïåc múã röång thõ trûúâng. Thûåc tïë cho thêëy, möåt quöëc gia caâng baão höå cao bao nhiïu, thò thõ trûúâng cuãa quöëc gia àoá caâng bõ thu heåp bêëy nhiïu. Lyá do laâ do baão höå cao, nïn giaá caã caác saãn phêím trong nûúác laâm ra cao hún giaá quöëc tïë, khöng coá khaã nùng
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 5 caånh tranh trïn thõ trûúâng trong vaâ ngoaâi nûúác. Mùåt khaác do thuïë nhêåp khêíu cao, giaá haâng bïn ngoaâi thêëp hún trong nûúác, nïn tònh traång buön lêåu seä phaát triïín, thûúâng trúã thaânh quöëc naån, khöng kiïím soaát àûúåc. Haâng ngoaåi àaä ngêëm ngêìm chiïëm lônh thõ trûúâng nöåi àõa. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã vúái nhûäng àùåc trûng trïn àêy cuãa mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi, hay thay thïë nhêåp khêíu àaä dêîn àïën nhûäng hêåu quaã nghiïm troång. Cöång hoaâ Dên chuã Nhên dên Triïìu Tiïn vaâo àêìu nhûäng nùm 60 àaä dûúng cao ngoån cúâ cuãa chuã nghôa chuã thïí, àaä xêy dûång ra àûúåc möåt hïå thöëng cöng nghïå tûúng àöëi hoaân chónh, tûå àaãm baão túái trïn 90% nhu cêìu trong nûúác, àaä laâm ra caác loaåi xe taãi, maáy keáo.... Nhûng têët caã caác saãn phêím àoá àïìu coá chêët lûúång thêëp, giaá thaânh cao, khoá tiïu thuå trong nûúác vaâ khöng xuêët khêíu àûúåc, khöng coá ngoaåi tïå traã núå vaâ àaä lêm vaâo tònh traång vúä núå. Möåt àiïìu àaáng chuá yá nûäa laâ, möåt khi hïå thöëng cöng nghïå hûúáng nöåi vúái cöng nghïå cuä àaä àûúåc xêy dûång, noá tûå taåo ra caác quan hïå xaä höåi, caác nhoám lúåi ñch, nhûäng lûåc lûúång baão vïå noá. Do vêåy khöng dïî gò thay àöíi hïå thöëng naây theo caác hûúáng khaác. Möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi coá möåt àùåc trûng quan troång nhêët laâ tûå àaãm baão caác nhu cêìu thiïët yïëu trong nûúác, àïí khöng bõ lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi tûâ hoaåch àõnh chiïën lûúåc chñnh saách àïën caác haâng hoaá, dõch vuå, cuäng khöng bõ taác àöång tûâ bïn ngoaâi búãi caác chêën àöång vïì chñnh trõ, an ninh, kinh tïë... Thûåc tïë thïë giúái cho thêëy àaä khöng coá möåt quöëc gia naâo ài theo mö hònh kinh tïë naây àaåt àûúåc nhûäng thaânh cöng vûäng chùæc, maâ hêìu hïët àïìu àaä hoùåc laâ thêët baåi, hoùåc laâ phaãi traã möåt caái giaá rêët àùæt, hoùåc laâ lêm vaâo khuãng hoaãng, suy thoaái, trò trïå keáo daâi. Mö hònh kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã naây àaä do nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí quy àõnh. Trong àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí àoá khoá coá thïí coá möåt mö hònh kinh tïë khaác. Song sûå khöng thaânh cöng cuãa caác nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong caác mö hònh hûúáng nöåi khöng nhûäng àaä coá haåi cho caác nûúác keám phaát triïín, maâ caã caác nûúác phaát triïín cuäng bõ thiïåt haåi. Caác nûúác keám phaát triïín vöën laâ núi cung cêëp nguyïn, nhiïn liïåu, laâ thõ trûúâng tiïu thuå cuãa caác nûúác phaát triïín, nay bõ rúi vaâo suy thoaái, khuãng hoaãng, khöng öín àõnh, àaä taác àöång tiïu cûåc àïën chñnh caác nïìn kinh tïë phaát triïín. Àêy chñnh laâ lyá do buöåc caác
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 6 quöëc gia phaãi tòm kiïëm möåt mö hònh phaát triïín khaác, möåt caách hiïíu khaác vïì tñnh àöåc lêåp tûå chuã cuãa nïìn kinh tïë. 2. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë Trong vaâi chuåc nùm gêìn àêy, tònh hònh thïë giúái àaä coá nhûäng thay àöíi rêët quan troång, theo caác hûúáng chuã yïëu sau àêy: a) Xu thïë hoaâ bònh, húåp taác vaâ phaát triïín àaä ngaây caâng trúã thaânh xu thïë chñnh thay cho sûå àöëi àêìu giûäa caác siïu cûúâng, sûå xung àöåt, chaåy àua vuä trang giûäa hai hïå thöëng xaä höåi àöëi lêåp; caác hònh thûác chuã nghôa thûåc dên cuä vaâ múái, caác cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc àaä bõ lïn aán khùæp núi. Àêy laâ möåt àiïìu kiïån rêët quan troång giuáp cho caác quöëc gia coá thïí múã cûãa àêët nûúác, tham gia höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë, vaâ do vêåy coá thïí phaát triïín caác quan hïå tuyâ thuöåc lêîn nhau. Mö hònh kinh tïë phaát triïín trong xu thïë hoaâ bònh, húåp taác àang thay thïë cho mö hònh kinh tïë phaát triïín trong tònh traång àöëi àêìu vaâ chiïën tranh laånh. Möåt nïìn kinh tïë àûúåc xêy dûång trong àiïìu kiïån phaãi luön ûáng phoá vúái caác cuöåc chiïën tranh duâ laâ laånh àaä khaác hoaân toaân vúái möåt nïìn kinh tïë phaát triïín trong xu thïë hoaâ bònh vaâ húåp taác. Möåt bïn phaãi thûåc thi chñnh saách tûå cung tûå cêëp, cöng nghiïåp phaãi gùæn boá vúái quöëc phoâng, khi xêy dûång caác cöng trònh phaãi tñnh àïën khaã nùng chõu àûång àûúåc chiïën tranh taân phaá v.v..., nghôa laâ möåt nïìn kinh tïë coá tñnh chiïën tranh chi phñ cao, hiïåu quaã thêëp; coân möåt bïn khaác thûåc thi chñnh saách húåp taác, höåi nhêåp quöëc tïë sêu röång, lêëy viïåc tùng hiïåu quaã kinh tïë, tùng sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë laâ quöëc saách haâng àêìu. b) Xu thïë phaát triïín cöng nghïå chuyïín àöíi sang nïìn kinh tïë tri thûác Trong nhûäng thêåp kyã vûâa qua sûå phaát triïín cuãa cöng nghïå àaä coá nhûäng bûúác tiïën hïët sûác to lúán trïn nhiïìu mùåt, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin àang chuyïín nïìn kinh tïë thïë giúái tûâ möåt nïìn kinh tïë cöng nghiïåp sang möåt nïìn kinh tïë tri thûác vúái nhûäng àùåc trûng nöíi bêåt sau àêy: - Caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng, saãn xuêët ra caác haâng hoaá vêåt chêët, kïí caã caác ngaânh cöng nghiïåp nùång àang ngaây caâng keám hiïåu quaã, mêët dêìn vai troâ quan troång cuãa chuáng àöëi vúái sûå phaát triïín kinh tïë. Trong mêëy nùm gêìn àêy caác saãn phêím khöng kïí
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 7 dêìu moã àaä liïn tuåc bõ giaãm giaá, àaä giaãm giaá túái trïn 30%, do vêåy nhûäng ngaânh naây àang lêm vaâo tònh traång khoá khùn úã khùæp núi. Saãn phêím cuãa caác ngaânh naây duâ àaä phaãi haå giaá túái trïn 30% maâ vêîn khoá baán. Lúåi thïë vïì taâi nguyïn àaä ngaây caâng giaãm. Giaá cuãa caác taâi nguyïn trong thêåp kyã 90 àaä giaãm 60% so vúái thêåp kyã 70. Lúåi thïë vïì caác nguöìn vöën cuäng àaä giaãm, vò ngûúâi ta hiïån coá thïí dïî daâng vay àûúåc vöën, do thõ trûúâng vöën àaä àûúåc toaân cêìu hoaá. Trong àiïìu kiïån àoá nhûäng quöëc gia phaát triïín àang muöën chuyïín dêìn caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng tiïu hao nhiïìu taâi nguyïn, sûã duång nhiïìu vöën àaä mêët lúåi thïë caånh tranh sang caác nûúác keám phaát triïín. Do vêåy chñnh saách cuãa caác quöëc gia keám phaát triïín phaãi tñnh túái sûå choån lûåa xêy dûång caác ngaânh naây möåt caách thêån troång. - Caác ngaânh kinh tïë tri thûác phaát triïín vúái töëc àöå cao vaâ hiïåu quaã. Trong àiïìu kiïån hiïån nay, caác lúåi thïë vïì taâi nguyïn, nguöìn vöën, lao àöång phöí thöng àang giaãm dêìn, vaâ lúåi thïë vïì tri thûác vaâ kyä nùng àang tùng lïn. úã Myä tyã lïå àoáng goáp cuãa ngaânh saãn xuêët àiïån tûã - tin hoåc cho tùng trûúãng kinh tïë lïn àïën 45% trong 3 nùm qua, coân mûác àoáng goáp cuãa ngaânh xêy dûång vaâ xe húi vöën laâ truå cöåt cuãa kinh tïë Myä chó coân 14% vaâ 4%. Thúâi kyâ tùng trûúãng cao keáo daâi gêìn 10 nùm qua úã Myä chñnh àaä dûåa vaâo sûå múã röång caác ngaânh kinh tïë tri thûác. úã caác nûúác OECD, saãn lûúång vaâ viïåc laâm àaä àûúåc múã röång roä rïåt úã nhûäng ngaânh cöng nghïå cao, nhûäng ngaânh kinh tïë tri thûác. Hiïån khoaãng 50% GDP cuãa caác nûúác OECD laâ àaä dûåa trïn tri thûác. Lúåi nhuêån cuãa caác haäng Intel, Microsoft àaä àaåt mûác 24% doanh thu keáo daâi trong nhiïìu nùm, trong khi lúåi nhuêån cuãa caác haäng thuöåc caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng chó àaåt úã mûác trïn 10% nùm, thêåm chñ coân thêëp hún. Thûåc tïë trïn àêy cho thêëy caác ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, cöng nghiïåp nùång then chöët vöën àûúåc xem laâ truå cöåt cuãa caác quöëc gia vúái caác öng vua theáp, vua dêìu lûãa, vua ö tö v.v... àang ngaây caâng luâi vaâo dô vaäng, nhûúâng chöî cho caác ngaânh kinh tïë múái - caác ngaânh kinh tïë tri thûác. c) Xu hûúáng toaân cêìu hoaá, höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín nhanh choáng Xu hûúáng toaân cêìu hoaá vaâ höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín nhanh choáng seä dêîn túái hïå quaã laâ: biïn giúái kinh tïë cuãa caác quöëc gia seä ngaây caâng giaãm, do haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan seä bõ
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 8 baäi boã dêìn, möåt nïìn kinh tïë toaân cêìu khöng biïn giúái seä xuêët hiïån, caác quan hïå tuyâ thuöåc lêîn nhau giûäa caác nïìn kinh tïë quöëc gia seä phaát triïín, caác thïí chïë kinh tïë toaân cêìu seä hònh thaânh v.v... Trong àiïìu kiïån àoá, möåt nïìn kinh tïë muöën khöng lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi, muöën tûå àaãm baão lêëy caác nhu cêìu thiïët yïëu, chùæc chùæn laâ seä khöng coá chöî àûáng chên. Möåt nïìn kinh tïë phaát triïín hiïåu quaã seä phaãi laâ möåt nïìn kinh tïë göìm nhûäng ngaânh coá lúåi thïë caånh tranh cao, vaâ àûúng nhiïn laâ phaãi tuyâ thuöåc vaâo thõ trûúâng thïë giúái. Trong àiïìu kiïån nïìn kinh tïë thïë giúái phaát triïín vúái nhûäng àùåc trûng chuã yïëu trïn àêy, mö hònh phaát triïín kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë àang xuêët hiïån. Mö hònh naây khaác hùèn mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi: möåt bïn lêëy thõ trûúâng toaân cêìu trong àoá coá thõ trûúâng quöëc gia laâm cùn cûá àïí phaát triïín caác ngaânh kinh tïë coá lúåi thïë caånh traånh cao; möåt bïn lêëy thõ trûúâng trong nûúác, laâm cùn cûá chñnh àïí phaát triïín nhûäng ngaânh àaáp ûáng caác nhu cêìu chuã yïëu cuãa àêët nûúác khöng tñnh túái caác lúåi thïë caånh tranh quöëc tïë. Àûúng nhiïn laâ viïåc xêy dûång möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh phaát triïín kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp quöëc tïë cuäng khaác vúái caách hiïíu àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi. Àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp quöëc tïë chêëp nhêån sûå tuyâ thuöåc lêîn nhau trïn cú súã cuâng coá lúåi vaâ bònh àùèng trong quan hïå giûäa caác quöëc gia. Sûå tuyâ thuöåc lêîn nhau naây, diïîn ra trïn hêìu hïët caác lônh vûåc tûâ hoaåch àõnh chñnh saách phaát triïín, thïí chïë kinh tïë vô mö, àïën caã sûå hònh thaânh caác ngaânh kinh tïë, caác cöng ty. Ta haäy lêëy Liïn minh chêu Êu laâm vñ duå. Liïn minh chêu Êu hiïån àaä coá àöìng tiïìn chung, caác quöëc gia thaânh viïn phaãi àaãm baão duy trò möåt mûác thêm huåt ngên saách vaâ laåm phaát chung, haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan àaä hoaân toaân àûúåc baäi boã, caác cöng ty àûúåc tûå do kinh doanh trong têët caã caác nûúác thaânh viïn, vöën vaâ lao àöång àûúåc tûå do lûu chuyïín trong khöëi v.v... Trïn thûåc tïë, caác quöëc gia thaânh viïn EU àaä coá caác chñnh saách chung vïì tiïìn tïå, thûúng maåi vaâ àêìu tû... caác ngaânh kinh tïë, caác cöng ty cuãa caác quöëc gia naây àaä coá sûå phên cöng, liïn kïët chùåt cheä vúái nhau. Trong mö hònh kinh tïë naây caác quöëc gia tuy vêîn coá quyïìn tûå chuã, àöìng yá tham gia hay khöng àöìng yá tham gia, vaâ khi àaä tham gia vêîn coân coá quyïìn tûå chuã lûåa choån caác ngaânh kinh tïë coá lúåi thïë nhêët cho mònh, caác hònh thûác kinh doanh, caác töí chûác kinh doanh thñch húåp, v.v.., nhûng têët caã àïìu phaãi tuên thuã caác cam kïët chung.
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 9 Trong mö hònh kinh tïë trïn, caác quöëc gia khöng daåi gò xêy dûång ra möåt cú cêëu kinh tïë hoaân chónh, vaâ ngay möåt ngaânh hoaân chónh cuäng khöng coá. Ta coá thïí lêëy ngaânh saãn xuêët ö tö laâm vñ duå: Khöng möåt quöëc gia chêu Êu naâo kïí caã Cöång hoaâ Liïn bang Àûác coá thïí saãn xuêët 100% caác linh kiïån cuãa ö tö, vò laâm nhû vêåy laâ daåi döåt, khöng coá hiïåu quaã. Caác quöëc gia saãn xuêët ö tö chó saãn xuêët khoaãng 30%- 40% linh kiïån, nhûäng saãn phêím coá lúåi thïë nhêët, coân laåi hoå nhêåp khêíu cuãa caác quöëc gia khaác. Ngay cöng ty Boing cuãa Myä cuäng àaä nhêåp khêíu haâng loaåt linh kiïån tûâ haâng chuåc quöëc gia khaác. Ngay caác quöëc gia coá nhiïìu ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng khaá phaát triïín nhû Nhêåt, maâ vêîn phuå thuöåc vaâo bïn ngoaâi möåt caách àaáng súå. Nhêåt phaãi nhêåp 100% dêìu moã àïí coá ngaânh hoaá dêìu, vaâ nùng lûúång àiïån, nhêåp khêíu phêìn lúán quùång sùæt àïí coá ngaânh luyïån kim, nhêåp khêíu phêìn lúán bùçng phaát minh saáng chïë àïí coá ngaânh cöng nghiïåp chïë taåo... Nïëu coá chiïën tranh xaãy ra, caác hoaåt àöång nhêåp khêíu naây chó bõ ngûng trïå möåt vaâi tuêìn thöi, thò nhûäng ngaânh cöng nghiïåp trïn seä hoaân toaân tï liïåt, vaâ nïìn kinh tïë Nhêåt laâm sao traánh khoãi chêën àöång vaâ töín thêët. Nïëu súå sûå phuå thuöåc naây, nûúác Nhêåt seä khöng thïí phaát triïín àûúåc. Nhûng àïí buâ laåi, Nhêåt laåi xuêët khêíu ö tö, haâng àiïån tûã vaâ nhiïìu loaåi haâng chêët lûúång cao khaác, buöåc caác quöëc gia khaác lïå thuöåc vaâo Nhêåt vïì caác mùåt haâng naây. Chñnh möëi quan hïå lïå thuöåc lêîn nhau naây àaä laâm cho kinh tïë Nhêåt coá thïí àûáng vûäng ngay trong caã cuöåc khuãng hoaãng dêìu lûãa àaä xêíy ra trong nhûäng nùm 70. Vêåy trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín, möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã phaãi coá nhûäng chuêín mûåc gò? Coá yá kiïën àaä nïu ra quaá nhiïìu chuêín mûåc, naâo laâ khöng lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi trong viïåc hoaåch àõnh caác chiïën lûúåc, chñnh saách phaát triïín, naâo laâ coá thïí tûå àûáng vûäng, giûä öín àõnh trûúác moåi biïën àöång úã bïn ngoaâi, naâo laâ phaãi giûä àûúåc an ninh lûúng thûåc, nùng lûúång, möi trûúâng, àaãm baão coá tñch luyä, coá caác ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, coá kinh tïë vô mö öín àõnh, v.v... Trïn thûåc tïë khoá coá thïí coá möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã lyá tûúãng nhû vêåy. Àïën nhû nïìn kinh tïë Myä, àûáng haâng àêìu thïë giúái, huâng maånh laâ vêåy, cuäng khöng traánh khoãi caác cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë chu kyâ, cuäng lïå thuöåc nghiïm troång vaâo caác nguöìn nguyïn nhiïn liïåu thõ trûúâng cuãa caác quöëc gia khaác, cuäng bõ caác quöëc gia khaác eáp phaãi múã cûãa thõ trûúâng, eáp phaãi mua dêìu moã vúái giaá cao, v.v.. Möåt nïìn kinh tïë nhoã nhû Singapo, chó phaát
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 10 triïín caác ngaânh dõch vuå taâu biïín, taâi chñnh, tiïìn tïå, baão hiïím, vaâ möåt söë ngaânh cöng nghiïåp lùæp raáp..., khöng coá nhiïìu ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, nhêåp khêíu hêìu nhû toaân böå nguyïn, nhiïn liïåu, àïën nûúác ngoåt cuäng phaãi nhêåp khêíu 100% tûâ Malaixia. Thïë maâ nïìn kinh tïë Singapo vêîn phaát triïín vaâ khöng thïí noái laâ noá khöng àöåc lêåp tûå chuã. Theo chuáng töi, àöåc lêåp tûå chuã trong àiïìu kiïån hiïån nay coá thïí coá nhûäng àùåc trûng sau: Trûúác hïët, vaâ quan troång nhêët laâ phaãi àaãm baão lúåi ñch phaát triïín cuãa quöëc gia úã mûác cao nhêët coá thïí àûúåc. Coá thïí coá möåt nïìn kinh tïë khöng lïå thuöåc gò vaâo bïn ngoaâi, tûå àaãm baão àûúåc caác nhu cêìu chuã yïëu, vaâ do vêåy cuäng ñt chõu caác taác àöång cuãa caác biïën àöång úã bïn ngoaâi. Nïìn kinh tïë cuãa CHDCNT Triïìu Tiïn hiïån vêîn coân nhûäng daáng dêëp naây. Do vêåy cuöåc khuãng hoaãng tiïìn tïå taâi chñnh khu vûåc nùm 1997 khöng taác àöång gò túái kinh tïë Bùæc Triïìu Tiïn. Nhûng sûå tuåt hêåu cuãa Bùæc Triïìu Tiïn so vúái Nam Triïìu Tiïn vaâ thïë giúái thò thêåt àaáng súå. Àöåc lêåp tûå chuã trong voâng laåc hêåu nhû vêåy seä ñt yá nghôa. Caác möëi quan hïå cuãa möåt nûúác vúái caác nûúác khaác phaãi àûúåc xem xeát àaánh giaá trïn tiïu chuêín coá àaãm baão àûúåc lúåi ñch phaát triïín cuãa àêët nûúác khöng? Àoá múái laâ muåc tiïu cho moåi chiïën lûúåc phaát triïín. Trong àiïìu kiïån höåi nhêåp quöëc tïë tiïën triïín nhû hiïån nay, moåi nïìn kinh tïë ngaây caâng tuyâ thuöåc nhiïìu hún vaâo bïn ngoaâi. Nhûng nïëu sûå tuyâ thuöåc nhiïìu hún àoá àaãm baão töët hún cho lúåi ñch phaát triïín quöëc gia, thò khöng coá lyá gò laåi khöng chêëp nhêån. Nïìn kinh tïë nûúác ta trong thúâi kyâ àöíi múái àaä ngaây caâng tuyâ thuöåc hún vaâo bïn ngoaâi, kim ngaåch xuêët nhêåp khêíu nùm 1999 cuãa nûúác ta àaä chiïëm túái trïn 90% GDP, vöën àêìu tû trûåc tiïëp nûúác ngoaâi àaä chiïëm khoaãng 28% töíng àêìu tû xaä höåi, nghôa laâ vïì hai chó söë trïn nûúác ta àaä àûúåc xïëp haâng àêìu trong caác nûúác àang phaát triïín. Nïëu caách àêy 15 nùm cuäng vïì hai chó söë trïn nûúác ta àaä àûáng haâng cuöëi, nghôa laâ nïìn kinh tïë nûúác ta àaä ñt bõ lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi nhêët vaâ cuäng laâ keám phaát triïín nhêët vaâ àaä lêm vaâo khuãng hoaãng. Nhûng roä raâng thúâi kyâ nïìn kinh tïë nûúác ta raâng buöåc vaâo bïn ngoaâi nhiïìu hún, laâ thúâi kyâ phaát triïín vaâ tiïën böå hún, caác lúåi ñch phaát triïín cuãa àêët nûúác àûúåc àaãm baão töët hún, vaâ tñnh àöåc lêåp, tûå chuã cuãa nïìn kinh tïë cuäng cao hún trûúác.
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 11 Thûá hai, sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë phaãi àûúåc caãi thiïån vaâ tùng dêìn. Sûác caånh tranh naây phaãi àûúåc thïí hiïån caác mùåt: - Thïí chïë chñnh trõ, kinh tïë, xaä höåi phaãi àuã maånh, àuã taåo ra möåt möi trûúâng àêìu tû, kinh doanh thuêån lúåi, chi phñ thêëp, ruãi ro thêëp, khaã nùng sinh lúåi lúán. - Cú cêëu kinh tïë göìm nhûäng ngaânh coá khaã nùng caånh tranh cao, coá khaã nùng tûå àiïìu chónh, tûå ruát lui khoãi nhûäng ngaânh keám khaã nùng caånh tranh. - Cú cêëu doanh nghiïåp cuäng phaãi bao göìm nhûäng doanh nghiïåp coá sûác maånh cöng nghïå vaâ trñ lûåc, àuã sûác caånh tranh trïn thûúng trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë. - Nguöìn nhên lûåc trong nûúác phaãi àûúåc àaâo taåo töët vaâ phaát triïín, sûã duång coá hiïåu quaã. Biïíu hiïån têåp trung cuãa sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë laâ úã chêët lûúång vaâ giaá thaânh cuãa saãn phêím vaâ dõch vuå cuãa àêët nûúác. Nïëu saãn phêím vaâ dõch vuå cuãa möåt quöëc gia coá giaá thaânh cao, chêët lûúång thêëp, thò seä khöng tiïu thuå àûúåc úã caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ bïn ngoaâi. Kïët cuåc seä dêîn àïën laâ nïìn kinh tïë cuãa quöëc gia àoá seä lêm vaâo suy thoaái, khuãng hoaãng, tuåt hêåu keáo daâi. Trong àiïìu kiïån àoá khoá coá thïí noái àïën àöåc lêåp vaâ tûå chuã. Coân nhû möåt nïìn kinh tïë laâm ra caác saãn phêím vaâ dõch vuå chêët lûúång cao, giaá laåi thêëp, coá thïí chiïëm lônh caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë, taåo ra thu nhêåp ngoaåi tïå, dûå trûä ngoaåi tïå lúán, coá thïí nhêåp khêíu nhiïìu loaåi haâng hoaá vaâ dõch vuå àaáp ûáng caác nhu cêìu trong nûúác. Möåt nïìn kinh tïë coá sûác caånh tranh cao nhû vêåy trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë hiïån nay laâ möåt nïìn kinh tïë coá tñnh àöåc lêåp vaâ tûå chuã cao. Thûá ba, coá khaã nùng ûáng phoá coá hiïåu quaã vúái nhûäng chêën àöång chñnh trõ, kinh tïë, xaä höåi bïn ngoaâi. Nhûäng chêën àöång bïn ngoaâi coá thïí laâ: möåt cuöåc chiïën tranh tûâ bïn ngoaâi túái, möåt cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë khu vûåc hay thïë giúái, v.v... Chiïën lûúåc töët nhêët cuãa möåt quöëc gia laâ cöë traánh tham gia nhûäng cuöåc chiïën tranh úã bïn ngoaâi vaâ traánh àïí xêíy ra xung àöåt vaâ chiïën tranh úã trong nûúác. Coân möåt khi chiïën tranh àaä buâng nöí, àaä tham chiïën, thò nhêët àõnh àêët nûúác seä bõ taân phaá nhêët laâ trong àiïìu kiïån chiïën tranh hiïån àaåi ngaây nay. Song möåt nïìn kinh tïë coá sûác
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 12 caånh tranh cao, coá dûå trûä ngoaåi tïå lúán, seä coá sûác chõu àûång cao hún caác nïìn kinh tïë laåc hêåu khaác. Möåt nïìn kinh tïë höåi nhêåp quöëc tïë cao, lúåi ñch quöëc gia àan xen chùåt cheä vúái lúåi ñch cuãa nhiïìu quöëc gia khaác, nhiïìu trung têm kinh tïë, thò seä coá nhiïìu khaã nùng kïët húåp sûác maånh quöëc gia vúái sûác maånh quöëc tïë àïí baão vïå àêët nûúác töët hún. Möåt cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë thïë giúái hay khu vûåc nöí ra àûúng nhiïn seä taác àöång àïën moåi nïìn kinh tïë tham gia vúái caác mûác àöå khaác nhau. Möåt nïìn kinh tïë ñt tham gia höåi nhêåp quöëc tïë coá thïí seä chõu taác àöång ñt hún. Nhûng khaã nùng ûáng phoá vúái cuöåc khuãng hoaãng laåi tuyâ thuöåc lúán hún vaâo sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë vaâ mûác àöå gùæn kïët lúåi ñch quöëc gia vaâ quöëc tïë. Chùèng haån, sûác caånh tranh cuãa caác nïìn kinh tïë Höìng Köng, Singapo lúán, coá dûå trûä ngoaåi tïå lúán, nïn àaä haån chïë àûúåc taác àöång xêëu cuãa cuöåc khuãng hoaãng khu vûåc nùm 1997. Caác quöëc gia Thaái Lan, Haân Quöëc, Inàönïxia vò laâ thaânh viïn cuãa IMF vaâ lúåi ñch cuãa caác quöëc gia naây àaä liïn kïët khaá chùåt cheä vúái lúåi ñch quöëc tïë, nïn IMF àaä höî trúå taâi chñnh khaá lúán cho caác quöëc gia naây. Duâ nhû hiïån coân coá nhiïìu yá kiïën khaác nhau vïì caác giaãi phaáp maâ IMF aáp àùåt cho caác quöëc gia trïn, nhûng phaãi thûâa nhêån laâ haâng chuåc tyã USD maâ IMF höî trúå cho caác quöëc gia naây vaâo thúâi àiïím khuãng hoaãng laâ rêët quan troång. Duâ möåt nïìn kinh tïë àaä höåi àuã ba àùåc trûng trïn àêy, vêîn cêìn coá nhûäng biïån phaáp phoâng ngûâa - phoâng ngûâa chiïën tranh, phoâng ngûâa nhûäng cuöåc khuãng hoaãng tûâ bïn ngoaâi taác àöång, phoâng ngûâa caác chêën àöång chñnh trõ kinh tïë xaä höåi. Nhûäng biïån phaáp phoâng ngûâa naây bao göìm: - Chñnh saách ngoaåi giao phoâng ngûâa - laâ chñnh saách thûåc hiïån caác cuöåc tiïëp xuác, trao àöíi, caác Höåi nghõ thûúång àónh, Höåi nghõ caác cêëp, Höåi nghõ caác chuyïn gia ... thûúâng xuyïn nhùçm trao àöíi thöng tin, thaão luêån nhûäng vêën àïì bêët àöìng, thaão luêån caác chñnh saách, caác giaãi phaáp an ninh quöëc tïë vaâ khu vûåc àïí traánh caác cuöåc xung àöåt àaáng tiïëc coá thïí xaãy ra. - Caác giaãi phaáp ngùn ngûâa caác cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë vaâ taâi chñnh khu vûåc vaâ quöëc tïë. Caác giaãi phaáp naây bao göìm sûå trao àöíi thöng tin àêìy àuã, cöng khai vïì tònh hònh kinh tïë vô mö, àùåc biïåt laâ vïì tiïìn tïå vaâ taâi chñnh, caác dûå baáo triïín voång àïí caác quöëc gia biïët vaâ coá àöëi saách thñch húåp; tùng cûúâng khaã nùng tû vêën vaâ höî trúå vïì taâi chñnh cuãa caác töí chûác IMF, WB, ADB vaâ caác quyä khaác, v.v...
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 13 - Duy trò hïå thöëng dûå trûä quöëc gia húåp lyá. Trong hïå thöëng dûå trûä quöëc gia, dûå trûä ngoaåi tïå laâ quan troång nhêët, vò coá ngoaåi tïå coá thïí mua àûúåc caác thûá haâng hoaá dõch vuå cêìn thiïët, ngay caã trong àiïìu kiïån bõ cêëm vêån. Caác dûå trûä saãn phêím vêåt chêët nhû gaåo, xùng dêìu v.v... phaãi coá mûác àöå tuyâ theo àiïìu kiïån thûúng maåi quöëc tïë cuå thïí. - Thûåc hiïån chñnh saách gùæn kïët lúåi ñch cuãa nûúác ta vúái lúåi ñch cuãa caác quöëc gia khaác, àùåc biïåt laâ caác trung têm kinh tïë lúán, caác nûúác laáng giïìng, caác töí chûác kinh tïë quöëc tïë... Sûå gùæn kïët lúåi ñch naây seä buöåc caác quöëc gia khaác àïí baão vïå lúåi ñch cuãa hoå, hoå phaãi baão vïå lúåi ñch cuãa nûúác ta. Kïët luêån Khöng coá gò coá thïí töìn taåi vônh cûãu. Nhêån thûác cuãa con ngûúâi àöëi vúái caác sûå vêåt phaãi thay àöíi vúái nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí thay àöíi. Nhêån thûác vïì möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã ngaây nay khöng thïí vêîn laâ nhûäng nhêån thûác cuãa nhûäng nùm 50 vaâ 60. Cêìn coá nhêån thûác múái thñch húåp vúái àiïìu kiïån múái. Chñnh nhûäng nhêån thûác múái naây seä múã àûúâng cho thûåc tiïîn phaát triïín. Nhòn thùèng vaâo sûå thêåt! Thûåc tiïîn àang àoâi hoãi phaãi coá nhêån thûác múái, tû duy múái./.
