Thuc tap (1)

§H L¬ng ThÕ Vinh Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
§èi víi çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt, viÖc tèi ®a ho¸ lîi
nhuËn ®îc çc doanh nghiÖp ®Æt mèi quan t©m lªn hµng ®Çu. Bëi
vËy trong ®iÒu kiÖn gi¸ b¸n trªn thÞ trêng chÞu sù khèng chÕ cña quy
luËt cung cÇu, c¹nh tranh ®Ó cã lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh th× doanh nghiÖp cÇn quan t©m ®Õn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n
phÈm
§Ó qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ tèt nhÊt çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
th× çc doanh nghiÖp ®Òu ph¶i sö dông ®ång thêi hµng lo¹t çc c«ng
cô qu¶n lý kh¸c nhau, trong ®ã kÕ to¸n ®îc coi lµ mét c«ng cô h÷u
hiÖu phôc vô cho viÖc qu¶n lý nÒn kinh tÕ c¶ vÒ mÆt vÜ m« vµ vi
m«. ViÖc thùc hiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®¾n lµ mét trong
nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®Ó gi¶m ®îc chi phÝ dÉn ®Õn h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm gióp cho doanh nghiÖp t¹o ra ®îc u thÕ c¹nh tranh
trªn thÞ trêng vµ ®ã còng lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña chÕ ®é kÕ to¸n.
ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh kh«ng chØ dõng l¹i ë
chç tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ trong gi¸ thµnh mµ cßn ph¶i kiÓm
so¸t vµ cung cÊp th«ng tin cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp. §©y lµ mét ®ßi
hái kh¸ch quan cña c«ng t¸c qu¶n lý. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu ®Ó h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho hîp lý lu«n lµ
mèi quan t©m cña mäi doanh nghiÖp.
Lµ mét häc sinh cña chuyªn nghµnh kÕ to¸n cña trêng §¹i häc L¬ng
ThÕ Vinh em ®· ®îc häc ®Çy ®ñ lý luËn nghiÖp vô liªn quan ®Õn kÕ
to¸n vµ ®îc sù chØ b¶o nhiÖt t×nh cña çc thÇy c« gi¸o em ®· ®îc tiÕp
thu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ chuyªn ngµnh. §ång thêi qua mét thêi
SV: NguyÔn ThÞ Thu Trang Líp: §H KT 4B _Kho¸: III
1

gian thùc tËp t¹i c«ng ty em ®· häc hái ®îc nhiÒu kiÕn thøc h¬n vµ
biÕt phèi hîp gi÷a lý thuyÕt vµ thùc hµnh vµo thùc tÕ, hiÓu ®îc çc
chØ tiªu kinh tÕ, n¾m bÆt ®îc néi dung tõng kh©u h¹ch to¸n, n©ng
cao ®îc sù hiÓu biÕt cho nghiÖp vô chuyªn m«n. §©y còng lµ mét
tiÒn ®Ò ®Ó sau nµy cã thÓ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ tèt khi ®· ®i vµo
thùc tÕ.
Néi dung cña kho¸ luËn tèt nghiÖp cña em gåm cã 3 phÇn chÝnh
nh sau:
Ch¬ng I : Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng.
Ch¬ng III : Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng.
Trong qu¸ tr×nh viÕt chuyªn ®Ò nµy mÆc dï ®· cã nhiÒu sù cè
g¾ng cña b¶n th©n, song víi hiÓu biÕt nh×n nhËn cßn h¹n chÕ nªn
bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nhng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong sÏ
nhËn ®îc sù quan t©m gióp ®ì cña çc thÇy c« gi¸o vµ ban l·nh ®¹o
C«ng ty ®Ó bµi viÕt cña em ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao h¬n.
Em xin bµy tá sù c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn çc thÇy c« gi¸o, ban l·nh
®¹o C«ng ty çc c« chó, anh chÞ phßng kÕ to¸n C«ng ty cæ phÇn níc
m¾m Thanh H¬ng vµ b¹n bÌ ®· gióp ®ì em trong suèt thêi gian häc
tËp ®Ó em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
2

Ch¬ng I
C¬ së Lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong çc doanh
nghiÖp s¶n xuÊt
1.1 B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n
1.1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt
1.1.1.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt
Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo
còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao çc yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn
çc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ n¬i trùc tiÕp
tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu tiªu dïng cña x· héi. Nh vËy cã thÓ nãi bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n
xuÊt nµo còng ®Òu ph¶i cã sù kÕt hîp ba yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ:
- T liÖu lao ®éng: Nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ çc TSC§ kh¸c
- §èi tîng lao ®éng: nguyªn, nhiªn vËt liÖu
- Søc lao ®éng cña con ngêi
Çc yÕu tè ®ã chÝnh lµ çc chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i
bá ra ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng lîng s¶n phÈm vËt chÊt t¬ng øng. Nh
vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cïng çc chi phÝ kh¸c mµ doanh
nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
mét thêi kú.
3

Qu¸ tr×nh sö dông çc yÕu tè c¬ b¶n trong s¶n xuÊt ®ång thêi lµ qu¸
tr×nh doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt t¬ng øng. T-
¬ng øng víi viÖc sö dông TSC§ lµ chi phÝ KHTSC§, t¬ng øng víi viÖc
sö dông nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, t¬ng
øng víi viÖc sö dông lao ®éng lµ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch BHXH, BHYT,
KPC§, BHTN. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ h¹ch
to¸n kinh doanh, mäi chi phÝ ®Òu ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn, trong ®ã
chi phÝ vÒ tiÒn c«ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ vÒ lao
®éng sèng, cßn chi phÝ vÒ khÊu hao TSC§; chi phÝ vÒ nguyªn vËt
liÖu, nhiªn liÖu; chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña lao ®éng vËt ho¸.
VËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé çc hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra
cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m…) chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh thêng xuyªn
trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nhng viÖc
tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh chi phÝ ph¶i phï hîp víi tõng thêi kú, hµng
th¸ng, hµng quý, hµng n¨m. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh
nghiÖp ph¶i bá ra trong kú míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong
kú.
1.1.1.2 B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt
Khi xem xÐt b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp cÇn
chó ý ®Æc biÖt tíi çc khÝa c¹nh sau ®©y:
Néi dung chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®îc biÓu hiÖn b»ng c«ng thøc
C+V+M. Trong ®ã:
C: Hao phÝ lao ®éng vËt ho¸
4

V: Hao phÝ vÒ lao ®éng sèng
M: Mét phÇn gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o
Çc chi phÝ cña doanh nghiÖp ph¶i ®îc ®o lêng vµ tÝnh to¸n b»ng
tiÒn trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh (n¨m: kú kÕ to¸n c¬ b¶n;
th¸ng: kú kÕ to¸n t¹m thêi)
XÐt ë b×nh diÖn doanh nghiÖp, chi phÝ lu«n cã tÝnh chÊt ç biÖt.
Nã ph¶i bao gåm tÊt c¶ çc chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó
tån t¹i vµ ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt kÓ ®ã lµ chi phÝ
cÇn thiÕt hay kh«ng cÇn thiÕt, kh¸ch quan hay chñ quan. §é lín cña
chi phÝ phô thuéc vµo hai nh©n tè chñ yÕu:
- Khèi lîng lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh.
- Gi¸ c¶ çc lo¹i t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao vµ tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng)
cña mét ®¬n vÞ lao ®éng ®· hao phÝ.
Khi ®i nghiªn cøu vÒ chi phÝ, chóng ta ph¶i ph©n biÖt gi÷a chi phÝ
vµ chi tiªu.
- Chi tiªu cña doanh nghiÖp lµ sù chi ra, sù gi¶m ®i thuÇn tuý cña
tµi s¶n doanh nghiÖp, kh«ng kÓ çc kho¶n ®ã dïng vµo viÖc g× vµ
dïng nh thÕ nµo.
- Chi tiªu lµ c¬ së ®Ó ph¸t sinh chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng
cã chi phÝ nhng gi÷a chóng cã sù kh¸c nhau vÒ lîng vµ thêi gian ph¸t
sinh. BiÓu hiÖn ë chç, cã nh÷ng kho¶n lµ chi tiªu ®ång thêi lµ chi phÝ
nh nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, tr¶ l¬ng c«ng nh©n viªn cã
nh÷ng chi tiªu cha x¶y ra nhng ®îc tÝnh vµo chi phÝ trong kú. Cã
nh÷ng kho¶n ®· chi tiªu trong kú nhng kh«ng ®îc tÝnh hÕt vµo chi phÝ
cña kú ®ã.
5

ViÖc x¸c ®Þnh râ chi phÝ vµ chi tiªu cã ý nghÜa quan träng trong
qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp, gióp doanh
nghiÖp h¹ch to¸n ®óng ®¾n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh chÝnh x¸c gi¸
thµnh s¶n phÈm. Tõ ®ã cã ®îc nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, còng nh t×m ra çc biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi
phÝ, h¹ gi¸ thµnh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
1.1.1.3 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt cã nhiÒu lo¹i, nhiÒu kho¶n kh¸c nhau c¶ vÒ néi
dung, tÝnh chÊt, c«ng dông, môc ®Ých, vai trß, vÞ trÝ trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n còng
nh nh»m sö dông tiÕp kiÖm, hîp lý chi phÝ th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Vµ còng xuÊt ph¸t tõ çc môc ®Ých
vµ yªu cÇu kh¸c nhau cña qu¶n lý th× chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i
theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. Trªn c¬ së ®ã ®Ó tiÕn hµnh vµ tæ
chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n. Th× kÕ to¸n tiÕn hµnh lùa chän çc tiªu thøc
ph©n lo¹i chi phÝ cho phï hîp vµ chñ yÕu sau:
a, Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ (theo tÝnh chÊt kinh tÕ)
§Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ néi dung kinh tÕ ban
®Çu thèng nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa
®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ, chi phÝ ®îc ph©n theo yÕu tè. VÒ thùc
chÊt chØ cã 3 yÕu tè chi phÝ lµ chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, chi phÝ
vÒ ®èi tîng lao ®éng vµ chi phÝ vÒ t liÖu lao ®éng. Tuy nhiªn ®Ó
cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ mét çch cô thÓ nh»m phôc vô cho
viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn lu ®éng, viÖc lËp kiÓm
tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ, çc yÕu tè chi phÝ trªn cã thÓ chi
6

tiÕt theo néi dung kinh tÕ cô thÓ cña chóng. Theo quy ®Þnh cña ViÖt
Nam toµn bé chi phÝ ®îc chia ra lµm 5 yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ çc lo¹i
nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay
thÕ c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
trong kú (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ
liÖu thu håi).
- Chi phÝ nh©n c«ng: Gåm 2 yÕu tè lµ:
+ TiÒn l¬ng vµ çc kho¶n phô cÊp l¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng
vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho çn
bé c«ng nh©n viªn.
+ B¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm
thÊt nghiÖp: Ph¶n ¸nh phÇn BHYT, BHXH, BHTN, KPC§ trÝch theo tû
lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho çn bé
c«ng nh©n viªn.
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ toµn bé sè trÝch khÊu hao cña tÊt c¶
TSC§ ®ang sö dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú
cña doanh nghiÖp
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mµ doanh
nghiÖp ph¶i tr¶ cho çc dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho çc ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn
®iÖn tho¹i.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé çc chi phÝ ph¸t sinh
kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ngoµi
4 yÕu tè chi phÝ trªn.
7

