Semantik soalan 1

IPG Tun Hussein Onn (BMM3111 Semantik Dan Peristilahan Bahasa Melayu)
TUGASAN 1 : Berdasarkan petikan yang disediakan, huraikan jenis-jenis makna dalam Bahasa
Melayu (30%)
1.0 Pengenalan
Semantik merupakan satu bidang yang mempelajari tentang makna.Semantik atau
kajian makna adalah satu bidang yang luas mencakupi kebanyakan daripada struktur dan
fungsi bahasa dan juga masalah dalam kajian psikologi, falsafah dan antropologi. Kata
“semantik” ini, sebenarnya berasal daripada kata adjektif bahasa Yunani semantickos yang
membawa makna ‘penting’ atau ‘bererti’. Semantik pula, secara ringkas, dapat dijelaskan
sebagai suatu bidang ilmu yang mengkaji makna perkataan dan ayat dalam bahasa. Semantik
dalam bahasa, pada umumnya, dapat diteliti dari pelbagai sudut. Demikian juga semantik dalam
Bahasa Melayu dapat diteliti dari aspek-aspek seperti dan rujukan, perkataan, ayat, jenis-jenis
makna, perubahan makna, peribahasa (termasuk simpulan bahasa), dan unsur semantik dalam
nahu. Semantik dapat juga ditakrifkan sebagai kajian makna linguistic bagi kata, frasa dan ayat.
Secara umumnya, makna perkataan dapat dilihat dari segi leksikal dan konteks.
Semantik juga boleh dirujuk sebagai sistem dan kajian tentang makna dalam bahasa
(Kamus Linguistik ,1997 dipetik daripada Haji Mohd Isa bin. Abdul Razak,2003) Menurut J.W.W
Verhaar (1996:284), semantik adalah cabang linguistik yang akan membahaskan erti atau
makna. Abdul Chaer (1984 : 284) mendefinisikan semantik sebagai bidang kajian linguistik
yang mana obkel penelitiannya adalah makna bahasa. Menurut Kamus Dewan Edisi ketiga ,
semantik ialah kajian tentang makna perkataan dan penambahan makna kata.
Bloomfield mentakrifkan makna sebagai suatu bentuk linguistik sebagai keadaan apabila
penutur tersebut mengujarkannya dengan gerak balas yang dijangkakan daripada pendengar.
Odgen dan Richard dalam buku The Meaning of Meaning (1956) memberikan 16 pengertian
dan erti bagi makna; antaranya ialah suatu yang intrinsik, pokok, kemahuan dan suatu peristiwa
yang diharapkan.
Kajian makna dalam bahasa Melayu menurut penggolongan semantic adalah cabang
linguistic yang berperanan semata-mata untuk meneliti makna kata bagaimana asal mulanya
bagaimana perkembangannya dan apakah sebab-sebab terjadi perubahan
makna dalam sejarah bahasa.
Kata semantik bidang linguistik yang mempelajari hubungan antara tanda-tanda
linguistik dengan hal-hal yang ditandainya. Mempelajari makna atau erti dalam bahasa. Oleh
itu, semantik dapatlah didefinisikan sebagai ilmu tentang makna atau tentang erti.
1

1.1 Jenis-jenis Makna
Terdapat beberapa jenis makna dalam bahasa Melayu antaranya ialah, makna leksikal,
makna gramatikal, makna kontekstual, makna asosiatif, makna konotatif, makna stilistik,makna
afektif, makna referensial, makna kolokatif, dan makna tematik. Jenis-jenis makna inidapat
memberikan gambaran yang tertentu sama ada maksud tersurat mahupun tersirat. Di sini akan
dibincangkan berkaitan beberapa jenis makna yang terkandung didalam petikan.
2.0 Makna Leksikal
Berdasarkan Kamus Dewan Edisi Keempat, leksikal bermaksud 'berkenaan perkataan
atau perbendaharaan kata sesuatu bahasa. Makna leksikal bermaksud 'makna sesuatu
perkataan itu sendiri (tanpa melihat penggunaaannya dalam ayat dan sebagainya). Menurut
Fatimah Djajasudarma (1993:14) dan Zainuddin (1992), makna leksikal (dalam bahasa Inggeris
disebut sebagai lexical meaning, semantic meaning, external meaning) adalah makna unsur-
unsur bahasa sebagai lambang benda, peristiwa dan lain-lain. Bagi Maslow (1987 :90) , beliau
berpendapat makna leksikal ialah rujukan terhadap satu kandungan tertentu yang spesifik bagi
satu perkataan hanya sebagai perbezaan dengan semua perkataan lain.
Selain itu, makna leksikal juga membawa maksud makna yang bersifat leksikon, makna
yang sesuai dengan referennya, makna yang sesuai dengan pemerhatian alat indera atau
makna yang nyata (Adrienne Lehrer,1992). Menurut Abdul Chaer (1995) pula, leksikal
merupakan bentuk adjektif yang diturunkan dari bentuk nomina leksikon (vocabulary, kosa kata,
perbendaharaan kata). Ini bermaksud leksikal boleh didefinisikan sebagai makna yang bersifat
leksikon,bersifat leksem dan bersifat kata.
Contoh makna leksikal “produk” yang terdapat dalam petikan bermaksud sesuatu
barang, perkhidmatan dan sebagainya yang dikeluarkan oleh kilang, atau yang ditawarkan oleh
institusi (Kamus Pelajar Edisi Kedua).
Berdasarkan Petikan:
a) …kualiti produk dan perkhidmatan… (Perenggan pertama, baris kedua)
b) …terhadap nilai produk yang mereka… (Perenggan pertama, baris pertama)
c) …penyampaian produk kepada pelanggan… (Perenggan ketiga, baris kedua)
Penjelasan ayat:
2

