1. БАНКНЫ КАРТЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Ваанчигсүрэнгийн Даваадорж
Батмөнхийн Анхбаясгалан
ШУТИС-КТМС Мэдээллийн системин менежмент IV курс оюутан
Davaa_2269@yahoo.com
Ankhaa51@yahoo.com
Хураангуй
Õ¿í òºðºëõòºí íèéãýìøèæ, õºãæèõèéí õиðýýð ò¿¿íèéã äàãàí òåõíèê òåõíîëîãèéí äýâøèë
õóðäàöòàéãààð áèé áîëæ ýõýëñýí. Áàíêíû á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éë÷èëãýýíèé õóâüä ÷ ýíý áàéäàë
ìºí àäèë ºðíºж байна. Àíõ çºâõºí õàäãàëàìæ, çýýëèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã áàéñàí áîë
õºãæëèéíõºº ÿâöàä èë¿¿ áîëîâñðîíãóé áîëæ, ÷åê, âåêñåëèéí ¿éë÷èëãýý, á¿ð òåëåôîí áàíêíû
¿éë÷èëãýý ãýõ ìýò ¿éë÷èëãýýí¿¿ä íýâòýð÷ áàéâ. Õàðèí ºíºº ¿åä á¿ð áîëîâñðîíãóé òåõíèê
òåõíîëîãè áèé áîëñîíòîé õîëáîîòîéãîîð Point of sale (POS)-ийн үйлчилгээ бий болсон. POS
гэдэг нь банкны теллерүүдийн компьютерт нэмэлт програм хангамж суулган, тусгай
карт уншигч төхөөрөмжийн тусламжтайгаар харилцагч нарын картын бүх төрлийн
гүйлгээг хийх үйлчилгээ юм. Манай улсад энэхүү үйлчилгээ нь нэвтэрсэн байгаа
хэдий ч бүрэн утгаараа цогц болж чадахгүй байна.
Энэхүү эрдэм шинжилгээний өгүүллэгдээ өнөөгийн хэрэглэгчдэд тулгарч буй
асуудал болон одоо хэрэглэгдэж буй posийн алдаа дутагдалыг картын гүйлгээний
нэгдсэн нэг системтэй болгох замаар шийдвэрлэн нийгэмд болон банк, байгууллагад
гарах үр ашгийг үзүүлэхийг зорив.
Түлхүүр үг IP POS
Оршил

2. Ìîíãîëä дахь áàíêóóä картын бизнес эрхлээд 10 жил болж байхад харин дэлхийд 1914
оноос хөгжиж эхлэсэн. Энэ ч утгаараа монголд картын системийн хүндрэлтэй
талууд их байна. Хүмүүс яагаад цалингаа буухлаар шууд гар дээрээ бэлэн аваад
байна гэсэн асуудал гарч ирж байна энэ зөв л дөө гадуур томоохон газруудад л карт
уншдаг жижиг дэлгүүр хоолны газруудад байдаггүй байх жишээтэй дээр дурдсан
банк өөрөө ашгийн байгууллага тэр жижиг дэлгүүр хоолны газарт тэр болгон хүн
ордоггүй бол нөгөө үнэтэй POS машинаа үхмэл хөрөнгө болгоод байхыг хүсэхгүй.
Åð íü ÿìàð ÷ ¿éëäâýðëýã÷ õýðýãëýã÷èääýý õýðõýí ÿàæ îéðòîõ òàëààð áîääîã.
Òýãâýë картын бизнесийн хувьд IP POS àøèãëàí õýðýãëýã÷äýä ¿éë÷èëãýýãýý
ò¿ãýýõ зөв àðãà зам юм. Òèéìäýý ч áàíêóóä ýíý òàëûí ¿éë÷èëãýýã èäýâõèòýé судалж
áàéãàà áèëýý.
Үндсэн хэсэг
Банк, банкны үйл ажиллагаа түүний онцлог
Банк нь санхүүгийн зах зээлийн гол суурь болж өгдөг. Хэрэглээнд зарцуулагдаагүй
үлдсэн илүүдэл мөнгийг хуримтлуулан татаж, хэрэгцээтэй газар нь хvргэх vvрэг
гүйцэтгэнэ.
