SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
Download to read offline
21.12.2013 
1 
MENAPOZ DÖNEMI SORUNLARINA 
YAKLASIM 
Dr Tevfik Yoldemir 
Marmara Universitesi Tıp Fakültesi 
Kadın Hastalıkları ve Dogum A.D. 
Üreme Endokrinolojisi ve Infertilite B.D. 
tevfik@yoldemir.com 
Sunum Akısı 
 Yasa baglı sorunlar 
 Urogenital sorunlar 
 Cinsel sorunlar 
 Hafıza ve ruh hali sorunları 
 Kemik erimesi 
 HT uygulamaları 
– Düsük doz 
 Kardiovaskuler hastalık 
 Istenmeyen durumlar / Kanser iliskisi 
Menapoz Derecelendirme SkaIası- 1 Menapoz Derecelendirme SkaIası -2 
Ates Basması 
 Kadınların %75 
 En yaygın oldukları dönem postmenapozal ilk 2 
yıldır. 
 Bazı kadınlar sıcak basmasını 10 veya daha fazla 
sene yasasalar da çogunda 6 aydan 2 yıla kadar 
sürer. 
 %25-30 semptomlar 5 yıl 
 10 dakika sürer (ortalama 4 dak) 
 Sıklıgı 1-2 saatte bir ile haftada1-2 
 Santral hipotalamik “thermostat”ın ani düsmesi 
 Ooferektomize kadınlarda daha sık ve yüksek 
siddette 
Ates Basması 
 Yüksek vücut kitle endeksi (27kg/m2) sıklıgında 
artıs ile iliskilidir. 
 Premenstruel sikayetlerin varlıgı perimenapozal 
kadınlardaki sıcak basmalarıyla anlamlı olarak 
iliskilidir. 
 Sigara içimi, düsük sosyoekonomik durum, az 
fiziksel aktivite sıcak basmasının rölatif riskini arttırır.
21.12.2013 
2 
sıcak basması ve anormal terlemelerin potansiyel nedenleri 
ilaçlar 
Tamoksifen 
Raloksifen 
Diltiazem 
Amil nitrat 
Nikotinik asit 
Levodopa 
Bromokriptin 
SSRI'lar 
hastalıklar 
Tiroid hastalıkları 
Epilepsi 
İnsulinoma 
Feokromasitoma 
Karsinoid sendromlar 
Lösemi 
Pankreas tümörleri 
Otoimmün hastalıkları 
Mast hücre bozuklukları 
Tedavi 
 Hafif vazomotor semptomlarda ilk tedavi seçenegi, 
davranıs degisikligi ve çevreye uyumu da içeren 
yasam stili degisikligidir. 
 Vantilatör kullanmak, soguk yiyecek ve içecek 
tüketmek sıcak basmalarını önlemekte yardım edebilir. 
 Sıcak yiyecek ve içeceklerden, alkolden uzak 
durulmalıdır. 
 Düzenli egzersiz ve sigarayı bırakma tesvik edilmelidir. 
 Fazla kilolulara kilo verme programı önerilmelidir. 
Medikal tedaviler - Hormonal 
 ET/EPT plaseboya göre sıcak basmalarının hem 
sıklıgını hem de siddetini anlamlı azaltmaktadır. 
 Plaseboya göre siddeti %87, sıklıgı %77 rölatif 
olarak azalmıstır. 
 ET/EPT dozu, uygulama yeri, yönetimi ve preparat 
çesitlerinin semptomları geçirmede digerlerine göre 
daha üstün olduguna dair kanıt bulunmamaktadır. 
 EPT alanların %87.5u sıcak basmalarında rahatlama 
hissetmistir. 
 EPT grubunda gece terlemelerindeki rahatlama daha 
sık bildirilmistir. 
Medikal tedaviler - Hormonal 
 ET uygulama seklinin tercihinde ana faktör kadınların 
seçimidir. 
 Ancak transdermal yol, spesifik medikal kosullarda 
tercih edilebilir. 
– Trigliserit düzeyleri yüksek olanlara, DM, metabolik sendromu 
olan, malabsorbsiyon send, olanlara transdermal patch tercih 
edilebilir. 
 20mg/gün oral MPA , im MPA ( depo-provera) 150mg 
1-3 ay ve oral megestrol asetat (megace 20mg/gün) 
ET kullanamayan semptomatik kadınlarda kullanılablir. 
 Mikronize progesteron 200mg/gün 
Medikal tedaviler - Hormonal 
 düsük doz oral kontraseptifler kontrasepsiyonda ve 
sıcak basmalarını rahatlatmada yaygın olarak 
kullanılabilir. 
 Perimenapozal kadınlarda 0.02 mg veya 0.03 mg 
etinilöstradiol içeren OKler vazomotor semptomları 
azaltmaktadır. 
 OK kullanımının kontrendikasyonları; tromboembolik 
olay öyküsü, kardiyovaskuler hastalıklar, migren, 
hormon duyarlı karsinom, sarılık ve karaciger 
hastalıklarıdır. 
 35 yas sigara içenler de OC kullanmamalıdır. 
Antidepresan ajanlar 
 Sıcak basmalarının tedavisinde venlafaksin 37.5 
mg/gün baslanmalı ve sıcak basmaları azalmazsa 1 
hafta sonra 75 mg/gün 'e çıkılmalıdır. Daha yüksekdoz 
kullanmanın anlamı yoktur. 
 Kontrollü salınımlı günde 12.5 mg veya 25 mg 
paroksetin ve günde 20mg fluoksetinin sıcak 
basmalarında %50-60 azalma sagladıgını göstermistir. 
 SSRI'lar yoksunluk sendromu semptomlarını 
minimalize etmek için tedricen kesilmelidir. Bunun için 
haftada dozun %25'i azaltılır.
21.12.2013 
3 
Antidepresan ajanlar 
 Gabapentin 300mg/gün ile baslayıp 3-7 günde 
3x300mg e çıkılmalıdır. Somnolans ve bas dönmesi 
ana yan etkilerdir. Bu durumda gabapentine 1 
haftadan fazla ara verilmelidir. 
 Klonidin vazomotor semptomların tedavisinde günde 
iki kez 0.05 mg kullanılır. 2-4 haftada fayda 
görülemezse veya yan etkiler (bas dönmesi, agızda 
kuruluk, konstipasyon) ortaya çıkarsa kesilmelidir 
vazomotor semptomların yönetimi 
Müdahale tipi Müdahale Etkinin boyutu Kanıt düzeyi 
Yaşam tarzı 
değişiklikleri 
Vücut ısısını azaltmak 
Düzenli egzersiz 
Sigarayı bırakma 
Kontrollü nefes alma 
 
 
? 
 
II-3 
II-3 
II-3 
I 
Reçete edilmeyen 
tedaviler 
Karayılan otu (cohosh) 
kırmızı yonca kaynaklı 
izoflavonlar 
soy kaynaklı izoflavonlar 
E vitamini 
Progesteron kremi 
Normal veya ↓ 
Normal veya ↓ 
Normal 
 
Normal 
Normal 
I 
I 
I 
I 
I 
I 
Reçeteli tedaviler: 
Hormonal 
Östrojen /Östrojen-Progesteron 
tedavisi 
Progestinler 
Oral Kontraseptifler 
 
 - ↓↓↓ 
 - ↓↓ 
I 
I 
I 
Reçeteli tedaviler: 
Nono-hormonal 
Venlafaksin 
Paroksetin 
Fluoksetin 
Gabapentin 
Klonidin 
Bellergal 
 
 
 veya Normal 
 - ↓↓ 
 
 - ↓↓ 
I 
I 
I 
I 
I 
I 
 
 
 