Çch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n
nãi riªng vµ trong qu¶n lý nãi chung. Th«ng qua çch ph©n lo¹i nµy cã
thÓ biÕt ®îc kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mµ
doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó ®¶m b¶o thuyÕt minh b¸o ço tµi chÝnh,
bªn c¹nh ®ã cßn cung cÊp sè liÖu ®Ó lËp b¸o ço s¶n xuÊt theo yÕu
tè. §ång thêi lµm c¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch chi phÝ s¶n xuÊt vµ trªn c¬
së ®ã kÕ to¸n cã thÓ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã phôc vô th«ng tin cho ban qu¶n lý doanh
nghiÖp, gióp doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
cho kú sau.
b, Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm (theo
c«ng dông kinh tÕ chi phÝ)
Mçi yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých vµ
c«ng dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Theo çch ph©n lo¹i
nµy, c¨n cø vµo c«ng dông cña chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó chia thµnh çc
kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm
nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi
phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh thÕ nµo. V× vËy, çch ph©n lo¹i nµy
cßn ®îc gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc. Ta cã çc kho¶n môc
chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ bao gåm toµn bé gi¸ trÞ
nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô ®îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n
xuÊt ra s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ çc chi phÝ ph¶i tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh: TiÒn l¬ng, çc kho¶n phô cÊp,
8

çc kho¶n BHXH, BHYT, KPC§, BHTN trÝch trªn tiÒn l¬ng cña c«ng
nh©n trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn
quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc vµ ph¶i ph©n bæ cho
®èi tîng cã liªn quan theo chuÈn mùc nhÊt ®Þnh. Kho¶n môc chi phÝ
s¶n xuÊt chung bao gåm çc néi dung kinh tÕ nh sau:
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Bao gåm l¬ng vµ çc kho¶n phô
cÊp, çc kho¶n trÝch trªn l¬ng theo tû lÖ quy ®Þnh cña nh©n viªn lµm
c«ng t¸c qu¶n lý chung t¹i çc ph©n xëng s¶n xuÊt.
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: bao gåm nh÷ng chi phÝ vÒ vËt liÖu
dïng chung cho ph©n xëng nh: vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a, b¶o dìng
TSC§, vËt liÖu v¨n phßng ph©n xëng vµ nh÷ng vËt liÖu dïng cho nhu
cÇu qu¶n lý chung cña ph©n xëng.
+ Chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt: gåm nh÷ng chi phÝ vÒ
c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña ph©n xëng nh:
khu«n mÉu, dông cô g¸ l¾p, dông cô cÇm tay, dông cô b¶o hé lao
®éng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ sö
dông ë bé phËn s¶n xuÊt nh: m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn
vËn t¶i, truyÒn dÉn, nhµ xëng.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong
qu¸ tr×nh tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng kh¸c ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh c¬ b¶n cña doanh nghiÖp nh: chi phÝ ®iÖn níc, ®iÖn tho¹i,
b»ng s¸ng chÕ, nh·n hiÖu th¬ng m¹i.
9

+ Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ çc chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt ®· chi b»ng tiÒn ngoµi çc chi phÝ ®· kÓ trªn phôc vô
cho ho¹t ®éng cña ph©n xëng
- Chi phÝ b¸n hµng: Bao gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh liªn quan
®Õn tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ ph¸t sinh trong kú.
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh
liªn quan ®Õn qu¶n trÞ kinh doanh vµ qu¶n lý hµnh chÝnh trong ph¹m
vi toµn doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch ®îc cho bÊt kú ho¹t ®éng hay
ph©n xëng nµo.
Çch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu chÝ nµy (c«ng dông kinh
tÕ) cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc, lµ
c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm theo kho¶n môc lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn
kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau.
c, Ph©n lo¹i theo çch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ
Theo çch thøc kÕt chuyÓn, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
®îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú.
- Chi phÝ s¶n phÈm lµ çc chi phÝ g¾n liÒn víi çc s¶n phÈm ®îc
s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua.
- Chi phÝ thêi kú lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét thêi
kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt
ra hoÆc ®îc mua nªn ®îc xem lµ çc phÝ tæn, cÇn ®îc khÊu trõ ra tõ
lîi nhuËn cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh.
d, Ph©n lo¹i theo quan hÖ vµ khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô
s¶n phÈm trong kú (theo çch øng xö cña phÝ)
10

§Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi
lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra çc quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh l¹i ®îc ph©n theo quan hÖ víi khèi lîng c«ng viÖc
hoµn thµnh. Theo çch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh 3 lo¹i
sau:
- Chi phÝ biÕn ®æi (biÕn phÝ): Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã sù thay
®æi vÒ t¬ng quan tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n phÈm
s¶n xuÊt trong kú nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp.
Tuy nhiªn, çc chi phÝ biÕn ®æi nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm th× l¹i cã tÝnh chÊt cè ®Þnh, kh«ng thay ®æi.
- Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng thay
®æi khi møc ®é ho¹t ®éng thay ®æi nh: chi phÝ khÊu hao TSC§, chi
phÝ thuª mÆt b»ng, l¬ng nh©n viªn qu¶n lý. Çc chi phÝ nµy khi tÝnh
cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu sè lîng s¶n phÈm
thay ®æi.
- Chi phÝ hçn hîp: lµ çc chi phÝ mµ b¶n th©n nã bao gåm çc yÕu
tè cña ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ. ë møc ®é ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh, chi
phÝ hçn hîp thÓ hiÖn çc ®Æc ®iÓm cña ®Þnh phÝ, nÕu qu¸ møc ®é
®ã thÓ hiÖn b¶n chÊt cña biÕn phÝ. Ch¼ng h¹n nh: chi phÝ ®iÖn
tho¹i, níc phôc vô qu¶n lý, Fax…
Nhê çc ph©n lo¹i nµy ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tÝnh hîp lý
cña chi phÝ ®· chi ra, nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn vµ
phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng hiÖu
qu¶ kinh doanh.
11

e, Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi quan hÖ víi ®èi t-
îng chÞu chi phÝ
Theo çch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ gåm 2 lo¹i:
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ cã thÓ t¸ch biÖt ph¸t sinh mét çch
riªng biÖt cho mét ho¹t ®éng cô thÓ cña doanh nghiÖp nh mét s¶n
phÈm ë mét ph©n xëng s¶n xuÊt.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ chi phÝ chung hay chi phÝ kÕt hîp kh«ng cã
liªn quan tíi ho¹t ®éng cô thÓ nµo mµ liªn quan cïng lóc tíi nhiÒu ho¹t
®éng, nhiÒu c«ng viÖc.
Çch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh çc ph¬ng
ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho çc ®èi tîng mét çch
®óng ®¾n, hîp lý vµ còng qua ®ã cung cÊp th«ng tin cho çc nhµ
qu¶n trÞ ®Ó cã nh÷ng quyÕt s¸ch kÞp thêi vµ ®óng ®¾n cã hiÖu qu¶
trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.1.2.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé çc kho¶n
hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ liªn quan ®Õn khèi l-
îng c«ng t¸c, s¶n phÈm lao vô ®· hoµn thµnh.
1.1.2.2 B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt
qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña çc gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt.
Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc
tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®îc båi hoµn
12

®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ
ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng chi phÝ ®a
vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ thùc cña çc t liÖu
s¶n xuÊt tiªu dïng cho s¶n xuÊt, tiªu thô cho çc kho¶n chi tiªu kh¸c cã
liªn quan ®Õn viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ lao ®éng sèng.
1.1.2.3 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh
Ph©n lo¹i gi¸ thµnh gióp cho kÕ to¸n nghiªn cøu vµ qu¶n lý, h¹ch
to¸n tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ còng ®¸p øng tèt yªu cÇu x©y dùng gi¸
c¶ s¶n phÈm. Dùa vµo tiªu thøc kh¸c nhau vµ xÐt díi nhiÒu gãc ®é,
nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau mµ ngêi ta ph©n thµnh çc lo¹i gi¸
thµnh kh¸c nhau. VÒ lý luËn còng nh trªn thùc tÕ, ngoµi çc kh¸i niÖm
gi¸ thµnh x· héi, gi¸ thµnh ç biÖt, cßn cã kh¸i niÖm gi¸ thµnh c«ng x-
ëng, gi¸ thµnh toµn bé.
a, XÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu dïng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
Theo çch ph©n lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi
phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do
bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp tÝnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu
cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc
hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn ®Þnh
møc chi phÝ s¶n xuÊt hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho 1 ®¬n vÞ s¶n
phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc kÕ
ho¹ch tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ
thíc ®o ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông çc lo¹i tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn
13

cña doanh nghiÖp, tõ ®ã cã c¬ së ®¸nh gi¸ çc gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü
thuËt mµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè liÖu
chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú. Gi¸
thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc sau khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lµ chØ tiªu
kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong
vÖc tæ chøc ¸p dông çc gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Çch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi
phÝ, x¸c ®Þnh ®îc çc nguyªn nh©n vît hoÆc hôt ®Þnh møc chi phÝ
trong kú h¹ch to¸n, tõ ®ã ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi
phÝ cho phï hîp.
b, XÐt theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ
Theo çch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc chia thµnh 2 lo¹i:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Gi¸ thµnh c«ng xëng): Bao gåm çc chi phÝ
s¶n xuÊt nh: Chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi
phÝ s¶n xuÊt chung cho nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn
thµnh nhËp kho hoÆc giao cho kh¸ch hµng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña
s¶n phÈm còng lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n vèn hµng b¸n vµ l·i gép cña çc
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh Chi phÝ NVL Chi phÝ nh©n Chi phÝ s¶n
= + +
s¶n xuÊt trùc tiÕp c«ng trùc tiÕp xuÊt chung
14

- Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm: bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n
phÈm vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho
s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh
l·i tríc thuÕ thu nhËp cña doanh nghiÖp.
Çch ph©n lo¹i nµy gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt qu¶ kinh doanh
cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh.
1.1.3 Mèi quan hÖ gi÷a h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ víi nhau vµ gièng nhau vÒ
chÊt. Chóng ®Òu lµ çc hao phÝ vÒ lao ®éng vµ çc kho¶n chi tiªu
kh¸c cña doanh nghiÖp. Tuy vËy chóng vÉn cã sù kh¸c nhau trªn çc
ph¬ng diÖn sau:
- VÒ mÆt ph¹m vi: Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¶ chi phÝ chi s¶n
xuÊt s¶n phÈm vµ chi phÝ cho qu¶n lý doanh nghiÖp vµ tiªu thô s¶n
phÈm. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm. (chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung).
MÆt kh¸c chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong
mçi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) kh«ng tÝnh ®Õn chi phÝ liªn quan
®Õn sè lîng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh hay cha. Cßn gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ giíi h¹n sè chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n
phÈm, dÞch vô ®· hoµn thµnh.
15
Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh Chi phÝ Chi phÝ qu¶n
lý
= + +
toµn bé s¶n xuÊt b¸n hµng doanh nghiÖp

- VÒ mÆt lîng: Nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ xÐt ®Õn c¸c hao phÝ
trong mét thêi kú cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm liªn quan ®Õn chi phÝ cña
c¶ kú tríc chuyÓn sang vµ sè chi phÝ kú nµy chuyÓn sang kú sau. Sù
kh¸c nhau vÒ mÆt lîng vµ mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm thÓ hiÖn ë c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tæng
qu¸t sau:
Tæng gi¸
thµnh sp
hoµn thµnh
=
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë dang
®Çu kú
+
Tæng chi phÝ
s¶n xuÊt ph¸t
sinh trong kú
-
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë dang
cuèi kú
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó x©y dùng gi¸ thµnh s¶n phÈm
cßn gi¸ thµnh lµ c¬ së ®Ó x©y dùng gi¸ b¸n. Trong ®iÒu kiÖn nÕu gi¸
b¸n kh«ng thay ®æi th× sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ cña doanh
nghiÖp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh thÊp
hoÆc cao tõ ®ã sÏ t¸c ®éng tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Do ®ã tiÕt
kiÖm chi phÝ, h¹ thÊp gi¸ thµnh lµ nhiÖm vô quan träng vµ thêng
xuyªn cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ. Nã gióp cho doanh nghiÖp c¹nh
tranh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ trêng.
1.1.4 NhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ
s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cÇn tæ chøc tèt c«ng
t¸c kÕ to¸n. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp,
chøc n¨ng, yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n mµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau:
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc
s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp.
16

- Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng ®·
x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ phï hîp.
- Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c, ®óng ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch
hîp.
- §Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc chi phÝ s¶n
xuÊt, kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh
nghiÖp cã c¬ së ®Ó ra quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh cho phï hîp.
1.2. ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.2.1 §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm
1.2.1.1 §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
Nh ®· ®Ò cËp ë trªn, chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp bao
gåm nhiÒu lo¹i víi nhiÒu néi dung kinh tÕ, c«ng dông, ®Þa ®iÓm ph¸t
sinh kÕ ho¹ch kh¸c nhau. Mµ môc ®Ých cña doanh nghiÖp khi bá chi
phÝ ra lµ ®Ó t¹o ra ®îc s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô hoµn thµnh. Do
vËy, ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chÝnh x¸c kÞp thêi, ®ßi hái
c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch
to¸n chi phÝ. X¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ c«ng viÖc ®Çu
tiªn vµ quan träng cña tæ chøc kÕ to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tæ chøc
h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gåm 2 giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau cã quan
hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh theo tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm vµ giai ®o¹n tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm chi tiÕt s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy
®Þnh.
17

X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ
viÖc x¸c ®Þnh mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh vÒ c¶ thêi gian lÉn ®Þa ®iÓm
ph¸t sinh mµ çc chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo ®ã.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ph¶i c¨n cø vµo:
- §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña çc doanh nghiÖp.
- Quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm.
- §Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ.
- Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Dùa vµo çc c¨n cø trªn, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ
tõng ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt hoÆc toµn doanh nghiÖp hoÆc
tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, cã thÓ
lµ tõng ®¬n ®Æt hµng hoÆc tõng nhãm s¶n phÈm, tõng bé phËn chi
tiÕt s¶n phÈm tuú theo yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ vµ yªu cÇu h¹ch to¸n
kinh tÕ trong néi bé doanh nghiÖp.
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng ®· ®îc quy ®Þnh hîp
lý cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt
vµ phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc kÞp thêi vµ
chÝnh x¸c.
1.1.2.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng vÖc ®Çu tiªn cña
c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh. ë mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh¸c nhau th×
s¶n phÈm cuèi cïng t¹o ra lµ kh¸c nhau. Muèn x¸c ®Þnh ®îc, chóng ta
cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®Æc trng cña mçi doanh nghiÖp tøc lµ ph¶i c¨n
cø vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt
18

s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm, yªu cÇu tr×nh ®é h¹ch
to¸n kinh tÕ vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tuú vµo t×nh h×nh cô thÓ mµ dèi
tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ:
- VÒ ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt.
+ NÕu s¶n phÈm ®¬n chiÕc th× tõng s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc
hoµn thµnh sÏ lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
+ NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t th× tõng lo¹t
s¶n phÈm sÏ lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
+ NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt víi khèi lîng lín th× mâi
lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau sÏ lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
- VÒ mÆt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt:
+ NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt.
+ NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p, kiÓu liªn tôc th×
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm hoµn thµnh hoÆc cã thÓ lµ nöa
thµnh phÈm tù chÕ biÕn.
+ NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song
th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc
s¶n phÈm l¾p r¸p hoµn chØnh.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh sÏ gióp cho kÕ to¸n dÔ dµng vµ
thuËn tiÖn h¬n trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n còng nh viÖc tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm sau nµy.
1.2.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm
19

1.2.2.1 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ
thèng çc ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i çc chi phÝ
s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
Tuú theo tõng lo¹i chi phÝ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ kÕ to¸n cã thÓ vËn
dông çc ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ thÝch hîp.
Cã hai ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ çc doanh nghiÖp
s¶n xuÊt thêng ¸p dông.
a, Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp:
Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp: ¸p dông trong trêng hîp chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt riªng biÖt. Do ®ã cã thÓ c¨n cø vµo chøng tõ ban ®Çu ®Ó
h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng riªng biÖt.
§©y lµ ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ
nªn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao, nã còng cã ý nghÜa lín ®èi víi kÕ
to¸n qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
Th«ng thêng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp thêng ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy.
Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lóc nµo còng ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®îc trªn
thùc tÕ cã rÊt nhiÒu chi phÝ liªn quan ®Õn çc ®èi tîng vµ kh«ng thÓ
theo dâi trùc tiÕp ®îc trêng hîp tËp hîp chi phÝ theo ph¬ng ph¸p trùc
tiÕp tèn nhiÒu thêi gian c«ng søc nhng kh«ng chÝnh x¸c hiÖu qu¶.
b, Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp:
Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ¸p dông trong trêng hîp chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ, kh«ng
tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu riªng cho tõng ®èi tîng ®îc. Trong trêng
20

hîp ®ã ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu ®èi tîng sau ®ã lùa chän tiªu
chuÈn ph©n bæ, thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng
®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ.
ViÖc tæ chøc ®îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù.
- X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ.
HÖ sè ph©n bæ =
- X¸c ®Þnh chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng.
Ci = Ti x H
Ci: Lµ chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng thø i
Ti: Lµ tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng thø i
H: Lµ hÖ sè ph©n bæ
Tiªu thøc ph©n bæ hîp lý gi÷ vai trß quan träng trong khi tËp hîp chi
phÝ gi¸n tiÕp. Bëi vËy viÖc lùa chän tiªu thøc ph©n bæ ph¶i tuú thuéc
vµo lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ çc ®iÒu kiÖn cho phÐp kh¸c nh: ®Þnh
møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, s¶n lîng s¶n xuÊt ®îc. Lùa chän tiªu thøc
hîp lý lµ c¬ së ®Ó tËp hîp chi phÝ chÝnh x¸c cho çc ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh cã liªn quan.
1.2.2.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ
Tæng çc tiªu thøc dïng ®Ó
ph©n bæ
21

Tuú theo tõng ®iÒu kiÖn cña c«ng ty mµ viÖc tÝnh gi¸ thµnh hiÖn ®îc
tÝnh theo 1 trong 4 ph¬ng ph¸p chÝnh lµ: Ph¬ng ph¸p hÖ sè, ph¬ng
ph¸p trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p tû lÖ, ph¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô.
Ngoµi ra, ®èi víi çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã tÝnh ®Æc thï cÇn
cã nhiÒu giai ®o¹n th× cßn cã thÓ ¸p dông thªm 2 ph¬ng ph¸p lµ: Ph-
¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, ph¬ng ph¸p liªn hîp. ë ®©y em chØ xin
®Ò nãi râ vÒ 4 ph¬ng ph¸p chÝnh. Cô thÓ nh sau:
a, Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n)
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh
s¶n xuÊt gi¶n ®¬n sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín vµ
chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh çc nhµ m¸y ®iÖn, níc çc doanh nghiÖp
khai th¸c (quÆng, than, gç…).
Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh b»ng çch trùc tiÕp lÊy tæng sè chi
phÝ s¶n xuÊt céng (+) hoÆc trõ (-) sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë dang ®Çu kú so víi cuèi kú chia cho sè lîng s¶n phÈm hoµn
thµnh ®îc thÓ hiÖn theo c«ng thøc díi ®©y:
Z = D®k + C - Dck
Z®v = Qht
Z
D®k, Dck: Chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú
C: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú
Z, Z®v: Tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ theo tõng lo¹i
Qht: Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh
b, Ph¬ng ph¸p hÖ sè
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong
cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét
22

lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau
vËy chi phÝ kh«ng h¹ch to¸n riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc mµ ph¶i
h¹ch to¸n chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi ®Ó quy çc lo¹i
s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, tõ ®ã dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan
®Õn gi¸ thµnh çc lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n
phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
=
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña çc lo¹i s¶n
phÈm
s¶n phÈm
gèc(Zoi)
Tæng sè s¶n phÈm gèc quy ®æi(Q0)
=
x
HÖ sè quy ®æi
s¶n phÈm i (Zi ) s¶n phÈm gèc (Zoi) s¶n phÈm i (Hi )
Trong ®ã: Q0 =
1
n
i=
∑ Qi x Hi
Qi: Lµ sè lîng s¶n phÈm thø i cha quy ®æi
Tæng gi¸ thµnh
=
Gi¸ tri s¶n
phÈm
dë dang ®Çu
kú
+
Tæng chi
phÝ
-
Gi¸ tri s¶n
s¶n xuÊt cña
çc
S¶n xuÊt
ph¸t
phÈm dë
lo¹i s¶n phÈm sinh trong
kú
dang cuèi
kú
c, Ph¬ng ph¸p tû lÖ
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i
s¶n phÈm cã quy çch phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt kim,
®ãng giµy, c¬ khÝ chÕ t¹o (dông cô, phô tïng…). §Ó gi¶m bít khèi lîng
h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo
nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a chi phÝ s¶n
23

xuÊt thùc tÕ víi chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc) kÕ to¸n
sÏ tÝnh ra gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i.
Gi¸ thµnh thùc
tÕ dÞch vô
s¶n phÈm
tõng lo¹i
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
Tû lÖ
chi phÝ
= hoÆc ®Þnh møc x
®¬n vÞ s¶n phÈm tõng
lo¹i
Tû lÖ chi phÝ =
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ
cña tÊt c¶ s¶n phÈm
x 100Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
(hoÆc ®Þnh møc) cña tÊt c¶
s¶n phÈm
d, Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp mµ trong cïng
mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh çc s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã
thÓ thu ®îc çc s¶n phÈm phô nh çc doanh nghiÖp mÝa ®êng, bia.
§Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm
phô khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Tæng gi¸
=
Gi¸ trÞ s¶n
+
Tæng chi
phÝ
-
Gi¸ trÞ
s¶n
-
Gi¸ trÞ s¶n
thµnh s¶n
phÈm
chÝnh
xuÊt chÝnh
dë dang ®Çu
kú
s¶n xuÊt
ph¸t sinh
trong kú
phÈm
phô thu
håi
phÈm chÝnh
dë dang cuèi
kú
1.3. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
1.3.1 H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
1.3.1.1 Kh¸i niÖm
24

Chi phÝ NVLTT bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu
phô, nhiªn liÖu ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp. §èi víi vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn
tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt
hoÆc s¶n phÈm) th× tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Trêng hîp
nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi
phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng
ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho çc ®èi tîng cã liªn
quan.
1.3.1.2. Tµi kho¶n sö dông
§Ó theo dâi çc kho¶n chi phÝ NVLTT kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n
621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp". Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt
theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt).
KÕt cÊu tµi kho¶n 621:
Bªn nî: TËp hîp chi phÝ nguyªn,vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho
chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn çc lao vô, dÞch vô.
Bªn cã: Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt
KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT
Tµi kho¶n 621cuèi kú kh«ng cã sè d
1.3.1.3 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n theo s¬ ®å sau
S¬ ®å 1: S¬ ®å ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp
Tk 152 Tk 621 Tk 152
(1) (3)
25

Tk 111, 112, Tk 632
331…
(2) (4)
Tk 133
(2’) Tk 154
(5)
* Gi¶i thÝch:
(1): XuÊt kho vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu trùc tiÕp chÕ t¹o
s¶n phÈm.
(2): Nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu mua ngoµi sö
dông ngay cho chÕ t¹o s¶n phÈm.
(2’): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ.
(3): Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng sö dông kh«ng hÕt nhËp kho.
(4): PhÇn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vît trªn møc møc b×nh th-
êng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n gi¸ vèn hµng b¸n.
(5): KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sang tµi kho¶n tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi kú.
1.3.2 H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
1.3.2.1 Kh¸i niÖm
Chi phÝ NCTT lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn çc lao vô, dÞch vô nh
tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, çc kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (l¬ng
phô cÊp khu vùc, ®éc h¹i, phô cÊp lµm thªm). Ngoµi ra, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm çc kho¶n ®ãng gãp cho çc quü b¶o
26

hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm thÊt
nghiÖp ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh do chñ sö dông lao ®éng
chÞu theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n
s¶n xuÊt.
TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lµ mét bé phËn cña s¶n phÈm x· héi ®îc ph©n
phèi cho ngêi lao ®éng díi h×nh thøc tiÒn tÖ nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao
®éng ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
HiÖn nay h¹ch to¸n tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh phô
thuéc vµo h×nh thøc tr¶ l¬ng vµ h¹ch to¸n thùc tÕ ë doanh nghiÖp.
1.3.2.2 Tµi kho¶n sö dông
§Ó theo dâi chi phÝ NCTT kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622 "Chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp". Tµi kho¶n nµy còng ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi
tîng tËp hîp chi phÝ nh Tk 621.
KÕt cÊu tµi kho¶n 622:
Bªn nî:TËp hîp chi phÝ NCTT s¶n xuÊt s¶n phÈm thùc hiÖn lao
vô, dÞchvô .
Bªn cã:KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh.
Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d.
1.3.2.3 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n theo s¬ ®å sau
S¬ ®å 2: S¬ ®å ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Tk 334 Tk 622 Tk 632
(1)
27

