[Kho tài liệu ngành may] cải thiện điều kiện lao động và năng suất lao động trong ngành may

CAÃI THIÏåN
ÀIÏÌU KIÏåN LAO ÀÖÅNG
VAÂ NÙNG SUÊËT LAO ÀÖÅNG
TRONG NGAÂNH MAY MÙÅC
ÀÀÀÀûûûûúúúúååååcccc bbbbiiiiïïïïnnnn ddddõõõõcccchhhh ttttrrrroooonnnngggg kkkkhhhhuuuuöööönnnn kkkkhhhhööööíííí DDDDûûûûåååå aaaaáááánnnn
Nêng cao nùng lûåc Huêën luyïån An toaân Vïå sinh Lao àöång úã Viïåt Nam
(VIE/05/01/LUX)

CAÃI THIÏåN
ÀIÏÌU KIÏåN LAO ÀÖÅNG
VAÂ NÙNG SUÊËT LAO ÀÖÅNG
TRONG NGAÂNH MAY MÙÅC
Cêím nang hûúáng dêîn thûåc haânh
Juan Carlos Hiba biïn têåp
Töí chûác Lao àöång Quöëc tïë
Biïn dõch: Lï Nhû Quyânh
Trêìn Höìng Thuãy
Hiïåu àñnh: Vuä Nhû Vùn (Cu c ATL - B L TBXH)
Trêìn Ngoåc Lên (Cu c ATL - B L TBXH)
Nguyïîn Baá Lêm (ILO)
Lï Thanh Haâ (ILO)

B¶n quyÒn @ Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ 2008
XuÊt b¶n phiªn b¶n tiÕng ViÖt lÇn thø nhÊt n¨m 2008
Ên phÈm cña Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ (International Labour Organization) ®îc hëng qui chÕ
b¶n quyÒn theo NghÞ ®Þnh Th sè 2 cña C«ng íc B¶n quyÒn Toµn cÇu. Tuy nhiªn, mét sè trÝch
®o¹n ng¾n tõ nh÷ng Ên phÈm nµy cã thÓ ®îc t¸i sö dông mµ kh«ng cÇn xin phÐp víi ®iÒu kiÖn
ph¶i nªu râ nguån trÝch dÉn. Mäi ho¹t ®éng t¸i b¶n hoÆc biªn dÞch toµn bé Ên phÈm nµy ph¶i ®îc
Phßng XuÊt b¶n (QuyÒn vµ GiÊy phÐp) cña Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ, CH-1211, Geneva 22,
Thôy Sü; hoÆc qua email pubdroit@ilo.org. Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ s½n sµng tiÕp nhËn çc yªu
cÇu cÊp phÐp.
Çc th viÖn, çc viÖn nghiªn cøu vµ çc c¬ quan kh¸c ®· cã ®¨ng ký t¹i çc tæ chøc quyÒn t¸i b¶n
cã thÓ sao chÐp trong ph¹m vi giÊy phÐp ®· ®îc cÊp cho môc ®Ých nµy. §Ó tham kh¶o th«ng tin
vÒ çc c¬ quan ®¨ng ký quyÒn t¸i b¶n ë quèc gia cña b¹n, h·y truy cËp t¹i ®Þa chØ
http://www.ifrro.org
C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng trong ngµnh may mÆc:
CÈm nang híng dÉn thùc hµnh
ISBN: 978-92-2-821629-5 (b¶n in/print)
ISBN: 978-92-2-821630-1 (b¶n pdf / web pdf)
DÞch tõ tµi liÖu gèc b»ng tiÕng Anh cña ILO cã tªn:
Improving working conditions and productivity in the garment industry:
An action manual
Do Hiba, Juan Carlos biªn so¹n
Geneva, International Labour Office, 1998
ISBN 92-2-110849-X
§îc thùc hiÖn trong khu«n khæ Dù ¸n N©ng cao N¨ng lùc HuÊn luyÖn An toµn VÖ sinh Lao ®éng
(VIE/05/01/LUX) do ChÝnh phñ Luxembourg tµi trî.
Çc chØ ®Þnh trong çc Ên phÈm tu©n theo quy ®Þnh cña Liªn HiÖp Quèc vµ kh«ng cã ý thÓ hiÖn
bÊt cø quan ®iÓm nµo cña Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ vÒ quy chÕ ph¸p lý hoÆc ranh giíi l·nh thæ
cña bÊt cø quèc gia, khu vùc, l·nh thæ hoÆc chÝnh quyÒn nµo.
Çc t¸c gi¶ chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn vÒ çc ý kiÕn thÓ hiÖn trong çc bµi viÕt, nghiªn cøu vµ
trong çc tµi liÖu liªn quan. Ên phÈm nµy kh«ng ph¶i lµ sù x¸c nhËn cña Tæ chøc Lao ®éng Quèc
tÕ vÒ çc quan ®iÓm thÓ hiÖn trong ®ã.
Nh÷ng dÉn chøng vÒ tªn c«ng ty, s¶n phÈm vµ qui tr×nh th¬ng m¹i kh«ng ngô ý thÓ hiÖn sù x¸c
nhËn cña V¨n phßng Lao ®éng Quèc tÕ. BÊt cø c«ng ty, s¶n phÈm hoÆc qui tr×nh th¬ng m¹i nµo
kh«ng ®îc nªu trong Ên phÈm còng kh«ng nh»m thÓ hiÖn sù ph¶n ®èi cña Tæ chøc Lao ®éng
Quèc tÕ.
Çc Ên phÈm cña ILO hiÖn cã mÆt ë çc cöa hµng s¸ch hoÆc t¹i çc V¨n phßng ILO ë çc níc,
hoÆc trùc tiÕp t¹i Phßng XuÊt B¶n cña Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ, CH-1211, Geneva 22, Thôy
Sü. Catolog hoÆc danh môc çc Ên phÈm míi cã thÓ lÊy miÔn phÝ t¹i ®Þa chØ nªu trªn hoÆc qua
email: pubvente@ilo.org.
Xin tham kh¶o t¹i trang web cña chóng t«i: www.ilo.org/publns
In t¹i ViÖt Nam

v
Lêi tùa
Ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam ®ang tù m×nh kh¸m ph¸ vïng ®Êt míi bëi chÝnh ho¹t ®éng hÕt søc Ên
tîng cña m×nh. Nh÷ng nç lùc cña ngµnh dÖt may ®· vµ ®ang ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Hµng n¨m cã h¬n 2 triÖu c¬ héi viÖc míi ®îc t¹o ra, vµ trong
n¨m 2008, doanh thu xuÊt khÈu cña ngµnh cã thÓ ®¹t tíi 9,5 tû USD. §iÒu nµy ®a ViÖt Nam lªn
hµng thø chÝn trong sè çc nhµ xuÊt khÈu dÖt may lín nhÊt trªn thÕ giíi. Mü vµ NhËt B¶n vÉn gi÷ vÞ
trÝ thÞ trêng nhËp khÈu ®øng ®Çu cña ngµnh dÖt may víi gi¸ trÞ nhËp khÈu íc ®¹t møc 1,8 tû USD
vµ 800 triÖu USD.
§èi víi ILO, viÖc thóc ®Èy mét m«i trêng lµm viÖc an toµn, vÖ sinh cho tÊt c¶ çc c«ng nh©n, ®ång
thêi ®¶m b¶o n¨ng suÊt lao ®éng vµ tÝnh c¹nh tranh cña çc doanh nghiÖp lµ çc u tiªn hµng ®Çu
trong ch¬ng tr×nh nghÞ sù cña Ch¬ng tr×nh ViÖc lµm BÒn v÷ng (DWCP) t¹i ViÖt Nam. Sè lîng çc
vô tai n¹n lao ®éng ®îc b¸o ço ®· t¨ng tõ 840 vô n¨m 1995 lªn 5.951 vô vµo n¨m 2007. Çc
trêng hîp tö vong do lao ®éng còng t¨ng tõ 264 ngêi n¨m 1995 lªn 621 ngêi trong n¨m 2007.
Nh÷ng con sè nµy chñ yÕu ®îc tæng hîp tõ b¸o ço cña çc doanh nghiÖp lín. Ch¾c ch¾n cã nhiÒu
vô tai n¹n lao ®éng vµ tö vong h¬n ®· x¶y ra t¹i çc doanh nghiÖp nhá song kh«ng ®îc b¸o ço ®Çy
®ñ tíi çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc.
CÇn ph¶i thóc ®Èy h¬n n÷a b¶o hé lao ®éng, an toµn vµ vÖ sinh lao ®éng trong çc doanh nghiÖp
ViÖt Nam nãi chung vµ trong lÜnh vùc dÖt may nãi riªng. NhiÒu ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao
®éng trong çc doanh nghiÖp nhá t¹i ViÖt Nam hiÓu r»ng tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp ch¾c
ch¾n sÏ g©y ¶nh hëng kh«ng chØ ®Õn cuéc sèng cña ç nh©n nh÷ng ngêi c«ng nh©n mµ cßn ®Õn
n¨ng suÊt lao ®éng vµ lîi nhuËn cña çc doanh nghiÖp vµ cuèi cïng sÏ t¸c ®éng ®Õn phóc lîi cña toµn
x· héi
Ên phÈm "C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng trong ngµnh may mÆc: CÈm nang
híng dÉn thùc hµnh" nµy cung cÊp mét tµi liÖu huÊn luyÖn thiÕt thùc ®a ra çc c¶i tiÕn ®¬n gi¶n
víi chi phÝ thÊp nh»m n©ng cao n¨ng suÊt th«ng qua viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, bao gåm: cÊt
gi÷ vµ vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, chiÕu s¸ng, thiÕt kÕ n¬i lµm viÖc vµ s¶n phÈm, vËn hµnh m¸y mãc
an toµn vµ hiÖu qu¶, bè trÝ n¬i lµm viÖc, ®iÒu kiÖn phóc lîi x· héi vµ tæ chøc c«ng viÖc... Cuèn cÈm
nang nµy, nay ®· ®îc dÞch sang tiÕng ViÖt, sÏ gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, lµ mèi quan
t©m cña çc nhµ qu¶n lý còng nh çc chñ doanh doanh nghiÖp, ®ång thêi n©ng cao an toµn vµ vÖ
sinh t¹i n¬i lµm viÖc cho ngêi lao ®éng. Ên phÈm nµy sÏ lµ mét c«ng cô h÷u Ých ®Ó ®¹t môc tiªu
chung C«ng viÖc An toµn cho TÊt c¶ mäi ngêi!
Rie Vejs Kjeldgaard
Gi¸m ®èc
V¨n phßng ILO t¹i ViÖt Nam

vi
C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ çch tæ chøc c«ng viÖc sÏ
gióp t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ søc c¹nh tranh. §iÒu nµy
®· ®îc thÓ hiÖn râ t¹i çc çc c¬ së doanh nghiÖp võa vµ
nhá ë Ch©u ¸, Ch©u Phi vµ Mü la tinh, n¬i ®· tù nguyÖn
thùc hiÖn theo ch¬ng tr×nh c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ
n¨ng suÊt lao ®éng
N¨m 1988, Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ (ILO) ®· xuÊt b¶n hai
cuèn s¸ch híng dÉn vÒ N¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n vµ
®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt h¬n: Híng dÉn thùc hµnh, dµnh cho
nhµ qu¶n lý çc doanh nghiÖp võa vµ nhá, vµ cuèn Híng
dÉn gi¶ng viªn. Nh÷ng cuèn s¸ch nµy ®· ®îc sö dông trong
rÊt nhiÒu héi th¶o vÒ n©ng cao nhËn thøc vµ ®µo t¹o, ®©y lµ
mét phÇn trong néi dung çc dÞch vô t vÊn kü thuËt vµ çc
dù ¸n hîp t¸c kü thuËt cña ILO. Nh÷ng cuèn s¸ch nµy ®· hç
trî rÊt nhiÒu trong viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc t¹i nhiÒu
ngµnh víi nh÷ng ®Æc thï kh¸c nhau nh ngµnh luyÖn kim,
s¶n xuÊt ®å gç, da giµy, thiÕt bÞ gia dông, thùc phÈm vµ ®å
uèng, ngµnh giÊy, tÊm lîp, èng xi m¨ng vµ thñy tinh.
N¨m 1994, ILO ®· quyÕt ®Þnh x©y dùng tµi liÖu ®µo t¹o dµnh
cho çc ngµnh ®Æc thï. Ngµnh may mÆc ®îc lùa chän v×
®· cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng trong t¨ng trëng kinh tÕ
t¹i nhiÒu quèc gia vµ ®ång thêi còng lµ ngµnh cã nguån trao
®æi ngo¹i tÖ lín. §©y còng lµ ngµnh chiÓm tû lÖ lao ®éng n÷
rÊt lín. C«ng t¸c c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ n¨ng suÊt
s¶n xuÊt trong ngµnh sÏ mang l¹i cho çc doanh nghiÖp võa
vµ nhá søc c¹nh tranh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, an toµn lao ®éng
vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn b¶o vÖ lao ®éng n÷ tèt h¬n.
Ên phÈm nµy ®îc thùc hiÖn tiÕp theo bé s¸ch híng dÉn
vÒ N¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt
h¬n do t¸c gi¶ J.E. Thurman, A.E. Louzine vµ K. Kogi viÕt.
S¸ch híng dÉn çc bíc thùc hiÖn ®¬n gi¶n, hiÖu qu¶, chi
phÝ thÊp nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ c¶i thiÖn m«i
trêng lµm viÖc. S¸ch còng bao gåm mét sè vÊn ®Ò kü thuËt
nh sö dông vµ b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu, ¸nh s¸ng, thiÕt kÕ
s¶n phÈm vµ vÞ trÝ lµm viÖc, vËn hµnh m¸y mãc hiÖu qu¶ vµ
an toµn, çch bè trÝ n¬i lµm viÖc, hÖ thèng phóc lîi x· héi vµ
tæ chøc lµm viÖc. Nh÷ng vÝ dô trong s¸ch lµ nhøng kinh
nghiÖm thùc tÕ ®îc rót ra tõ chÝnh çc nhµ tæ chøc vµ qu¶n
lý çc doanh nghiÖp nhá vµ võa trong ngµnh may mÆc. Çc
nhµ qu¶n lý nµy ®Òu ®· tù nguyÖn tham gia vµo ch¬ng tr×nh
®µo t¹o do ILO tæ chøc. Môc ®Ých cña ch¬ng tr×nh nµy lµ
híng dÉn triÓn khai thùc hiÖn çc biÖn ph¸p trùc tiÕp mét
çch hiÖu qu¶, thùc tÕ, chi phÝ thÊp t¹i tõng lÜnh vùc ®Ó n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng. Ngoµi ra, çc c«ng cô ®¸nh gi¸ ®iÒu
kiÖn lµm viÖc, lËp kÕ ho¹ch thay ®æi, thu hót ngêi lao ®éng
vµ ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt lao ®éng còng ®îc ®Ò cËp t¹i ®©y.
Chóng t«i xin çm ¬n çc ç nh©n vµ ®¬n vÞ vÒ nh÷ng ý
kiÕn ®ãng gãp vµ nh÷ng vÝ dô rÊt h÷u Ých mµ chóng t«i sö
dông trong cuèn s¸ch nµy. Chóng t«i ®· nhËn ®îc nhiÒu
hç trî quý b¸u tõ nh÷ng ®ãng gãp cña çc tæ chøc cho çc
dù ¸n hîp t¸c kü thuËt vµ ch¬ng tr×nh quèc gia nh Ch¬ng
Tr×nh Ph¸t triÓn cña Liªn HiÖp Quèc (UNDP) tµi trî cho dù
¸n C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng t¹i çc doanh nghiÖp võa vµ
nhá ë Phi-lÝp-pin; C¬ quan ph¸t triÓn Quèc tÕ PhÇn Lan
(FINNIDA) tµi trî cho dù ¸n. Th«ng tin vµ §µo t¹o cho çc
níc Ch©u Phi vÒ An toµn vÖ sinh lao ®éng t¹i Céng hßa
Tanzania; vµ Ch¬ng tr×nh Quèc gia víi tªn gäi M«i trêng
lao ®éng tèt h¬n, n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n do tæ chøc
SEBRAE tµi trî vµ thùc hiÖn. §Æc biÖt, chóng t«i xin bµy tá
lßng biÕt ¬n tíi çc tæ chøc vµ ç nh©n: C¬ quan phô tr¸ch
vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ v¨n phßng khu vùc cña Côc lao
®éng vµ viÖc lµm; C«ng ty T vÊn vµ qu¶n lý C«ng - n«ng
nghiÖp; ngµi William Salter, chuyªn gia cao cÊp cña ILO,
phô tr¸ch khu vùc §«ng nam Ch©u ¸ vµ Th¸i Binh D¬ng
t¹i Phi-lÝp-pin; Ban thanh tra nhµ m¸y (thuéc Bé Lao ®éng);
Häc viÖn Quèc gia vÒ Lao ®éng; Trung t©m søc kháe nghÒ
nghiÖp Moshi-Arusha; vµ ngµi Vesa Tornberg, trî lý chuyªn
gia cña dù ¸n FINNIDA, Céng hßa Tanzania; Bµ Regina
Heloisa Maciel, §¹i häc Tæng hîp Sao Paulo, Brazil.
Chóng t«i xin çm ¬n çc chñ doanh nghiÖp, çc nhµ qu¶n
lý doanh nghiÖp nhá vµ võa ®· chµo ®ãn vµ cho phÐp chóng
t«i tæ chøc nh÷ng khãa ®µo t¹o nµy. Kinh nghiÖm vµ sù hç
trî nhiÖt thµnh cña çc ngµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
chóng t«i thùc hiÖn Ên phÈm nµy. Xin göi lêi çm ¬n ch©n
thµnh tíi çc Tæ chøc, giíi chñ, Trung t©m n¨ng suÊt, trung
t©m ®µo t¹o vµ bé lao ®éng ®· cïng tham gia tæ chøc nh÷ng
khãa ®µo t¹o nµy.
Çm ¬n çc b¹n bÌ ®ång nghiÖp t¹i Ban phô tr¸ch ®iÒu kiÖn
viÖc lµm ®· hç trî vÒ mÆt kü thuËt vµ qu¶n lý ®Ó hoµn thµnh
Ên phÈm. Xin ch©n thµnh çm ¬n ngµi Juan Carlos Hiba vÒ
sù hîp t¸c, ®ãng gãp trong c«ng t¸c biªn tËp kü thuËt, çm
¬n bµ Simone Didero, bµ Joan Robb vµ bµ Helen Wielander
®· ®¸nh m¸y rÊt nhiÒu b¶n biªn tËp vµ chØnh söa ®Ó hoµn
thµnh Ên phÈm cuèi cïng. Çm ¬n gi¸o s Nigel Corlett
thuéc trêng §¹i häc tæng hîp Nottingham, ngµi Peter
Hasle thuéc Trung t©m Ph©n tÝch x· héi t¹i Copenhagen,
ngµi Malcolm Pugh, t vÊn qu¶n lý thuéc V¬ng quèc Anh,
vµ ngµi Michael Henriques, thuéc Chi nh¸nh Ph¸t triÓn qu¶n
lý vµ doanh nghiÖp cña ILO vÒ nh÷ng nhËn xÐt vÒ mÆt kü
thuËt còng nh nh÷ng t vÊn quý b¸u ®Ó hoµn thµnh b¶n
th¶o. Cuèi cïng, chóng t«i xin göi lêi çm ¬n tíi Nhµ xuÊt
b¶n ®· gióp ®ì chóng t«i thùc hiÖn Ên phÈm nµy. Xin çm
¬n Trung t©m ®µo t¹o Quèc tÕ cña ILO t¹i Turin vÒ nh÷ng
®ãng gãp minh häa cho cuèn s¸ch.
Chóng t«i hy väng cuèn s¸ch nµy sÏ gióp Ých trong viÖc c¶i
thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc t¹i çc doanh nghiÖp võa vµ nhá
ngµnh may mÆc, qua ®ã gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng cho
hµng ngµn lao ®éng, ®Æc biÖt lµ lao ®éng n÷.
F.J. Dy-Hammar
Trëng V¨n phßng Phô tr¸ch vÒ §iÒu kiÖn vµ M«i
trêng Lao ®éng
Lêi nãi ®Çu