  
Uyku bozuklukları -1 
 40-55 yas arasındaki multietnik topluluk bazlı bir 
çalısmada %38 oranda uyku bozuklugu oldugu 
gösterilmistir. 
 Yasa göre en çok geç perimenapozal ve cerrahi 
menapozal grupta görülür. 
 Uyku güçlügü ile iliskili diger faktörler etnisite, egitim, 
vazomotor ve psikososyal semptomlar, sigara, artrit, az 
fiziksel aktivite ve streste artıstır. 
 Menapoz sırasında uyku apnesi ve insomnia olarak iki 
ana uyku bozuklugu meydana gelir. 
 Hem uyku baslangıçlı hem de uykuya bagımlı insomnia, 
perimenapoz ve menapozda artar. 
Uyku bozuklukları -2 
 Hormonal patternlerdeki degisikliklerin uykuyu 
etkiledigi iyi bilinmektedir. 
 Etki mekanizması belirsiz olsa da progesteronun 
anksiyolitik etkisi oldugu görülmektedir. 
 Progesteronun ayrıca respiratuar stimulan olarak 
nefes almada da etkisi vardır. 
 Östrojenin uyku latensini, uyanma sayısını , siklik 
spontan uyarılmaları azaltıcı ve toplam uyku süresini 
arttırıcı etkisi gösterilmistir. Sıcak basmalarını 
önlemesine ek olarak, östrojenin uyku sırasında 
vücut ısısına anlamlı etkisi vardır. 
İnsomnia sebepleri 
Medikal durumlar 
Depresyon 
Nörolojik hastalıklar 
Huzursuz bacak sendromu 
Hipertiroidizm 
Cushing sendromu 
Aşırı aktif mesane 
İlaçlar 
Selektif serotonin geri alım 
inhibitörleri - SSRI 
Adrenerjik ajanlar 
Kortikosteroidler 
Gingko biloba 
Ginseng 
Stimulanlar 
Sigara 
Kafein 
Alkol 
Çikolata 
Uyku bozuklukları -Tedavi 
 Idiopatik insomniadan yakınan kadınlarda uyku yer 
sartlarının gelisimi ana tedavi olmalıdır. (örnegin 
karanlık ve sessiz bir oda) 
 Uzun dönem tedavide davranıssal terapi ilk 
seçenektedir. Uyku ritüelleri, rahatlama terapisi, bio-geri 
besleme ve kognitif terapiyi içerir. 
 Valerian, fitoöstrojenler, St.John's vart içeren medikal 
olmayan tedaviler hafif uyku problemlerine yardımcı 
olabilir. 
 Vazotor semptomlarla birlikte olan uyku bozuklugunda 
çogu kadın için en uygun seçenek hormon terapisidir.
21.12.2013 
4 
Kilo alımı 
 Menapoz geçisi sırasında ortalama olarak 2.25-4.19 
kg alınır. Ileri yasa kadar bazal metabolizma hızı 
azalır ve vücut agırlıgı artar. 
 Hormon terapisinin kısa ve uzun dönem yönetiminin 
vücut kompozisyonu ve agırlıgı üzerine tespit 
edilebilir bir etkisi bulunmamaktadır 
 Düzenli fiziksel aktivitenin kilo alımını ve bel 
çevresinde yogunlasmayı önledigi gösterilmistir 
 Menapozal geçisteki kilo alımının düsük yaglı 
diyet(%25 toplam yag,%7 doymus yag ve 100mg 
diet kolesterol), ılımlı kalori kısıtlaması (1300 
kcal/gün), tutarlı egzersiz artısı (1000-1500kcal/hf ) 
ile minimalize edilebildigi gösterilmistir 
FDA önerisi 
 Hormon tedavileri sadece orta ve siddetli 
vazomotor semptomlarda kullanılmalıdır 
 Mümkün olan en düsük doz ve en kısa süre 
 Ilk bir yılda venöz tromboz, inme ve KVH 
insidansı yüksektir. 
Urogenital sorunlar 
 Postmenopozal kadınlarda vulvovajinal atrofi, stres 
inkontinans, urge inkontinans ve tekrarlayan idrar 
yolu enfeksiyonu gibi ürogenital sikayetler çok sıktır. 
 Ürogenital atrofi, yaslanma ve menopozunun 
kaçınılmaz bir sonucu olsa da bu durum her kadında 
sikayete yol açmaz. 
 Semptomatik olan kadınların çok az bir kısmında 
olusan sikayetler agır ve kroniktir. 
 Postmenopozal kadınlara ürogenital yaslanma 
semptomları sorulmalıdır. Çogu kadın bu tarz 
sikayetlerini sorulmadan dile getirmemektedir 
Urogenital sorunlar 
 60 yas veüzeri postmenopozal kadınlarda kültürle 
kanıtlanmıs idrar yolu enfeksiyonu tahmini 
prevalansı %4-%15 tir. 
 Postmenopozal kadınların %10-%30'unda üriner 
inkontinansın tüm formları tespit edilmistir. 
 Kasıntı, dizüri, enflamasyon veya enfeksiyona baglı 
vajinal akıntı diger sikayetlerdir. 
 Üriner semptomlar inkontinans, idrara sıkısma, idrar 
sıklıgının artması, noktüri ve dizüridir. 
REKÜRREN ÜRINER SISTEM 
ENFEKSIYONU TEDAVISI 
 Profilaktik amaçlı 
– günlük olarak bir kez 
– düsük dozda antibiyotik 
– 3-6 ay boyunca baskılayıcı terapi olarak 
 veya koitus sonrası 
– tek doz olarak rekürren post-koital enfeksiyonu önlemek 
– (Nitrafurantoin, TMP-SM ve norfloxacin) 
Vulvovajinal Atrofi Tedavisi 
 Sigara kullanımı ile vajinal atrofi arasındaki iliski kesin 
olmasa da, sigaranın bırakılması tavsiye edilmelidir. 
 Düzenli cinsel iliski pelvik organların kanlanmasını 
arttırarak ürogenital atrofiden korur. 
 Mastürbasyon genital kan akımını arttırarak, ürogenital 
saglıgın korunmasına yardım eder. 
 Vajinal kayganlastırıcılar iliski sırasında anlık iritasyonu 
önlemek için kullanılabilir ancak uzun dönemde 
iyilestirici etkilerine dair bir kanıt bulunmamaktadır 
 Eger hormon tedavisin tek nedeni vajinal atrofiyse, 
vajinal östrojen tedavisi daha uygundur.
21.12.2013 
5 
Cinsel sorunlar 
 Serbest testosteron ya da total testeron sevyesinin cinsel 
fonksiyonla iliskili olduguna kanıt azdır. 
 Testosteronun serum seviyesi intraselüler testeronun 
üretimini yansıtmaz 
 Premenapoz kadınlar ile postmenapozal kadınlar 
karsılastırıldıgında total testosteronun artabildigi ve 
serbest testosteronda minimal degisiklikler oldugu 
gözlenmis. 
 Yasla birlikte intraselüler testosteron üretim seviyesinin 
azaldıgı izlenmistir. 
 SHBG’nin de tipik olarak postmenapoz kadınlarda yüksek 
seyrederken obezite mevcudiyetinde daha az yükseldigi 
görülmüs. 
Cinsel sorunlar 
 Medikal etyolojik faktörler 
– depresyon, yorgunluk, 
 cinsel aktiviteyi negatif etkileyen ilaçlar (SSRI gibi) 
– GnRH agonistleri, narkotikler, 
 endokrin faktörler 
– tiroid, östrojen, androjen, prolaktin bozukluklar. 
 Çocuklukta veya ergenlikte 
– duygusal veya cinsel istismara maruz kalmak, özgürlük, 
güven eksikligi 
 Östradiol aktivitesini arttırdıgından dolayı androjen 
destegi faydalı olur. 
 Oral östrojen tedavisi alan birçok kadında cinsel 
aktivite östradiol seviyelerinden etkilenmez 
Cinsel sorunlar 
 Uyarı ve istek azlıgı olan kadınlarda sık sık 
depresyon öyküsü vardır. 
 Kadının mental saglıgı ve kendine güveni tedavide 
çok önemlidir. Geçmisteki kötü cinsel deneyimler, 
cinsel istismar uyarılmayı azaltır. Partnerindeki 
erektil fonksiyonların çözülmesi de kadının 
sikayetlerini azaltır. 
 Testosteron tedavisinden önce intra-personal ve 
inter-personal problemler arastırılmalıdır. 
 Transdermal uygulanması daha güvenilir 
bulunmustur. 
Cinsel sorunlar 
 Oral ve IM formlarında testosterone fizyolojik 
seviyenin üzerindedir. 
 Günde 1.9 mg testosteron jeli veya 300 mikrogram 
testosteron patch 
 Östrojen alan cerrahi menapoz hastalarında düsük 
arzu varsa düsünülebilir. 
Cinsel agrının yönetimi 
 Vajinal tablet ya da vajinal krem gibi lokal östrojen 
formülleri tedavide kullanılır. 
 Kronik disparüni hastada uyarılma kaybına neden 
olur, eger iliskide agrı devam ederse iliskinin 
herhangi bir evresinde cinsel istek kaybına yol 
açabilir. 
Ruh durumu ve Hafıza 
 Perimenopoz süresince en çok rastlanılan ruh hali 
semptomları; 
– irritabilite, motivasyon veya enerji eksikligi, uyku ve 
konsantrasyonda düsme 
 Depresif semptomların primer olarak vazomotor 
semptomlarla (domino teorisinin klinik uygulaması) 
iliskili uyku bozukluklarının bir sonucu oldugu ve 