Berdasarkan petikan yang diberi, makna leksikal “produk” adalah tepat dengan makna yang
nyata serta bersesuai dengan ayat dalam petikan.
3.0 Makna Gramatikal
Makna gramatikal bermaksud makna baru yang wujud akibat daripada proses pengimbuhan,
pengulangan dan pemajmukan. Contoh; batas, batasan, membatas, perbatasan, terbatas dan
lain-lain lagi. Proses gramatikal atau pengimbuhan asli atau pinjaman (awalan, akhiran, apitan
dan sisipan) yang berlaku pada kata dasar boleh mengubah golongan kata dan makna.
Menurut Ahmad Khair Mohd Nor lagi, imbuhan dalam bahasa Melayu terdiri daripada empat
jenis yang dikenali sebagai imbuhan awalan, akhiran, apitan dan sisipan. Bentuk imbuhan ini
pula terdiri daripada dua jenis iaitu imbuhan asli bahasa Melayu atau imbuhan yang dipinjam
daripada bahasa asing seperti Sanskrit, Arab-Parsi dan Yunani - Latin - Inggeris. Antara
imbuhan asli yang terdapat dalam bahasa Melayu ialah –an, -kan, -i, pe-, men….kan dan
sebagainya.Imbuhan pinjaman terdiri daripada maha-, eka-, wan-, -man, bi-, wi-, -lah dan
banyak lagi.
3.1 Jenis-jenis Imbuhan
i)Imbuhan Awalan.
Imbuhan awalan merupakan imbuhan yang terletak di hadapan kata dasar perkataan.
Imbuhan awalan boleh dikategorikan kepada tiga jenis iaitu awalan kata nama seperti peN-,
peR-, ke-, juru- dan se-. Manakala imbuhan awalan kata kerja pula ialah meN-, mempeR-,beR-,
teR-,di- dan diper-.Akhir sekali imbuhan awalan kata adjektif yang terdiri daripada ter- dan se-.
Arbak Othman (1989) , awalan kata nama peN- mempunyai lima bentuk iaitu pe-,pem-, pen-,
peng- dan penge-. Awalan meN- pula terdiri daripada me-,mem-, men-, dan meng- bergantung
pada huruf pertama kata dasar.
Beberapa makna gramatikal yang terdapat dalam petikan:
Makna gramatikal
imbuhan awalan
Maksud Makna leksikal di
dalam kamus
Maksud
pengguna orang yg
menggunakan
sesuatu; pengambil
faedah drpd sesuatu
guna Manfaat/ faedah
(kamus pelajar edisi
keempat)
3

benda.
kedua)
terhadap kepada; akan
kedua) berkenaan,
mengenai, tentang
(kamus dewan edisi
keempat)
hadap menghadap 1
menghala; mengarah
kedua)
bahagian sebelah
muka, muka, depan
(kamus dewan edisi
keempat)
penjual orang yg menjual
kedua)
jual berpencarian dgn
memperniagakan
sesuatu; berniaga
(kamus pelajar)
pemangkin faktor, persekitaran
dsb yg mempercepat
sesuatu tindakan atau
perubahan
kedua)
Mangkin ist benda atau bahan
yg dpt mengubah
kecepatan sesuatu
tindakan kimia tetapi
bahan tsb tidak
mengalami
perubahan
kedua)
ii)Imbuhan Akhiran
Imbuhan akhiran terletak di belakang kata dasar. Imbuhan ini terbahagi kepada imbuhan asli
bahasa Melayu seperti –an, -kan, dan –i.
Makna gramatikal
imbuhan awalan
maksud Makna leksikal di
dalam kamus
Maksud
Cabaran hasil mencabar
,mempersoalkan,
mempertikaikan
Cabar tawar hati, takut,
penakut
(Kamus Dewan Edisi
4

(Kamus Dewan Edisi
Keempat)
Keempat)
Tumpuan pusat tempat
bertumpu atau tempat
berkumpul
(Kamus Pelajar)
Tumpu tinggi titik tempat
berselangnya garis
tinggi sesuatu segi
tiga; puncak
(Kamus Pelajar Edisi
Kedua)
iii)Imbuhan Apitan
Imbuhan apitan bermaksud imbuhan yang hadir serentak mengapit kata dasar di bahagian
hadapan dan belakang kata.
Makna gramatikal
imbuhan awalan
maksud Makna leksikal di
dalam kamus
Maksud
Merupakan membentuk
(membuat, men-
jadikan) melahirkan,
menggambarkan,
mewujudkan
(kamus dewan edisi
keempat)
Rupa perihal sesuatu benda
yg kelihatan dr luar,
sifat sesuatu pd
lahirnya,wajah
(kamus dewan edisi
keempat)
Penyampaian perihal
menyampaikan
sesuatu
(kamus dewan edisi
keempat)
perbuatan atau hal
menyampaikan
kedua)
Sampai tiba,mencapai tujuan
(kamus dewan edisi
keempat)
Perkhidmatan perbuatan atau hal Khidmat hormat, (dgn) takzim,
5

berkhidmat. 2 kerja,
usaha, kemudahan
untuk kepentingan
orang ramai.
kedua)
(dgn) sopan santun,
perbuatan (pekerjaan)
yang menunjukkan
kesetiaan, kerja untuk
memenuhi keperluan
orang ramai.
Secara keseluruhannya, makna gramatikal penting dalam bahasa Melayu kerana berlaku
pengimbuhan pada kata dasar yang boleh menyebabkan perubahan makna dan seterusnya
boleh mengembangkan kata dasar dalam bahasa Melayu.
4.0 Makna Konstektual
Menurut Abdullah Yusuf , Alias Mohd Yatim dan Mohd Ra’in Shaari, (2009) makna
konstektual sebagai makna sebuah leksem atau kata yang berada di dalam sesuatu konteks.
Antara contoh yang terdapat dalam petikan adalah seperti ayat di dalam petikan iaitu:
“Mereka juga mempunyai alternatif yang luas untuk memilih penjual yang dapat
menawarkan produk dengan nilai yang terbaik kepada mereka.”
(perenggan pertama baris keempat)
Penjelasan Ayat:
Perkataan “menawarkan” mempunyai makna kontekstual yang membawa maksud memberikan
atau menyediakan pada ayat tersebut. Begitu juga dengan perkataan “unit” yang terdapat pada
petikan berikut:
“..ianya adalah tanggungjawab semua unit di organisasi..”
(perenggan ketiga baris ketiga)
Penjelasan Ayat:
Mengikut konteks ayat ini, “unit” yang dimaksudkan memberi makna kontekstual iaitu pekerja
atau petugas pada bahagian/organisasi tersebut.
Contoh makna konteks kata “dalam” pada ayat-ayat berikut yang terdapat dalam petikan:
i. “..perkhidmatan pelanggan merupakan keupayaan organisasi dalam menyempurnakan
penyampaian produk..” (perenggan ketiga baris kedua)
ii. ..menjadi satu agenda penting dalam perancangan strategik..
6

