1.3 Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо

1. 12.03.2019 Seite 1|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Үйл ажиллагааны хүрээг хэрэгжүүлсний дараа та дараах чадваруудыг эзэмшинэ :
- МБС болон ААН үйлдвэрийн хамтын ажиллагааны чухлыг мэргэжлийн сурганы онолын
үүднээс тайлбарлах.
-Үйлдвэр ААН-ийн хувьд сургалтад оролцох нь ямар давуу талтайг нэрлэх ба ашгийг дүгнэх.
- Сургалтанд гарах зардлыг төрөлжүүлэн дүгнэх.
Үйл ажиллагааны хүрээний зорилгууд
Үйл ажиллагааны хүрээний агуулга
- Үйлдвэр ААН дээр практик дадлага ажил явуулахын ашиг тус
- Сургалтын зардлын төрлүүд

2. 12.03.2019 Seite 2|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
ААН мэргэжлийн сургалтад оролцох болсон гол шалтгаан нь юу вэ?
Үүний тулд ААН-ээс хэр их зардал гарах вэ?
Дадлагажуулагч багшийн хувьд танд хамтран ажиллагч болон удирдлагатайгаа энэ талаар
ярилцах үед дээрх асуудлууд чухал үүрэг роль гүйцэтгэнэ. Магадгүй удирдлагын зүгээс
танд дадлага ажлын бэлтгэл болон төгсгөлд гарах зардлын тооцоог гаргах даалгавар өгч
болох юм. Энэ хичээл танд МБС-тэй хамтран ажиллах нь яагаад хоёр талд хоёуланд нь
ашиг тустай болохыг учир шалтгааны үүднээс тайлбарлан ярихад тусламж үзүүлэх болно.
Энд зөвхөн дадлага хийхэд зарцуулах материалыг тооцох биш харин дадлага ажил
явуулсны дүнд хүний нөөцийн болон байгууллагын хэтийн төлөвийн талаар яригдана.
ААН мэргэжлийн боловсролд хамтран оролцох үед, жишээ нь практик дадлага
хийх үед, хоёр асуудал үргэлж гол чухал үүрэг гүйцэтгэдэг:

3. 12.03.2019 Seite 3|28
NOTIZEN
Юуны өмнө байгууллагын ирээдүйн хөгжилд хүний нөөцийн үзүүлэх ач холбогдлыг авч үзье. Зах зээлийн
болон орчны өөрчлөлт, шаардлагад дасан зохицохын тулд байгууллага бүрт стратегийн гурван чухал
хүчин зүйлс байдаг.
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
…гэдэг орчин үеийн тоног төхөөрөмж, машин
механизм, технологид хөрөнгө оруулах, түүнчлэн
орчин үеийн мэдээллийн болон холбооны
технологийг ашиглахад хөрөнгө оруулахыг хэлнэ.
ААН-ийн хөгжил ба мэргэжлийн боловсролын хоорондох холбоо хамаарал
…нь ажилчдын мэрэгшүүлэлт ба
тэдний чадамж мөн түүнчлэн хүний нөөцөө
тогтвортой барих бодлогоор тодорхойлогдоно.
…гэдэгт ажлын уян хатан бүтэц зохион байгуулалт,
ажлын цагийн тохирсон систем ба үйлдвэр аж
ахуйн зохион байгуулалтын хамгийн сүүлийн
үеийн хэлбэрүүдийг хэрэгжүүлэх зэрэг орно.
Техникийн
хөгжил
Зохион
байгуулалтын
хөгжил
Хүний нөөцийн
хөгжил
Гурвын нэгдэл
Амжилттай компани энэ гурвыг
тэнцвэртэй харьцааг барьж ажиллахыг
хичээдэг!

