Оюутнуудад зориулав

1. НББОУС7 ̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí
IAS7 Cash Flow Statements
МУИС-Завхансургууль НББ тэнхим
Багш Д.Эрдэнэсоёл

2. Дэд сэдэв
1
• НББОУС 7- Зорилго, Нэр томъёо
2
• Мөнгөн гүйлгээний тайлангийн бүтэц, түүнийг бэлтгэх
дэс дараалал
3 • Мөнгөн гүйлгээний тайланг гаргах аргууд

3. НББОУС 7- Зорилго
Мөнгөн гүйлгээний тайлангийн стандарт нь
мөнгө бө мөнгөтэй адилтгах хөрөнгийн
талаарх мэдээллээр хэрэглэгчдийг хангах
зорилготой.
Ингэснээр мэдээлэл хэрэглэгчдэд дараах
боломжийг олгоно. Үүнд:
• Мөнгөн хөрөнгө бий болгох чадварыг үнэлэх
• Мөнгөн хөрөнгийн хэрэгцээг тодорхойлох
• Мөнгөн хөрөнгийг бий болгох хугацаа, түүний
магадлалыг үнэлэх

4. НББОУС7 Нэр томъёо
• Гap дээрх мөнгө болон хугацаагүй
хадгаламж
Мөнгөн хөрөнгө (Cash)
• үнэ цэнийг нь өөрчлөх өчүүхэн бага
эрсдлийг мэдэрдэг, мөнгөний тодорхой
дүнд чөлөөтэй хувирдаг, хөрвөх чадвар
сайтай богино хугацааны хөрөнгө
оруулалт.
Мөнгөтэй адилтгах
хөрөнгө (Cash equivalents)
• мөнгө ба мөнгөтэй адилтгах
хөрөнгийн дотогш, гадагш чиглэсэн
урсгалууд
Мөнгөн гүйлгээ (Cash
flow)

5. 1.̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíг бэлтгэх эх сурвалж
̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíã áýëòãýõýä äàðààðõ ìýäýýëëèéã
àøèãëàíà.
1. Çýðýãö¿¿ëñýí áàëàíñ
2. Îðëîãûí òàéëàí
3. Íýìýëò ìýäýýëýë

6. Ýíý òàéëàí íü äàðààõ ¿нäñýí 3 õýñãýýñ á¿ðäýíý.
1. ¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý
2. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý
3. Ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý
̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíãèéí á¿òýö:

7. 1.Ýíý õýñýãò áàéãóóëëàãûí ýðõýëæ áóé ¿íäñýí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé
ìºíãºí ã¿éëãýýã õàðóóëäàã.
• Мөнгөний дотогш урсгал:
– Бэлэн мөнгөөр хийсэн борлуулалт
– худалдан авагчдаас цуглуулсан авлага
– бусад мөнгөн орлого
• Мөнгөний гадагш урсгалд:
– Ажиллагсдад олгосон цалин хөлс
– Нийгмийн даатгалын байгууллагад төлсөн мөнгө
– Түүхий эд материал худалдан авахад төлсөн мөнгө
– Ашиглалтын зардалд төлсөн мөнгө
– Түлш шатахуун, тээврийн хөлс ,сэлбэг хэрэгсэлд төлсөн мөнгө
– Бэлтгэн нийлүүлэгчдэд төлсөн бусад мөнгө
– Төлсөн орлогын татвар
– Хүүгийн зардалд төлсөн мөнгө
– бусад мөнгөн зардал
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý

8. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Ýíýõýñýãò ÁÕÕÎ, ÓÕÕÎ áîëîí ÝÁÕºðºíãèéí õóäàëäàí àâàëò,
áîðëóóëàëòààñ áèé áîëñîí ìºíãºí ã¿éëãýýã õàðóóëäàã.
• Мөнгөний дотогш урсгалд:
– Үндсэн хөрөнгө,биет бус хөрөнгө борлуулсанаас орж ирсэн
мөнгө
– Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт, урт хугацаат хөрөнгө
оруулалт борлуулсанаас орж ирсэн мөнгө
– Хүлээн авсан хүүний болон ноогдол ашгийн орлого
• Мөнгөний гадагш урсгалд:
– Үндсэн хөрөнгө, биет бус хөрөнгө худалдаж авах
– Хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө
худалдаж авах
– Урт ба богино хугацаагаар хөрөнгө оруулалт хийх

9. Ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Ýíý õýñýãò áàéãóóëëàãûí ýçýìøèãчäèéí ºìчòýé õîëáîîòîé ìºíãºí
ã¿éëãýý, çýýëä¿¿ëýãчýýñ óðò áîãèíî õóãàöààãààð ìºí㺠çýýëýõ,
çýýëèéí ¿íäñýí òºëáºðèéã òºëºõ, çýýëèéí õ¿¿ òºëñºí ¿åä áèé áîëñîí
ìºíãºí ã¿éëãýýã õàðóóëíà.
• Мөнгөний дотогш урсгалд:
– Хувьцаа гаргасан
– Банкнаас авсан зээл
– Хандиваар авсан мөнгө
• Мөнгөний гадагш урсгалд:
– Санхүүгийн түрээсийн өглөгийн төлбөр
– Зээлийн төлөлт
– Хувьцаа халааслах
– Мөнгөөр төлсөн ногдол ашиг

10. ̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíã áýëòãýõäýý äàðààõ äýñ äàðààëëûã
áàðèìòàëíà.
À. ̺íãºí õºðºíãèéí ýõíèé áîëîí ýöñèéí ¿ëäýãäëèéí çºð¿¿ãýýð
ìºíãºí õºðºíãèéí ººðчëºëòèéã òîäîðõîéëíî.
Á. ¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýã òîëîðõîéëíî.
Â. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýý
ã¿éëãýýã òîëîðõîéëíî.
Ã. Ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýý ã¿éëãýýã
òîëîðõîéëíî.
Å. Íèéò ìºíãºí ã¿éëãýýíèé ä¿íã íýìæ ãàðãàíà. Ýíý ä¿í íü ìºíãºí
õºðºíãèéí ººðчëºëòýé òîõèðч áàéõ áàéâàë ìºíãºí ã¿éëãýýíèé
òàéëàíã çºâ áàéíà ãýæ ¿çíý

11. ̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíã áýëòãýõ àðãà
̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíã áýëòãýõäýý ¿íäñýí ¿éë
àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýýã òîäîðõîéëîõ õî¸ð
àðãûã õýðýãëýäýã.
• Øóóä àðãà
• Øóóä áóñ àðãà
Øóóä àðãà íü íèéò ìºíãºí îðëîãî, íèéò ìºíãºí òºëáºðèéí
ãîë àíãèëëûã õàðóóëäàã.
Øóóä áóñ àðãà íü ìºíãºí áóñ àæèë ã¿éëãýýíèé íºëººã
áóóðóóëàõ ¿¿äíýýñ öýâýð àøèã, àëäàãäëûã
àêкðóýëü ñóóðü ðóó òîõèðóóëäàã.

12. Үíäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýýã бэлтгэх шóóä àðãà
Үíäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Борлуулалтаас орсон ìºíãºí îðëîãî…..……………………õõõ
Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èä òºëñºí ìºí㺅…..……………….(õõõ)
Àæèëëàã÷äàä òºëñºí ìºí㺅……………..……………….(õõõ)
Áóñàä ¿íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû çàðäàëä òºëñºí ìºíãº.....(õõõ)
Òºëñºí õ¿¿ ……………………………………………….…...(õõõ)
Òºëñºí îðëîãûí òàòâàð ………………………………….….(õõõ)
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýний дүн......õõõ