(perenggan kedua baris ketiga)
iii. ..supaya berjaya dalam memberi tumpuan..(perenggan ketiga baris keempat)
iv. ..sebagai pemangkin dalam meningkatkan serta mengekalkan..
(perenggan keempat baris kedua)
Penjelasan Ayat:
Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, “dalam” bermaksud jarak (jauhnya) ke bawah atau ke
dasar dr permukaan. Berdasarkan ayat (i) dan (iv),”dalam” membawa maksud “untuk”. Berbeza
maksud “dalam” pada ayat yang kedua (ii) yang bererti “kepada”, begitu juga dengan ayat
ketiga (iii) yang membawa maksud “ketika”. Makna konteks dapat juga berkenaan dengan
situasinya, seperti tempat, waktu, dan lingkungan penggunaan bahasa itu.
5.0 Makna Referensial
Menurut Abdul Chaer (2007:291) sebuah kata atau leksem disebut bermakna
referensial kalau ada referensnya, atau acuannya. Perkataan yang termasuk dalam kategori
kata penuh tergolong sebagai perkataan yang mempunyai makna referensial.Contoh kata
seperti kuda, merah, makan, cerdik ,kereta, kasut dan gambar adalah termasuk kata-kata yang
bermakna referensial kerana ada acuannya dalam dunia nyata. Menurut Nik Safiah Karim,
apabila perkataan mempunyai referen, maka perkataan tersebut mempunyai makna referensial.
Sebaliknya, kata-kata seperti dan, atau, dan kerana adalah kata-kata yang tidak bermakna
referensial, kerana kata-kata itu tidak mempunyai referens. Ini dikenali sebagai makna
nonreferensial atau kata-kata yang tidak memberi makna.
Antara perkataan yang mempunya makna referensial pada petikan:
Makna Referensial Referen
Penjual Peniaga kedai, peniaga pasar malam, Peniaga
Awam Orang awam, masyarakat,
pekerja sektor awam
Swasta Pekerja swasta, pekerja pesendirian,
bermajikan
Pelanggan Orang yang melanggan, menggunakan
Pengguna Orang yang menggunakan
6.0 Bentuk Makna Daripada Hubungan Semantik
7

Bentuk-bentuk makna kata yang timbul daripada hubungan semantik ialah sinonim, antonim,
hiponim, meronim, polisim, homonim, homofon dan homograf. Terdapat beberapa bentuk
makna yang terdapat pada petikan seperti berikut:
6.1 Sinonim - kata yang mempunyai makna yang sama atau hampir sama.
Beberapa sinonim yang terdapat dalam petikan:
Nilai Harga
Mestilah Haruslah
Menyempurnakan Menyiapkan
6.2 Antonim - merujuk kepada perkataan-perkataan yang mempunyai makna yang berlawanan.
Beberapa antonim yang terdapat dalam petikan:
Penjual Pembeli
Lebih Kurang
Terbaik Terburuk
Luas Sempit
Dalam Luar
6.3 Hiponim - kata yang mempunyai lingkungan dalam struktur makna.
Beberapa hiponim yang terdapat dalam petikan:
Pengguna / Pembeli / Pelanggan Orang yang membeli atau menggunakan, suri
rumah, rakyat Malaysia, dan banyak lagi.
Penjual Orang yang berniaga, penjual buah, penjual
kereta, peniaga pasar malam dan banyak lagi.
Produk Barangan elektrik, kosmetik, Astro, barangan
makanan dan banyak lagi.
6.4 Homonim - Dua kata atau lebih yang memiliki bentuk yang sama, sama ada dari segi
sebutan, ejaan, atau kedua-duanya, dan mempunyai makna yang berbeza. Perkataan yang
mempunyai sebutan yang sama, tetap berbeza makna seperti yang disebutkan dikatakan
mempunyai hubungan homonim.
Sebagai contoh perkataan yang terdapat pada petikan yang mempunyai makna
himonim iaitu “menawarkan” .
“…penjual yang dapat menawarkan produk dengan nilai..”
(perenggan pertama baris keempat).
8

Penjelasan Ayat.
Perkataan “menawarkan” boleh membawa maksud menghilangkan rasa, memulihkan sihir atau
memeterai bias. Tetapi perkataan tersebut dapat mendukung makna bersifat homonim yang
selaras mengikut konteks ayat. Penggunaan homonim dalam penggunaan ayat atau pertuturan
boleh menimbulkan kekeliruan jika tidak berlatarbelakangkan konteks tertentu. Hal ini demikian
kerana homonim mempunyai sebutan dan bentuk ejaan yang sama, tetapi berbeza dari segi
makna.
Beberapa himonim yang terdapat dalam petikan:
Homonim Makna 1 Makna 2 Makna 3
Menawarkan menunjukkan sesuatu
supaya dibeli;
mengunjukkan atau
mengemukakan
sesuatu supaya
diterima, dipakai
menyebabkan
(menjadikan) tawar
menjampi supaya
hilang kekuatan
(kamus dewan edisi
keempat)
Luas Tidak sempit, lapang Besarnya sesuatu
permukaan atau
kawasan
Tidak sempit :
pengetahuan
Dalam Jarak (jauhnya) ke
bawah atau ke dasar
dr permukaan
Jauh ke tengah dr tepi
atau pinggir
Bukan sedikit, tidak
sempit, lebih drpd
sekadar yg perlu
sahaja
9

TUGASAN 2 : Ambiguiti atau ketaksaan bermaksud kata yang bermakna ganda atau mendua
makna. Kegandaan ini berlaku pada satuan ketatabahasaan yang lebih besar, iaitu frasa,
klausa atau kalimat, dan terjadi pentafsiran struktur ketatabahasaan yang berbeza.
Berdasarkan ayat dibawah, analisiskan ketaksaan ayat.(20%)
Kereta di tempat letak kereta itu terlupa saya kunci
7.0 Analisis Ketaksaan / Ambiguiti
Ketaksaan boleh diertikan sebagai kesamaran makna dalam sesuatu ayat atau perkataan.
Menurut Abdullah Hassan ( 2007 ), menyatakan bahawa kadang-kadang kita menemui ayat
yang lebih daripada satu makna. Ayat yang taksa ini memerlukan lebih masa untuk difahami
oleh masyarakat atau penutur. Menurut Abdullah Yusof , Alias Mohd Yatim dan Mohd Ra’in
Shaari ( 2009 ) , ketaksaan boleh dibahagikan kepada empat jenis iaitu kekaburan makna,
ketidakpastian makna, kurang ketentuan dalam makna item dan pertentangan pada penentuan
makna item. Melalui pembacaan, saya dapat menjelaskan ketaksaan ialah perkataan atau ayat
yang mengandungi lebih daripada satu makna. Perkataan yang mengalami ketaksaan akan
menyebabkan seluruh ayat mengalami ketaksaan juga. Kamus Dewan Bahasa mendefinisikan
'Ketaksaan' bermaksud kekaburan-makna dalam ayat dapat diatasi jika tanda baca digunakan
dengan betul.
Ketaksaan yang mungkin berkaitan dengan maksud yang berganda atau mendua
makna berpunca pada sebutan ketatabahasaan yang lebih besar, iaitu frasa, klausa atau
kalimat, dan terjadi akibat pentafsiran struktur ketatabahasaan yang berbeza akan dianalisis
pada ayat dibawah.
“Kereta di tempat letak kereta itu terlupa saya kunci”.
Ketaksaan yang wujud pada ayat tersebut amat jelas dan mempunyai lebih daripada
satu maksud jika disebut. Antara punca kesamaran dalam ayat tersebut adalah kerana
kurangnya maklumat kontekstual. Ketaksaan ayat tersebut terjadi apabila kurang maklumat
kontekstual kerana tidak diketahui konteks penggunaannya. Ini kerana terdapat kemungkinan-
kemungkinan yang terdapat pada maksud ayat tersebut sama ada mahu menyatakan si pelaku
10