vii
Lêi nãi ®Çu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v
PPhhÇÇnn 11
Ch¬ng 1: Giíi thiÖu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Cuèn s¸ch nµy viÕt vÒ ®iÒu g× . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Híng dÉn sö dông s¸ch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Ch¬ng 2: Lu kho vµ vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu mét çch hiÖu qu¶ . . . . . . . . . . . . . . . 7
S¾p xÕp lu kho hiÖu qu¶ h¬n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
NÕu nghi ngê, h·y dì hµng ra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Tr¸nh ®Ó nguyªn vËt liÖu trªn sµn nhµ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
S¾p xÕp kh«ng gian hîp lý b»ng çch sö dông gi¸ nhiÒu tÇng . . . . . . . . . . . . . . . 10
Quy ®Þnh chç ®Ó riªng cho çc lo¹i dông cô vµ vËt liÖu s¶n xuÊt . . . . . . . . . . . . . . 10
Di chuyÓn Ýt h¬n, ng¾n h¬n vµ thao t¸c s¶n xuÊt hiÖu qu¶ h¬n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Nh÷ng vËt dông hay dïng, nªn ®Ó gÇn vÞ trÝ lµm viÖc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Trang bÞ thïng ®ùng cho çc s¶n phÈm ®Çu vµo vµ ®Çu ra . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Sö dông thïng chøa di ®éng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Lèi vËn chuyÓn ph¶i th«ng tho¸ng vµ ®îc ®¸nh dÊu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
N©ng nhÊc hµng Ýt h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
Kh«ng n©ng nhÊc hµng cao h¬n møc cÇn thiÕt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
VËn chuyÓn vµ thùc hiÖn çc thao t¸c ®óng ®é cao lµm viÖc . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
N©ng nhÊc hµng hiÖu qu¶ vµ an toµn h¬n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Ch¬ng 3: ThiÕt kÕ s¶n phÈm vµ vÞ trÝ lµm viÖc ®óng çch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
§Ó nguyªn vËt liÖu, dông cô vµ çc thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn trong tÇm víi . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Thay ®æi t thÕ ®Ó lµm viÖc hiÖu qu¶ h¬n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
ThiÕt kÕ çc mÉu s¶n phÈm dÔ may, Ýt l·ng phÝ vµ chÊt lîng cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Dïng c÷ ®o ®Ó kiÓm tra sè ®o cña m¶nh c¾t vµ s¶n phÈm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Sö dông ®å g¸ vµ mét sè dông cô kh¸c ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ c«ng søc . . . . . . . . . . . . 29
C¶i tiÕn thiÕt bÞ chØ dÉn vµ nót ®iÒu khiÓn ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Ch¬ng 4: Sö dông vµ b¶o dìng m¸y an toµn, kiÓm so¸t m«i trêng hiÖu qu¶ . . . . . . . . 35
Lu«n kiÓm tra m¸y cÈn thËn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
An toµn m¸y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
Mua lo¹i m¸y an toµn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
B¶o dìng m¸y ®óng çch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Híng dÉn c«ng nh©n söa ch÷a nh÷ng háng hãc m¸y th«ng thêng . . . . . . . . . . . . . . . 39
Çc biÖn ph¸p kiÓm so¸t m«i trêng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Lau chïi m¸y thêng xuyªn, ®óng çch - kh«ng g©y bôi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
L¾p ®Æt hÖ thèng th«ng giã t¹i chç mét çch hiÖu qu¶ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Thay thÕ nh÷ng hãa chÊt ®éc h¹i b»ng lo¹i an toµn h¬n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Néi dung

viii
Ch¬ng 5: Cung cÊp ¸nh s¸ng tèt cho s¶n phÈm chÊt lîng cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
TËn dông tèi ®a ¸nh s¸ng ban ngµy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Tr¸nh ¸nh s¸ng chãi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Chän vÞ trÝ lµm viÖc cã mµu nÒn thÝch hîp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Chän ®óng vÞ trÝ l¾p hÖ thèng ®Ìn chiÕu s¸ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Sö dông thiÕt bÞ chiÕu s¸ng thÝch hîp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50
Tr¸nh sÊp bãng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
B¶o dìng thêng xuyªn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53
Ch¬ng 6: Sö dông nhµ xëng phï hîp cho s¶n xuÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
B¶o vÖ nhµ xëng trong têi tiÕt nãng hoÆc gi¸ l¹nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
TËn dông thiªn nhiªn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
C¶i thiÖn kh¶ n¨ng bøc x¹ nhiÖt cña têng vµ m¸i nhµ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
C¶i thiÖn kh¶ n¨ng çch nhiÖt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
TËn dông bãng r©m ®Ó tr¸nh ¸nh s¸ng mÆt trêi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
C¶i thiÖn t×nh tr¹ng th«ng giã b»ng luång khÝ tù nhiªn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
TËn dông luång khÝ thæi ngang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
TËn dông luång kh«ng khÝ nãng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
C¶i thiÖn mÆt sµn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
T¨ng cêng tÝnh linh ho¹t vµ dÔ thÝch øng trong thiÕt kÕ nhµ xëng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Phßng chèng háa ho¹n vµ tai n¹n ®iÖn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Háa ho¹n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Nh÷ng nguy hiÓm vÒ ®iÖn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Ch¬ng 7: Tæ chøc c«ng viÖc vµ quy tr×nh hiÖu qu¶ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
H¹n chÕ nh÷ng thao t¸c vµ vËn hµnh kh«ng cÇn thiÕt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Gi¶m sù ®¬n ®iÖu ®Ó gióp c«ng nh©n tØnh t¸o vµ lµm viÖc cã n¨ng suÊt cao . . . . . . . . . . . . . . 68
ChuÈn bÞ khu chøa ®Öm ®Ó qu¸ tr×nh s¶n suÊt ®îc liªn tôc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
§¶m b¶o s¶n phÈm may trong d©y chuyÒn lu«n ®îc kiÓm so¸t cÈn thËn . . . . . . . . . . . . . . . 68
Ph¬ng ph¸p Kanban . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Cung cÊp ®Çy ®ñ çc khãa ®µo t¹o vµ t¸i ®µo t¹o cho c«ng nh©n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
ThiÕt kÕ nh÷ng c«ng viÖc trong d©y chuyÒn mét çch linh ho¹t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Ph©n c«ng nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cô thÓ cho tõng ç nh©n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
KÕt hîp çc nhiÖm vô vµ thao t¸c s¶n xuÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Tæ chøc çc nhãm b¸n tù qu¶n vµ tù qu¶n ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt vµ gi¶m chi phÝ gi¸m s¸t . . . .71
S¾p xÕp tæ chøc s¶n xuÊt ®¸p øng môc tiªu ®· ®Ò ra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
C¶i tiÕn tr×nh tù thiÕt bÞ s¶n xuÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Chän çch tæ chøc s¶n xuÊt phï hîp nhÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
X©y dùng hÖ thèng kiÓm tra tiÕn ®é s¶n xuÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
ThiÕt kÕ hÖ thèng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Thùc hiÖn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Ch¬ng 8: Çc ph¬ng tiÖn phóc lîi vµ lîi Ých cã chi phÝ thÊp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
§¶m b¶o çc ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt phôc vô ®óng môc ®Ých . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Níc uèng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
ThiÕt bÞ vÖ sinh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
S½n sµng cho nh÷ng t×nh huèng khÈn cÊp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
NghØ ng¬i chÝnh lµ ®Ó phôc håi søc lao ®éng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
NghØ gi¶i lao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Khu nghØ ng¬i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Sö dông ph¬ng tiÖn chi phÝ thÊp mµ vÉn thu hót vµ gi÷ c«ng nh©n giái ë l¹i lµm viÖc . . . . . . .88
QuÇn ¸o lao ®éng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88
Tñ ®ùng vµ phßng thay ®å . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

ix
Khu ¨n uèng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
C¨ng-tin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
ThiÕt bÞ y tÕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Ph¬ng tiÖn ®i l¹i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Ph¬ng tiÖn gi¶i trÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Nhµ trÎ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Sinh nhËt vµ çc ngµy lÔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Ch¬ng 9: §¶m b¶o c¶i tiÕn bÒn v÷ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
X©y dùng mét gi¶i ph¸p hoµn chØnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
§¶m b¶o nh÷ng ý tëng ph¶i ®îc thùc hiÖn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Huy ®éng sù hç trî tõ c«ng nh©n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
§¶m b¶o çc bíc c¶i tiÕn cã t¸c ®éng l©u dµi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Qu¶n lý sù thay ®æi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Gi¸m s¸t nh÷ng kh©u c¶i tiÕn mét çch cÈn thËn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
C¶i tiÕn theo quy tr×nh cã hÖ thèng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Hµnh ®éng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Ch¬ng 10: Khai th¸c sù tham gia ®ãng gãp cña c«ng nh©n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97
T¹i sao l¹i cÇn sù tham gia cña c«ng nh©n ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Lµm thÕ nµo ®Ó thu hót c«ng nh©n? Çch thøc vµ ph¬ng tiÖn thùc hiÖn . . . . . . . . . . . . . . 98
®Ó ®¹t thµnh c«ng
Cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ doanh nghiÖp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
T¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng nh©n tham gia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Cho phÐp c«ng nh©n ®¸nh gi¸ n¬i lµm viÖc vµ ph¸t biÓu ý kiÕn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi nhá. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Thµnh lËp ®éi ngò c«ng nh©n chñ chèt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Thu hót sù tham gia cña tÊt c¶ c«ng nh©n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Cung cÊp ch¬ng tr×nh ®µo t¹o phï hîp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Lµm cho c«ng viÖc cña c«ng nh©n cã ý nghÜa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Tæ chøc c«ng nh©n lµm viÖc theo nhãm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
KiÓm so¸t vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
PPhhÇÇnn 22
Môc 1 Çc kü thuËt n¨ng suÊt h÷u Ých . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
1. Lîi Ých cña viÖc ®o n¨ng suÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
2. N¨ng suÊt lµ g×? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
3. §o n¨ng suÊt c¬ b¶n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
4. Lµm thÕ nµo ®Ó ®o n¨ng suÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Çc chØ b¸o n¨ng suÊt ®Þnh tÝnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Çc chØ b¸o n¨ng suÊt ®Þnh lîng phi tiªu chuÈn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
ChØ sè n¨ng suÊt tiªu chuÈn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
5. §o ®Çu ra vµ ®Çu vµo nh thÕ nµo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
6. ¸p dông WISE-PMS trong ngµnh may mÆc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
7. Çc bíc thùc hiÖn hÖ thèng ®o n¨ng suÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Phô lôc Môc 1: Çc mÉu dµnh cho hÖ thèng ®o n¨ng suÊt WISE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
B¸o ço s¶n xuÊt cña ç nh©n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
B¸o ço s¶n xuÊt nhãm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Ghi chÐp nh©n sù ®i lµm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

x
Ghi chÐp ho¹t ®éng giao hµng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Ghi chÐp vÒ tai n¹n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Ghi chÐp vÒ b¶o dìng m¸y mãc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Ghi chÐp vÒ khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Ghi chÐp vÒ tiªu thô n¨ng lîng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
Ghi chÐp vÒ t×nh h×nh thay thÕ c«ng nh©n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Môc 2 Ba b¶n kiÓm c«ng viÖc hiÖu qu¶ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
B¶n kiÓm sè 1: C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc nãi chung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
B¶n kiÓm sè 2: Tæ chøc xëng may tèt h¬n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
B¶n kiÓm sè 3: Sù tham gia cña c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh thay ®æi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Môc 3 Mét bµi tËp m« pháng viÖc sö dông ph¬ng ph¸p Kanban . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Môc 4 C©n b»ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Môc 5 Ba kü thuËt ®Ó c¶i thiÖn kh©u tæ chøc s¶n xuÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
BiÓu ®å sîi d©y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
BiÓu ®å di chuyÓn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
C¸c biÓu ®å di chuyÓn ®Ó vËn chuyÓn hµng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Môc 6 B¶n kiÓm sè 4: Thùc hiÖn c¶i tiÕn nh thÕ nµo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .161
Môc 7 BiÓu mÉu cho mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