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 14 KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ GIAÁO DUÅC – ÀAÂO TAÅO, PHAÁT TRIÏÍN NGÛÚÂI GS. VS. PHAÅM MINH HAÅC Uyã viïn Trung ûúng Àaãng, Phoá trûúãng ban thûá nhêët Ban Khoa giaáo Trung ûúng 1. Kinh tïë tri thûác laâ gò? Trong thêåp kyã cuöëi cuâng cuãa thïë kyã XX coá möåt saãn phêím múái cûåc kyâ quan troång, coá thïí noái laâ hïët sûác cú baãn, cuãa thúâi àaåi thöng tin laâ nïìn kinh tïë tri thûác (KTTT). Nïìn kinh tïë naây taåo ra nhûäng biïën àöíi to lúán trong moåi mùåt hoaåt àöång cuãa con ngûúâi vaâ xaä höåi: àoá laâ cú súã haå têìng múái cuãa xaä höåi múái - xaä höåi thöng tin, khaác hùèn nïìn kinh tïë sûác ngûúâi vaâ nïìn kinh tïë taâi nguyïn trong xaä höåi nöng nghiïåp vaâ xaä höåi cöng nghiïåp. Nïìn kinh tïë tri thûác laâ nïìn kinh tïë dûåa trïn cöng nghïå cao, àoá laâ neát àùåc trûng rêët tiïu biïíu cuãa nïìn vùn minh thöng tin - saãn phêím cuãa caách maång thöng tin, caách maång tri thûác. Noái àïën tri thûác - saáng taåo tri thûác, phöí biïën, truyïìn thuå tri thûác, hoåc têåp vaâ lônh höåi tri thûác, ûáng duång tri thûác - khöng thïí khöng noái àïën khoa hoåc, cöng nghïå vaâ giaáo duåc - àaâo taåo. Töí chûác húåp taác vaâ phaát triïín (OECD) cuãa Liïn hiïåp quöëc àõnh nghôa kinh tïë tri thûác laâ kinh tïë àûúåc xêy dûång trïn cú súã saãn xuêët, phên phöëi vaâ sûã duång tri thûác vaâ thöng tin. Noái àún giaãn, àoá laâ nïìn kinh tïë dûåa vaâo tri thûác. "Caác ngaânh saãn xuêët vaâ dõch vuå múái do cöng nghïå cao taåo ra nhû caác dõch vuå khoa hoåc cöng nghïå, caác dõch vuå tin hoåc, caác ngaânh cöng nghiïåp cöng nghïå cao... àûúåc goåi laâ ngaânh kinh tïë tri thûác. Caác ngaânh truyïìn thöëng nhû cöng nghiïåp, nöng nghiïåp, nïëu àûúåc caãi taåo bùçng cöng nghïå cao, maâ giaá trõ do tri thûác múái, cöng nghïå múái àem laåi chiïëm trïn hai phêìn ba töíng giaá trõ, thò nhûäng ngaânh êëy cuäng laâ ngaânh kinh tïë tri thûác. Nïìn kinh tïë göìm chuã yïëu caác ngaânh kinh tïë tri thûác goåi laâ nïìn kinh tïë tri thûác"
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 15 (Trñch theo GS. VS. Àùång Hûäu (chuã biïn) "Caách maång khoa hoåc - cöng nghïå hiïån àaåi vaâ sûå xuêët hiïån nïìn kinh tïë tri thûác", Haâ Nöåi, 1999, baãn thaão, tr.32). 2. Tiïëp tuåc àöíi múái tû duy vïì giaáo duåc Trong baâi naây, qua möåt vaâi trûúâng húåp úã möåt vaâi nûúác ài àêìu phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác, töi xin àïì cêåp àïën möåt vaâi khña caånh àïì taâi kinh tïë tri thûác vaâ phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo, phaát triïín ngûúâi, chùèng haån nhû goáp àöi àiïìu tòm hiïíu möåt quan niïåm múái vïì tri thûác keáo theo caách tiïëp cêån múái vïì vai troâ cuãa giaáo duåc, vïì giaáo duåc suöët àúâi vúái phöí cêåp cöng nghïå trïn cú súã giaáo duåc nhên caách theo tinh thêìn giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn, caác mön hoåc vaâ phûúng tiïån daåy hoåc nhùçm phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác. Sau àoá liïn hïå vaâo nûúác ta noái vïì phûúng hûúáng phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo úã nûúác ta bûúác vaâo thiïn niïn kyã múái. Ngaây nay cuâng vúái sûå ra àúâi cuãa nïìn kinh tïë tri thûác ngûúâi ta phên biïåt roä ba phaåm truâ: dûä liïåu, thöng tin vaâ tri thûác trong nïìn kinh tïë múái. Nïìn kinh tïë tri thûác, thúâi àaåi thöng tin àoâi hoãi phaãi coá möåt caách nhòn múái àöëi vúái giaáo duåc, àïì xuêët ra caác phûúng hûúáng múái àïí phaát triïín giaáo duåc. Cêu chuyïån coá thïí bùæt àêìu tûâ caách hiïíu vúái 3 phaåm truâ naây, theo Stan Àï-vñt vaâ Gim Böët-kin: - Dûä liïåu laâ nhûäng khöëi cú baãn trong kinh tïë thöng tin, - Thöng tin laâ dûä liïåu àûúåc xïëp thaânh mêîu hònh coá yá nghôa, - Tri thûác laâ aáp duång vaâ sûã duång möåt caách coá ñch caác thöng tin. (Trñch theo "Nïìn kinh tïë tri thûác", Viïån QLKTTW, NXB Thöëng kï, Haâ Nöåi, 2000 tr. 35-36). Nhû vêåy vêën àïì àùåt ra laâ tri thûác phaãi thaânh kyä nùng, tri thûác phaãi thaânh trñ lûåc, vaâ suy röång ra dên trñ phaãi trúã thaânh nhên lûåc; vaâ caã nhên taâi nûäa, nhên taâi phaãi laâ möåt böå phêån chêët lûúång cao cuãa nhên lûåc vaâ àûúåc coi nhû laâ àêìu têìu cuãa àoaân têìu nhên lûåc. Àoá laâ hûúáng töíng quaát nhêët cuãa nïìn giaáo duåc ài vaâo phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác. Qua caác trûúâng húåp cuãa möåt söë nûúác àaä ài vaâo nïìn KTTT ta seä tòm hiïíu nhûäng chûáng minh cuå thïí. úã àêy töi xin nhêën maånh möåt yá vïì vai troâ cûåc kyâ quan troång cuãa giaáo duåc àöëi vúái nïìn KTTT noái riïng vaâ àöëi vúái thúâi àaåi thöng tin noái chung. Öng Ri-saác Ri-lêy, Böå trûúãng giaáo duåc Myä trong baâi "Möåt pö aãnh chuåp chúáp nhoaáng nïìn giaáo duåc Myä" vûâa àùng taãi trong Taåp chñ àiïån tûã thaáng
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 16 6/2000 àaä viïët: phaãi nêng cao võ trñ cuãa giaáo duåc, giaáo duåc quyïët àõnh sûác maånh cuãa nûúác Myä, thõnh vûúång cuãa nûúác Myä vaâ tûúng lai tûúi saáng cuãa nûúác Myä. Baãn töíng kïët cuãa uãy ban giaáo duåc ài vaâo thïë kyã XXI do UNESCO töí chûác, Giùæc Àúâ-lo laâm chuã tõch, hoaân thaânh nùm 1995 àaä lêëy tïn laâ "Giaáo duåc laâ cuãa caãi nöåi sinh", tûác laâ kïët quaã giaáo duåc àöëi vúái möîi ngûúâi phaãi thaânh nöåi lûåc cuãa möîi ngûúâi, vaâ hún nûäa nöåi lûåc naây phaãi coá khaã nùng taåo ra cuãa caãi, ra phuác lúåi cho möîi ngûúâi vaâ caã xaä höåi. Baáo caáo naây nïu ra nguyïn lyá "hoåc àïí biïët" phaãi cuâng vúái "hoåc àïí laâm"- noái theo ngön ngûä cuãa lyá luêån vïì nïìn kinh tïë tri thûác - laâ giaáo duåc phaãi taåo nïn vöën dûä liïåu vaâ phaãi chuyïín taãi thaânh thöng tin, thaânh tri thûác, tûác laâ thaânh cöng nghïå, vaâo saãn xuêët. Àêy laâ möåt quan niïåm múái vïì tri thûác, khaác vúái caách hiïíu tri thûác trûúác àêy chó laâ tri thûác saách vúã cuãa nïìn "giaáo duåc hû vùn" (Phaåm Vùn Àöìng), nïìn giaáo duåc khoa cûã theo kiïíu cöí xûa cuä kyä àang thõnh haânh úã nûúác ta. Vúái nïìn kinh tïë tri thûác giaáo duåc thöng qua phaåm truâ tri thûác àöëi vúái möîi ngûúâi, cuäng nhû àöëi vúái cöång àöìng, vúái xaä höåi phaãi àem laåi möåt giaá trõ thûåc, vaâ hún thïë nûäa, möåt giaá trõ söëng coân. Nhûng noái nhû vêåy hoaân toaân khöng nghôa laâ coi thûúâng tri thûác saách vúã. Ngûúåc laåi, phaãi bùæt àêìu tûâ àêy, nhûng tri thûác saách vúã trong sûá mïånh phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác múái àûúåc coi laâ dûä liïåu. Nïìn giaáo duåc trong thúâi àaåi kinh tïë tri thûác khöng dûâng úã àêëy, maâ phaãi taåo ra giaá trõ múái - giaá trõ thöng tin, giaá trõ cöng nghïå - tûâ àoá múái coá giaá trõ vêåt chêët, giaá trõ tinh thêìn cho cuöåc àúâi, cho con ngûúâi. Suy röång ra, thúâi àaåi múái vúái nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi möåt caách tiïëp cêån múái àöëi vúái giaáo duåc vaâ àaâo taåo. ÚÃ Myä coá yá kiïën lêëy caách tiïëp cêån "vùn hoáa tri thûác", nhû Giö-deáp Stai-lai àaä àïì xuêët ("Nïìn kinh tïë tri thûác", Sàd, tr.75). Caách tiïëp cêån naây khùèng àõnh "vai troâ trung têm cuãa tri thûác vaâ giaáo duåc noái chung vaâ cuãa khoa hoåc, cöng nghïå noái riïng". Vai troâ àoá thïí hiïån úã chöî phaãi laâm cho "nhûäng tiïën böå trong yá tûúãng thaânh saãn phêím múái vaâ caác hoaåt àöång kinh doanh múái" vaâ "troång têm úã àêy laâ nhùçm vaâo sûå saáng taåo vaâ sûå taåo ra cuãa caãi". Hay nhû chuáng töi àaä trònh bêìy trong nhiïìu baâi viïët cuãa mònh: nïìn giaáo duåc ngaây nay phaãi chuyïín tri thûác thaânh trñ lûåc vaâ phûúng phaáp luêån töíng quaát chó àaåo sûå phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo laâ caã dên trñ vaâ nhên taâi phaãi trúã thaânh nhên lûåc trïn cú súã giaáo duåc nhên caách.
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 17 Coá thïí noái àïën caác caách tiïëp cêån khaác nûäa. Khaái quaát laåi, ài vaâo nïìn kinh tïë tri thûác ngûúâi ta noái àïën yïu cêìu "phaãi àõnh hònh laåi giaáo duåc", thêåm chñ noái àïën phaãi coá "möåt cuöåc caách maång trong giaáo duåc" (Pï-te-xún. Con àûúâng dêîn àïën nùm 2015. NXB Chñnh trõ quöëc gia, Haâ Nöåi, 2000. Lúâi tûåa cuãa Phaåm Minh Haåc); cuäng coá ngûúâi muöën duâng möåt tïn goåi quen thuöåc hún, khiïm töën hún: caãi caách giaáo duåc hay àöíi múái giaáo duåc, nhû Giön Guát-lïët, giaáo sû cöng huên Àaåi hoåc Ca-li-phooác-ni-a Löët Ùng-giú-leát vaâ Àaåi hoåc Oa-sinh-tún, traã lúâi phoãng vêën vïì giaáo duåc thïë kyã XXI, àùng trïn Chên trúâi giaáo duåc, 9 - 1999 (taâi liïåu cuãa Trung têm thöng tin Àaåi sûá quaán Myä taåi Haâ Nöåi). Noái chung, taåi hêìu hïët caác taâi liïåu viïët trong ñt nùm gêìn àêy noái vïì giaáo duåc àïìu àoâi hoãi phaãi àöíi múái tû duy àïí coá möåt tû duy múái noái chung, tû duy múái vïì caách phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo noái riïng trong thúâi nay. Nûúác ta phaãi tiïëp tuåc àöíi múái maånh meä tû duy giaáo duåc cuäng nhû caách laâm giaáo duåc theo tinh thêìn Àaåi höåi VI vaâ Höåi nghõ TW2 (Khoáa VIII). Theo xu thïë àöíi múái tû duy, Trung Quöëc àïì ra 5 phûúng hûúáng chó àaåo phaát triïín giaáo duåc: hiïån àaåi hoáa, hûúáng ra thïë giúái, hûúáng túái tûúng lai, nêng cao töë chêët con ngûúâi vaâ phuåc vuå phaát triïín kinh tïë xaä höåi. Hay Phaáp àïì ra 49 nguyïn tùæc rêët cuå thïí phaát triïín giaáo duåc: chuá troång giaáo duåc oác phï phaán, chûúng trònh caác mön hoåc úã phöí thöng phaãi ài theo hûúáng chuyïn mön hoáa cao kïët húåp vúái nghïì nghiïåp úã giai àoaån cuöëi, trïn caái nïìn vùn hoáa chung, chuá troång giaáo duåc hûúáng nghiïåp, giaáo duåc gùæn boá vúái viïåc laâm, tùng cûúâng phaát triïín trung hoåc vaâ cao àùèng nghïì, v.v.. Myä coá 10 tû tûúãng chó àaåo phaát triïín giaáo duåc do Töíng thöëng cöng böë: tùng cûúâng daåy tiïëng meå àeã úã cêëp tiïíu hoåc, toaán úã phöí thöng, moåi hoåc sinh àaåt chuêín kiïën thûác, cha meå vaâo cuöåc, an toaân, kyã luêåt, khöng coá ma tuáy trong trûúâng, duy trò giaá trõ Myä, giaáo duåc cho moåi ngûúâi, hiïån àaåi hoáa cú súã vêåt chêët, v.v.. (Theo taâi liïåu cuãa Trung têm thöng tin, Ban KGTW, 2000). 3. Giaáo duåc suöët àúâi: phöí cêåp cöng nghïå trïn cú súã giaáo duåc nhên caách theo tinh thêìn giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn Trong thúâi àaåi thöng tin, lûúång thöng tin ngaây möåt nhiïìu hún (7 nùm lûúång thöng tin cuãa loaâi ngûúâi tùng gêëp àöi), biïën àöíi cûåc kyâ nhanh choáng (theo caác nhaâ nghiïn cûáu Myä, nhiïìu tri thûác hoåc nùm thûá nhêët àïën nùm cuöëi khoáa àaä trúã thaânh laåc hêåu) àûúåc truyïìn àïën moåi ngûúâi, vai troâ cuãa tri thûác ngaây caâng quan troång hún, quyïët àõnh hún àöëi vúái phaát triïín con ngûúâi, phaát triïín giaáo duåc, phaát
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 18 triïín xaä höåi - kinh tïë. Cho nïn quan àiïím giaáo duåc suöët àúâi do UNESCO àïì ra tûâ nùm 1972 ngaây caâng trúã thaânh möåt quan àiïím chuã àaåo cuãa nïìn giaáo duåc cuöëi thïë kyã XX àêìu thïë kyã XXI, àùåc biïåt trong nïìn giaáo duåc phuåc vuå sûå phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác. Tû tûúãng àoá àaä àûúåc uãy ban giaáo duåc ài vaâo thïë kyã XXI cuãa UNESCO khùèng àõnh laåi möåt lêìn nûäa nhû laâ möåt tû tûúãng chó àaåo sûå phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo trong thúâi àaåi ngaây nay; coá thïí noái maånh meä rùçng: thïë kyã XXI laâ thïë kyã cuãa giaáo duåc thûúâng xuyïn. Giaáo duåc suöët àúâi ài liïìn vúái phong traâo giaáo duåc cho moåi ngûúâi maâ Diïîn àaân giaáo duåc thïë giúái vûâa hoåp úã Àa-ca, Xï-nï-gan, thaáng 4 vûâa qua, àaä àïì ra chûúng trònh khung haânh àöång vïì giaáo duåc cho moåi ngûúâi trong thêåp kyã túái (2001 - 2010). Nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi möîi ngûúâi phaãi luön luön böí sung tri thûác múái vaâ trong thúâi àaåi thöng tin coá cú súã vêåt chêët àïí laâm viïåc àoá. Theo "Tuêìn baáo giaáo duåc" Myä (thaáng 9 - 1999) vaâ Thöng tin thöëng kï giaáo duåc (1999) cuãa Böå giaáo duåc Myä, söë lûúång maáy vi tñnh cho hoåc sinh trung hoåc tûâ 1992 àïën 1999 àaä tùng gêëp 3 lêìn: tûâ 19 hoåc sinh/1 maáy lïn 6 hoåc sinh/1 maáy1 , àïën nùm 1999 khoaãng 90 - 95% töíng söë trûúâng hoåc cuãa Myä àaä nöëi vúái maång In-teác-neát, trong àoá tûâ 51-63% söë lúáp àaä nöëi maång In-teác-neát. Vaâ àöëi vúái hoåc sinh, giaá sûã duång In-teác-neát àûúåc giaãm 90%. Nhiïìu hoåc sinh coá àiïìu kiïån hoåc têåp theo phûúng phaáp caá thïí, cú súã ban àêìu àïí hònh thaânh vaâ phaát triïín khaã nùng vaâ phûúng phaáp tûå hoåc suöët àúâi, coi àêy laâ möåt "vùn hoáa hoåc têåp múái"- vùn hoáa hoåc têåp tûâ chöî thuå àöång tiïëp thu tri thûác sang chöî tûå mònh kiïën taåo tri thûác múái cho baãn thên, hoåc têåp möåt caách hûáng thuá, vui veã, chuã àöång (theo Giön Ö-Nïn, Tiïën böå cöng nghïå vaâ giaáo duåc. Taåp chñ àiïån tûã Xaä höåi vaâ giaá trõ Myä, 6 - 2000). Vùn hoáa hoåc têåp múái naây chñnh laâ khaã nùng àaåi traâ hoáa phûúng phaáp caá thïí, phöí cêåp phûúng phaáp daåy vaâ hoåc möåt caách tñch cûåc maâ lêu nay caác nhaâ giaáo duåc hoåc àaä noái àïën nhiïìu, nhûng múái chó coá möåt söë ñt ngûúâi hoåc thûåc hiïån àûúåc. Àïí àaåi traâ hoáa phûúng phaáp hoåc têåp caá thïí möåt caách tñch cûåc, saáng taåo, hûáng thuá trong thúâi àaåi thöng tin vaâ nïìn kinh tïë tri thûác, phaãi hïët sûác coi troång mön tin hoåc vaâ cöng nghïå thöng tin, qua àoá ài àïën caác cöng nghïå cao khaác (cöng nghïå sinh hoåc, cöng nghïå vêåt liïåu múái). Muåc tiïu cuå thïí laâ laâm sao moåi hoåc sinh phaãi tiïëp cêån àûúåc vúái maáy tñnh ("Digital divide"). Vaâ nhû trïn àaä trònh baây, quaá trònh giaáo duåc ngaây nay khöng phaãi dûâng úã chöî laâm sao coá àûúåc caác dûä
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 19 liïåu cú baãn, maâ phaãi chuyïín thaânh kyä nùng, thaânh tay nghïì. Àoá laâ tinh thêìn cú baãn cuãa phöí cêåp cöng nghïå trong giaáo duåc - àaâo taåo thúâi kinh tïë tri thûác, vaâ phaãi hoåc suöët àúâi thò múái àaåt àûúåc yïu cêìu naây. Cho nïn ngay tûâ giaáo duåc trung hoåc phöí thöng àaä phaãi hïët sûác chuá yá túái giaáo duåc hûúáng nghiïåp vaâ caã giaáo duåc nghïì nghiïåp. Hï-àú- rñch Smñt (trñch theo "Kinh tïë tri thûác", Sàd, tr56-65) àaä phên tñch 3 mö hònh trûúâng trung hoåc cuãa 3 nûúác: Myä, Nhêåt, Àûác. Öng àaä phï phaán nïìn giaáo duåc Myä vaâ àûa ra nhêån xeát chöî maånh vaâ thaânh cöng cuãa mö hònh Àûác goåi laâ mö hònh "hïå thöëng giaáo duåc "keáp" - kïët húåp giaãng daåy úã lúáp hoåc vúái hoåc nghïì taåi cú súã saãn xuêët" vúái 2/3 caác thanh thiïëu niïn Àûác tûâ 16 àïën 19 tuöíi sau khi hoåc xong lúáp 10, àïìu tham gia chûúng trònh hoåc nghïì trong 3 nùm. Öng cuäng nhêån xeát rùçng "trûúâng trung hoåc Nhêåt àang àaâo taåo vaâ reân luyïån möåt àöåi nguä àïí tiïën haânh caånh tranh toaân cêìu", àöåi nguä naây göìm caác em "rêët coá kyã luêåt, nùæm vûäng vêën àïì vaâ caác thöng tin, coá tay nghïì cao trong nhiïìu lônh vûåc". Baâi hoåc naây rêët coá yá nghôa thúâi sûå cho chuáng ta. Trong caác mön hoåc úã möåt söë nûúác àaä ài vaâo nïìn kinh tïë tri thûác, nhû nûúác Myä chùèng haån, bïn caånh mön tin hoåc, hoå rêët chuá troång túái caác mön hònh thaânh vaâ phaát triïín caác nùng lûåc chung, caác kyä nùng cú baãn (àa nùng) coá thïí ûáng vaâo nhiïìu lônh vûåc hoaåt àöång, trong àoá rêët chuá yá túái caác kyä nùng söëng vaâ caác kyä nùng xaä höåi, àïí phaát triïín ngûúâi. Àoá laâ caác mön hoåc huêën luyïån cho hoåc sinh coá tû duy maåch laåc, khaã nùng biïíu àaåt thöng tin. Àöìng thúâi rêët chuá yá hònh thaânh hïå thöëng thaái àöå cuãa con ngûúâi vúái möi trûúâng söëng, con ngûúâi vúái xaä höåi, vaâ àùåc biïåt thaái àöå àöëi vúái baãn thên, trong àoá rêët chuá yá giaáo duåc loâng tûå tin, tûå lyá giaãi caác vêën àïì cuãa àúâi söëng, khaã nùng thñch nghi vúái xaä höåi àûúåc chuá yá giaáo duåc nhû nùng lûåc saáng taåo trong cuöåc söëng. Caác hïå thöëng thaái àöå naây chñnh laâ nhên caách vúái nghôa heåp laâ àaåo àûác. Muåc tiïu cuöëi cuâng cuãa giaáo duåc thúâi nay, noái möåt caách hïët sûác ngùæn goån, laâ àaåo àûác vaâ tay nghïì. Thúâi àaåi thöng tin, kinh tïë tri thûác taåo ra nhûäng biïën àöíi rêët sêu sùæc vaâ nhanh choáng (àöi khi ngûúâi ta noái thúâi àaåi cuãa töëc àöå, vaâ caã cûúâng àöå nûäa), cho nïn giaáo duåc - àaâo taåo phaãi nhùçm muåc tiïu phaát triïín toaân diïån con ngûúâi möåt caách bïìn vûäng (noái vùæn tùæt laâ phaát triïín ngûúâi bïìn vûäng). Vò vêåy úã möåt söë nûúác àaä bùæt àêìu daåy tûúng lai hoåc, nhû kïë hoaåch tûúng lai, àõa lyá tûúng lai, xaä höåi tûúng lai, àiïìu khiïín hoåc, phên tñch giaá trõ, v.v.. Nhiïìu nûúác rêët chuá yá túái viïåc tùng cûúâng cho hoåc sinh nùng lûåc giao tiïëp, kïí caã nùng lûåc giao
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 20 lûu vúái nûúác ngoaâi. Trong cöng viïåc chñnh cuãa nïìn giaáo duåc Myä hiïån nay, theo trònh bêìy cuãa öng böå trûúãng giaáo duåc Myä, coá möåt cöng viïåc laâ laâm sao àïí hoåc sinh, sinh viïn phaãi biïët ñt nhêët möåt ngoaåi ngûä (khêíu hiïåu cuãa hoå laâ "Tiïëng Anh + möåt ngoai ngûä") vaâ hoåc têåp tòm hiïíu caác nïìn vùn hoáa cuãa caác nûúác khaác (Ri-saác Ri-lêy. Baâi àaä dêîn úã trïn). Trong thêåp kyã vûâa qua UNESCO rêët chuá yá khuyïën caáo caác nûúác phaãi àùåc biïåt quan têm àïën giaáo duåc quöëc tïë (giaáo duåc hoâa bònh, hûäu nghõ, húåp taác...), giaáo duåc vùn hoáa khoan dung (lêëy nùm 1995 laâ nùm khoan dung), vùn hoáa hoâa bònh (lêëy nùm 2000 laâ nùm vùn hoáa hoâa bònh), àïì cao tû tûúãng cuâng coi troång têët caã caác nïìn vùn hoáa, vùn minh cuãa caác dên töåc (nùm 2001 seä töí chûác cuöåc gùåp gúä cuãa caác nïìn vùn hoáa), v.v.. Nïìn giaáo duåc nûúác nhaâ àang phêën àêëu tùng cûúâng giaáo duåc truyïìn thöëng dên töåc, giûä gòn vaâ phaát huy baãn sùæc dên töåc àïí töìn taåi trong thïë giúái toaân cêìu hoáa àêìy caånh tranh vaâ thaách thûác. Nhû vêåy laâ cuâng vúái tùng cûúâng giaáo duåc kyä thuêåt, phöí cêåp cöng nghïå, chuá troång tin hoåc, trong thúâi àaåi thöng tin vaâ kinh tïë tri thûác hïët sûác coi troång giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn, laâm phong phuá thïm vùn hoáa chung cuãa nhên loaåi, baão vïå loaâi ngûúâi ài liïìn vúái giûä gòn àöåc lêåp dên töåc, àêëu tranh vaâ húåp taác trïn cú súã möîi ngûúâi àûúåc tûå do phaát triïín laâ àiïìu kiïån cho ngûúâi khaác àûúåc tûå do phaát triïín, nhû Caác Maác vaâ Ùngghen àaä viïët trong Tuyïn ngön cuãa Àaãng Cöång saãn (1848). Nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi vaâ taåo àiïìu kiïån cho con ngûúâi phaát triïín, coi troång caá tñnh vaâ baãn lônh, phaát huy tiïìm nùng cûåc kyâ phong phuá cuãa con ngûúâi. Ngaây nay ngûúâi ta chuá yá daåy caác tri thûác tiïìm êín bïn caånh caác tri thûác hïå thöëng cöí àiïín; giaáo duåc úã caác nûúác bùæt àêìu coá nïìn kinh tïë múái naây laåi noái nhiïìu àïën trûåc giaác bïn caånh yá thûác vaâ tûå yá thûác; rêët chuá yá giaáo duåc àêìu oác phï phaán bïn caånh reân luyïån khaã nùng thñch nghi vaâ oác saáng taåo. 4. Tiïëp tuåc àöíi múái, chêën hûng sûå nghiïåp giaáo duåc-àaâo taåo nûúác nhaâ Nhûäng àiïìu trònh bêìy úã trïn àïìu giuáp chuáng ta suy nghô vïì phûúng hûúáng vaâ caách àöíi múái chêën hûng giaáo duåc nûúác nhaâ, tuy chuáng ta múái bùæt àêìu tiïëp cêån vúái nïìn kinh tïë tri thûác: - Tiïëp tuåc àöíi múái tû duy giaáo duåc.... - Xem xeát laåi muåc tiïu giaáo duåc, trïn cú súã àoá biïn soaån laåi chûúng trònh saách giaáo khoa. Chuá troång giaáo duåc àaåo àûác, chñnh trõ, tû tûúãng, giaáo duåc truyïìn thöëng dên töåc...
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 21 Ta haäy xem trònh àöå kinh tïë hiïån nay cuãa chuáng ta theo caách phên loaåi trong baãng trònh bêìy dûúái àêy, àïí vêån duång vaâo giaáo duåc vaâ àaâo taåo. Nhûäng àùåc trûng chuã yïëu cuãa 3 giai àoaån kinh tïë I II IIITT Caác àùåc trûng Kinh tïë sûác ngûúâi Kinh tïë taâi nguyïn Kinh tïë tri thûác 1 Têìm quan troång cuãa nghiïn cûáu khoa hoåc nhoã lín rêët lúán 2 Tyã lïå kinh phñ daânh cho nghiïn cûáu khoa hoåc trïn GDP dûúái 0,3% 1-2% trïn 3% 3 Tyã lïå àoáng goáp cuãa KH&CN cho tùng trûúãng kinh tïë dûúái 10% trïn 40% trïn 80% 4 Têìm quan troång cuãa giaáo duåc nhoã lín rêët lúán 5 Tyã lïå kinh phñ daânh cho giaáo duåc trïn GDP dûúái 1% 2-3% 6-8% 6 Bònh quên trònh àöå vùn hoáa Tyã lïå muâ chûä cao trung hoåc trung hoåc chuyïn nghiïåp 7 Kïët cêëu cöng nghïå: - Cöng nghïå thöng tin - 3-5% gêìn 15% - Cöng nghïå sinh hoåc - 2% gêìn 10% - Cöng nghïå nùng lûúång taái sinh vaâ nùng lûúång múái - 2% gêìn 10% - Cöng nghïå biïín - 2% gêìn 10%
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 22 - Cöng nghïå saåch - 1% gêìn 5% - Cöng nghïå vêåt liïåu múái - 1% gêìn 5% - Cöng nghïå khöng gian - - gêìn 5% - Cöng nghïå mïìm - - gêìn 5% 8 Kïët cêëu sûác lao àöång - Nöng nghiïåp - Cöng nghiïåp - Cöng nghïå cao trªn 50% 15-20% - 10-20% trïn 30% 10 -15% dûúái 10% dûúái 20% trïn 40% 9 Tuöíi thoå 36 60 -70 trïn 70 10 Tyã lïå tùng dên söë cao thêëp rêët thêëp 11 Mûác àöå àö thõ hoáa 25% 70% haå thêëp dûúái 70% 12 Vai troâ cuãa truyïìn thöng khöng lúán lín rêët lúán 13 Trònh àöå töí chûác xaä höåi àún giaãn phûác taåp rêët phûác taåp 14 Mûác àöå toaân cêìu hoáa kinh tïë thïë giúái Thêëp khaá cao rêët cao Nguöìn: Ngö Quáy Tuâng. Kinh tïë tri thûác, NXB KHKT Bùæc Kinh, 1998. (Trñch theo saách àaä dêîn do GS. VS. Àùång Hûäu chuã biïn). Xeát qua biïíu naây, ûáng vaâo tònh hònh nûúác ta, coá thïí thêëy (I - Kinh tïë sûác ngûúâi; II - Kinh tïë taâi nguyïn; III - Kinh tïë tri thûác). 1. Têìm quan troång cuãa NCKH àang úã mûác I vaâ II: giûäa "nhoã" vaâ "lúán"; 2. Kinh phñ daânh cho NCKH/GDP ta múái àûúåc 2%: giûäa mûác I vaâ II; 3. Tyã lïå àoáng goáp cuãa KH&CN cho tùng trûúãng kinh tïë: riïng trong nöng nghiïåp - 30%, úã giûäa I vaâ II; 4. Têìm quan troång cuãa giaáo duåc: lúán vaâ rêët lúán - úã mûác II vaâ III;
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 23 5. Ngên saách giaáo duåc / GDP: dûúái 3% - giûäa I vaâ II; 6. Bònh quên trònh àöå vùn hoáa: lúáp 7 - lúáp 8 - giûäa II vaâ III; 8. Kïët cêëu lao àöång: nöng nghiïåp trïn 50% - úã mûác I; 9. Tuöíi thoå: 68t - mûác II; 10. Tyã lïå tùng dên söë: 1,7% - thêëp, úã mûác II; 11. Mûác àöå àö thõ hoáa: khoaãng 25% - mûác I; 12. Vai troâ cuãa truyïìn thöng: lúán - mûác II; (coân muåc 7,13,14 - chuáng töi chûa coá cùn cûá àïí xïëp loaåi). Nhû vêåy laâ, nïìn kinh tïë úã nûúác ta bêy giúâ chuã yïëu vêîn coân laâ nïìn kinh tïë sûác ngûúâi vúái möåt söë yïëu töë cuãa nïìn kinh tïë tri thûác. Nhûng trong tûúng lai khöng xa chùæc chùæn seä súám tham gia vaâo nïìn kinh tïë naây coá thïí qua thõ trûúâng lao àöång hay thûúng maåi quöëc tïë, v.v.. Chiïën lûúåc giaáo duåc - àaâo taåo phaát triïín con ngûúâi cuãa chuáng ta phaãi àaáp ûáng yïu cêìu cuãa caã ba nïìn kinh tïë: kinh tïë lao àöång, kinh tïë taâi nguyïn vaâ kinh tïë tri thûác. Chuáng töi rêët quan têm àïën nhûäng àùåc trûng cuãa ba nïìn kinh tïë naây vúái yá tûúãng chung laâ phaát triïín giaáo duåc nhùçm phaát triïín con ngûúâi àïí aáp saát phuåc vuå caác muåc tiïu phaát triïín xaä höåi - kinh tïë. úã àêy chuáng töi àïì xuêët möåt söë biïån phaáp chiïën lûúåc chêën hûng vaâ phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo phuåc vuå CNH, HÀH. Muöën thûåc hiïån àûúåc sûå phaát triïín toaân diïån con ngûúâi ài vaâo CNH, HÀH, chuáng ta coi troång caã giaáo duåc nhaâ trûúâng lêîn giaáo duåc gia àònh vaâ xaä höåi. úã àêy trûúác hïët noái àïën giaáo duåc nhaâ trûúâng trong hïå thöëng giaáo duåc quöëc dên theo muåc tiïu chiïën lûúåc vaâ caác tû tûúãng chiïën lûúåc chó àaåo sûå phaát triïín nïìn giaáo duåc nûúác nhaâ ài vaâo thïë kyã XXI àaä ghi trong Nghõ quyïët Höåi nghõ Ban chêëp haânh Trung ûúng lêìn thûá hai (Khoáa VIII). Ài vaâo biïån phaáp chiïën lûúåc, trong thúâi gian túái, theo chuáng töi nghô, chuáng ta phaãi laâm mêëy viïåc sau àêy: + Chuêín hoáa. Tûâ möåt nûúác nöng nghiïåp laåc hêåu, keám phaát triïín, ngheâo naân, tuyïåt àaåi àa söë dên cû muâ chûä, laåi phaát triïín giaáo duåc trong nhûäng àiïìu kiïån hïët sûác khoá khùn khi coá chiïën tranh... chuáng ta àaä laâm moåi caách, ài bùçng moåi con àûúâng - ngûúâi biïët chûä daåy ngûúâi khöng biïët chûä, lúáp sû phaåm "göëc àa", "göëc mñt", lêëy gaåch laâm phêën, lêëy sên laâm baân, v.v.. Chuáng ta àaä àûa caã möåt dên töåc