iaitu “saya” telah terlupa membawa kunci keretanya atau terlupa untuk mengunci keretanya
ataupun seseorang yang berada di depan pintu rumah tetapi tidak dapat masuk ke dalam
rumahnya yang terkunci kerana kunci rumah tertinggal di dalam kereta yang terletak di tempat
letak kereta. Wittgenstein (1953) menyatakan bahawa makna kata tidak dapat diketahui kecuali
dilihat dalam penggunaannya atau dalam konteks penggunaannya. Jelas sekali beliau
menyatakan konteks membawa maksud untuk pemahaman sesuatu ujaran.
Ayat tersebut juga menimbulkan lewah dalam makna apabila frasa/ perkataan kereta
disebut dua kali dalam ayat yang sama sekaligus menimbulkan kekeliruan kepada pembaca
walaupun membawa makna yang berbeza iaitu kereta bermaksud kenderaan, manakala tempat
letak kereta bermaksud kawasan khas meletakkan kereta. Ketaksaan tersebut boleh diperbaiki
dengan mengubah frasa “tempat letak kereta” kepada “parkir” yang juga mendukung maksud
yang sama. Secara tidak langsung memberi pemahaman yang jelas dan lebih gramatis.
Ketaksaan yang berlaku pada perkataan akan menyebabkan seluruh ayat mengalami
ketaksaan. Ketaksaan ayat tersebut tidak menyampaikan maksud yang lengkap kepada
pendengar ataupun pembaca. Nahu yang tidak tepat menjadikan ayat tersebut lebih keliru. Ayat
tersebut boleh dimaksudkan seperti berikut:
Ayat asal:
“Kereta di tempat letak kereta itu terlupa saya kunci”.
Andaian maksud:
i. Terlupa untuk mengunci kereta.Kereta berada di tempat letak kereta.
ii. Terlupa membawa kunci kereta. Kereta berada di tempat letak kereta.
Jika maksud ayat tersebut adalah seperti maksud yang pertama. Maka, struktur ayat boleh
dibetulkan seperti:
“Saya terlupa mengunci kereta di tempat letak kereta”
Jelas sekali maksud yang hendak disampaikan dengan mengubah struktur dan menambah
imbuhan meN+ pada frasa kunci untuk mewujudkan kata kerja iaitu perbuatan mengunci kereta.
Seperti yang telah dimaklumkan bahawa ayat yang diberi mempunyai ketaksaan dan
mempunyai banyak maksud. Ketaksaan ayat tersebut akan lebih ketara jika diucapkan atau
11

dilafazkan dengan intonasi dan jeda yang berbeza mengikut maksud yang hendak
disampaikan.
Ayat 1 : Kereta di tempat letak kereta itu; saya terlupa kunci.
Ayat 2 : Kereta; ditempat letak kereta itu terlupa; saya kunci.
Andaian ayat 1 membawa maksud terlupa untuk mengunci kereta yang berada di tempat letak
kereta. Maksud ayat tersebut dapat ditentukan dengan membubuh tanda koma bertitik (;)
selepas perkataan “itu” , menghasilkan maksud yang jelas lebih-lebih lagi jika diikuti dengan
konteks. Ini kerana tanda koma bertitik (;) selepas frasa “itu”, menjadikan jeda dan intonasi
pada gaya bacaan ayat tersebut. Secara jelas ayat tersebut menyatakan terlupa untuk
mengunci keretanya. Tetapi jika melalui pembacaan masih lagi menimbulkan ketaksaan antara
terlupa untuk mengunci kereta atau terlupa kunci kereta atau terlupa kunci rumah ataupun
terlupa kunci almari. Dalam hal ini saya berpegang pada maksud yang telah dijelaskan pada
ayat 1. Manakala ayat 2 pula membawa maksud yang jelas berbeza daripada ayat ayat 1
secara keseluruhannya jika dilafaz dengan intonasi yang betul. Setelah dibubuh tanda koma
bertitik (;) selepas frasa “kereta” dan “terlupa”, ayat tersebut membawa maksud bahawa terlupa
dimana kereta telah diletak tetapi kereta tersebut sudah dikunci. Pembawakan ujaran lebih
bersifat seperti terkejut kerana terlupa sesuatu. Perhatikan betapa luas jurang perbezaan
makna oleh ketaksaan pada ayat tersebut jika diujar berlainan jeda ,intonasi dan tekanan dalam
bacaan.
Terdapat banyak lagi faktor yang boleh dikaitkan dalam ketaksaan makna seperti
homonim, sinonim, polisem dan pelbagai lagi. Tetapi apa yang dapat saya kaitkan lagi adalah
faktor sosiologis.Faktor sosiologis itu merujuk kepada masyarakat. Masyarakat dikatakan
menjadi peneraju utama dalam mentafsir sendiri makna. Dalam erti kata lain, bukan sahaja
bahasa yang diakibatkan oleh faktor sosiologis (Yayat Sudaryat, 2004) tetapi ambiguiti dalam
gambar atau imej juga diakibatkan oleh faktor sosiologis. Ini bermakna, makna dalam bahasa
bukan sahaja bergantung kepada masyarakat (Semantik leksikal, 2008) tetapi makna juga
bergantung kepada masyarakat. Contohnya masyarakat berbangsa Cina dan India di Malaysia
kurang fasih berbahasa Melayu. Dalam erti kata lain penggunaan bahasa melayu mereka ketika
bertutur dengan penutur jati berbangsa melayu pastinya berlainan seperti “ Itu orang baik
punya orang”. Maksud yang hendak disampaikan adalah hendak mengatakan “Orang itu sangat
baik”. Apa yang dapat dikaitkan disini, penggunaan struktur ayat mereka selalunya akan terbalik
daripada penutur jati kerana mereka menterjemah bahasa melayu mengikut struktur bahasa jati
12

mereka. Dalam erti kata lain, masyarakat bukan sahaja sewenang-wenangnya dalam
memberikan kata/leksem pada sesuatu rujukan sehingga menjadikannya semakin
kompleks (Palmer, F.R., 1981/6) tetapi masyarakat/pengguna juga mempunyai kelebihan dalam
mentafsir dan menilai sesuatu itu.
TUGASAN 3: Kemampuan mengungkapkan sebarang konsep atau proses di dalam ilmu
pengetahuan adalah ukuran muktamad sama ada bahasa itu sudah cukup terbina menjadi
bahasa moden untuk kepentingan sesebuah masyarakat moden. Buktikan beserta 5 contoh
yang bersesuaian bahawa bahasa Melayu sudah mencapai tahap tersebut.(10%)
13