(4)
Tk 338
(3382,3383,3384,3389) Tk 154
(2) (5)
Tk 335
(3)
* Gi¶i thÝch:
(1): TiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt s¶n phÈm.
(2): TrÝch BHXH, BHYT, KPC§, BHTN theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n
trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm.
(3): TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt (nÕu
cã).
(4): PhÇn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vît trªn møc b×nh thêng h¹ch
to¸n vµo gi¸ vèn hµng b¸n.
(5): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang tµi kho¶n tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm cuèi kú.
1.3.3 H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
28

1.3.3.1 Kh¸i niÖm
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n
xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi çc ph©n
xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nh tiÒn l¬ng nh©n viªn
ph©n xëng, vËt liÖu dông cô dïng cho ph©n xëng chi phÝ khÊu hao
TSC§. Çc kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Cuèi th¸ng toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· ®îc tËp hîp sÏ ®îc
dÕt chuyÓn cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Trêng hîp ph©n xëng,
tæ ®éi s¶n xuÊt trong kú cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc th×
chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tiÕn hµnh ph©n bæ theo tiªu thøc phï hîp.
Tiªu thøc ®ã cã thÓ lµ : chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn
vËt liÖu trùc tiÕp, ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung.
1.3.3.2 Tµi kho¶n sö dông
§Ó theo dâi vµ tËp hîp çc kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n
sö dông tµi kho¶n 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" më chi tiÕt theo tõng
ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô.
Bªn nî: TËp hîp CPSXC thùc tÕ ph¸t sinh.
Bªn cã: Çc kho¶n ghi gi¶m CPSXC.
KÕt chuyÓn hay ph©n bæ CPSXC cuèi kú.
Tµi kho¶n 627 cuèi kú kh«ng cã sè d do ®· kÕt chuyÓn hay ph©n
bæ hÕt cho çc lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô lao vô.
Tµi kho¶n 627 ®îc chia thµnh 6 tµi kho¶n cÊp 2
+ 6271 “Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng”, ph¶n ¸nh chi phÝ vÒ l¬ng
phô, l¬ng chÝnh, çc kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng
29

vµ çc kho¶n ®ãng gãp cho çc quü BHXH, BHYT, KPC§, BHTN theo
tû lÖ víi l¬ng ph¸t sinh.
+ 6272 “Chi phÝ vËt liÖu” bao gåm çc kho¶n chi phÝ vÒ vËt liÖu
s¶n xuÊt chung cho ph©n xëng nh söa ch÷a b¶o dìng m¸y mãc, thiÕt
bÞ nhµ cöa…
+ 6273 “Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt” lµ nh÷ng chi phÝ vÒ c«ng cô,
dông cô s¶n xuÊt dïng trong ph©n xëng.
+ 6274 “Chi phÝ khÊu hao TSC§” ph¶n ¸nh khÊu hao TSC§ thuéc
çc ph©n xëng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh phô
nh m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ cöa, kho tµng…
+ 6277 “Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi” bao gåm çc chi phÝ dÞch vô
mua ngoµi phôc vô cho s¶n xuÊt, kinh doanh cña çc ph©n xëng, bé
phËn nh chi phÝ söa ch÷a TSC§, tiÒn níc, tiÒn ®iÖn tho¹i…
+ 6278 “Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c” lµ nh÷ng chi phÝ cßn l¹i ngoµi çc
chi phÝ kÓ trªn nh chi phÝ héi nghÞ, lÔ t©n tiÕp kh¸ch, giao dÞch…
cña bé phËn ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt.
1.3.3.3 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
Do CPSXC cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô
trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho
tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ (s¶n phÈm ,dÞch vô) theo tiªu thøc phï
hîp.
§èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi, kÕ to¸n sÏ ph©n bæ hÕt
cho lîng s¶n phÈm, dich vô hoµn thµnh theo c«ng thøc sau:
Møc biÕn phÝ
SXC ph©n cho
tõng ®èi tîng
=
Tæng biÕn phÝ SXC cÇn
ph©n bæ x
Tæng tiªu thøc
ph©n bæ cña
tõng ®èi tîng
30

Tæng tiªu thøc ph©n bæ
cña tÊt
cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng
§èi víi ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung, trong trêng hîp møc s¶n phÈm
thùc tÕ s¶n xuÊt cao h¬n møc c«ng suÊt b×nh thêng (møc c«ng suÊt
b×nh thêng lµ møc c«ng suÊt ®¹t ®îc ë møc trung b×nh trong ®iÒu
kiÖn b×nh thêng) th× ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ®îc ph©n bæ hÕt
cho sè s¶n phÈm s¶n xuÊt theo c«ng thøc:
Møc ®Þnh phÝ
SXC ph©n cho
tõng ®èi tîng
=
Tæng ®Þnh phÝ SXC
cÇn ph©n bæ
x
Tæng tiªu
thøc
ph©n bæ cña
tõng ®èi tîng
Tæng tiªu thøc ph©n
bæ
cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng
Trêng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt nhá h¬n møc c«ng suÊt
b×nh thêng th× phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ph©n bæ theo
møc c«ng suÊt b×nh thêng, trong ®ã sè ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung
tÝnh cho lîng s¶n phÈm chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ so víi møc b×nh th-
êng ®îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng tiªu thô (cßn gäi lµ ®Þnh phÝ s¶n xuÊt
chung kh«ng ph©n bæ). C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
Møc ®Þnh
phÝ
=
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña
x
Tæng ®Þnh
phÝ
s¶n xuÊt
chung
cÇn ph©n bæ
s¶n xuÊt
chung
møc s¶n phÈm s¶n xuÊt
thùc tÕ
ph©n bæ cho
møc s¶n
phÈm thùc tÕ
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña
s¶n phÈm theo c«ng xuÊt
b×nh thêng
Møc CPSXC tÝnh cho phÇn chªnh lÖch s¶n phÈm thùc tÕ víi c«ng
suÊt b×nh thêng sÏ tÝnh nh sau:
31

Møc ®Þnh phÝ SXC
(kh«ng ph©n bæ) tÝnh
cho lîng sp chªnh lÖch
=
Tæng ®Þnh
phÝ
SXC cÇn
ph©n bæ
-
Møc ®Þnh phÝ
SXC ph©n bæ cho
møc sp thùc tÕ
S¬ ®å 3: S¬ ®å ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
Tk 334 Tk 627 Tk
152,138,335
(1)
(9)
Tk338(3382,3383,3384,3389)
(2)
Tk 152, 153
(3)
Tk 142,242,335
(4) Tk 632
Tk 214 (10)
(5)
Tk 333 (3336)
32

(6)
Tk 154
Tk 154(s¶n xuÊt phô)
(7) (11)
Tk 111,112,331…
Tk133
(8’)
* Gi¶i thÝch:
(1): TiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng, tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ nh©n viªn ph©n xëng.
(2): TrÝch BHXH, BHYT, KPC§, BHTN theo tiÒn l¬ng cña nh©n viªn
ph©n xëng.
(3): Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho ph©n xëng (lo¹i
ph©n bæ 1 lÇn).
(4): Ph©n bæ dÇn c«ng cô dông cô, chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ ngoµi
kÕ ho¹ch, trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ theo kÕ ho¹ch.
(5): KhÊu hao TSC§ dïng ë ph©n xëng.
(6): ThuÕ tµi nguyªn ph¶i nép (®èi víi doanh nghiÖp khai th¸c tµi
nguyªn) tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm khai th¸c.
(7): Gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô cña s¶n xuÊt phôc vô s¶n xuÊt chÝnh
(®iÖn, níc, söa ch÷a thêng xuyªn TSC§…)
(8): DÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn dïng cho ph©n
xëng.
(8’): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ (nÕu cã).
33

(9): Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
(10): Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vuît qu¸ møc chi phÝ theo c«ng
suÊt b×nh thêng tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n.
(11): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm cuèi kú.
1.3.4. Tæng hîp s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
1.3.4.1 Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
a, Tµi kho¶n sö dông
TÊt c¶ çc kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt sau khi ®îc tËp hîp riªng theo
tõng kho¶n môc: Chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp,
chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt cña to¸n doanh nghiÖp vµ chi tiÕt cho tõng ®èi tîng kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt.
KÕ to¸n sö dông Tk 154 “chi phÝ s¶n xuÊt kinh dë dang” ®îc më chi
tiÕt theo tõng ngµnh s¶n xuÊt, tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay tõng lo¹i
s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, tõng lo¹i lao vô, dÞch
vô…cña çc bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, phô.
Néi dung cña Tk 154 nh sau:
Bªn nî: Tæng hîp çc chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ nguyªn
vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung).
Bªn cã: - Çc kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt.
- Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hay chi
phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh.
34

D nî: Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë
dang cha hoµn thµnh.
b, Tr×nh tù h¹ch to¸n
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ:
Nî Tk 154 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã Tk 621 - Chi phÝ NVL trùc tiÕp (chi tiÕt theo tõng ®èi
tîng)
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ NCTT theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi
phÝ:
Cã Tk 622 - Chi phÝ NCTT (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho
tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã liªn quan.
Cã Tk 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung (chi tiÕt theo tõng
®èi tîng)
- C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt:
Nî Tk liªn quan (152, 138, 334, …)
Cã Tk 154 (chi tiÕt tõng lo¹i s¶n phÈm)
- Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú.
Nî Tk 155 - Thµnh phÈm nhËp kho.
Nî Tk 157 - Thµnh phÈm göi b¸n.
Nî Tk 632 - Thµnh phÈm b¸n th¼ng kh«ng qua kho
Cã TK 154 (chi tiÕt theo tõng s¶n phÈm)
35

c, H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Tk 621 Tk 154 Tk 152
(1) (4)
Tk 622 Tk
1381
(2) (5)
Tk 627 Tk
157
(3)
Tk 155
(6)
Tk
632
* Gi¶i thÝch:
(1): KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sang tµi kho¶n tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi kú.
36