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 24 muâ chûä àïën chöî biïët chûä, dên trñ ngaây möåt cao, nhên lûåc ngaây caâng coá vùn hoáa, trònh àöå khoa hoåc - cöng nghïå àûúåc nêng cao dêìn. Bêy giúâ chuáng ta àaä coá möåt hïå thöëng giaáo duåc tûúng àöëi hoaân chónh - möåt nïìn quöëc hoåc nhên dên, àuã sûác àïí chuêín hoáa têët caã caác trûúâng, hoaåt àöång daåy vaâ hoåc, caác phûúng tiïån giaáo duåc - àaâo taåo nhùçm vaâo muåc tiïu giaáo duåc. Moåi thûá tûâng bûúác, tûâng phêìn, tûâ thêìy giaáo, chûúng trònh, saách giaáo khoa... àïën lúáp hoåc, trûúâng hoåc, baân ghïë vaâ nhêët laâ trònh àöå phaãi àaåt àûúåc sau möåt cêëp hoåc, bêåc hoåc, thiïët bõ daåy hoåc..., àïìu phaãi àaåt chuêín, luác àêìu àaåt chuêín quöëc gia vaâ dêìn dêìn àïën chuêín quöëc tïë. Chuêín hoáa laâ tiïu chuêín cuãa cöng nghiïåp hoáa, vùn minh, hiïån àaåi. Chuêín hoáa nhaâ trûúâng theo hûúáng giaáo duåc phaát triïín toaân diïån ngûúâi vaâ phaát triïín ngûúâi bïìn vûäng. + Hiïån àaåi hoáa. Trûúác hïët nöåi dung giaáo duåc, chûúng trònh, saách giaáo khoa phaãi hiïån àaåi hoáa (àùåc biïåt chuá yá caác mön quöëc ngûä, quöëc sûã, quöëc vùn cuâng caác mön cöng cuå nhû toaán, tin hoåc, ngoaåi ngûä vaâ caác mön thúâi sûå toaân cêìu - baão vïå möi trûúâng, giaáo duåc dên söë, chöëng bïånh thïë kyã...) vaâ cuâng vúái àoá laâ cú súã vêåt chêët, thiïët bõ daåy hoåc. Àùåc biïåt quan troång laâ ngûúâi daåy phaãi coá tinh thêìn hiïån àaåi hoáa. Phûúng phaáp daåy hoåc, saách giaáo khoa phaãi hiïån àaåi hoáa. Ngaây nay, nhiïìu nûúác, nhû àaä trònh bêìy úã trïn, coi caá thïí hoáa phûúng phaáp daåy vaâ hoåc vaâ phûúng phaáp "giaãi quyïët vêën àïì" laâ hûúáng chuã yïëu hiïån àaåi hoáa giaáo hoåc phaáp böå mön theo nguyïn lyá giaáo duåc, nhùçm thûác tónh töëi àa tiïìm nùng cuãa ngûúâi hoåc vaâ hònh thaânh úã ngûúâi hoåc khaã nùng thñch nghi töët nhêët, nhanh nhêët, tinh thêìn phï phaán khaách quan, khoa hoåc, tû duy saáng taåo vaâ coá phûúng phaáp tûå hoåc suöët àúâi. Ngaây nay noái àïën hiïån àaåi hoáa giaáo duåc khöng thïí khöng noái túái tin hoåc hoáa, sûã duång In-teác-neát. + Dên chuã hoáa. Cêìn phên biïåt ba khaái niïåm: dên chuã hoáa giaáo duåc, dên chuã hoáa nhaâ trûúâng, dên chuã hoáa quaãn lyá giaáo duåc. Dên chuã hoáa giaáo duåc trûúác hïët thïí hiïån úã chuã trûúng giaáo duåc cho moåi ngûúâi, xoáa muâ chûä, tûâng bûúác phöí cêåp giaáo duåc tûâ thêëp lïn cao, àem laåi chûä nghôa, trñ tuïå cho moåi ngûúâi dên. Moåi ngûúâi dên coá quyïìn bònh àùèng trûúác giaáo duåc: moåi ngûúâi àïìu àûúåc ài hoåc - àoá laâ möåt quyïìn cú baãn cuãa con ngûúâi. Dên chuã hoáa giaáo duåc ài liïìn vúái cöng bùçng xaä höåi trong giaáo duåc. Laâm cho trûúâng hoåc thûåc sûå laâ cuãa dên. Ngûúâi dên coá traách nhiïåm vaâ quyïìn haån goáp yá kiïën xêy dûång, canh tên, caãi caách nöåi dung, chûúng trònh hoåc, saách giaáo khoa, kïë hoaåch daåy hoåc, nhêët laâ muåc tiïu àaâo taåo, vaâ têët nhiïn caã viïåc triïín khai
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 25 thûåc hiïån daåy vaâ hoåc. Àêy chñnh laâ möåt nöåi dung cuãa chuã trûúng thûåc hiïån dên chuã úã cú súã (nhaâ trûúâng). Coân dên chuã hoáa quaãn lyá giaáo duåc trûúác hïët laâ chöëng quan liïu, phiïìn haâ, tham nhuäng trong ngaânh giaáo duåc, laâ cöng minh, cöng khai, cöng bùçng trong thûåc hiïån caác chñnh saách, chïë àöå vaâ moåi hoaåt àöång trong nhaâ trûúâng, trong ngaânh giaáo duåc, nhêët laâ àöëi vúái caác khoaãn thu- chi vaâ thi. Dên chuã hoáa quaãn lyá giaáo duåc coân thïí hiïån úã yá thûác tön troång caác töí chûác chñnh trõ cuãa giaáo giúái, cuãa ngûúâi hoåc vaâ cú chïë phöëi húåp giûäa chñnh quyïìn vaâ caác töí chûác. Têët caã nhùçm baão àaãm chêët lûúång giaáo duåc, muåc tiïu giaáo duåc. Dên chuã hoáa laâ tinh thêìn cöët yïëu cuãa thúâi àaåi ngaây nay. + Xaä höåi hoáa giaáo duåc*. Sûå nghiïåp giaáo duåc khöng phaãi chó laâ cuãa Nhaâ nûúác maâ laâ cuãa toaân xaä höåi: moåi ngûúâi cuâng laâm giaáo duåc, Nhaâ nûúác vaâ xaä höåi, trung ûúng vaâ àõa phûúng cuâng laâm giaáo duåc, taåo nïn möåt cao traâo hoåc têåp trong toaân dên. Xaä höåi hoáa giaáo duåc laâ möåt trong nhûäng con àûúâng thûåc hiïån dên chuã hoáa giaáo duåc. Xaä höåi hoáa giaáo duåc trûúác hïët nêng cao traách nhiïåm cuãa moåi ngûúâi àöëi vúái giaáo duåc thïë hïå treã, thûåc hiïån theo cú chïë àaåi höåi giaáo duåc tûâng àõa phûúng, taåo nïn möåt möi trûúâng giaáo duåc thöëng nhêët töët àeåp cuãa caã xaä höåi, gia àònh, nhaâ trûúâng: àöång viïn tinh thêìn vaâ vêåt chêët, taåo thïm àöång lûåc cho ngûúâi daåy; khen thûúãng hoåc sinh gioãi, nhêët laâ àöëi vúái caác em ngheâo hoåc gioãi, giuáp àúä caác em khoá khùn, khuyïën khñch caác em chùm hoåc. Xaä höåi hoáa giaáo duåc cuäng tùng thïm nguöìn lûåc khaác, nhêët laâ nguöìn lûåc taâi chñnh cho giaáo duåc. Xaä höåi hoáa giaáo duåc gùæn liïìn vúái àa daång hoáa caác nguöìn lûåc cho giaáo duåc. + Àa daång hoáa caác hònh thûác trûúâng lúáp. Phûúng thûác àa daång hoáa trong giaáo duåc gùæn liïìn vúái xaä höåi hoáa; noá cuäng gùæn liïìn vúái dên chuã hoáa giaáo duåc. Caác trûúâng, lúáp, trung têm giaáo duåc khöng phaãi chó dûúái daång cöng lêåp, maâ coân coá trûúâng, trung têm, lúáp dên lêåp vaâ tû thuåc. Àa daång hoáa caác loaåi hònh trûúâng lúáp, trïn cú súã muåc tiïu àaâo taåo, nöåi dung giaáo duåc, chuêín kiïën thûác àïìu thöëng nhêët cho têët caã caác loaåi hònh trûúâng. Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo thûåc hiïån quaãn lyá Nhaâ nûúác thöëng nhêët toaân hïå thöëng giaáo duåc quöëc dên, trong àoá coá caã caác trûúâng, ngoaâi cöng lêåp cuäng nhû àöëi vúái caác trûúâng cöng lêåp theo Luêåt Giaáo duåc. (Viïët theo Phaåm Minh Haåc. "Giaáo duåc Viïåt Nam trûúác ngûúäng cûãa thïë kyã XXI", NXB Chñnh trõ Quöëc gia, Haâ Nöåi, 1999, tr. 328-332)./.
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 26 1 úãã ta coá trûúâng àaåi hoåc coá khoaãng 10.000 sinh viïn, coá 100 maáy tñnh. Theo àöìng chñ Giaám àöëc Súã GD-ÀT möåt thaânh phöë múái (6/2000) cho töi biïët trung bònh trong caác trûúâng cuãa thaânh phöë naây laâ 2000 hoåc sinh/1 maáy. * Xem Phaåm Minh Haåc (chuã biïn): Xaä höåi hoáa giaáo duåc, NXB. Giaáo duåc, Haâ Nöåi, 1995.
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 27 VAI TROÂ CUÃA KHOA HOÅC CÚ BAÃN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC GS. VS. NGUYÏÎN VÙN ÀAÅO Giaám àöëc Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi. I. Múã àêìu Cuöåc caách maång khoa hoåc vaâ cöng nghïå hiïån àaåi vúái nhûäng bûúác tiïën khöíng löì: "möåt ngaây bùçng hai mûúi nùm" àang taác àöång toaân diïån àïën moåi nïìn kinh tïë, moåi chïë àöå xaä höåi trïn phaåm vi toaân cêìu. Cuöåc àua tranh giûäa caác quöëc gia trïn mùåt trêån kinh tïë àang diïîn ra rêët quyïët liïåt. Möåt xaä höåi thöng tin, möåt nïìn kinh tïë tri thûác àaä bùæt àêìu hònh thaânh. Àoá laâ möåt nïìn kinh tïë maâ saãn xuêët, dõch vuå dûåa chuã yïëu vaâo tri thûác vaâ cöng nghïå, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin. Hiïån nay caác quöëc gia àang phaãi àöëi mùåt vúái ba thaách thûác lúán sau àêy: 1. Xu thïë toaân cêìu hoaá vúái thûúng maåi tûå do gêy khoá khùn cho viïåc baão höå saãn xuêët trong nûúác. 2. Nhûäng àoâi hoãi ngaây möåt tùng àöëi vúái viïåc baão vïå möi trûúâng, "phaát triïín bïìn vûäng" àïí duy trò sûå cên bùçng sinh thaái trong àiïìu kiïån tùng dên söë, àoâi hoãi ngaây caâng tùng vïì lûúng thûåc, nùng lûúång vaâ nûúác. 3. Sûå hònh thaânh cuãa möåt xaä höåi thöng tin, möåt nïìn kinh tïë tri thûác àang taác àöång maånh meä àïën löëi söëng vaâ viïåc laâm cuãa ngûúâi dên; àang thay àöíi phûúng thûác hoaåt àöång cuãa caác cöng ty vaâ Chñnh phuã vaâ àang àûa laåi möåt nïìn vùn hoaá múái trong möåt thïë giúái tûåa nhû möåt ngöi laâng toaân cêìu coá möëi quan hïå gêìn guäi, àan xen vúái nhau. Khoa hoåc vaâ cöng nghïå seä àoáng möåt vai troâ quan troång trong viïåc vûúåt qua nhûäng thaách thûác naây.
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 28 Cöng nghïå àûúåc xem laâ yïëu töë quan troång nhêët trong viïåc caånh tranh ngaây caâng tùng trong saãn xuêët. Ngaây nay, chòa khoaá cuãa sûå tiïën böå trong thïë giúái thûúng maåi laâ àêìu tû liïn tuåc cho nghiïn cûáu vaâ phaát triïín (R & D) vaâ àûa ra àûúåc nhûäng saãn phêím vaâ cöng nghïå múái nhanh hún ngûúâi khaác. Ngoaâi ra, vò kiïën thûác vïì khoa hoåc vaâ cöng nghïå laâ quan troång trong viïåc hònh thaânh caác chñnh saách nhùçm àaáp ûáng nhûäng yïu cêìu cuãa möåt xaä höåi àa daång, thöng tin khoa hoåc vaâ cöng nghïå laâ àùåc biïåt cêìn thiïët cho quaá trònh ra caác quyïët àõnh trong laänh àaåo vaâ quaãn lyá kinh tïë, xaä höåi. Nhêån thûác àûúåc têìm quan troång cuãa khoa hoåc vaâ cöng nghïå, caác quöëc gia àaä vaåch ra chñnh saách khoa hoåc vaâ cöng nghïå theo caác hûúáng sau àêy: 1. Chñnh phuã àoáng möåt vai troâ quan troång vaâ tñch cûåc hún trong viïåc phaát triïín khoa hoåc vaâ cöng nghïå. 2. Ngaây caâng nhêën maånh àïën nghiïn cûáu cú baãn. Caác nhaâ khoa hoåc vaâ giaáo duåc gùæn nhiïìu hún vúái saãn xuêët trong cöng taác nghiïn cûáu vaâ àaâo taåo nguöìn nhên lûåc. Khoaãng caách giûäa khoa hoåc cú baãn, khoa hoåc ûáng duång vaâ saãn xuêët, ngaây caâng ruát ngùæn vúái xu hûúáng khoa hoåc hoaá cöng nghïå vaâ cöng nghïå hoaá khoa hoåc. 3. Viïåc coi troång quyïìn súã hûäu trñ tuïå àang giuáp cho viïåc baão höå caác phaát minh vaâ khuyïën khñch sûå caånh tranh cuãa caác ngaânh saãn xuêët cöng nghïå cao. 4. Sûå húåp taác quöëc tïë àang àûúåc phaát triïín maånh trong böëi caãnh höåi nhêåp vaâ caånh tranh. Trong nhûäng bûúác ài ban àêìu cuãa quaá trònh phaát triïín kinh tïë cuãa caác nûúác ngheâo, têët yïëu phaãi vay vöën vaâ nhêåp cöng nghïå cuãa caác nûúác giaâu, caác nûúác coá nïìn cöng nghïå hiïån àaåi. Röìi tiïën túái phaãi àaâo taåo nhên lûåc, nhên taâi àïí phaát triïín cöng nghïå úã trong nûúác, kïët húåp vúái viïåc nhêåp cöng nghïå tûâ bïn ngoaâi, laâm ra caác saãn phêím coá chêët lûúång cao vaâ coá khaã nùng caånh tranh trïn thõ trûúâng thïë giúái vaâ khu vûåc. Àïí coá thïí nhêåp cöng nghïå coá hiïåu quaã vaâ sûã duång chuáng möåt caách saáng taåo, nhêët laâ àïí coá thïí phaát triïín cöng nghïå úã trong nûúác úã trònh àöå cao, nhêët thiïët phaãi coá möåt àöåi nguä caán böå àuã maånh vïì
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 29 khoa hoåc ûáng duång vaâ khoa hoåc cú baãn - nïìn taãng cuãa caác khoa hoåc ûáng duång. Caác nûúác àaä phaát triïín úã Têy Êu, Myä, Nhêåt Baãn, caác "con röìng múái" cuãa Chêu aá àïìu laâ nhûäng nûúác àaä biïët sûã duång khoa hoåc nhû möåt àöång lûåc quan troång àïí phaát triïín kinh tïë - xaä höåi. Tûâ àêìu thêåp kyã 60 cuãa thïë kyã XX, Myä àaä nhêån àõnh: "Trong cuöåc caånh tranh giûäa chuã nghôa tû baãn vaâ chuã nghôa xaä höåi, sûå thaânh cöng hoùåc thêët baåi seä quyïët àõnh úã caác trûúâng àaåi hoåc Myä. Àêy laâ möåt trong nhûäng mùåt trêån chñnh, àaãm baão sûác maånh vaâ khaã nùng àûáng vûäng cuãa möåt quöëc gia...". Ngay tûâ thúâi àoá Myä àaä tùng gêëp àöi mûác àöå àêìu tû vaâ quy mö phaát triïín giaáo duåc, trúã thaânh nûúác àûáng àêìu thïë giúái vïì söë lûúång sinh viïn trïn 1000 ngûúâi dên úã lûáa tuöíi 20-24 (55 sinh viïn/1000 dên), trong khi Liïn Xö xïëp thûá 25 (21 sinh viïn/1000 dên). Haâng nùm Myä àêìu tû cho nghiïn cûáu cú baãn laâ 15 tyã USD, trong khi àoá Liïn Xö (cuä) chó chi coá 2 tyã ruáp. Gêìn àêy, nhùçm giûä lêëy võ trñ àûáng àêìu thïë giúái vïì cöng nghïå cao cêëp, Myä àaä quyïët àõnh tùng mûác àêìu tû haâng nùm cho caác nghiïn cûáu cú baãn àïën 30 tyã USD, chiïëm 15,5% töíng ngên saách nghiïn cûáu cuãa Myä. Nhêåt Baãn àaä qua thúâi kyâ nhêåp cöng nghïå cuãa Myä laâ chuã yïëu. Tûâ 1990 Nhêåt àaä àêìu tû rêët lúán cho caác nghiïn cûáu cú baãn vúái ngên saách haâng nùm vaâo khoaãng 30 tyã USD, chiïëm 12,3% ngên saách cho nghiïn cûáu vaâ tûå taåo lêëy cöng nghïå Nhêåt Baãn. Sûå phaát triïín thêìn kyâ cuãa Nhêåt Baãn bùæt nguöìn tûâ nhêån thûác sêu sùæc vïì vai troâ cuãa khoa hoåc - cöng nghïå trong sûå nghiïåp xêy dûång àêët nûúác. Ngay tûâ thúâi Minh trõ 1870, Nhêåt hoaâng àaä lêëy 5 lúâi thïì laâm möåt phêìn cuãa hiïën phaáp Nhêåt. Möåt trong 5 lúâi thïì àoá laâ: "Kiïën thûác seä àûúåc tòm kiïëm, giaânh giêåt lêëy tûâ moåi nguöìn, bùçng moåi phûúng tiïån maâ chuáng ta coá, àïí phuång sûå cho sûå vô àaåi vaâ an ninh cuãa nûúác Nhêåt". Hiïån nay Nhêåt Baãn àang tñch cûåc chuêín bõ cho "cuöåc chaåy àua chêët xaám" seä diïîn ra aác liïåt trong thïë kyã XXI. Tûâ 1997 - 2000, söë lûúång tiïën sô àûúåc àaâo taåo tùng 2 lêìn. Nûúác Àûác haâng nùm daânh 21,1% ngên saách nghiïn cûáu cho nghiïn cûáu cú baãn. Tyã lïå ngên saách chi cho 3 lônh vûåc: nghiïn cûáu cú baãn, nghiïn cûáu ûáng duång vaâ triïín khai cöng nghïå úã möåt söë nûúác nhû sau: Nhêåt: 14/25/61
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 30 Àaâi Loan: 14/28/58 Phaáp: 21/31/48 Myä: 17/23/60 Viïåt Nam: ûúác tñnh 10/40/45. Cöng bùçng maâ noái, Viïåt Nam ta thuöåc vaâo nhûäng nûúác tiïn tiïën nhêët vïì nhêån thûác vai troâ cuãa khoa hoåc vaâ cöng nghïå. Tûâ lêu ta àaä coi caách maång khoa hoåc vaâ kyä thuêåt laâ then chöët, nay laåi nhêën maånh: phaát triïín vùn hoaá, khoa hoåc, giaáo duåc laâ quöëc saách haâng àêìu... Song àiïìu àaáng lûu yá laâ: úã ta giûäa nhêån thûác vaâ thûåc thi coân coá möåt khoaãng caách quaá xa. Do vêåy nïìn giaáo duåc vaâ khoa hoåc cuãa ta àang àûáng trûúác nguy cú bõ tuåt hêåu. Khöng phaát triïín àûúåc khoa hoåc vaâ giaáo duåc thò dên töåc ta seä bõ chòm àùæm trong ngheâo naân, laåc hêåu vaâ seä mêët luön caã àöåc lêåp, tûå do. úã àêy, tinh thêìn lúâi kïu goåi cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh gêìn 60 nùm vïì trûúác vêîn coân nguyïn giaá trõ cuãa noá: "Muöën giûä vûäng nïìn àöåc lêåp, muöën laâm cho dên giaâu, nûúác maånh, moåi ngûúâi Viïåt Nam phaãi coá kiïën thûác múái àïí coá thïí tham gia vaâo cöng cuöåc xêy dûång nûúác nhaâ..." Ngaây nay "kiïën thûác" laâ khoa hoåc vaâ cöng nghïå. "Kiïën thûác" cuäng laâ giaáo duåc vaâ àaâo taåo. II. Vai troâ cuãa caác ngaânh khoa hoåc cú baãn úã nûúác ta Khoa hoåc cú baãn (caác lônh vûåc cuãa khoa hoåc tûå nhiïn cuäng nhû cuãa khoa hoåc xaä höåi) laâ möåt giaá trõ vùn hoaá - vûâa laâ muåc tiïu, vûâa laâ àöång lûåc phaát triïín xaä höåi. Noá thuöåc phaåm truâ kiïën truác thûúång têìng, thuöåc vïì caác hònh thaái yá thûác xaä höåi. Song, trong nïìn kinh tïë tri thûác noá cuäng laâ möåt yïëu töë quan troång cuãa lûåc lûúång saãn xuêët, hay röång hún cuãa phûúng thûác saãn xuêët. Sûå phaát triïín caác ngaânh khoa hoåc cú baãn úã nûúác ta laâ rêët cêìn thiïët vò chuáng laâ nïìn taãng cho caác nghiïn cûáu ûáng duång vaâ nïìn taãng cho viïåc tiïëp thu caác cöng nghïå nhêåp ngoaåi. Caác nghiïn cûáu cú baãn phaãi àûúåc choån loåc, coá àõnh hûúáng. Àöëi vúái möåt nûúác àang phaát triïín nhû nûúác ta thò nhûäng nghiïn cûáu ûáng duång vaâ triïín khai ra saãn xuêët àûúng nhiïn laâ nhûäng vêën àïì quan troång haâng àêìu. Song àiïìu àoá khöng coá yá nghôa laâ ta coá thïí boã qua caác nghiïn cûáu cú baãn - nhêët laâ nghiïn cûáu cú baãn àõnh hûúáng - vaâ chó döëc sûác vaâo phaát triïín cöng nghïå, búãi nhûäng lyá leä chuã yïëu sau àêy:
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 31 1. Khöng thïí tiïën haânh nghiïn cûáu ûáng duång hoùåc nhêåp cöng nghïå chó dûåa trïn nhûäng kïët quaã nghiïn cûáu cú baãn cuãa nûúác ngoaâi. Nïn lûu yá rùçng, nhûäng cöng nghïå maâ nûúác ngoaâi trao cho ta chuã yïëu laâ nhûäng cöng nghïå cuãa ngaây höm qua, may mùæn lùæm múái àûúåc möåt ñt cöng nghïå cuãa ngaây höm nay. Sau àoá cöng nghïå seä àöíi múái vaâ ta laåi bõ tuåt hêåu, khöng thïí naâo àuöíi kõp hoå àûúåc. Nïëu nhû ta muöën àaåt trònh àöå tiïn tiïën cuãa thïë giúái thò chuáng ta nhêët thiïët phaãi taåo nhûäng àiïìu kiïån àïí phaát triïín caác khoa hoåc cú baãn úã trong nûúác. Öng Abbdus Salam - giaãi thûúãng Nobel vïì Vêåt lyá, Chuã tõch Viïån Haân lêm khoa hoåc Thïë giúái thûá ba àaä phaãi thöët lïn rùçng: "... Khöng coá gò xuác phaåm chuáng ta hún laâ khêíu hiïåu cuãa caác nûúác giaâu vïì möåt "khoa hoåc vûâa têìm" cho caác nûúác thïë giúái thûá ba. Rêët tiïëc rùçng khêíu hiïåu naây àûúåc lùåp laåi nhû con veåt trong caác nûúác chuáng ta möåt caách thiïëu suy nghô, àïí baâo chûäa cho viïåc ngùn caãn sûå phaát triïín cuãa têët caã caác ngaânh khoa hoåc..." Ngoaâi ra, àöång lûåc phaát triïín cuãa khoa hoåc hiïån àaåi rêët maånh. Nhûäng hûúáng khoa hoåc tûúãng chûâng nhû xa xöi böîng chöëc laåi trúã thaânh coá triïín voång. 2. Sûå phaát triïín cuãa caác nhiïåm vuå nghiïn cûáu cú baãn gùæn chùåt vúái triïín voång vaâ khuynh hûúáng cuãa sûå phaát triïín giaáo duåc vaâ àaâo taåo (àaåi hoåc vaâ sau àaåi hoåc), búãi vò caác trûúâng àaåi hoåc phaãi cung cêëp cho sinh viïn nhûäng kiïën thûác cú baãn laâm cú súã cho hoå trong 30 - 40 nùm cöng taác sau àêëy, àöìng thúâi daåy cho hoå caách tûå hoåc vaâ cung cêëp cho hoå nhûäng hiïíu biïët thûåc tiïîn cêìn thiïët cho 5 - 10 nùm àêìu cöng taác. Muöën laâm àûúåc viïåc àoá phaãi coá möåt àöåi nguä thêìy giaáo coá trònh àöå cao vïì khoa hoåc cú baãn. Song àiïìu naây seä khöng thïí thûåc hiïån àûúåc nïëu trong caác trûúâng àaåi hoåc khöng tiïën haânh caác nghiïn cûáu cú baãn. 3. Àiïìu àaáng chuá yá laâ töëc àöå àaâo taåo caán böå coá trònh àöå cao trong lônh vûåc nghiïn cûáu cú baãn thûúâng nhanh hún nhiïìu lônh vûåc nghiïn cûáu khaác. Trong thûåc tiïîn luön coá nhûäng ngûúâi coá nùng khiïëu àùåc biïåt vïì khoa hoåc cú baãn. Chuyïín hoå sang laâm cöng taác nghiïn cûáu ûáng duång hoùåc cöng taác kyä thuêåt seä keám hiïåu quaã. Kinh nghiïåm chûáng toã rùçng, nhûäng ngûúâi úã thúâi sinh viïn àûúåc hoåc qua trûúâng cú baãn vûäng röìi sau àoá laâm caác lônh vûåc ûáng duång laâ nhûäng ngûúâi coá têìm nhòn röång, dïî thñch nghi vúái nhûäng biïën àöíi cuãa
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 32 hoaân caãnh hún nhûäng ngûúâi chó àûúåc àaâo taåo theo nhûäng nhiïåm vuå ûáng duång heåp. 4. Nïìn khoa hoåc cuãa ta khöng phaãi laâ möåt hïå cö lêåp, maâ laâ böå phêån hûäu cú cuãa hïå thöëng khoa hoåc thïë giúái. Chuáng ta hoaân toaân coá khaã nùng taåo lêåp cho mònh möåt võ trñ khoa hoåc xûáng àaáng trïn trûúâng quöëc tïë. Trong àiïìu kiïån cuãa thïë giúái hiïån nay, tiïìm lûåc trñ tuïå cuãa möîi nûúác, maâ phêìn quan troång nhêët cuãa noá laâ nhûäng nghiïn cûáu cú baãn, àaä trúã thaânh sûác maånh vêåt chêët cuãa nûúác àoá. III. Thûåc traång cuãa caác ngaânh khoa hoåc cú baãn nûúác ta hiïån nay Sau khi Caách maång thaáng Taám thaânh cöng, sûå nghiïåp giaáo duåc vaâ khoa hoåc úã nûúác ta àaä àûúåc quan têm phaát triïín maånh. Ngay trong nhûäng nùm àêìu khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp, àöåi nguä caán böå khoa hoåc cú baãn àaä coá nhiïìu àoáng goáp tñch cûåc trong cöng taác àaâo taåo caán böå, trong viïåc nghiïn cûáu phuåc vuå quöëc phoâng, trong saãn xuêët cöng nöng nghiïåp, giao thöng vêån taãi... Khi miïìn Bùæc nûúác ta àûúåc hoaân toaân giaãi phoáng, nïìn khoa hoåc cuãa ta noái chung vaâ caác ngaânh khoa hoåc cú baãn noái riïng coá àiïìu kiïån phaát triïín thuêån lúåi. Nhûäng nùm 60 àaä àaánh dêëu sûå ra àúâi cuãa hêìu hïët caác ngaânh khoa hoåc cú baãn úã nûúác ta: Toaán, Lyá, Cú, Hoaá, Sinh, caác ngaânh khoa hoåc traái àêët vaâ biïín v.v... Ngaây nay, chuáng ta àaä coá khoaãng hai ngaân rûúäi tiïën syä vaâ tiïën syä khoa hoåc àang laâm viïåc trong caác lônh vûåc khaác nhau cuãa caác ngaânh khoa hoåc cú baãn. Con söë àoá chûa phaãi laâ nhiïìu so vúái möåt àêët nûúác coá trïn 70 triïåu dên, song cuäng laâ con söë àaáng phêën khúãi vaâ laâ con söë mú ûúác àöëi vúái nhiïìu nûúác àang phaát triïín. Trong nhûäng nùm gêìn àêy, nhûäng nghiïn cûáu cú baãn úã nûúác ta àaä têåp trung trong caác lônh vûåc àiïìu tra töíng húåp caác nguöìn taâi nguyïn vaâ àiïìu kiïån tûå nhiïn cuãa àêët nûúác, phaát triïín caác lyá thuyïët cú baãn trong Toaán hoåc, Vêåt lyá, Cú hoåc, nghiïn cûáu Sinh hoåc, Vêåt liïåu, linh kiïån, sûã duång coá hiïåu quaã caác nguöìn nùng lûúång sùén coá vaâ nghiïn cûáu thùm doâ caác nguöìn nùng lûúång tûå nhiïn, trong viïåc phuåc vuå cho cöng taác quaãn lyá saãn xuêët vaâ trong nhiïìu ngaânh saãn xuêët cöng nöng nghiïåp khaác. Nhúâ coá trònh àöå khoa hoåc cú baãn töët, nhúâ nhûäng nghiïn cûáu cú baãn àûúåc tiïën haânh tûâ nhûäng thêåp kyã 60 àïën nay, chuáng ta àaä nhêåp vaâ caãi tiïën coá kïët quaã nhiïìu kyä thuêåt múái, cöng nghïå múái, trong àoá
KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 33 nöíi bêåt laâ caác thaânh tûåu trong lônh vûåc nöng nghiïåp (caác loaåi giöëng cêy tröìng, vêåt nuöi) vaâ trong lônh vûåc tin hoåc. Cuäng nhúâ coá trònh àöå nghiïn cûáu cú baãn cao maâ nûúác ta àaä àûúåc biïët àïën trïn möåt söë lônh vûåc khoa hoåc lyá thuyïët nhû Toaán hoåc, Vêåt lyá, Cú hoåc... Coá thïí nïu lïn nhûäng àiïím maånh vaâ yïëu chuã yïëu cuãa àöåi nguä caán böå khoa hoåc cú baãn cuãa ta nhû sau: Nhûäng àiïím maånh: 1. Àûúåc àaâo taåo chñnh qui trong caác trûúâng àaåi hoåc lúán úã caác nûúác. Têåp húåp àûúåc nhiïìu ngûúâi vaâo loaåi gioãi nhêët cuãa àêët nûúác thöng qua caác lúáp chuyïn, caác kyâ thi tuyïín. Coá tû duy trûâu tûúång töët. Súám nùæm bùæt àûúåc caác hûúáng nghiïn cûáu hiïån àaåi cuãa thïë giúái. Àaä àaåt àûúåc möåt söë thaânh tûåu nghiïn cûáu úã trònh àöå cao trïn möåt söë lônh vûåc lyá thuyïët cú baãn: Toaán lyá thuyïët, Vêåt lyá lyá thuyïët, Cú hoåc lyá thuyïët. 2. Àûúåc reân luyïån, trûúãng thaânh trong thûåc tiïîn Viïåt Nam, coá tinh thêìn chõu àûång gian khöí cao, coá tinh thêìn cêìn cuâ lao àöång vaâ quyïët têm cao trong sûå nghiïåp khoa hoåc. Nhûäng àiïím yïëu: 1. Do thiïëu cú súã vêåt chêët, kyä thuêåt, nïn caán böå khoa hoåc cuãa ta yïëu vïì thûåc nghiïåm. Nhûäng caán böå khoa hoåc vaâo loaåi gioãi nhêët cuãa ta hoaåt àöång chuã yïëu trong caác ngaânh lyá thuyïët. 2. Thiïëu sûå gùæn boá mêåt thiïët khoa hoåc vúái àaâo taåo, khoa hoåc vúái saãn xuêët. Thiïëu nhûäng ngûúâi taâi gioãi laâm àûúåc nhiïåm vuå chùæp nöëi khoa hoåc cú baãn vúái thûåc tiïîn. 3. Àöåi nguä caán böå khoa hoåc cú baãn cuãa ta coá tuöíi trung bònh cao (GS: 60, PGS: 56 tuöíi), chûa àaåt túái ngûúäng töëi thiïíu vïì chêët lûúång, söë lûúång, thöng tin, àiïìu kiïån hoaåt àöång vaâ möi trûúâng àïí thûåc sûå àoáng vai troâ àöång lûåc trong phaát triïín kinh tïë vaâ xaä höåi. Àöåi nguä naây àang úã trong nhûäng àiïìu kiïån khoá khùn vïì kinh tïë, àúâi söëng vaâ möi trûúâng hoaåt àöång. Naån thêët thoaát chêët xaám àang diïîn ra khaá phöí biïën, dûúái nhiïìu daång khaác nhau. Hiïån nay ta coân thiïëu nghiïm troång möåt söë yïëu töë töëi cêìn cho phaát triïín khoa hoåc nhû sau:
KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 34 Vïì caán böå: Àiïìu quan troång bêåc nhêët àaãm baão cho sûå tiïën böå cuãa caác nghiïn cûáu cú baãn laâ phaãi coá nhûäng caán böå khoa hoåc coá taâi, tuöíi àúâi coân treã. Caác nhoám nghiïn cûáu cuãa ta phaát triïín maånh vaâo nhûäng nùm 60 vúái lûåc lûúång caán böå tuöíi àúâi trung bònh laâ 25. Tiïëc rùçng ngaây nay tuöíi àúâi trung bònh cuãa caác nhoám àoá laâ xêëp xó 60 vaâ khöng coá nguöìn böí sung caác lûåc lûúång treã. Khaác vúái caác caán böå nghiïn cûáu ûáng duång, caán böå nghiïn cûáu cú baãn rêët khoá kiïëm àûúåc caác húåp àöìng kinh tïë. Thu nhêåp chuã yïëu cuãa hoå laâ lûúng, coân thêëp, múái chó àaáp ûáng àûúåc 1/3 nhu cêìu. Nhiïìu nhaâ khoa hoåc cuãa ta, trong àoá coá möåt söë ngûúâi coá tïn tuöíi, àaä buöåc phaãi rúâi boã cöng viïåc nghiïn cûáu cuãa mònh àïí ài kiïëm söëng. Chêët xaám úã nûúác ta àang bõ laäng phñ rêët nghiïm troång. Hònh aãnh naây cuãa nghïì nghiïn cûáu khoa hoåc khöng thïí taåo nïn chuát hêëp dêîn naâo àöëi vúái thanh niïn trong viïåc lûåa choån nghïì nghiïåp. Chêët xaám laâ möåt taâi nguyïn quan troång bêåc nhêët cuãa àêët nûúác. Nhûng thûá taâi nguyïn naây chó töìn taåi trong khoaãng thúâi gian nhêët àõnh cuãa möåt àúâi ngûúâi. Khöng sûã duång noá, khöng phaát huy noá, röìi tûå noá cuäng biïën mêët. Àïí coá möåt nhaâ nghiïn cûáu khoa hoåc hoùåc möåt thêìy giaáo àaåi hoåc coá khaã nùng àöåc lêåp nghiïn cûáu, àöåc lêåp giaãng daåy cêìn coá khoaãng thúâi gian trung bònh 12- 15 nùm sau khi hoå töët nghiïåp àaåi hoåc. Lúáp caán böå khoa hoåc vaâ thêìy giaáo chuã chöët úã caác trûúâng àaåi hoåc vaâ viïån nghiïn cûáu hiïån nay àaä úã àöå tuöíi 60, coân tuyïåt àaåi àa söë thanh niïn úã nûúác ta khöng coá yá àõnh ài theo con àûúâng khoa hoåc vaâ giaáo duåc. Vêåy thûã hoãi, 15-20 nùm nûäa lêëy ai maâ giaãng daåy vaâ nghiïn cûáu khoa hoåc? Àêy laâ vêën àïì coá tñnh chêët chiïën lûúåc vaâ rêët cêëp baách! Lï-nin coi caác nhên taâi, trñ thûác laâ nguöìn taâi nguyïn quñ nhêët cuãa xaä höåi, laâ àöång lûåc phaát triïín maånh meä cuãa xaä höåi. Ngay trong nhûäng nùm àêìu sau caách maång, Ngûúâi àaä thaânh lêåp möåt Uyã ban àùåc biïåt lo vïì caãi thiïån àúâi söëng cho caác nhaâ khoa hoåc vaâ àaä quyïët àõnh têåp trung nhên taâi, vêåt lûåc àïí xêy dûång nhûäng viïån nghiïn cûáu cú baãn, chùèng haån Viïån Thuyã khñ àöång hoåc mang tïn Giucopxky (Viïån naây coá luác coá túái 15 ngaân caán böå). Lï-nin laâ ngûúâi àaä súám thêëy moåi thaânh tûåu kinh tïë kyä thuêåt cuãa Liïn Xö phaãi dûåa vaâo khoa hoåc. Nhúâ viïåc thaânh lêåp Viïån noái trïn maâ haâng loaåt vêën àïì cuãa ngaânh haâng khöng, tïn lûãa, taâu vuä truå àaä àûúåc giaãi quyïët thaânh cöng.
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247