8.0 Pendahuluan
Bahasa Melayu pada abad 13 hingga 19 sudah menjadi bahasa yang sangat luas penyebaran
dan penggunaannya, bukan sahaja oleh orang Melayu bahkan bangsa-bangsa lain seperti
Arab, India, China, Parsi dan Eropah. Kita tahu di Alam Melayu terdapat pelbagai kelompok
bangsa asing termasuk Eropah yang datang baik untuk tujuan penjajahan, perdagangan dan
tujuan penyebaran agama, masing-masing menggunakan Bahasa Melayu. Jadi Bahasa Melayu
sudah merentas semua bidang tamadun ketika itu, apa sahaja termasuk undang-undang, sudah
ada hukum kanun dari kurun 15 ke atas seperti Hukum Kanun Melaka yang terkenal itu, di
samping Undang-Undang 99 Perak, Undang-Undang Johor, Undang-Undang Siak dan
sebagainya. Malah ulamak besar dari Gujerat, Nuruddin al-Raniri yang datang ke Alam Melayu
sekitar abad ke-16 dan dilantik sebagai mufti oleh Sultan Acheh. Menariknya, Nuruddin al-Raniri
ini menulis kitab-kitab agama dalam Bahasa Melayu walaupun beliau bukan orang Melayu.
Ini menunjukkan kekuatan Bahasa Melayu, “Sesiapa sahaja yang datang ke Alam
Melayu perlu belajar dan menguasai Bahasa Melayu walaupun dalam apa jua bidang iaitu
pentadbiran, perdagangan, malah dalam soal-soal agama pun mesti dalam Bahasa
Melayu,” kata Dr. Awang lagi yang pernah menyandang Pengarah Jabatan Bahasa, Dewan
Bahasa dan Pustaka ( 1999-2004 ). Bahasa Melayu juga kini berfungsi sebagai bahasa
kebangsaan, bahasa rasmi, bahasa perpaduan, bahasa penghantar, bahasa ilmu dan bahasa
komunikasi.
8.1 Pembentukan Istilah Dalam Pelbagai Bidang
Menurut Datuk Abdul Aziz Deraman, Pengarah Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP), bahasa
yang maju turut sama mencerminkan sebuah bangsa yang maju dalam pelbagai bidang
kehidupan. Malah, menurut beliau lagi, pembentukan istilah-istilah baru akan menjadikan
sesuatu bahasa itu lebih dinamik. Dalam bidang Pembentukan Istilah pula, pelbagai istilah telah
digubal dan dibentuk dalam pelbagai bidang. Antara tujuan dan matlamat DBP dalam
menggubal dan membentuk istilah dalam pelbagai bidang ini adalah memudahkan dan
membantu seseorang dalam proses pembelajaran untuk mempelajari sesuatu bidang selain
menjadi rujukan dalam pembelajaran. Berikut adalah contoh-contoh istilah-istilah mengikut
bidang-bidang tertentu.
14

a. Istilah Teknologi Maklumat dan Komunikasi.
Dalam bidang ini, bukan hanya pelajar dalam bidang ICT yang mempunyai kepentingan utama
mengapa diwujudkan istilah ini, tetapi juga kepada pelajar-pelajar sekolah rendah dan sekolah
menengah. Penting dan perlu adanya atau wujudnya istilah dalam Teknologi Maklumat dan
Komunikasi kerana ia dapat membezakan penggunaan sesuatu istilah itu.
Contohnya audioconferencing(Bahasa Inggeris) manakala sidang audio (Bahasa
Melayu), connection-oriented network (Bahasa Inggeris) manakala rangkaian berorientasikan
sambungan (Bahasa Melayu) dan data scrambler (Bahasa Inggeris) manakala pengarau
data (Bahasa Melayu).
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu
Audioconferencing
Autosave
Broadcast
Client-server
Connection-oriented network
Data scrambler
Digital camera
Digital certificate
Digital purse
Digital signature
Sidang audio
Autosimpan
Siaran;siar
Pelanggan-pelayan
Rangkaian berorientasikan sambungan
Pengarau data
Kamera digital
Sijil digital
Dompet digital
Tandatangan digital
b. Istilah Komputer
Access
Bench mark
Capaian
Tanda aras
15

Cursor
Data base
Download
End user
Font
Hardware
Integrated circuit
Local area network
Kursor
Pangkalan data
Muat turun
Pengguna akhir
Fon
Perkakasan
Litar bersepadu
Rangkaian kawasan setempat
c. Istilah Undang-undang.
Istilah ini penting kepada peguam-peguam. Mudah untuk mereka memberi penerangan tentang
sesuatu terma di dalam istilah-istilah mereka. Manakala orang awam pula boleh mengetahui
dan memahami apa yang dinyatakan oleh peguam-peguam yang menggunakan istilah undang-
undang tidak kira samaada di dalam mahkamah ataupun bilik soal-siasat.
Contohnya, administrative order (Bahasa Inggeris) manakala perintah pentadbiran (Bahasa
Melayu), fugitive offender (Bahasa Inggeris) manakala pesalah buruan (Bahasa Melayu). Dalam
Bidang ICT atau Komputer pula, terdapat banyak penggunaan istilah-istilah Bahasa Inggeris
yang kompleks dan sekiranya tidak menggunakan istilah-istilah dalam Bahasa Melayu, akan
menyukarkan pengguna, apatah lagi, penggunaan teknologi dalam ICT dan komputer pada era
globalisasi ini semakin meluas. Antara contoh Istilah Komputer ialah, access(Bahasa Inggeris)
manakala capaian (Bahasa Melayu), Cursor (Bahasa Inggeris) manakala Kursor (Bahasa
Melayu), integrated circuit (Bahasa Inggeris) manakala litar bersepadu (Bahasa Melayu).
Administrative order
Civil disorder
Civil rights
Perintah pentadbiran
Gangguan awam
Hak sivil
16

Double jeopardy
Diplomatic immunity
Extradiction
Fraud
Fugitive offender
Fundamental rights
Judicial review
Legitimacy
Mala fide
Mandatory procedure
Native
Natural justice
Pendakwaan dua kali
Kekebalan diplomatik
Ekstradisi
Fraud
Pesalah buruan
Hak asasi
Kajian semula kehakiman
Kesahan
Mala fide
Tatacara mandatory
Anak negeri
Keadilan asasi
d. Istilah Ekonomi atau Pentadbiran
Perniagaan merupakan istilah-istilah yang dicipta bagi memudahkan bahasa bidang perniagaan
mahupun bidang Pentadbiran Perniagaan. Istilah-istilah dalam bidang ini membantu
memudahkan orang ramai dan peniaga agar memahami beberapa perkara atau kata yang
berkaitan dengan ekonomi dan bidang Pentadbiran Perniagaan. Contohnya, balance
sheet (Bahasa Inggeris) manakala kunci kira-kira (Bahasa Melayu), cash flow (Bahasa Inggeris)
manakala aliran tunai (Bahasa Melayu) dan investment climate (Bahasa Inggeris)
manakala iklim pelaburan (Bahasa Melayu). Bidang Perhotelan juga tidak ketinggalan dalam
pembentukan istilahnya. Bidang Perhotelan mempunyai istilah-istilah yang biasanya digunakan
dalam surat-surat jemputan rasmi VIP atau VVIP yang menunjukkan tempat di dalam sesebuah
hotel. Antara contoh-contoh Istilah Bidang Perhotelan ialah, ballroom (Bahasa Inggeris)
manakala dewan besar (Bahasa Melayu), deluxe room (Bahasa Inggeris) manakala bilik
mewah (Bahasa Melayu), banquet (Bahasa Inggeris) manakala bankuet (Bahasa Melayu).
17