3
NÕu b¹n qu¶n lý mét doanh nghiÖp nhá vµ võa trong lÜnh
vùc may mÆc, chÝnh b¹n sÏ cã tr¸ch nhiÖm gãp phÇn quan
träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Mäi ngêi tr«ng cËy vµo
nh÷ng c«ng viÖc vµ s¶n phÈm cña b¹n. T¨ng trëng kinh tÕ
vµ x· héi ë hÇu hÕt çc níc ®Òu dùa vµo ho¹t ®éng cña çc
doanh nghiÖp võa vµ nhá. Doanh nghiÖp nhá cña b¹n cïng
víi rÊt nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c trong níc t¹o c«ng ¨n viÖc
lµm cho nhiÒu ngêi, ®ãng thuÕ, sö dông çc nguån nguyªn
liÖu th« vµ tiªu thô n¨ng lîng. Nhµ cung cÊp cña b¹n vµ c¶
kh¸ch hµng ®Òu quan t©m ®Õn s¶n phÈm may mÆc cña b¹n,
cßn b¹n th× lu«n muèn ®¸p øng nhiÒu h¬n, më réng nhiÒu
h¬n. Cho dï b¹n s¶n xuÊt phôc vô thÞ trêng trong níc hay
phôc vô xuÊt khÈu hoÆc c¶ hai th× c¶ hai thÞ trêng nµy ®Òu
yªu cÇu s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt vµ gi¸ trÞ cao. TiÕn tr×nh
toµn cÇu hãa kinh tÕ ®· mang l¹i nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc,
vµ ®Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy, b¹n ph¶i chuÈn bÞ tèt.
MÆc dï cã vai trß quan träng nh vËy nhng nhiÒu doanh
nghiÖp võa vµ nhá trong ngµnh may mÆc l¹i kh«ng ph¸t
triÓn ®îc, thËm chÝ kh«ng thÓ tån t¹i l©u ®îc. §Ó thµnh
c«ng trong ngµnh dÖt may qu¶ kh«ng ph¶i lµ ®iÒu dÔ dµng.
Nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, s¶n xuÊt vµ tiÕp thÞ, hµng n¨m
®· khiÕn nhiÒu doanh nghiÖp tíi bê ph¸ s¶n. NhiÒu nghiªn
cøu cho thÊy mét doanh nghiÖp trung b×nh mÊt ®i mét nöa
sè kh¸ch hµng trong vßng n¨m n¨m, vµ mÊt ®i mét nöa
nguån nh©n lùc trong vßng bèn n¨m.
Cuèn s¸ch nµy viÕt vÒ çch tån t¹i vµ ph¸t triÓn th«ng qua
viÖc x©y dùng mét doanh nghiÖp hiÖu qu¶ h¬n. Nh÷ng ý
tëng b¹n thÊy trong cuèn s¸ch nµy rÊt thùc tÕ vµ ®îc thùc
hiÖn víi chi phÝ thÊp. Cã thÓ rÊt nhiÒu ý tëng ë ®©y ®· ®îc
¸p dông trong doanh nghiÖp cña b¹n vµ nhiÒu c«ng ty cã
®Æc ®iÓm t¬ng tù.
Lµ mét doanh nh©n, b¹n sÏ rÊt bËn rén. B¹n ph¶i ®èi mÆt
víi nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh hµng ngµy nªn cã thÓ b¹n kh«ng
®ñ thêi gian ®Ó xem xÐt mét çch kü lìng mét sè kh©u
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt xem chóng cÇn ®îc c¶i tiÕn ra sao.
V× thÕ sÏ g©y ra h¹n chÕ trong n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n
phÈm mµ b¹n kh«ng biÕt. ChÝnh v× vËy, chØ cÇn dµnh thªm
chót thêi gian b¹n cã thÓ lµm nªn nhiÒu ®iÒu cã t¸c ®éng
lín.
Cuèn s¸ch nµy viÕt vÒ ®iÒu g×
Nh÷ng ý tëng rÊt thùc tÕ b¹n t×m thÊy ë ®©y lµ kÕt qu¶ cña
nhiÒu n¨m hîp t¸c ho¹t ®éng gi÷a ILO víi çc chñ doanh
nghiÖp, çc nhµ qu¶n lý nh b¹n. Trong mçi trêng hîp,
vÊn ®Ò quan t©m ban ®Çu lu«n lµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp. RÊt nhiÒu doanh nh©n ®îc háic©u nµy:
“b¹n lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m chi phÝ vµ c¶i thiÖn ho¹t
®éng s¶n suÊt t¹i doanh nghiÖp cña m×nh?”. C©u tr¶
lêi cña hä cã lÏ còng rÊt gièng víi c©u tr¶ lêi cña b¹n, ®ã lµ:
l gi¶m l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu th«
l gi¶m s¶n phÈm lçi
l t¨ng chÊt lîng c«ng viÖc
l t¨ng cêng c«ng t¸c b¶o tr× vµ söa ch÷a m¸y may vµ çc
dông cô kh¸c
l ¸p dông çch bè trÝ n¬i lµm viÖc vµ ph¬ng ph¸p lµm viÖc
hiÖu qu¶
l gi¶m thêi gian m¸y may ngõng ho¹t ®éng vµ gi¶m l·ng
phÝ thêi gian do c«ng nh©n g©y ra
l gi¶m hµng tån kho vµ tæ chøc s¶n xuÊt phï hîp h¬n.
l cho phÐp chuyÓn ®æi sang çc lo¹i s¶n phÈm míi cã hiÖu
qu¶ h¬n
C©u hái thø hai lµ: "C«ng nh©n cã thÓ lµm g×?". Çc
doanh nh©n ®Òu tr¶ lêi r»ng c«ng nh©n cã thÓ c¶i tiÕn kh¶
n¨ng lµm viÖc b»ng nhiÒu çch, bao gåm:
l häc thªm nhiÒu kü n¨ng lµm viÖc
l tËp trung h¬n vµo n¨ng suÊt vµ chÊt lîng
l b¶o qu¶n m¸y mãc vµ thiÕt bÞ cÈn thËn h¬n
l kh«ng nghØ lµm, kh«ng ®i lµm muén giê vµ lµm viÖc
ch¨m chØ h¬n
l lu«n quan t©m ®Õn lîi Ých cña doanh nghiÖp
l hßa nhËp nhanh víi nh÷ng thay ®æi trong s¶n xuÊt vµ
tu©n thñ quy t¾c lµm viÖc
l ®¸p øng ®îc chØ tiªu vµ tiªu chuÈn
l phßng tr¸nh tai n¹n vµ cã gãp ý c¶i tiÕn
BÊt kú doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c gi¶m
chi phÝ, t¨ng n¨ng suÊt vµ c¶i tiÕn chÊt lîng ®Òu cã thÓ tån
t¹i vµ ph¸t triÓn. §iÒu nµy nghÜa lµ chóng ta ph¶i:
l tËn dông triÖt ®Ó m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, vµ
l ®¹t ®îc cam kÕt vµ hiÖu suÊt lµm viÖc ë møc cao nhÊt
tõ phÝa c«ng nh©n.
§¹t ®îc nh÷ng môc tiªu trªn kh«ng ph¶i lµ ®iÒu ®¬n gi¶n.
NhiÒu vÊn ®Ò thêng xuyªn n¶y sinh vµ cÇn ®îc gi¶i quyÕt
t¹i çc ®¬n vÞ cì nhá vµ võa nh cña çc b¹n. Cã thÓ b¹n
ph¶i gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò nh m¸y mãc kh«ng cßn phï
1
Giíi thiÖu

4
hîp, nhµ xëng qu¸ nhá, nh÷ng trôc trÆc vÒ phÇn ®iÖn,
níc, vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu th«, c«ng nh©n cha lµnh
nghÒ. Cuèn s¸ch nµy chØ dÉn mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ
rÊt nhiÒu vÝ dô híng dÉn cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi c¶i tiÕn
trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ vËn hµnh còng nh tíi tr×nh ®é vµ
kü n¨ng lµm viÖc cña c«ng nh©n. HÇu hÕt çc çch c¶i tiÕn
nµy ®Òu rÊt cô thÓ vµ cã tÝnh thùc tiÔn.
PhÇn 1 cña cuèn s¸ch bao gåm nhiÒu vÝ dô vÒ viÖc c¶i tiÕn
lao ®éng víi møc chi phÝ thÊp vµ ®îc ®Ò cËp theo nh÷ng
chñ ®Ò kü thuËt sau:
l Lu kho vµ sö dông nguyªn vËt liÖu mét çch
hiÖu qu¶. B¶n th©n viÖc lu kho vµ sö dông nguyªn vËt
liÖu kh«ng t¹o thªm gi¸ trÞ v× trong qu¸ tr×nh nµy hµng
hãa kh«ng ®îc t¹o thªm nh÷ng chÊt lîng míi. Nhng
chóng ta cÇn ph¶i t×m hiÓu xem t¹i sao viÖc c¶i tiÕn c«ng
t¸c lu kho vµ sö dông vËt liÖu (cïng vêi nhiÒu tiÖn Ých
kh¸c) l¹i cã thÓ kh¾c phôc ®îc lçi trong sö dông kho¶ng
kh«ng, gi¶m vèn chi phÝ nhê c¾t gi¶m ®îc nhiÒu kh©u
trong qu¸ tr×nh vËn hµnh vµ ®¬n gi¶n hãa kh©u lu kho.
l ThiÕt kÕ s¶n phÈm vµ vÞ trÝ lµm viÖc ®óng çch.
NhiÒu c«ng nh©n thùc hiÖn mét thao t¸c hµng tr¨m lÇn
mçi ngµy. Lîi Ých cña mét c¶i tiÕn nhá cã thÓ ®îc t¨ng
lªn gÊp nhiÒu lÇn, vµ cã khi chØ mét thay ®æi nhá còng cã
thÓ t¹o ra lîi nhuËn lín. VÝ dô, c¶i tiÕn çch sö dông çc
dông cô, ®iÒu chØnh cho phï hîp víi thiÕt kÕ cña s¶n
phÈm cã thÓ t¹o ra çch may r¸p çc bé phËn cña quÇn
¸o mét çch dÔ dµng h¬n.
l Sö dông vµ b¶o dìng m¸y an toµn, kiÓm so¸t
m«i trêng hiÖu qu¶. ViÖc ngõng m¸y vµ tai n¹n lao
®éng cã t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, g©y chËm tiÕn
®é hoÆc s¶n phÈm kÐm chÊt lîng. Nh÷ng thiÕt bÞ b¶o vÖ
chi phÝ thÊp ®îc l¾p trªn m¸y kh©u, m¸y c¾t, vµ b¨ng
chuyÒn cã thÓ b¶o vÖ bµn tay vµ gióp c«ng nh©n lµm viÖc
®îc liªn tôc. TiÕp xóc víi çc dung dÞch dïng ®Ó tÈy vÕt
bÈn g©y mÖt mái, ®au ®Çu, sîi v¶i vµ lîng bôi bÈn cao
cÇn giÆt tÈy nhiÒu h¬n l¹i g©y ¶nh hëng tíi thµnh phÈm.
H·y tham kh¶o mét sè çch thøc ®¬n gi¶n vµ rÎ tiÒn ®Ó
kiÓm so¸t nh÷ng vÊn ®Ò nµy.
l ¸¸nh s¸ng tèt cho s¶n phÈm chÊt lîng cao. §ñ
¸nh s¸ng sÏ t¨ng n¨ng suÊt, gi¶m khã kh¨n vµ mái m¾t
cho c«ng nh©n. §iÒu nµy rÊt quan träng víi nh÷ng c«ng
viÖc ®ßi hái lµm chi tiÕt hoÆc nh÷ng vÞ trÝ lµm viÖc yªu cÇu
®é kiÓm so¸t chÊt lîng cao. Nhng liÖu cã ph¶i cung
cÊp ¸nh s¸ng nhiÒu h¬n ®ång nghÜa víi chi phÝ t¨ng lªn?
NÕu b¹n biÕt tËn dông ¸nh sang ban ngµy, thêng xuyªn
lau chïi cöa sæ, cöa lÊy s¸ng, b¹n vÉn cã thÓ t¨ng cêng
¸nh s¸ng mµ vÉn gi¶m ®îc hãa ®¬n tiÒn ®iÖn.
l Sö dông nhµ xëng phï hîp cho s¶n xuÊt. H·y
tËn dông c¬ së b¹n cã ®Ó phôc vô chÝnh b¹n. ThËm chÝ
víi c¶ nh÷ng tßa nhµ cò kü, chóng ta cã thÓ c¶i t¹o l¹i
trÇn, têng, sµn nhµ phôc vô s¶n xuÊt. ChØ cÇn mét sè
c¶i t¹o nhá vÒ hÖ thèng th«ng giã, kiÓm so¸t nhiÖt ®é vµ
« nhiÔm ®· cã thÓ mang l¹i nhiÒu t¸c ®éng lín.
l Tæ chøc c«ng viÖc vµ quy tr×nh lµm viÖc hiÖu
qu¶. Nh÷ng kü thuËt tæ chøc c«ng viÖc rÊt ®¬n gi¶n nh
kÕt hîp çc thao t¸c, s¾p ®Æt khu lu kho t¹m thêi rÊt dÔ
thùc hiÖn vµ t¹o hiÖu qu¶ tøc th×. X©y dùng nhiÒu kü
n¨ng, lµm viÖc theo nhãm vµ tæ chøc s¶n suÊt còng mang
l¹i nhiÒu lîi Ých. Cô thÓ, c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn tr«i
ch¶y, nhÞp nhµng, chÊt lîng s¶n phÈm tèt h¬n, cã sù
linh ho¹t trong ®iÒu ®éng nh©n c«ng, gi¶m thêi gian
ngõng cña m¸y vµ tiÕt kiÖm chi phÝ cho kh©u gi¸m s¸t.
l Lîi nhuËn vµ phóc lîi x· héi víi chi phÝ thÊp.
§¶m b¶o chÕ ®é phóc lîi x· héi tèt lµ mét kh©u quan
träng trong bÊt kú mét c¬ së may mÆc nµo. Nh÷ng ®iÒu
kiÖn nµy sÏ thu hót sù tham gia cña c«ng nh©n, t¹o tinh
thÇn phÊn khëi vµ ®éng lùc lµm viÖc, n©ng cao søc kháe
vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. B¹n sÏ rÊt ng¹c nhiªn bëi nh÷ng
c¬ héi ®¹t ®îc nhê vµo kho¶n ®Çu t rÊt thÊp cho vÊn
®Ò rÊt quan träng nµy.
Cïng víi b¶y vÊn ®Ò kü thuËt ®îc nªu tõ ch¬ng 2 ®Õn
ch¬ng 8, phÇn 1 cßn cã 2 ch¬ng bµn vÒ nh÷ng quy tr×nh
thùc tiÔn gióp b¹n hµnh ®éng, thu hót sù tham gia cña c«ng
nh©n vµo qu¸ tr×nh thay ®æi vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña nh÷ng
thay ®æi ®ã.
Ch¬ng 9 gióp b¹n thùc hiÖn quy tr×nh c¶i tiÕn mét çch
cã hÖ thèng, ®Æc biÖt trong nh÷ng trêng hîp phøc t¹p.
Ch¬ng 9 còng giíi thiÖu cho b¹n çch thùc hiÖn çc bíc
c¶i tiÕn theo mét qu¸ tr×nh l©u dµi chø kh«ng ph¶i chØ lµ mét
biÖn ph¸p tøc thêi. B¹n còng sÏ thÊy t¹i sao viÖc chuÈn bÞ
cho m×nh nh÷ng kÕ ho¹ch thay ®æi l¹i quan träng nh vËy.
Ch¬ng 10 cung cÊp hµng lo¹t chØ dÉn ®¶m b¶o sù tham
gia nhanh chãng vµ l©u dµi cña c«ng nh©n trong c¶ qu¸ tr×nh
thay ®æi l©u dµi cña doanh nghiÖp. B¹n sÏ hiÓu t¹i sao c«ng
nh©n cÇn ®îc tham gia vµ häc nh÷ng kü thuËt míi ®Ó mang
l¹i sù thµnh c«ng cho doanh nghiÖp. Tõ viÖc ph¸t triÓn
nh÷ng kªnh th«ng tin më vµ rÊt ®¬n gi¶n cho tíi viÖc thµnh
lËp nh÷ng nhãm c«ng nh©n chñ chèt thùc hiÖn çc bíc
s¸ng kiÕn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, b¹n sÏ lùa chän ®îc
nh÷ng çch lµm phï hùp nhÊt cho doanh nghiÖp cña m×nh.
PhÇn 2 cña cuèn s¸ch bao gåm çc phÇn giíi thiÖu nh÷ng
c«ng cô phôc vô c«ng t¸c c¶i tiÕn s¶n xuÊt. B¹n sÏ t×m
hiÓu çch thøc vµ mét sè vÝ dô trong kh©u ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt
lao ®éng, mét sè b¶ng mÉu ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh nh÷ng c¶i
tiÕn trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc, mét sè biÓu mÉu ghi chÐp
nh÷ng thay ®æi. Mét sè c«ng cô hiÖu qu¶ hç trî kh©u híng
dÉn ®· nªu trong PhÇn 1 còng ®îc ®Ò cËp t¹i phÇn nµy.
Môc 1 nªu lªn vÊn ®Ò vÒ n¨ng suÊt lao ®éng. Lîi Ých cña
ph¬ng ph¸p c¶i tiÕn n¨ng suÊt lao ®éng trong ngµnh may
mÆc ®îc gi¶i thÝch râ rµng. B¹n sÏ ®îc biÕt mét sè ph¬ng
ph¸p c¬ b¶n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ çch thøc ¸p
dông chóng. B¹n sÏ ®îc híng dÉn nh÷ng bíc c¬ b¶n
trong viÖc thùc hiÖn hÖ thèng c¶i tiÕn n¨ng suÊt lao ®éng
víi chi phÝ thÊp. Môc nµy bao gåm 9 biÓu mÉu sö dông ®Ó
ghi chÐp l¹i nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô kh©u tÝnh to¸n
chØ sç n¨ng suÊt lao ®éng.
Môc 2 gåm 3 b¶n kiÓm ®îc thiÕt kÕ nh»m ph¸t hiÖn
nh÷ng ®iÓm cßn yÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qua ®ã ®a