sekonder olarak yasam tarzı ve diyet gibi psikososyal 
ve kültürel faktörlerin bir sonucu oldugu farzedilmistir.
21.12.2013 
6 
Depresif Kadınlarda östrojen 
 Perimenapozal periyod süresince depresyon 
gelistirmenin risk faktörleri; 
– depresyon hikayesi, kötü fiziksel saglık, yasam stresleri 
(issizlik sosyal destekte eksiklik), cerrahi menapoz hikayesi 
ve uzun perimenapozal dönüsüm. 
 Östradiol perimenapozal dönemde depresif 
bozuklukları tedavide efektiftir. 
 Östrojenin antidepresan etkisinin, vazomotor 
semptomların azalması ile iliskili etkilerden bagımsız 
 Depresif postmenapozal kadınlarda östrojenin yararlı 
etkisi gösterilememistir. 
Östrojen ve Kognisyon 
 Östrojenin spesifik kognitif bölgeleri (verbal hafıza ve 
seçilmis yönetici kognisyonlar: dikkat, akıl yürütme, 
motor hızı ve verbal fonksiyon) gelistirebilecegi 
gösterilmistir. 
 HT’nin etkileri menopoz tipine (cerrahi veya dogal), 
terapötik girisim kullanımı (östrojen ve/veya 
progestin) , uygulama sekli (transdermal, oral, 
intramusküler), dozaj ve süresi, perimenapozal veya 
menapozal semptomların varlıgı veya yokluguna 
baglı olarak degisebilir. 
Alzheimer Hastalıgı’na karsı 
Östrojen 
 Alzheimer’lı kadınlarda östrojenin hastalıgın 
seyrini yavaslatmada veya kognitif sonuçları 
gelistirmede etkisi yoktur. 
Progestinler, Testesteron, Selektif 
Östrojen Reseptör Modülatörleri 
 Bir çalısmada kombine östrojen ve androjen tedavisinin 
kognitif fonksiyonlar üzerine olumlu etkisi oldugu 
gösterilmistir, fakat bu durum direkt androjene baglı bir 
etki ya da testosteronun östrojene aromatizasyonu 
sonucu olusan bir etki olup olmadıgı saptanamamıstır. 
 günde 120mg raloksifen kullanımının postmenopozal 
kadınlarda kognitif fonksiyonlarda bozulma riskini 
azalttıgı saptanmıstır 
Osteoporozis 
  50 yas 1/2 kırık riski 
 Menapoza yakın 5-7 yıl arasında kemik 
kütlenin %20si kaybolabilir 
 Kalça kırık riski  bir kadının tüm yasamı 
boyunca kombine meme, yumurtalık ve 
endometrial kanser riski 
 50 yas, bir yıllık mortalite oranı %24 
Risk faktörleri 
 YAS 
 Etnisite 
 Önceki kırık öyküsü 
 Erken menapoz 
 Glukokortokoid tedavi 
 Aile öyküsü 
 Vücut sekli 
 Tütün 
 Uzun süreli 
immobilizasyon 
 Asırı alkol 
 Düsük kalsiyum alımı
21.12.2013 
7 
WHO tanımlaması 
Diagnostik 
kategori 
T Skoru KMY 
NORMAL  -1 1 standard 
deviasyon içinde 
Osteopenik -1 to -2.5 1 - 2.5 SD asagı 
Osteoporotik -2.5 2.5 SD asagı 
Siddetli Yukarıdaki artı 
kırık 
2.5 SD asagı 
Kimlere test yapılmalı? 
 ACP, NAMS, AACE, NOF farklı rehber kitaplar 
 65 yas ve üzeri tüm kadınlar 
 Kırıgı olan Postmenopozal kadınlar 
 Medikal nedenli kemik kaybı 
 +/- ek risk faktörleri olan genç postmenopozal 
kadınlar 
Osteoporozis risk faktörleri 
http://www.shef.ac.uk/FRAX/tool.jsp 
?country=6 
 FRAX kullanılarak kırık riski hesaplanan 
kadınlar su sekilde gruplanabilir: 
– Düsük risk – Hasta 5 yıl veya klnik durumuna 
göre daha erken tekrar degerlendirilir. 
– Orta risk- KMY ölçülmelidir ve kırık riski bireysel 
risk müdahale esiginin üstünde mi altında mı 
hesaplanmalıdır 
– Yüksek risk- KMY bakılmaksızın hastaya tedavi 
baslanabilir. Ancak genç postmenopozal 
kadınlarda KMY bakılması dogru olabilir. 
Pyramidal approach to treatment 
of bone disease (Bone Health and 
Osteoporosis: A Report from the 
Surgeon General) 
Ilaç tedavisi 
Antiresorptifler 
ve anabolikler 
Ikincil nedenler 
(ilaç ve hastalıklar) 
Yasam sekli degisiklikleri 
(beslenme, fiziksel aktivite, 
ve düsmeden korunma) 
Tedavi 
 Fiziksek aktivite 
1. Kilo ile 
2. Agırlıkla çalısma 
 Kalsiyum / Vitamin D 
Kullanım Doz 
Ca 50 1000mg, 
1500mg 
Vitamin D Çogu 
kadın ve 
erkek 
Günde 
400- 
800 IU
21.12.2013 
8 
Tedavi Seçenekleri 
 Bisphosphonatlar 
– Alendronate 
– Risedronate 
– Ibandronate 
 Rölatif riskte %36 % azalma 
 En fazla etki bilinen omurga kırıkları olan kadınlarda 
 Raloxifen 
– 60 mg / gün 
– Osteoporoz önleme ve tedavisinde 
– Vertebra kırıklarında %30-50 azalma 
– Meme kanser riskinde azalma 
– KV risk ve pıhtılasmada artıs 
 Teriparatide 
– 20 ug günlük enjeksiyon 
HT bırakılma zamanına göre rölatif 
kırık riski 
HT kullanım süresi ile rölatif kırık 
riski 
HT doz önerileri 
Standard ve düsük doz östrojen Tedavileri 
(menapozal semptomlara yönelik) 
Ürün Standard – Doz Düsük doz 
(mg/g) (mg/g) 
Oral 
Konjuge ekinin östrojen 0.625 0.3, 0.45 
Esterifiye östrojen 0.625 0.3 
17b-estradiol 1.0 0.5 
Estropipate 0.625 - 
Transdermal 
17b-östradiol 0.05 0.0375, 0.025
21.12.2013 
9 
Standard ve düsük doz östrojen + progesteron 
Tedavileri (menapozal semptomlara yönelik) 
Ürün Standard – Doz Düsük doz 
(mg/g) (mg/g) 
Oral 
KEE/MPA 0.625/2.5, 0.625/5.0 0.3/1.5, 0.45/1.5 
17 b- estradiol/norethindrone acetate 1.0/0.5 - 
17 b- estradiol/norgestimate 1.0/0.09 - 
Ethinyl estradiol/norethindrone acetate 0.005/1.0 - 
Transdermal 
17 b- estradiol/norethindrone acetate 0.05/0.25,0.05/0.14 - 
DD ET/HT (urogenital atrofi 
semptomlarını azaltmaya yönelik) 
Transdermal 17 b - 
östradiol 
0.0125mg/g 
Topikal östradiol krem 0.01 mg/g 
osteoporozis 
• DD-ET/HT - KEE 0.45, 0.3 mg +/- MPA 
• diger DD-ET/HT - Transdermal 
DD-HT örn. östradiol 0.025 mg , 0.0375 mg, 
0.0125 mg +/- norethindrone acetate (0.125 mg/g) 
Rubinacci A, et al. Menopause 2003;10:241-249 
Mc.Keever C, et al.Clin ther 2000;22:845-857 
Endometrial korunma 
Östrojen dozu 
(mg/g) 
Progestrojen dozu 
(mg/g) 
- 17 b-östradiol 1.0 Norethindrone 
acetate 
- EE 0.001, 0.0025 0.1, 0.2, 0.5 
- Transdermal 
östradiol 
0.025, 0.0125 
Kurman RJ, et al. Obstet Gynecol 2000; 96:373-379 
Brynhildsen J, et al. Menopause 2002;9:137-144 
Standart östrojen ile kullanılması gereken 
Minimum progestogen dozu 
Menopause, Volume 10(2).March 2003.113-132 
Düsük doz HT 
Pratik yaklasımlar
21.12.2013 
10 
Düsük doz HT Pratik yaklasımlar 
50-55 
SD-HT 
VS DD-HT 
Perimenopoz 
40 45 50 55 60 65 70 80 
Yas 
- prematur 
menopoz 
- ovaryen 
dysgenezi 
SD-HT 
SD-HT 
55-65 y. 
DD-HT 
 65 y. 
Ultra düsük doz HT 
vs Alternatif 
Tedaviler 
Düsük doz HT Pratik yaklasımlar 
Ne zaman 
- semptomlar 
- vazomotor semptomlar : - siddeti 
- süresi 
- Vulvovaginal semptomlar : Lokal ET 
- Osteoporozis : 
- siddetli : SD-ET 
- hafif : DD-ET 
- genç yas + semptomlar : SD-ET 
- ileri yas 
- menapozal semptomlar yok 
: alternatif tedavi 
-menopozal semptomlar var 
: DD-ET 
Düsük doz HT Pratik yaklasımlar 
Nasıl 
Uterus yok 
- 50 yas 
- SD - ET 
- 50 yas 
- DD-ET 
- semptomların siddetine baglı 
Düsük doz HT Pratik yaklasımlar 
Nasıl 
Uterus var 
- Yas 
- Genç (Prematur menopoz, ovaryen dysgenezi): 
SD-HT 
- Ileri yas: DD-HT 
Nasıl 
- agızdan– sadece E – histerektomize kadın 
- E + P siklik ardısık 
- Perimenopoz 
- Erken menopoz 
- E + P sürekli kombine 
- Postmenopoz 
SD DD 
-Transdermal : 
- Geçirilmis hepatit öyküsü 
SD 
50μg 
DD 
25μg 
Ultra DD 
12.5 μg 
14 μg 
- anormal karaciger enzimleri 
- jel 
- krem – vulvovaginal 
- suppository 
- halka 
- implant 
- nazal 
- ­ TG 
SD – 15 mg. 
DD – 7.5 mg. 
Dinlediginiz için tesekkür ederim. 
tevfik@yoldemir.com