(2): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang tµi kho¶n tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm cuèi kú.
(3): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung sang tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh
(4): Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi tõ s¶n xuÊt nhËp kho.
(5): Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc.
(6): Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong
kú (göi b¸n, nhËp kho, tiªu thô ngay).
1.3.4.2 KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
a, Kh¸i niÖm s¶n phÈm dë dang.
- S¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc cßn ®ang
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gia c«ng, chÕ biÕn, ®ang n»m trªn çc giai
®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh
chÕ biÕn nhng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi trë thµnh s¶n
phÈm.
- §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i
tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. §©y lµ mét trong
nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh tÝnh hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n
phÈm hoµn thµnh trong kú. Çc th«ng tin vÒ s¶n phÈm dë dang kh«ng
nh÷ng ¶nh hëng ®Õn trÞ gi¸ hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
mµ cßn ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn trªn b¸o ço kÕt qu¶ kinh doanh khi
thµnh phÈm xuÊt b¸n trong kú. Tuú theo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ
vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, c¬ cÊu chi phÝ, yªu cÇu
tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp mµ vËn dông ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp. V× vËy, kiÓm kª ®¸nh
37

gi¸ s¶n phÈm dë dang cã ý nghÜa rÊt quan träng trong kÕ to¸n doanh
nghiÖp.
b, Çc ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang
Tuú theo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, quy
tr×nh c«ng nghÖ, yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý mµ çc doanh nghiÖp cã
thÓ vËn dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau:
b1, X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo ph¬ng ph¸p chi phÝ NVL
chÝnh.
Theo ph¬ng ph¸p nµy toµn bé chi phÝ chÕ biÕn ®îc tÝnh hÕt cho
thµnh phÈm. Do vËy trong s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gi¸ trÞ vËt
liÖu chÝnh mµ th«i.
Gi¸ trÞ s¶n phÈm
dë dang cuèi kú
=
Gi¸ trÞ s¶n phÈm Chi phÝ NVL
dë dang ®Çu kú + chÝnh ph¸t
sinh trong kú
x
Sè lîng s¶n phÈm
dë dang cuèi kú
Sè lîng
+
Sè lîng SP
Thµnh phÈm dë dang
* ¦u ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n vÒ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chi phÝ
s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cuèi kú kÞp thêi phôc vô cho viÖc tÝnh
gi¸ thµnh ®îc nhanh chãng.
* Nhîc ®iÓm: KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ë møc ®é
chÝnh x¸c thÊp, do kh«ng tÝnh chi phÝ chÕ biÕn cho s¶n phÈm dë
dang, do ®ã gi¸ thµnh cña thµnh phÈm cã ®é chÝnh x¸c thÊp.
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi çc doanh nghiÖp cã chi
phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh vµ sè l-
îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
b2, X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng íc
tÝnh t¬ng ®¬ng.
38

Dùa theo møc ®é hoµn thµnh vµ sè lîng s¶n phÈm dë dang ®Ó quy
s¶n phÈm dë dang thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Do vËy, tríc hÕt cÇn
c¨n cø khèi lîng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng
®Ó tÝnh ®æi khèi lîng s¶n phÈm dë dang ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng. Tiªu chuÈn quy ®æi thêng dùa vµo giê c«ng hoÆc
tiÒn l¬ng ®Þnh møc. Sau ®ã, tÝnh to¸n x¸c ®Þnh tõng kho¶n môc chi
phÝ cho s¶n phÈm dë dang. V× vËy ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông
®Ó tÝnh çc chi phÝ chÕ biÕn cßn çc chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh
ph¶i x¸c ®Þnh theo sè thùc tÕ ®· dïng.
Ta cã çc c«ng thøc sau:
Gi¸ trÞ vËt liÖu
chÝnh n»m
trong s¶n
phÈm dë dang
=
Sè lîng s¶n phÈm dë dang
cuèi kú (kh«ng quy ®æi)
x
Toµn bé gi¸
trÞ
vËt liÖu
chÝnh
xuÊt dïng
Sè lîng
thµnh
phÈm
+
Sè lîng s¶n
phÈm dë dang
(kh«ng quy
®æi)
Chi phÝ chÕ
biÕn n»m
trong s¶n
phÈm dë
dang (theo
tõng lo¹i)
=
Sè lîng s¶n phÈm dë dang
cuèi kú quy ®æi ra thµnh phÈm
x
Tæng chi
phÝ chÕ
biÕn tõng
lo¹i
Sè lîng
thµnh
phÈm
+
Sè lîng s¶n
phÈm dë dang
quy ®æi ra
thµnh phÈm
Sè lîng s¶n
phÈm =
Sè lîng s¶n phÈm
x
% møc ®é
hoµn thµnhdë dang quy ®æi dë dang cuèi kú
ra thµnh phÈm (Cha quy ®æi)
39

* ¦u ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®îc chÝnh x¸c vµ khoa
häc h¬n.
* Nhîc ®iÓm: TÝnh to¸n phøc t¹p, khèi lîng tÝnh to¸n nhiÒu viÖc ®¸nh
gi¸ møc ®é chÕ biÕn cña s¶n phÈm dë dang cßn mang nÆng tÝnh
chñ quan.
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã tû
träng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt kh«ng lín
l¾m, khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú nhiÒu vµ cã sù biÕn ®éng
lín so víi ®Çu kú.
b3, X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50% chi phÝ chÕ biÕn
§Ó ®¬n gi¶n cho viÖc tÝnh to¸n, ®èi víi nh÷ng lo¹i s¶n phÈm mµ chi
phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng thÊp trong tæng chi phÝ, kÕ to¸n thêng
sö dông ph¬ng ph¸p nµy. Thùc chÊt ®©y lµ mét d¹ng cña ph¬ng ph¸p -
íc tÝnh theo s¶n lîng t¬ng ®¬ng, trong ®ã gi¶ ®Þnh s¶n phÈm dë
dang ®· hoµn thµnh ë møc ®é 50% so víi thµnh phÈm.
Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë
=
Gi¸ trÞ NVL chÝnh n»m
+
50% chi phÝ
dang cuèi kú trong s¶n phÈm dë
dang cuèi kú
chÕ biÕn cña
sp hoµn thµnh
b4, X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp hoÆc theo chi phÝ trùc tiÕp
Theo ph¬ng ph¸p nµy, trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao
gåm chi phÝ NVL trùc tiÕp hoÆc chi phÝ trùc tiÕp (nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp) mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ
kh¸c.
b5, X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc kÕ
ho¹ch
40

C¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu hao (hoÆc chi phÝ kÕ ho¹ch) cho çc
kh©u, çc c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh
gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang.
Ngoµi ra, trªn thùc tÕ ngêi ta cßn ¸p dông çc ph¬ng ph¸p thèng kª
kinh nghiÖm, ph¬ng ph¸p chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
1.4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p kh«ng
theo dâi thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng tån kho mµ
chØ theo dâi ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú c¨n cø
vµo sè liÖu kiÓm kª ®Þnh kú hµng tån kho. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc ¸p dông
trong doanh nghiÖp cã quy m« s¶n xuÊt nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i
ho¹t ®éng.
1.4.1 Tµi kho¶n sö dông
§Ó ph¶n ¸nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
lao vô, dÞch vô ë çc ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, trong trêng hîp nµy
kÕ to¸n sö dông TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Tµi kho¶n nµy ®îc h¹ch
to¸n theo chi tiÕt n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt
…), theo lo¹i nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô.
- KÕt cÊu vµ néi dung TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
Bªn Nî: + Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: + Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú kÕt chuyÓn
41

vµo Tk 154 “Chi phÝ kinh doanh dë dang”
+ Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho kÕt chuyÓn vµo
Tk 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n.
TK 631 kh«ng cã sè d cuèi kú.
1.4.2 Ph¬ngph¸p kÕ to¸n
1.4.2.1 H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
KÕ to¸n sö dông Tk 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Çc chi
phÝ ®îc ph¶n ¸nh trªn Tk 621 kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt dïng
nguyªn, vËt liÖu mµ ®îc ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n, sau khi
tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho vµ
®ang ®i ®êng. Néi dung tµi kho¶n nh sau:
Bªn nî: Gi¸ trÞ vËt liÖu ®· dïng cho çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú.
Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµo gi¸ thµnh s¶n
phÈm, dÞch vô, lao vô.
Tk 621 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc më theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n
chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt s¶n phÈm)
1.4.2.2 H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
VÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, tµi kho¶n sö dông vµ çch tËp hîp chi
phÝ trong kú gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Cuèi kú ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh phÈm, lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn
chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n 631 theo tõng ®èi tîng.
42

Nî Tk 622 (chi tiÕt ®èi tîng): Tæng hîp chi phÝ NCTT theo tõng ®èi t-
îng.
Cã Tk 631 (chi tiÕt ®èi tîng): KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT theo tõng
®èi tîng.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n gièng ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
Nî Tk 631
Cã Tk 622
1.4.2.3 Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Toµn bé chi phÝ SXC ®îc tËp hîp vµo tµi kho¶n 627 “chi phÝ s¶n
xuÊt chung” vµ ®îc chi tiÕt vµo tµi kho¶n cÊp 2 t¬ng øng vµ t¬ng tù
nh doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Sau ®ã
ph©n bæ vµo tµi kho¶n 631 “gi¸ thµnh s¶n xuÊt” chi tiÕt theo tõng ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh.
Nî Tk 631 (chi tiÕt ®èi tîng): Tæng hîp chi phÝ SXC theo tõng ®èi t-
îng.
Cã Tk 627 (chi tiÕt ®èi tîng): KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ
s¶n xuÊt chung theo tõng ®èi tîng.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tîng tù nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn chi
kh¸c:
- NVL, CCDC xuÊt dïng lo¹i ph©n bæ mét lÇn:
Nî Tk 627 (6272, 6273)
Cã Tk 611 (6111)
- KÕt chuyÓn chi phÝ SXC sang tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh cuèi kú:
Nî Tk 631
Cã Tk 627
1.4.2.4 Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
43

a, Tµi kho¶n sö dông
KÕ to¸n sö dông Tk 631 “gi¸ thµnh s¶n xuÊt”ntµi kho¶n nµy ®îc h¹ch
to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ theo lo¹i nhãm s¶n
phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô cña c¶ bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh
chÝnh, phô, chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn.
Néi dung Tk 631 nh sau:
Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú liªn quan tíi chÕ t¹o s¶n phÈm thùc hiÖn
lao vô, dÞch vô.
Bªn cã: - KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
- Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm, dÞch vô,
lao vô, hoµn thµnh trong kú.
Tk 631 cuèi kú kh«ng cã sè d
b, Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ
S¬ ®å 5: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh kú
(7)
Tk 154 Tk 631 Tk 611(NVL)
(1) (5)
44

Tk 621 Tk 1381
(2)
(6)
Tk 622
(3)
Tk 627 Tk 632
(4) (8)
* Gi¶i thÝch:
(1): KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú.
(2): KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT sang tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cuèi kú.
(3): KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT sang tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cuèi kú.
(4): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung sang tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh
(5): Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi tõ s¶n xuÊt nhËp kho.
(6): Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc.
(7): KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
(8): Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong
kú (nhËp kho, göi b¸n, tiªu thô ngay).
45

1.5. Tæ chøc vËn dông sæ s¸ch trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm
1.5.1 Tæ chøc ghi sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm theo h×nh thøc NhËt ký - Sæ çi
1.5.1.1 Kh¸i niÖm
NhËt ký-Sæ çi lµ h×nh thøc çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®îc
ph¶n ¸nh vµo mét quyÓn sæ gäi lµ nhËt ký sæ çi. Sæ nµy lµ sæ h¹ch
to¸n tæng hîp duy nhÊt, trong ®ã kÕt hîp ph¶n ¸nh theo thêi gian vµ
hÖ thèng tÊt c¶ çc tµi kho¶n mµ doanh nghiÖp sö dông, ®îc ph¶n ¸nh
bªn nî - cã trªn cïng mét vµi trang sæ. C¨n cø ghi vµo sæ lµ chøng tõ
gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc. Mçi chøng tõ ghi mét dßng
vµo nhËt ký sæ çi.
1.5.1.2 ¦u, nhîc ®iÓm
- ¦u ®iÓm:
+ MÉu sè ®¬n gi¶n dÔ ghi chÐp.
+ ThuËn tiÑn cho viÖc ®èi chiÕu, kiÓm tra.
- Nhîc ®iÓm: + ChiÒu réng cña trang sæ qu¸ lín cång kÒnh kh«ng
thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã quy m« nhá. Sö dông nhiÒu tµi kho¶n
kh«ng thÝch hîp víi kÕ to¸n m¸y.
+ Khã ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n (v× chØ cã mét quyÓn sæ
tæng hîp kÕ to¸n duy nhÊt chung cho nhiÒu phÇn hµnh kÕ to¸n).
1.5.1.3 §iÒu kiÖn ¸p dông vµ tr×nh tù ghi sæ
¸p dông trong doanh nghiÖp quy m« nhá, tr×nh ®é kÕ to¸n vµ qu¶n
lý thÊp. Sè lîng lao ®éng kÕ to¸n, tµi kho¶n Ýt vµ sö dông kÕ to¸n thñ
c«ng
46