Банк нь мөнгөн хөрөнгийг хуримтлуулан хадгалж, зээл олгох, төлбөр тооцоо хийх
зэрэг санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллага юм.
Санхүүгийн зуучлагч гэдэг үүднээс нь арай ойлгомжтой дэлгэрэнгүй тайлбарлая.
Банк нь бусдын хөрөнгийн сул чөлөөтэй хэсгийг харилцах, хадгаламж хэлбэрээр
татан төвлөрүүлж, хуримтлуулан хадгалж, өөрийн үйл ажиллагааг явуулах
хөрөнгийн эх үүсвэр болгон ашигладаг бөгөөд өөрийн нэрний өмнөөс бусдад зээл
олгох болон хуулийн этгээдүүдийн хоорондыг төлбөр тооцоог хийх зэрэг үндсэн
үйлчилгээ үзүүлдэг бизнесийн байгууллага юм.Банкны үзүүлдэг үйлчилгээ нь
өвөрмөц төрлийн үйлчилгээ болдог өөрөөр хэлбэл банкны үйл ажиллагаа нь өөрийн
гэсэн өвөрмөц онцлогуудтай. Үүнд:
1. Банкны үйл ажиллагаа нь бизнесийн бусад байгууллагынхаас илүү өргөн хүрээг
хамардаг бөгөөд түүний үйл ажиллагаа, үзүүлэх нөлөө нь зөвхөн тухайн банкны
харилцагчаар зогсохгүй нийт улс орны эдийг засаг, хүн амны амьдралын түвшинд
нөлөөлдөг.

3. 2. Төрийн мөнгөний бодлого банкаар дамжин хэрэгждэг.
3. Банк нь материаллаг үйлдвэрлэл эрхэлдэггүй.
4. Банкны үйл ажиллагаа явуулж буй хөрөнгийн ихэнх нь бусдынх байдаг.
5. Банкны үйл ажиллагаанд, түүний харилцагчдын итгэл чухал ач холбогдолтой
байна. Нэгэнт банк нь бизнесийн байгууллага учир гол зорилго нь хувь
нийлүүлэгчдийнхээ хөрөнгийг арвижуулах явдал байдаг. Өөрөөр хэлбэл ашгийн
төлөө ажиллана. Банкны орлого, зарлага
Банк үйл ажиллагааныхаа дүнд олж байгаа нийт оргогыг ерөнхийд нь:
* Хүүгийн орлого
* Хүүгийн бус орлого
* Ердийн бус орлого гэж ангилдаг.
- Хүүгийн орлого гэдэг нь банкны бусдад зээлдүүлсэн зээлийн хүү болон үнэт
цаасны хөрөнгө оруулалтын хүүгээс орох орлогуудыг багтаадаг.
- Хүүгийн бус орлого гэдэг нь бусад үйл ажиллагаанаас орж ирэх орлого, шимтгэл,
үйлчилгээ үзүүлсний хөлс гэх мэт орлогууд орлого.
- Ердийн бус орлого гэдэг нь банкны байгууллагуудад байнга тохиолддоггүй,
гэнэтийн үйл явдлаас орж ирэх орлого юм.
Банкны байгууллагын нийт зардлыг ерөнхийд нь:
* Хүүгийн зардал
* Хүүгийн бус зардал
* Ердийн бус орлого
- Хүүгийн зардал гэдэг нь хөрөнгийн эх үүсвэр олж бэлтгэхтэй холбогдон гарч
байгаа хадгаламж болон банк хоорондын зээлийн хүү зэрэгт төлөх мөнгөн зардал
юм.

4. - Хүүгийн бус зардал гэдэг нь банкны бусад үйл ажиллагаатай холбогдон гарч байгаа
зардлыг хэлнэ.
- Ердийн бус зардал гэдэг нь банкны үйл ажиллагаанд байнга гардаггүй, гэнэтийн,
онцгой шинжтэй зардлыг хэлдэг.
Одоо банкны явуулдаг үйл ажиллагааны талаар ойлголттой болохын тулд түүний
хялбаршуулсан балансын загварыг авч үзье.