More Related Content

What's hot

20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...
20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...
20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...TrkiyeMenopozVeOsteo
 
Hemsirelik ders221014
Hemsirelik ders221014Hemsirelik ders221014
Hemsirelik ders221014theassistant
 
Parkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesi
Parkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesiParkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesi
Parkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesiOğuzhan Ay
 
Salon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçe
Salon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçeSalon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçe
Salon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçetyfngnc
 
Prozac Slayt
Prozac SlaytProzac Slayt
Prozac Slaytkaan
 
Postmenopausal hormonal treatment- when and how?
Postmenopausal hormonal treatment- when and how?Postmenopausal hormonal treatment- when and how?
Postmenopausal hormonal treatment- when and how?Tevfik Yoldemir
 
Epilepsi ve beslenme
Epilepsi ve beslenmeEpilepsi ve beslenme
Epilepsi ve beslenmeİsa Badur
 
Sirkadiyen ritim bozuklukları
Sirkadiyen ritim bozuklukları Sirkadiyen ritim bozuklukları
Sirkadiyen ritim bozuklukları Hakan Kaynak
 
GEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMI
GEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMIGEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMI
GEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMIwww.tipfakultesi. org
 
Gestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliği
Gestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliğiGestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliği
Gestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliğiDilek Gogas Yavuz
 

What's hot (20)

20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...
20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...
20190110 lvnt 1. ege menopoz osteoporoz sempozyumu_menopozda guncel tedavi_ts...
 
İnflamatuvar Bağırsak Hastalıklarında Tıbbi Tedavi ve Yan Etkileri - Doç. Dr....
İnflamatuvar Bağırsak Hastalıklarında Tıbbi Tedavi ve Yan Etkileri - Doç. Dr....İnflamatuvar Bağırsak Hastalıklarında Tıbbi Tedavi ve Yan Etkileri - Doç. Dr....
İnflamatuvar Bağırsak Hastalıklarında Tıbbi Tedavi ve Yan Etkileri - Doç. Dr....
 
Inflamatuar barsak hastalıklarında tedavi hastalara yönelik
Inflamatuar barsak hastalıklarında tedavi hastalara yönelik Inflamatuar barsak hastalıklarında tedavi hastalara yönelik
Inflamatuar barsak hastalıklarında tedavi hastalara yönelik
 
Vakalarla hipotiroidi
Vakalarla hipotiroidiVakalarla hipotiroidi
Vakalarla hipotiroidi
 
Menopause rotary-
Menopause  rotary-Menopause  rotary-
Menopause rotary-
 
Postmenopozal hormon kullanımı ne zaman kime
Postmenopozal hormon kullanımı   ne zaman kimePostmenopozal hormon kullanımı   ne zaman kime
Postmenopozal hormon kullanımı ne zaman kime
 
Ti̇p 1 dm
Ti̇p 1 dm Ti̇p 1 dm
Ti̇p 1 dm
 
Hemsirelik ders221014
Hemsirelik ders221014Hemsirelik ders221014
Hemsirelik ders221014
 
Parkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesi
Parkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesiParkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesi
Parkinson Hastalığında motor olmayan semptomların değerlendirilmesi
 
Salon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçe
Salon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçeSalon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçe
Salon a 14 kasim 14.45 16.00 sai̇t karakurt-türkçe
 
Prozac Slayt
Prozac SlaytProzac Slayt
Prozac Slayt
 
Postmenopausal hormonal treatment- when and how?
Postmenopausal hormonal treatment- when and how?Postmenopausal hormonal treatment- when and how?
Postmenopausal hormonal treatment- when and how?
 
Hipoglisemi
HipoglisemiHipoglisemi
Hipoglisemi
 
Epilepsi ve beslenme
Epilepsi ve beslenmeEpilepsi ve beslenme
Epilepsi ve beslenme
 
Gebelik Oral Antidiyabetikler
Gebelik Oral Antidiyabetikler Gebelik Oral Antidiyabetikler
Gebelik Oral Antidiyabetikler
 
Kolesterol
KolesterolKolesterol
Kolesterol
 
endokrin vakalar- 2. sayı
endokrin vakalar- 2. sayıendokrin vakalar- 2. sayı
endokrin vakalar- 2. sayı
 
Sirkadiyen ritim bozuklukları
Sirkadiyen ritim bozuklukları Sirkadiyen ritim bozuklukları
Sirkadiyen ritim bozuklukları
 
GEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMI
GEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMIGEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMI
GEBELİKTE ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIMI
 
Gestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliği
Gestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliğiGestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliği
Gestasyonel diyabet ve diyabetli hastanın gebeliği
 

Similar to Management of menopausal symptoms

Hormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.com
Hormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.comHormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.com
Hormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Kontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.comKontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Oral Kontraseptifler - www.jinekolojivegebelik.com
Oral Kontraseptifler  - www.jinekolojivegebelik.comOral Kontraseptifler  - www.jinekolojivegebelik.com
Oral Kontraseptifler - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Kontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.comKontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Şizofrenide Direnç Kavramı.pptx
Şizofrenide Direnç Kavramı.pptxŞizofrenide Direnç Kavramı.pptx
Şizofrenide Direnç Kavramı.pptxMehmetBaltaciolu
 