Recommended

Kinh te tri thuc 1
Kinh te tri thuc 1Kinh te tri thuc 1
Kinh te tri thuc 1Sơn Tiến
 
đề áN quản lý chi ngân sách nhà nước
đề áN quản lý chi ngân sách nhà nướcđề áN quản lý chi ngân sách nhà nước
đề áN quản lý chi ngân sách nhà nướcnataliej4
 
Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm
Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm
Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm nataliej4
 
Tom tat tinh hinh gioi o VN
Tom tat tinh hinh gioi o VNTom tat tinh hinh gioi o VN
Tom tat tinh hinh gioi o VNforeman
 
KỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinh
KỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinhKỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinh
KỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinhBùi Quang Xuân
 
Tư tưởng triết học của trần nhân tông
Tư tưởng triết học của trần nhân tôngTư tưởng triết học của trần nhân tông
Tư tưởng triết học của trần nhân tôngMan_Ebook
 
Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...
Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...
Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...Man_Ebook
 
đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...
đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...
đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...Man_Ebook
 

Recommended

Kinh te tri thuc 1
Kinh te tri thuc 1Kinh te tri thuc 1
Kinh te tri thuc 1Sơn Tiến
 
đề áN quản lý chi ngân sách nhà nước
đề áN quản lý chi ngân sách nhà nướcđề áN quản lý chi ngân sách nhà nước
đề áN quản lý chi ngân sách nhà nướcnataliej4
 
Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm
Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm
Bài Tập Tình Huống Tâm Lý Học Lứa Tuổi Và Tâm Lý Học Sư Phạm nataliej4
 
Tom tat tinh hinh gioi o VN
Tom tat tinh hinh gioi o VNTom tat tinh hinh gioi o VN
Tom tat tinh hinh gioi o VNforeman
 
KỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinh
KỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinhKỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinh
KỸ NĂNG GIAO TIẾP HÀNH CHÍNH Bg giaotiephanhchinhBùi Quang Xuân
 
Tư tưởng triết học của trần nhân tông
Tư tưởng triết học của trần nhân tôngTư tưởng triết học của trần nhân tông
Tư tưởng triết học của trần nhân tôngMan_Ebook
 
Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...
Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...
Tư tưởng chính trị xã hội của mạnh tử và ý nghĩa của nó đối với việc xây dự...Man_Ebook
 
đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...
đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...
đạO cao đài hiện nay và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần của c...Man_Ebook
 
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247Kien Thuc
 
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)Man_Ebook
 
Sach ve thuong mai dien tu
Sach ve thuong mai dien tuSach ve thuong mai dien tu
Sach ve thuong mai dien tuDuong Nguyen Dai
 
Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5Wild Wolf
 
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...nataliej4
 
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...nataliej4
 
Nguyenly ketoan
Nguyenly ketoanNguyenly ketoan
Nguyenly ketoanphamvantuan9192
 
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam nataliej4
 
5.tran duc ngon
5.tran duc ngon5.tran duc ngon
5.tran duc ngonanthao1
 
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)Kien Thuc
 
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)Kien Thuc
 
Tham luan ve PTCD
Tham luan ve PTCDTham luan ve PTCD
Tham luan ve PTCDforeman
 
Tham luan hoi thao ve PTCD9
Tham luan hoi thao ve PTCD9Tham luan hoi thao ve PTCD9
Tham luan hoi thao ve PTCD9foreman
 
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_teGiang Hậu
 
Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019
Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019
Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019hieupham236
 
De duoc trong dung va dai ngo
De duoc trong dung va dai ngoDe duoc trong dung va dai ngo
De duoc trong dung va dai ngoLee Cường
 
Luận văn tốt nghiệp
Luận văn tốt nghiệpLuận văn tốt nghiệp
Luận văn tốt nghiệpguest3c41775
 
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vnSơn Nhs Iggo
 
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà Nẵng
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà NẵngGiáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà Nẵng
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà NẵngKế toán Trí Việt
 
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chucBai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chucMr[L]ink
 
Giáo trình nguyên lý kế toán
Giáo trình nguyên lý kế toánGiáo trình nguyên lý kế toán
Giáo trình nguyên lý kế toánphantuan nam
 

More Related Content

What's hot

Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247Kien Thuc
 
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)Man_Ebook
 
Sach ve thuong mai dien tu
Sach ve thuong mai dien tuSach ve thuong mai dien tu
Sach ve thuong mai dien tuDuong Nguyen Dai
 
Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5Wild Wolf
 
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...nataliej4
 
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...nataliej4
 
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam nataliej4
 
5.tran duc ngon
5.tran duc ngon5.tran duc ngon
5.tran duc ngonanthao1
 
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)Kien Thuc
 
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)Kien Thuc
 
Tham luan ve PTCD
Tham luan ve PTCDTham luan ve PTCD
Tham luan ve PTCDforeman
 
Tham luan hoi thao ve PTCD9
Tham luan hoi thao ve PTCD9Tham luan hoi thao ve PTCD9
Tham luan hoi thao ve PTCD9foreman
 
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_teGiang Hậu
 

What's hot (15)

Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247
Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 1 (2000) - ebookfree247
 
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)
Giáo trình thiết kế chiếu sáng (Vũ Hùng Cường)
 
Sach ve thuong mai dien tu
Sach ve thuong mai dien tuSach ve thuong mai dien tu
Sach ve thuong mai dien tu
 
Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5
 
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...
Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việ...
 
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...
Lý luận sở hữu của mác trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội ch...
 
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...
Các Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Gia Công Lắp Ráp Hàng Điện Tử Xuất Khẩu...
 
Nguyenly ketoan
Nguyenly ketoanNguyenly ketoan
Nguyenly ketoan
 
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam
Tiểu Luận Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt Nam
 
5.tran duc ngon
5.tran duc ngon5.tran duc ngon
5.tran duc ngon
 
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)
Vai trò của khoa học cơ bản trong nền kinh tế tri thức (GS. VS. Nguyễn Văn Đạo)
 
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)
Kinh tế tri thức và vấn đề lựa chọn mô hình phát triển ở Việt Nam (các luận đề)
 
Tham luan ve PTCD
Tham luan ve PTCDTham luan ve PTCD
Tham luan ve PTCD
 
Tham luan hoi thao ve PTCD9
Tham luan hoi thao ve PTCD9Tham luan hoi thao ve PTCD9
Tham luan hoi thao ve PTCD9
 
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te
2 de thi_va_dap_an_mon_quan_tri_hoc_cao_hoc_kinh_te
 

Similar to Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247

Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019
Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019
Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019hieupham236
 
De duoc trong dung va dai ngo
De duoc trong dung va dai ngoDe duoc trong dung va dai ngo
De duoc trong dung va dai ngoLee Cường
 
Luận văn tốt nghiệp
Luận văn tốt nghiệpLuận văn tốt nghiệp
Luận văn tốt nghiệpguest3c41775
 
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vnSơn Nhs Iggo
 
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà Nẵng
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà NẵngGiáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà Nẵng
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà NẵngKế toán Trí Việt
 
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chucBai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chucMr[L]ink
 
Giáo trình nguyên lý kế toán
Giáo trình nguyên lý kế toánGiáo trình nguyên lý kế toán
Giáo trình nguyên lý kế toánphantuan nam
 
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nangGiao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nangNguyen Nguyen Thanh
 
Bai giang nguyen lyketoan
Bai giang nguyen lyketoanBai giang nguyen lyketoan
Bai giang nguyen lyketoanMaibmt
 
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nangGiao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nangNguyen Nguyen Thanh
 
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vn
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vnGiao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vn
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vnshmilyou
 
Management Leadership Skills.ppt
Management Leadership Skills.pptManagement Leadership Skills.ppt
Management Leadership Skills.pptkhuon5
 
Lean 6 Sigma Số 41
Lean 6 Sigma Số 41Lean 6 Sigma Số 41
Lean 6 Sigma Số 41IESCL
 
Tài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng Ngoại
Tài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng NgoạiTài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng Ngoại
Tài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng NgoạiMr Giap
 
Đề cương Quản trị nguồn nhân lực
Đề cương Quản trị nguồn nhân lựcĐề cương Quản trị nguồn nhân lực
Đề cương Quản trị nguồn nhân lựcNhóc Tinh Nghịch
 
Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...
Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...
Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...Kien Thuc
 
Hoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 Trang
Hoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 TrangHoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 Trang
Hoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 TrangHọc Cơ Khí
 

Similar to Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247 (20)

Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019
Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019
Của cải của các quốc gia ở đâu_10572612092019
 
De duoc trong dung va dai ngo
De duoc trong dung va dai ngoDe duoc trong dung va dai ngo
De duoc trong dung va dai ngo
 
Luận văn tốt nghiệp
Luận văn tốt nghiệpLuận văn tốt nghiệp
Luận văn tốt nghiệp
 
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn
20110618100910 nguyen ly ke toan-ketoantonghop.vn
 
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà Nẵng
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà NẵngGiáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà Nẵng
Giáo trình Nguyên lý Kế toán - ĐH Bách Khoa Đà Nẵng
 
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chucBai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc
Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc
 
Giáo trình nguyên lý kế toán
Giáo trình nguyên lý kế toánGiáo trình nguyên lý kế toán
Giáo trình nguyên lý kế toán
 
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nangGiao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
 
Bai giang nguyen lyketoan
Bai giang nguyen lyketoanBai giang nguyen lyketoan
Bai giang nguyen lyketoan
 
Ke toan
Ke toanKe toan
Ke toan
 
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nangGiao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-dai-hoc-da-nang
 
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vn
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vnGiao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vn
Giao trinh-nguyen-ly-ke-toan-ketoantonghop.vn
 
Management Leadership Skills.ppt
Management Leadership Skills.pptManagement Leadership Skills.ppt
Management Leadership Skills.ppt
 
Qt037
Qt037Qt037
Qt037
 
Lean 6 Sigma Số 41
Lean 6 Sigma Số 41Lean 6 Sigma Số 41
Lean 6 Sigma Số 41
 
Tài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng Ngoại
Tài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng NgoạiTài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng Ngoại
Tài Liệu Điều Khiển Từ Xa Bằng Hồng Ngoại
 
Qt041
Qt041Qt041
Qt041
 
Đề cương Quản trị nguồn nhân lực
Đề cương Quản trị nguồn nhân lựcĐề cương Quản trị nguồn nhân lực
Đề cương Quản trị nguồn nhân lực
 
Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...
Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...
Quyền sở hữu trí tuệ - một điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức ở Việt N...
 
Hoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 Trang
Hoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 TrangHoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 Trang
Hoccokhi.vn Đồ Giá Cơ Khí - Nhiều Tác Giả, 194 Trang
 

More from Kien Thuc

Phật học vấn đáp
Phật học vấn đápPhật học vấn đáp
Phật học vấn đápKien Thuc
 
33 vị tổ Ấn - Hoa
33 vị tổ Ấn - Hoa33 vị tổ Ấn - Hoa
33 vị tổ Ấn - HoaKien Thuc
 
Phật giáo cố sự đại toàn
Phật giáo cố sự đại toànPhật giáo cố sự đại toàn
Phật giáo cố sự đại toànKien Thuc
 
nien giam thong ke tom tat 2014
nien giam thong ke tom tat 2014nien giam thong ke tom tat 2014
nien giam thong ke tom tat 2014Kien Thuc
 
Kỹ thuật đánh cầu lông
Kỹ thuật đánh cầu lôngKỹ thuật đánh cầu lông
Kỹ thuật đánh cầu lôngKien Thuc
 
Chương 5 - Giao tiếp kết cuối
Chương 5 - Giao tiếp kết cuốiChương 5 - Giao tiếp kết cuối
Chương 5 - Giao tiếp kết cuốiKien Thuc
 
Chương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểu
Chương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểuChương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểu
Chương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểuKien Thuc
 
Chương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di động
Chương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di độngChương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di động
Chương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di độngKien Thuc
 
Chương 2 - Kênh vô tuyến di động
Chương 2 - Kênh vô tuyến di độngChương 2 - Kênh vô tuyến di động
Chương 2 - Kênh vô tuyến di độngKien Thuc
 
Chương 1 - Khái quát về thông tin di động
Chương 1 - Khái quát về thông tin di độngChương 1 - Khái quát về thông tin di động
Chương 1 - Khái quát về thông tin di độngKien Thuc
 
[Giáo án] Thông tin Di động
[Giáo án] Thông tin Di động[Giáo án] Thông tin Di động
[Giáo án] Thông tin Di độngKien Thuc
 
Giáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tin
Giáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tinGiáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tin
Giáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tinKien Thuc
 
850 từ cơ bản trong tiếng Anh
850 từ cơ bản trong tiếng Anh850 từ cơ bản trong tiếng Anh
850 từ cơ bản trong tiếng AnhKien Thuc
 
Thuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet nam
Thuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet namThuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet nam
Thuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet namKien Thuc
 
Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)
Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)
Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)Kien Thuc
 
Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...
Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...
Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...Kien Thuc
 
Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...
Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...
Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...Kien Thuc
 
Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)
Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)
Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)Kien Thuc
 
Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...
Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...
Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...Kien Thuc
 
CNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thức
CNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thứcCNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thức
CNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thứcKien Thuc
 

More from Kien Thuc (20)

Phật học vấn đáp
Phật học vấn đápPhật học vấn đáp
Phật học vấn đáp
 
33 vị tổ Ấn - Hoa
33 vị tổ Ấn - Hoa33 vị tổ Ấn - Hoa
33 vị tổ Ấn - Hoa
 
Phật giáo cố sự đại toàn
Phật giáo cố sự đại toànPhật giáo cố sự đại toàn
Phật giáo cố sự đại toàn
 
nien giam thong ke tom tat 2014
nien giam thong ke tom tat 2014nien giam thong ke tom tat 2014
nien giam thong ke tom tat 2014
 
Kỹ thuật đánh cầu lông
Kỹ thuật đánh cầu lôngKỹ thuật đánh cầu lông
Kỹ thuật đánh cầu lông
 
Chương 5 - Giao tiếp kết cuối
Chương 5 - Giao tiếp kết cuốiChương 5 - Giao tiếp kết cuối
Chương 5 - Giao tiếp kết cuối
 
Chương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểu
Chương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểuChương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểu
Chương 4 - Các mạng vô tuyến di động tiêu biểu
 
Chương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di động
Chương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di độngChương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di động
Chương 3 - Các Kỹ thuật cơ bản trong thông tin vô tuyến di động
 
Chương 2 - Kênh vô tuyến di động
Chương 2 - Kênh vô tuyến di độngChương 2 - Kênh vô tuyến di động
Chương 2 - Kênh vô tuyến di động
 
Chương 1 - Khái quát về thông tin di động
Chương 1 - Khái quát về thông tin di độngChương 1 - Khái quát về thông tin di động
Chương 1 - Khái quát về thông tin di động
 
[Giáo án] Thông tin Di động
[Giáo án] Thông tin Di động[Giáo án] Thông tin Di động
[Giáo án] Thông tin Di động
 
Giáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tin
Giáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tinGiáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tin
Giáo trình Phân tích, thiết kế hệ thống thông tin
 
850 từ cơ bản trong tiếng Anh
850 từ cơ bản trong tiếng Anh850 từ cơ bản trong tiếng Anh
850 từ cơ bản trong tiếng Anh
 
Thuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet nam
Thuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet namThuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet nam
Thuc trang va giai phap ve phat trien nhan luc viet nam
 
Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)
Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)
Ảnh hưởng của dân số đến phát triển kinh tế ở tỉnh Kon Tum (Hồ Thị Hòa)
 
Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...
Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...
Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường cho học sinh...
 
Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...
Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...
Biện pháp phòng chống bạo lực, bắt nạt, lạm dụng chất cấm trong học đường của...
 
Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)
Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)
Hội thảo Khoa học: Tổ chức Bộ máy Nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 (5-2014)
 
Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...
Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...
Đóng góp của ngành Công nghệ sinh học Việt Nam vào nền kinh tế tri thức: Thực...
 
CNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thức
CNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thứcCNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thức
CNTT - Động lực phát triển trong nền kinh tế tri thức
 

Kinh tế tri thức và những vần đề đặt ra đối với Việt Nam 2 (2000) - ebookfree247

  • 1.
  • 2. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 1 MUÅC LUÅC XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG QUAÁ TRÒNH HÖÅI NHÊÅP KINH TÏË QUÖËC TÏË................................................................................................................ 2 KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ GIAÁO DUÅC – ÀAÂO TAÅO, PHAÁT TRIÏÍN NGÛÚÂI.............................................. 14 VAI TROÂ CUÃA KHOA HOÅC CÚ BAÃN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ............................................. 27 CHÖÎ MAÅNH, CHÖÎ YÏËU TRONG TÊM LYÁ CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM KHI ÀI VAÂO THÚÂI ÀAÅI VÙN MINH TRÑ TUÏÅ ....................................................................................................................................... 38 CÖNG NGHÏÅ THÖNG TIN – ÀÖÅNG LÛÅC PHAÁT TRIÏÍN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC.............. 44 CÖNG NGHÏÅ SINH HOÅC VIÏÅT NAM – THÛÅC TRAÅNG, TRIÏÍN VOÅNG VAÂ GIAÃI PHAÁP....................... 66 ÀOÁNG GOÁP CUÃA NGAÂNH CÖNG NGHÏÅ SINH HOÅC VIÏÅT NAM VAÂO NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC: THÛÅC TRAÅNG VAÂ GIAÃI PHAÁP................................................................................................................ 76 KINH TÏË TRI THÛÁC – VAI TROÂ CUÃA DOANH NGHIÏÅP...................................................................... 93 NÊNG CAO VAI TROÂ CUÃA NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT TRONG QUAÁ TRÒNH CHUYÏÍN ÀÖÍI SANG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM................................................................................... 103 QUYÏÌN SÚÃ HÛÄU TRÑ TUÏÅ – MÖÅT ÀIÏÌU KIÏÅN CHO PHAÁT TRIÏÍN KINH TÏË TRI THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM ............................................................................................................................................. 113 AÃNH HÛÚÃNG CUÃA NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ÀÖËI VÚÁI VÊËN ÀÏÌ GIAÃI QUYÏËT VIÏÅC LAÂM ÚÃ VIÏÅT NAM ............................................................................................................................................. 129 LÛÚÅC GHI CAÁC YÁ KIÏËN THAÃO LUÊÅN TAÅI HÖÅI TRÛÚÂNG ................................................................. 138 PHAÁT BIÏÍU KÏËT THUÁC HÖÅI THAÃO..................................................................................................... 166
  • 3. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 2 XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG QUAÁ TRÒNH HÖÅI NHÊÅP KINH TÏË QUÖËC TÏË PGS. TS. VOÄ ÀAÅI LÛÚÅC Viïån trûúãng Viïån Kinh tïë thïë giúái, Trung têm KHXH & NV Quöëc gia Trong giai àoaån hiïån nay, cuäng nhû trong möåt tûúng lai xa hún höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë àöëi vúái Viïåt Nam coá nghôa laâ Viïåt Nam phaãi tham gia caác töí chûác kinh tïë quöëc tïë vaâ khu vûåc nhû AFTA, APEC, WTO...; phaát triïín caác quan hïå thûúng maåi vaâ àêìu tû röång raäi vúái moåi quöëc gia, àùåc biïåt laâ caác trung têm kinh tïë thïë giúái; múã röång sûå húåp taác vúái caác cöng ty xuyïn quöëc gia. Phaát triïín caác möëi quan hïå naây seä dêîn àïën möåt kïët cuåc laâ: caác haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan phaãi giaãm thiïíu theo caác nguyïn tùæc cuãa caác töí chûác trïn; caác cöng ty nûúác ngoaâi àûúåc pheáp vaâo Viïåt Nam hoaåt àöång möåt caách bònh àùèng vúái caác cöng ty Viïåt Nam vaâ ngûúåc laåi caác cöng ty Viïåt Nam cuäng àûúåc pheáp hoaåt àöång bònh àùèng taåi caác nûúác àöëi taác. Trong àiïìu kiïån àoá viïåc xêy dûång möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã nïn àûúåc hiïíu nhû thïë naâo laâ thñch húåp. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã àaä àûúåc hiïíu möåt caách khaác nhau qua caác giai àoaån lõch sûã. Coá thïí àaä coá nhûäng caách hiïíu vïì möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã sau àêy: 1. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi hay thay thïë nhêåp khêíu Mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi hay thay thïë nhêåp khêíu àaä töìn taåi trong nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã nhêët àõnh: chuã nghôa thûåc dên cuä vaâ múái löång haânh, luön àùåt caác quöëc gia trûúác nguy cú bõ xêm lùng, sûå àöëi àêìu giûäa caác siïu cûúâng àaä gêy ra möåt cuöåc chiïën tranh laånh
  • 4. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 3 keáo daâi vaâ àùåt caác quöëc gia trûúác nguy cú cuãa caác cuöåc chiïën tranh, do vêåy àïí àöëi phoá vúái nhûäng nguy cú àoá möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã àaä àûúåc hiïíu laâ möåt nïìn kinh tïë coá khaã nùng tûå àaãm baão caác nhu cêìu cuãa àêët nûúác, caâng nhiïìu caâng töët. Möåt cú cêëu hoaân chónh, hoùåc tûúng àöëi hoaân chónh laâ quöëc saách cuãa mö hònh naây. Trong àoá nhûäng ngaânh cöng nghiïåp nùång, àùåc biïåt laâ nhûäng ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng göìm nùng lûúång, saãn xuêët caác nguyïn liïåu cú baãn nhû sùæt theáp, hoaá chêët, loåc dêìu, xi mùng... àûúåc àùåc biïåt chuá troång tûâ àêìu. Quan àiïím ûu tiïn phaát triïín cöng nghiïåp nùång àùåc biïåt laâ ngaânh cú khñ, chïë taåo maáy, cuäng chñnh laâ quan àiïím cuãa mö hònh naây. Quan àiïím cú cêëu ngaânh cuãa nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã theo mö hònh naây nhêën maånh àïën têìm quan troång cuãa viïåc tûå àaãm baão caác nhu cêìu trong nûúác, duâ phaãi chõu nhûäng bêët lúåi vïì hiïåu quaã, vaâ hêìu nhû khöng tñnh túái nhûäng lúåi thïë so saánh quöëc tïë. Nhaâ nûúác sùén saâng xêy dûång caác nhaâ maáy luyïån kim, loåc dêìu, hoaá chêët... àïí tûå àaãm baão nhu cêìu trong nûúác, khöng kïí giaá thaânh cao, cuäng khöng tñnh túái sûå dû thûâa caác saãn phêím naây trong khu vûåc. Ûu tiïn haâng àêìu laâ khöng phuå thuöåc vaâo bïn ngoaâi. Do vêåy Nhaâ nûúác phaãi tòm kiïëm caác nguöìn taâi chñnh, têån thu cao àïí tùng thu cho ngên saách, phaát haânh cöng traái nhiïìu àïí vay cuãa dên vaâ caã nûúác ngoaâi, vay núå caác ngên haâng vaâ töí chûác taâi chñnh quöëc tïë, caác chñnh phuã, kïí caã phaãi phaát haânh thïm giêëy baåc... Nguöìn taâi chñnh trïn àêy seä àûúåc chñnh phuã sûã duång àïí xêy dûång caác nhaâ maáy, mua caác thiïët bõ, nguyïn vêåt liïåu, v.v... vaâ phaãi thûâa nhêån laâ tònh traång tham nhuäng laäng phñ thûúâng xêíy ra khaá nghiïm troång ngay trong quaá trònh xêy dûång, mua sùæm thiïët bõ. Khi nhaâ maáy àûúåc xêy cêët xong, thò giaá thaânh thûåc tïë cuãa noá àaä cao hún giaá thõ trûúâng, vaâ àûúng nhiïn noá phaãi àûúåc tñnh vaâo chi phñ khêëu hao cuãa caác saãn phêím laâm ra. Thûåc tïë úã nhiïìu nûúác cho thêëy, nhûäng ngaânh cöng nghiïåp vaâ caác xñ nghiïåp nhaâ nûúác naây àûúåc xêy dûång lïn thûúâng coá cöng nghïå laåc hêåu (vò khöng dïî gò mua àûúåc cöng nghïå hiïån àaåi, vaâ vò nhûäng haânh vi tiïu cûåc cuãa caác quan chûác chñnh phuã), saãn phêím laâm ra coá giaá thaânh cao, chêët lûúång thêëp, khöng caånh tranh àûúåc vúái haâng ngoaåi. Trong tònh hònh àoá Nhaâ nûúác buöåc phaãi thi haânh chñnh saách baão höå cao: tùng thuïë nhêåp khêíu, cêëm nhêåp khêíu. Caác ngaânh cöng nghiïåp naây chó nhùçm àaáp ûáng nhu cêìu trong nûúác, nïn khöng coá xuêët khêíu, khöng coá ngoaåi tïå traã núå. Trong tònh hònh àoá Nhaâ nûúác phaãi duy trò giaá àöìng baåc cao àïí giaãm búát gaánh
  • 5. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 4 núå nûúác ngoaâi. Nhûng àöìng nöåi tïå cao giaá laåi dêîn àïën nhûäng hêåu quaã nghiïm troång khaác: laâm tùng giaá haâng hoaá xuêët khêíu vaâ giaãm giaá haâng nhêåp khêíu, dêîn túái nguy cú thu heåp caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë, vaâ àaä thuác eáp chñnh phuã möåt lêìn nûäa phaãi thi haânh chñnh saách baão höå cao. Chñnh saách baão höå cao nhûäng ngaânh cöng nghiïåp trong nûúác àaä gêy ra nhûäng taác haåi to lúán khaác: - Laâm tùng giaá caác haâng hoaá trong nûúác gêy thiïåt haåi cho ngûúâi tiïu duâng. Àïí baão vïå saãn xuêët cöng nghiïåp trong nûúác, phaãi àaánh thuïë nhêåp khêíu cao, laâm cho giaá haâng nhêåp khêíu tùng cao, nêng mùåt bùçng giaá caã trong nûúác luön cao hún giaá quöëc tïë. Do vêåy nhên dên phaãi mua caác saãn phêím tiïu duâng vúái giaá cao, laâm haåi lúåi ñch cuãa hoå, àöìng thúâi giaãm sûác mua, coá haåi cho caã saãn xuêët. Ngûúâi ta àaä dêîn ra nhiïìu vñ duå: nïëu nhaâ nûúác àaánh thuïë nhêåp khêíu 60% vaâo mùåt haâng xe maáy, do vêåy ngûúâi tiïu duâng phaãi mua xe maáy àùæt lïn 60%, vaâ sûác mua cuãa dên vïì xe maáy cuäng giaãm ài 60%, aãnh hûúãng àïën saãn xuêët xe maáy. Nghôa laâ chñnh saách naây àaä baão vïå àûúåc lúåi ñch cuãa möåt nhoám ngûúâi saãn xuêët, thò laåi laâm haåi àïën lúåi ñch cuãa àöng àaão ngûúâi tiïu duâng vaâ caã ngûúâi saãn xuêët nûäa. Caác tñnh toaán vïì giaá trõ kinh tïë cho thêëy laâ thiïåt haåi chung cho xaä höåi àaä lúán hún nhiïìu so vúái lúåi ñch cuãa nhoám ngûúâi àûúåc baão höå. - Duy trò baão höå tònh traång laåc hêåu vïì cöng nghïå töí chûác quaãn lyá. Caác ngaânh àûúåc baão höå cao àaä duy trò àûúåc mûác lúåi nhuêån àaáng ra khöng coá, do vêåy hoå khöng cêìn àöíi múái cöng nghïå vaâ töí chûác quaãn lyá. Sûå laåc hêåu keáo daâi cuãa caác ngaânh naây àaä laâm cho nïìn kinh tïë àêët nûúác bõ tuåt hêåu xa hún so vúái caác quöëc gia khaác. - Chñnh saách baão höå cao àaä laâm meáo moá möi trûúâng àêìu tû. Do caác ngaânh àûúåc baão höå luön coá lúåi nhuêån cao, öín àõnh, ñt ruãi ro, nïn caác nhaâ àêìu tû àöí xö vaâo caác ngaânh naây, tröën khoãi caác ngaânh phaãi àöëi mùåt vúái caånh tranh quöëc tïë. Nïìn kinh tïë àêët nûúác seä phaát triïín meáo moá thiïn lïåch vïì nhûäng ngaânh àûúåc baão höå, keám hiïåu quaã. Nhûäng ngaânh naây caâng ngaây caâng nhiïìu àaä hònh thaânh ra möåt nhoám lúåi ñch chöëng laåi höåi nhêåp quöëc tïë. - Haån chïë viïåc múã röång thõ trûúâng. Thûåc tïë cho thêëy, möåt quöëc gia caâng baão höå cao bao nhiïu, thò thõ trûúâng cuãa quöëc gia àoá caâng bõ thu heåp bêëy nhiïu. Lyá do laâ do baão höå cao, nïn giaá caã caác saãn phêím trong nûúác laâm ra cao hún giaá quöëc tïë, khöng coá khaã nùng
  • 6. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 5 caånh tranh trïn thõ trûúâng trong vaâ ngoaâi nûúác. Mùåt khaác do thuïë nhêåp khêíu cao, giaá haâng bïn ngoaâi thêëp hún trong nûúác, nïn tònh traång buön lêåu seä phaát triïín, thûúâng trúã thaânh quöëc naån, khöng kiïím soaát àûúåc. Haâng ngoaåi àaä ngêëm ngêìm chiïëm lônh thõ trûúâng nöåi àõa. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã vúái nhûäng àùåc trûng trïn àêy cuãa mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi, hay thay thïë nhêåp khêíu àaä dêîn àïën nhûäng hêåu quaã nghiïm troång. Cöång hoaâ Dên chuã Nhên dên Triïìu Tiïn vaâo àêìu nhûäng nùm 60 àaä dûúng cao ngoån cúâ cuãa chuã nghôa chuã thïí, àaä xêy dûång ra àûúåc möåt hïå thöëng cöng nghïå tûúng àöëi hoaân chónh, tûå àaãm baão túái trïn 90% nhu cêìu trong nûúác, àaä laâm ra caác loaåi xe taãi, maáy keáo.... Nhûng têët caã caác saãn phêím àoá àïìu coá chêët lûúång thêëp, giaá thaânh cao, khoá tiïu thuå trong nûúác vaâ khöng xuêët khêíu àûúåc, khöng coá ngoaåi tïå traã núå vaâ àaä lêm vaâo tònh traång vúä núå. Möåt àiïìu àaáng chuá yá nûäa laâ, möåt khi hïå thöëng cöng nghïå hûúáng nöåi vúái cöng nghïå cuä àaä àûúåc xêy dûång, noá tûå taåo ra caác quan hïå xaä höåi, caác nhoám lúåi ñch, nhûäng lûåc lûúång baão vïå noá. Do vêåy khöng dïî gò thay àöíi hïå thöëng naây theo caác hûúáng khaác. Möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi coá möåt àùåc trûng quan troång nhêët laâ tûå àaãm baão caác nhu cêìu thiïët yïëu trong nûúác, àïí khöng bõ lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi tûâ hoaåch àõnh chiïën lûúåc chñnh saách àïën caác haâng hoaá, dõch vuå, cuäng khöng bõ taác àöång tûâ bïn ngoaâi búãi caác chêën àöång vïì chñnh trõ, an ninh, kinh tïë... Thûåc tïë thïë giúái cho thêëy àaä khöng coá möåt quöëc gia naâo ài theo mö hònh kinh tïë naây àaåt àûúåc nhûäng thaânh cöng vûäng chùæc, maâ hêìu hïët àïìu àaä hoùåc laâ thêët baåi, hoùåc laâ phaãi traã möåt caái giaá rêët àùæt, hoùåc laâ lêm vaâo khuãng hoaãng, suy thoaái, trò trïå keáo daâi. Mö hònh kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã naây àaä do nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí quy àõnh. Trong àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí àoá khoá coá thïí coá möåt mö hònh kinh tïë khaác. Song sûå khöng thaânh cöng cuãa caác nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong caác mö hònh hûúáng nöåi khöng nhûäng àaä coá haåi cho caác nûúác keám phaát triïín, maâ caã caác nûúác phaát triïín cuäng bõ thiïåt haåi. Caác nûúác keám phaát triïín vöën laâ núi cung cêëp nguyïn, nhiïn liïåu, laâ thõ trûúâng tiïu thuå cuãa caác nûúác phaát triïín, nay bõ rúi vaâo suy thoaái, khuãng hoaãng, khöng öín àõnh, àaä taác àöång tiïu cûåc àïën chñnh caác nïìn kinh tïë phaát triïín. Àêy chñnh laâ lyá do buöåc caác
  • 7. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 6 quöëc gia phaãi tòm kiïëm möåt mö hònh phaát triïín khaác, möåt caách hiïíu khaác vïì tñnh àöåc lêåp tûå chuã cuãa nïìn kinh tïë. 2. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë Trong vaâi chuåc nùm gêìn àêy, tònh hònh thïë giúái àaä coá nhûäng thay àöíi rêët quan troång, theo caác hûúáng chuã yïëu sau àêy: a) Xu thïë hoaâ bònh, húåp taác vaâ phaát triïín àaä ngaây caâng trúã thaânh xu thïë chñnh thay cho sûå àöëi àêìu giûäa caác siïu cûúâng, sûå xung àöåt, chaåy àua vuä trang giûäa hai hïå thöëng xaä höåi àöëi lêåp; caác hònh thûác chuã nghôa thûåc dên cuä vaâ múái, caác cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc àaä bõ lïn aán khùæp núi. Àêy laâ möåt àiïìu kiïån rêët quan troång giuáp cho caác quöëc gia coá thïí múã cûãa àêët nûúác, tham gia höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë, vaâ do vêåy coá thïí phaát triïín caác quan hïå tuyâ thuöåc lêîn nhau. Mö hònh kinh tïë phaát triïín trong xu thïë hoaâ bònh, húåp taác àang thay thïë cho mö hònh kinh tïë phaát triïín trong tònh traång àöëi àêìu vaâ chiïën tranh laånh. Möåt nïìn kinh tïë àûúåc xêy dûång trong àiïìu kiïån phaãi luön ûáng phoá vúái caác cuöåc chiïën tranh duâ laâ laånh àaä khaác hoaân toaân vúái möåt nïìn kinh tïë phaát triïín trong xu thïë hoaâ bònh vaâ húåp taác. Möåt bïn phaãi thûåc thi chñnh saách tûå cung tûå cêëp, cöng nghiïåp phaãi gùæn boá vúái quöëc phoâng, khi xêy dûång caác cöng trònh phaãi tñnh àïën khaã nùng chõu àûång àûúåc chiïën tranh taân phaá v.v..., nghôa laâ möåt nïìn kinh tïë coá tñnh chiïën tranh chi phñ cao, hiïåu quaã thêëp; coân möåt bïn khaác thûåc thi chñnh saách húåp taác, höåi nhêåp quöëc tïë sêu röång, lêëy viïåc tùng hiïåu quaã kinh tïë, tùng sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë laâ quöëc saách haâng àêìu. b) Xu thïë phaát triïín cöng nghïå chuyïín àöíi sang nïìn kinh tïë tri thûác Trong nhûäng thêåp kyã vûâa qua sûå phaát triïín cuãa cöng nghïå àaä coá nhûäng bûúác tiïën hïët sûác to lúán trïn nhiïìu mùåt, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin àang chuyïín nïìn kinh tïë thïë giúái tûâ möåt nïìn kinh tïë cöng nghiïåp sang möåt nïìn kinh tïë tri thûác vúái nhûäng àùåc trûng nöíi bêåt sau àêy: - Caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng, saãn xuêët ra caác haâng hoaá vêåt chêët, kïí caã caác ngaânh cöng nghiïåp nùång àang ngaây caâng keám hiïåu quaã, mêët dêìn vai troâ quan troång cuãa chuáng àöëi vúái sûå phaát triïín kinh tïë. Trong mêëy nùm gêìn àêy caác saãn phêím khöng kïí
  • 8. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 7 dêìu moã àaä liïn tuåc bõ giaãm giaá, àaä giaãm giaá túái trïn 30%, do vêåy nhûäng ngaânh naây àang lêm vaâo tònh traång khoá khùn úã khùæp núi. Saãn phêím cuãa caác ngaânh naây duâ àaä phaãi haå giaá túái trïn 30% maâ vêîn khoá baán. Lúåi thïë vïì taâi nguyïn àaä ngaây caâng giaãm. Giaá cuãa caác taâi nguyïn trong thêåp kyã 90 àaä giaãm 60% so vúái thêåp kyã 70. Lúåi thïë vïì caác nguöìn vöën cuäng àaä giaãm, vò ngûúâi ta hiïån coá thïí dïî daâng vay àûúåc vöën, do thõ trûúâng vöën àaä àûúåc toaân cêìu hoaá. Trong àiïìu kiïån àoá nhûäng quöëc gia phaát triïín àang muöën chuyïín dêìn caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng tiïu hao nhiïìu taâi nguyïn, sûã duång nhiïìu vöën àaä mêët lúåi thïë caånh tranh sang caác nûúác keám phaát triïín. Do vêåy chñnh saách cuãa caác quöëc gia keám phaát triïín phaãi tñnh túái sûå choån lûåa xêy dûång caác ngaânh naây möåt caách thêån troång. - Caác ngaânh kinh tïë tri thûác phaát triïín vúái töëc àöå cao vaâ hiïåu quaã. Trong àiïìu kiïån hiïån nay, caác lúåi thïë vïì taâi nguyïn, nguöìn vöën, lao àöång phöí thöng àang giaãm dêìn, vaâ lúåi thïë vïì tri thûác vaâ kyä nùng àang tùng lïn. úã Myä tyã lïå àoáng goáp cuãa ngaânh saãn xuêët àiïån tûã - tin hoåc cho tùng trûúãng kinh tïë lïn àïën 45% trong 3 nùm qua, coân mûác àoáng goáp cuãa ngaânh xêy dûång vaâ xe húi vöën laâ truå cöåt cuãa kinh tïë Myä chó coân 14% vaâ 4%. Thúâi kyâ tùng trûúãng cao keáo daâi gêìn 10 nùm qua úã Myä chñnh àaä dûåa vaâo sûå múã röång caác ngaânh kinh tïë tri thûác. úã caác nûúác OECD, saãn lûúång vaâ viïåc laâm àaä àûúåc múã röång roä rïåt úã nhûäng ngaânh cöng nghïå cao, nhûäng ngaânh kinh tïë tri thûác. Hiïån khoaãng 50% GDP cuãa caác nûúác OECD laâ àaä dûåa trïn tri thûác. Lúåi nhuêån cuãa caác haäng Intel, Microsoft àaä àaåt mûác 24% doanh thu keáo daâi trong nhiïìu nùm, trong khi lúåi nhuêån cuãa caác haäng thuöåc caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng chó àaåt úã mûác trïn 10% nùm, thêåm chñ coân thêëp hún. Thûåc tïë trïn àêy cho thêëy caác ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, cöng nghiïåp nùång then chöët vöën àûúåc xem laâ truå cöåt cuãa caác quöëc gia vúái caác öng vua theáp, vua dêìu lûãa, vua ö tö v.v... àang ngaây caâng luâi vaâo dô vaäng, nhûúâng chöî cho caác ngaânh kinh tïë múái - caác ngaânh kinh tïë tri thûác. c) Xu hûúáng toaân cêìu hoaá, höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín nhanh choáng Xu hûúáng toaân cêìu hoaá vaâ höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín nhanh choáng seä dêîn túái hïå quaã laâ: biïn giúái kinh tïë cuãa caác quöëc gia seä ngaây caâng giaãm, do haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan seä bõ
  • 9. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 8 baäi boã dêìn, möåt nïìn kinh tïë toaân cêìu khöng biïn giúái seä xuêët hiïån, caác quan hïå tuyâ thuöåc lêîn nhau giûäa caác nïìn kinh tïë quöëc gia seä phaát triïín, caác thïí chïë kinh tïë toaân cêìu seä hònh thaânh v.v... Trong àiïìu kiïån àoá, möåt nïìn kinh tïë muöën khöng lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi, muöën tûå àaãm baão lêëy caác nhu cêìu thiïët yïëu, chùæc chùæn laâ seä khöng coá chöî àûáng chên. Möåt nïìn kinh tïë phaát triïín hiïåu quaã seä phaãi laâ möåt nïìn kinh tïë göìm nhûäng ngaânh coá lúåi thïë caånh tranh cao, vaâ àûúng nhiïn laâ phaãi tuyâ thuöåc vaâo thõ trûúâng thïë giúái. Trong àiïìu kiïån nïìn kinh tïë thïë giúái phaát triïín vúái nhûäng àùåc trûng chuã yïëu trïn àêy, mö hònh phaát triïín kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë àang xuêët hiïån. Mö hònh naây khaác hùèn mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi: möåt bïn lêëy thõ trûúâng toaân cêìu trong àoá coá thõ trûúâng quöëc gia laâm cùn cûá àïí phaát triïín caác ngaânh kinh tïë coá lúåi thïë caånh traånh cao; möåt bïn lêëy thõ trûúâng trong nûúác, laâm cùn cûá chñnh àïí phaát triïín nhûäng ngaânh àaáp ûáng caác nhu cêìu chuã yïëu cuãa àêët nûúác khöng tñnh túái caác lúåi thïë caånh tranh quöëc tïë. Àûúng nhiïn laâ viïåc xêy dûång möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh phaát triïín kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp quöëc tïë cuäng khaác vúái caách hiïíu àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi. Àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp quöëc tïë chêëp nhêån sûå tuyâ thuöåc lêîn nhau trïn cú súã cuâng coá lúåi vaâ bònh àùèng trong quan hïå giûäa caác quöëc gia. Sûå tuyâ thuöåc lêîn nhau naây, diïîn ra trïn hêìu hïët caác lônh vûåc tûâ hoaåch àõnh chñnh saách phaát triïín, thïí chïë kinh tïë vô mö, àïën caã sûå hònh thaânh caác ngaânh kinh tïë, caác cöng ty. Ta haäy lêëy Liïn minh chêu Êu laâm vñ duå. Liïn minh chêu Êu hiïån àaä coá àöìng tiïìn chung, caác quöëc gia thaânh viïn phaãi àaãm baão duy trò möåt mûác thêm huåt ngên saách vaâ laåm phaát chung, haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan àaä hoaân toaân àûúåc baäi boã, caác cöng ty àûúåc tûå do kinh doanh trong têët caã caác nûúác thaânh viïn, vöën vaâ lao àöång àûúåc tûå do lûu chuyïín trong khöëi v.v... Trïn thûåc tïë, caác quöëc gia thaânh viïn EU àaä coá caác chñnh saách chung vïì tiïìn tïå, thûúng maåi vaâ àêìu tû... caác ngaânh kinh tïë, caác cöng ty cuãa caác quöëc gia naây àaä coá sûå phên cöng, liïn kïët chùåt cheä vúái nhau. Trong mö hònh kinh tïë naây caác quöëc gia tuy vêîn coá quyïìn tûå chuã, àöìng yá tham gia hay khöng àöìng yá tham gia, vaâ khi àaä tham gia vêîn coân coá quyïìn tûå chuã lûåa choån caác ngaânh kinh tïë coá lúåi thïë nhêët cho mònh, caác hònh thûác kinh doanh, caác töí chûác kinh doanh thñch húåp, v.v.., nhûng têët caã àïìu phaãi tuên thuã caác cam kïët chung.