4. 12.03.2019 Seite 4|28
NOTIZEN
Хүний нөөцийг чадавхжуулах асуудлыг шийдэхээс гадна
хүний нөөцийн эрэлтээ хангах (шинэ ажилчин авах) нь
хүний нөөцийн хөгжлийн бас нэг чухал асуудал юм.
Мэргэжлийн ба эдийн засгийн холбоо нь хамтрагчдад хоёуланд нь
ашигтай байж болно. ААН-ийн хувьд мэргэжлийн ажилчдын хэрэгцээгээ
хангаж байгаагаараа ашигтай. МБС-ийн хувьд суралцагчдадаа ажил
амьдралын туршлагатай болгож байгаагаараа ашигтай.
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
ААН-ийн хөгжил ба мэргэжлийн боловсролын хоорондох холбоо хамаарал

5. 12.03.2019 Seite 5|28
NOTIZEN
МБС болон ААН-ийн нягт хамтын ажиллагаа нь , „сурах“ ба „ажиллах“ хоёрыг амжилттай хослуулж хэн
хэндээ үр ашигтай байх нөхцлийг бүрдүүлж өгнө.
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
ААН ба МБС хоорондоо хамтран ажиллах зайлшгүй шаардлага
Тэдний эзэмшсэн онолын мэдлэг нь ажил дээр чухал хэрэгтэй
гэдгийг ойлгуулж өгдөг учраас практик дадлагын сургалт
нь дадлагажигч нарт онцгой ач холбогдолтой юм.
Сурсан зүйлээ практик дээр
хэрэгжүүлж чадах
Ажиллах
Сургалтын агуулга нь хоорондоо яв цав нийцэж, нэг нь
нөгөөгийнхөө тулгуур хүчин зүйл болж байгаа нь
хамтдаа хөгжихийн баталгаа болж өгдөг.
Мэргэжлийн онолын мэдлэг
эзэмших
Суралцах

6. 12.03.2019 Seite 6|28
NOTIZEN
ААН-үүд нь МБС-ийн байгууллагатай түншилж дадлага сургалтыг явуулах нь олон улс орны туршлага
дээр үндэслэгдсэн бөгөөд хамгийн сайн хамтын ажиллагаа юм.
ААН-ийн хувьд мэргэжлийн боловсролд оролцохын шалтгаан болон давуу талууд нь юу вэ?
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Яагаад ААН мэргэжлийн сургалтад оролцох ёстой вэ….
Дадлагажигч ААН-ийн (ажлын) шаардлага хангаж байх
Хөдөлмөрийн зах дээр шаардлагтай мэргэжлийн ажилчин байхгүй байх
Ажилчдаа алдахаас сэргийлэх
Хамгийн сайн дадлагажигчийг эрж хайх боломж
Ажилд авахдаа буруу сонголт хийхээс зайлсхийх
Шинэ ажилчинд зарцуулах зардал багасгах
Байгууллагын нэр хүндийг өсгөх
Дадлагажигч бүтээмж өндөртэй ажилчин болох
Ажилчин хайх үед гарах зардлыг багасгах

7. 12.03.2019 Seite 7|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Дадлагажигч ААН-ийн (ажлын) шаардлага хангаж байх
Хөдөлмөрийн зах дээр мэргэжлийн ямарч ажилчин байхгүй
Ажилчдаа алдахаас сэргийлэх
Хамгийн сайн дадлагажигчийг эрж хайх боломж
Ажилд авахдаа буруу сонголт хийхээс зайлсхийх
Шинэ ажилчинд зарцуулах зардлын багасгах
Байгууллагын нэр хүндийг өсгөх
Дадлагажигч бүтээмж өндөртэй ажилчин болох
Ажилчид хайх үед гарах зардлын багасгах
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
Nein,
…neuer Versuch?
0%..........20%.........40%.........60%........80%.........100%
90 %
42 %
57 %
74 %
35 %
58 %
80 %
94 %
73 %
Эдгээр судалгааны баримт нь МБС-тэй хамтарч ажилладаг ААН-үүдэд явуулсан судалгаан дээр
үндэслэсэн... гээд та бодоод үз дээ! Тохирсон өнгөн дээр маус-аа товших байдлаар хариулсан ААН-үүдийн
судалгааны үр дүнг та бодоод үз!