Bulantı ve Kusma
Bulantı ve KusmaBulantı ve Kusma
Bulantı ve KusmaOguz Turkan
 
PCOS Diagnosis and management
PCOS Diagnosis and managementPCOS Diagnosis and management
PCOS Diagnosis and managementTevfik Yoldemir
 
preeklampsi vaka sunumu
preeklampsi vaka sunumupreeklampsi vaka sunumu
preeklampsi vaka sunumuZeynep Ateş
 
çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)
çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)
çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
menstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.com
menstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.commenstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.com
menstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
İnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.com
İnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.comİnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.com
İnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Gebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.com
Gebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.comGebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.com
Gebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Anormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.com
Anormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.comAnormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.com
Anormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.comjinekolojivegebelik.com
 
Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 

Similar to Management of menopausal symptoms (20)

Hormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.com
Hormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.comHormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.com
Hormonal Kontrasepsiyon - www.jinekolojivegebelik.com
 
Kontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.comKontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyonda Yenilikler - www.jinekolojivegebelik.com
 
Oral Kontraseptifler - www.jinekolojivegebelik.com
Oral Kontraseptifler  - www.jinekolojivegebelik.comOral Kontraseptifler  - www.jinekolojivegebelik.com
Oral Kontraseptifler - www.jinekolojivegebelik.com
 
Menopoz - www.jinekolojivegebelik.com
Menopoz - www.jinekolojivegebelik.comMenopoz - www.jinekolojivegebelik.com
Menopoz - www.jinekolojivegebelik.com
 
Kontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.comKontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.com
Kontrasepsiyon Yöntemleri - www.jinekolojivegebelik.com
 
Şizofrenide Direnç Kavramı.pptx
Şizofrenide Direnç Kavramı.pptxŞizofrenide Direnç Kavramı.pptx
Şizofrenide Direnç Kavramı.pptx
 
Bulanti ve Kusma
Bulanti ve KusmaBulanti ve Kusma
Bulanti ve Kusma
 
Bulantı ve Kusma
Bulantı ve KusmaBulantı ve Kusma
Bulantı ve Kusma
 
16
1616
16
 
Endometrioziz
EndometriozizEndometrioziz
Endometrioziz
 
PCOS Diagnosis and management
PCOS Diagnosis and managementPCOS Diagnosis and management
PCOS Diagnosis and management
 
preeklampsi vaka sunumu
preeklampsi vaka sunumupreeklampsi vaka sunumu
preeklampsi vaka sunumu
 
çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)
çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)
çOcuklarda ölümcül zehirlenmeler(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
menstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.com
menstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.commenstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.com
menstrüel Düzensizlikler - www.jinekolojivegebelik.com
 
Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Disfonksiyonel kanama yönetimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
İnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.com
İnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.comİnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.com
İnfertil Hastaya Yaklaşım - www.jinekolojivegebelik.com
 
Gebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.com
Gebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.comGebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.com
Gebelikte İlaç Kullanımı - www.jinekolojivegebelik.com
 
İlk Trimesterda Progesteron
İlk Trimesterda Progesteronİlk Trimesterda Progesteron
İlk Trimesterda Progesteron
 
Anormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.com
Anormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.comAnormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.com
Anormal Uterin Kanamalar - www.jinekolojivegebelik.com
 
Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Bulantı kusma(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 

More from Tevfik Yoldemir

Health promotion for healthy aging
Health promotion for healthy agingHealth promotion for healthy aging
Health promotion for healthy agingTevfik Yoldemir
 
Management of menopausal symptoms for breast cancer survivors
Management of menopausal symptoms for breast cancer survivorsManagement of menopausal symptoms for breast cancer survivors
Management of menopausal symptoms for breast cancer survivorsTevfik Yoldemir
 
Endometriosis and IVF outcomes
Endometriosis and IVF outcomesEndometriosis and IVF outcomes
Endometriosis and IVF outcomesTevfik Yoldemir
 
Pelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapse
Pelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapsePelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapse
Pelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapseTevfik Yoldemir
 
Energy modalities used in MIGS
Energy modalities used in MIGSEnergy modalities used in MIGS
Energy modalities used in MIGSTevfik Yoldemir
 
Diagnosis of Endometriosis
Diagnosis of EndometriosisDiagnosis of Endometriosis
Diagnosis of EndometriosisTevfik Yoldemir
 
Tissue specific estrogen complex
Tissue specific estrogen complexTissue specific estrogen complex
Tissue specific estrogen complexTevfik Yoldemir
 
Premature ovarian insufficiency
Premature ovarian insufficiencyPremature ovarian insufficiency
Premature ovarian insufficiencyTevfik Yoldemir
 
Management of Menopausal symptoms
Management of Menopausal symptomsManagement of Menopausal symptoms
Management of Menopausal symptomsTevfik Yoldemir
 
sexually transmitted diseases
sexually transmitted diseasessexually transmitted diseases
sexually transmitted diseasesTevfik Yoldemir
 
Bleeding in early pregnancy
Bleeding in early pregnancyBleeding in early pregnancy
Bleeding in early pregnancyTevfik Yoldemir
 
Abnormal uterine bleeding
Abnormal uterine bleedingAbnormal uterine bleeding
Abnormal uterine bleedingTevfik Yoldemir
 
Endometriosis after the age of 40 years
Endometriosis after the age of 40 yearsEndometriosis after the age of 40 years
Endometriosis after the age of 40 yearsTevfik Yoldemir
 
Fertility options after age of 40 years
Fertility options after age of 40 yearsFertility options after age of 40 years
Fertility options after age of 40 yearsTevfik Yoldemir
 
Phytochemicals and fetal epigenome
Phytochemicals and fetal epigenomePhytochemicals and fetal epigenome
Phytochemicals and fetal epigenomeTevfik Yoldemir
 
Management of Rectovaginal fistula
Management of Rectovaginal fistulaManagement of Rectovaginal fistula
Management of Rectovaginal fistulaTevfik Yoldemir
 

More from Tevfik Yoldemir (20)

Health promotion for healthy aging
Health promotion for healthy agingHealth promotion for healthy aging
Health promotion for healthy aging
 
Management of menopausal symptoms for breast cancer survivors
Management of menopausal symptoms for breast cancer survivorsManagement of menopausal symptoms for breast cancer survivors
Management of menopausal symptoms for breast cancer survivors
 
Endometriosis and IVF outcomes
Endometriosis and IVF outcomesEndometriosis and IVF outcomes
Endometriosis and IVF outcomes
 
Pelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapse
Pelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapsePelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapse
Pelvic anatomy in relation with pelvic organ prolapse
 
Fetal viral infections
Fetal viral infectionsFetal viral infections
Fetal viral infections
 
Energy modalities used in MIGS
Energy modalities used in MIGSEnergy modalities used in MIGS
Energy modalities used in MIGS
 
Diagnosis of Endometriosis
Diagnosis of EndometriosisDiagnosis of Endometriosis
Diagnosis of Endometriosis
 
Tissue specific estrogen complex
Tissue specific estrogen complexTissue specific estrogen complex
Tissue specific estrogen complex
 
Premature ovarian insufficiency
Premature ovarian insufficiencyPremature ovarian insufficiency
Premature ovarian insufficiency
 
Management of Menopausal symptoms
Management of Menopausal symptomsManagement of Menopausal symptoms
Management of Menopausal symptoms
 
Contraception
ContraceptionContraception
Contraception
 
sexually transmitted diseases
sexually transmitted diseasessexually transmitted diseases
sexually transmitted diseases
 
Bleeding in early pregnancy
Bleeding in early pregnancyBleeding in early pregnancy
Bleeding in early pregnancy
 
Abnormal uterine bleeding
Abnormal uterine bleedingAbnormal uterine bleeding
Abnormal uterine bleeding
 
Chronic pelvic pain
Chronic pelvic painChronic pelvic pain
Chronic pelvic pain
 
Endometriosis after the age of 40 years
Endometriosis after the age of 40 yearsEndometriosis after the age of 40 years
Endometriosis after the age of 40 years
 
Fibroids & fertility
Fibroids & fertilityFibroids & fertility
Fibroids & fertility
 
Fertility options after age of 40 years
Fertility options after age of 40 yearsFertility options after age of 40 years
Fertility options after age of 40 years
 