S¬ ®å 6: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n CFSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm theo h×nh thøc NhËt ký-Sæ çi
* Ghi chó: Ghi hµng ngµy:
Ghi cuèi th¸ng:
Quan hÖ ®èi chiÕu kiÓm tra:
1.5.2. Tæ chøc ghi sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm theo h×nh thøc nhËt ký chung
1.5.2.1 Kh¸i niÖm
H×nh thøc nhËt ký chung lµ h×nh thøc ph¶n ¸nh çc nghiÖp vô kinh
tÕ ph¸t sinhtheo thø tù thêi gian vµo mét quyÓn sæ gäi lµ nhËt ký
chung. Sau ®ã c¨n cø vµo nhËt ký chung lÊy sè liÖu ghi vµo sæ çi.
Mçi bót to¸n ph¶n ¸nh trong sæ nhËt ký ®îc chuyÓn vµo sæ çi Ýt nhÊt
cho hai tµi kho¶n liªn quan. §èi víi çc tµi kho¶n chñ yÕu ph¶n ¸nh
nhiÒu nghiÖp vô cã thÓ më nhËt ký ®Æc biÖt. Cuèi th¸ng hoÆc
Chøng tõ kÕ
to¸n vÒ chi phÝ
s¶n xuÊt
Sæ kÕ to¸n chi
tiÕt
Tk621,622,627
B¶ng tæng chi
tiÕt Tk
154(631)
ThÎ tÝnh gi¸
thµnh s¶n
phÈm
B¸o ço kÕ to¸n
NhËt ký-Sæ çi
(Tk621,622,627,
154,(631))
B¶ng tæng hîp
chøng tõ kÕ to¸n
cïng lo¹i
47

®Þnh kú céng nhËt ký ®Æc biÖt lÊy sè liÖu ghi vµo sæ c¸i. Nh÷ng tµi
kho¶n ghi vµo nhËt ký ®Æc biÖt th× kh«ng ghi vµo nhËt ký chung.
1.5.2.2 ¦u, nhîc ®iÓm
- ¦u ®iÓm:
+ MÉu sæ ®¬n gi¶n dÔ ghi chÐp.
+ §èi chiÕu, kiÓm tra thuËn lîi.
- Nhîc ®iÓm: Trong ®iÒu kiÖn ¸p dông kÕ to¸n thñ c«ng khã ph©n
céng lao ®éng kÕ to¸n (do cã mét quyÓn nhËt ký chung cho tÊt c¶ c¸c
phÇn hµnh kÕ to¸n)
¸p dông víi mäi quy m«, mäi tr×nh ®é qu¶n lý hay mäi tr×nh ®é kÕ
to¸n, ®Æc biÖt trong viÖc sö dông b»ng m¸y vi tÝnh.
Tr×nh tù tæ chøc ghi sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm theo h×nh thøc NhËt ký chung ®îc thÓ hiÖn qua s¬ då sau:
48

S¬ ®å 7: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm theo h×nh thøc NhËt ký chung
Ghi cuèi th¸ng:
Chøng tõ gèc vÒ chi phÝ
s¶n xuÊt
B¶ng ph©n bæ 1, 2,3 nÕu
cã
Sæ chi tiÕt
Tk621,622,627
B¶ng tæng
hîp chi tiÕt
Tk154(631)
ThÎ tÝnh gi¸ thµnh
B¸o c¸o kÕto¸n
B¶ng c©n ®èi ph¸t
sinh
Sæ c¸i Tk 621,622,627,154
(631)
NhËt ký chung
NhËt ký ®Æc
biÖt (nhËt ký
chi tiÒn…) nÕu
cã
§Þnh kú
49

phÈm theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ
1.5.3.1 Kh¸i niÖm
Chøng tõ ghi sæ lµ sæ kÕ to¸n kiÓu tê rêi dïng ®Ó hÖ thèng ho¸
chøng tõ ban ®Çu theo çc lo¹i nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong kú
theo tr×nh tù thêi gian. Thùc chÊt lµ ®Þnh kho¶n nghiÖp vô kinh tÕ
trªn chøng tõ gèc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ghi sæ çi.
1.5.3.2 ¦u, nhîc ®iÓm
- ¦u ®iÓm:
+ MÉu sæ ®¬n gi¶n, dÔ ghi chÐp.
+ §èi chiÕu kiÓm tra thuËn lîi.
+ ThuËn tiÖn cho viÖc ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n vµ c¬ giíi
c«ng t¸c kÕ to¸n.
- Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp trïng lÆp nhiÒu nªn viÖc lËp b¸o ço
dÔ bÞ chËm trÔ nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn thñ c«ng.
¸p dông cho mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ daonh nghiÖp
sö dông m¸y vi tÝnh.
s¶n phÈm theo h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ ®îc thÓ hiÖn qua s¬ då
sau:
50

phÈm theo h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ
Ghi hµng th¸ng:
Chøng tõ gèc vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt
B¶ng ph©n bæ 1, 2, 3 (nÕu
cã)
B¶ng tæng hîp
chøng tõ kÕ
to¸n cïng lo¹i Sæ chi tiÕt
Tk621,622,627
B¶ng tæng
hîp chi tiÕt
Tk 154
(631)
ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
B¸o c¸o kÕ to¸nB¶ng c©n ®èi
ph¸t sinh
Sæ c¸i Tk 621, 622, 627, 154
(631)
Chøng tõ
ghi sæ
Sæ ®¨ng ký
chøng tõ
51

phÈm theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ
1.5.4.1 Kh¸i niÖm
NhËt ký chøng tõ lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ph¶n ¸nh bªn cã
cña tµi kho¶n ®èi øng víi bªn nî cña tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan.
1.4.4.2 ¦u, nhîc ®iÓm
- ¦u ®iÓm:
+ Gi¶m viÖc ghi trïng lÆp ®Æc biÖt lµ gi¶m c«ng viÖc ghi sæ c¸i
(chi tiÕt bªn nî vµ cuèi th¸ng míi ghi mét lÇn theo tµi kho¶n ®èi øng
chø kh«ng ghi theo néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, bªn cã ghi
tæng sè).
+ §èi chiÕu kiÓm tra chÆt chÏ tr¸nh viÖc sai sãt v× ®©y lµ sæ
bµn cê, hµng däc vµ hµng ngang ®Òu ®èi xøng.
+ ThuËn tiÖn cho viÑc ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n vµ chuyªn
m«n ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n.
- Nhîc ®iÓm: MÉu sæ phøc t¹p, sè lîng sæ s¸ch nhiÒu ®ßi hái nh©n
viªn kÕ to¸n ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, kh«ng thÝch hîp víi kÕ
to¸n trªn m¸y.
¸p dông víi doanh nghiÖp quy m« lín, phøc t¹p. Tr×nh ®é chuyªn
m«n cña nh©n viªn kÕ to¸n, tr×nh ®é qu¶n lý t¬ng ®èi cao vµ thùc
hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n b»ng thñ c«ng, sö dông kÕ to¸n m¸y h¹n chÕ.
52

s¶n phÈm theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
phÈm theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ
Ghi hµng th¸ng:
Chøng tõ gèc vÒ chi phÝ
s¶n xuÊt
B¶ng ph©n bæ 1,2,3 (nÕu
cã) Sæ chi tiÕt
Tk621,622,627
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt
Tk154(631)
ThÎ tÝnh gi¸
thµnh s¶n
phÈm
B¸o c¸o kÕ to¸n
Sæ c¸i Tk
621,622,627,154(631)
B¶ng kª sè 4,
5
B¶ng kª sè 6
NhËt ký chøng
tõ sè 7
53

Ch¬ng Ii
Thùc tr¹ng kÕ to¸n cpsx vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn níc m¾m
thanh h¬ng
a. Tæng quan vÒ c«ng ty cæ phÇn níc m¾m thanh h¬ng
I. §Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt vµ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn níc m¾m
Thanh H¬ng
C«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng lµ mét doanh nghiÖp quèc
doanh tr¶i qua qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. HiÖn nay C«ng ty
cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng cã 3 trô së võa s¶n xuÊt võa kinh
doanh theo chu kú khÐp kÝn:
+ Trô së chÝnh: 198 ®êng Lª Lai- Tp : Thanh Ho¸.
+ Trô së 2: X· H¶i Ch©u - TÜnh Gia - Thanh Ho¸.
+ Trô së 3: C¶ng c¸ L¹ch Híi - SÇm S¬n - Thanh Ho¸.
Sè ®t: 0373.852.325 fax:
Lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp víi sè vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty lµ
1.500.000.000 ®ång ®îc chia lµm 15.000 cæ phÇn víi mÖnh gi¸ lµ
100.000®ång
Trong nÒn kinh tÕ ®Êt níc ph¸t triÓn cßn chËm, n¨m 1958 C«ng ty
cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng cã tªn lµ Níc M¾m Hng H¶i. Sau ®ã
®Õn n¨m 1976 c«ng ty lÊy tªn lµ XÝ nghiÖp níc m¾m Thanh H¬ng.
Cho ®Õn n¨m 1998 ®Êt níc ta trªn ®µ ph¸t triÓn vµ bªn c¹nh sù ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ lµ sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng nhng ®Çy quyÕt
liÖt cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau, tríc sù c¹nh tranh quyÕt liÖt Êy
vµo ngµy 1/9/1998 XÝ nghiÖp níc m¾m Thanh H¬ng lµ doanh nghiÖp
54

®Çu tiªn cña tØnh Thanh Ho¸ ®· ®îc cæ phÇn ho¸ theo chñ tr¬ng cæ
phÇn ho¸ cña nhµ níc theo Q§ sè 1815-UBND ngµy 26/8/1998 cña
chñ tÞch UBND tØnh Thanh Ho¸ theo giÊy phÐp kinh doanh sè
055785 do Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t Thanh Ho¸ cÊp MST 2800123572.
®©y lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn cña tØnh Thanh Ho¸ ®îc thµnh lËp theo d¹ng
c«ng ty cæ phÇn vµ tõ ®ã ®Õn nay c«ng ty cã tªn lµ Cæ phÇn níc
m¾m Thanh H¬ng.
C«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng ®· ®i vµo ho¹t ®éng
chÝnh thøc ®îc 12 n¨m, sè lîng c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc t¹i trô
së chÝnh lµ 110 ngêi. Tuy thêi gian kh«ng dµi so víi sù thµnh lËp cña
mét sè C«ng ty kh¸c, nhng C«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng ®·
cã chç ®øng kh¸ v÷ng ch¾c trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng trong tØnh
Thanh Ho¸ nãi riªng vµ c¸c tØnh kh¸c nãi chung. Tõ nh÷ng ngµy míi
thµnh lËp c«ng ty víi nh÷ng trang thiÕt bÞ kü thuËt th« s¬ dïng søc lao
®éng phæ th«ng nhiÒu h¬n lµ m¸y mãc bëi v¹y mµ cã ¶nh hëng kh«ng
nhá tíi quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. NhËn thøc râ ®îc
®iÒu ®ã nªn ®Õn n¨m 2000 trë vÒ sau C«ng ty cæ phÇn níc m¾m
Thanh H¬ng ®· tiÕn hµnh c¶i t¹o vµ thay thÕ ®îc mét lo¹t trang thiÕt
bÞ hiÖn ®¹i h¬n. Dïng m¸y mãc lµm viÖc thay cho søc ngêi. Cho ®Õn
nay C«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng ®· s¶n xuÊt vµ ®a ra thÞ
trêng nhiÒu lo¹i níc m¾m ngon, ®¶m b¶o uy tÝn chÊt lîng, gi¸ c¶ ph¶i
ch¨ng ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu tiªu dïng cña ngêi d©n trong vµ ngoµi
tØnh. Kh«ng nh÷ng thÕ C«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng
®ang cè g¾ng hoµn thiÖn h¬n ®Ó cã tiÕng nãi riªng vµ t¹o cho m×nh
mét u thÕ ®éc quyÒn vÒ s¶n phÈm cña m×nh. Vµ sau nh÷ng n¨m
phÊn ®Êu c«ng ty ®· ®îc trao t¨ng hu©n huy ch¬ng h¹ng 2, ®ùoc trao
tÆng cóp vµng chÊt lîng ViÖt Nam nhiÒu n¨m liÒn. §ã lµ nh÷ng thµnh
tÝch ®¸ng kÓ cña C«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng. Tuy vËy,
55