8. 12.03.2019 Seite 8|28
NOTIZEN
Хөдөлмөрийн зах дээр бэлтгэгдсэн мэргэжлийн ажилчин байхгүй
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Маш энгийн нөхцөл шаардлага тавигдсан ажлын байрны хувьд өөрөөр
хэлбэл мэргэжлийн түвшин бага шаардсан, цалин багатай ажил дээр
ажилчин олох нь харьцангуй хялбар байдаг. Иймэрхүү ажлын байр нь
ихэвчлэн туслах ажилчин эсвэл байнга дахин давтагддаг үйлдэлтэй /жишээ
нь ердийн урсдаг дамжуурга дээр ажиллах гэх мэт/ ажлууд байдаг.
Мэдлэг мэргэжил, сэтгэн бодох чадвар, ажлын туршлага , өндөр хариуцлага
шаардсан ажлын байранд ажилчин хайх нь ААН-ийн хувьд хүндрэлтэй
байдаг. Гэвч ААН-үүдэд ийм мэргэжлийн ажилчид байнга хэрэгцээтэй байдаг.
Сайн боловсрол эзэмшсэн ажилчин олох, хүний нөөцийн хэрэгцээгээ хангах асуудал
нь ААН-үүд мэргэжлийн боловсролд хамтарч ажиллах нэг чухал шалтгаан болдог.
Иймээс ААН нь өөртөө чухал хэрэгцээтэй байгаа залуу ажилчдыг орчин үеийн
технологи, машин, тоног төхөөрөмж дээр ажилладаг болгож, тэдэнд мэргэжлийн
чадвар суулгаж чадна.

9. 12.03.2019 Seite 9|28
NOTIZEN
Дадлагажигч бүтээмж өндөртэй ажилчин болох нь
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
ААН-д ирсэн шинэ ажилчдаас шууд 100% гүйцэтгэлийг хүсэн хүлээх шаардлагагүй. Учир нь шинэ
ажилчин маань ажлын бүтэц зохион байгуулалт болон үйл ажиллагаанд дасан зохицоход 0,5-аас 1
жил хүртэл хугацаа шаардана. Менежментийн салбарт энэ нь 1,5 – 2 жил болж уртасдаг. Олон
улсын жишиг энэ үзүүлэлтийг баталж байна.
жил
Гүйцэтгэл
0,5
100%
50%
1,0
Үйлдвэрлэлийн бүтэц, үйл ажил ба
явцын талаар мэдлэггүй шинэ ажилчин
Алдагдал*
*…дээрх график нь зөвхөн төсөөлөл өгөх төдий бөгөөд статистикийн тооцоолол агуулаагүй болно. Учир нь
ажилдаа дасан зохицох хугацаа нь ажилчны хувийн чадвар болон ажлын үүрэг даалгавраас маш их хамааралтай.
0,5
100%
50%
1,0
Алдагдал*
Үйлдвэрлэлийн бүтэц, үйл ажил ба
явцын талаар мэдлэгтэй шинэ ажилчин
Цалин 100%
Гүйцэтгэл
Цалин 100%
жил

10. 12.03.2019 Seite 10|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Хамгийн сайн дадлагажигчийг эрж хайх боломж
Дадлага дууссаны дараа сайн дадлагажигч нартай холбоогоо таслах
шаардлагагүй. Урт удаан хугацааны хүний нөөцийн төлөвлөлтөнд
зориулсан мэдээллийн сан үүсгэж болох бөгөөд хэрэгцээ шаардлага
гарах үед түүнийг ашиглах боломжтой болно. Та таарч тохирох
дадлагажигч нарыг бичиж тэмдэглэн авч, хүний нөөцийн хэлтэсд
дамжуулан өгөх хэрэгтэй.
… практикумын дараа
МБС-тэй зөвшилцсөний үндсэн дээр та практик ажлын бэлтгэл үед,
дадлага горилогчид хүсэлтээ өгч байх үед өөр дээрээ дадлага
хийх суралцагчдыг сонгож чадна.
…практикумын өмнө
Дадлагажуулагч багшийн хувьд та дадлагажигч бүрийн хандлага ба
биеэ дайчлах чадварын талаар сайн мэдэж авч чадна. Та дараа нь
ямар дадлагажигч танайд цаашид дадлага хийж болох талаар
МБС-тэй тохиролцож болно.
… практикумын үеэр

11. 12.03.2019 Seite 11|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Ажилчин хайх үед гарах зардлын багасгах
Ажлын байрны урт болон богино хугацааны хэрэгцээ гарах олон
янзын шалтгаанууд бий. Халагдах, өвчлөх, тэтгэвэрт гарах эсвэл
ААН-ийн тухайн үеийн явцаас шалтгаалан гарах байнгын буюу түр
зуурын хэрэгцээ шаардлагууд.
Ажлын байрны
зар
Ажил горилогчийг
урьдчилан сонгох
Ярилцлага
хийх
Шинэ ажилчнаар
авах
Хэдийгээр ажилчин хайх арга ба тактик нь олон янз байх боловч, энэ үед цаг зарцуулалт ба хөрөнгө
мөнгөний зардал байнга үүсдэг.
Дадлага ажлын үеэр ААН нь ирээдүйн боломжит ажилчинтайгаа танилцаж,
ажлын шаардлага хангах ажилчныг зардал багатайгаар олох боломжтой болно.

