журнал

1. Сэдэв9 ажил гүйлгээг журналд бичих, ерөнхий дэвтэр хөтлөх
Нягтлан бодох бүртгэл хөтлөх үе шат (мөчлөг, цикл, процесс гэж бас нэрлэдэг.)
гэдэг нь санхүүгийн тайлан бэлтгэх эцсийн зорилготойгоор ажил гүйлгээ үйл
явдлыг таниж мэдэх, шинжлэх, бүртгэх, ангилах, хураангуйлан нэгтгэх, тайлагнах
цуврал үйл ажиллагаануудын нэгдэл юм. Нягтлан бодох бүртгэлийн мэдээллийг
гараар болон компьютер суурилсан системд боловсруулна.

2. Ажил гүйлгээг шинжилж , журналд бичих
Ажил гүйлгээг шинжлэх /Analyze Transactions and source documents/
Ажил гүйлгээг шинжлэх үе шатны зорилго нь ажил гүйлгээний шинж чанарыг
тодорхойлох, анхан шатны баримтын иж бүрдэл, хүчин төгөлдөр байдлыг
хангахад оршино. Анхан шатны баримт нь нягтлан бодох бүртгэл хөтлөх,
санхүүгийн тайлан гаргах үндэс болно. Ажил гүйлгээг шинжлэхдээ дараах
дарааллыг анхаарах хэрэгтэй.
 Уг ажил гүйлгээгээр ямар өөрчлөлт гарч байгааг тогтоох.
 Ажил гүйлгээг тусгахад ямар, ямар данс хэрэглэхийг тогтооно.
 Эдгээр дансууд хөрөнгийн данс уу, эсвэл хөрөнгийн эх үүсвэр үү
,орлогын данс уу ,зардлын данс уу гэдгийг мэдэх хэрэгтэй
 Ажил гүйлгээнүүдийн үр дүнд гарсан өөрчлөлтүүдийг
дээрх дансдын аль талд нь тусгахыг тогтооно.
Ажил гүйлгээг журналд бичих /Record Journal entry/
Ажил гүйлгээг шинжилсэнээр уг ажил гүйлгээг дансны давхар бичилтээр
журналд тусгах үе шат юм. Журнал гэдэг нь ажил гүйлгээний өдөр тутмын
дэлгэрэнгүй бүртгэлийг хэлдэг. Нягтлан бодох бүртгэлийн хуульд журнал гэж
ажил гүйлгээг ерөнхий дэвтрийн дансанд шилжүүлэхийг өмнө цаг хугацааны
дарааллаар нь эхэлж бүртгэх бичилтийг хэлнэ” гэж тодорхойлсон байдаг.
Нягтлан бодох бүртгэлд журналыг ерөнхий ба тусгай журнал гэж 2 ангилан
ашигладаг. Ерөнхий журнал нь олон төрлийн ажил гүйлгээг бүртгэх боломжтой
байдаг бол тусгай журнал нь нэг төрлийн ажил гүйлгээг төрөлжүүлэн
бүртгэдэг. Жижиг аж ахуйн нэгж байгууллагууд ихэвчлэн ерөнхий журналыг
ашигладаг бол их хэмжээний ажил гүйлгээ гардаг томоохон аж ахуйн нэгж
байгууллагууд ерөнхий журналын зэрэгцээ тусгай журналуудыг зайлшгүй
хөтлөх шаардлагатай болдог. Манй улсын “Аж ахжйн нэгж байгууллагад
нийтлэг хэрэглэгдэх нягтлан бодох бүртгэлийн маягтыг хөтлөх аргачлал”-д
зааснаар тусгай журналын бүрэлдэхүүнийг дараах байдлаар ангилна. Үүнд:
Тусгай журналын бүрэлдэхүүн:
 Мөнгөн гүйлгээний журнал

3.  Борлуулалтын журнал
 Худалдан авалтын журнал
 Бараа материалын гүйлгээний журнал
Ерөнхий болон тусгай журналд баримтын дугаар, огноо, ажил гүйлгээний утга,
харьцсан дансдын нэр, код, мөнгөн дүн агуулагдана.
Жишээ нь: Даян компанийн 2019 оны 12-р сард гарсан ажил гүйлгээг ерөнхий
журналд дараах байдлаар бичнэ.
Сангийн сайдын 2018 оны 5 дугаар сарын
8-ны өдрийн 100 дугаар тушаалын
хавсралт
ЕРӨНХИЙ ЖУРНАЛ
Байгууллагын нэр: Даян ХХК
Журналын төрөл ЕЖ
Тайлант үе: 2019 он 12 сар
№
Баримтын
Гүйлгээний утга Дүн
Дансны нэр, код
сар, өдөр дугаар Дебет Кредит
1 12/1/2019
Банкнаас 2 жилийн хугацаатай
3000,0 төг зээл авсан 3,000,000.00
100100 341100
2 12/2/2019
Зээлсэн мөнгөнөөс 2600.0
төгрөгөөр тоног төхөөрөмж
худалдан авсан
2,600,000.00
205100 100100
3 12/2/2019
Тоног төхөөрөмжөө 2 жилээр
даатгуулж 270,0 төг даатгалын
төлбөрт төлөв.
270,000.00
181100 100100
4 12/4/2019
Борлуулалтын орлого болох
1500,0 төг хүлээн авсан. 1,500,000.00
100100 510100
5 12/5/2019
300,0 төгрөгийн авлага
цуглуулав. 300,000.00
100100 120100
6 12/8/2019
320,0 төгрөгийн хан материал,
худалдан авав 320,000.00
152100 100100
7 12/8/2019
580,0төгрөгийн бараа худалдан
авав 580,000.00
151100 100100