5
ra nh÷ng ý kiÕn c¶i tiÕn mét çch thùc tÕ. HÇu hÕt çc gîi ý
ë ®©y ®Òu rÊt dÔ thùc hiÖn. B¹n cã thÓ ¸p dông nh÷ng b¶n
kiÓm nµy cho tõng c«ng ®o¹n s¶n suÊt hoÆc cho toµn bé
doanh nghiÖp vµ qua ®ã sÏ cã ®îc nh÷ng gi¶i ph¸p u tiªn.
Môc 3 giíi thiÖu mét bµi tËp nh»m thóc ®Èy ph¬ng ph¸p
®iÒu hµnh c«ng viÖc vµ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu vµ s¶n phÈm
trªn chuyÒn (cã tªn gäi lµ ph¬ng ph¸p Kanban).
Môc 4 giíi thiÖu quy tr×nh c¶i thiÖn vµ c©n ®èi çc d©y
chuyÒn s¶n suÊt.
Môc 5 giíi thiÖu 3 kü thuËt c¶i tiÕn s¾p xÕp d©y chuyÒn s¶n
xuÊt.
Môc 6 giíi thiÖu mét b¶n kiÓm bæ sung cho nh÷ng th«ng
tin ®· nªu trong ch¬ng 9.
Cuèi cïng, môc 7 cña phÇn 2 tr×nh bµy mét biÓu mÉu cho
c«ng t¸c ph¸c th¶o kÕ ho¹ch hµnh ®éng cã kÌm theo vÝ dô.
Híng dÉn sö dông s¸ch
Mét sè doanh nh©n sö dông cuèn s¸ch nµy cã thÓ sÏ lµ
nh÷ng ngêi tham gia vµo çc khãa häc do çc tæ chøc giíi
chñ, trung t©m n¨ng suÊt, trung t©m ®µo t¹o, bé lao ®éng
hoÆc çc c¬ quan kh¸c tæ chøc. Hä sÏ ®îc häc vµ tham
kh¶o qua çc ch¬ng mét çch cã tæ chøc vµ hÖ thèng vµ sÏ
cã c¬ héi thùc hiÖn mét çch nhanh chãng vµ liªn tôc qu¸
tr×nh c¶i thiÖn tõ nh÷ng kiÕn thøc häc trong s¸ch.
NÕu b¹n tù m×nh ®äc cuèn s¸ch nµy, b¹n nªn cè g¾ng t¹o
ra nh÷ng c¬ héi nh trong çc khãa ®µo t¹o. Çch tèt nhÊt
lµ b¹n nªn kÕt hîp lµm viÖc víi çc chñ doanh nghiÖp hoÆc
nh÷ng nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp t¬ng tù víi b¹n. B»ng
çch nµy b¹n cã thÓ chia sÎ ý kiÕn, häc çch ngêi kh¸c gi¶i
quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò t¬ng tù thÕ nµo, xem çc doanh nghiÖp
kh¸c ho¹t ®éng ra sao, vµ ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ b¹n tËn
dông ®îc tri thøc vµ kinh nghiÖm cña nh÷ng ngêi mµ b¹n
nÓ phôc v× nh÷ng thµnh c«ng cña hä trong kinh doanh. B¹n
cã thÓ tæ chøc ra mét nhãm çc chñ doanh nghiÖp vµ nhµ
qu¶n lý th«ng qua çc tæ chøc th¬ng m¹i hoÆc phßng
th¬ng m¹i, trong ph¹m vi çc doanh nghiÖp ë gÇn nhau
hoÆc trong nhãm b¹n bÌ cã cïng mèi quan t©m. NÕu b¹n tæ
chøc mét nhãm nhá, b¹n nªn thùc hiÖn theo çc bíc sau:
l TiÕn hµnh lµm çc b¶n kiÓm ®Þnh (cã thÓ sö dông mét vµi
hoÆc c¶ ba b¶n KiÓm ®Þnh trong môc 2 phÇn 2) cho mçi
doanh nghiÖp trong nhãm. Th¶o luËn kÕt qu¶ vµ ®a ra
danh môc çc ho¹t ®éng cÇn u tiªn thùc hiÖn.
l Th¶o luËn çc ch¬ng liªn quan ®Õn kh©u kü thuËt (xem
tõ ch¬ng 2 ®Õn ch¬ng 8 phÇn 1) vµ x¸c ®Þnh xem b¹n
cã thÓ c¶i tiÕn danh môc çc ho¹t ®éng (dïng biÓu mÉu
trong môc 7, phÇn 2)
l Yªu cÇu mçi doanh nghiÖp trong nhãm thö tiÕn hµnh çc
biÖn ph¸p c¶i tiÕn phøc t¹p h¬n nªu trong ch¬ng 9 vÒ
çch thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi. Th¶o luËn kÕt qu¶ trong
nhãm.
l Th¶o luËn nh÷ng çch thøc thùc hiÖn phï hîp nhÊt trong
mçi doanh nghiÖp trong kh©u thu hót c«ng nh©n tham
gia vµo qu¸ tr×nh thay ®æi (xem ch¬ng 10) vµ trong kh©u
®¸nh gi¸ n¨ng suÊt lao ®éng (xem môc 1 phÇn 2)
l TiÕn hµnh mét sè ph¬ng ph¸p c¶i tiÕn ®· nªu trong kÕ
ho¹ch ho¹t ®éng cña b¹n (xem môc 6 phÇn 2). ThØnh
tho¶ng gÆp gì trong nhãm ®Ó bµn th¶o vÒ nh÷ng vÊn ®Ò
n¶y sinh vµ çc ý tëng míi.
Cã thÓ ®èi víi b¹n, viÖc thµnh lËp ra mét nhãm tèn nhiÒu
c«ng søc vµ cã thÓ b¹n sÏ nghÜ r»ng tèt h¬n m×nh nªn dµnh
thêi gian cho nhµ m¸y cña riªng m×nh th«i. B¹n còng cã thÓ
cã chót nghi ng¹i khi bÞ ngêi kh¸c phª ph¸n hay lo sî r»ng
quy tr×nh s¶n suÊt cña b¹n sÏ bÞ ngêi kh¸c ®¸nh c¾p. Tuy
nhiªn, ban sÏ thÊy rÊt thó vÞ khi cã rÊt nhiÒu ý tëng hay tõ
nh÷ng ngêi rÊt cã kinh nghiªm thùc tÕ bªn ngoµi xem xÐt
nhµ m¸y vµ nh÷ng ph¬ng ph¸p s¶n suÊt cña b¹n b»ng mét
çch nh×n rÊt míi mÎ vµ viÖc b¹n cã thÓ gióp cho nh÷ng chñ
doanh nghiÖp vµ çc nhµ qu¶n lý kh¸c dùa trªn chÝnh kinh
nghiÖm cña m×nh lµ mét ®iÒu tuyÖt diÖu.
NÕu b¹n kh«ng thÓ tæ chøc mét nhãm ngêi cã cïng mèi
quan t©m, b¹n vÉn cã thÓ lÊy ®îc nh÷ng ý tëng hay tõ
chÝnh cuèn s¸ch nµy. H·y sö dông çc b¶n kiÓm ®Þnh, ®äc
kü çc ch¬ng, kªu gäi çc qu¶n ®èc vµ c«ng nh©n cïng
tham gia, thö nghiÖm mét sè ph¬ng ph¸p c¶i tiÕn vµ lµm
l¹i. Lµm viÖc ®éc lËp cã thÓ còng rÊt hiÖu qu¶ v× b¹n tù m×nh
kiÓm so¸t ®îc thêi gian vµ çc nguån lùc kh¸c mµ kh«ng bÞ
phô thuéc bëi nh÷ng ¸p lùc bªn ngoµi; nhng b¹n cÇn ph¶i
rÊt kiªn tr×. Nh÷ng thay ®æi vµ c¶i tiÕn lµ yÕu tè ®éng: nÕu
b¹n dõng l¹i, b¹n sÏ mÊt ®i nh÷ng g× b¹n ®· cã; nÕu b¹n tiÕp
tôc, b¹n sÏ cñng cè vµ x©y dùng tiÕp trªn nh÷ng g× b¹n ®·
®¹t ®îc.
H·y nhí - liªn tôc c¶i tiÕn lµ çch tån t¹i vµ lµ con
®êng ph¸t triÓn
§iÓm cuèi cïng: çc doanh ghiÖp nªn gi÷ liªn l¹c víi çc
hiÖp héi th¬ng m¹i, c¬ quan chÝnh phñ, tæ chøc ®µo t¹o vµ
çc v¨n phßng th¬ng m¹i ®Þa ph¬ng ®Ó cã th«ng tin vµ hç
trî kü thuËt. NÕu b¹n theo khãa ®µo t¹o do hä tæ chøc, nªn
tiÕp tôc tËn dông c¬ héi vµ tham gia çc ho¹t ®éng sau ®µo
t¹o kh¸c. NÕu b¹n lµm viÖc ®éc lËp hoÆc trong mét nhãm
nhá, b¹n cã thÓ ®Ò nghÞ xin hç trî vÒ mÆt kü thuËt.
NÕu b¹n thÊy r»ng cÇn ph¶i tæ chøc mét khãa ®µo t¹o, h·y
®Ò ®¹t ý kiÕn tíi c¬ quan hay tæ chøc t¹i ®Þa ph¬ng. Cã thÓ
hä sÏ quan t©m vµ x©y dùng mét ch¬ng tr×nh gióp b¹n ho¹t
®éng vµ ph¸t triÓn. Khi chuÈn bÞ héi th¶o ®µo t¹o cho c«ng
nh©n, nªn tham kh¶o cuèn s¸ch Híng dÉn vÒ n¨ng suÊt
lao ®éng cao h¬n vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt h¬n dµnh cho
gi¶ng viªn do ILO xuÊt b¶n. Cuèn s¸ch cung cÊp nh÷ng
th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c«ng t¸c tæ chøc héi th¶o cho nh÷ng
nhµ qu¶n lý - chñ doanh nghiÖp cña nh÷ng doanh nghiÖp
nhá.

7
ViÖc lu kho vµ sö dông nguyªn vËt liÖu, phô kiÖn vµ s¶n
phÈm lµ mét kh©u thèng nhÊt trong çc d©y chuyÒn s¶n
xuÊt. NÕu thùc hiÖn tèt sÏ gióp cho c«ng viÖc tr«i ch¶y, tr¸nh
®îc t×nh tr¹ng tr× ho·n hoÆc ø ®äng hµng hãa. Tuy nhiªn,
b¶n th©n viÖc lu kho vµ sö dông nguyªn vËt liÖu kh«ng t¹o
thªm gi¸ trÞ v× trong qu¸ tr×nh nµy chóng ta kh«ng lµm cho
hµng hãa cã thªm nh÷ng chÊt lîng míi. Sù viÖc cã thÓ x¶y
ra ngîc l¹i: nguyªn vËt liÖu bÞ h háng vµ mÊt gi¸ trÞ, x¶y
ra tai n¹n vµ nguån vèn rÊt khan hiÕm cña b¹n l¹i bÞ ®Ó ø
®äng kh«ng cÇn thiÕt.
Trong ch¬ng nµy, chóng t«i xin ®a ra çch thøc ®¹t dîc
3 môc tiªu:
l S¾p xÕp lu kho hiÖu cña h¬n
l Di chuyÓn Ýt h¬n, ng¾n h¬n vµ thao t¸c s¶n xuÊt hiÖu qu¶
h¬n.
l N©ng nhÊc hµng Ýt h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n.
ë mçi môc b¹n sÏ thÊy çc ý tëng ®îc s¾p xÕp dùa trªn
mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n. NÕu b¹n ¸p dông nh÷ng ý tëng
nµy trong doanh nghiÖp, b¹n sÏ ®¹t ®îc nhiÒu thuËn lîi,
bao gåm viÖc lÊy ®îc thªm kho¶ng kh«ng phôc vô s¶n
xuÊt, sö dông hiÖu qu¶ nguån nguyªn liÖu, quay vßng vèn
nhanh, c¶i thiÖn c«ng t¸c kiÓm kª hµng hãa, gi¶m thêi gian
l·ng phÝ, vµ bé mÆt nhµ m¸y gän gµng, ®Ñp h¬n.
S¾p xÕp, lu kho hiÖu qu¶ h¬n
NÕu nghi ngê, h·y giì ra?
Hµng tån kho ®îc coi lµ sù l·ng phÝ. Chóng cÇn ®îc lu
kho, ghi chÐp sæ s¸ch vµ qu¶n lý. Chóng lµm b¹n bÞ ®äng
vèn, vµ ®«i khi mét sè nguyªn vËt liÖu rÊt ®¾t tiÒn l¹i bÞ h
h¹i hoÆc l·ng quªn.
ViÖc xuÊt kho vµ ®a nguyªn vËt liÖu liªn tôc vµo çc c«ng
®o¹n s¶n xuÊt xung quanh n¬i s¶n xuÊt sÏ lµm gi¶m diÖn tÝch
khu xëng vµ c¶n trë sù di chuyÓn cña c«ng nh©n. Quanh
n¬i s¶n xuÊt cµng lén xén th× nguyªn vËt liÖu cµng dÔ bÞ mÊt
vµ çc c«ng ®o¹n s¶n xuÊt sÏ cµng bÞ ¶nh hëng. C«ng nh©n
sÏ ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian ®i t×m çc ®å s¶n xuÊt.
H·y ®Ó ý ®Õn tõng lo¹i nguyªn liÖu th«, tõng thïng, hép
®ùng hµng, tõng lo¹i dông cô, vµ m¸y mãc. Chóng cã ®ang
®îc sö dông kh«ng?
Chóng cã thùc sù cÇn thiÕt kh«ng? NÕu kh«ng, h·y dÑp ®i
n¬i kh¸c
H×nh 1 vµ 2 m« t¶ cïng mét n¬i lµm viÖc tríc vµ sau khi
çc dông cô kh«ng cÇn thiÕt ®îc dän dÑp. H·y ph©n tÝch
hai h×nh vµ tr¶ lêi c©u hái sau: B¹n cã thÊy sù thay ®æi nµy
gãp phÇn t¹o hiÖu qu¶ h¬n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt? t¹o
chÊt lîng tèt h¬n? LiÖu sù thay ®æi nµy cã ®Ó l¹i Ên tîng
tèt cho kh¸ch hµng kh«ng?
Mét sè doah nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc cã tæ chøc tèt
thêng ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª hµng ®Æc biÖt cã tªn
gäi “Kanban” hay “just-in-time” (chØ khi cÇn)1. Nguyªn t¾c c¬
b¶n cña ph¬ng ph¸p nµy lµ nguyªn vËt liÖu chØ ®îc chuyÓn
vµo khu vùc s¶n xuÊt khi cÇn. Çch nµy gióp b¹n kiÓm so¸t
®îc hµng trong kho. NÕu b¹n muèn lµm, h·y thùc hiÖn theo
ý tëng nµy. Xem thªm th«ng tin chi tiÕt t¹i ch¬ng 7.
Tr¸nh ®Ó nguyªn vËt liÖu trªn sµn
NhiÒu doanh nghiÖp nhá thêng phµn nµn vÒ viÖc thiÕu diÖn
tÝch s¶n xuÊt trong çc nhµ xëng. Khi kiÓm tra, hä thÊy
r»ng mét diÖn tÝch lín mÆt sµn khu s¶n xuÊt bÞ ®Ó ®Çy çc
lo¹i hµng trong kho, nguyªn liÖu thõa vµ m¸y mãc cò. Cã
trêng hîp nh÷ng lo¹i hµng hãa nµy bÞ ®Ó ®Êy hµng n¨m
trêi, bÈn thØu vµ bôi bÆm.
DiÖn tÝch s¶n xuÊt còng lµ mét tµi s¶n quan träng vµ kh«ng
®îc bá phÝ. NÕu b¹n s¾p xÕp hîp lý sÏ gi¶m tai n¹n lao
®éng vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn an toµn vÖ sinh cho c«ng nh©n.
NÕu s¾p xÕp lén xén, c«ng nh©n ph¶i tèn nhiÒu thêi gian xö
lý nguyªn vËt liÖu, chi phÝ cho s¶n xuÊt cao h¬n, g©y ïn t¾c,
chËm trÔ hoÆc lµm háng hµng hãa.
Çch tèt nhÊt lµ lµm mét khu lu kho vµ çc thïng ®ùng
riªng cho mçi lo¹i mÆt hµng. ViÖc l¾p ®Æt hÖ thèng gi¸ ®Ó
hµng vµ thïng ®ùng hµng còng rÊt ®¬n gi¶n. §èi víi çc lo¹i
hµng hãa nÆng, b¹n nªn dïng gi¸ gç. §èi víi çc lo¹i hµng
hãa nhÑ b¹n cã thÓ l¾p çc gi¸ ®Ó hµng trªn cao däc theo
têng vµ cã thÓ ®Ó çc lo¹i hµng Ýt sö dông ®Õn. H×nh 3 vµ
4 m« t¶ mét hÖ thèng gi¸ ®Ó hµng ®¬n gi¶n. CÇn huÊn luyÖn
c«ng nh©n ®Ó nguyªn vËt liÖu th« vµ b¸n thµnh phÈm lªn çc
gi¸ ®ùng hoÆc thïng chøa.
1' ý tëng c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p Kanban hay "just-in-
time" (JIT) lµ nhµ s¶n xuÊt ®Ó ®å may mÆc theo trËt tù, nh
vËy sÏ gi¶m ®îc lîng s¶n phÈm lu hµnh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt vµ gi¶m lîng thµnh phÈm trong kho. Nguyªn vËt
liÖu th« sÏ ®îc lÊy tõ çc nhµ cung cÊp khi cÇn, sau ®ã mçi
c«ng ®o¹n s¶n xuÊt sÏ ®îc thùc hiÖn liªn tôc theo d©y
chuyÒn ë tõng ph©n xëng. Quay vßng hµng trong kho sÏ
gi¶m ®¸ng kÓ diÖn tÝch vµ ph¬ng tiÖn phôc vô trong kho.
Lu kho vµ sö dông nguyªn vËt liÖu
mét çch hiÖu qu¶
2

8
H×nh 1. MÆt sµn bõa bén lµm c¶n trë viÖc ®i l¹i vµ lu chuyÓn vËt liÖu lao ®éng, gi¶m n¨ng suÊt, g©y lçi vµ tai n¹n.
H×nh 2. Còng mÆt sµn nµy nhng ®îc dän dÑp, tr¶ l¹i kh«ng gian tho¸ng ®·ng, t¹o ra nhiÒu chç lµm viÖc h¬n vµ
tiÕn tr×nh c«ng viÖc nhê ®ã ®îc ®Èy nhanh.

9
H×nh 3: Gi¸ ®Ó b»ng gç gi÷ cho çc cuén v¶i kh«ng tiÕp xóc víi mÆt sµn, gi¶m h h¹i cho çc lo¹i nguyªn liÖu ®¾t tiÒn
H×nh 4: Çc ®å nhÑ c©n nh suèt chØ, èng chØ, gi¸ ®ì chØ vµ çc hép nhá ®ùng kim, kÐo vµ çc dông cô kh¸c cã thÓ ®Ó
trªn gi¸ cao lµm b»ng çc lo¹i vËt liÖu nhÑ l¾p gÇn n¬i lµm viÖc.