  • 10. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 9 Trong mö hònh kinh tïë trïn, caác quöëc gia khöng daåi gò xêy dûång ra möåt cú cêëu kinh tïë hoaân chónh, vaâ ngay möåt ngaânh hoaân chónh cuäng khöng coá. Ta coá thïí lêëy ngaânh saãn xuêët ö tö laâm vñ duå: Khöng möåt quöëc gia chêu Êu naâo kïí caã Cöång hoaâ Liïn bang Àûác coá thïí saãn xuêët 100% caác linh kiïån cuãa ö tö, vò laâm nhû vêåy laâ daåi döåt, khöng coá hiïåu quaã. Caác quöëc gia saãn xuêët ö tö chó saãn xuêët khoaãng 30%- 40% linh kiïån, nhûäng saãn phêím coá lúåi thïë nhêët, coân laåi hoå nhêåp khêíu cuãa caác quöëc gia khaác. Ngay cöng ty Boing cuãa Myä cuäng àaä nhêåp khêíu haâng loaåt linh kiïån tûâ haâng chuåc quöëc gia khaác. Ngay caác quöëc gia coá nhiïìu ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng khaá phaát triïín nhû Nhêåt, maâ vêîn phuå thuöåc vaâo bïn ngoaâi möåt caách àaáng súå. Nhêåt phaãi nhêåp 100% dêìu moã àïí coá ngaânh hoaá dêìu, vaâ nùng lûúång àiïån, nhêåp khêíu phêìn lúán quùång sùæt àïí coá ngaânh luyïån kim, nhêåp khêíu phêìn lúán bùçng phaát minh saáng chïë àïí coá ngaânh cöng nghiïåp chïë taåo... Nïëu coá chiïën tranh xaãy ra, caác hoaåt àöång nhêåp khêíu naây chó bõ ngûng trïå möåt vaâi tuêìn thöi, thò nhûäng ngaânh cöng nghiïåp trïn seä hoaân toaân tï liïåt, vaâ nïìn kinh tïë Nhêåt laâm sao traánh khoãi chêën àöång vaâ töín thêët. Nïëu súå sûå phuå thuöåc naây, nûúác Nhêåt seä khöng thïí phaát triïín àûúåc. Nhûng àïí buâ laåi, Nhêåt laåi xuêët khêíu ö tö, haâng àiïån tûã vaâ nhiïìu loaåi haâng chêët lûúång cao khaác, buöåc caác quöëc gia khaác lïå thuöåc vaâo Nhêåt vïì caác mùåt haâng naây. Chñnh möëi quan hïå lïå thuöåc lêîn nhau naây àaä laâm cho kinh tïë Nhêåt coá thïí àûáng vûäng ngay trong caã cuöåc khuãng hoaãng dêìu lûãa àaä xêíy ra trong nhûäng nùm 70. Vêåy trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín, möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã phaãi coá nhûäng chuêín mûåc gò? Coá yá kiïën àaä nïu ra quaá nhiïìu chuêín mûåc, naâo laâ khöng lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi trong viïåc hoaåch àõnh caác chiïën lûúåc, chñnh saách phaát triïín, naâo laâ coá thïí tûå àûáng vûäng, giûä öín àõnh trûúác moåi biïën àöång úã bïn ngoaâi, naâo laâ phaãi giûä àûúåc an ninh lûúng thûåc, nùng lûúång, möi trûúâng, àaãm baão coá tñch luyä, coá caác ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, coá kinh tïë vô mö öín àõnh, v.v... Trïn thûåc tïë khoá coá thïí coá möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã lyá tûúãng nhû vêåy. Àïën nhû nïìn kinh tïë Myä, àûáng haâng àêìu thïë giúái, huâng maånh laâ vêåy, cuäng khöng traánh khoãi caác cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë chu kyâ, cuäng lïå thuöåc nghiïm troång vaâo caác nguöìn nguyïn nhiïn liïåu thõ trûúâng cuãa caác quöëc gia khaác, cuäng bõ caác quöëc gia khaác eáp phaãi múã cûãa thõ trûúâng, eáp phaãi mua dêìu moã vúái giaá cao, v.v.. Möåt nïìn kinh tïë nhoã nhû Singapo, chó phaát
  • 11. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 10 triïín caác ngaânh dõch vuå taâu biïín, taâi chñnh, tiïìn tïå, baão hiïím, vaâ möåt söë ngaânh cöng nghiïåp lùæp raáp..., khöng coá nhiïìu ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, nhêåp khêíu hêìu nhû toaân böå nguyïn, nhiïn liïåu, àïën nûúác ngoåt cuäng phaãi nhêåp khêíu 100% tûâ Malaixia. Thïë maâ nïìn kinh tïë Singapo vêîn phaát triïín vaâ khöng thïí noái laâ noá khöng àöåc lêåp tûå chuã. Theo chuáng töi, àöåc lêåp tûå chuã trong àiïìu kiïån hiïån nay coá thïí coá nhûäng àùåc trûng sau: Trûúác hïët, vaâ quan troång nhêët laâ phaãi àaãm baão lúåi ñch phaát triïín cuãa quöëc gia úã mûác cao nhêët coá thïí àûúåc. Coá thïí coá möåt nïìn kinh tïë khöng lïå thuöåc gò vaâo bïn ngoaâi, tûå àaãm baão àûúåc caác nhu cêìu chuã yïëu, vaâ do vêåy cuäng ñt chõu caác taác àöång cuãa caác biïën àöång úã bïn ngoaâi. Nïìn kinh tïë cuãa CHDCNT Triïìu Tiïn hiïån vêîn coân nhûäng daáng dêëp naây. Do vêåy cuöåc khuãng hoaãng tiïìn tïå taâi chñnh khu vûåc nùm 1997 khöng taác àöång gò túái kinh tïë Bùæc Triïìu Tiïn. Nhûng sûå tuåt hêåu cuãa Bùæc Triïìu Tiïn so vúái Nam Triïìu Tiïn vaâ thïë giúái thò thêåt àaáng súå. Àöåc lêåp tûå chuã trong voâng laåc hêåu nhû vêåy seä ñt yá nghôa. Caác möëi quan hïå cuãa möåt nûúác vúái caác nûúác khaác phaãi àûúåc xem xeát àaánh giaá trïn tiïu chuêín coá àaãm baão àûúåc lúåi ñch phaát triïín cuãa àêët nûúác khöng? Àoá múái laâ muåc tiïu cho moåi chiïën lûúåc phaát triïín. Trong àiïìu kiïån höåi nhêåp quöëc tïë tiïën triïín nhû hiïån nay, moåi nïìn kinh tïë ngaây caâng tuyâ thuöåc nhiïìu hún vaâo bïn ngoaâi. Nhûng nïëu sûå tuyâ thuöåc nhiïìu hún àoá àaãm baão töët hún cho lúåi ñch phaát triïín quöëc gia, thò khöng coá lyá gò laåi khöng chêëp nhêån. Nïìn kinh tïë nûúác ta trong thúâi kyâ àöíi múái àaä ngaây caâng tuyâ thuöåc hún vaâo bïn ngoaâi, kim ngaåch xuêët nhêåp khêíu nùm 1999 cuãa nûúác ta àaä chiïëm túái trïn 90% GDP, vöën àêìu tû trûåc tiïëp nûúác ngoaâi àaä chiïëm khoaãng 28% töíng àêìu tû xaä höåi, nghôa laâ vïì hai chó söë trïn nûúác ta àaä àûúåc xïëp haâng àêìu trong caác nûúác àang phaát triïín. Nïëu caách àêy 15 nùm cuäng vïì hai chó söë trïn nûúác ta àaä àûáng haâng cuöëi, nghôa laâ nïìn kinh tïë nûúác ta àaä ñt bõ lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi nhêët vaâ cuäng laâ keám phaát triïín nhêët vaâ àaä lêm vaâo khuãng hoaãng. Nhûng roä raâng thúâi kyâ nïìn kinh tïë nûúác ta raâng buöåc vaâo bïn ngoaâi nhiïìu hún, laâ thúâi kyâ phaát triïín vaâ tiïën böå hún, caác lúåi ñch phaát triïín cuãa àêët nûúác àûúåc àaãm baão töët hún, vaâ tñnh àöåc lêåp, tûå chuã cuãa nïìn kinh tïë cuäng cao hún trûúác.
  • 12. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 11 Thûá hai, sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë phaãi àûúåc caãi thiïån vaâ tùng dêìn. Sûác caånh tranh naây phaãi àûúåc thïí hiïån caác mùåt: - Thïí chïë chñnh trõ, kinh tïë, xaä höåi phaãi àuã maånh, àuã taåo ra möåt möi trûúâng àêìu tû, kinh doanh thuêån lúåi, chi phñ thêëp, ruãi ro thêëp, khaã nùng sinh lúåi lúán. - Cú cêëu kinh tïë göìm nhûäng ngaânh coá khaã nùng caånh tranh cao, coá khaã nùng tûå àiïìu chónh, tûå ruát lui khoãi nhûäng ngaânh keám khaã nùng caånh tranh. - Cú cêëu doanh nghiïåp cuäng phaãi bao göìm nhûäng doanh nghiïåp coá sûác maånh cöng nghïå vaâ trñ lûåc, àuã sûác caånh tranh trïn thûúng trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë. - Nguöìn nhên lûåc trong nûúác phaãi àûúåc àaâo taåo töët vaâ phaát triïín, sûã duång coá hiïåu quaã. Biïíu hiïån têåp trung cuãa sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë laâ úã chêët lûúång vaâ giaá thaânh cuãa saãn phêím vaâ dõch vuå cuãa àêët nûúác. Nïëu saãn phêím vaâ dõch vuå cuãa möåt quöëc gia coá giaá thaânh cao, chêët lûúång thêëp, thò seä khöng tiïu thuå àûúåc úã caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ bïn ngoaâi. Kïët cuåc seä dêîn àïën laâ nïìn kinh tïë cuãa quöëc gia àoá seä lêm vaâo suy thoaái, khuãng hoaãng, tuåt hêåu keáo daâi. Trong àiïìu kiïån àoá khoá coá thïí noái àïën àöåc lêåp vaâ tûå chuã. Coân nhû möåt nïìn kinh tïë laâm ra caác saãn phêím vaâ dõch vuå chêët lûúång cao, giaá laåi thêëp, coá thïí chiïëm lônh caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë, taåo ra thu nhêåp ngoaåi tïå, dûå trûä ngoaåi tïå lúán, coá thïí nhêåp khêíu nhiïìu loaåi haâng hoaá vaâ dõch vuå àaáp ûáng caác nhu cêìu trong nûúác. Möåt nïìn kinh tïë coá sûác caånh tranh cao nhû vêåy trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë hiïån nay laâ möåt nïìn kinh tïë coá tñnh àöåc lêåp vaâ tûå chuã cao. Thûá ba, coá khaã nùng ûáng phoá coá hiïåu quaã vúái nhûäng chêën àöång chñnh trõ, kinh tïë, xaä höåi bïn ngoaâi. Nhûäng chêën àöång bïn ngoaâi coá thïí laâ: möåt cuöåc chiïën tranh tûâ bïn ngoaâi túái, möåt cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë khu vûåc hay thïë giúái, v.v... Chiïën lûúåc töët nhêët cuãa möåt quöëc gia laâ cöë traánh tham gia nhûäng cuöåc chiïën tranh úã bïn ngoaâi vaâ traánh àïí xêíy ra xung àöåt vaâ chiïën tranh úã trong nûúác. Coân möåt khi chiïën tranh àaä buâng nöí, àaä tham chiïën, thò nhêët àõnh àêët nûúác seä bõ taân phaá nhêët laâ trong àiïìu kiïån chiïën tranh hiïån àaåi ngaây nay. Song möåt nïìn kinh tïë coá sûác
  • 13. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 12 caånh tranh cao, coá dûå trûä ngoaåi tïå lúán, seä coá sûác chõu àûång cao hún caác nïìn kinh tïë laåc hêåu khaác. Möåt nïìn kinh tïë höåi nhêåp quöëc tïë cao, lúåi ñch quöëc gia àan xen chùåt cheä vúái lúåi ñch cuãa nhiïìu quöëc gia khaác, nhiïìu trung têm kinh tïë, thò seä coá nhiïìu khaã nùng kïët húåp sûác maånh quöëc gia vúái sûác maånh quöëc tïë àïí baão vïå àêët nûúác töët hún. Möåt cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë thïë giúái hay khu vûåc nöí ra àûúng nhiïn seä taác àöång àïën moåi nïìn kinh tïë tham gia vúái caác mûác àöå khaác nhau. Möåt nïìn kinh tïë ñt tham gia höåi nhêåp quöëc tïë coá thïí seä chõu taác àöång ñt hún. Nhûng khaã nùng ûáng phoá vúái cuöåc khuãng hoaãng laåi tuyâ thuöåc lúán hún vaâo sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë vaâ mûác àöå gùæn kïët lúåi ñch quöëc gia vaâ quöëc tïë. Chùèng haån, sûác caånh tranh cuãa caác nïìn kinh tïë Höìng Köng, Singapo lúán, coá dûå trûä ngoaåi tïå lúán, nïn àaä haån chïë àûúåc taác àöång xêëu cuãa cuöåc khuãng hoaãng khu vûåc nùm 1997. Caác quöëc gia Thaái Lan, Haân Quöëc, Inàönïxia vò laâ thaânh viïn cuãa IMF vaâ lúåi ñch cuãa caác quöëc gia naây àaä liïn kïët khaá chùåt cheä vúái lúåi ñch quöëc tïë, nïn IMF àaä höî trúå taâi chñnh khaá lúán cho caác quöëc gia naây. Duâ nhû hiïån coân coá nhiïìu yá kiïën khaác nhau vïì caác giaãi phaáp maâ IMF aáp àùåt cho caác quöëc gia trïn, nhûng phaãi thûâa nhêån laâ haâng chuåc tyã USD maâ IMF höî trúå cho caác quöëc gia naây vaâo thúâi àiïím khuãng hoaãng laâ rêët quan troång. Duâ möåt nïìn kinh tïë àaä höåi àuã ba àùåc trûng trïn àêy, vêîn cêìn coá nhûäng biïån phaáp phoâng ngûâa - phoâng ngûâa chiïën tranh, phoâng ngûâa nhûäng cuöåc khuãng hoaãng tûâ bïn ngoaâi taác àöång, phoâng ngûâa caác chêën àöång chñnh trõ kinh tïë xaä höåi. Nhûäng biïån phaáp phoâng ngûâa naây bao göìm: - Chñnh saách ngoaåi giao phoâng ngûâa - laâ chñnh saách thûåc hiïån caác cuöåc tiïëp xuác, trao àöíi, caác Höåi nghõ thûúång àónh, Höåi nghõ caác cêëp, Höåi nghõ caác chuyïn gia ... thûúâng xuyïn nhùçm trao àöíi thöng tin, thaão luêån nhûäng vêën àïì bêët àöìng, thaão luêån caác chñnh saách, caác giaãi phaáp an ninh quöëc tïë vaâ khu vûåc àïí traánh caác cuöåc xung àöåt àaáng tiïëc coá thïí xaãy ra. - Caác giaãi phaáp ngùn ngûâa caác cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë vaâ taâi chñnh khu vûåc vaâ quöëc tïë. Caác giaãi phaáp naây bao göìm sûå trao àöíi thöng tin àêìy àuã, cöng khai vïì tònh hònh kinh tïë vô mö, àùåc biïåt laâ vïì tiïìn tïå vaâ taâi chñnh, caác dûå baáo triïín voång àïí caác quöëc gia biïët vaâ coá àöëi saách thñch húåp; tùng cûúâng khaã nùng tû vêën vaâ höî trúå vïì taâi chñnh cuãa caác töí chûác IMF, WB, ADB vaâ caác quyä khaác, v.v...
  • 14. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 13 - Duy trò hïå thöëng dûå trûä quöëc gia húåp lyá. Trong hïå thöëng dûå trûä quöëc gia, dûå trûä ngoaåi tïå laâ quan troång nhêët, vò coá ngoaåi tïå coá thïí mua àûúåc caác thûá haâng hoaá dõch vuå cêìn thiïët, ngay caã trong àiïìu kiïån bõ cêëm vêån. Caác dûå trûä saãn phêím vêåt chêët nhû gaåo, xùng dêìu v.v... phaãi coá mûác àöå tuyâ theo àiïìu kiïån thûúng maåi quöëc tïë cuå thïí. - Thûåc hiïån chñnh saách gùæn kïët lúåi ñch cuãa nûúác ta vúái lúåi ñch cuãa caác quöëc gia khaác, àùåc biïåt laâ caác trung têm kinh tïë lúán, caác nûúác laáng giïìng, caác töí chûác kinh tïë quöëc tïë... Sûå gùæn kïët lúåi ñch naây seä buöåc caác quöëc gia khaác àïí baão vïå lúåi ñch cuãa hoå, hoå phaãi baão vïå lúåi ñch cuãa nûúác ta. Kïët luêån Khöng coá gò coá thïí töìn taåi vônh cûãu. Nhêån thûác cuãa con ngûúâi àöëi vúái caác sûå vêåt phaãi thay àöíi vúái nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí thay àöíi. Nhêån thûác vïì möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã ngaây nay khöng thïí vêîn laâ nhûäng nhêån thûác cuãa nhûäng nùm 50 vaâ 60. Cêìn coá nhêån thûác múái thñch húåp vúái àiïìu kiïån múái. Chñnh nhûäng nhêån thûác múái naây seä múã àûúâng cho thûåc tiïîn phaát triïín. Nhòn thùèng vaâo sûå thêåt! Thûåc tiïîn àang àoâi hoãi phaãi coá nhêån thûác múái, tû duy múái./.
  • 15. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 14 KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ GIAÁO DUÅC – ÀAÂO TAÅO, PHAÁT TRIÏÍN NGÛÚÂI GS. VS. PHAÅM MINH HAÅC Uyã viïn Trung ûúng Àaãng, Phoá trûúãng ban thûá nhêët Ban Khoa giaáo Trung ûúng 1. Kinh tïë tri thûác laâ gò? Trong thêåp kyã cuöëi cuâng cuãa thïë kyã XX coá möåt saãn phêím múái cûåc kyâ quan troång, coá thïí noái laâ hïët sûác cú baãn, cuãa thúâi àaåi thöng tin laâ nïìn kinh tïë tri thûác (KTTT). Nïìn kinh tïë naây taåo ra nhûäng biïën àöíi to lúán trong moåi mùåt hoaåt àöång cuãa con ngûúâi vaâ xaä höåi: àoá laâ cú súã haå têìng múái cuãa xaä höåi múái - xaä höåi thöng tin, khaác hùèn nïìn kinh tïë sûác ngûúâi vaâ nïìn kinh tïë taâi nguyïn trong xaä höåi nöng nghiïåp vaâ xaä höåi cöng nghiïåp. Nïìn kinh tïë tri thûác laâ nïìn kinh tïë dûåa trïn cöng nghïå cao, àoá laâ neát àùåc trûng rêët tiïu biïíu cuãa nïìn vùn minh thöng tin - saãn phêím cuãa caách maång thöng tin, caách maång tri thûác. Noái àïën tri thûác - saáng taåo tri thûác, phöí biïën, truyïìn thuå tri thûác, hoåc têåp vaâ lônh höåi tri thûác, ûáng duång tri thûác - khöng thïí khöng noái àïën khoa hoåc, cöng nghïå vaâ giaáo duåc - àaâo taåo. Töí chûác húåp taác vaâ phaát triïín (OECD) cuãa Liïn hiïåp quöëc àõnh nghôa kinh tïë tri thûác laâ kinh tïë àûúåc xêy dûång trïn cú súã saãn xuêët, phên phöëi vaâ sûã duång tri thûác vaâ thöng tin. Noái àún giaãn, àoá laâ nïìn kinh tïë dûåa vaâo tri thûác. "Caác ngaânh saãn xuêët vaâ dõch vuå múái do cöng nghïå cao taåo ra nhû caác dõch vuå khoa hoåc cöng nghïå, caác dõch vuå tin hoåc, caác ngaânh cöng nghiïåp cöng nghïå cao... àûúåc goåi laâ ngaânh kinh tïë tri thûác. Caác ngaânh truyïìn thöëng nhû cöng nghiïåp, nöng nghiïåp, nïëu àûúåc caãi taåo bùçng cöng nghïå cao, maâ giaá trõ do tri thûác múái, cöng nghïå múái àem laåi chiïëm trïn hai phêìn ba töíng giaá trõ, thò nhûäng ngaânh êëy cuäng laâ ngaânh kinh tïë tri thûác. Nïìn kinh tïë göìm chuã yïëu caác ngaânh kinh tïë tri thûác goåi laâ nïìn kinh tïë tri thûác"
  • 16. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 15 (Trñch theo GS. VS. Àùång Hûäu (chuã biïn) "Caách maång khoa hoåc - cöng nghïå hiïån àaåi vaâ sûå xuêët hiïån nïìn kinh tïë tri thûác", Haâ Nöåi, 1999, baãn thaão, tr.32). 2. Tiïëp tuåc àöíi múái tû duy vïì giaáo duåc Trong baâi naây, qua möåt vaâi trûúâng húåp úã möåt vaâi nûúác ài àêìu phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác, töi xin àïì cêåp àïën möåt vaâi khña caånh àïì taâi kinh tïë tri thûác vaâ phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo, phaát triïín ngûúâi, chùèng haån nhû goáp àöi àiïìu tòm hiïíu möåt quan niïåm múái vïì tri thûác keáo theo caách tiïëp cêån múái vïì vai troâ cuãa giaáo duåc, vïì giaáo duåc suöët àúâi vúái phöí cêåp cöng nghïå trïn cú súã giaáo duåc nhên caách theo tinh thêìn giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn, caác mön hoåc vaâ phûúng tiïån daåy hoåc nhùçm phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác. Sau àoá liïn hïå vaâo nûúác ta noái vïì phûúng hûúáng phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo úã nûúác ta bûúác vaâo thiïn niïn kyã múái. Ngaây nay cuâng vúái sûå ra àúâi cuãa nïìn kinh tïë tri thûác ngûúâi ta phên biïåt roä ba phaåm truâ: dûä liïåu, thöng tin vaâ tri thûác trong nïìn kinh tïë múái. Nïìn kinh tïë tri thûác, thúâi àaåi thöng tin àoâi hoãi phaãi coá möåt caách nhòn múái àöëi vúái giaáo duåc, àïì xuêët ra caác phûúng hûúáng múái àïí phaát triïín giaáo duåc. Cêu chuyïån coá thïí bùæt àêìu tûâ caách hiïíu vúái 3 phaåm truâ naây, theo Stan Àï-vñt vaâ Gim Böët-kin: - Dûä liïåu laâ nhûäng khöëi cú baãn trong kinh tïë thöng tin, - Thöng tin laâ dûä liïåu àûúåc xïëp thaânh mêîu hònh coá yá nghôa, - Tri thûác laâ aáp duång vaâ sûã duång möåt caách coá ñch caác thöng tin. (Trñch theo "Nïìn kinh tïë tri thûác", Viïån QLKTTW, NXB Thöëng kï, Haâ Nöåi, 2000 tr. 35-36). Nhû vêåy vêën àïì àùåt ra laâ tri thûác phaãi thaânh kyä nùng, tri thûác phaãi thaânh trñ lûåc, vaâ suy röång ra dên trñ phaãi trúã thaânh nhên lûåc; vaâ caã nhên taâi nûäa, nhên taâi phaãi laâ möåt böå phêån chêët lûúång cao cuãa nhên lûåc vaâ àûúåc coi nhû laâ àêìu têìu cuãa àoaân têìu nhên lûåc. Àoá laâ hûúáng töíng quaát nhêët cuãa nïìn giaáo duåc ài vaâo phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác. Qua caác trûúâng húåp cuãa möåt söë nûúác àaä ài vaâo nïìn KTTT ta seä tòm hiïíu nhûäng chûáng minh cuå thïí. úã àêy töi xin nhêën maånh möåt yá vïì vai troâ cûåc kyâ quan troång cuãa giaáo duåc àöëi vúái nïìn KTTT noái riïng vaâ àöëi vúái thúâi àaåi thöng tin noái chung. Öng Ri-saác Ri-lêy, Böå trûúãng giaáo duåc Myä trong baâi "Möåt pö aãnh chuåp chúáp nhoaáng nïìn giaáo duåc Myä" vûâa àùng taãi trong Taåp chñ àiïån tûã thaáng
  • 17. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 16 6/2000 àaä viïët: phaãi nêng cao võ trñ cuãa giaáo duåc, giaáo duåc quyïët àõnh sûác maånh cuãa nûúác Myä, thõnh vûúång cuãa nûúác Myä vaâ tûúng lai tûúi saáng cuãa nûúác Myä. Baãn töíng kïët cuãa uãy ban giaáo duåc ài vaâo thïë kyã XXI do UNESCO töí chûác, Giùæc Àúâ-lo laâm chuã tõch, hoaân thaânh nùm 1995 àaä lêëy tïn laâ "Giaáo duåc laâ cuãa caãi nöåi sinh", tûác laâ kïët quaã giaáo duåc àöëi vúái möîi ngûúâi phaãi thaânh nöåi lûåc cuãa möîi ngûúâi, vaâ hún nûäa nöåi lûåc naây phaãi coá khaã nùng taåo ra cuãa caãi, ra phuác lúåi cho möîi ngûúâi vaâ caã xaä höåi. Baáo caáo naây nïu ra nguyïn lyá "hoåc àïí biïët" phaãi cuâng vúái "hoåc àïí laâm"- noái theo ngön ngûä cuãa lyá luêån vïì nïìn kinh tïë tri thûác - laâ giaáo duåc phaãi taåo nïn vöën dûä liïåu vaâ phaãi chuyïín taãi thaânh thöng tin, thaânh tri thûác, tûác laâ thaânh cöng nghïå, vaâo saãn xuêët. Àêy laâ möåt quan niïåm múái vïì tri thûác, khaác vúái caách hiïíu tri thûác trûúác àêy chó laâ tri thûác saách vúã cuãa nïìn "giaáo duåc hû vùn" (Phaåm Vùn Àöìng), nïìn giaáo duåc khoa cûã theo kiïíu cöí xûa cuä kyä àang thõnh haânh úã nûúác ta. Vúái nïìn kinh tïë tri thûác giaáo duåc thöng qua phaåm truâ tri thûác àöëi vúái möîi ngûúâi, cuäng nhû àöëi vúái cöång àöìng, vúái xaä höåi phaãi àem laåi möåt giaá trõ thûåc, vaâ hún thïë nûäa, möåt giaá trõ söëng coân. Nhûng noái nhû vêåy hoaân toaân khöng nghôa laâ coi thûúâng tri thûác saách vúã. Ngûúåc laåi, phaãi bùæt àêìu tûâ àêy, nhûng tri thûác saách vúã trong sûá mïånh phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác múái àûúåc coi laâ dûä liïåu. Nïìn giaáo duåc trong thúâi àaåi kinh tïë tri thûác khöng dûâng úã àêëy, maâ phaãi taåo ra giaá trõ múái - giaá trõ thöng tin, giaá trõ cöng nghïå - tûâ àoá múái coá giaá trõ vêåt chêët, giaá trõ tinh thêìn cho cuöåc àúâi, cho con ngûúâi. Suy röång ra, thúâi àaåi múái vúái nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi möåt caách tiïëp cêån múái àöëi vúái giaáo duåc vaâ àaâo taåo. ÚÃ Myä coá yá kiïën lêëy caách tiïëp cêån "vùn hoáa tri thûác", nhû Giö-deáp Stai-lai àaä àïì xuêët ("Nïìn kinh tïë tri thûác", Sàd, tr.75). Caách tiïëp cêån naây khùèng àõnh "vai troâ trung têm cuãa tri thûác vaâ giaáo duåc noái chung vaâ cuãa khoa hoåc, cöng nghïå noái riïng". Vai troâ àoá thïí hiïån úã chöî phaãi laâm cho "nhûäng tiïën böå trong yá tûúãng thaânh saãn phêím múái vaâ caác hoaåt àöång kinh doanh múái" vaâ "troång têm úã àêy laâ nhùçm vaâo sûå saáng taåo vaâ sûå taåo ra cuãa caãi". Hay nhû chuáng töi àaä trònh bêìy trong nhiïìu baâi viïët cuãa mònh: nïìn giaáo duåc ngaây nay phaãi chuyïín tri thûác thaânh trñ lûåc vaâ phûúng phaáp luêån töíng quaát chó àaåo sûå phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo laâ caã dên trñ vaâ nhên taâi phaãi trúã thaânh nhên lûåc trïn cú súã giaáo duåc nhên caách.