4. 8 12/10/2019 Шатахуунд 150,0 зарцуулав
150,000.00
718100 100100
9 12/10/2019
Борлуулсан барааны 712,0
төгрөгийн өртгийг бүртгэв. 712,000.00
610100 151100
10 12/10/2019
800,0 төг бараа боруулж 10%-ийн
хүүтэй 60 хоногийн хугацаатай
авлагын бичиг хүлээн авав.
800,000.00
130100 510100
11 12/16/2019 600,0 дансны өр төлөв
600,000.00
310100 100100
12 12/22/2019
Ашиглалтын зардалд 200,0 төг
зарцуулав 200,000.00
711100 100100
13 12/25/2019
Борлуулсан барааны 250,0
төгрөгний өртгийг бүртгэв. 250,000.00
610100 151100
14 12/25/2019
350,0төгрөгийн бараа бэлэн
мөнгөөр борлуулав. 350,000.00
100100 510100
15 12/26/2019
550,0 төгрөгийн цалин
тооцов.(Нэг хүний) 550,000.00
701100 311100
16 12/26/2019
Цаингаас хуулийн дагуу ниймийн
даатгалын шимтгэл тооцов.
(550,0 *11,5%)
63,250.00
311100 330100
17 12/26/2019
Цаингаас хуулийн дагуу ХХАОТ
тооцов.(550,0-(550,0
*11,5%))*10%-20,0
28,675.00
311100 323100
18 12/26/2019 Цалин олгов.(550,000-91,250)
458,075.00
311100 100100
Дүн 12,732,000.00
ЕРӨНХИЙ ЖУРНАЛ (GENERAL JOURNAL)
Огноо
(Date)
Харьцсан дансд ба ажил гүйлгээний утга (Account titles and
Explanations)
Дебет
(Debit)
Кредит
(Credit)
12/1/2019 Касс дах мөнгө
3,000,000
Урт хугацаат зээл
3,000,000
Банкнаас 2 жилийн хугацаатай 3000,0 төгрөгийн зээл авсан.
12/2/2019 Машин, тоног төхөөрөмж
2,600,000
Касс дах мөнгө
2,600,000
Зээлсэн мөнгөнөөс 2600.0 төгрөгөөр тоног төхөөрөмж
худалдан авав.
12/2/2019 Урьдчилж төлсөн даатгалын зардал
270,000
Касс дах мөнгө

5. 270,000
Тоног төхөөрөмжөө2 жилийн хугацаатай даатгуулж
270.0төгрөг даатгалын төлбөрт төлсөн.
12/4/2019 Касс дах мөнгө
1,500,000
Борлуулалтын орлого
1,500,000
Борлуулалтын орлого болох 1500,0 төг хүлээн авсан.
12/5/2019 Касс дах мөнгө
300,000
Дансны авлага
300,000
300,0 төгрөгийн авлага цуглуулав
12/8/2019 Хангамжийн материал
320,000
Бараа
580,000
Касс дах мөнгө
900,000
320,0төгрөгийн хангамжийн материал, 580,0төгрөгийн
бараа худалдан авав.
12/10/2019
Шатахууны зардал 150,000
Касс дах мөнгө
150,000
Шатахуунд 150,0 зарцуулав
12/10/2019 Борлуулалтын өртөг
712,000
Бараа
712,000
Боруулсан барааны 7120.0 төгрөгийн өртгийг бүртгэв.
12/10/2019 Богино хугацаат авлагын бичиг
800,000
Борлуулалтын орлого 800,000
800,0 төг бараа боруулж 10%-ийн хүүтэй 60 хоногийн
хугацаатай авлагын бичиг хүлээн авав.
12/16/2019 Дансны өр
600,000
Касс дах мөнгө
600,000
600,0 дансны өр төлөв
12/22/2019 Ашиглалтын зардал
200,000
Касс дах мөнгө
200,000
Ашиглалтын зардалд 200,0 төг зарцуулав
12/25/2019 Борлуулалтын өртөг
250,000
Бараа
250,000

6. Борлуулсан барааны 250,0 төгрөгийн өртгийг бүртгэв.
12/25/2019 Касс дах мөнгө
350,000
Борлуулалтын орлого
350,000
350,0 төгрөгийн барааг бэлэн мөнгөөр борлуулав.
12/26/2019 Цалингийн зардал
550,000
Цалингийн өглөг
550,000
550,0 төгрөгийн цалин тооцов.(Нэг хүний)
12/26/2019
Цалингийн өглөг 550,000
Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн өглөг 63,250
Хувь хүний орлогын албан татвар 28,675
Касс дах мөнгө 458,075
Цалингиаас хуулийн дагуу НДШ, ХХОАТ тооцож, цалинг
олгов.
Дүн
12,732,000 12,732,000