10
H×nh 5: Gi¸ nhiÒu tÇng gi¶m diÖn tÝch vµ cho phÐp lu gi÷ t¹m thêi theo trËt tù.
S¾p xÕp kh«ng gian hîp lý b»ng viÖc sö
dông gi¸ nhiÒu tÇng
Tæng diÖn tÝch têng quanh xëng s¶n xuÊt cã thÓ lín h¬n
tæng diÖn tÝch mÆt sµn. Gi¸ nhiÒu tÇng sÏ gióp b¹n tËn dông
triÖt ®Ó kho¶ng kh«ng ®ã. §iÒu nµy cã nghÜa:
l TiÕt kiÖm diÖn tÝch mÆt sµn
l DÔ lÊy nguyªn liÖu vµ sö dông çc dông cô s¶n xuÊt
l C¶i thiÖn kh¨ n¨ng kiÓm so¸t hµng lu kho.
Díi ®©y lµ mét sè vÝ dô:
Hai mÉu (h×nh 5 vµ 6) gi¸ ®Ó nhiÒu tÇng chøa quÇn ¸o vµ çc
bäc v¶i ®îc lµm b»ng gç vµ kim lo¹i ®· tËn dông triÖt ®Ó
kho¶ng trèng trªn têng, vµ çc tñ hép treo têng (h×nh 7)
®Ó ®ùng dông cô, cã chi phÝ rÊt rÎ vµ thùc tÕ. Lo¹i gi¸ ®Ó nhÑ
h¬n, dÔ l¾p ®Æt, dÔ di chuyÓn gióp cho c«ng t¸c lu gi÷ linh
ho¹t h¬n (H×nh 8)
Quy ®Þnh chç ®Ó riªng cho çc dông cô
vµ vËt liÖu s¶n xuÊt
Quan s¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÈn thËn vµ b¹n sÏ dÔ dµng nhËn
thÊy r»ng cã mét sè c«ng nh©n ph¶i mÊt thêi gian ®i t×m çc
dông cô bÞ thÊt l¹c, hay çc s¶n phÈm may. Ngay c¶ khi b¹n
giôc c«ng nh©n ®Ó ®å ®óng trËt tù, vµi ngµy sau sù viÖc l¹i
diÔn ra nh cò trõ khi b¹n xÕp riªng mét khu vùc cè ®Þnh ®Ó
çc khay ®ùng tõng lo¹i dông cô, vµ çc s¶n phÈm may.
H·y xem xÐt kü sè lîng, kÝch cì, h×nh d¹ng vµ träng luîng
cña çc lo¹i ®å cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ lùa chän çch thøc vµ vÞ
trÝ hîp lý cho c«ng t¸c cÊt gi÷.

11
H×nh 6: Gi¸ ®Ó ®å ®îc thiÕt kÕ tËn dông triÖt ®Ó kh«ng gian têng
H×nh 8: Hai hÖ
thèng gi¸ ®Ó ®å nµy
rÊt nhÑ, dÔ th¸o l¾p
vµ cã thÓ nhanh
chãng chuyÓn
thµnh gi¸ treo quÇn
¸o hoÆc ®Ó ®å
ph¼ng, dÔ dµng lÊy
ra khi cÇn.
H×nh 7: Tñ treo têng ®ùng dông cô, kÐo, tuèc n¬ vÝt vµ
nhiÒu chÊt nguy hiÓm. Tñ ®îc ®ãng b»ng gç víi bèn c¸nh
cöa cã khãa, gióp lÊy ®å dÔ dµng vµ tiÕt kiÖm tèi ®a diÖn
tÝch mÆt sµn.

12
H×nh 9, 10, 11 vµ 12: Hép ®ùng (H×nh 9) ®ùng nh÷ng phô kiÖn nhá. Hép më phÝa tríc gióp cho c«ng nh©n dÔ
nh×n thÊy vµ dÔ lÊy ®å. Çc hép ®ùng nµy cã thÓ ®îc l¾p ë gÇn vÞ trÝ bµn lµm viÖc, ®Æt trªn çc gi¸ ®Ó chuyªn dông
(H×nh 10), ®Æt trªn çc gi¸ xoay (H×nh 11), hoÆc ®Æt trªn çc gi¸ ®Ó cè ®Þnh (H×nh 12).
H×nh 9
H×nh 11
H×nh 10
H×nh 12
Nh÷ng thïng nhá rÊt tiÖn lîi cho viÖc ®ùng çc ®å vËt nhá
nh d©y cao su, ruy-b¨ng, suèt chØ, sîi d©y hoÆc nh·n m¸c.
Thïng cã cöa më phÝa tríc gióp b¹n dÔ nh×n thÊy vµ dÔ lÊy
®å vËt bªn trong. Thïng cã thÓ l¾p trªn çc gi¸ quay trong
phßng kho. B¹n còng cã thÓ dïng chóng ®Ó ®ùng çc ®å vËt
vµ çc phô kiÖn nhá h¬n nh khuy, khãa, mãc vµ çc phô
kiÖn kh¸c ngay t¹i bµn lµm viÖc khi cÇn (H×nh 9, 10, 11 vµ
12).
Di chuyÓn Ýt h¬n, ng¾n h¬n vµ
thao t¸c s¶n xuÊt hiÖu qu¶ h¬n
Mçi lÇn c«ng nh©n thùc hiÖn thao t¸c lµm viÖc lµ l¹i tèn thªm
Ýt thêi gian vµ søc lùc. H·y ph©n tÝch thao t¸c lµm viÖc
cña b¹n vµ xem liÖu ®· thùc sù hîp lý cha. NÕu
cha, h·y t×m çch ®iÒu chØnh.
Sè lÇn thao t¸c cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi sè lîng çc
thao th¸c kh¸c nhau trong mét quy tr×nh s¶n xuÊt. Nã còng
liªn quan ®Õn trËt tù s¾p xÕp cña m¸y mãc vµ vÞ trÝ lµm viÖc
trong xëng. §©y lµ mét phÇn çc c«ng ®o¹n s¶n suÊt vµ s¾p
xÕp tæ chøc khu xëng lµm viÖc cña b¹n. VÊn ®Ò nµy sÏ ®îc
bµn ®Õn trong ch¬ng 7 v× çc b¹n cÇn ph¶i xem xÐt nhiÒu
vÊn ®Ò trong vµi ch¬ng tríc khi b¹n quyÕt ®Þnh c¶i tiÕn tæ
chøc n¬i lµm viÖc cña m×nh.
Tuy nhiªn, cã mét vµi çch ®¬n gi¶n b¹n cã thÓ lµm ®Ó c¶i
thiÖn thao t¸c lµm viÖc mµ kh«ng cÇn ph¶i thay ®æi g× lín.
Nh÷ng vËt dông hay dïng, nªn ®Ó gÇn vÞ
trÝ lµm viÖc
Ch¬ng tiÕp theo vÒ çch thiÕt kÕ n¬i lµm viÖc, b¹n sÏ häc
®îc çch sao cho tÊt c¶ çc vËt dông cã tÇn xuÊt sö dông
thêng xuyªn (kÐo, nhÝp, thíc ®o), çc nguyªn liÖu (chØ,
kim, phÐc-m¬-tuya) vµ çc phô kiÖn kh¸c (khuy, d©y) lu«n
n»m trong tÇm víi cña c«ng nh©n. Nh÷ng dông cô ®îc sö
dông nhiÒu nhÊt cã thÓ ®Æt ë ngay bµn lµm viÖc; çc phô
kiÖn ®Æt träng nh÷ng hép ®ùng nhá vµ çc hép ®Æt bªn trªn
hoÆc díi bµn lµm viÖc. çc phô kiÖn ®îc ®Ó trong nh÷ng

13
hép nhá hoÆc trong çc ng¨n ®Ó chuyªn dông. Nh÷ng dông
cô hay phô kiÖn Ýt dïng ®Õn h¬n nªn ®Æt trong gi¸ hoÆc
ngÆn ®ùng gÇn vÞ trÝ lµm viÖc hoÆc trong gãc nhµ xëng
thuéc khu vùc s¶n xuÊt. Cuèi cïng, víi nh÷ng dông cô chØ
dïng mét hoÆc hai lÇn trong ngµy, nªn ®Ó ë khu vùc gi÷a.
(H×nh13)
Trang bÞ thïng ®ùng cho çc s¶n phÈm
®Çu vµo vµ ®Çu ra.
Trong hÖ thèng s¶n xuÊt theo d©y chuyÒn nh ngµnh may,
viÖc vËn chuyÓn çc s¶n phÈm trong d©y chuyÒn t¹i kh©u s¶n
xuÊt nµy sang mét kh©u s¶n xuÊt kh¸c lu«n cÇn ®îc thùc
hiÖn mét çch nhanh nhÑn vµ dÔ dµng. VÝ dô, cÇn cã nh÷ng
bµn lµm viÖc dµi ®Æt ngay c¹nh hµng m¸y ®Ó c«ng nh©n cã
thÓ ®Ó s¶n phÈm tõ kh©u nµy chuyÓn sang kh©u kh¸c. Nãi
çch kh¸c, s¶n phÈm cuèi cña c«ng ®o¹n nµy cÇn cã chç ®Ó
sao cho phï hîp vµ thuËn tiÖn cho viÖc chuyÓn tiÕp sang
c«ng ®o¹n s¶n xuÊt sau ®ã. Cã nhiÒu lo¹i dông cô hç trî s½n
cã trªn thÞ trêng ®Þa ph¬ng nh khay ®ùng, b¸nh xe, b×nh
®ùng... b¹n h·y t×m kiÕm çc xëng kü thuËt nhá gióp b¹n
gia c«ng nh÷ng dông cô phï hîp theo yªu cÇu c«ng viÖc cña
m×nh. H·y c©n nh¾c nh÷ng yÕu tè sau trong khi lùa chän çc
lo¹i khay ®ùng:
l KÝch cì vµ träng lîng cña s¶n phÈm may
l Kho¶ng lu kh«ng ®Ó vËn chuyÓn çc thïng hoÆc gi¸
®ùng hµng
l §é bÒn
l Çch thøc vËn chuyÓn
l HiÖu qu¶ kinh tÕ
NÕu b¹n muèn cã mét hÖ thèng s¶n xuÊt hiÖu qu¶, h·y xem
xÐt mét sè tiªu chÝ thiÕt kÕ cho thïng ®ùng sau:
l VËt liÖu, träng lîng, kÝch thíc
l Quai cÇm
l Mµu s¾c, nh·n m¸c
l Kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh vµ s¾p xÕp hµng
§¶m b¶o r»ng çc thïng ®ùng h¹n chÕ tèi ®a lµm s¶n phÈm
bÞ nhµu hoÆc b¸m bôi ®Êt vµ di chuyÓn dÔ dµng. H·y nhí
H×nh 13: TiÕt kiÖm thêi gian vµ c«ng søc nhê çch s¾p xÕp nguyªn vËt liÖu vµ çc dông cô lao ®éng gÇn tÇm tay, dÔ thao
t¸c. NÕu ®Ó ë tÇm xa h¬n, b¹n sÏ tèn nhiÒu thêi gian lµm viÖc h¬n vµ tèn c«ng kh«ng cÇn thiÕt.

14
r»ng s¶n phÈm ®îc ngêi nµy bá vµo thïng ë c«ng ®o¹n
nµy sÏ ®îc ngêi kh¸c lÊy ra ë c«ng ®o¹n sau. ChÝnh v× thÕ,
cÇn lùa chän thïng ®ùng phï hîp ®Ó s¶n phÈm ®îc ®Æt
hoÆc treo trong ®ã cã trËt tù, ng¨n n¾p. Kh«ng nªn ®Ó s¶n
phÈm lén xén g©y khã nh×n vµ khã lÊy. H×nh cho thÊy çc
gi¸ treo s¶n phÈm ng¾n vµ dµi tr¸nh g©y nhµu. H×nh 15 vµ
16 lµ h×nh ¶nh vÒ nh÷ng thïng ®ùng cì lín, thÝch hîp cho
çc doanh nghiÖp ph¶i may çc s¶n phÈm dµi, réng nh ga
tr¶i giêng, rÌm mµnh hay lÒu b¹t.
H·y lµm çc thïng ®ùng cã b¸nh xe khi cã thÓ.
Sö dông thïng chøa di ®éng
Ngay c¶ khi b¹n ®· dän s¹ch çc lo¹i dông cô hay s¶n phÈm
kh«ng cÇn thiÕt trªn sµn, b¹n vÉn cßn mét khèi lîng s¶n
phÈm lín cÇn ph¶i di chuyÓn tõ c«ng ®o¹n s¶n xuÊt nµy
sang c«ng ®o¹n sau, di chuyÓn gi÷a çc khu vùc s¶n xuÊt
hoÆc di chuyÓn tõ khu nhµ kho tíi khu lµm viÖc. Thêng th×
c«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn rÊt lén xén, di chuyÓn qu¸
nhiÒu, nhiÒu nh©n lùc h¬n møc cÇn thiÕt vµ kh«ng kiÓm so¸t
®îc kho b·i. NÕu b¹n nghÜ ®Õn viÖc s¾p xÕp nguyªn vËt liÖu
khi b¹n thiÕt kÕ nhµ kho, h·y chó ý nh÷ng ®iÓm sau:
l H¹n chÕ vËn chuyÓn, s¾p xÕp nguyªn vËt liÖu
l H¹n chÕ thêi gian ®Ó m¸y chÕt
l T¨ng cêng sù linh ®éng trong s¾p xÕp
l Gi¶m c¨ng th¼ng thÓ lùc vµ chÊn th¬ng
l KiÓm so¸t lu kho ®¬n gi¶n, hiÖu qu¶
l Gi¶m h háng ®èi víi s¶n phÈm
l Gi÷ g×n khu xëng rÎ h¬n, hiÖu qu¶ h¬n.
H×nh 14: Gi¸ treo cã b¸nh xe,
chèng nhµu s¶n phÈm vµ vËn
chuyÓn dÔ dµng, an toµn.
H×nh 15: Thïng chøa b»ng gç, ng¾n h¬n. MÆt tríc thÊp
h¬n, gióp cho thao t¸c lÊy s¶n phÈm dÔ dµng h¬n. C¹nh
thïng s¸t m¸y cao h¬n, ®¶m b¶o s¶n phÈm kh«ng bÞ r¬i tõ
mÆt bµn m¸y xuèng díi sµn.
H×nh 16: Thïng ®ùng thÊp h¬n, ®ùng s¶n phÈm cho hai
bµn m¸y kª liÒn nhau. Thïng ®ùng nµy gióp c«ng nh©n
kh«ng ph¶i cói nhiÒu.

15
§Ó ®¹t ®îc chiÕn lîc chi phÝ thÊp, dÔ thùc hiÖn, nªn
chuyÓn tõ hÖ thèng thïng chøa cè ®Þnh sang hÖ thèng thïng
chøa di ®éng. Bíc c¬ b¶n ban ®Çu lµ b¹n cã thÓ g¾n thªm
díi ®¸y çc thïng ®ùng hiÖn cã mét sè b¸nh xe. B¹n còng
cã thÓ thiÕt kÕ thªm mét sè thïng ®ùng thÊp h¬n b»ng
khung gç hoÆc kim lo¹i ®Ó díi çc thïng ®ùng hiÖn cã. L¾p
thªm mét sè gi¸ treo cã b¸nh xe ®Ó cã thÓ cïng lóc di
chuyÓn ®îc mét sè lo¹i s¶n phÈm. H×nh 17 vµ 18 cho thÊy
çc lo¹i thïng ®ùng vµ gi¸ treo víi çc héc ®ùng ®Ó di
chuyÓn nguyªn vËt liÖu, sóc v¶i hoÆc thµnh phÈm.
Th«ng thêng nh÷ng c¶i tiÕn nµy thêng kh«ng ®îc thùc
hiÖn v× chØ vËn chuyÓn b»ng tay mét vµi lo¹i s¶n phÈm
may tõ thïng ®ùng tíi c«ng ®o¹n may tiÕp theo rÊt ®¬n
gi¶n. Tuy nhiªn, nÕu b¹n ®Ó ý sè lÇn c«ng nh©n ph¶i ch¹y
®i ch¹y l¹i vµ c¶ nh÷ng bÊt tiÖn còng nh nguy c¬ g©y
háng s¶n phÈm, th× çch tèt h¬n lµ b¹n nªn sö dông çc
thïng chøa di ®éng. §©y còng lµ çch lµm tèt ®Ó gi÷ cho
çc c«ng ®o¹n trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®îc liªn tôc,
tr¸nh ®îc thÊt l¹c s¶n phÈm vµ toµn bé quy tr×nh ®îc
thùc hiÖn mét çch dÔ dµng h¬n.
§Ó viÖc sö dông çc thïng chøa di ®éng cã hiÖu qu¶, mÆt
sµn di chuyÓn ph¶i b»ng ph¼ng (xem ch¬ng 6). §¶m b¶o
çc b¸nh xe cña nh÷ng thïng vËn chuyÓn nµy cã kÝch
thíc chiÒu réng vµ ®êng kÝnh phï hîp.
Lèi vËn chuyÓn th«ng tho¸ng vµ ®îc
®¸nh dÊu
Th«ng thêng, viÖc vËn chuyÓn hµng hãa bÞ c¶n trë do cã
nh÷ng s¶n phÈm may n»m r¶i r¸c trªn mÆt sµn hoÆc
nh÷ng thïng chøa hµng kh¸c n»m ch×a ra ch¾n lèi. NÕu
lèi vËn chuyÓn th«ng tho¸ng vµ ®îc ®¸nh dÊu râ rµng th×
c«ng viÖc nµy sÏ ®îc lµm nhanh h¬n, tiÕt kiÖm thêi gian
vµ c«ng søc. Mçi xëng may cÇn s¾p ®Æt çc thïng ®ùng
®å theo hµng lèi ngay ng¾n. ChØ ®Ó nh÷ng ®å cÇn thiÕt
trong ph¹m vi xëng may sÏ gióp cho lèi vËn chuyÓn
th«ng tho¸ng h¬n.
H×nh 19 cho thÊy s¾p xÕp cña nhµ xëng víi lèi vËn
chuyÓn th«ng tho¸ng. Khi thiÕt kÕ, cÇn ®Ó diÖn tÝch hµnh
lang vµ lèi ®i ®ñ réng cho hai chiÒu vËn chuyÓn.
N©ng nhÊc hµng Ýt h¬n vµ hiÖu
qu¶ h¬n
Trong ngµnh may mÆc cã nhiÒu thao t¸c vËn chuyÓn vµ
n©ng nhÊc hµng. N©ng nhÊc hµng thêng lµ nguyªn
nh©n ban ®Çu g©y ra tai n¹n, háng hãc hoÆc tèn chi phÝ
kh«ng ®¸ng cã vµ nh vËy chóng ta cÇn h¹n chÕ thao t¸c
trong kh©u nµy cµng nhiÒu cµng tèt. N©ng nhÊc hµng
hãa thêng ®i kÌm víi kh©u vËn chyÓn vµ nh÷ng quy t¾c
sau sÏ gióp çc b¹n thùc hiÖn c«ng viÖc nµy an toµn vµ
hiÖu qu¶ h¬n.
Kh«ng n©ng nhÊc hµng cao h¬n møc
cÇn thiÕt
Cã thÓ tiÕt kiÖm thêi gian vµ c«ng søc b»ng viÖc sö dông gi¸
®ì, nh vËy hµng hãa sÏ kh«ng bÞ n©ng nhÊc nhiÒu trong
qu¸ tr×nh xÕp hµng hoÆc dì hµng. Khi cã s½n ®iÒu kiÖn mÆt
b»ng, h·y thiÕt kÕ khu vùc xÕp dì hµng phï hîp víi chiÒu
cao mÆt sµn xe chuyªn chë. H×nh 20 lµ lo¹i xe ®Èy hµng ®a
chøc n¨ng lo¹i thÊp. H×nh 21 cho thÊy khu vùc xÕp dì hµng
H×nh 17: Gi¸ treo chuyªn dông, di déng gióp c«ng
nh©n vËn chuyÓn nguyªn liÖu th« tíi xëng may.
H×nh 18: Xe ®Èy ®a chøc n¨ng rÊt tiÖn lîi cho viÖc di
chuyÓn çc lo¹i hµng cång kÒnh.