  • 18. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 17 Coá thïí noái àïën caác caách tiïëp cêån khaác nûäa. Khaái quaát laåi, ài vaâo nïìn kinh tïë tri thûác ngûúâi ta noái àïën yïu cêìu "phaãi àõnh hònh laåi giaáo duåc", thêåm chñ noái àïën phaãi coá "möåt cuöåc caách maång trong giaáo duåc" (Pï-te-xún. Con àûúâng dêîn àïën nùm 2015. NXB Chñnh trõ quöëc gia, Haâ Nöåi, 2000. Lúâi tûåa cuãa Phaåm Minh Haåc); cuäng coá ngûúâi muöën duâng möåt tïn goåi quen thuöåc hún, khiïm töën hún: caãi caách giaáo duåc hay àöíi múái giaáo duåc, nhû Giön Guát-lïët, giaáo sû cöng huên Àaåi hoåc Ca-li-phooác-ni-a Löët Ùng-giú-leát vaâ Àaåi hoåc Oa-sinh-tún, traã lúâi phoãng vêën vïì giaáo duåc thïë kyã XXI, àùng trïn Chên trúâi giaáo duåc, 9 - 1999 (taâi liïåu cuãa Trung têm thöng tin Àaåi sûá quaán Myä taåi Haâ Nöåi). Noái chung, taåi hêìu hïët caác taâi liïåu viïët trong ñt nùm gêìn àêy noái vïì giaáo duåc àïìu àoâi hoãi phaãi àöíi múái tû duy àïí coá möåt tû duy múái noái chung, tû duy múái vïì caách phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo noái riïng trong thúâi nay. Nûúác ta phaãi tiïëp tuåc àöíi múái maånh meä tû duy giaáo duåc cuäng nhû caách laâm giaáo duåc theo tinh thêìn Àaåi höåi VI vaâ Höåi nghõ TW2 (Khoáa VIII). Theo xu thïë àöíi múái tû duy, Trung Quöëc àïì ra 5 phûúng hûúáng chó àaåo phaát triïín giaáo duåc: hiïån àaåi hoáa, hûúáng ra thïë giúái, hûúáng túái tûúng lai, nêng cao töë chêët con ngûúâi vaâ phuåc vuå phaát triïín kinh tïë xaä höåi. Hay Phaáp àïì ra 49 nguyïn tùæc rêët cuå thïí phaát triïín giaáo duåc: chuá troång giaáo duåc oác phï phaán, chûúng trònh caác mön hoåc úã phöí thöng phaãi ài theo hûúáng chuyïn mön hoáa cao kïët húåp vúái nghïì nghiïåp úã giai àoaån cuöëi, trïn caái nïìn vùn hoáa chung, chuá troång giaáo duåc hûúáng nghiïåp, giaáo duåc gùæn boá vúái viïåc laâm, tùng cûúâng phaát triïín trung hoåc vaâ cao àùèng nghïì, v.v.. Myä coá 10 tû tûúãng chó àaåo phaát triïín giaáo duåc do Töíng thöëng cöng böë: tùng cûúâng daåy tiïëng meå àeã úã cêëp tiïíu hoåc, toaán úã phöí thöng, moåi hoåc sinh àaåt chuêín kiïën thûác, cha meå vaâo cuöåc, an toaân, kyã luêåt, khöng coá ma tuáy trong trûúâng, duy trò giaá trõ Myä, giaáo duåc cho moåi ngûúâi, hiïån àaåi hoáa cú súã vêåt chêët, v.v.. (Theo taâi liïåu cuãa Trung têm thöng tin, Ban KGTW, 2000). 3. Giaáo duåc suöët àúâi: phöí cêåp cöng nghïå trïn cú súã giaáo duåc nhên caách theo tinh thêìn giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn Trong thúâi àaåi thöng tin, lûúång thöng tin ngaây möåt nhiïìu hún (7 nùm lûúång thöng tin cuãa loaâi ngûúâi tùng gêëp àöi), biïën àöíi cûåc kyâ nhanh choáng (theo caác nhaâ nghiïn cûáu Myä, nhiïìu tri thûác hoåc nùm thûá nhêët àïën nùm cuöëi khoáa àaä trúã thaânh laåc hêåu) àûúåc truyïìn àïën moåi ngûúâi, vai troâ cuãa tri thûác ngaây caâng quan troång hún, quyïët àõnh hún àöëi vúái phaát triïín con ngûúâi, phaát triïín giaáo duåc, phaát
  • 19. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 18 triïín xaä höåi - kinh tïë. Cho nïn quan àiïím giaáo duåc suöët àúâi do UNESCO àïì ra tûâ nùm 1972 ngaây caâng trúã thaânh möåt quan àiïím chuã àaåo cuãa nïìn giaáo duåc cuöëi thïë kyã XX àêìu thïë kyã XXI, àùåc biïåt trong nïìn giaáo duåc phuåc vuå sûå phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác. Tû tûúãng àoá àaä àûúåc uãy ban giaáo duåc ài vaâo thïë kyã XXI cuãa UNESCO khùèng àõnh laåi möåt lêìn nûäa nhû laâ möåt tû tûúãng chó àaåo sûå phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo trong thúâi àaåi ngaây nay; coá thïí noái maånh meä rùçng: thïë kyã XXI laâ thïë kyã cuãa giaáo duåc thûúâng xuyïn. Giaáo duåc suöët àúâi ài liïìn vúái phong traâo giaáo duåc cho moåi ngûúâi maâ Diïîn àaân giaáo duåc thïë giúái vûâa hoåp úã Àa-ca, Xï-nï-gan, thaáng 4 vûâa qua, àaä àïì ra chûúng trònh khung haânh àöång vïì giaáo duåc cho moåi ngûúâi trong thêåp kyã túái (2001 - 2010). Nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi möîi ngûúâi phaãi luön luön böí sung tri thûác múái vaâ trong thúâi àaåi thöng tin coá cú súã vêåt chêët àïí laâm viïåc àoá. Theo "Tuêìn baáo giaáo duåc" Myä (thaáng 9 - 1999) vaâ Thöng tin thöëng kï giaáo duåc (1999) cuãa Böå giaáo duåc Myä, söë lûúång maáy vi tñnh cho hoåc sinh trung hoåc tûâ 1992 àïën 1999 àaä tùng gêëp 3 lêìn: tûâ 19 hoåc sinh/1 maáy lïn 6 hoåc sinh/1 maáy1 , àïën nùm 1999 khoaãng 90 - 95% töíng söë trûúâng hoåc cuãa Myä àaä nöëi vúái maång In-teác-neát, trong àoá tûâ 51-63% söë lúáp àaä nöëi maång In-teác-neát. Vaâ àöëi vúái hoåc sinh, giaá sûã duång In-teác-neát àûúåc giaãm 90%. Nhiïìu hoåc sinh coá àiïìu kiïån hoåc têåp theo phûúng phaáp caá thïí, cú súã ban àêìu àïí hònh thaânh vaâ phaát triïín khaã nùng vaâ phûúng phaáp tûå hoåc suöët àúâi, coi àêy laâ möåt "vùn hoáa hoåc têåp múái"- vùn hoáa hoåc têåp tûâ chöî thuå àöång tiïëp thu tri thûác sang chöî tûå mònh kiïën taåo tri thûác múái cho baãn thên, hoåc têåp möåt caách hûáng thuá, vui veã, chuã àöång (theo Giön Ö-Nïn, Tiïën böå cöng nghïå vaâ giaáo duåc. Taåp chñ àiïån tûã Xaä höåi vaâ giaá trõ Myä, 6 - 2000). Vùn hoáa hoåc têåp múái naây chñnh laâ khaã nùng àaåi traâ hoáa phûúng phaáp caá thïí, phöí cêåp phûúng phaáp daåy vaâ hoåc möåt caách tñch cûåc maâ lêu nay caác nhaâ giaáo duåc hoåc àaä noái àïën nhiïìu, nhûng múái chó coá möåt söë ñt ngûúâi hoåc thûåc hiïån àûúåc. Àïí àaåi traâ hoáa phûúng phaáp hoåc têåp caá thïí möåt caách tñch cûåc, saáng taåo, hûáng thuá trong thúâi àaåi thöng tin vaâ nïìn kinh tïë tri thûác, phaãi hïët sûác coi troång mön tin hoåc vaâ cöng nghïå thöng tin, qua àoá ài àïën caác cöng nghïå cao khaác (cöng nghïå sinh hoåc, cöng nghïå vêåt liïåu múái). Muåc tiïu cuå thïí laâ laâm sao moåi hoåc sinh phaãi tiïëp cêån àûúåc vúái maáy tñnh ("Digital divide"). Vaâ nhû trïn àaä trònh baây, quaá trònh giaáo duåc ngaây nay khöng phaãi dûâng úã chöî laâm sao coá àûúåc caác dûä
  • 20. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 19 liïåu cú baãn, maâ phaãi chuyïín thaânh kyä nùng, thaânh tay nghïì. Àoá laâ tinh thêìn cú baãn cuãa phöí cêåp cöng nghïå trong giaáo duåc - àaâo taåo thúâi kinh tïë tri thûác, vaâ phaãi hoåc suöët àúâi thò múái àaåt àûúåc yïu cêìu naây. Cho nïn ngay tûâ giaáo duåc trung hoåc phöí thöng àaä phaãi hïët sûác chuá yá túái giaáo duåc hûúáng nghiïåp vaâ caã giaáo duåc nghïì nghiïåp. Hï-àú- rñch Smñt (trñch theo "Kinh tïë tri thûác", Sàd, tr56-65) àaä phên tñch 3 mö hònh trûúâng trung hoåc cuãa 3 nûúác: Myä, Nhêåt, Àûác. Öng àaä phï phaán nïìn giaáo duåc Myä vaâ àûa ra nhêån xeát chöî maånh vaâ thaânh cöng cuãa mö hònh Àûác goåi laâ mö hònh "hïå thöëng giaáo duåc "keáp" - kïët húåp giaãng daåy úã lúáp hoåc vúái hoåc nghïì taåi cú súã saãn xuêët" vúái 2/3 caác thanh thiïëu niïn Àûác tûâ 16 àïën 19 tuöíi sau khi hoåc xong lúáp 10, àïìu tham gia chûúng trònh hoåc nghïì trong 3 nùm. Öng cuäng nhêån xeát rùçng "trûúâng trung hoåc Nhêåt àang àaâo taåo vaâ reân luyïån möåt àöåi nguä àïí tiïën haânh caånh tranh toaân cêìu", àöåi nguä naây göìm caác em "rêët coá kyã luêåt, nùæm vûäng vêën àïì vaâ caác thöng tin, coá tay nghïì cao trong nhiïìu lônh vûåc". Baâi hoåc naây rêët coá yá nghôa thúâi sûå cho chuáng ta. Trong caác mön hoåc úã möåt söë nûúác àaä ài vaâo nïìn kinh tïë tri thûác, nhû nûúác Myä chùèng haån, bïn caånh mön tin hoåc, hoå rêët chuá troång túái caác mön hònh thaânh vaâ phaát triïín caác nùng lûåc chung, caác kyä nùng cú baãn (àa nùng) coá thïí ûáng vaâo nhiïìu lônh vûåc hoaåt àöång, trong àoá rêët chuá yá túái caác kyä nùng söëng vaâ caác kyä nùng xaä höåi, àïí phaát triïín ngûúâi. Àoá laâ caác mön hoåc huêën luyïån cho hoåc sinh coá tû duy maåch laåc, khaã nùng biïíu àaåt thöng tin. Àöìng thúâi rêët chuá yá hònh thaânh hïå thöëng thaái àöå cuãa con ngûúâi vúái möi trûúâng söëng, con ngûúâi vúái xaä höåi, vaâ àùåc biïåt thaái àöå àöëi vúái baãn thên, trong àoá rêët chuá yá giaáo duåc loâng tûå tin, tûå lyá giaãi caác vêën àïì cuãa àúâi söëng, khaã nùng thñch nghi vúái xaä höåi àûúåc chuá yá giaáo duåc nhû nùng lûåc saáng taåo trong cuöåc söëng. Caác hïå thöëng thaái àöå naây chñnh laâ nhên caách vúái nghôa heåp laâ àaåo àûác. Muåc tiïu cuöëi cuâng cuãa giaáo duåc thúâi nay, noái möåt caách hïët sûác ngùæn goån, laâ àaåo àûác vaâ tay nghïì. Thúâi àaåi thöng tin, kinh tïë tri thûác taåo ra nhûäng biïën àöíi rêët sêu sùæc vaâ nhanh choáng (àöi khi ngûúâi ta noái thúâi àaåi cuãa töëc àöå, vaâ caã cûúâng àöå nûäa), cho nïn giaáo duåc - àaâo taåo phaãi nhùçm muåc tiïu phaát triïín toaân diïån con ngûúâi möåt caách bïìn vûäng (noái vùæn tùæt laâ phaát triïín ngûúâi bïìn vûäng). Vò vêåy úã möåt söë nûúác àaä bùæt àêìu daåy tûúng lai hoåc, nhû kïë hoaåch tûúng lai, àõa lyá tûúng lai, xaä höåi tûúng lai, àiïìu khiïín hoåc, phên tñch giaá trõ, v.v.. Nhiïìu nûúác rêët chuá yá túái viïåc tùng cûúâng cho hoåc sinh nùng lûåc giao tiïëp, kïí caã nùng lûåc giao
  • 21. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 20 lûu vúái nûúác ngoaâi. Trong cöng viïåc chñnh cuãa nïìn giaáo duåc Myä hiïån nay, theo trònh bêìy cuãa öng böå trûúãng giaáo duåc Myä, coá möåt cöng viïåc laâ laâm sao àïí hoåc sinh, sinh viïn phaãi biïët ñt nhêët möåt ngoaåi ngûä (khêíu hiïåu cuãa hoå laâ "Tiïëng Anh + möåt ngoai ngûä") vaâ hoåc têåp tòm hiïíu caác nïìn vùn hoáa cuãa caác nûúác khaác (Ri-saác Ri-lêy. Baâi àaä dêîn úã trïn). Trong thêåp kyã vûâa qua UNESCO rêët chuá yá khuyïën caáo caác nûúác phaãi àùåc biïåt quan têm àïën giaáo duåc quöëc tïë (giaáo duåc hoâa bònh, hûäu nghõ, húåp taác...), giaáo duåc vùn hoáa khoan dung (lêëy nùm 1995 laâ nùm khoan dung), vùn hoáa hoâa bònh (lêëy nùm 2000 laâ nùm vùn hoáa hoâa bònh), àïì cao tû tûúãng cuâng coi troång têët caã caác nïìn vùn hoáa, vùn minh cuãa caác dên töåc (nùm 2001 seä töí chûác cuöåc gùåp gúä cuãa caác nïìn vùn hoáa), v.v.. Nïìn giaáo duåc nûúác nhaâ àang phêën àêëu tùng cûúâng giaáo duåc truyïìn thöëng dên töåc, giûä gòn vaâ phaát huy baãn sùæc dên töåc àïí töìn taåi trong thïë giúái toaân cêìu hoáa àêìy caånh tranh vaâ thaách thûác. Nhû vêåy laâ cuâng vúái tùng cûúâng giaáo duåc kyä thuêåt, phöí cêåp cöng nghïå, chuá troång tin hoåc, trong thúâi àaåi thöng tin vaâ kinh tïë tri thûác hïët sûác coi troång giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn, laâm phong phuá thïm vùn hoáa chung cuãa nhên loaåi, baão vïå loaâi ngûúâi ài liïìn vúái giûä gòn àöåc lêåp dên töåc, àêëu tranh vaâ húåp taác trïn cú súã möîi ngûúâi àûúåc tûå do phaát triïín laâ àiïìu kiïån cho ngûúâi khaác àûúåc tûå do phaát triïín, nhû Caác Maác vaâ Ùngghen àaä viïët trong Tuyïn ngön cuãa Àaãng Cöång saãn (1848). Nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi vaâ taåo àiïìu kiïån cho con ngûúâi phaát triïín, coi troång caá tñnh vaâ baãn lônh, phaát huy tiïìm nùng cûåc kyâ phong phuá cuãa con ngûúâi. Ngaây nay ngûúâi ta chuá yá daåy caác tri thûác tiïìm êín bïn caånh caác tri thûác hïå thöëng cöí àiïín; giaáo duåc úã caác nûúác bùæt àêìu coá nïìn kinh tïë múái naây laåi noái nhiïìu àïën trûåc giaác bïn caånh yá thûác vaâ tûå yá thûác; rêët chuá yá giaáo duåc àêìu oác phï phaán bïn caånh reân luyïån khaã nùng thñch nghi vaâ oác saáng taåo. 4. Tiïëp tuåc àöíi múái, chêën hûng sûå nghiïåp giaáo duåc-àaâo taåo nûúác nhaâ Nhûäng àiïìu trònh bêìy úã trïn àïìu giuáp chuáng ta suy nghô vïì phûúng hûúáng vaâ caách àöíi múái chêën hûng giaáo duåc nûúác nhaâ, tuy chuáng ta múái bùæt àêìu tiïëp cêån vúái nïìn kinh tïë tri thûác: - Tiïëp tuåc àöíi múái tû duy giaáo duåc.... - Xem xeát laåi muåc tiïu giaáo duåc, trïn cú súã àoá biïn soaån laåi chûúng trònh saách giaáo khoa. Chuá troång giaáo duåc àaåo àûác, chñnh trõ, tû tûúãng, giaáo duåc truyïìn thöëng dên töåc...
  • 22. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 21 Ta haäy xem trònh àöå kinh tïë hiïån nay cuãa chuáng ta theo caách phên loaåi trong baãng trònh bêìy dûúái àêy, àïí vêån duång vaâo giaáo duåc vaâ àaâo taåo. Nhûäng àùåc trûng chuã yïëu cuãa 3 giai àoaån kinh tïë I II IIITT Caác àùåc trûng Kinh tïë sûác ngûúâi Kinh tïë taâi nguyïn Kinh tïë tri thûác 1 Têìm quan troång cuãa nghiïn cûáu khoa hoåc nhoã lín rêët lúán 2 Tyã lïå kinh phñ daânh cho nghiïn cûáu khoa hoåc trïn GDP dûúái 0,3% 1-2% trïn 3% 3 Tyã lïå àoáng goáp cuãa KH&CN cho tùng trûúãng kinh tïë dûúái 10% trïn 40% trïn 80% 4 Têìm quan troång cuãa giaáo duåc nhoã lín rêët lúán 5 Tyã lïå kinh phñ daânh cho giaáo duåc trïn GDP dûúái 1% 2-3% 6-8% 6 Bònh quên trònh àöå vùn hoáa Tyã lïå muâ chûä cao trung hoåc trung hoåc chuyïn nghiïåp 7 Kïët cêëu cöng nghïå: - Cöng nghïå thöng tin - 3-5% gêìn 15% - Cöng nghïå sinh hoåc - 2% gêìn 10% - Cöng nghïå nùng lûúång taái sinh vaâ nùng lûúång múái - 2% gêìn 10% - Cöng nghïå biïín - 2% gêìn 10%
  • 23. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 22 - Cöng nghïå saåch - 1% gêìn 5% - Cöng nghïå vêåt liïåu múái - 1% gêìn 5% - Cöng nghïå khöng gian - - gêìn 5% - Cöng nghïå mïìm - - gêìn 5% 8 Kïët cêëu sûác lao àöång - Nöng nghiïåp - Cöng nghiïåp - Cöng nghïå cao trªn 50% 15-20% - 10-20% trïn 30% 10 -15% dûúái 10% dûúái 20% trïn 40% 9 Tuöíi thoå 36 60 -70 trïn 70 10 Tyã lïå tùng dên söë cao thêëp rêët thêëp 11 Mûác àöå àö thõ hoáa 25% 70% haå thêëp dûúái 70% 12 Vai troâ cuãa truyïìn thöng khöng lúán lín rêët lúán 13 Trònh àöå töí chûác xaä höåi àún giaãn phûác taåp rêët phûác taåp 14 Mûác àöå toaân cêìu hoáa kinh tïë thïë giúái Thêëp khaá cao rêët cao Nguöìn: Ngö Quáy Tuâng. Kinh tïë tri thûác, NXB KHKT Bùæc Kinh, 1998. (Trñch theo saách àaä dêîn do GS. VS. Àùång Hûäu chuã biïn). Xeát qua biïíu naây, ûáng vaâo tònh hònh nûúác ta, coá thïí thêëy (I - Kinh tïë sûác ngûúâi; II - Kinh tïë taâi nguyïn; III - Kinh tïë tri thûác). 1. Têìm quan troång cuãa NCKH àang úã mûác I vaâ II: giûäa "nhoã" vaâ "lúán"; 2. Kinh phñ daânh cho NCKH/GDP ta múái àûúåc 2%: giûäa mûác I vaâ II; 3. Tyã lïå àoáng goáp cuãa KH&CN cho tùng trûúãng kinh tïë: riïng trong nöng nghiïåp - 30%, úã giûäa I vaâ II; 4. Têìm quan troång cuãa giaáo duåc: lúán vaâ rêët lúán - úã mûác II vaâ III;
  • 24. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 23 5. Ngên saách giaáo duåc / GDP: dûúái 3% - giûäa I vaâ II; 6. Bònh quên trònh àöå vùn hoáa: lúáp 7 - lúáp 8 - giûäa II vaâ III; 8. Kïët cêëu lao àöång: nöng nghiïåp trïn 50% - úã mûác I; 9. Tuöíi thoå: 68t - mûác II; 10. Tyã lïå tùng dên söë: 1,7% - thêëp, úã mûác II; 11. Mûác àöå àö thõ hoáa: khoaãng 25% - mûác I; 12. Vai troâ cuãa truyïìn thöng: lúán - mûác II; (coân muåc 7,13,14 - chuáng töi chûa coá cùn cûá àïí xïëp loaåi). Nhû vêåy laâ, nïìn kinh tïë úã nûúác ta bêy giúâ chuã yïëu vêîn coân laâ nïìn kinh tïë sûác ngûúâi vúái möåt söë yïëu töë cuãa nïìn kinh tïë tri thûác. Nhûng trong tûúng lai khöng xa chùæc chùæn seä súám tham gia vaâo nïìn kinh tïë naây coá thïí qua thõ trûúâng lao àöång hay thûúng maåi quöëc tïë, v.v.. Chiïën lûúåc giaáo duåc - àaâo taåo phaát triïín con ngûúâi cuãa chuáng ta phaãi àaáp ûáng yïu cêìu cuãa caã ba nïìn kinh tïë: kinh tïë lao àöång, kinh tïë taâi nguyïn vaâ kinh tïë tri thûác. Chuáng töi rêët quan têm àïën nhûäng àùåc trûng cuãa ba nïìn kinh tïë naây vúái yá tûúãng chung laâ phaát triïín giaáo duåc nhùçm phaát triïín con ngûúâi àïí aáp saát phuåc vuå caác muåc tiïu phaát triïín xaä höåi - kinh tïë. úã àêy chuáng töi àïì xuêët möåt söë biïån phaáp chiïën lûúåc chêën hûng vaâ phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo phuåc vuå CNH, HÀH. Muöën thûåc hiïån àûúåc sûå phaát triïín toaân diïån con ngûúâi ài vaâo CNH, HÀH, chuáng ta coi troång caã giaáo duåc nhaâ trûúâng lêîn giaáo duåc gia àònh vaâ xaä höåi. úã àêy trûúác hïët noái àïën giaáo duåc nhaâ trûúâng trong hïå thöëng giaáo duåc quöëc dên theo muåc tiïu chiïën lûúåc vaâ caác tû tûúãng chiïën lûúåc chó àaåo sûå phaát triïín nïìn giaáo duåc nûúác nhaâ ài vaâo thïë kyã XXI àaä ghi trong Nghõ quyïët Höåi nghõ Ban chêëp haânh Trung ûúng lêìn thûá hai (Khoáa VIII). Ài vaâo biïån phaáp chiïën lûúåc, trong thúâi gian túái, theo chuáng töi nghô, chuáng ta phaãi laâm mêëy viïåc sau àêy: + Chuêín hoáa. Tûâ möåt nûúác nöng nghiïåp laåc hêåu, keám phaát triïín, ngheâo naân, tuyïåt àaåi àa söë dên cû muâ chûä, laåi phaát triïín giaáo duåc trong nhûäng àiïìu kiïån hïët sûác khoá khùn khi coá chiïën tranh... chuáng ta àaä laâm moåi caách, ài bùçng moåi con àûúâng - ngûúâi biïët chûä daåy ngûúâi khöng biïët chûä, lúáp sû phaåm "göëc àa", "göëc mñt", lêëy gaåch laâm phêën, lêëy sên laâm baân, v.v.. Chuáng ta àaä àûa caã möåt dên töåc
  • 25. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 24 muâ chûä àïën chöî biïët chûä, dên trñ ngaây möåt cao, nhên lûåc ngaây caâng coá vùn hoáa, trònh àöå khoa hoåc - cöng nghïå àûúåc nêng cao dêìn. Bêy giúâ chuáng ta àaä coá möåt hïå thöëng giaáo duåc tûúng àöëi hoaân chónh - möåt nïìn quöëc hoåc nhên dên, àuã sûác àïí chuêín hoáa têët caã caác trûúâng, hoaåt àöång daåy vaâ hoåc, caác phûúng tiïån giaáo duåc - àaâo taåo nhùçm vaâo muåc tiïu giaáo duåc. Moåi thûá tûâng bûúác, tûâng phêìn, tûâ thêìy giaáo, chûúng trònh, saách giaáo khoa... àïën lúáp hoåc, trûúâng hoåc, baân ghïë vaâ nhêët laâ trònh àöå phaãi àaåt àûúåc sau möåt cêëp hoåc, bêåc hoåc, thiïët bõ daåy hoåc..., àïìu phaãi àaåt chuêín, luác àêìu àaåt chuêín quöëc gia vaâ dêìn dêìn àïën chuêín quöëc tïë. Chuêín hoáa laâ tiïu chuêín cuãa cöng nghiïåp hoáa, vùn minh, hiïån àaåi. Chuêín hoáa nhaâ trûúâng theo hûúáng giaáo duåc phaát triïín toaân diïån ngûúâi vaâ phaát triïín ngûúâi bïìn vûäng. + Hiïån àaåi hoáa. Trûúác hïët nöåi dung giaáo duåc, chûúng trònh, saách giaáo khoa phaãi hiïån àaåi hoáa (àùåc biïåt chuá yá caác mön quöëc ngûä, quöëc sûã, quöëc vùn cuâng caác mön cöng cuå nhû toaán, tin hoåc, ngoaåi ngûä vaâ caác mön thúâi sûå toaân cêìu - baão vïå möi trûúâng, giaáo duåc dên söë, chöëng bïånh thïë kyã...) vaâ cuâng vúái àoá laâ cú súã vêåt chêët, thiïët bõ daåy hoåc. Àùåc biïåt quan troång laâ ngûúâi daåy phaãi coá tinh thêìn hiïån àaåi hoáa. Phûúng phaáp daåy hoåc, saách giaáo khoa phaãi hiïån àaåi hoáa. Ngaây nay, nhiïìu nûúác, nhû àaä trònh bêìy úã trïn, coi caá thïí hoáa phûúng phaáp daåy vaâ hoåc vaâ phûúng phaáp "giaãi quyïët vêën àïì" laâ hûúáng chuã yïëu hiïån àaåi hoáa giaáo hoåc phaáp böå mön theo nguyïn lyá giaáo duåc, nhùçm thûác tónh töëi àa tiïìm nùng cuãa ngûúâi hoåc vaâ hònh thaânh úã ngûúâi hoåc khaã nùng thñch nghi töët nhêët, nhanh nhêët, tinh thêìn phï phaán khaách quan, khoa hoåc, tû duy saáng taåo vaâ coá phûúng phaáp tûå hoåc suöët àúâi. Ngaây nay noái àïën hiïån àaåi hoáa giaáo duåc khöng thïí khöng noái túái tin hoåc hoáa, sûã duång In-teác-neát. + Dên chuã hoáa. Cêìn phên biïåt ba khaái niïåm: dên chuã hoáa giaáo duåc, dên chuã hoáa nhaâ trûúâng, dên chuã hoáa quaãn lyá giaáo duåc. Dên chuã hoáa giaáo duåc trûúác hïët thïí hiïån úã chuã trûúng giaáo duåc cho moåi ngûúâi, xoáa muâ chûä, tûâng bûúác phöí cêåp giaáo duåc tûâ thêëp lïn cao, àem laåi chûä nghôa, trñ tuïå cho moåi ngûúâi dên. Moåi ngûúâi dên coá quyïìn bònh àùèng trûúác giaáo duåc: moåi ngûúâi àïìu àûúåc ài hoåc - àoá laâ möåt quyïìn cú baãn cuãa con ngûúâi. Dên chuã hoáa giaáo duåc ài liïìn vúái cöng bùçng xaä höåi trong giaáo duåc. Laâm cho trûúâng hoåc thûåc sûå laâ cuãa dên. Ngûúâi dên coá traách nhiïåm vaâ quyïìn haån goáp yá kiïën xêy dûång, canh tên, caãi caách nöåi dung, chûúng trònh hoåc, saách giaáo khoa, kïë hoaåch daåy hoåc, nhêët laâ muåc tiïu àaâo taåo, vaâ têët nhiïn caã viïåc triïín khai