Баланс
АКТИВ
ПАССИВ
Нөөц
Хадгаламж
Зээл
Харилцах
Хөрөнгө оруулалт
Банк хоорондын зээл
Үндсэн хөрөнгө
Өөрийн хөрөнгө
Эндээс харахад банкны балансын пассив талд хөрөнгийн эх үүсвэр болон бусдад
төлөх өр, актив талд хөрөнгийн байршил болоод бусдаас авах авлага тусгагдаж
байна.
Монгол улс банкны 2 шатлалт системд шилжиснээр арилжааны банкууд үүсэн
хөгжих бодит нөхцөл үүсэн бий болсон. Өнөөдөр улсын хэмжээнд Төв банк,
арилжааны 16 банк үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Одоо Төв банк болон
арилжааны банкны үйл ажиллагаа болон зорилгын хоорондын ялгааны талаар
товчхон харуулая.
ТӨВ БАНК
АРИЛЖААНЫ БАНК
Тодорхойлолт
Улсын хэмжээнд төрийн мөнгөний бодлогыг Бусдын
мөнгөн
хөрөнгийг
хэрэгжүүлэх эрх бүхий байгууллагыг Төв хуримтлуулан хадгалж өөрийн нэрийн
банк гэнэ.
өмнөөс зээл олгох, төлбөр тооцоо хийх
үйлчилгээ
үзүүлдэг
ашгийн
төлөө
бизнесийн байгууллагыг Арилжааны
банк гэнэ.

5. Зорилго
Төв банкны үндсэн зорилго нь төгрөгийн Арилжааны банкны гол зорилго нь
тогтвортой байдлыг хангаж, төрийн мөнгөний бусад
бизнесийн
бодлогыг хэрэгжүүлэх үндсэн дээр үндэсний нэгэн
адил
эрх ашгийг хамгаалах явдал юм.
байгууллагуудын
хувь
нийлүүлэгчдийн
хөрөнгийг аривжуулах ба ашиг олох
явдал байдаг.
Явуулдаг үйл ажиллагаа
1. Мөнгөн тэмдэгт гаргах, татан авах хүрээнд 1.
Иргэд
байгууллагын
мөнгөн
мөнгөн тэмдэгт үйлдвэрлэх, тээвэрлэх, түүний хөрөнгийг харилцах дансны үлдэгдэл
нөөцийг бий болгох, төлбөрийн хэрэгсэл мөн хэлбэрээр,
гэрээний
үндсэн
дээр
эсэхийг тогтоох, гэмтэж муудсаныг нь солих, хадгалдаг.
устгах ажлыг эрхлэн зохион байгуулна.
2. Үнэт цаас гаргаж өөрийн банкны үнэт 2.
цаасны
хүү,
хямдруулалтын
Хуулийн
хувиар гэрээний
дамжуулан банкны хүүгийн нэгдсэн бодлого төлбөр
явуулна.
этгээдтэй
үндсэн
дээр
тооцооны
байгуулсан
данс
бүх
нээж,
төрлийн
үйлчилгээг үзүүлдэг.
3. Тайлан тэнцэлдээ байгаа улсын үнэт 3. Банк нь өөрийн нөхцөл болзлын
металл, валютын нөөцийг өөрийн болон эрх дагуу,
олгосон
банкаараа
дамжуулан
хөрөнгийн
эх
үүсвэр
хадгалах, шаардлагатай байгаа аж ахуйн нэгж
гүйлгээ хийхдээ гадаад төлбөрийг түргэн байгууллагад зээл олгож, тодорхой
гүйцэтгэх чадварыг нь хангана.
хэмжээний хүүгийн орлого олдог.
4. Төв банк нь арилжааны банк байгуулах 4. Банк нь хуулийн хязгаарлалтын
зөвшөөрөл олгох, төлбөрийн чадварыг нь хүрээнд багтаан гуравдагч этгээдэд
хангуулах, зөвшөөрлийг хүчингүй болгох, төлбөрийн баталгаа гаргаж өгч болдог.
дүрэм журмын хэрэгжилтийг шалгах замаар
үйл ажиллагааг нь зохицуулж, хяналт тавина.
5.