Phytochemicals and fetal epigenome
Phytochemicals and fetal epigenomePhytochemicals and fetal epigenome
Phytochemicals and fetal epigenome
 
Management of Rectovaginal fistula
Management of Rectovaginal fistulaManagement of Rectovaginal fistula
Management of Rectovaginal fistula
 

Management of menopausal symptoms

  • 1. 21.12.2013 1 MENAPOZ DÖNEMI SORUNLARINA YAKLASIM Dr Tevfik Yoldemir Marmara Universitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Dogum A.D. Üreme Endokrinolojisi ve Infertilite B.D. tevfik@yoldemir.com Sunum Akısı Yasa baglı sorunlar Urogenital sorunlar Cinsel sorunlar Hafıza ve ruh hali sorunları Kemik erimesi HT uygulamaları – Düsük doz Kardiovaskuler hastalık Istenmeyen durumlar / Kanser iliskisi Menapoz Derecelendirme SkaIası- 1 Menapoz Derecelendirme SkaIası -2 Ates Basması Kadınların %75 En yaygın oldukları dönem postmenapozal ilk 2 yıldır. Bazı kadınlar sıcak basmasını 10 veya daha fazla sene yasasalar da çogunda 6 aydan 2 yıla kadar sürer. %25-30 semptomlar 5 yıl 10 dakika sürer (ortalama 4 dak) Sıklıgı 1-2 saatte bir ile haftada1-2 Santral hipotalamik “thermostat”ın ani düsmesi Ooferektomize kadınlarda daha sık ve yüksek siddette Ates Basması Yüksek vücut kitle endeksi (27kg/m2) sıklıgında artıs ile iliskilidir. Premenstruel sikayetlerin varlıgı perimenapozal kadınlardaki sıcak basmalarıyla anlamlı olarak iliskilidir. Sigara içimi, düsük sosyoekonomik durum, az fiziksel aktivite sıcak basmasının rölatif riskini arttırır.
  • 2. 21.12.2013 2 sıcak basması ve anormal terlemelerin potansiyel nedenleri ilaçlar Tamoksifen Raloksifen Diltiazem Amil nitrat Nikotinik asit Levodopa Bromokriptin SSRI'lar hastalıklar Tiroid hastalıkları Epilepsi İnsulinoma Feokromasitoma Karsinoid sendromlar Lösemi Pankreas tümörleri Otoimmün hastalıkları Mast hücre bozuklukları Tedavi Hafif vazomotor semptomlarda ilk tedavi seçenegi, davranıs degisikligi ve çevreye uyumu da içeren yasam stili degisikligidir. Vantilatör kullanmak, soguk yiyecek ve içecek tüketmek sıcak basmalarını önlemekte yardım edebilir. Sıcak yiyecek ve içeceklerden, alkolden uzak durulmalıdır. Düzenli egzersiz ve sigarayı bırakma tesvik edilmelidir. Fazla kilolulara kilo verme programı önerilmelidir. Medikal tedaviler - Hormonal ET/EPT plaseboya göre sıcak basmalarının hem sıklıgını hem de siddetini anlamlı azaltmaktadır. Plaseboya göre siddeti %87, sıklıgı %77 rölatif olarak azalmıstır. ET/EPT dozu, uygulama yeri, yönetimi ve preparat çesitlerinin semptomları geçirmede digerlerine göre daha üstün olduguna dair kanıt bulunmamaktadır. EPT alanların %87.5u sıcak basmalarında rahatlama hissetmistir. EPT grubunda gece terlemelerindeki rahatlama daha sık bildirilmistir. Medikal tedaviler - Hormonal ET uygulama seklinin tercihinde ana faktör kadınların seçimidir. Ancak transdermal yol, spesifik medikal kosullarda tercih edilebilir. – Trigliserit düzeyleri yüksek olanlara, DM, metabolik sendromu olan, malabsorbsiyon send, olanlara transdermal patch tercih edilebilir. 20mg/gün oral MPA , im MPA ( depo-provera) 150mg 1-3 ay ve oral megestrol asetat (megace 20mg/gün) ET kullanamayan semptomatik kadınlarda kullanılablir. Mikronize progesteron 200mg/gün Medikal tedaviler - Hormonal düsük doz oral kontraseptifler kontrasepsiyonda ve sıcak basmalarını rahatlatmada yaygın olarak kullanılabilir. Perimenapozal kadınlarda 0.02 mg veya 0.03 mg etinilöstradiol içeren OKler vazomotor semptomları azaltmaktadır. OK kullanımının kontrendikasyonları; tromboembolik olay öyküsü, kardiyovaskuler hastalıklar, migren, hormon duyarlı karsinom, sarılık ve karaciger hastalıklarıdır. 35 yas sigara içenler de OC kullanmamalıdır. Antidepresan ajanlar Sıcak basmalarının tedavisinde venlafaksin 37.5 mg/gün baslanmalı ve sıcak basmaları azalmazsa 1 hafta sonra 75 mg/gün 'e çıkılmalıdır. Daha yüksekdoz kullanmanın anlamı yoktur. Kontrollü salınımlı günde 12.5 mg veya 25 mg paroksetin ve günde 20mg fluoksetinin sıcak basmalarında %50-60 azalma sagladıgını göstermistir. SSRI'lar yoksunluk sendromu semptomlarını minimalize etmek için tedricen kesilmelidir. Bunun için haftada dozun %25'i azaltılır.
  • 3. 21.12.2013 3 Antidepresan ajanlar Gabapentin 300mg/gün ile baslayıp 3-7 günde 3x300mg e çıkılmalıdır. Somnolans ve bas dönmesi ana yan etkilerdir. Bu durumda gabapentine 1 haftadan fazla ara verilmelidir. Klonidin vazomotor semptomların tedavisinde günde iki kez 0.05 mg kullanılır. 2-4 haftada fayda görülemezse veya yan etkiler (bas dönmesi, agızda kuruluk, konstipasyon) ortaya çıkarsa kesilmelidir vazomotor semptomların yönetimi Müdahale tipi Müdahale Etkinin boyutu Kanıt düzeyi Yaşam tarzı değişiklikleri Vücut ısısını azaltmak Düzenli egzersiz Sigarayı bırakma Kontrollü nefes alma ? II-3 II-3 II-3 I Reçete edilmeyen tedaviler Karayılan otu (cohosh) kırmızı yonca kaynaklı izoflavonlar soy kaynaklı izoflavonlar E vitamini Progesteron kremi Normal veya ↓ Normal veya ↓ Normal Normal Normal I I I I I I Reçeteli tedaviler: Hormonal Östrojen /Östrojen-Progesteron tedavisi Progestinler Oral Kontraseptifler - ↓↓↓ - ↓↓ I I I Reçeteli tedaviler: Nono-hormonal Venlafaksin Paroksetin Fluoksetin Gabapentin Klonidin Bellergal veya Normal - ↓↓ - ↓↓ I I I I I I Uyku bozuklukları -1 40-55 yas arasındaki multietnik topluluk bazlı bir çalısmada %38 oranda uyku bozuklugu oldugu gösterilmistir. Yasa göre en çok geç perimenapozal ve cerrahi menapozal grupta görülür. Uyku güçlügü ile iliskili diger faktörler etnisite, egitim, vazomotor ve psikososyal semptomlar, sigara, artrit, az fiziksel aktivite ve streste artıstır. Menapoz sırasında uyku apnesi ve insomnia olarak iki ana uyku bozuklugu meydana gelir. Hem uyku baslangıçlı hem de uykuya bagımlı insomnia, perimenapoz ve menapozda artar. Uyku bozuklukları -2 Hormonal patternlerdeki degisikliklerin uykuyu etkiledigi iyi bilinmektedir. Etki mekanizması belirsiz olsa da progesteronun anksiyolitik etkisi oldugu görülmektedir. Progesteronun ayrıca respiratuar stimulan olarak nefes almada da etkisi vardır. Östrojenin uyku latensini, uyanma sayısını , siklik spontan uyarılmaları azaltıcı ve toplam uyku süresini arttırıcı etkisi gösterilmistir. Sıcak basmalarını önlemesine ek olarak, östrojenin uyku sırasında vücut ısısına anlamlı etkisi vardır. İnsomnia sebepleri Medikal durumlar Depresyon Nörolojik hastalıklar Huzursuz bacak sendromu Hipertiroidizm Cushing sendromu Aşırı aktif mesane İlaçlar Selektif serotonin geri alım inhibitörleri - SSRI Adrenerjik ajanlar Kortikosteroidler Gingko biloba Ginseng Stimulanlar Sigara Kafein Alkol Çikolata Uyku bozuklukları -Tedavi Idiopatik insomniadan yakınan kadınlarda uyku yer sartlarının gelisimi ana tedavi olmalıdır. (örnegin karanlık ve sessiz bir oda) Uzun dönem tedavide davranıssal terapi ilk seçenektedir. Uyku ritüelleri, rahatlama terapisi, bio-geri besleme ve kognitif terapiyi içerir. Valerian, fitoöstrojenler, St.John's vart içeren medikal olmayan tedaviler hafif uyku problemlerine yardımcı olabilir. Vazotor semptomlarla birlikte olan uyku bozuklugunda çogu kadın için en uygun seçenek hormon terapisidir.