12. 12.03.2019 Seite 12|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
ААН нь бусдаас бүрэн тусгаарлагдсан эдийн засгийн субъект биш юм. Тэд үргэлж тухайн орон нутаг
болон нийгэмтэйгээ холбогдсон байдаг. Ажил олгогчынхоо хувьд айл өрхүүдийг тэжээн тэтгэдэг.
Иймээс тэд нийгэм, эдийн засгийн бүтцийн нэг хэсэг. Нилээд олон ААН-үүд МБС-тэй идэвхтэй хамтран
ажилласнаараа залуучуудын мэдлэг чадварыг батжуулах ба тэднийг хөдөлмөрийн зах зээл дээр
өрсөлдөх боломжтой болоход нь хувь нэмэр оруулдаг.
Байгууллагын нэр хүндийг өсгөх
Бас нэгэн сонирхолтой дагавар нөлөө нь
үйлчлүүлэгчид бас танай ААН мэргэжлийн
боловсролд оролцдог эсэхийг анхаарч байдагт
оршино.
Ийм ААН-үүд нь мэдээжээр ирээдүй рүүгээ
чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулж, урт хугацааны
тогтвортой хөгжлийг зорьдог.
…үүгээр нийгмийн үүрэг
хариуцлага бүхий ААН-
ийн нэр хүнд улам өснө.

13. 12.03.2019 Seite 13|28
NOTIZEN
Ажилчдаа алдахаас сэргийлэх
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Ажилчдаа алдах нь “ганхахад” хүргэдэг, өөрөөр хэлбэл
богино болон урт хугацааны өөрчлөлтийг авчирдаг.
Хүний нөөцийн бодлогын утгаар бол байнгын солигдолт
буюу ажиллах хүчний өөрчлөлт гэдэг.
ААН боловсролын сургалтад хамтарч оролцсоноор залуу ажиллах хүчинтэй
ирээдүйн ажилчныхаа хувиар анхны холбоогоо тогтоож, харилцан итгэлцлэл үүсч
бий болдог.
Аливаа тогтолцоо (байгууллага) бүхэн тогтвортой байхыг
эрмэлздэг. Тогтвортой байдал нь тасалдалгүй ажиллагаа,
баталгаатай чанар ба сайжруулах боломж зэргийг буй
болгодог.
Байгууллага ажлаас гарагсдын эзлэх хувийг хэт өндөр
байлгахгүйг хичээдэг. Энэ хувь өндөр байх нь нэг бол ажилчид
сэтгэл хангалуун биш байгаагаас эсвэл удирдлага
ба зохион байгуулалт тогтворгүй байгаагаас болдог.
Ажилчид байнга солигдоход ААН-д ажилчдын ажлын үр дүнд
буй болдог туршлага хуримтлагдах чадамж алдагдаж, байнга шинэ
ажилчдыг сургах үйл ажиллагаанаас болж гүйцэтгэл буурдаг.

14. 12.03.2019 Seite 14|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Дадлагажигч ААН-ийн (ажлын) шаардлага хангаж байх
ААН бүр өөр өөрийн онцлогтой. Түүнээс үндэслэн
ажилчдад тавих шаардлага өөр өөр байдаг.
Мэргэжлийн тусгай чадвар ба ур чадваруудаас гадна
хувийн, нийгмийн ба арга барилын чадамжууд нь чухал
үүрэг гүйцэтгэдэг. Иймд компаний шаардлагад тохирсон
ажилчин олох нь хүний нөөцийн томоохон хүндрэлийн
нэг юм.
ААН дээрх дадлага ажлын хүрээнд, ААН мэргэшүүлэх
чиглэлээр сургалт явуулж өөрийн бодит хэрэгцээгээ
хангах боломжтой.
ААН дадлага ажлын сургалтыг бизнесийн үйл
ажиллагааныхаа хэрэгцээ шаардлагад тохируулан
явуулах боломжтой.
Дадлага ажлын үеэр дадлагажигч нарыг ирээдүйд мэргэжлийн ажилчнаа
болгох зорилготойгоор тодорхой нэг үйл ажиллагаанд бэлтгэснээр
шинээр ажилчин сургахад шаардлагатай хугацааг мэдэгдэхүйц
багасгаж эсвэл бүр байхгүй болгож болно.