Засгийн
газрын
дансыг
өөр
дээрээ 5. Иргэд болон байгууллагын үнэт
байршуулж төлбөр тооцоог нь хийх замаар зүйлс, алт эрдэнэс, үнэт металл зэргийг
засгийн
гүйцэтгэнэ.
газрын
зуучлагчын
үүргийг хууль тогтоомжид нийцүүлэн гэрээний
үндсэн дээр хадгалах, өөрийн ашиг
сонирхолд нийцүүлэн үед тэдгээрийг
худалдах, худалдан авах үйлчилгээг
үзүүлдэг.

6. 6. Төгрөгийн тогтвортой байдлыг хангахын 6.
Гадаад
худалдааг
шаардлагатай
тулд мөнгөний нийлүүлэлтийг зохицуулах валютаар хангах, худалдан авагчийн
зорилготойгоор арилжааны банкнаас иргэд төлбөрөө төлөхийг баталж, аккердитив
байгууллагад
хязгаарлах
олгох
онцгой
зээлийн
арга
хэмжээг нээж
хэмжээг
Нэг
замын
чек,
гадаад төлбөр тооцоо хийдэг.
талаас
хэрэгжүүлэх,
мөн
авч жуучлагчийн аккердитив нээх гэх мэт
хэрэгжүүлдэг.
7.
өгөх,
нөгөө
мөнгөний
талаас
хяналтыг 7. Үнэт цаас гаргах болон түүнийг
банкуудын худалдан авах
төлбөрийн чадварыг хангах зорилгоор өөрийн
явуулж буй мөнгөний бодлогодоо нийцүүлэн
заавал байлгах онцгой арга хэмжээг аван
хэрэгжүүлдэг.
8. Эцсийн зээлдүүлэгчийн хувьд арилжааны 8.
банкинд зээл олгоно.
Хөрөнгө
оруулалт,
санхүүгийн
чиглэлээр зөвлөмж мэдээлэл өгөх
9. Эдийн засгийн тэнцвэртэй байдлыг хангах
зорилгоор
валютын
ханшны
бодлогыг
боловсруулжхэрэгжүүлнэ.
10.
Тухайн
санхүүгийн
жилдээ
багтаан
төлөгдөх зээлийг засгийн газрын
төсвийн
алдагдлыг нөхөхөд зориулан тусгай нөхцөл
болзлын дагуу олгоно.
11. Өөр дээрээ байршуулсан харилцах дансаар
дамжуулан банк хоорондын төлбөр тооцоог
гүйцэтгэнэ.
Хуулинд заасны дагуу хориглосон үйл ажиллагаа
1.
Иргэн
хуулийн
этгээдэд
санхүүгийн 1. Ашиг олох зорилгоор банкны бус
буцалтгүй туслалцаа үзүүлэх
үйл ажиллагаа явуулах
2. Ашиг олох зорилгоор хөрөнгө худалдах,
худалдан авах
2. Харилцагчийн нууцыг задлах
3. Засгийн газар болон банкнаас бусад 3. Санхүүгийн зах зээл дээр ноёрхох
хуулийн
этгээдийн
мөнгөн
хөрөнгийг
хуримтлуулан хадгалах, төлбөр тооцоо хийх,
зээл олгох
4. Хуулийн этгээдүүдийн дүрмийн санд хувь 4. Газрын зах зээл дээр ажиллах

7. оруулах
5. Буруу ташаа сурталчилгаа хийх
Картын үйлчилгээ
1983 онд Англи улсын нефтийн бүтээгдэхүүний жижиглэн худалдааны Keyfuel
компани гар аргаар бүртэгсэн хүснэгт, болон тамгалсан цаасан картыг ашиглан
өөрийн хэрэглэгчидийг үнийн дүнгийн урамшуулалд хамруулж байсан нь өнөөдрийн
картын үйлчилгээний хөгжлийн эхлэл байжээ. Хөгжлийн явцад цаасан картын
бичмэл хэсгийг товойлгосон бичиглэлтэй болгосон нь ашиглалтын улмаас бичиг нь
арьлах асуудлыг шийдэж чадсан бөгөөд эмбос буюу товойлгосон бичигт нь
өнөөдрийг хүртэл томоохон төлбөр тооцооны картууд дээр ашиглагддаг. 1980 оны
дунд үеэс картанд туузан картын технологийг ашиглах болсоноор тооцоо бүртгэлийг
цахим болгож улмаар хүний үйл ажиллагаанаас хамаарах алдаа, дутагдалыг
арилгасан
байна.