c«ng ty vÉn kh«ng ngõng l¹i ë ®Êy, hä lu«n cè g¨ng hÕt søc m×nh ®Ó
phôc vô nhu cÇu tiªu dïng cña ngêi d©n vµ ®Ó c«ng ty ngµy cµng ph¸t
triÓn, ®iÒu ®ã ®· gãp phÇn vµo c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc ®a nÒn
kinh tÕ thÞ trêng Thanh Ho¸ s¸nh vai víi çc tØnh kh¸c trong c¶ níc
trong t¬ng lai.
2. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn n-
íc m¾m Thanh H¬ng
• VÒ mÆt hµng s¶n xuÊt vµ kinh doanh:
C«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng chuyªn s¶n xuÊt vµ kinh
doanh níc m¾m, níc m¾m çc lo¹i. S¶n phÈm cña c«ng ty ®¹t tiªu
chuÈn: 5107 - 1993 TCVN. HiÖn nay c«ng ty cã s¶n xuÊt 6 lo¹i níc
m¾m nh sau:
+ Lo¹i níc m¾m 31 ®é ®¹m.
• VÒ thÞ trêng tiªu thô:
V× mÆt hµng mµ c«ng ty s¶n xuÊt vµ kinh doanh lµ mËt hµng g¾n liÒn
víi nhu cÇu tiªu dïng thiÕt yÕu cho cuéc sèng hµng ngµy cña mäi ngêi d©n
nªn thÞ trêng tiªu thô cña c«ng ty lµ kh¸ ®a d¹ng vµ réng lín.ChÊt lîng vÒ
s¶n phÈn cña c«ng ty ®· ®îc hÇu hÕt ngêi tiªu dïng c«ng nhËn nªn ®· thu
hót ®îc mét lîng lín kh¸ch hµng tõ mäi thµnh phÇn, tõ n«ng th«n ®Õn thµnh
thÞ, trong tØnh vµ ngoµi tØnh. Trong qu¸ tr×nh ph©n phèi s¶n phÈm th×
s¶n phÈm ®îc tiªu thô víi tÊt c¶ çc huyÖn thÞ trong tØnh vµ víi 85 ®¹i
lý chÝnh, thÞ trêng tiªu thô ngoµi tØnh chñ yÕu lµ Hµ Néi, Hoµ B×nh,
56

Th¸i Nguyªn, Ninh B×nh...§©y còng lµ mét thÕ m¹nh trong ho¹t ®éng
trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c«ng ty.
• VÒ ph¹m vi, quy m«:
Lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®éc lËp. C«ng ®o¹n ®îc
khÐp kÝn tõ kh©u mua nguyªn liÖu ®Õn kh©u tiªu thô s¶n phÈm nªn
s¶n xuÊt ph¶i g¾n liÒn víi tiªu thô. Nguyªn liÖu chÝnh lµ ç biÓn ®îc
tiªu thô mua tõ tÊt c¶ çc vïng ven biÓn trªn toµn quèc nh: Thanh Ho¸,
Ninh ThuËn, B×nh §Þnh, Kh¸nh Hoµ, Qu¶ng Ng·i, NghÖ An, nguyªn
liÖu phô lµ muèi ®îc thu mua tõ tØnh Kh¸nh Hoµ vµ trong qu¸ tr×nh
ph©n phèi s¶n phÈm th× s¶n phÈm ®îc tiªu thô víi tÊt c¶ çc huyÖn
thÞ trong tØnh vµ víi 85 ®¹i lý chÝnh, thÞ trêng tiªu thô ngoµi tØnh chñ
yÕu lµ Hµ Néi, Hoµ B×nh, Th¸i Nguyªn, Ninh B×nh…
Quy m«: Víi thÕ m¹nh cña c«ng ty ®· vµ ®ang ®a ra nhiÒu h×nh
thøc b¸n hµng víi môc ®Ých nh»m phôc vô tËn tay ngêi tiªu dïng: B¸n
bu«n, b¸n lÎ trùc tiÕp t¹i çc huyÖn, thÞ trong tØnh vµ ngoµi tØnh.
• ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña c«ng ty:
Ngoµi nh÷ng thuËn lîi vÒ thÞ trêng tiªu thô ®· nªu ë trªn thÞ c«ng ty
cßn cã nh÷ng thuËn lîi kh¸c do ®Æc ®iÓm vÒ ngµnh nghÒ kinh
doanh. Do ®Æc ®iÓm vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh nªn sÏ kh«ng cÇn
møc ®Çu t ban ®Çu lín, quy tr×nh c«ng nghÖ còng kh«ng ®ßi hái ph¶i
thêng xuyªn thay ®æi hay ph¶i ®Çu t lín.
Song bªn c¹nh ®ã c«ng ty còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n.V×
mÆt hµng nµy kh¸ lµ quen thuéc nªn søc c¹nh tranh còng lµ rÊt lín.
MÆt kh¸c c«ng ty còng vÉn lµ d¹ng doanh nghiÖp nhá vµ võa nªn sÏ
ph¶i chèng chäi kh¸ lµ vÊt v¶ víi nh÷ng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ.
NhÊt lµ trong giai ®o¹n khñng ho¶ng kinh tÕ toµn cÇu nh hiÖn nay.
§©y lµ mét th¸ch thøc lín vµ v« cïng khã kh¨n mµ toµn bé ban qu¶n lý
cïng çc çn bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty ®ang ph¶i nç lùc vît qua.
57

3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng
Bé m¸y tæ chøc cña c«ng ty cæ phÇn Níc M¾m Thanh H¬ng ®îc
tæ chøc theo ®óng quy ®Þnh cña luËt doanh nghiÖp vÒ c«ng ty cæ
phÇn. V× vËy ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®Ó
qu¶n lý tèt quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Æc ®iÓm bé m¸y cña
c«ng ty ®îc bè trÝ theo m« h×nh sau:
S¬ ®å 10: S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý
58

* Chøc n¨ng, nhiÖm vô tõng bé phËn trong bé m¸y qu¶n lý:
+ §¹i héi cæ ®«ng:
Do héi ®ång qu¶n trÞ bÇu ra: Gåm 4 ngêi ®Òu lµ cö nh©n kinh tÕ
trong ®ã cã 1 chñ tÞch vµ 3 thµnh viªn. §©y lµ bé phËn quyÕt ®Þnh
ph¬ng híng s¶n xuÊt, ph¬ng ¸n tæ chøc c¬ chÕ qu¶n lý cña C«ng ty
®Ó thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña ®¹i héi cæ ®«ng cña C«ng ty.
+ Ban kiÓm so¸t:
Gåm 3 ngêi trong ®ã cã 1 trëng ban thuéc 2 ban viªn, lµ bé phËn
thay mÆt cæ ®«ng ®Ó kiÓm tra, kiÓm so¸t mäi ho¹t ®«ng kinh doanh,
gi¸ trÞ ®iÒu hµnh C«ng ty.
+ Héi ®ång qu¶n trÞ:
+ Ban gi¸m ®èc:
Bé phËn ph©n
xëng s¶n xuÊt
Héi ®ång qu¶n
trÞ
Ban gi¸m ®èc
§¹i héi ®ång cæ
®«ng
Ban kiÓm so¸t
Phßng kÕ to¸n
vµ kÕ ho¹ch
Bé phËn b¸n
hµng
Tæ chøc hµnh
chÝnh b¶o vÖ
59

Cã chøc n¨ng x¸c ®Þnh môc tiªu cña C«ng ty trong thêi kú, çc ph-
¬ng híng lín t¹o dùng bé m¸y qu¶n lý lín cña C«ng ty, phª duyÖt c¬ cÊu
tæ chøc ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng vµ vÊn ®Ò nh©n sù nh tuyÓn dông
lùa chän nh©n viªn qu¶n lý cÊp díi, giao tr¸ch nhiÖm uû quyÒn, th¨ng
cÊp phèi hîp thùc hiÖn víi chøc n¨ng x¸c ®Þnh nguån lùc vµ ®Çu t
kinh phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty chÞu tr¸ch
nhiÖm hoµn toµn vÒ mäi quyÕt ®Þnh ¶nh hëng ®Õn C«ng ty. Ban
gi¸m ®èc gåm mét gi¸m ®èc vµ mét phã gi¸m ®èc.
- Gi¸m ®èc: Lµ ngêi quyÕt ®Þnh cao nhÊt, lµ ngêi ®¹i diÖn ph¸p
nh©n cña C«ng ty ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù ph¸t triÓn, tæ chøc
qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh tríc c¬ quan cÊp trªn, Nhµ níc, ph¸p luËt
vµ çn bé c«ng nh©n viªn.
- Phã gi¸m ®èc: Lµ ngêi trî gióp trùc tiÕp cho gi¸m ®èc trong viÖc
®iÒu hµnh, chØ ®¹o vµ mét sè lÜnh vùc cña C«ng ty theo ph©n c«ng
uû quyÒn cña gi¸m ®èc.
+ Phßng kÕ to¸n vµ kÕ ho¹ch:
- Phßng kÕ ho¹ch: Lµm nhiÖm vô tham gia gióp gi¸m ®èc thiÕt lËp
tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc nh©n sù, theo dâi t×nh h×nh lµm viÖc cña
çn bé c«ng nh©n viªn, chÞu r¸ch nhiÖm tuyÓn dông.
- Phßng kÕ to¸n: cã chøc n¨ng chÝnh tham mu cho gi¸m ®èc vÒ
c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty, nh»m sö dông vèn ®óng môc ®Ých,
®óng chÕ ®é chÝnh s¸ch, theo dâi ph¶n ¸nh sè liÖu vµ t×nh h×nh
lu©n chuyÓn vèn, thêng xuyªn kiÓm tra vµ b¸o ço cho gi¸m ®èc vÒ
t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. Gi¶i quyÕt çc thñ
tôc hµnh chÝnh, qu¶n lý gi¸ thµnh hµng ho¸, tæ chøc thùc hiÖn c«ng
t¸c kiÓm tra tµi chÝnh, ®Þnh kú vµ kiÓm tra tµi s¶n ®Þnh kú.
§¶m b¶o qu¶n lý thu tiÒn mÆt, theo dâi chÊm c«ng, ®Þnh møc kho¸n
tõ ®ã tÝnh tiÒn l¬ng cho çn bé c«ng nh©n viªn kÞp thêi phèi hîp cung
60

cÊp sè liÖu cho çc phßng ban kh¸c ®Ó cïng thùc hiÖn môc tiªu cña
C«ng ty.
+ Phßng tæ chøc hµnh chÝnh:
Phô tr¸ch qu¶n lý hå s¬ cña çn bé c«ng nh©n viªn, x©y dùng kÕ
ho¹ch lao ®éng, tæ chøc cho c«ng nh©n viªn n©ng bËc, n©ng cÊp
b¶o hé lao ®éng thi ®ua khen thëng vµ viÖc thùc hiÖn mét sè c«ng
viÖc kh¸c thuéc ph¹m vi hµnh chÝnh cña C«ng ty.
+ Bé phËn ph©n xëng s¶n xuÊt:
Cã nhiÖm vô thùc hiÖn c«ng viÖc s¶n xuÊt ra çc thµnh phÈm
gåm:
- Tæ rót kÐo vµ thµnh phÈm.
- Tæ chÕ biÕn 1.
- Tæ chÕ biÕn 2.
- Tæ vËn chuyÓn hµng ho¸.
+ Bé phËn b¸n hµng:
Gåm hÖ thèng çc cöa hµng b¸n çc thµnh phÈm cña C«ng ty.Cã
nhiÖm vô lÊy hµng cña C«ng ty ®i b¸n ®îc hëng 7% trªn doanh sè b¸n
ra ®ång thêi çc tæ b¸n hµng cßn lµm c«ng t¸c tiÕp thÞ, giíi thiÖu
qu¶ng ço s¶n phÈm cña C«ng ty.
4. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña C«ng ty
Cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng
4.1 Tæ chøc s¶n xuÊt t¹i c«ng ty Cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng
Trong s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ tèt nhÊt th× phô
thuéc rÊt nhiÒu vµo sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a bé m¸y qu¶n lý ®Õn
çc phßng ban, ®Õn çc tæ trùc tiÕp s¶n xuÊt nªn s¶n phÈm. NhËn
thøc ®îc ®iÒu ®ã C«ng ty Cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng ®· tæ
61

chøc hÖ thèng s¶n xuÊt kh¸ hîp lý xuyªn suèt mét c¸ch thèng nhÊt
theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å 11: S¬ ®å tæ chøc hÖ thèng s¶n xuÊt
S¬ ®å tæ chøc hÖ thèng s¶n xuÊt
* Chó gi¶i:
Quan hÖ ph©n phèi.
Quan hÖ trùc tiÕp.
*Chøc n¨ng cña tõng bé phËn
Ban gi¸m ®èc
Kü thuËt
s¶n xuÊt
Tæ bèc v¸c Tæ s¶n
xuÊt
Tæ chÕ
biÕn
Thµnh
phÈm
62