  • 4. 21.12.2013 4 Kilo alımı Menapoz geçisi sırasında ortalama olarak 2.25-4.19 kg alınır. Ileri yasa kadar bazal metabolizma hızı azalır ve vücut agırlıgı artar. Hormon terapisinin kısa ve uzun dönem yönetiminin vücut kompozisyonu ve agırlıgı üzerine tespit edilebilir bir etkisi bulunmamaktadır Düzenli fiziksel aktivitenin kilo alımını ve bel çevresinde yogunlasmayı önledigi gösterilmistir Menapozal geçisteki kilo alımının düsük yaglı diyet(%25 toplam yag,%7 doymus yag ve 100mg diet kolesterol), ılımlı kalori kısıtlaması (1300 kcal/gün), tutarlı egzersiz artısı (1000-1500kcal/hf ) ile minimalize edilebildigi gösterilmistir FDA önerisi Hormon tedavileri sadece orta ve siddetli vazomotor semptomlarda kullanılmalıdır Mümkün olan en düsük doz ve en kısa süre Ilk bir yılda venöz tromboz, inme ve KVH insidansı yüksektir. Urogenital sorunlar Postmenopozal kadınlarda vulvovajinal atrofi, stres inkontinans, urge inkontinans ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu gibi ürogenital sikayetler çok sıktır. Ürogenital atrofi, yaslanma ve menopozunun kaçınılmaz bir sonucu olsa da bu durum her kadında sikayete yol açmaz. Semptomatik olan kadınların çok az bir kısmında olusan sikayetler agır ve kroniktir. Postmenopozal kadınlara ürogenital yaslanma semptomları sorulmalıdır. Çogu kadın bu tarz sikayetlerini sorulmadan dile getirmemektedir Urogenital sorunlar 60 yas veüzeri postmenopozal kadınlarda kültürle kanıtlanmıs idrar yolu enfeksiyonu tahmini prevalansı %4-%15 tir. Postmenopozal kadınların %10-%30'unda üriner inkontinansın tüm formları tespit edilmistir. Kasıntı, dizüri, enflamasyon veya enfeksiyona baglı vajinal akıntı diger sikayetlerdir. Üriner semptomlar inkontinans, idrara sıkısma, idrar sıklıgının artması, noktüri ve dizüridir. REKÜRREN ÜRINER SISTEM ENFEKSIYONU TEDAVISI Profilaktik amaçlı – günlük olarak bir kez – düsük dozda antibiyotik – 3-6 ay boyunca baskılayıcı terapi olarak veya koitus sonrası – tek doz olarak rekürren post-koital enfeksiyonu önlemek – (Nitrafurantoin, TMP-SM ve norfloxacin) Vulvovajinal Atrofi Tedavisi Sigara kullanımı ile vajinal atrofi arasındaki iliski kesin olmasa da, sigaranın bırakılması tavsiye edilmelidir. Düzenli cinsel iliski pelvik organların kanlanmasını arttırarak ürogenital atrofiden korur. Mastürbasyon genital kan akımını arttırarak, ürogenital saglıgın korunmasına yardım eder. Vajinal kayganlastırıcılar iliski sırasında anlık iritasyonu önlemek için kullanılabilir ancak uzun dönemde iyilestirici etkilerine dair bir kanıt bulunmamaktadır Eger hormon tedavisin tek nedeni vajinal atrofiyse, vajinal östrojen tedavisi daha uygundur.
  • 5. 21.12.2013 5 Cinsel sorunlar Serbest testosteron ya da total testeron sevyesinin cinsel fonksiyonla iliskili olduguna kanıt azdır. Testosteronun serum seviyesi intraselüler testeronun üretimini yansıtmaz Premenapoz kadınlar ile postmenapozal kadınlar karsılastırıldıgında total testosteronun artabildigi ve serbest testosteronda minimal degisiklikler oldugu gözlenmis. Yasla birlikte intraselüler testosteron üretim seviyesinin azaldıgı izlenmistir. SHBG’nin de tipik olarak postmenapoz kadınlarda yüksek seyrederken obezite mevcudiyetinde daha az yükseldigi görülmüs. Cinsel sorunlar Medikal etyolojik faktörler – depresyon, yorgunluk, cinsel aktiviteyi negatif etkileyen ilaçlar (SSRI gibi) – GnRH agonistleri, narkotikler, endokrin faktörler – tiroid, östrojen, androjen, prolaktin bozukluklar. Çocuklukta veya ergenlikte – duygusal veya cinsel istismara maruz kalmak, özgürlük, güven eksikligi Östradiol aktivitesini arttırdıgından dolayı androjen destegi faydalı olur. Oral östrojen tedavisi alan birçok kadında cinsel aktivite östradiol seviyelerinden etkilenmez Cinsel sorunlar Uyarı ve istek azlıgı olan kadınlarda sık sık depresyon öyküsü vardır. Kadının mental saglıgı ve kendine güveni tedavide çok önemlidir. Geçmisteki kötü cinsel deneyimler, cinsel istismar uyarılmayı azaltır. Partnerindeki erektil fonksiyonların çözülmesi de kadının sikayetlerini azaltır. Testosteron tedavisinden önce intra-personal ve inter-personal problemler arastırılmalıdır. Transdermal uygulanması daha güvenilir bulunmustur. Cinsel sorunlar Oral ve IM formlarında testosterone fizyolojik seviyenin üzerindedir. Günde 1.9 mg testosteron jeli veya 300 mikrogram testosteron patch Östrojen alan cerrahi menapoz hastalarında düsük arzu varsa düsünülebilir. Cinsel agrının yönetimi Vajinal tablet ya da vajinal krem gibi lokal östrojen formülleri tedavide kullanılır. Kronik disparüni hastada uyarılma kaybına neden olur, eger iliskide agrı devam ederse iliskinin herhangi bir evresinde cinsel istek kaybına yol açabilir. Ruh durumu ve Hafıza Perimenopoz süresince en çok rastlanılan ruh hali semptomları; – irritabilite, motivasyon veya enerji eksikligi, uyku ve konsantrasyonda düsme Depresif semptomların primer olarak vazomotor semptomlarla (domino teorisinin klinik uygulaması) iliskili uyku bozukluklarının bir sonucu oldugu ve sekonder olarak yasam tarzı ve diyet gibi psikososyal ve kültürel faktörlerin bir sonucu oldugu farzedilmistir.