Balance sheet
Bridging loan
Buy out
Buy-back price
By-product
Capital gain
Cash flow
Certificate of authorization
Chief executive officer
Deed of trust
Investment climate
Long term debt
Short-term financing
Sole agent
Steering committee
Kunci kira-kira
Pinjaman penyambung
Beli habis
Harga beli balik
Keluaran sampingan
Laba modal / keuntungan modal
Aliran tunai
Perakuan kuasa
Ketua pegawai eksekutif
Surat ikatan amanah
Iklim pelaburan
Hutang jangka pendek
Pembiayaan jangka pendek
Ejen tunggal
Jawatankuasa pemandu
e. Istilah Perhotelan
Ballroom
Banquet
Budget hotel
Dewan besar
Bankuet
Hotel jimat / hotel kelas ekonomi
18

Buffet
Business centre
Check-in
Check-out
Cocktail
Day use
Deluxe room
Double room
Function room
Luncheon
Twin bed
Waiter (L); waitress (P)
Bufet
Pusat khidmat urusan
Daftar masuk
Daftar keluar
Koktel
Guna siang
Bilik mewah
Bilik kelamin
Bilik majlis
Jamuan tengah hari
Katil-kembar
Pramusaji
f. Istilah Fotografi
Istilah Fotografi merupakan istilah-istilah yang biasanya adalah istilah lazim dikalangan
jurukamera. Dengan adanya istilah-istilah dalam fotografi, maka mudah bagi jurukamera untuk
melakukan tugasan mereka. Antara contoh-contoh istilah bidang ini ialah abstract
photography (Bahasa Inggeris) manakala fotografi abstrak (Bahasa Melayu), camera
angle (Bahasa Inggeris) manakala sudut kamera (Bahasa Melayu) dan half-length
potrait (Bahasa Inggeris) manakala potret separuh (Bahasa Melayu). Manakala dalam Istilah
Matematik dan Statistik pula, istilah-istilah yang terdapat dalam bidang ini ialah istilah yang
sangat berguna kepada pelajar-pelajar terutama dalam pembelajaran Matematik dan Statistik.
Antara contoh-contoh istilah dalam bidang ini ialah affine geometry (Bahasa Inggeris)
manakala geometri afin (Bahasa Melayu), affine (Bahasa Inggeris) manakala afin (Bahasa
Melayu) dan aggregative index (Bahasa Inggeris) manakala indeks pengagregatan (Bahasa
Melayu).
19

Abstract photography
Between-the-lens shutter
Camera angle
Daylight film
Effective aperture
Flash
Ground-angle view
Half-length portrait
Invisible light
Latitude of exposure
Main lighting
Out of focus
Periscopic lens
Quartz lens
Reflect camera
Fotografi abstrak
Pengatup antara kanta
Sudut kamera
Filem warna cahaya siang
Apertur berkesan
Dengar
Pandangan sudut bawah
Potret separuh
Cahaya halimunan
Latitude dedahan
Pencahayaan induk
Luar fokus
Periskop
Kanta kuarza
Kamera reflex
g. Matematik dan Sains
Matematik dan Statistik pula, istilah-istilah yang terdapat dalam bidang ini ialah istilah yang
sangat berguna kepada pelajar-pelajar terutama dalam pembelajaran Matematik dan Statistik.
Antara contoh-contoh istilah dalam bidang ini ialah affine geometry (Bahasa Inggeris)
manakala geometri afin (Bahasa Melayu), affine (Bahasa Inggeris) manakala afin (Bahasa
Melayu) dan aggregative index (Bahasa Inggeris) manakala indeks pengagregatan (Bahasa
Melayu).
20

Aerial cable
Affine
Affine geometry
Affine variety
Aggregate
Aggregation
Aggregative
Aggregative index
Aggregative model
Kabel arial
Afin
Geometri afin
Aneka afin
Agregat
Pengagregatan
Berdaya agregat; pengagregatan
Indeks pengagregatan
Model berdaya agregat
8.0 Analisis Pembentukan Istilah
8.1 Pembentukan istilah boleh diambil daripada perbendaharaan kata umum bahasa Melayu
termasuk kata dari dialek atau bahasa lama. Sesuatu kata yang dipilih untuk dijadikan istilah itu
hendaklah memenuhi syarat yang berikut;
i. Kata berkenaan tepat memberi makna, konsep, proses, keadaan atau ciri yang
dimaksudkan.
ii. Kata yang dipilih adalah yang paling singkat (sekiranya ada sekelompok sinonim).
Contoh:
Hospital dan rumah sakit, dipilih hospital
Fisiologi dan kaji tugas organ, dipilih fisiologi
Kata berkenaan tidak mempunyai konotasi buruk atau sebutan sumbang.
8.2 Perbendaharaan Kata Bahasa Serumpun
21

Istilah juga boleh dibentuk daripada perbendaharaan kata bahasa serumpun dengan bahasa
Melayu sekiranya tidak terdapat istilah yang diperlukan daripada bahasa Melayu,
Contoh – contoh seperti:
i. gambut (daripada bahasa Banjar) – peat
ii. nyeri (daripada bahasa Sunda) – pain
iii. engkabang (daripada bahasa Iban) – ellipenut
iv. dermaga (daripada bahasa klasik) – wharf
v. dening (daripada dialek Kelantan) – yoke
8.3 Perbendaharaan Kata Bahasa Asal
Sekiranya istilah yang diperlukan tidak terdapat daripada bahasa Melayu dan bahasa serumpun
dengan bahasa Melayu maka bolehlah diambil kata-kata daripada bahasa asal atau bahasa
asing. Penulisan istilah ini hendaklah mengutamakan bentuk ejaannya di dalam bahasa sumber
(perlu disesuaikan) tetapi penyebutannya hendaklah mengikut sistem bunyi bahasa Melayu.
Untuk tujuan keseragaman, bahasa Inggeris yang dianggap paling internasional dijadikan
sebagai bahasa sumber melainkan konsep yang berkenaan tidak ada istilahnya dalam bahasa
Inggeris.
Contoh – contoh seperti:
Istilah Bahasa Asal Istilah Bahasa Melayu
 Atom
 Electron
 Professional
 Psychology
 Structure
 Radio
 Atom
 Elektron
 Profesional
 Psikologi
 Struktur
 Radio
22