  • 26. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 25 thûåc hiïån daåy vaâ hoåc. Àêy chñnh laâ möåt nöåi dung cuãa chuã trûúng thûåc hiïån dên chuã úã cú súã (nhaâ trûúâng). Coân dên chuã hoáa quaãn lyá giaáo duåc trûúác hïët laâ chöëng quan liïu, phiïìn haâ, tham nhuäng trong ngaânh giaáo duåc, laâ cöng minh, cöng khai, cöng bùçng trong thûåc hiïån caác chñnh saách, chïë àöå vaâ moåi hoaåt àöång trong nhaâ trûúâng, trong ngaânh giaáo duåc, nhêët laâ àöëi vúái caác khoaãn thu- chi vaâ thi. Dên chuã hoáa quaãn lyá giaáo duåc coân thïí hiïån úã yá thûác tön troång caác töí chûác chñnh trõ cuãa giaáo giúái, cuãa ngûúâi hoåc vaâ cú chïë phöëi húåp giûäa chñnh quyïìn vaâ caác töí chûác. Têët caã nhùçm baão àaãm chêët lûúång giaáo duåc, muåc tiïu giaáo duåc. Dên chuã hoáa laâ tinh thêìn cöët yïëu cuãa thúâi àaåi ngaây nay. + Xaä höåi hoáa giaáo duåc*. Sûå nghiïåp giaáo duåc khöng phaãi chó laâ cuãa Nhaâ nûúác maâ laâ cuãa toaân xaä höåi: moåi ngûúâi cuâng laâm giaáo duåc, Nhaâ nûúác vaâ xaä höåi, trung ûúng vaâ àõa phûúng cuâng laâm giaáo duåc, taåo nïn möåt cao traâo hoåc têåp trong toaân dên. Xaä höåi hoáa giaáo duåc laâ möåt trong nhûäng con àûúâng thûåc hiïån dên chuã hoáa giaáo duåc. Xaä höåi hoáa giaáo duåc trûúác hïët nêng cao traách nhiïåm cuãa moåi ngûúâi àöëi vúái giaáo duåc thïë hïå treã, thûåc hiïån theo cú chïë àaåi höåi giaáo duåc tûâng àõa phûúng, taåo nïn möåt möi trûúâng giaáo duåc thöëng nhêët töët àeåp cuãa caã xaä höåi, gia àònh, nhaâ trûúâng: àöång viïn tinh thêìn vaâ vêåt chêët, taåo thïm àöång lûåc cho ngûúâi daåy; khen thûúãng hoåc sinh gioãi, nhêët laâ àöëi vúái caác em ngheâo hoåc gioãi, giuáp àúä caác em khoá khùn, khuyïën khñch caác em chùm hoåc. Xaä höåi hoáa giaáo duåc cuäng tùng thïm nguöìn lûåc khaác, nhêët laâ nguöìn lûåc taâi chñnh cho giaáo duåc. Xaä höåi hoáa giaáo duåc gùæn liïìn vúái àa daång hoáa caác nguöìn lûåc cho giaáo duåc. + Àa daång hoáa caác hònh thûác trûúâng lúáp. Phûúng thûác àa daång hoáa trong giaáo duåc gùæn liïìn vúái xaä höåi hoáa; noá cuäng gùæn liïìn vúái dên chuã hoáa giaáo duåc. Caác trûúâng, lúáp, trung têm giaáo duåc khöng phaãi chó dûúái daång cöng lêåp, maâ coân coá trûúâng, trung têm, lúáp dên lêåp vaâ tû thuåc. Àa daång hoáa caác loaåi hònh trûúâng lúáp, trïn cú súã muåc tiïu àaâo taåo, nöåi dung giaáo duåc, chuêín kiïën thûác àïìu thöëng nhêët cho têët caã caác loaåi hònh trûúâng. Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo thûåc hiïån quaãn lyá Nhaâ nûúác thöëng nhêët toaân hïå thöëng giaáo duåc quöëc dên, trong àoá coá caã caác trûúâng, ngoaâi cöng lêåp cuäng nhû àöëi vúái caác trûúâng cöng lêåp theo Luêåt Giaáo duåc. (Viïët theo Phaåm Minh Haåc. "Giaáo duåc Viïåt Nam trûúác ngûúäng cûãa thïë kyã XXI", NXB Chñnh trõ Quöëc gia, Haâ Nöåi, 1999, tr. 328-332)./.
  • 27. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 26 1 úãã ta coá trûúâng àaåi hoåc coá khoaãng 10.000 sinh viïn, coá 100 maáy tñnh. Theo àöìng chñ Giaám àöëc Súã GD-ÀT möåt thaânh phöë múái (6/2000) cho töi biïët trung bònh trong caác trûúâng cuãa thaânh phöë naây laâ 2000 hoåc sinh/1 maáy. * Xem Phaåm Minh Haåc (chuã biïn): Xaä höåi hoáa giaáo duåc, NXB. Giaáo duåc, Haâ Nöåi, 1995.
  • 28. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 27 VAI TROÂ CUÃA KHOA HOÅC CÚ BAÃN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC GS. VS. NGUYÏÎN VÙN ÀAÅO Giaám àöëc Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi. I. Múã àêìu Cuöåc caách maång khoa hoåc vaâ cöng nghïå hiïån àaåi vúái nhûäng bûúác tiïën khöíng löì: "möåt ngaây bùçng hai mûúi nùm" àang taác àöång toaân diïån àïën moåi nïìn kinh tïë, moåi chïë àöå xaä höåi trïn phaåm vi toaân cêìu. Cuöåc àua tranh giûäa caác quöëc gia trïn mùåt trêån kinh tïë àang diïîn ra rêët quyïët liïåt. Möåt xaä höåi thöng tin, möåt nïìn kinh tïë tri thûác àaä bùæt àêìu hònh thaânh. Àoá laâ möåt nïìn kinh tïë maâ saãn xuêët, dõch vuå dûåa chuã yïëu vaâo tri thûác vaâ cöng nghïå, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin. Hiïån nay caác quöëc gia àang phaãi àöëi mùåt vúái ba thaách thûác lúán sau àêy: 1. Xu thïë toaân cêìu hoaá vúái thûúng maåi tûå do gêy khoá khùn cho viïåc baão höå saãn xuêët trong nûúác. 2. Nhûäng àoâi hoãi ngaây möåt tùng àöëi vúái viïåc baão vïå möi trûúâng, "phaát triïín bïìn vûäng" àïí duy trò sûå cên bùçng sinh thaái trong àiïìu kiïån tùng dên söë, àoâi hoãi ngaây caâng tùng vïì lûúng thûåc, nùng lûúång vaâ nûúác. 3. Sûå hònh thaânh cuãa möåt xaä höåi thöng tin, möåt nïìn kinh tïë tri thûác àang taác àöång maånh meä àïën löëi söëng vaâ viïåc laâm cuãa ngûúâi dên; àang thay àöíi phûúng thûác hoaåt àöång cuãa caác cöng ty vaâ Chñnh phuã vaâ àang àûa laåi möåt nïìn vùn hoaá múái trong möåt thïë giúái tûåa nhû möåt ngöi laâng toaân cêìu coá möëi quan hïå gêìn guäi, àan xen vúái nhau. Khoa hoåc vaâ cöng nghïå seä àoáng möåt vai troâ quan troång trong viïåc vûúåt qua nhûäng thaách thûác naây.
  • 29. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 28 Cöng nghïå àûúåc xem laâ yïëu töë quan troång nhêët trong viïåc caånh tranh ngaây caâng tùng trong saãn xuêët. Ngaây nay, chòa khoaá cuãa sûå tiïën böå trong thïë giúái thûúng maåi laâ àêìu tû liïn tuåc cho nghiïn cûáu vaâ phaát triïín (R & D) vaâ àûa ra àûúåc nhûäng saãn phêím vaâ cöng nghïå múái nhanh hún ngûúâi khaác. Ngoaâi ra, vò kiïën thûác vïì khoa hoåc vaâ cöng nghïå laâ quan troång trong viïåc hònh thaânh caác chñnh saách nhùçm àaáp ûáng nhûäng yïu cêìu cuãa möåt xaä höåi àa daång, thöng tin khoa hoåc vaâ cöng nghïå laâ àùåc biïåt cêìn thiïët cho quaá trònh ra caác quyïët àõnh trong laänh àaåo vaâ quaãn lyá kinh tïë, xaä höåi. Nhêån thûác àûúåc têìm quan troång cuãa khoa hoåc vaâ cöng nghïå, caác quöëc gia àaä vaåch ra chñnh saách khoa hoåc vaâ cöng nghïå theo caác hûúáng sau àêy: 1. Chñnh phuã àoáng möåt vai troâ quan troång vaâ tñch cûåc hún trong viïåc phaát triïín khoa hoåc vaâ cöng nghïå. 2. Ngaây caâng nhêën maånh àïën nghiïn cûáu cú baãn. Caác nhaâ khoa hoåc vaâ giaáo duåc gùæn nhiïìu hún vúái saãn xuêët trong cöng taác nghiïn cûáu vaâ àaâo taåo nguöìn nhên lûåc. Khoaãng caách giûäa khoa hoåc cú baãn, khoa hoåc ûáng duång vaâ saãn xuêët, ngaây caâng ruát ngùæn vúái xu hûúáng khoa hoåc hoaá cöng nghïå vaâ cöng nghïå hoaá khoa hoåc. 3. Viïåc coi troång quyïìn súã hûäu trñ tuïå àang giuáp cho viïåc baão höå caác phaát minh vaâ khuyïën khñch sûå caånh tranh cuãa caác ngaânh saãn xuêët cöng nghïå cao. 4. Sûå húåp taác quöëc tïë àang àûúåc phaát triïín maånh trong böëi caãnh höåi nhêåp vaâ caånh tranh. Trong nhûäng bûúác ài ban àêìu cuãa quaá trònh phaát triïín kinh tïë cuãa caác nûúác ngheâo, têët yïëu phaãi vay vöën vaâ nhêåp cöng nghïå cuãa caác nûúác giaâu, caác nûúác coá nïìn cöng nghïå hiïån àaåi. Röìi tiïën túái phaãi àaâo taåo nhên lûåc, nhên taâi àïí phaát triïín cöng nghïå úã trong nûúác, kïët húåp vúái viïåc nhêåp cöng nghïå tûâ bïn ngoaâi, laâm ra caác saãn phêím coá chêët lûúång cao vaâ coá khaã nùng caånh tranh trïn thõ trûúâng thïë giúái vaâ khu vûåc. Àïí coá thïí nhêåp cöng nghïå coá hiïåu quaã vaâ sûã duång chuáng möåt caách saáng taåo, nhêët laâ àïí coá thïí phaát triïín cöng nghïå úã trong nûúác úã trònh àöå cao, nhêët thiïët phaãi coá möåt àöåi nguä caán böå àuã maånh vïì
  • 30. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 29 khoa hoåc ûáng duång vaâ khoa hoåc cú baãn - nïìn taãng cuãa caác khoa hoåc ûáng duång. Caác nûúác àaä phaát triïín úã Têy Êu, Myä, Nhêåt Baãn, caác "con röìng múái" cuãa Chêu aá àïìu laâ nhûäng nûúác àaä biïët sûã duång khoa hoåc nhû möåt àöång lûåc quan troång àïí phaát triïín kinh tïë - xaä höåi. Tûâ àêìu thêåp kyã 60 cuãa thïë kyã XX, Myä àaä nhêån àõnh: "Trong cuöåc caånh tranh giûäa chuã nghôa tû baãn vaâ chuã nghôa xaä höåi, sûå thaânh cöng hoùåc thêët baåi seä quyïët àõnh úã caác trûúâng àaåi hoåc Myä. Àêy laâ möåt trong nhûäng mùåt trêån chñnh, àaãm baão sûác maånh vaâ khaã nùng àûáng vûäng cuãa möåt quöëc gia...". Ngay tûâ thúâi àoá Myä àaä tùng gêëp àöi mûác àöå àêìu tû vaâ quy mö phaát triïín giaáo duåc, trúã thaânh nûúác àûáng àêìu thïë giúái vïì söë lûúång sinh viïn trïn 1000 ngûúâi dên úã lûáa tuöíi 20-24 (55 sinh viïn/1000 dên), trong khi Liïn Xö xïëp thûá 25 (21 sinh viïn/1000 dên). Haâng nùm Myä àêìu tû cho nghiïn cûáu cú baãn laâ 15 tyã USD, trong khi àoá Liïn Xö (cuä) chó chi coá 2 tyã ruáp. Gêìn àêy, nhùçm giûä lêëy võ trñ àûáng àêìu thïë giúái vïì cöng nghïå cao cêëp, Myä àaä quyïët àõnh tùng mûác àêìu tû haâng nùm cho caác nghiïn cûáu cú baãn àïën 30 tyã USD, chiïëm 15,5% töíng ngên saách nghiïn cûáu cuãa Myä. Nhêåt Baãn àaä qua thúâi kyâ nhêåp cöng nghïå cuãa Myä laâ chuã yïëu. Tûâ 1990 Nhêåt àaä àêìu tû rêët lúán cho caác nghiïn cûáu cú baãn vúái ngên saách haâng nùm vaâo khoaãng 30 tyã USD, chiïëm 12,3% ngên saách cho nghiïn cûáu vaâ tûå taåo lêëy cöng nghïå Nhêåt Baãn. Sûå phaát triïín thêìn kyâ cuãa Nhêåt Baãn bùæt nguöìn tûâ nhêån thûác sêu sùæc vïì vai troâ cuãa khoa hoåc - cöng nghïå trong sûå nghiïåp xêy dûång àêët nûúác. Ngay tûâ thúâi Minh trõ 1870, Nhêåt hoaâng àaä lêëy 5 lúâi thïì laâm möåt phêìn cuãa hiïën phaáp Nhêåt. Möåt trong 5 lúâi thïì àoá laâ: "Kiïën thûác seä àûúåc tòm kiïëm, giaânh giêåt lêëy tûâ moåi nguöìn, bùçng moåi phûúng tiïån maâ chuáng ta coá, àïí phuång sûå cho sûå vô àaåi vaâ an ninh cuãa nûúác Nhêåt". Hiïån nay Nhêåt Baãn àang tñch cûåc chuêín bõ cho "cuöåc chaåy àua chêët xaám" seä diïîn ra aác liïåt trong thïë kyã XXI. Tûâ 1997 - 2000, söë lûúång tiïën sô àûúåc àaâo taåo tùng 2 lêìn. Nûúác Àûác haâng nùm daânh 21,1% ngên saách nghiïn cûáu cho nghiïn cûáu cú baãn. Tyã lïå ngên saách chi cho 3 lônh vûåc: nghiïn cûáu cú baãn, nghiïn cûáu ûáng duång vaâ triïín khai cöng nghïå úã möåt söë nûúác nhû sau: Nhêåt: 14/25/61
  • 31. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 30 Àaâi Loan: 14/28/58 Phaáp: 21/31/48 Myä: 17/23/60 Viïåt Nam: ûúác tñnh 10/40/45. Cöng bùçng maâ noái, Viïåt Nam ta thuöåc vaâo nhûäng nûúác tiïn tiïën nhêët vïì nhêån thûác vai troâ cuãa khoa hoåc vaâ cöng nghïå. Tûâ lêu ta àaä coi caách maång khoa hoåc vaâ kyä thuêåt laâ then chöët, nay laåi nhêën maånh: phaát triïín vùn hoaá, khoa hoåc, giaáo duåc laâ quöëc saách haâng àêìu... Song àiïìu àaáng lûu yá laâ: úã ta giûäa nhêån thûác vaâ thûåc thi coân coá möåt khoaãng caách quaá xa. Do vêåy nïìn giaáo duåc vaâ khoa hoåc cuãa ta àang àûáng trûúác nguy cú bõ tuåt hêåu. Khöng phaát triïín àûúåc khoa hoåc vaâ giaáo duåc thò dên töåc ta seä bõ chòm àùæm trong ngheâo naân, laåc hêåu vaâ seä mêët luön caã àöåc lêåp, tûå do. úã àêy, tinh thêìn lúâi kïu goåi cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh gêìn 60 nùm vïì trûúác vêîn coân nguyïn giaá trõ cuãa noá: "Muöën giûä vûäng nïìn àöåc lêåp, muöën laâm cho dên giaâu, nûúác maånh, moåi ngûúâi Viïåt Nam phaãi coá kiïën thûác múái àïí coá thïí tham gia vaâo cöng cuöåc xêy dûång nûúác nhaâ..." Ngaây nay "kiïën thûác" laâ khoa hoåc vaâ cöng nghïå. "Kiïën thûác" cuäng laâ giaáo duåc vaâ àaâo taåo. II. Vai troâ cuãa caác ngaânh khoa hoåc cú baãn úã nûúác ta Khoa hoåc cú baãn (caác lônh vûåc cuãa khoa hoåc tûå nhiïn cuäng nhû cuãa khoa hoåc xaä höåi) laâ möåt giaá trõ vùn hoaá - vûâa laâ muåc tiïu, vûâa laâ àöång lûåc phaát triïín xaä höåi. Noá thuöåc phaåm truâ kiïën truác thûúång têìng, thuöåc vïì caác hònh thaái yá thûác xaä höåi. Song, trong nïìn kinh tïë tri thûác noá cuäng laâ möåt yïëu töë quan troång cuãa lûåc lûúång saãn xuêët, hay röång hún cuãa phûúng thûác saãn xuêët. Sûå phaát triïín caác ngaânh khoa hoåc cú baãn úã nûúác ta laâ rêët cêìn thiïët vò chuáng laâ nïìn taãng cho caác nghiïn cûáu ûáng duång vaâ nïìn taãng cho viïåc tiïëp thu caác cöng nghïå nhêåp ngoaåi. Caác nghiïn cûáu cú baãn phaãi àûúåc choån loåc, coá àõnh hûúáng. Àöëi vúái möåt nûúác àang phaát triïín nhû nûúác ta thò nhûäng nghiïn cûáu ûáng duång vaâ triïín khai ra saãn xuêët àûúng nhiïn laâ nhûäng vêën àïì quan troång haâng àêìu. Song àiïìu àoá khöng coá yá nghôa laâ ta coá thïí boã qua caác nghiïn cûáu cú baãn - nhêët laâ nghiïn cûáu cú baãn àõnh hûúáng - vaâ chó döëc sûác vaâo phaát triïín cöng nghïå, búãi nhûäng lyá leä chuã yïëu sau àêy:
  • 32. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 31 1. Khöng thïí tiïën haânh nghiïn cûáu ûáng duång hoùåc nhêåp cöng nghïå chó dûåa trïn nhûäng kïët quaã nghiïn cûáu cú baãn cuãa nûúác ngoaâi. Nïn lûu yá rùçng, nhûäng cöng nghïå maâ nûúác ngoaâi trao cho ta chuã yïëu laâ nhûäng cöng nghïå cuãa ngaây höm qua, may mùæn lùæm múái àûúåc möåt ñt cöng nghïå cuãa ngaây höm nay. Sau àoá cöng nghïå seä àöíi múái vaâ ta laåi bõ tuåt hêåu, khöng thïí naâo àuöíi kõp hoå àûúåc. Nïëu nhû ta muöën àaåt trònh àöå tiïn tiïën cuãa thïë giúái thò chuáng ta nhêët thiïët phaãi taåo nhûäng àiïìu kiïån àïí phaát triïín caác khoa hoåc cú baãn úã trong nûúác. Öng Abbdus Salam - giaãi thûúãng Nobel vïì Vêåt lyá, Chuã tõch Viïån Haân lêm khoa hoåc Thïë giúái thûá ba àaä phaãi thöët lïn rùçng: "... Khöng coá gò xuác phaåm chuáng ta hún laâ khêíu hiïåu cuãa caác nûúác giaâu vïì möåt "khoa hoåc vûâa têìm" cho caác nûúác thïë giúái thûá ba. Rêët tiïëc rùçng khêíu hiïåu naây àûúåc lùåp laåi nhû con veåt trong caác nûúác chuáng ta möåt caách thiïëu suy nghô, àïí baâo chûäa cho viïåc ngùn caãn sûå phaát triïín cuãa têët caã caác ngaânh khoa hoåc..." Ngoaâi ra, àöång lûåc phaát triïín cuãa khoa hoåc hiïån àaåi rêët maånh. Nhûäng hûúáng khoa hoåc tûúãng chûâng nhû xa xöi böîng chöëc laåi trúã thaânh coá triïín voång. 2. Sûå phaát triïín cuãa caác nhiïåm vuå nghiïn cûáu cú baãn gùæn chùåt vúái triïín voång vaâ khuynh hûúáng cuãa sûå phaát triïín giaáo duåc vaâ àaâo taåo (àaåi hoåc vaâ sau àaåi hoåc), búãi vò caác trûúâng àaåi hoåc phaãi cung cêëp cho sinh viïn nhûäng kiïën thûác cú baãn laâm cú súã cho hoå trong 30 - 40 nùm cöng taác sau àêëy, àöìng thúâi daåy cho hoå caách tûå hoåc vaâ cung cêëp cho hoå nhûäng hiïíu biïët thûåc tiïîn cêìn thiïët cho 5 - 10 nùm àêìu cöng taác. Muöën laâm àûúåc viïåc àoá phaãi coá möåt àöåi nguä thêìy giaáo coá trònh àöå cao vïì khoa hoåc cú baãn. Song àiïìu naây seä khöng thïí thûåc hiïån àûúåc nïëu trong caác trûúâng àaåi hoåc khöng tiïën haânh caác nghiïn cûáu cú baãn. 3. Àiïìu àaáng chuá yá laâ töëc àöå àaâo taåo caán böå coá trònh àöå cao trong lônh vûåc nghiïn cûáu cú baãn thûúâng nhanh hún nhiïìu lônh vûåc nghiïn cûáu khaác. Trong thûåc tiïîn luön coá nhûäng ngûúâi coá nùng khiïëu àùåc biïåt vïì khoa hoåc cú baãn. Chuyïín hoå sang laâm cöng taác nghiïn cûáu ûáng duång hoùåc cöng taác kyä thuêåt seä keám hiïåu quaã. Kinh nghiïåm chûáng toã rùçng, nhûäng ngûúâi úã thúâi sinh viïn àûúåc hoåc qua trûúâng cú baãn vûäng röìi sau àoá laâm caác lônh vûåc ûáng duång laâ nhûäng ngûúâi coá têìm nhòn röång, dïî thñch nghi vúái nhûäng biïën àöíi cuãa
  • 33. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 32 hoaân caãnh hún nhûäng ngûúâi chó àûúåc àaâo taåo theo nhûäng nhiïåm vuå ûáng duång heåp. 4. Nïìn khoa hoåc cuãa ta khöng phaãi laâ möåt hïå cö lêåp, maâ laâ böå phêån hûäu cú cuãa hïå thöëng khoa hoåc thïë giúái. Chuáng ta hoaân toaân coá khaã nùng taåo lêåp cho mònh möåt võ trñ khoa hoåc xûáng àaáng trïn trûúâng quöëc tïë. Trong àiïìu kiïån cuãa thïë giúái hiïån nay, tiïìm lûåc trñ tuïå cuãa möîi nûúác, maâ phêìn quan troång nhêët cuãa noá laâ nhûäng nghiïn cûáu cú baãn, àaä trúã thaânh sûác maånh vêåt chêët cuãa nûúác àoá. III. Thûåc traång cuãa caác ngaânh khoa hoåc cú baãn nûúác ta hiïån nay Sau khi Caách maång thaáng Taám thaânh cöng, sûå nghiïåp giaáo duåc vaâ khoa hoåc úã nûúác ta àaä àûúåc quan têm phaát triïín maånh. Ngay trong nhûäng nùm àêìu khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp, àöåi nguä caán böå khoa hoåc cú baãn àaä coá nhiïìu àoáng goáp tñch cûåc trong cöng taác àaâo taåo caán böå, trong viïåc nghiïn cûáu phuåc vuå quöëc phoâng, trong saãn xuêët cöng nöng nghiïåp, giao thöng vêån taãi... Khi miïìn Bùæc nûúác ta àûúåc hoaân toaân giaãi phoáng, nïìn khoa hoåc cuãa ta noái chung vaâ caác ngaânh khoa hoåc cú baãn noái riïng coá àiïìu kiïån phaát triïín thuêån lúåi. Nhûäng nùm 60 àaä àaánh dêëu sûå ra àúâi cuãa hêìu hïët caác ngaânh khoa hoåc cú baãn úã nûúác ta: Toaán, Lyá, Cú, Hoaá, Sinh, caác ngaânh khoa hoåc traái àêët vaâ biïín v.v... Ngaây nay, chuáng ta àaä coá khoaãng hai ngaân rûúäi tiïën syä vaâ tiïën syä khoa hoåc àang laâm viïåc trong caác lônh vûåc khaác nhau cuãa caác ngaânh khoa hoåc cú baãn. Con söë àoá chûa phaãi laâ nhiïìu so vúái möåt àêët nûúác coá trïn 70 triïåu dên, song cuäng laâ con söë àaáng phêën khúãi vaâ laâ con söë mú ûúác àöëi vúái nhiïìu nûúác àang phaát triïín. Trong nhûäng nùm gêìn àêy, nhûäng nghiïn cûáu cú baãn úã nûúác ta àaä têåp trung trong caác lônh vûåc àiïìu tra töíng húåp caác nguöìn taâi nguyïn vaâ àiïìu kiïån tûå nhiïn cuãa àêët nûúác, phaát triïín caác lyá thuyïët cú baãn trong Toaán hoåc, Vêåt lyá, Cú hoåc, nghiïn cûáu Sinh hoåc, Vêåt liïåu, linh kiïån, sûã duång coá hiïåu quaã caác nguöìn nùng lûúång sùén coá vaâ nghiïn cûáu thùm doâ caác nguöìn nùng lûúång tûå nhiïn, trong viïåc phuåc vuå cho cöng taác quaãn lyá saãn xuêët vaâ trong nhiïìu ngaânh saãn xuêët cöng nöng nghiïåp khaác. Nhúâ coá trònh àöå khoa hoåc cú baãn töët, nhúâ nhûäng nghiïn cûáu cú baãn àûúåc tiïën haânh tûâ nhûäng thêåp kyã 60 àïën nay, chuáng ta àaä nhêåp vaâ caãi tiïën coá kïët quaã nhiïìu kyä thuêåt múái, cöng nghïå múái, trong àoá
  • 34. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 33 nöíi bêåt laâ caác thaânh tûåu trong lônh vûåc nöng nghiïåp (caác loaåi giöëng cêy tröìng, vêåt nuöi) vaâ trong lônh vûåc tin hoåc. Cuäng nhúâ coá trònh àöå nghiïn cûáu cú baãn cao maâ nûúác ta àaä àûúåc biïët àïën trïn möåt söë lônh vûåc khoa hoåc lyá thuyïët nhû Toaán hoåc, Vêåt lyá, Cú hoåc... Coá thïí nïu lïn nhûäng àiïím maånh vaâ yïëu chuã yïëu cuãa àöåi nguä caán böå khoa hoåc cú baãn cuãa ta nhû sau: Nhûäng àiïím maånh: 1. Àûúåc àaâo taåo chñnh qui trong caác trûúâng àaåi hoåc lúán úã caác nûúác. Têåp húåp àûúåc nhiïìu ngûúâi vaâo loaåi gioãi nhêët cuãa àêët nûúác thöng qua caác lúáp chuyïn, caác kyâ thi tuyïín. Coá tû duy trûâu tûúång töët. Súám nùæm bùæt àûúåc caác hûúáng nghiïn cûáu hiïån àaåi cuãa thïë giúái. Àaä àaåt àûúåc möåt söë thaânh tûåu nghiïn cûáu úã trònh àöå cao trïn möåt söë lônh vûåc lyá thuyïët cú baãn: Toaán lyá thuyïët, Vêåt lyá lyá thuyïët, Cú hoåc lyá thuyïët. 2. Àûúåc reân luyïån, trûúãng thaânh trong thûåc tiïîn Viïåt Nam, coá tinh thêìn chõu àûång gian khöí cao, coá tinh thêìn cêìn cuâ lao àöång vaâ quyïët têm cao trong sûå nghiïåp khoa hoåc. Nhûäng àiïím yïëu: 1. Do thiïëu cú súã vêåt chêët, kyä thuêåt, nïn caán böå khoa hoåc cuãa ta yïëu vïì thûåc nghiïåm. Nhûäng caán böå khoa hoåc vaâo loaåi gioãi nhêët cuãa ta hoaåt àöång chuã yïëu trong caác ngaânh lyá thuyïët. 2. Thiïëu sûå gùæn boá mêåt thiïët khoa hoåc vúái àaâo taåo, khoa hoåc vúái saãn xuêët. Thiïëu nhûäng ngûúâi taâi gioãi laâm àûúåc nhiïåm vuå chùæp nöëi khoa hoåc cú baãn vúái thûåc tiïîn. 3. Àöåi nguä caán böå khoa hoåc cú baãn cuãa ta coá tuöíi trung bònh cao (GS: 60, PGS: 56 tuöíi), chûa àaåt túái ngûúäng töëi thiïíu vïì chêët lûúång, söë lûúång, thöng tin, àiïìu kiïån hoaåt àöång vaâ möi trûúâng àïí thûåc sûå àoáng vai troâ àöång lûåc trong phaát triïín kinh tïë vaâ xaä höåi. Àöåi nguä naây àang úã trong nhûäng àiïìu kiïån khoá khùn vïì kinh tïë, àúâi söëng vaâ möi trûúâng hoaåt àöång. Naån thêët thoaát chêët xaám àang diïîn ra khaá phöí biïën, dûúái nhiïìu daång khaác nhau. Hiïån nay ta coân thiïëu nghiïm troång möåt söë yïëu töë töëi cêìn cho phaát triïín khoa hoåc nhû sau:
  • 35. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 34 Vïì caán böå: Àiïìu quan troång bêåc nhêët àaãm baão cho sûå tiïën böå cuãa caác nghiïn cûáu cú baãn laâ phaãi coá nhûäng caán böå khoa hoåc coá taâi, tuöíi àúâi coân treã. Caác nhoám nghiïn cûáu cuãa ta phaát triïín maånh vaâo nhûäng nùm 60 vúái lûåc lûúång caán böå tuöíi àúâi trung bònh laâ 25. Tiïëc rùçng ngaây nay tuöíi àúâi trung bònh cuãa caác nhoám àoá laâ xêëp xó 60 vaâ khöng coá nguöìn böí sung caác lûåc lûúång treã. Khaác vúái caác caán böå nghiïn cûáu ûáng duång, caán böå nghiïn cûáu cú baãn rêët khoá kiïëm àûúåc caác húåp àöìng kinh tïë. Thu nhêåp chuã yïëu cuãa hoå laâ lûúng, coân thêëp, múái chó àaáp ûáng àûúåc 1/3 nhu cêìu. Nhiïìu nhaâ khoa hoåc cuãa ta, trong àoá coá möåt söë ngûúâi coá tïn tuöíi, àaä buöåc phaãi rúâi boã cöng viïåc nghiïn cûáu cuãa mònh àïí ài kiïëm söëng. Chêët xaám úã nûúác ta àang bõ laäng phñ rêët nghiïm troång. Hònh aãnh naây cuãa nghïì nghiïn cûáu khoa hoåc khöng thïí taåo nïn chuát hêëp dêîn naâo àöëi vúái thanh niïn trong viïåc lûåa choån nghïì nghiïåp. Chêët xaám laâ möåt taâi nguyïn quan troång bêåc nhêët cuãa àêët nûúác. Nhûng thûá taâi nguyïn naây chó töìn taåi trong khoaãng thúâi gian nhêët àõnh cuãa möåt àúâi ngûúâi. Khöng sûã duång noá, khöng phaát huy noá, röìi tûå noá cuäng biïën mêët. Àïí coá möåt nhaâ nghiïn cûáu khoa hoåc hoùåc möåt thêìy giaáo àaåi hoåc coá khaã nùng àöåc lêåp nghiïn cûáu, àöåc lêåp giaãng daåy cêìn coá khoaãng thúâi gian trung bònh 12- 15 nùm sau khi hoå töët nghiïåp àaåi hoåc. Lúáp caán böå khoa hoåc vaâ thêìy giaáo chuã chöët úã caác trûúâng àaåi hoåc vaâ viïån nghiïn cûáu hiïån nay àaä úã àöå tuöíi 60, coân tuyïåt àaåi àa söë thanh niïn úã nûúác ta khöng coá yá àõnh ài theo con àûúâng khoa hoåc vaâ giaáo duåc. Vêåy thûã hoãi, 15-20 nùm nûäa lêëy ai maâ giaãng daåy vaâ nghiïn cûáu khoa hoåc? Àêy laâ vêën àïì coá tñnh chêët chiïën lûúåc vaâ rêët cêëp baách! Lï-nin coi caác nhên taâi, trñ thûác laâ nguöìn taâi nguyïn quñ nhêët cuãa xaä höåi, laâ àöång lûåc phaát triïín maånh meä cuãa xaä höåi. Ngay trong nhûäng nùm àêìu sau caách maång, Ngûúâi àaä thaânh lêåp möåt Uyã ban àùåc biïåt lo vïì caãi thiïån àúâi söëng cho caác nhaâ khoa hoåc vaâ àaä quyïët àõnh têåp trung nhên taâi, vêåt lûåc àïí xêy dûång nhûäng viïån nghiïn cûáu cú baãn, chùèng haån Viïån Thuyã khñ àöång hoåc mang tïn Giucopxky (Viïån naây coá luác coá túái 15 ngaân caán böå). Lï-nin laâ ngûúâi àaä súám thêëy moåi thaânh tûåu kinh tïë kyä thuêåt cuãa Liïn Xö phaãi dûåa vaâo khoa hoåc. Nhúâ viïåc thaânh lêåp Viïån noái trïn maâ haâng loaåt vêën àïì cuãa ngaânh haâng khöng, tïn lûãa, taâu vuä truå àaä àûúåc giaãi quyïët thaânh cöng.