13. 1.Борлуулалтаас орж ирсэн мөнгөн орлогыг тодорхойлох нь:
Борлуулалтаас орсон=Борлуулалтын орлого +Авлагын бууралт
ìºíãºí îðëîãî - Авлагын өсөлт
2.Бэлтгэн нийлүүлэгчид төлсөн мөнгийг тодорхойлох нь:
Цэвэр худалдан авалт= ББӨ+БМ өсөлт-БМ бууралт
Бэлтгэн нийлүүлэгчид =Цэвэр худалдан авалт+Өглөгийн бууралт-Өглөгийн өсөлт
төлсөн мөнгөн гүйлгээ
3.Үйл ажиллагааны зардалд төлсөн мөнгийг тодорхойлох нь
Үйл ажиллагааны зардалд =Үйл ажиллагааны +УТЗ өсөлт +Ху өглөгийн бууралт
төлсөн мөнгө гүйлгээ зардал -УТЗ бууралт - Ху өглөгийн өсөлт
4.Татварын зардалд төлсөн мөнгийг тодорхойлох нь:
ОАТатварт = Татварын зардал +Татварын өглөгийн бууралт
төлсөн мөнгө - Татварын өглөгийн өсөлт
5.Хүүний зардалд төлсөн мөнгийг тодорхойлох нь:
Хүүний зардалд =Хүүний зардал + Хүүний өглөгийн бууралт
төлсөн мөнгө - Хүүний өглөгийн өсөлт

14. Үíäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýýã
бэлтгэх шóóä бус àðãà
Үíäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:)
Õ¿¿ òàòâàðûí ºìíºõ àøèã…………………...................õõ
Íýìýõ (Хасах )
Ýëýãäýл, хорогдлын зардал................................................õõ
Эргэлтийн бус хөрөнгө борлуулсаны гарз (олз).............хх (хх)
Àâëàãûí бууралт (өсөлт).................................................õõ (хх)
Áàðàà ìàòåðèàëûí áóóðàëò(өсөлт)................................õõ (хх)
Урьдчилж гарсан зардлын бууралт (өсөлт).....................õõ (хх)
Богино хугацаат өглөгийн өсөлт (бууралт)......................хх(хх)
Урьдчилж орсон орлогын өсөлт(бууралт)........................хх(хх)
Òºëñºí õ¿¿..............................................................................(õõ)
Òºëñºí îðëîãûí òàòâàð.......................................................(õõ)
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýэний дүн õõõ

15. Æèøýý íü: Äàðààõ ìýäýýëëèéí àøèãëàí ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíã áýëòãýå .
“Äаян” Êîìïàíèéí 2016 îíû ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
Áîðëóóëàëò
Áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã
Íèéò àøèã
¯éë àæèëëàãààíû çàðäàë
Ýëýãäýë
Áóñàä
Öýâýð àøèã
2,000,000
(1,125,000)
875,000
(165,000)
(460,000)
250,000
“Äаян” Êîìïàíè Îðëîãûí òàéëàí 2016.12.31 òºãðºã

16. “Ä” Êîìïàíè Çýðýãö¿¿ëñýí áàëàíñ 2016.12.31
¯ç¿¿ëýëò 2016îí 2015 îí ºñºëò (áóóðàëò)
Õºðºíãº:
̺íãº
Àâëàãà
Áàðàà ìàòåðèàë
Óðüäчèëæ òºëñºí çàðäàë
Ãàçàð
Áàðèëãà
Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë
Íèéò õºðºíãº
ªð òºëáºð:
ªãëºã
Õóðèìòëàãäñàí ºð òºëáºð
Áîíäûí ºãëºã(2008îíä äóóñãàâàð áîëîõ )
Ýíãèéí õóâüöàà
Õóðèìòëàãäñàí àøèã
Íèéò ºð òºëáºð
445,000
540,000
615,000
20,000
500,000
2,500,000
( 515,000)
4,105,000
215,000
80,000
500,000
2,750,000
560,000
4,105,000
95,000
290,000
440,000
25,000
350,000
2,000,000
(350,000)
2,850,000
245,000
0
0
2,250,000
355,000
2,850,000
350,000
250,000
175,000
(5,000)
150,000
500,000
(165,000)
(30,000)
80,000
500,000
500,000
205,000

17. Íýìýëò ìýäýýëýë:
À. 150,000 òºãðºãººð ãàçàð õóäàëäàí àâñàí
Á. Øèíý áàðèëãà áàðèõàä çîðèóëæ 500,000 òºãðºãèéí áîíä
ãàðãàñàí
Â. 45,000 òºãðºãèéí íîãäîë àøãèéã òºëñºí
Ã. Ýíãèéí õóâüöààã 500,000òºãðºãººð õóäàëäñàí
ÿéöýòãýõ àæèë:
1.Øóóä àðãààð ìºíãºí ãé¿ëãýýíèé òàéëàí áýëòãý
2.Øóóä áóñ àðãààð ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí áýëòãý.

