Definisi

1. MORFOLOGI BAHASA MELAYU
1.0) PENGENALAN
Bidang morfologi merupakan antara bidang yang sangat penting untuk dipelajari bagi menguasai
Bahasa Melayu dengan lebih mendalam. Merujuk Kamus Dewan Edisi Ke-4 menjelaskan
definisi morfologi sebagai kajian tentang pembentukan kata dalam sesuatu bahasa, termasuk
infleksi, terbitan dan pemajmukan. Morfologi juga sering dikaitkan dengan kajian tentang
struktur dan bentuk sesuatu kata. Takrifan yang dibuat secara general menyatakan bahawa
morfologi tertumpu kepada kata. Kata terbentuk daripada unsur yang dikenali sebagai morfem.
Morfem membawa maksud unit yang terkecil dalam bahasa yang berfungsi untuk menjalankan
tugas nahu atau fungsi gramatis. Morfem tidak dapat dipecah-pecahkan lagi kepada unit yang
lebih kecil memandangkan morfem sendiri merupakan unit yang terkecil.
Perkataan morfologi terlahir kerana wujudnya Istilah morphology yang berasal daripada
bahasa Latin iaitu ‘morphe’ yang bermaksud bentuk. Berdasarkan pandangan Nik Safiah Karim
(1996), morfologi ialah satu bidang ilmu yang mengkaji bentuk perkataan, struktur kata dan
penggolongan kata. Struktur kata bermaksud susunan bentuk bunyi ujaran atau lambang tulisan
yang menjadi unit tatabahasa yang bermakna. Bentuk kata pula merupakan unit tatabahasa, sama
ada bentuk tunggal atau hasil daripada proses pemngimbuhan, pemajmukan dan penggandaan.
Penggolongan kata pula merupakan proses menjeniskan perkataan berdasarkan keserupaan
bentuk dan fungsi dengan anggota lain dalam kumpulan yang sama.
Menurut pandangan Abdullah Hassan (2006), morfologi didefinisikan sebagai bidang
ilmu yang mengkaji bentuk perkataan. Perkataan morfologi dipinjam daripada biologi yang
bermaksud kajian tentang bentuk tubuh haiwan dan tumbuhan. Konsep ini diterapkan kepada
bentuk perkataan bahasa manusia. Namun begitu, Raminah Hj. Sabran dan Rahim Syam (1985)
menyatakan bahawa morfologi ialah satu bidang dalam kajian bahasa yang mengkaji tentang
perkataan dan cara-cara pembentukannya.
Sehubungan itu, Siti Hajar Hj.Husin Abdul Aziz (1996) dalam bukunya Tatabahasa
Bahasa Melayu ( Perkataan ) telah menyatakan teori morfologi yang tersendiri iaitu

2. morfologi satu cabang daripada ilmu linguistik yang mengkaji soal-soal yang berkaitan dengan
kemungkinan adanya perubahan kata, golongan kata, dan makna kata akibat daripada perubahan
bentuk kata. Morfologi mengkaji selok-belok bentuk kata dan fungsi gramatik atau semantik
perubahan kata itu. Beliau juga telah merumuskan bahawa morfologi adalah bidang mengkaji
bagaimana morfem-morfem itu bergabung untuk membentuk ayat.
Menurut Kamarudin Hj.Husin, Siti Hajar Hj. Abdul Aziz dan Arb’ie Sujud (1997) dalam
buku Pengajian Melayu 1, Ilmu Bahasa dan Kecekapan Berbahasa, morfologi ialah disiplin
ilmu bahasa yang mengkaji struktur, bentuk dan penggolongan kata.Bentuk kata ini merujuk
bentuk bunyi atau ujaran sesuatu kata itu. Manakala ahli bahasa juga iaitu Leonard Bloomfield
(1992) dalam bukunya Language yang telah diterjemahkan oleh Alias Mahpol, Kamaruzaman
Mahayiddin dan Noor Ein Mohd.Noor, menyatakan bahawa “Morfologi adalah konstruksi yang
mengandungi bentuk-bentuk terikat antara konsituen-konsituennya. Morfologi meliputi
konstruksi kata-kata dan bahagian kata”.
Secara generalisasinya, saya dapat simpulkan bahawa morfologi merupakan antara
bidang yang sangat penting untuk dipelajari terutamanya bagi pengkaji-pengkaji bahasa Melayu
kerana bidang morfologi mengkaji struktur, bentuk dan juga penggolongan kata. Morfologi
mempunyai sistem dan peraturannya yang tersendiri serta unik dalam penstrukturan ayat
berdasarkan proses pembentukan kata iaitu pengimbuhan, pemajmukan, penggandaan dan
pengakroniman serta proses penggolongan kata yang terdiri daripada kata nama, kata kerja, kata
adjektif dan kata tugas. Kesemua aspek ini memainkan peranan yang penting dalam
pembentukan ayat yang gramatis. Selain dapat memastikan penggunaan bahasa yang lebih
berkesan dan cekap, bidang morfologi ini merupakan tunjang utama dalam kajian linguistik.
Morfologi mengkaji struktur gramatikal perkataan, iaitu adanya perubahan kata, golongan kata
dan makna kata akibat perubahan bentuk kata. Tanpa pengetahuan tentang morfologi, sukar
untuk menghuraikan bahasa dengan mendalam dan terperinci terutama jika ingin menghuraikan
dan menyelesaikan permasalahan mengenai bahasa Melayu.