  • 6. 21.12.2013 6 Depresif Kadınlarda östrojen Perimenapozal periyod süresince depresyon gelistirmenin risk faktörleri; – depresyon hikayesi, kötü fiziksel saglık, yasam stresleri (issizlik sosyal destekte eksiklik), cerrahi menapoz hikayesi ve uzun perimenapozal dönüsüm. Östradiol perimenapozal dönemde depresif bozuklukları tedavide efektiftir. Östrojenin antidepresan etkisinin, vazomotor semptomların azalması ile iliskili etkilerden bagımsız Depresif postmenapozal kadınlarda östrojenin yararlı etkisi gösterilememistir. Östrojen ve Kognisyon Östrojenin spesifik kognitif bölgeleri (verbal hafıza ve seçilmis yönetici kognisyonlar: dikkat, akıl yürütme, motor hızı ve verbal fonksiyon) gelistirebilecegi gösterilmistir. HT’nin etkileri menopoz tipine (cerrahi veya dogal), terapötik girisim kullanımı (östrojen ve/veya progestin) , uygulama sekli (transdermal, oral, intramusküler), dozaj ve süresi, perimenapozal veya menapozal semptomların varlıgı veya yokluguna baglı olarak degisebilir. Alzheimer Hastalıgı’na karsı Östrojen Alzheimer’lı kadınlarda östrojenin hastalıgın seyrini yavaslatmada veya kognitif sonuçları gelistirmede etkisi yoktur. Progestinler, Testesteron, Selektif Östrojen Reseptör Modülatörleri Bir çalısmada kombine östrojen ve androjen tedavisinin kognitif fonksiyonlar üzerine olumlu etkisi oldugu gösterilmistir, fakat bu durum direkt androjene baglı bir etki ya da testosteronun östrojene aromatizasyonu sonucu olusan bir etki olup olmadıgı saptanamamıstır. günde 120mg raloksifen kullanımının postmenopozal kadınlarda kognitif fonksiyonlarda bozulma riskini azalttıgı saptanmıstır Osteoporozis 50 yas 1/2 kırık riski Menapoza yakın 5-7 yıl arasında kemik kütlenin %20si kaybolabilir Kalça kırık riski bir kadının tüm yasamı boyunca kombine meme, yumurtalık ve endometrial kanser riski 50 yas, bir yıllık mortalite oranı %24 Risk faktörleri YAS Etnisite Önceki kırık öyküsü Erken menapoz Glukokortokoid tedavi Aile öyküsü Vücut sekli Tütün Uzun süreli immobilizasyon Asırı alkol Düsük kalsiyum alımı
  • 7. 21.12.2013 7 WHO tanımlaması Diagnostik kategori T Skoru KMY NORMAL -1 1 standard deviasyon içinde Osteopenik -1 to -2.5 1 - 2.5 SD asagı Osteoporotik -2.5 2.5 SD asagı Siddetli Yukarıdaki artı kırık 2.5 SD asagı Kimlere test yapılmalı? ACP, NAMS, AACE, NOF farklı rehber kitaplar 65 yas ve üzeri tüm kadınlar Kırıgı olan Postmenopozal kadınlar Medikal nedenli kemik kaybı +/- ek risk faktörleri olan genç postmenopozal kadınlar Osteoporozis risk faktörleri http://www.shef.ac.uk/FRAX/tool.jsp ?country=6 FRAX kullanılarak kırık riski hesaplanan kadınlar su sekilde gruplanabilir: – Düsük risk – Hasta 5 yıl veya klnik durumuna göre daha erken tekrar degerlendirilir. – Orta risk- KMY ölçülmelidir ve kırık riski bireysel risk müdahale esiginin üstünde mi altında mı hesaplanmalıdır – Yüksek risk- KMY bakılmaksızın hastaya tedavi baslanabilir. Ancak genç postmenopozal kadınlarda KMY bakılması dogru olabilir. Pyramidal approach to treatment of bone disease (Bone Health and Osteoporosis: A Report from the Surgeon General) Ilaç tedavisi Antiresorptifler ve anabolikler Ikincil nedenler (ilaç ve hastalıklar) Yasam sekli degisiklikleri (beslenme, fiziksel aktivite, ve düsmeden korunma) Tedavi Fiziksek aktivite 1. Kilo ile 2. Agırlıkla çalısma Kalsiyum / Vitamin D Kullanım Doz Ca 50 1000mg, 1500mg Vitamin D Çogu kadın ve erkek Günde 400- 800 IU
  • 8. 21.12.2013 8 Tedavi Seçenekleri Bisphosphonatlar – Alendronate – Risedronate – Ibandronate Rölatif riskte %36 % azalma En fazla etki bilinen omurga kırıkları olan kadınlarda Raloxifen – 60 mg / gün – Osteoporoz önleme ve tedavisinde – Vertebra kırıklarında %30-50 azalma – Meme kanser riskinde azalma – KV risk ve pıhtılasmada artıs Teriparatide – 20 ug günlük enjeksiyon HT bırakılma zamanına göre rölatif kırık riski HT kullanım süresi ile rölatif kırık riski HT doz önerileri Standard ve düsük doz östrojen Tedavileri (menapozal semptomlara yönelik) Ürün Standard – Doz Düsük doz (mg/g) (mg/g) Oral Konjuge ekinin östrojen 0.625 0.3, 0.45 Esterifiye östrojen 0.625 0.3 17b-estradiol 1.0 0.5 Estropipate 0.625 - Transdermal 17b-östradiol 0.05 0.0375, 0.025
  • 9. 21.12.2013 9 Standard ve düsük doz östrojen + progesteron Tedavileri (menapozal semptomlara yönelik) Ürün Standard – Doz Düsük doz (mg/g) (mg/g) Oral KEE/MPA 0.625/2.5, 0.625/5.0 0.3/1.5, 0.45/1.5 17 b- estradiol/norethindrone acetate 1.0/0.5 - 17 b- estradiol/norgestimate 1.0/0.09 - Ethinyl estradiol/norethindrone acetate 0.005/1.0 - Transdermal 17 b- estradiol/norethindrone acetate 0.05/0.25,0.05/0.14 - DD ET/HT (urogenital atrofi semptomlarını azaltmaya yönelik) Transdermal 17 b - östradiol 0.0125mg/g Topikal östradiol krem 0.01 mg/g osteoporozis • DD-ET/HT - KEE 0.45, 0.3 mg +/- MPA • diger DD-ET/HT - Transdermal DD-HT örn. östradiol 0.025 mg , 0.0375 mg, 0.0125 mg +/- norethindrone acetate (0.125 mg/g) Rubinacci A, et al. Menopause 2003;10:241-249 Mc.Keever C, et al.Clin ther 2000;22:845-857 Endometrial korunma Östrojen dozu (mg/g) Progestrojen dozu (mg/g) - 17 b-östradiol 1.0 Norethindrone acetate - EE 0.001, 0.0025 0.1, 0.2, 0.5 - Transdermal östradiol 0.025, 0.0125 Kurman RJ, et al. Obstet Gynecol 2000; 96:373-379 Brynhildsen J, et al. Menopause 2002;9:137-144 Standart östrojen ile kullanılması gereken Minimum progestogen dozu Menopause, Volume 10(2).March 2003.113-132 Düsük doz HT Pratik yaklasımlar
  • 10. 21.12.2013 10 Düsük doz HT Pratik yaklasımlar 50-55 SD-HT VS DD-HT Perimenopoz 40 45 50 55 60 65 70 80 Yas - prematur menopoz - ovaryen dysgenezi SD-HT SD-HT 55-65 y. DD-HT 65 y. Ultra düsük doz HT vs Alternatif Tedaviler Düsük doz HT Pratik yaklasımlar Ne zaman - semptomlar - vazomotor semptomlar : - siddeti - süresi - Vulvovaginal semptomlar : Lokal ET - Osteoporozis : - siddetli : SD-ET - hafif : DD-ET - genç yas + semptomlar : SD-ET - ileri yas - menapozal semptomlar yok : alternatif tedavi -menopozal semptomlar var : DD-ET Düsük doz HT Pratik yaklasımlar Nasıl Uterus yok - 50 yas - SD - ET - 50 yas - DD-ET - semptomların siddetine baglı Düsük doz HT Pratik yaklasımlar Nasıl Uterus var - Yas - Genç (Prematur menopoz, ovaryen dysgenezi): SD-HT - Ileri yas: DD-HT Nasıl - agızdan– sadece E – histerektomize kadın - E + P siklik ardısık - Perimenopoz - Erken menopoz - E + P sürekli kombine - Postmenopoz SD DD -Transdermal : - Geçirilmis hepatit öyküsü SD 50μg DD 25μg Ultra DD 12.5 μg 14 μg - anormal karaciger enzimleri - jel - krem – vulvovaginal - suppository - halka - implant - nazal - ­ TG SD – 15 mg. DD – 7.5 mg. Dinlediginiz için tesekkür ederim. tevfik@yoldemir.com