15. 12.03.2019 Seite 15|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Ажилд авахдаа буруу сонголт хийхээс зайлсхийх
… ажилд авсны дараа…өөрийгөө таницуулах ярилцлага дээр
Танилцах ярилцлага нь бие биенээ харилцан таних, ажлын
үйл ажиллагааны шаардлагад нийцэх эсэх, шаардлагатай
чадамжуудыг шалгахад зориулагдана. ААН энэ үед ихэнхдээ
зөвхөн горилогчийн гадаад өнгө төрхийг харж, энэ дүр төрхөд
нь итгэж найдахаас өөр аргагүй байдаг.
Ажил горилогчийн талаарх эхний сэтгэгдэл бодит байдал дээр,
өдөр тутмын ажлын явцад нийцдэггүй.
ААН-ийн хувьд үр бүтээмж алдагдаж, алдааг залруулахад
нэмэлт зардал, мэдээж мөнгө үрэгддэг.
Дадлага ажлаар дамжуулан ААН ирээдүйн ажилчныхаа чадвар ба гүйцэтгэлийн байдлын
талаар бүхэл бүтэн ойлголттой болж болох бөгөөд үүгээрээ буруу хүнийг ажилчнаар авах,
түүнээс үүдэн гарч болох зардлуудаас зайлсхийж чадна.

16. 12.03.2019 Seite 16|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
…сургууль дээр явагддаг мэргэжлийн сургалтыг дадлага ажлын сургалтаар
баяжуулахдаа ч гол нь биш...
Дадлага ажил нь мэргэжлийн боловсролд дэмжлэг болохынхоо хувьд ?
Асуудлыг ААН-ийн талаас тайлбарлав. Үүнээс ААН мэргэжлийн сургалтад хамтран оролцох
нь өөрт нь тодорхой нэг ашгийг авчирч болохыг харсан гэж бодож байна. Энэ нь ….
Die dabei für das Unternehmen entstehenden Kosten sollen im nächsten Schritt betrachtet werden.
ААН –д үүсч байгаа ашиг тусын талаарх дээрх тайлбар нь танд дадлагажуулагч багшийн хувьд
гуравдагч этгээдэд дадлага ажлын ач тус, давуу талыг тайлбарлах үед тусламж болох учиртай.
..МБС-ийг дадлага ажлаар дэмжих нь ч бас гол зорилго биш, харин…
… ААН мэргэжлийн сургалтад хамтран оролцсоноороо урт удаан хугацааний
хүний нөөцийг бүрдүүлэх ба хэтийн төлөвлөлтийн чухал арга
хэрэгслийг олж харж байна гэсэн үг юм!

17. 12.03.2019 Seite 17|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Дадлага ажлын зардлыг бодитойгоор дүгнэхийн тулд юуны өмнө цаг хугацааны болон
материалын зардлыг тооцох ба энэ нь бохир зардал болно. Үүнээс дадлагажуулагчийн хийх
ажлын үр бүтээмжээс орж ирэх ашгийг хасна. Эндээс цэвэр зардал буюу жинхэнэ бодит зардал
гарч ирнэ.
ААН-д үүсэх зардал ба ашиг
Дадлага ажлын
цэвэр зардал
Цэвэр зардал
Дадлагажуулагч
багшийн зардал
Төхөөрөмж ба
Материалын зардал
Бохир зардал
Дадлагажигчид
гарах зардал
Дадлагажигчийн
гүйцэтгэсэн ажлын
үр бүтээмж
Ашиг
Дадлага ажилд гарах
удирдлагын зардал

18. 12.03.2019 Seite 18|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Зардал
Ашиг
Дадлагын үед
Ажилд авах
Ашиг
Зардал
Ажлын харилцаа
Мэргэжлийн сургалтад хамтран оролцсоны ашиг ба зардлыг дэнслэн үзэхдээ бас дадлага
Ажлын дараагаар гарч ирэх урт удаан хугацааны ашгийг тооцож үзэх хэрэгтэй. Жишээ нь
Дадлагажигчийг ирээдүйн жинхэнэ ажилчнаар авах гэх мэт
Урт удаан хугацаанд гарах ашгийн үр нөлөө
Урт удаан хугацааны ашиг нь дадлагажигчийг авах ба гадны танихгүй ажилчныг
сургаж авах хоёрыг харьцуулахад л харагдана.