Төлбөр тооцооны хамгийн хялбар хэрэгсэл
болсон картын үйлчилгээ нь үндсэн хоёр
төрлийн карт ашигладаг. Үүнд:
•
Туузан карт
•
Чип карт
Манай улсын хувьд бэлэн бус төлбөр тооцооны хэрэгсэл үйлчилгээнд өргөнөөр
ашиглагдах болсон өнөө цагт банк болон үйлчилгээний худалдааны салбарт ч мөн
энэхүү хөгжлийн явц сүүлийн жилүүдэд эрчимжиж байна.
Картын үйлчилгээний давуу тал

8. Картын зөв хэрэглээ
Карт
нь
нууц
дугаартай
болон
дугааргүй
байж
болно.
Картаар үйлчлэгч байгууллага дээр хэрэглэгч өөрийн картаар үйлчлүүлэх үед
үйлчлүүлэгчээс авч болно. Хэрэв таны карт нууц дугаараар хамгаалагдсан
байгаа тохиолдолд та POS-ийн өгөгдөл оруулах товчлуурт хувийн нууц дугаараа
оруулна.
1
POS-ийн карт уншигчид картны шаргал ялтсан чиптэй талыг дээшээ харуулж
шургуулах.

9. 2
Нууц
дугаараа
зөв
оруулаад
“ОК”
товчлуурыг
дар
Анхаар: Та нууц дугаараа 6 удаа буруу оруулвал карт түгжигдэнэ.
3
Худалдан авах бүтээгдэхүүнийхээ хэмжээг оруулна /үнийн дүнгээр /
Картын хэрэглээн дээр анхаарах зүйлс
Картын насжилт нь хэрэглэгчийн үйл ажиллагаанаас шууд хамаарах тул та дараах
зүйлүүд дээр анхаарна уу.
•
Картын ил гарсан ялтан процессорыг гадны гэмтэлээс сэргийлж картыг
ашиглаагүй хэвийн нөхцөлд аль болох битүү саванд хадгалах
•
Өөр төрлийн карт уншигчид уншуулахгүй байх.
•
Пластик гадаргууг хугалж гэмтээхээс сэргийлэх.
•
Ялтсан процессорт шингэн зүйл хүргэсэн бол хуурай болтол нь ашиглахгүй
байх.
•
Цахилгаанжсан зүйлээр картыг цэнэгжүүлэхээс сэргийлэх.
POS-ийн үйлчилгээний асуудлууд
Монгол дахь өнөөгийн картын үйлчилгээ болон pos-ийн системийн алдаа дутагдалыг
хэрэглэгчид ярьж байна. [1]
o Хааяа бэлэн мөнгөгүй хоцрох тохиолдол зөндөө шүү. Лав л хэдэн удаа бэлэн
мөнгөгүйгээс болж үдийн цайгүй өнжиж байснаа санаж байна. Байгууллага
болгон данстайгаас хойш карт уншидаг POS-уудаа жижиг гэлтгүй хоолны газар,
дэлгүүрүүдээр түгээвэл бэлэн мөнгөний хэрэглээ улам багасна гэж бодож байна.
o Карт мааш хэрэгтэй, хэрэглээг нь улам дэлгэрүүлэх хэрэгтэй. Банкуудын картууд
харилцан бие биенээ уншдаг болбол бүүр сайн.
o Монголд карт хэрэглэх хязгаардмал шүү дээ, нэг газарлуу орохоор л карт
уншихгүй, эсвэл тэр энэ банкны карт уншина гээд хэцүү шүү. ер нь бол тэр тал
дээрээ арай дэндүү шүү. байнга л бэлэн мөнгөтэй явахгүй бол хоолгүй өнжиж,
хүндрэл зөндөө гарна шүү. банкууд маань тэр тал дээрээ анхаарч ажилмаар
байгаа юмаа.