16
H×nh 20: Nh÷ng bäc quÇn ¸o, thïng
®ùng vµ sóc v¶i ®Òu cã thÓ chuyªn
chë trªn chiÕc xe ®Èy ®a n¨ng nµy.
MÆt ®Õ thÊp cho phÐp chë nh÷ng
thïng ®ùng ®å nhiÒu kÝch cì vµ h×nh
d¹ng kh¸c nhau.
H×nh 19: S¾p xÕp lèi ®i vµ vÞ trÝ lµm viÖc. Nh÷ng ®êng kÎ mµu cã bÒ réng 10 cm (trong h×nh vÏ cã mµu ®en) ®îc
kÎ trªn sµn gióp ph©n biÖt khu vùc lµm viÖc vµ lèi ®i.

17
H×nh 21: §é cao cña sµn xe chuyªn chë võa víi vÞ trÝ xÕp dì hµng sÏ h¹n chÕ tai n¹n vµ l·ng phÝ søc lao ®éng

18
cã ®é cao phï hîp víi mÆt sµn xe chuyªn chë. NÕu b¹n
kh«ng chuÈn bÞ ®îc ®iÒu kiÖn thÕ nµy, h·y trang bÞ thiÕt bÞ
di chuyÓn hµng hãa ®Ó gi¶m bít kh©u vËn chuyÓn tríc vµ
sau khi xÕp dì hµng. Khi ph¶i chuyÓn hµng b»ng tay, b¹n
nªn chó ý ®Õn thùc tÕ r»ng nÕu b¹n ph¶i chÊt hµng lªn cµng
cao h¬n th× b¹n sÏ tèn nhiÒu søc lao ®éng h¬n cho viÖc n©ng
nhÊc hµng vµ sÏ kh«ng cßn nhiÒu søc cho viÖc v©n chuyÓn
hµng n÷a.
H·y ghi nhí nh÷ng chØ dÉn sau:
l H¹n chÕ kh©u n©ng nhÊc
l T¹o çc tay x¸ch phï hîp
l Bª hµng s¸t víi th©n
l Kh«ng vÆn xo¾n khi n©ng nhÊc hoÆc th¶ hµng
xuèng.
l Bª hµng ngang tÇm gi÷a phÇn h«ng vµ ngùc
l ChØ bª çc vËt dông nhÑ ë tÇm cao h¬n hoÆc thÊp
h¬n møc nµy
l H¹n chÕ cói gËp hoÆc cè víi.
Kh«ng nªn giao viÖc n©ng nhÊc hµng hãa nÆng cho phô n÷,
®Æc biÖt lµ phô n÷ mang thai.
VËn chuyÓn vµ thùc hiÖn çc thao t¸c
®óng ®é cao lµm viÖc.
Chóng ta kh«ng thÓ tr¸nh khái viÖc ph¶i di chuyÓn nh÷ng
sóc v¶i nÆng hay nh÷ng thïng quÇn ¸o cång kÒnh. Sau mçi
lÇn ®Æt chóng xuèng sµn, chóng ta l¹i ph¶i cói nhÆt lªn, vµ
®iÒu nµy rÊt dÔ g©y chÊn th¬ng lng. Tèt nhÊt, viÖc di
chuyÓn nguyªn liÖu may cÇn ®îc thùc hiÖn ë ®é cao ngang
b»ng th¾t lng chø kh«ng nªn ®Ó trªn sµn. Mét sè c«ng
nh©n cã thÓ chuÈn bÞ vµ buéc nh÷ng gãi quÇn ¸o víi t thÕ
ngåi xæm trªn sµn nhng t thÕ nµy sÏ lµm hä ®au lng vµ
h¹n chÕ n¨ng suÊt. Nªn chuÈn bÞ bµn ghÕ ngåi lµm viÖc
(H×nh 22).
Khi lùa chän çc dông cô vËn chuyÓn vµ thiÕt kÕ çch thøc
vËn chuyÓn nguyªn liÖu may b»ng tay, cÇn chó ý h¹n chÕ tèi
®a xÕp hµng lªn çc bËc cao (H×nh 23). Chóng ta cã thÓ thiÕt
kÕ nh÷ng thiÕt bÞ chuyÓn hµng chuyªn dông rÎ tiÒn ®Ó vËn
chuyÓn hµng hãa nÆng víi nhiÒu cì kh¸c nhau (H×nh 24).
N©ng nhÊc hµng hiÖu qu¶ vµ an toµn h¬n
CÇn tr¸nh n©ng nhÊc hµng nÆng. C«ng viÖc nµy thêng lµ
gi¶i ph¸p cuèi cïng khi viÖc sö dông çc m¸y mãc c¬ giíi
n©ng nhÊc hµng kh«ng thùc hiÖn ®îc. Khi giao viÖc, nªn
chó ý ph©n c«ng c«ng viÖc phï hîp cho nh÷ng c«ng nh©n
cã thÓ lùc yÕu.
N©ng nhÊc hµng tõ mÆt sµn, cÇn tèn thªm 50% n¨ng lîng
so víi viÖc n©ng nhÊc hµng tõ ®é cao 0.5 m so víi mÆt sµn.
B¹n cã thÓ gióp c«ng nh©n tr¸nh ®îc chÊn th¬ng lng
b»ng çch híng dÉn hä kü thuËt n©ng nhÊc hµng ®óng
çch. VÝ dô: §øng th¼ng lng, n©ng hµng lªn, dïng søc
m¹nh c¬ b¾p cña hai ch©n vµ hai tay, n©ng hµng ë vÞ trÝ cµng
s¸t ngêi cµng tèt. H×nh 25 cho b¹n thÊy t thÕ n©ng hµng
nÆng ®óng çch.
Chia nh÷ng bã hµng lín thµnh nhiÒu bã nhá h¬n kh«ng
®ång nghÜa víi viÖc b¹n sÏ bÞ gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng. Thùc
tÕ ®· cho thÊy hiÖu suÊt cao nhÊt ®¹t ®îc thêng thùc hiÖn
víi nh÷ng bã hµng cã träng lîng díi 20 kg. ThÓ lùc cña
phô n÷ thêng thÊp h¬n thÓ lùc cña nam giíi mét phÇn ba
vµ tÇm víi cña phô n÷ còng ng¾n h¬n. B¹n cÇn chó ý tíi
nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy khi giao viÖc n©ng nhÊc hµng nÆng, ®Æc
biÖt ë tÇm cao h¬n vai.
H×nh22: Kh«ng nªn ®Ó c«ng nh©n ngåi lµm viÖc trªn
sµn nhµ. Lng dÔ ®au mái vµ n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng
cao. Nªn chuÈn bÞ bµn ghÕ ngåi lµm viÖc ch¾c ch¾n.
H×nh 23: Xe ®Èy cã mÆt ®Õ thÊp rÊt an toµn, dÔ sö
dông khi vËn chuyÓn hµng hãa nÆng trong kho¶ng çch
ng¾n vµ Ýt bËc thang

19
H×nh 24: nh÷ng sóc v¶i nÆng vµ cång kÒnh sÏ ®îc vËn chuyÓn dÔ dµng h¬n nhê sö dông tay ®ßn dµi vµ xe ®Èy ®a
dông. Ngoµi ra, b¹n cã thÓ sö dông hai thanh gç ng¾n h¬n lång vµo hai ®Çu cña sóc v¶i.
H×nh 25: Kü thuËt ®øng trong thao t¸c n©ng nhÊc vµ chuyÓn hµng tõ trªn bÖ cao. Hµng cµng ®Ó cao h¬n so víi mÆt
sµn th× b¹n cµng tèn Ýt søc h¬n.
Tãm t¾t
Quy t¾c lu kho vµ vËn chuyÓn nguyªn
vËt liÖu mét çch hiÖu qu¶
1. NÕu nghi ngê, h·y dì hµng ra.
2. Tr¸nh ®Ó hµng hãa trªn mÆt sµn .
3. S¾p xÕp kh«ng gian hîp lý b»ng çch sö dông gi¸ nhiÒu
tÇng.
4. Quy ®Þnh chç ®Ó riªng cho tõng lo¹i dông cô vµ vËt liÖu
s¶n xuÊt
5. Nh÷ng vËt dông hay dïng, nªn ®Ó gÇn vÞ trÝ lµm viÖc.
6. Trang bÞ thïng ®ùng cho s¶n phÈm ®Çu vµo vµ ®Çu ra.
7. Sö dông thïng chøa di ®éng.
8. Lèi vËn chuyÓn th«ng tho¸ng vµ ®îc ®¸nh dÊu.
9. Kh«ng n©ng nhÊc hµng cao h¬n møc cÇn thiÕt.
10. VËn chuyÓn vµ thùc hiÖn çc thao t¸c ®óng ®é cao lµm
viÖc.
11. N©ng nhÊc hµng hiÖu qu¶ vµ an toµn h¬n.

21
3
ThiÕt kÕ s¶n phÈm vµ vÞ trÝ
lµm viÖc ®óng çch
VÞ trÝ lµm viÖc lµ n¬i c«ng nh©n thao t¸c s¶n xuÊt. VÞ trÝ lµm
viÖc cã thÓ lµ cè ®Þnh t¹i mét chç hoÆc cã thÓ t¹i vµi chç
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cô thÓ, vÞ trÝ lµm viÖc lµ n¬i ®Æt m¸y
may, ghÕ ngåi, çc hép ®ùng phô kiÖn, s¶n phÈm may vµ
kho¶ng kh«ng xung quanh mµ c«ng nh©n cÇn di chuyÓn.
Trong çc xëng may, vÞ trÝ nµy thêng chiÕm kho¶ng 4m2.
Trong trêng hîp may nh÷ng s¶n phÈm lín nh rÌm, lÒu,
th¶m, diÖn tÝch cã thÓ tõ 6m2 tíi 8m2.
Mét n¬i lµm viÖc ®îc thiÕt kÕ tèt sÏ rÊt quan träng ®èi víi
n¨ng suÊt lao ®éng. HÇu hÕt c«ng nh©n may trong çc
xëng may quÇn ¸o thêng thùc hiÖn çc thao t¸c lÆp ®i lÆp
l¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÕu hä thao t¸c hiÖu qu¶ vµ
nhanh chãng th× sÏ ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n.
Mçi vÞ trÝ lµm viÖc cÇn ®îc thiÕt kÕ phï hîp theo yªu cÇu
cña c«ng nh©n, m¸y mãc vµ thao t¸c. N¬i lµm viÖc ®îc
thiÕt kÕ tèt sÏ h¹n chÕ tèi ®a kh©u dÞch chuyÓn nguyªn liÖu,
t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ gi¶m mÖt mái cho c«ng nh©n.
Doanh nghiÖp cña b¹n tån t¹i dùa vµo kh¶ n¨ng ®¸p øng
cña doanh nghiÖp víi thÞ trêng. ViÖc tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi chÝnh nh÷ng
s¶n phÈm, thiÕt kÕ, chÊt lîng vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp
b¹n. S¶n phÈm chÊt lîng cao vµ æn ®Þnh sÏ gióp b¹n nhËn
®îc nhiÒu ®¬n hµng h¬n.
S¸u nguyªn t¾c ®Ó thiÕt kÕ mét n¬i lµm viÖc hiÖu qu¶, s¶n
phÈm chÊt lîng cao ®îc tr×nh bµy díi ®©y. Mçi nguyªn
t¾c t¹o c¬ héi cho b¹n c¶i tiÕn vµ híng dÉn b¹n thiÕt kÕ
tõng khu vùc lµm viÖc kh¸c nhau ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
Chi phÝ cho viÖc thùc hiÖn çc bíc c¶i tiÕn nµy rÊt thÊp
nhng mang l¹i hiÖu qu¶ cao.
§Ó nguyªn vËt liÖu, dông cô vµ çc
thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn trong tÇm víi
B¹n cã thÓ tiÕt kiÖm ®îc thêi gian t×m kiÕm vµ lùa chän
b»ng çch ®Ó dông cô còng nh nguyªn liÖu vµ thiÕt bÞ ®iÒu
khiÓn nh nót c«ng t¾c, cÇn g¹t, bµn ®¹p trong tÇm kiÓm
so¸t. NÕu ph¶i ch¹y ra vÞ trÝ xa ®Ó ®iÒu khiÓn th× c«ng nh©n
sÏ tèn nhiÒu thêi gian vµ søc lùc h¬n. ChÝnh v× vËy, nguyªn
t¾c ®Çu tiªn ®Ó ®¹t hiÖu suÊt lµm viÖc tèt lµ "nh÷ng g× b¹n
cµng hay dïng th× cµng cÇn ®îc ®Æt ë chç thuËn
tiÖn gÇn b¹n".
Kho¶ng çch dÔ víi trong tÇm tay mµ b¹n kh«ng ph¶i nhoµi
ngêi vÒ phÝa tríc hay ®»ng sau lµ kh¸ nhá. NÕu b¹n muèn
lÊy nh÷ng ®å vËt hay sö dông th× nªn ®Æt chóng trong
kho¶ng 15 ®Õn 40 cm ngay phÝa tríc mÆt bµn lµm viÖc. VÞ
trÝ lµm viÖc cè ®Þnh gióp c«ng nh©n h×nh thµnh ®îc thãi
quen lµm viÖc tèt vµ nh vËy sÏ gi¶m ®îc thêi gian t×m vµ
lÊy dông cô. H×nh 1 giíi thiÖu víi b¹n mét sè vÞ trÝ trong tÇm
víi b×nh thêng hoÆc h¬i xa h¬n mét chót phï hîp cho mét
c«ng nh©n cã vãc d¸ng nhá ë vÞ trÝ ngåi lµm viÖc. nh÷ng
c«ng nh©n cã d¸ng vãc cao to h¬n sÏ thÊy tho¶i m¸i h¬n khi
lµm viÖc t¹i vÞ trÝ lµm viÖc cã thiÕt kÕ thÝch hîp.
CÇn chó ý tíi vÞ trÝ ®Æt dông cô lµm viÖc:
l X¸c ®Þnh nh÷ng lo¹i dông cô cÇn sö dông thêng xuyªn
l §Ó nh÷ng dông cô hay sö dông t¹i nh÷ng vÞ trÝ dÔ víi tíi
mµ kh«ng ph¶i nhoµi ngêi ra.
l Nh÷ng dông cô nh kÐo hay nhÝp b¹n thêng xuyªn
dïng ®Õn, h·y buéc vµo bµn m¸y b»ng mét sîi d©y co
gi·n vµ ®Æt lu«n t¹i bµn m¸y hoÆc ®eo vµo cæ c«ng nh©n.
l Çc ®å vËt kh¸c nh ®inh ghim cã thÓ ®Æt trªn thái nam
ch©m g¾n ngay trªn vá m¸y hoÆc ghim vµo bao ®ai ghim
trªn m¸y may. (H×nh 2).
Çc phô kiÖn kh¸c trong ngµnh may nh khuy, khuy mãc,
v.v. cã thÓ ®Ó trong héc cã khay ®ùng tù ®éng tra khuy hoÆc
®ùng trong hép ®îc d¸n nh·n râ rµng. Còng cÇn trang bÞ
mét hép ®ùng çc bé ®å nghÒ söa ch÷a ®¬n gi¶n vµ ®Ó ngay
trong tõng khu xëng.
Nguyªn liÖu ®Çu vµo nªn xÕp ngay bªn c¹nh c«ng nh©n,
tr¸nh ph¶i ®i l¹i nhiÒu (h×nh 3). Trang bÞ çc thïng ®ùng
nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ s¶n phÈm ®Çu ra gióp cho çc lo¹i
s¶n phÈm nµy ®îc tËp trung vµo tõng chç vµ gióp cho
xëng lµm viÖc lu«n gän gµng ng¨n n¾p. CÇn chó ý thªm
nh÷ng ®iÓm sau:
l §¶m b¶o çc c¹nh viÒn cña thïng ®ùng lu«n nh½n ®Ó khi
di chuyÓn nguyªn liÖu ®îc dÔ dµng vµ kh«ng lµm xíc
v¶i.
l Sö dông çc thïng ®ùng kh«ng qu¸ s©u, tr¸nh cho c«ng
nh©n ph¶i cói hoÆc vÆn m×nh nhiÒu. NÕu cã thÓ, h·y sö
dông çc thïng ®ùng cã ng¨n
l Dïng nh÷ng thïng ®ùng cã thÓ di chuyÓn ®îc ®Ó dÔ
dµng chuyÓn sang c«ng ®o¹n s¶n xuÊt tiÕp theo.