19. 12.03.2019 Seite 19|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Зардлын төрлүүд
Туршлагаас харвал ААН дадлага ажилд суурилсан мэргэжлийн сургалтын нэг хэсэгт
оролцохын тулд, гол хүчин зүйлс болох дараах төрлийн зардлуудыг тооцох хэрэгтэй:
Дадлага ажилд зориулах тоног төхөөрөмж
ба эд материалын зардал
Хүний нөөцийн зардал
(Дадлагажуулагч багшид гаргах зардал)
Дадлагажигчид зарцуулах зардал
Захиргааны зардал
ААН ба түүний үйл ажиллагааны төрөл болон онцлогуудаас шалтгаалж дадлага ажлын хүрээ
болон төрлүүд нь олон янз байх тул гарах зардлын төрлүүд нь мөн олон янз байна. Иймээс
ямар ч тохиолдолд хүчинтэй байх, хувь процентоор нь гаргасан зөвлөмж өгөх аргагүй юм.

20. 12.03.2019 Seite 20|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Энэ хэсэгт дадлагажигчтай хамааралтай болон дадлагын хугацаатай хамааралтай бүх мөнгөн зардлуудыг
оруулав. Үүнд илүүтэйгээр ….
Дадлагажигчийн зардал
Дадлагын цалин
... Дадлагажигч ба ААН хоёрын хоорондын, эсвэл
МБС ба ААН хоёрын урьдын тохиролцооны үндсэн
дээр ААН сайн дураараа төлж болно.
... ажлын газар луу очих ба буцах замын зардал,
байгууллага сайн дураараа төлж болно.
Замын зардлыг гаргаж өгөх
Байрлах байр ба
хоол ундны зардал
... хэрэв ААН гэрээс нь хол оршиж байвал
ААН сайн дурын үүднээс төлж болно.
Ажлын ба хамгаалалтын
хувцас хэрэгслийн зардлын
тодорхой хэсэг
... зарчмын хувьд үйлдвэр
гаргаж өгөх ёстой.

21. 12.03.2019 Seite 21|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Дадлага ажлын үеэр ААН дадлагажигчид ажлын байр эсвэл барилга дотор нэг талбайг тусад тохижуулж
(сургалтын булан, сургалтын цех) өгнө. Дадлагын сургалтад хэрэглэх багаж хэрэгсэл, дадлагын ажилд
шаардлагатай материал болон бодисууд бэлэн байх ёстой. Магадгүй дадлагажигч машин, тоног
төхөөрөмж дээр ажиллах хэрэгтэй болж болно. Эдгээр бүх зардлууд нийтдээ энэ төрлийн зардалд орно.
Дадлага ажилд зориулсан эд материалын зардал ... ажлын байр,багаж, машин, материал
Сургалтын зорилгод ашиглагдаж буй
машин төхөөрөмжийг ашиглах, арчлах ,
үйлчилгээ хийхэд гарах үйлдвэрлэлийн
зардлууд
Багажууд, хэрэглэх ба
дасгалын материалууд
Ажлын байр ба ажлын талбайг бэлдэх,
тохижуулах ба арчлах
Сургах ба сурах хэрэгсэл, бичиг
баримт, загварын болон
үзүүлэнгийн материалууд