 Television
 Radiography
 Televisyen
 Radiografi
8.4 Penyerapan Istilah Asing
Istilah asing boleh dipinjam atas dasar;
i. Sesuai maknanya;
ii. Lebih singkat daripada terjemahan bahasa Melayunya;
iii. Istilah asing yang diserap itu mempermudahkan penyelarasan, sekiranya istilah bahasa
Melayunya mempunyai banyak sinonim.
8.5 Bentuk-Bentuk Serapan
Kata yang diambil daripada bahasa asing terdiri daripada bentuk akar atau terbitannya. Hal ini
bergantung pada:
i. Konteks situasi dan pemakaiannya di dalam ayat;
ii. Kemudahan belajar bahasa; dan
iii. Kepraktisan.
Pada prinsipnya diambil bentuk tunggal contohnya, spectrum (spektrum) kecuali kalau bentuk
jamaknya yang lebih biasa dipakai.
8.6 Istilah Asing yang sudah lazim
Istilah asing yang sudah lama digunakan boleh terus dipakai walaupun ada kalanya istilah
berkenaan tidak sesuai dengan peraturan. Hal ini dilakukan untuk menjauhkan kekacauan dan
kekeliruan.
Contoh – contoh seperti :
Istilah Asing Istilah Bahasa Melayu
 Campaign  Kempen
23

 Custom
 Dengue
 Grant
 Pension
 Kastam
 Denggi
 Geran
 Pencen
TUGASAN 4 : Hasilkan satu penulisan refleksi berkaitan semua tugasan yang telah dibuat.
REFLEKSI
Alhamdulillah, syukur saya ke hadrat Yang Maha Esa, kerana dengan limpah kurnia-Nya saya
dapat menyiapkan tugasan ini walaupun dibatasi masa yang terhad lantaran kesibukan tugas
seharian.
Pada mulanya, apabila menerima tugasan bagi subjek BMM 3111 Semantik dan
Peristilahan Bahasa Melayu, saya berasakan tugasan ini amat payah dan sukar untuk
dilaksanakan memandangkan ini adalah subjek baru kepada saya. .Saya berasa begitu
bimbang dan tercabar untuk menyiapkan tugasan ini kerana pengetahuan sedia ada saya
tentang semantik dan peristilahan bahasa Melayu amatlah sedikit. Namun dengan bantuan
pensyarah-pensyarah, rakan - rakan dan sedikit ilmu pengetahuan mengenai semantik dan
peristilahan bahasa Melayu dapat saya meneruskan tugasan ini walaupun terdapat masalah
kekangan waktu. Cabaran dan halangan ini tidak mematahkan semangat saya untuk cuba
menghasilkan tugasan yang terbaik, bermula dengan mencari nota yang berkaitan dan
seterusnya mengkaji aspek makna dalam semantik , pembentukan istilah dan ketaksaan dalam
ayat berdasarkan ayat dan petikan. Saya telah berjaya mengkaji dan membuat analisis melalui
aspek perbendaharaan kata dan istilah serta makna leksikal, makna grammatical, faktor
ketaksaan.
Aspek-aspek ini dihubungkaitkan dengan bidang semantik dan peristilahan.
Sesungguhnya untuk mengkaji dan menganalisis petikan dan ayat bukanlah sesuatu yang
mudah dan perlu menghayatinya serta memahami bidang semantic dengan penuh
kesungguhan.
24

Semasa menghasilkan tugasan ini, banyak ilmu dan pengetahuan tentang semantik dan
peristilahan bahasa Melayu dapat saya kumpulkan dan saya perolehi maklumat-maklumat
tersebut melalui buku-buku terutamanya buku Tatabahasa Dewan, sumber internet, laporan
akhbar, artikel, jurnal serta soal-selidik. Akhirnya dengan usaha gigih yang saya lakukan,
banyak ilmu yang saya perolehi dan akan saya gunakan ilmu ini semasa proses pengajaran
dan pembelajaran di sekolah nanti. Ilmu yang saya perolehi ini terutamanya membuat analisis
akan dapat membantu saya dalam pengajaran dan pembelajaran yang berkualiti di peringkat
sekolah atau peringkat yang lebih tinggi.
Secara amnya, tugasan ini bukan sekadar memenuhi peruntukan yang disenaraikan
untuk pemarkahan sahaja, namun ia memberi kekuatan dan pengetahuan yang lebih meluas
mengenai ilmu semantik dan peristilahan bahasa Melayu. Sebagaimana yang kita ketahui
semantik merupakan bidang kajian tentang makna sama ada pada peringkat perkataan atau
ayat.Manakala istilah pula merupakan kata atau perkataan atau rangkai kata atau gabungan
kata yang menyatakan sesuatu dengan betul, tepat dan sesuai dalam sesuatu bidang ilmu
pengetahuan.
Bidang kajian tentang makna dalam bahasa Melayu merupakan sesuatu yang menarik
untuk dikaji. Berbagai maklumat dan input yang berguna dapat saya perolehi melalui tugasan
yang diberikan ini .Contohnya dalam memberi arahan dan memberi latihan yang jelas agar
tiada ketaksaan atau ambiguity dalam ayat.Sebagai seorang pendidik, ianya amat penting dan
berguna sekali dalam proses pengajaran dan pembelajaran yang berkesan. Sebagai guru,
tugasan ini akan saya jadikan sebagai panduan untuk meningkatkan lagi proses pengajaran
dan pembelajaran Bahasa Melayu di bilik darjah sekiranya saya diberi peluang untuk mengajar
subjek ini nanti.
Di kesempatan ini juga saya ingin merakamkan jutaan terima kasih dan setinggi-tinggi
penghargaan terutama kepada Dr.Hussin Bin Sarif serta kepada sesiapa yang telah banyak
membantu saya dalam memberi tunjuk ajar dalam menyiapkan tugasan BMM 3111 ini. Begitu
juga dengan rakan seperjuangan yang tidak lokek berkongsi ilmu sehinggalah tugasan ini dapat
disiapkan.
Akhir kata ,dalam menyiapkan tugasan ini,saya berharap agar hasil kajian tugasan ini
dapat menepati kehendak dan piawaian yang ditetapkan oleh pihak tuan dan puan.
25