22
H×nh 1: VÞ trÝ trong tÇm víi b×nh thêng vµ h¬i réng ra bªn ngoµi t¹i bµn lµm viÖc cho nh÷ng c«ng nh©n cã vãc
d¸ng nhá nh¾n ngåi lµm viÖc
H×nh 2: nhÝp lÊy chØ thõa cã thÓ ®Ó ngay trªn bµn may ®Ó c«ng nh©n kh«ng ph¶i t×m. Nh÷ng hép nhá ®ùng khuy,
®inh ghim c¾m trªn bao hoÆc dÝnh trªn nam ch©m, vµ thíc ®o gióp c«ng nh©n lµm viÖc n¨ng suÊt h¬n.

23
H×nh 3: N¬i ®ãng gãi s¶n phÈm víi ®Çy ®ñ dông cô
trong tÇm tay.
H×nh 4: Tr¸nh víi çc thïng ®ùng nÆng
Thay ®æi t thÕ ®Ó lµm viÖc hiÖu
qu¶ h¬n
Nh÷ng t thÕ khiÕn c¬ thÓ ph¶i cong gËp dÔ g©y mÖt
mái vµ thËm chÝ c¶ chÊn th¬ng.VÝ dô, nh÷ng thao t¸c
lu«n ph¶i n©ng çnh tay sÏ lµm cho c¬ vai nhanh mái.
Nh÷ng thao t¸c lu«n ph¶i cói gËp lng hay vÆn m×nh
rÊt dÔ g©y ®au lng. HËu qu¶ lµ, thêi gian ®Ó hoµn
thµnh mét thao t¸c nhiÒu h¬n, c«ng nh©n dÔ mÖt mái,
x¶y ra tai n¹n lao ®éng hoÆc lµm háng s¶n phÈm (H×nh
4 vµ 5).
Ph¬ng ph¸p c¶i tiÕn víi chi phÝ thÊp sau ®©y gióp
c«ng nh©n cã t thÕ ngåi lµm viÖc hiÖu qu¶:
l ChuÈn bÞ mét mÆt b»ng lµm viÖc æn ®Þnh, s¶n phÈm
cã vÞ trÝ ®Ó ch¾c ch¾n.
l Nguyªn vËt liÖu, dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ®îc
®Æt trong tÇm víi cña c«ng nh©n ®Ó kh«ng bÞ cói gËp
hoÆc vÆn ngêi.
l Dïng çc bÖ cao ®Ó nh÷ng c«ng nh©n cã tÇm vãc
nhá bÐ thao t¸c ë ®óng ®é cao lµm viÖc thÝch hîp.
l ChuÈn bÞ ghÕ lµm viÖc vµ chç ngåi ch¾c ch¾n, ®é
cao thÝch hîp vµ cã lng tùa.
l Ph¶i cã chç ®Ó ch©n ®ñ réng ®Ó c«ng nh©n cã thÓ
cö ®éng dÔ dµng, tho¶i m¸i
l Cã vÞ trÝ ®Ó ch©n, ®Æc biÖt cho nh÷ng c«ng nh©n lµm
viÖc ë t thÕ ngåi.
Kho¶ng çch vÞ trÝ lµm viÖc ë t thÕ ®øng vµ ngåi ®îc
thÓ hiÖn trong h×nh 6 vµ 7.
H×nh 5: §é cao lµm viÖc qu¸ thÊp
sÏ khiÕn c«ng nh©n chãng ®au mái
phÇn lng díi

24
H×nh 6: KÝch thíc ®Ò
xuÊt cho mäi t thÕ ngåi
H×nh 7: Nh÷ng kÝch
thíc gîi ý cho
nh÷ng thao t¸c lµm
viÖc ®øng

25
H×nh 8: Bµn lµm viÖc n©ng cao
thuËn tiÖn cho çc thao t¸c trong
kh©u c¾t xÐn hoÆc ®ãng gãi.
H×nh 9: Thao t¸c in trªn mÆt v¶i lôa
nªn thùc hiÖn ë ®é cao thÊp h¬n
khuûu tay tõ 10 - 20 cm
ChiÒu cao lµm viÖc víi nh÷ng thao t¸c lµm b»ng tay lµ
mét yÕu tè quan träng. Nªn ¸p dông quy t¾c khuûu tay ®Ó
x¸c ®Þnh ®é cao lµm viÖc thÝch hîp. HÇu hÕt çc thao t¸c
nªn ®îc thùc hiÖn ë ®é cao ngang tÇm khuûu tay (H×nh
8 vµ 9).
ChiÒu cao mÆt bµn lµm viÖc vµ ghÕ ngåi cã thÓ thay ®æi
b»ng viÖc sö dông bµn lµm viÖc vµ ghÕ cã nÊc ®iÒu chØnh
cho phï hîp víi thÓ h×nh cña c«ng nh©n. NhiÒu m¸y may
cã chiÒu cao cè ®Þnh nhng cã kª lªn çc khóc gç ®Ó n©ng
cao lªn cho phï hîp víi çc thao t¸c vµ c«ng nh©n cã vãc
d¸ng cao.
H·y nhí - ®¶m b¶o vÞ trÝ lµm viÖc ®îc s¾p ®Æt phï
hîp víi thÓ h×nh cña c«ng nh©n, nhÊt lµ nh÷ng c«ng
nh©n cã vãc d¸ng cao ph¶i cã ®ñ chç cho cö ®éng
ch©n vµ dÞch chuyÓn mét çch dÔ dµng.
CÇn cã ghÕ ngåi cã lng tùa ®iÒu chØnh ®îc ®Ó gióp c«ng
nh©n, ®Æc biÖt lµ c«ng nh©n may cã chç dùa lng. H×nh
10 m« t¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña mét ghÕ ngåi lµm
viÖc phï hîp.
H×nh 10: Trang bÞ cho c«ng nh©n lµm viÖc ë t thÕ ngåi
ghÕ tùa lng cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc

26
§iÒu chØnh theo chiÒu cao gióp cho thao t¸c ®îc thuËn
tiÖn h¬n vµ t¨ng hiÖu suÊt lµm viÖc nhê kª thªm bôc gç
phÝa tríc bµn lµm viÖc. Nh÷ng bôc gç nµy ®Æc biÖt h÷u
Ých trong nh÷ng trêng hîp sau:
l C«ng nh©n thÊp thao t¸c ë t thÕ ®øng (xem H×nh 11)
l C«ng nh©n cÇn mét ®é víi nhÊt ®Þnh. VÝ dô, nhê
bôc gç kª cao, c«ng nh©n dÔ dµng víi tíi çc vÞ trÝ
trªn b¨ng chuyÒn, gi¶m c¨ng mái phÇn vai (xem
H×nh 12).
Chç ®Ó ch©n cho c«ng nh©n lµm ë t thÕ ngåi, ®Æc biÖt
cho vÞ trÝ ch©n Ýt dÞch chuyÓn cña c«ng nh©n may sÏ góp
hä c¶m thÊy tho¶i m¸i h¬n. Xem H×nh 13 víi nh÷ng thiÕt
kÕ kh¸c nhau.
CÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn phô n÷ mang thai: nÕu cã thÓ,
h·y giao cho hä nh÷ng c«ng viÖc cho phÐp thay ®æi vÞ trÝ
lµm viÖc ®øng vµ ngåi. Nh÷ng viÖc ë t thÕ ®øng nh ®Èy çc
thïng hµng nhÑ tíi vÞ trÝ s¶n xuÊt tiÕp theo sÏ gióp hä ®îc
th gi·n vµ duçi th¼ng ®ïi vµ lng. Nh÷ng thay ®æi t thÕ nh
vËy lu©n phiªn nhau trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt sÏ cã lîi cho
tÊt c¶ çc c«ng nh©n.
Víi çc c«ng viÖc nh gãi buéc hµng hoÆc kiÓm tra hµng,
c«ng nh©n cã thÓ thay ®æi t thÕ ®øng vµ ngåi. VÞ trÝ bµn
lµm viÖc, ghÕ ngåi vµ ¸nh s¸ng ph¶i phï hîp. Bµn
nghiªng rÊt thÝch hîp dµnh cho c«ng viÖc kiÓm tra hoÆc
g¾n nh·n, v× nh vËy c«ng nh©n sÏ cã tÇm nh×n tèt h¬n.
GhÕ cao còng rÊt phï hîp, cho phÐp c«ng nh©n vÉn gi÷
®îc ®é cao lµm viÖc nh khi ®øng (xem H×nh 14 vµ 15).
H×nh 11: N¬i lµ ñi cÇn cã bôc kª cho nh÷ng c«ng nh©n cã tÇm vãc nhá bÐ ®Ó ®¶m b¶o chiÒu cao lµm viÖc thÊp h¬n
tÇm khuûu tay
H×nh 12: Tr¸nh ®Ó c«ng nh©n ph¶i víi qu¸ tÇm khi lÊy hay treo quÇn ¸o lªn gi¸ b»ng çch kª bµn ghÕ lµm viÖc lªn
bôc cao.

27
H×nh 13: Nh÷ng vÞ trÝ ®Ó ch©n: a) VÞ trÝ ®Ó ch©n kÕt hîp t¹i bµn lµm viÖc; (b) ghÕ ®Ó ch©n; (c) chç ®Ó ch©n cã thÓ di
chuyÓn ®îc ®îc
H×nh 15: Víi nh÷ng c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc ë t thÕ
®øng khi kiÓm tra vµ d¸n m¸c, ph¶i cã ghÕ cho hä
ngåi khi cÇn thiÕt.
H×nh 14: §Ó thay ®æi vÞ trÝ
®øng hay ngåi khi buéc c¸c
kiÖn hµng t¹i bµn lµm viÖc,
nªn sö dông lo¹i ghÕ cao cã
chç ®Ó ch©n. §¶m b¶o cã ®ñ
kho¶ng trèng cho ch©n cö
®éng dÔ dµng ë c¶ hai t thÕ
lµm viÖc.
a) b) c)

28
ThiÕt kÕ mÉu quÇn ¸o dÔ may, Ýt
l·ng phÝ vµ chÊt lîng cao
ThiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt quÇn ¸o lµ lÜnh vùc b¹n cã thÓ thùc
hiÖn ®îc nhiÒu c¶i tiÕn. Thùc tÕ cho thÊy, nhiÒu nhµ m¸y
may nhá nhËn may theo tiªu chuÈn c«ng nghiÖp cho çc
C«ng ty thÇu phô theo nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc rÊt
nghiªm ngÆt. Tuy nhiªn còng cã nhiÒu nhµ m¸y kh¸c tù
thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt sÏ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thay ®æi h¬n.
NÕu b¹n cã quyÒn tù do nh vËy, b¹n cã thÓ giµnh ®îc
nh÷ng thÞ trêng míi vµ doanh thu cao h¬n b»ng çch
thay ®æi mÉu m·, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ ®¬n
gi¶n hãa d©y chuyÒn s¶n xuÊt, vµ nh vËy b¹n cã thÓ gi¶m
®îc chi phÝ.
NÕu b¹n muèn cã doanh thu cao h¬n tõ chÝnh s¶n phÈm
cña m×nh, b¹n ph¶i xem xÐt tõng lo¹i s¶n phÈm, gi¶m chi
phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt lîng vµ biªn ®é l·i, lu«n duy
tr× chÊt lîng cao. Trong nhiÒu trêng hîp, mÉu quÇn ¸o
cã thÓ ph¶i thiÕt kÕ vµ thiÕt kÕ l¹i nhiÒu lÇn. Tríc hÕt,
b¹n h·y chän mÉu muèn thiÕt kÕ l¹i vµ tù m×nh coi ®©y lµ
mét nhiÖm vô thó vÞ: c¶i tiÕn mÉu thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt.
Bíc ®Çu tiªn, b¹n ph¶i tr¶ lêi nh÷ng c©u hái sau:
l ChÊt lîng s¶n phÈm cã phï hîp víi thÞ trêng
kh«ng?
l Môc ®Ých cña mçi c«ng ®o¹n lµ g×?
l LiÖu cã thay ®æi thiÕt kÕ ®Ó ®¬n gi¶n hãa vµ rót ng¾n
s¶n xuÊt ®îc kh«ng?
l Chuçi thao t¸c trong d©y chuyÒn ®· hîp lý nhÊt cha?
l T¹i sao ph¶i sö dông tõng lo¹i m¸y?
Kü thuËt thiÕt kÕ quÇn ¸o bao gåm viÖc chia nhá quy tr×nh
s¶n xuÊt thµnh tõng c«ng ®o¹n chÝnh. Mçi c«ng ®o¹n l¹i
®îc thiÕt kÕ hoÆc thiÕt kÕ l¹i víi sù hç trî cña çc lo¹i dông
cô s¶n suÊt kh¸c nhau nh»m t¹o ra mét thiÕt kÕ phï hîp víi
tiªu chuÈn chÊt lîng theo yªu cÇu.
B¹n cã thÓ thiÕt kÕ l¹i c¶ mÉu quÇn ¸o lÉn quy tr×nh s¶n
xuÊt sao cho dÔ may, Ýt l·ng phÝ vµ chÊt lîng cao.
Lý do v× sao quÇn ¸o cÇn ®îc thiÕt kÕ l¹i cho dÔ may lµ
®Ó tiÕt kiÖm thêi gian may theo d©y chuyÒn vµ thao t¸c dÔ
dµng h¬n. Nh vËy, b¹n cÇn chó ý:
l KiÓm tra l¹i hoÆc thiÕt kÕ l¹i nh÷ng thao t¸c trong d©y
chuyÒn may cho mçi lo¹i s¶n phÈm.
l Sö dông çc nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo cã thÓ thay ®æi
®îc.
l C©n nh¾c tíi viÖc sö dông çc c«ng cô hç trî s¶n xuÊt
nh: ®å g¸ l¾p, thanh ®o, dông cô cè ®Þnh hoÆc dÔ th¸o
l¾p.
l Cung cÊp cho c«ng nh©n nh÷ng chØ dÉn râ rµng, nÕu
cã thÓ, cung cÊp b¶n vÏ híng dÉn chi tiÕt vµ s¶n
phÈm mÉu.
C«ng nh©n còng cã thÓ gióp b¹n thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy.
H·y ngåi cïng hä vµ bµn çch lµm thÕ nµo ®Ó c¶i tiÕn mÉu
quÇn ¸o sao cho dÔ may (xem ch¬ng 10)
«« nhiÔm m«i trêng vµ phÕ th¶i cã thÓ lµm háng v¶i
vµ çc nguyªn liÖu ®¾t tiÒn, çc s¶n phÈm ®ang may hoÆc
nhiÒu lo¹i quÇn ¸o thµnh phÈm kh¸c. Cµng nhiÒu phÕ
liÖu, cµng tèn thêi gian vµ c«ng søc thu nhÆt vµ dän bá.
Ngµy nay, nhËn thøc vÒ mÆt x· héi vµ c«ng nghiÖp cña
mäi ngêi vÒ kiÓm so¸t phÕ th¶i ngµy cµng n©ng cao.
Cã thÓ kiÓm so¸t phÕ th¶i b»ng çch:
l §¶m b¶o mÉu m· ®îc s¶n xuÊt ®óng theo yªu cÇu
l KiÓm tra mÉu cÈn thËn tríc khi c¾t
l §¶m b¶o nguyªn liÖu cung cÊp theo chuÈn, chÊt lîng
tèt.
l Thu gom phÕ th¶i ngay khi lo¹i ra. §Æt çc thïng gom
phÕ th¶i ngay gÇn khu lµm viÖc ph¸t th¶i nhiÒu
l T×m çch t¸i sö dông nguån phÕ th¶i, vÝ dô nh nguån
phÕ liÖu.
C«ng nh©n còng cã thÓ ®a ra nh÷ng ®Ò xuÊt cho viÖc
kiÓm so¸t phÕ th¶i. H·y t¹o c¬ héi cho hä ®ãng gãp ý
kiÕn.
QuÇn ¸o chÊt lîng cao lu«n ®îc kh¸ch hµng quan
t©m. S¶n xuÊt quÇn ¸o cã chÊt lîng sÏ nãi lªn r»ng
doanh nghiÖp ®ã ®îc tæ chøc tèt vµ c«ng nh©n cã kû luËt
lµm viÖc tèt. QuÇn ¸o chÊt lîng cao sÏ t¨ng uy tÝn còng
nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. S¶n phÈm
cã chÊt lîng tèt sÏ dÔ tiÕp cËn víi tiªu chuÈn quèc tÕ, dÔ
t¹o ®îc thÞ trêng míi vµ kh¸ch hµng míi. ChÊt lîng
s¶n phÈm b¾t ®Çu tõ kh©u c¾t v¶i: chÊt lîng c¾t v¶i tèt sÏ
gi¶m chi phÝ, thêi gian may, nguyªn liÖu vµ t¨ng n¨ng
suÊt. MÉu ®a vµo sö dông còng ph¶i ®îc t¹o h×nh tèt,
cã chÊt lîng, thÓ hiÖn ®óng tiªu chuÈn vµ yªu cÇu cña
thiÕt kÕ. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy, cÇn chó ý:
l T¹o ra nh÷ng thiÕt kÕ míi
l NÕu kh«ng cã ý tëng, h·y tham kh¶o nh÷ng nhµ thiÕt
kÕ quÇn ¸o trong khu vùc;
l Sö dông nguyªn liÖu th« vµ phô liÖu cã chÊt lîng tèt;
l Mua m¸y chÊt lîng tèt
l ¸p dông çc ch¬ng tr×nh b¶o dìng
l §µo t¹o c«ng nh©n biÕt çch gi¶i quyÕt lçi trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt.
N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm cÇn thu hót sù tham gia
cña c«ng nh©n. H·y nhí r»ng, c«ng nh©n chÝnh lµ nh÷ng
ngêi chñ t¹i n¬i lµm viÖc. ChÝnh hä sÏ biÕt çch c¶i thiÖn
çc thao t¸c trong d©y chuyÒn, tiÕt kiÖm thêi gian, tr¸nh
l·ng phÝ, n©ng cao chÊt lîng vµ kiÕu d¸ng s¶n phÈm. T¹i
sao l¹i kh«ng t¹o c¬ héi cho c«ng nh©n cïng tham gia.
H·y tæ chøc nh÷ng cuéc héi th¶o ®Ò xuÊt c¶i tiÕn trong
s¶n xuÊt.
Dïng c÷ ®o ®Ó kiÓm tra sè ®o
cña m¶nh c¾t vµ s¶n phÈm
KiÓm tra kÝch thíc cña nh÷ng m¶nh c¾t sÏ trë nªn dÔ
dµng h¬n nÕu sö dông c÷ ®o g¾n lu«n t¹i bµn lµm viÖc. Cã
thÓ lÊy thíc ®o cã v¹ch ®¸nh dÊu theo sè ®o cña m¶nh