10. o ATM дээр хүмүүс яагаад дугаарлан шавдаг вэ гэхээр ЦАЛИН картад нь орсны
дараа бүгдийн нь БЭЛЭН мөнгө болгож аваад ГУДСАН доороо хийх гэж тэр.
1. Карт уншдаг POS-газар цөөхөн
2. Бүх банкны POS байдаггүй
3. POS байлаа ч тэр нь
- ажилладаггүй,
- ажиллуулж мэддэггүй,
- ажиллаж байгаа эсэхэд нь хэн ч санаа тавьдаггүй. Бүр нэр хүндтэй томоохон
үйлчилгээний газруудад энэ ажиглагддаг
4. Банкнаас карт хэрэглүүлж сургахын тулд бэлэн бус гүйлгээг дэмжих бодлого
маш дутагдалтай.
Үйлчилгээний
газрууд
POS-д
дургүй.
Шимтгэл
нь
өндөр
- Дэд банкны картын гүйлгээнээс илүү өндөр шимтгэл авдаг учир бусад банкаа
боож
байгаа
боловч
ирээдүйн
хэрэглэгчидээ
алдаж
байна.
5: Ийм шалтгаануудаас болоод хэрэглэгчид ч, байгууллагууд ч бэлэн бус
гүйлгээнээс
татгалзаад
байна.
ХАМГИЙН
гол
буруутан
нь
БАНК
өөрөө.
ЯАЖ өөртөө мөнгө төвлөрүүлэх вэ гээд өчнөөн ажил хийгээд байдаг хэрнээ
иймхэн
шалтгаанаар
өдөр нь КАРТ-д орсон байгууллагын цалингийн мөнгө ОРОЙ нь гэхэд бүгд
БЭЛЭН
МӨНГӨ
болоод
ГУДСАН ДООР дараатай байдаг. ХАХА
o Хамгийн эхлээд нэг дор 5 банкны 8 пос байдаг асуудлыг, аль ч АТМ дээр очоод
тохирох шимтгэлээ төлөөд мөнгө авч болдогийг шийдэх хэрэгтэй байгаа.
o Хэтэвчиндээ их мөнгө авч явах эрсдэлтэй байдаг болохоор би картын үйлчилгээг
дэмждэг шүү. Маш зөв.
o Байгууллагууд Та картаар тооцоо хийвэл бид бонус өгье гэж хэлдэг болгохгүй
бол хүмүүс мөнгөө ГУДСАН доороо хадгалсаар байх болно
o Өчигдөрхөн гадаад хүний өмнө нүүр хийх газаргүй болдог байна ш дээ. Нэг
томоохон ресторанд ороод гаднын зочноо дайлаад, төлбөрөө Голомтын картаар
хийх гэсэн манайх Голомт уншдаггүй, ХХБ уншина гэнэ. ХХБ-ий карт өгсөн
чинь болохгүй байна гэж авдаг юм даа. Ойр хавьд нь АТМ байхгүй болохоор
хүнд байдалд орж, дайлах гэсэн гадаад хүнээрээ төлүүлдэг юм даа. Банкнууд
карт уншигч машинаа томоохон үйлчилгээний газруудад өөрсдөө аваачаад
суурилуулаад өгч болдоггүй юм байх даа? Заавал тэр байгууллага хүсэлт
гаргахгүй бол суурилуулахгүй гэсэн үг үү? Үйлчилгээний байгууллага нь ч
хүнийг эвгүй байдалд оруулж байгаагаа өчүүхэн ч тоохгүй, ядаж уучлал гуйхгүй
байгаа юм. Гадаадад тийм байдалд орвол яаж бөндгөнөцгөөх бол?
Үүнээс үзэхэд:
Энэ олон банкнуудын картуудын дунд толгой нь эргэх, доор хаяж 3-4 карттай явах
шаардлагатай болоод байгаа юм байна. Сүүлдээ пин картаа хольж хутгаад, картаа
хураалгаад бас л бөөн асуудлууд гарч ирж байна. Энэ мэтчилэн асуудлууд нь
өнөөдрийн байгаа pos-нд хэрэглэгчид сэтгэл дундуур байхад хүргэж байна.