22. 12.03.2019 Seite 22|28
NOTIZEN
Дадлагажигч яг ямар хэлбэрээр даатгуулж байгаагаас хамаарч түүний даатгалд
гарсан зардал энд харъяалагдана. ААН-ийн нийт даатгалд дадлагажигчийн даатгал
хамрагдаж болох эсэх эсвэл тусдаа ганцаарчилж даатгуулах боломжтой эсэх.
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Ажилчидтай тооцоо хийх ба тэднийг удирдан зохион байгуулах ажлуудыг хүний нөөц хийж гүйцэтгэнэ.
Тухайн цехийн ажлын зардлыг ажилчин дээр барагцаалсан дүнгээр эсвэл хувиар ноогдуулдаг зуршил
байдаг. Ерөнхий зохион байгуулалтын бусад зардлууд жишээ нь дараахь тохиолдлуудаас үүснэ: …..
Захиргааны зардал
… мэдэгдэх үүргүүд
…орон нутаг, засаг захиргаа болон
даатгалд мэдэгдэх
…гэрээ байгуулах
... МБС-тэй хийх хамтын ажиллагааны
гэрээ эсвэл дадлагажигчтай хийх
дадлага ажлын гэрээг боловсруулах
ба зөвшилцөх
…захиргааны ерөнхий
зардлууд
…үүнд жишээ нь зөвшөөрлийн
үнэмлэх гаргах, түлхүүр өгөх зэрэг
зардлууд орно
... цалингийн тооцоо
хийх
…дадлагажигчийн
цалингийн тооцооний
үйлдвэрлэлийн задаргаа

23. 12.03.2019 Seite 23|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Дадлагажуулагч багшийн дадлага ажилд бэлтгэх, хэрэгжүүлэх ба дүгнэхэд зарцуулагдах цаг хугацаа нь
зардлын хамгийн том хэсэг юм. Энэ цагуудыг дадлагажуулагч багшийн хүний нөөцийн зардалтай
тэнцүүлвэл дадлагажуулагч багшийн зардал гарч ирнэ. Цаг хугацааны зарцуулалт нь:
Дадалагажуулагчид зориулсан хүний нөөцийн зардал (багшийн зардал)
МБС-тэй ажлын чиглэлүүдээ зөвшилцөх
Дадлагын төлөвлөлт ба зохион байгуулалт
Дадлага ажлын зохион байгуулалтыг ААН
дээрээ удирдлагатайгаа зөвшилцөх
Эхний дадлага ажлыг зохион байгуулж,
явуулах
Ажлын байруудыг бэлдэх ба материал, багаж
Хэрэгслүүдийг зохицуулах
Сургалтын агуулгыг бэлтгэх ба материалуудыг бэлдэх
(ажлын хуудас, хяналтын хуудас, үнэлгээнүүд)
Сургалтын онолын хэсгийг явуулах (мэдлэгийг эзэмшүүлэх,
эсвэл арга барилыг хэрэгжүүлэх)
Дадлагажигчид ажлын байрны зааварчилгаа
өгөх ба ажлын явцад халамжлах
Сургалтын зааварчилгаа, ярилцлага ба
үнэлгээ дүгнэлтүүдийг хийх
Дадлага ажлын дүгнэлт гаргах
Бусад зохион байгуулалтууд
Төгсгөлийн дүгнэх ярилцлага хийх

24. 12.03.2019 Seite 24|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Та эхний төсөөлөлтэй болохын тулд материалууд дотор Excel-файлаар өгөгдсөн загвар хүснэгтийг харна
уу.
Энэ файлтай ажилах тодруулга:
Дадлага ажлын зардлыг багцаалах
Зардлын янз бүрийн хэсгүүдийг харуулсан нь
Ажилчны зардал Дадлагажигч / өдрөөр
Захиргааны зардлын тойм
Дадлагажуулагчийн зардал өдрөөр
Дадлагажигч бүрийн зардал өдрөөр
Өгөгдлийн нүднүүд
Өнгөөр ялгасан
нүднүүдэд таамаг эсвэл
бодит дүнгүүдийг тавина
Зөвлөмж: Ажилчдын зардал үргэлж түүний
бохир цалингийн хэмжээнээс илүү байдаг тул
та энэ тухай өөрийн хүний нөөцөөс асууна уу.
Тооцоолох нүднүүд
Хараар хүрээлсэн
нүднүүдэд тооцон бодож
гаргасан дүн харагдана.
₮ 0