Chøc n¨ng cña tõng bé phËn trong hÖ thèng s¶n xuÊt ®îc quy
®Þnh cô thÓ nh sau:
+ Ban gi¸m ®èc:
Cã chøc n¨ng x¸c ®Þnh môc tiªu cña C«ng ty trong thêi kú, çc ph-
¬ng híng lín t¹o dùng bé m¸y qu¶n lý lín cña C«ng ty, phª duyÖt c¬ cÊu
tæ chøc ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng vµ vÊn ®Ò nh©n sù nh tuyÓn dông,
lùa chän nh©n viªn qu¶n lý cÊp díi, giao tr¸ch nhiÖm uû quyÒn, th¨ng
cÊp. Phèi hîp thùc hiÖn víi chøc n¨ng x¸c ®Þnh nguån lùc vµ ®Çu t
kinh phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. ChÞu tr¸ch
nhiÖm hoµn toµn vÒ mäi quyÕt ®Þnh ¶nh hëng ®Õn C«ng ty. Ban
gi¸m ®èc gåm mét gi¸m ®èc vµ mét phã gi¸m ®èc.
- Gi¸m ®èc: Lµ ngêi quyÕt ®Þnh cao nhÊt, lµ ngêi ®¹i diÖn ph¸p nh©n
cña C«ng ty.
- Phã gi¸m ®èc: Lµ ngêi trî gióp trùc tiÕp cho gi¸m ®èc trong viÖc
®iÒu hµnh, chØ ®¹o vµ mét sè lÜnh vùc cña C«ng ty theo ph©n c«ng
uû quyÒn cña gi¸m ®èc.
+ Kü thuËt s¶n xuÊt:
Lµ bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®¶m b¶o kü thuËt, c«ng
nghÖ vµ quy tr×nh s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn mét çch ®Çy ®ñ vµ
nghiªm tóc vµ ®óng quy çch trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Gi¸m s¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm tõ giai ®o¹n b¾t ®Çu s¶n xuÊt
®Õn giai ®o¹n chÕ biÕn vµ hoµn thµnh s¶n phÈm. §ång thêi bé phËn
kü thuËt s¶n xuÊt còng lµ bé phËn chÞu tr¸ch vÒ viÖc häc hái, ph¸t
triÓn quy tr×nh s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao, ®æi míi chÊt lîng s¶n phÈm.
C¶i tiÕn quy tr×nh s¶n xuÊt ®Ó ngµy cµng phï hîp vµ n©ng cao n¨ng
suÊt lao ®éng.
+ Tæ vËn chuyÓn:
63

Lµ bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu
®Çu vµo cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ vËn chuyÖn thµnh phÈm ra
khái kho, khái c¬ së s¶n xuÊt ®Õn çc bé phËn cã liªn quan kh¸c.
+ Tæ s¶n xuÊt:
Lµ bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp vÒ viÖc s¶n xuÊt vµ phô
tr¸ch c«ng viÖc theo dâi suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
+ Tæ chÕ biÕn:
TiÕp nhËn c«ng viÖc tõ tæ s¶n xuÊt, phô tr¸ch c«ng viÖc cuèi cïng
tríc khi ®a ra thµnh phÈm. Dùa trªn çc chØ tiªu tiªu chuÈn cña bé
phËn kü thuËt ®Ó pha chÕ, chÕ biÕn s¶n phÈm thµnh çc lo¹i kh¸c
nhau.
4.2 Quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm
Nguyªn liÖu chÝnh: ç biÓn chñ yÕu lµ ç nôc, ç c¬m, ç trÝch.
Nguyªn liÖu tiªu thô: muèi, ®êng.
Thêi gian muèi çc lo¹i ç lµ:
- Ç c¬m: 6 th¸ng
- Ç nôc: tõ 8 th¸ng ®Õn 1 n¨m.
- Ç trÝch: 8 th¸ng.
Ç 75% ; 25% muèi.
Trong 1 t¹ chîp cã 25% muèi.
TÊt c¶ ®îc trén ®Òu theo tØ lÖ chuÈn nhÊt ®Þnh.
Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn ra s¶n phÈm ®îc thÓ
hiÖn qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å 12: Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm
Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm
64

Thµnh phÈm cña c«ng ty hiÖn ®îc chia lµm 6 lo¹i níc m¾m sau:
Tuú vµo mçi lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau mµ sÏ ®îc pha chÕ theo nh÷ng
tØ lÖ vÒ nång ®é ®¹m kh¸c nhau nhng vÉn ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng
còng nh tØ lÖ dinh dìng cña s¶n phÈm. Vµ dùa trªn çc chØ tiªu ®ã
®Ó ph©n lo¹i s¶n phÈm còng nh ph©n lo¹i gi¸ thµnh cho s¶n phÈm
mét çch phï hîp.
5. T×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty
cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng
ç biÓn s¹ch trén
muèi 25%
« bÓ chÕ biÕn gµi
nÐn, th¸o ná 6
th¸ng – 8 th¸ng
Thµnh phÈm
®a vµo
ChîpchÝn
kÐorót,
pha®Êu
65

B¶ng ph¶n ¸nh tèc ®é ph¸t triÓn cña c«ng ty qua 3 n¨m 2007, 2008,
2009:
§¬n vÞ tÝnh: VN§
ChØ tiªu N¨m 2007 N¨m 2008 N¨m 2009
Doanh thu b¸n hµng vµ cung
cÊp dÞch vô
6.380.722.399 7.864.974.083 10.034.968.583
Çc kho¶n gi¶m trõ 524.208.371 569.508.347 716.258.240
Doanh thu thuÇn 5.856.514.028 7.295.465.736 9.318.710.340
Gi¸ vèn hµng b¸n 4.320.796.671 5.086.378.580 5.967.608.642
Lîi nhuËn gép 1.535.717.357 2.209.087.156 3.351.101.698
Chi phÝ b¸n hµng 359.314.325 386.278.154 499.960.748
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp329.453.486 335.264.790 395.204.536
Lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng
sxkd
846.949.546 1.487.544.212 2.455.936.414
Lîi nhuËn kh¸c
Lîi nhuËn tríc thuÕ 846.949.546 1.487.544.212 2.455.936.414
Chi phÝ thuÕ TNDN
Lîi nhuËn sau thuÕ. 846.949.546 1.487.544.212 2.455.936.414
Nép NSNN 85.995.326 87.552.485 88.143.089
TiÒn long b×nh qu©n 1.800.000 2.100.000 2.350.000
Qua b¶ng ph¶n ¸nh tèc ®é ph¸t triÓn cña c«ng ty qua 3 n¨m 2007,
2008, 2009 ta nhËn thÊy tèc ®é ph¸t triÓn cña c«ng ty kh¸ lµ æn
®Þnh. Tèc ®é ph¸t triÓn cña çc n¨m sau so víi çc n¨m tríc lµ t¨ng vµ
t¨ng víi tèc ®é kh¸ ®Òu, chªnh lÖch kh«ng cao. §iÒu ®ã ®· cho thÊy
sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña c«ng ty. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn qua doanh
thu thuÇn vµ lîi nhuËn cña çc n¨m sau ®Òu t¨ng h¬n so víi n¨m tríc.
C«ng ty còng ®· t¨ng thu nhËp b×nh qu©n cho c«ng nh©n viªn, chøng
tá c«ng ty ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn v÷ng vµng h¬n vµ còng ®· chó ý
ch¨m lo ®Õn ®êi sèng cña çn bé c«ng nh©n viªn h¬n.
§øng tríc biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thi trêng hiÖn nay,chÝnh b»ng
sù nç lùc phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña toµn bé çn bé c«ng nh©n viªn
trong c«ng ty ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh tèt, c«ng ty ®· kh¼ng ®Þnh ®îc
66

vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng qua lßng tin vµ sù uy tÝn cña c«ng ty
®èi víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi tØnh. V× thÕ c«ng ty ®· ®¹t ®îc kÕt
qu¶ tèt, æn ®Þnh vµ ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tÝch ®¸ng kÓ.
ii.®Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y vµ bé sæ kÕ to¸n
1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña C«ng ty, tæ chøc qu¶n lý
ph¶i phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña bé m¸y kÕ to¸n, c¨n
cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh kinh doanh C«ng ty tæ chøc bé m¸y theo
h×nh thøc tËp trung. Çc c«ng viÖc kÕ to¸n ®îc thÓ hiÖn ë çc phßng
kÕ to¸n vµ cã bé phËn kÕ to¸n ph©n xëng, cöa hµng, bè trÝ nh©n viªn
kÕ to¸n lµm nhiÖm vô thu thËp vµ nhËp çc chøng tõ ban ®Çu, kiÓm
tra chøng tõ vµ ®Þnh kú göi çc chøng tõ ®ã vÒ phßng kÕ to¸n.
Do ®Æc ®iÓm cña C«ng ty Cæ phÇn níc m¾m Thanh H¬ng lµ mét
c«ng ty cã quy m« nhá vµ võa nªn bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty kh¸ lµ
®¬n gi¶n. Mét kÕ to¸n cã thÓ kiªm lu«n vai trß cña nh÷ng mÆt kh¸c
nhau. Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty ®îc chia thµnh çc bé phËn sau:
S¬ ®å 13: S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n
S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n
67

* Chó gi¶i:
Quan hÖ chØ ®¹o.
Qua s¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n ta thÊy bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty Cæ
phÇn níc m¾m Thanh H¬ng kh¸ lµ ®¬n gi¶n, gän nhÑ, phï hîp víi yªu
cÇu qu¶n lý còng nh phï hîp víi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng
ty.
*Chøc n¨ng, nhiÖm vô tõng bé phËn trong bé m¸y kÕ to¸n:
+ KÕ to¸n trëng:
Cã nhiÖm vô tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ®¶m b¶o
bé m¸y gän nhÑ, phï hîp víi tæ chøc kinh doanh vµ yªu cÇu trong qu¶n
lý doanh nghiÖp. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, quy
tr×nh s¶n xuÊt, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng bÊt hîp lý víi gi¸m ®èc nh»m
hoµn thiÖn tèt c«ng t¸c kinh doanh cña c«ng ty. KÕ to¸n trëng lµ ngêi
lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o
phÇn kÕ to¸n tµi s¶n c«ng ®oµn, nguån vèn còng nh tæ chøc b¶o
qu¶n hå s¬, tµi liÖu kÕ to¸n theo chÕ ®é lu tr÷.
KÕ to¸n trëng
+ KÕ to¸n tæng hîp
+ KÕ to¸n gi¸ thµnh
-KÕ to¸n kho
-KÕ To¸n
tiÒn,c«ng nî
KÕ to¸n b¸n hµng KÕ to¸n thuÕ
68

Thuc tap (1)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (8)

Similar to Thuc tap (1)

Similar to Thuc tap (1) (11)

Thuc tap (1)