Монголын томоохон үйлчилгээний байгууллагууд дээр ХХБ, Голомт, ХААН, Анод,
Монгол Шуудан, Хадгаламж банкуудын 5-6 POS төхөөрөмж зэрэг байх жишээтэй.

11. Энэ төхөөрөмж нь утасны шугамтай залгагддаг бөгөөд өөр банкны карт орж ирэх
тоолонд утасны шугамаа солих, тухайн банкны төхөөрөмжөө хайх зэрэг нь үнэхээр
хөгжилтэй бөгөөд хөгтэй явдал юм.
Энэхүү асуудлуудыг шийдэхдээ
 IP BANK POS, IP POS төхөөрөмжийг нэвтрүүлэх
IP BANK POS гэдэг нь банкны теллерүүдийн компьютерт нэмэлт програм хангамж
суулган, тусгай карт уншигч төхөөрөмжийн тусламжтайгаар харилцагч нарын
картын бүх төрлийн гүйлгээг хийх үйлчилгээ юм. Телефон утасны шугам
шаардлагагүй бөгөөд бүх мэдээлэл өндөр хурд бүхий TCP/IP протокол бүхий
сүлжээгээр дамжин хийгдэнэ. Өөрөөр хэлбэл банкны теллер болгон карттай
холбоотой бүхий л төрлийн гүйлгээг хийх боломжтой болох юм.
IP POS гэдэг нь төлбөрийн картаар үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагын кассын
машинд нэмэлт программ суулган, шаардлагатай бол нэмэлт карт уншигч холбож уг
машиныг POS terminal буюу карт төлбөрт хүлээн авах төхөөрөмж болгон ашиглахыг
хэлж буй юм. IP POS нь ямар нэгэн бүлэг үйлчилгээний байгууллагад тохиромжтой.
Энэхүү төхөөрөмжтэй холбоотой гарч ирж буй үр дүн бол картын гүйлгээний
нэгдсэн нэг системтэй болох асуудал юм.
Дүгнэлт
Энэхүү эрдэм шинжилгээний өгүүллэгээр Монгол улсад IP POS төхөөрөмжийг
нэвтрүүлэх, өнөөгийн картын үйлчилгээний асуудлыг шинэ технологи ашиглан
чанарын өндөр түвшинд хэрэгжүүлэх боломжийг судалсан.

Өнөөгийн
картын
үйлчилгээний
тулгамдсан
асуудлуудыг
IP
POS
төхөөрөмжийг хэрэгжүүлэх замаар шийдвэрлэх боломжтой.
 Монголын хэрэглэгч нар картын үйлчилгээний нэгдсэн системтэй болгохыг
хүсч байна.
 Åð íü äýëõèé íèéòèéí õàíäëàãààð á¿õèé ë òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éë÷èëãýý íü
интернэттэй холбоотой болж байна.

12.  Монголд картын үйлчилгээ үзүүлж байгаа банк болон үйлчилж байгаа
байгууллагууд нь нэгдсэн системтэй болохыг дэмжиж хамтран ажиллаж win-win
буюу нийгэмд болон өөрсдийн үйл ажиллгаандаа ашигийг авчирах шаардлага
гарч ирж байна.
Ашигласан материал
1. http://batmunkh.blogmn.net/7559/
2. http://www.capitronbank.mn/webclient/web
3. http://www.golomtbank.com/
4. http://en.wikipedia.org/wiki/Card
5. http://en.wikipedia.org/wiki/Point_of_sale
6. http://vganzorig.blogspot.com/2007/08/e-business-research-paper.html
7. http://images.google.mn/imgres?
imgurl=http://www.tomax7.com/clients/images/pos007a.jpg&imgrefurl=http://ww
w.tomax7.com/
[1] http://biznetwork.mn/topic/show/1371/1
Зохиогчийн тухай
Будар овогтой Ваанчигсүрэнгийн Даваадорж ШУТИС-КТМС Мэдээллийн системийн менежмент IV
курс
Шижээ овогтой Батмөнхийн Анхбаясгалан ШУТИС-КТМС Мэдээллийн системийн менежмент IV
курс