25. 12.03.2019 Seite 25|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтад ААН үйлдвэрийн оролцоо
…баримтын хоёрдугаар хуудсан дээр үр дүнгүүдийг нэгтгэн харуулна.
Нэг дадлага ажлын барагцаалсан зардал
Зардлын хэсгүүдийн тойм
Дадлага ажлын нийт зардлын дүн
Зардлын хэсэг бүрийг хувиар харуулна
Мэдээллийн нууцлалд зориулсан зөвлөмж
Өгөгдлүүд нь үргэлж ААН-ийн эмзэг
мэдээллүүдийг агуулдаг тул гуравдагч этгээдтэй
баталгаа нотолгоо шүүмж ярилцахдаа та зөвхөн
энэ хуудсыг л ашиглана уу.
Загвар хуудас
„Дадлага ажлын бохир болон цэвэр зардлын багцаа“

26. 12.03.2019 Seite 26|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтанд ААН үйлдвэрийн оролцоо
Зардлын нийт дүн нь дадлага ажлыг явуулахад гарах бодит зардлыг илэрхийлдэг. Энд
дадлагажигчийн ихэнх цагийг үйлдвэрлэлийн ажил хийхэд зарцуулж, дадлага ажлын
зардлыг тэглэх эсвэл оновчтойгоор хэмнэх тухай яриа байж болохгүй.
Дадлага ажил ..... нэгдэл юм.
Уг зардлыг юуны өмнө ААН өөрөө урьдчилан
тооцоолох ёстой, ….
… бодит зардлын талаар тодорхой ойлголттой
болохын тулд
…цаг хугацааны болон материаллаг нөөц болоцоог
бэлэн болгох үүднээс
… дадлагын явцыг амжилттай явуулахын тулдАмьдралд ойр мэдлэг
Сурах
Ажлын бодит туршлага
Ажиллах

27. 12.03.2019 Seite 27|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтад ААН үйлдвэрийн оролцоо
Дадлага ажлын бэлтгэлийн үед та цагийн зарцуулалтаа бодитойгоор багцаалахыг хичээнэ үү. Нэг
талаас та ажилчныхаа хувьд ажлын үүрэг даалгавраа гүйцэтгэнэ, нөгөө талаас дадлагжуулагч
багшийн хувьд цаг хугацааны хувьд боломжийн туслалцаа дэмжлэгийг дадлагажигчид өгч,
дадлагыг амжилттай явуулж сургалтыг үр дүнд хүргэх ёстой. Удирдлагынхаа өмнө та дадлагын
ажил ба өөрийн ажлын даалгаврыг цаг хугацааны хувьд яв цав илэрхийлэхийн тулд үндэслэлтэй
нотолгоо баримт гаргах хэрэгтэй.
100 %
Таны нийт ажлын цагДадлагажигчтай ажиллахад
ноогдох хувь?
Таны өөрийн ажлын
эзлэх хувь?
Та дадлагажигчтай ажилласан цагаа тэмдэглэн авч дараагийн
дадлага ажилд зарцуулах цагийн баримжаа авахад хэрэглэж болно.

28. 12.03.2019 Seite 28|28
NOTIZEN
Үйл ажиллагааны талбар 1: Үндсэн ойлголтууд
Үйл ажиллагааны хүрээ 1.3: Сургалтад ААН үйлдвэрийн оролцоо
Нөхцөл байдлын даалгавар
4 дадлагажигчтай дадлага ажлын бэлтгэл дээр та удирдлагадаа үүнд хичнээн цаг зарцуулагдах, хэр их
зардал гарах талаар багцаа мэдээлэл өгөх ёстой. Үүндээ та excel-файлийн загварыг ашиглана уу. Зардал
ба цагийн хэмжээг аль болох үндэслэлтэй гаргахыг хичээнэ үү. Бэлэн өмнөх туршлагын мэдээ болон бодит
өгөгдлүүд байгаа бол түүнийг ашиглана уу. Энэ бол танай ААН –ын анхны дадлага ажил. Иймээс та өөрийн
мэргэжлийн хүрээнд ажиллана уу.
Зөвлөмж: Нөхцөл байдлын даалгаварыг шийдэх
Та өөрийн зохиосон дадлага ажлын төлөвлөгөөг энд ашиглана уу. Эндээс
та хэр цаг зарцуулалт гарч болох талаар баримжаа авч болно.
Та өөрийнхөө үр дүнгийн талаар өөр нэг оролцогчтой харьцуулж
хэлэлцэнэ үү. Ямар үр дүнгүүд тохирч байна, ямар үр дүнгүүд их
зөрүүтэй байна?
Загвар хуудас
„Дадлага ажлын бохир болон цэвэр зардлын багцаа“