Mohd. Firdaus Bin Abd. Aziz
821231 – 01 – 6607
Pengajian Melayu Sekolah Rendah ( Kohot 1 )
Kumpulan 3
IPG Tun Hussein Onn, Batu Pahat, Johor.
RUJUKAN
http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?
y=2011&dt=1107&pub=Utusan_Malaysia&sec=Rencana&pg=re_06.htm
www.docstoc.com/9651163/HBL3303SMP-PSIKOLINGUISTIK-DAN-SEMANTIK#
Modul Pembelajaran:BBM 3206 Semantik ;Universiti Putra Malaysia; Selangor Darul Ehsan
S. Nathesan ( 2001 ) : Makna dalam Bahasa Melayu, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala
Lumpur.
Abdullah Hassan, Ainon Mohd,(1994), Bahasa Melayu untuk Maktab Perguruan ,Kuala Lumpur
: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
F.R. Palmer,(1989), Semantik, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka
KRB 3033 Pengantar Bahasa Melayu, Perak darul Ridzuan: Universiti Pendidikan Sultan Idris
Rodiah Yusoff(2000, Julai), Semantik, Dewan Bahasa, 743-746.
Sheikh Othman bin Sheikh Salim(1996),Kamus Dewan Edisi Ketiga, Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka
S. Nathesan(2008), Makna dalam Bahasa Melayu Edisi Kedua, Kuala Lumpur Dewan
Bahasa dan Pustaka
Souib Hamat,(2004) Teman Bahasa Kita- Kata Banyak Makna, Johor Darul Takzim;
penerbitan Pelangi Sdn Bhd
26

LAMPIRAN
RENCANA
ARKIB : 07/11/2011
Bahasa Melayu terbukti bolehdijadikansebagai
bahasa ilmu
Oleh HASHIM YAACOB
PROF. DATUK DR. HASHIM YAACOB ialah bekas Naib Canselor Universiti Malaya
SAYA mengucapkan setinggi-tinggi tahniah kepada Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin
Yassin kerana yakin untuk memartabatkan bahasa Malaysia, di samping memperkasakan bahasa
Inggeris.
Beliau mahukan supaya bahasa Melayu menjadi bahasa ilmu. Saya yakin bahawa bahasa Melayu
boleh dijadikan bahasa ilmu dan bahasa antarabangsa kerana bahasa itu mempunyai gedung kata
yang luas dan dituturkan oleh sebahagian besar penduduk Asia Tenggara.
Pernyataan ini boleh dibuat berlandaskan hujah bahawa bahasa Melayu telah berkembang dengan
pesatnya sejak zaman kegemilangan Melaka dan sebelumnya.
Bahasa Melayu pada masa itu banyak digunakan bukan hanya oleh keturunan Melayu tetapi juga
orang asing yang datang berurusan di negara-negara Melayu.
Sekiranya pernyataan berkenaan hendak mendapat kepercayaan orang ramai apatah lagi
kepercayaan orang asing maka kita hendaklah menunjukkan bukti nyata bagi menyokong bahawa
bahasa ini benar-benar mampu berbuat demikian.
Bukti-buktinya memang ada di dalam banyak bidang tetapi kita jarang menelitinya sehinggakan kita
sendiri tidak menyedarinya.
Sewaktu saya menjadi Dekan Fakulti Pergigian Universiti Malaya (UM) pada 1997, saya dan
kakitangan fakulti itu membuktikan bahawa bahasa Melayu memang boleh menjadi bahasa ilmu
yang diakui oleh masyarakat antarabangsa.
27

Kami berjaya memartabatkan Bahasa Malaysia sebagai bahasa ilmu apabila kami dianugerahkan
pengiktirafan oleh United Kingdom (UK) kepada ijazah Sarjana Muda Pembedahan Pergigian
(SMPP) yang kami hasilkan daripada Fakulti Pergigian UM.
Fakulti pergigian ditubuhkan pada 1972 dan mula mengeluarkan doktor-doktor pergigian pada 1976
sehinggalah sekarang. Kursus ijazah SMPP ini memakan masa selama lima tahun iaitu tempoh yang
sama panjangnya dengan ijazah yang serupa daripada universiti-universiti di negara Barat.
Bezanya hanya dari segi bahasa pengantara pengajaran dan pembelajaran dalam kursusnya sahaja.
Kursus ijazah SMPP dari Fakulti Pergigian UM diajar sepenuhnya dalam bahasa Melayu, manakala
kursus ijazah yang sama dari UK diajar dalam bahasa Inggeris.
Ijazah-ijazah pergigian dari Perancis, Jerman, Netherland, Sepanyol, Itali dan lain-lainnya di
negara-negara Barat diajar dalam bahasa negara masing-masing.
UK mengiktiraf ijazah-ijazah di negara-negara Barat ini walaupun diajar dalam bahasa bukan
Inggeris. UK dan dunia menganggap bahawa bahasa-bahasa Barat itu adalah bahasa ilmu.
Apabila UK memberikan pengiktirafannya kepada ijazah SMPP dari UM pada 1997, pihak berkuasa
negara itu yang bertanggungjawab dalam pemberian pengiktirafan itu telah membuat kenyataan
mengenai nilai taraf kursus ijazah SMPP keluaran UM sebagai mencapai satu tahap kecemerlangan
setanding dengan yang terbaik di dunia.
Pengiktirafan ini juga bermakna pemegang ijazah SMPP dari UM diiktiraf oleh UK untuk bekerja di
negara berkenaan.
Pengiktirafan tersebut dibuat atas sebab-sebab bahawa kursus ijazah SMPP keluaran UM itu
dijalankan dengan cemerlang mengikut piawaian yang ditentukan oleh UK sendiri, termasuklah
kewujudan infrastruktur dan kelengkapan moden, struktur kurikulum pengajaran yang mantap,
kewibawaan kakitangan akademik dan professional, penyelidikan penerbitan yang dihasilkan, dan
tatacara pengajaran yang dijalankan dalam bahasa Melayu.
Pihak pemeriksa UK sedia maklum bahawa kursus ijazah SMPP dari UM ini dijalankan sepenuhnya
dalam bahasa Melayu. Mereka mengakui bahawa kursus ijazah SMPP itu dapat dijalankan dengan
sempurna walaupun melalui penggunaan bahasa Melayu.
Mereka mengakui bahawa sudah terdapat cukup istilah dalam bahasa Melayu dalam bidang
kedoktoran pergigian dan juga perbendaharaan kata am yang luas.
Pengiktirafan kepada ijazah SMPP dari UM yang menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa
pengantar sepenuhnya membawa makna bahawa bahasa Melayu sudahpun menjadi bahasa ilmu
dalam bidang kedoktoran pergigian, sehingga membolehkannya mencapai tahap kecemerlangan
dunia yang diakui oleh UK.
Kalau bahasa Melayu sudah terbukti sekurang-kurangnya boleh menjadi bahasa ilmu dalam bidang
kedoktoran pergigian, maka kita boleh bina keyakinan bahawa bahasa ini boleh juga menjadi bahasa
ilmu di dalam bidang-bidang lain.
Kita hanya perlu menggunakan bahasa ini dengan lebih luas dan membina istilah serta
perbendaharaan kata yang bersangkutan dengan bidang-bidang ilmu yang hendak kita terokai.
28

Sekiranya ini kita lakukan, tentunya kita akan berjaya dan bahasa Melayu akan terbukti sepenuhnya
untuk menjadi bahasa ilmu.
29

Semantik soalan 1

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Similar to Semantik soalan 1

Similar to Semantik soalan 1 (20)

Semantik soalan 1