29
c¾t cÇn ®îc kiÓm tra lµm mÉu. Víi dông cô rÎ tiÒn nµy,
c«ng nh©n cã thÓ tr¶i m¶nh c¾t trªn bµn vµ so kÝch thíc víi
sè ®o mÉu. (H×nh 16)
Kh©u kiÓm so¸t cì may cßn ®îc thùc hiÖn hiÖu qu¶ h¬n
nÕu b¹n sö dông mÉu c¾t, v¸n gç hoÆc khung. Kh«ng nªn
dïng mÉu lµm tõ m¶nh b×a çc t«ng. B×a çc t«ng mÒm dÔ
bÞ sên r¸ch, nh vËy sÏ lµm mê h×nh vµ sai lÖch kÝch thíc
mÉu, tèn thªm thêi gian may vµo cho khÝt víi mÉu. Nªn sö
dông mÉu lµm b»ng chÊt dÎo hoÆc nhùa Ðp. §¸nh dÊu mçi
tÊm mÉu theo tªn s¶n phÈm vµ kÝch thíc may ®Ó tr¸nh
nhÇm lÉn.
Sö dông ®å g¸ vµ mét sè dông
cô kh¸c ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ
c«ng søc
TÊt c¶ çc thao t¸c ®Òu yªu cÇu ph¶i ®iÒu chØnh v¶i
nguyªn liÖu mét çch tØ mØ, chÝnh x¸c. NhiÒu ph¬ng
ph¸p vµ kü thuËt ®îc sö dông nh ®å g¸ (thao t¸c b»ng
tay vµ tù ®éng), kÑp cè ®Þnh, thíc ®iÒu chØnh vµ çc
dông cô hç trî kh¸c ®Ó thay cho viÖc ph¶i dïng ngãn tay
®iÒu chØnh trong qu¸ tr×nh may. Nh÷ng çch thøc nµy
kh«ng ®ßi hái kü thuËt cao khi thao t¸c mµ vÉn ®¹t chÊt
lîng vµ hiÖu qu¶. Cã thÓ thÊy mét sè dông cô hç trî nh:
l §Öm ®ì ®Çu gèi
l ThiÕt bÞ cÊp liÖu, thanh kÑp hoÆc çc ®å g¸ kh¸c ®Ó gi÷
v¶i ®óng vÞ trÝ
l Dïng lùc hót
l Gi¶m chuyÓn ®éng th¼ng ®øng cña s¶n phÈm khi
chuyÒn tõ vÞ trÝ nµy sang vÞ trÝ kh¸c.
Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n h¹n chÕ di chuyÓn lµ
sö dông ®ång thêi c¶ hai tay. Cã nh÷ng lóc c«ng viÖc ®îc
thùc hiÖn khÐo lÐo vµ hiÖu qu¶ h¬n khi hai tay kh«ng ph¶i
®iÒu khiÓn cÇn m¸y mµ cã thÓ dïng çc bé phËn kh¸c, vÝ
dô khi ®iÒu khiÓn ch©n vÞt, cã thÓ chuyÓn tõ ®iÒu khiÓn
b»ng tay sang ®iÒu khiÓn b»ng ch©n nhê thanh ®ì ®Çu gèi,
nh vËy hai tay sÏ ®îc gi¶i phãng vµ vÞ trÝ ®êng may cña
s¶n phÈm ®îc ®iÒu chØnh chÝnh x¸c h¬n (H×nh 17).
Trong phßng c¾t, cã thÓ dïng kÑp kim lo¹i cè ®Þnh v¶i khi
c¾t, (H×nh 18).
H×nh 17: Dïng thanh ®ì ®Çu gèi ®iÒu chØnh ch©n vÞt cho
phÐp ®êng may chÝnh x¸c h¬n.
H×nh 16: C÷ ®o cã ®¸nh dÊu theo kÝch cì chuÈn vµ g¾n
trªn bµn lµm viÖc ®Ó kiÓm tra sè ®o s¶n phÈm.
H×nh 18: KÑp kim lo¹i víi chi phÝ thÊp, cè ®Þnh v¶i gióp
thao t¸c c¾t nhanh h¬n, chÝnh x¸c h¬n.

30
Nh÷ng m¶nh c¾t nhá, nhÑ ®îc gi÷ trªn bµn may b»ng
c¸ch quÊn ®ai ®µn håi quanh bµn. Còng theo c¸ch ®ã, ta
cã thÓ ®o ®îc nh÷ng sîi ®ai nµy vµ c¾t dÔ dµng h¬n nhê
sö dông c÷ ®o g¾n s½n trªn bµn lµm viÖc. (H×nh 19).
Khi ®µo t¹o c«ng nh©n s¶n xuÊt mÉu s¶n phÈm míi, ch¾c
ch¾n sÏ x¶y ra t×nh tr¹ng l·ng phÝ nguyªn liÖu vµ gi¶m
n¨ng xuÊt. §Ó gi¶m thiÓu thÊt tho¸t vµ ®¶m b¶o chÊt
lîng, nªn sö dông ®å g¸ cuèn cho c¶ nh÷ng s¶n phÈm
cì nhá trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o.
Díi ®©y lµ mét sè vÝ dô kü thuËt g¸ cuèn trong c¶i tiÕn
thao t¸c khi may.
Khi l¾p khãa kÐo vµo v¸y, sö dông ch©n ®ì ®¹ng èng vµ suèt
kÐo ë ®Çu n¹p liÖu sÏ gióp cho mòi may ®Òu h¬n. (H×nh 20).
M¸y may cã bé n¹p liÖu chuyªn dông vµ mét lo¹t ®ai chuyÒn
cho phÐp thao t¸c may theo chuÈn (H×nh 21). §êng dÉn
chØ bªn trong x¸c ®Þnh ®êng may (vµ mÐp v¶i), b¸nh dÉn
®éng ®iÒu khiÓn ®êng chØ ngoµi (H×nh 22).
Nh÷ng chi tiÕt ®¬n gi¶n nh tay ¸o, n¾p tói nÕu sö dông
®å g¸ kÐp sÏ rÊt hiÖu qu¶. Chi tiÕt ®îc hoµn chØnh tríc
khi may ®Õn phÇn cuèi, c«ng nh©n cã thÓ tra tiÕp chi tiÕt
míi vµo lu«n vµ tiÕp tôc quy tr×nh may tù ®éng. (H×nh 23).
H×nh 24 cho thÊy thiÕt kÕ m¸y may cã sö dông bé g¸ cì lín
dïng cho may th©n ¸o kho¸c. Khi c«ng nh©n tra m¶nh vµo
mét bé g¸, m¸y may tù ®éng may vµ lËt m¶nh may tríc.
S¶n phÈm ®Çu ra ®îc cho vµo gi¸ ®ì, hoÆc khay ®ì bªn
c¹nh m¸y may. Mét sè lo¹i m¸y may cã khay dì tù ®éng.
CÇn sö dông khay ®ùng phï hîp víi s¶n phÈm nh ®· nªu
trong ch¬ng 2. (H×nh 25).
H×nh 19: thao t¸c ®o, c¾t d©y, ®ai trë nªn dÔ dµng h¬n
nhê sö dông bé g¸ vµ c÷ ®o g¾n lu«n trªn bµn may.
H×nh 20: Dïng ch©n ®ì d¹ng èng khi tra khãa vµo v¸y sÏ
gióp thao t¸c dÔ dµng h¬n, nhanh h¬n vµ ®Ñp h¬n.
H×nh 21: §ai
chuyÒn l¾p trªn
bµn may gióp
®êng may nhanh
h¬n vµ ®¹t chuÈn
chÊt lîng

31
T¹i bµn lµm viÖc mçi m¸y may ®îc g¾n mét tói nhá ®ùng
çc ®å thõa gi÷ cho bµn may lu«n s¹ch sÏ, gän gµng, xem
H×nh 26.
Tói ®ùng chi tiÕt may, vµ tói ®ùng çc ®å thõa ph¶i ®¸nh
dÊu b»ng mµu s¾c hoÆc kÝch thíc kh¸c nhau, vµ g¾n ë
çc vÞ trÝ kh¸c nhau trªn bµn may ®Ó dÔ nhËn biÕt.
Cã thÓ c¶i thiÖn çc thao t¸c qu¶n lý chÊt lîng vµ xÐn v¶i
b»ng viÖc sö dông çc khung cè ®Þnh cã thÓ ®iÒu chØnh
®îc ®Ó gi÷ tÊm v¶i trong qu¸ tr×nh may, H×nh 27.
H×nh 22. Dïng khung kÑp cè ®Þnh tói ¸o s¬mi ®Ó qu¸
tr×nh may ®îc dÔ dµng.
H×nh 24. Còng cã thÓ sö dông lo¹i khung kÑp lín h¬n ®Ó
may th©n ¸o trong m¸y may tù ®éng
H×nh 23. Còng cã thÓ sö dông khung kÑp t¬ng tù ®Ó may
n¾p tói
H×nh 25. V¶i vôn ®îc thu gom trùc tiÕp vµo thïng r¸c
qua m¸ng ®îc nèi víi lç trªn bµn may.
H×nh 26. §Ó gi÷ bµn may lu«n s¹ch sÏ nªn g¾n nh÷ng tói
®ùng r¸c ®Ó ®ùng chØ thõa vµ v¶i vôn ë c¹nh bµn may.

32
H×nh 27: Hai g¸ kÑp xoay cì nhÑ gióp thao t¸c víi s¶n phÈm nhanh vµ dÔ dµng. (a) T-shirts (b) quÇn
C¶i tiÕn thiÕt bÞ chØ dÉn vµ nót
®iÒu khiÓn ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn
S¶n phÈm vµ m¸y mãc thêng háng lµ do lçi cña ngêi
thao t¸c. Mét çch hiÖu qu¶ gi¶m thiÓu nh÷ng lçi ®ã lµ
gióp cho c«ng nh©n nh×n thÊy vµ x¸c ®Þnh thiÕt bÞ chØ dÉn
còng nh nót ®iÒu khiÓn mét çch râ rµng khi ®ang thao
t¸c. CÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau:
l Bè trÝ çc thiÕt bÞ chØ dÉn, nóm ®iÒu khiÓn, c«ng t¾c,
bµn ®¹p... sao cho dÔ nh×n thÊy, dÔ ch¹m tíi vµ trong
tÇm kiÓm so¸t cña c«ng nh©n
l Bè trÝ çc thiÕt bÞ chØ dÉn vµ nót ®iÒu khiÓn sao cho dÔ
ph©n biÖt;
l Bè trÝ ®ñ ¸nh s¸ng (xem thªm th«ng tin vÒ bè trÝ ¸nh
s¸ng trong ch¬ng 5).
VÞ trÝ cña nh÷ng thiÕt bÞ chØ dÉn hay ®îc sö dông rÊt quan
träng. VÝ dô, mÉu cña s¶n phÈm cÇn may trong d©y
chuyÒn cÇn ®îc treo ë nh÷ng n¬i thuËn tiÖn, dÔ nh×n,
trong tÇm m¾t cña c«ng nh©n gióp hä ®èi chiÕu mÉu cña
chi tiÕt mµ hä ph¶i may. H×nh 28 lµ gi¸ treo mÉu cã thÓ
di chuyÓn ®îc. MÉu cña nh÷ng chi tiÕt hay s¶n phÈm nhá
h¬n cã thÓ ®Ó phÝa trªn bµn m¸y hoÆc treo trªn cäc gi÷
èng chØ. §©y lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n gióp c«ng nh©n thao t¸c
tèt, tr¸nh m¾c lçi vµ ph¶i may l¹i.
Kh¶ n¨ng dÔ ph©n biÖt çc thiÕt bÞ chØ dÉn còng nh nót
®iÒu khiÓn còng rÊt quan träng. VÝ dô, nót khëi ®éng ph¶i
®îc ph©n biÖt râ rµng víi nót dõng; nót tÝn hiÖu khÈn cÊp
ph¶i ®îc s¬n mµu kh¸c (mµu ®á) ®Ó ph©n biÖt víi çc nót
chØ dÉn th«ng thêng kh¸c (mµu xanh). Cã thÓ t¹o sù kh¸c
biÖt b»ng çch:
l Dïng çc nót ®iÒu khiÓn hoÆc nót tÝn hiÖu cã kÝch cì, h×nh
d¹ng vµ mµu s¾c kh¸c nhau (H×nh 29, 30 vµ 31)
l Bè trÝ ë n¬i dÔ nh×n, d¸n nh·n chØ dÉn ®¬n gi¶n, râ
rµng trªn çc nót ®iÒu khiÓn.
l Nhãm çc nót ®iÒu khiÓn hoÆc tÝn hiÖu cã liªn quan
®Õn nhau, sö dông cïng kiÓu chØ dÉn bËt - t¾t
l Bè trÝ çc b¶ng chØ dÉn vµ nót ®iÒu khiÓn theo thø tù
®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh mét çch dÔ dµng.
§Ó chØ dÉn hiÖu qu¶, ph¶i gióp ngêi sö dông hiÓu râ chøc
n¨ng vµ nhËn d¹ng cña tõng lo¹i nót tÝn hiÖu vµ thiÕt bÞ. VÝ
dô, ®èi víi nót tÝn hiÖu khÈn cÊp ph¶i cã kÝch thíc vµ vÞ trÝ
dÔ x¸c ®Þnh vµ ph¶i ®îc s¬n mµu ®á. B¶ng vµ nót ®iÒu
khiÓn (c«ng t¾c, ®ång hå, v.v.) ph¶i ®îc bè trÝ hîp lý vµ phï
hîp víi tõng lo¹i m¸y mãc.
Khi sö dông çc nót ®iÒu khiÓn, ®«i lóc c«ng nh©n nhÇm lÉn
vÒ chøc n¨ng cña chóng. Trong m¸y may hoÆc mét sè lo¹i
H×nh 28: Treo mÉu s¶n phÈm cÇn lµm sÏ gi¶m may lçi vµ
®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm

[Kho tài liệu ngành may] cải thiện điều kiện lao động và năng suất lao động trong ngành may

[Kho tài liệu ngành may] cải thiện điều kiện lao động và năng suất lao động trong ngành may

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (9)

Viewers also liked

Viewers also liked (19)

Similar to [Kho tài liệu ngành may] cải thiện điều kiện lao động và năng suất lao động trong ngành may

Similar to [Kho tài liệu ngành may] cải thiện điều kiện lao động và năng suất lao động trong ngành may (12)

More from TÀI LIỆU NGÀNH MAY

More from TÀI LIỆU NGÀNH MAY (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

[Kho tài liệu ngành may] cải thiện điều kiện lao động và năng suất lao động trong ngành may