18. Áîäîëò: Үндсэн үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээг бэлтгэх шууд арга
1.¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Борлуулалтаас орсон ìºíãºí îðëîãî
Áýëòãýí íèéë¿¿ëýãчèä òºëñºí ìºíãº
¯éë àæèëëàãààíû çàðäàëä òºëñºí ìºíãº
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýний дүн
Ä¿í
1,750,000
(1,330,000)
(375,000)
45,000
Òîîöîîëîë:
1.Борлуулалтаас орж ирсэн мөнгөн орлогыг тодорхойлох нь:
Борлуулалтаас орсон= 2,000,000 – 250,000=1,750,000
ìºíãºí îðëîãî
2.Бэлтгэн нийлүүлэгчид төлсөн мөнгийг тодорхойлох нь:
Цэвэр худалдан авалт= 1,125,000+175,000=1,300,000
Бэлтгэн нийлүүлэгчид = 1,300,000+30,000=1,330,000
төлсөн мөнгөн гүйлгээ
3.Үйл ажиллагааны зардалд төлсөн мөнгийг тодорхойлох нь:
Үйл ажиллагааны зардалд =460,000 -5,000-80,000=375,000
төлсөн мөнгө гүйлгээ

19. 1.¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Öýâýð àøèã
Òîõèðóóëãà:
Ýëýãäëèéí çàðäàë
Àâëàãàын өсөлт
Áараа материалын өсөлт
Урьдчилж гарсан зардлын бууралт
Áогино хугацаат өглөгийн өсөлт (80,000-30,000)
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýíèé ä¿í
250,000
165,000
(250,000)
(175,000)
5,000
50,000
45,000
Áîäîëò: Үндсэн үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээг бэлтгэх шууд бус арга

20. 1. Áîäîëò: ̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí øóóä àðãààð
1.¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Борлуулалтаас орсон ìºíãºí îðëîãî (2,000,000-250,000)
Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èä òºëñºí ìºí㺠(1,125,000+175,000+30,000)
¯éë àæèëëàãààíû çàðäàëä òºëñºí ìºí㺠(460,000-5,000-80,000)
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýний дүн
2. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
¯íäñýí õºðºí㺠õóäàëäàí àâñàí
¯íäñýí õºðºíгº õóäàëäñàíààñ îðæ èðñýí ìºíãº
Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýний дүн
3.Ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Ýíãèéí õóâüöàà õóäàëäñàíààñ îðæ иðñýí ìºíãº
Áýëýí ìºí㺺ð îëãîñîí íîãäîë àøèã
Ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýний дүн
̺í㺠ò¿¿íòýé àäèëòãàõ õºðºíãèéí öýâýð ºñºëò
̺í㺠ò¿¿íòýé àäèëòãàõ õºðºíãèéí ýõíèé ¿ëäýãäýë
̺í㺠ò¿¿íòýé àäèëòãàõ õºðºíãèéí ýöñèéí ¿ëäýãäýë
Ä¿í
1,750,000
(1,330,000)
(375,000)
45,000
(150,000)
0
(150,000)
500,000
(45,000)
455,000
350,000
95,000
445,000

21. 2.Áîäîëò: ̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí øóóä áóñ àðãà
1.¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Öýâýð àøèã
Òîõèðóóëãà:
Ýëýãäëèéí çàðäàë
Àâëàãàын өсөлт
Áараа материалын өсөлт
Урьдчилж гарс ан зардлын бууралт
Áогино хугацаат өглөгийн өсөлт
Óрьдчилж орсон орлогын бууралт
¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýíèé ä¿í
2.Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
¯íäñýí õºðºí㺠õóäàëäàí àâñàí
¯íäñýí õºðºãíº õóäàëäñàíààñ îðæ èðñýí ìºíãº
Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýний дүн
3.Ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý:
Ýíãèéí õóâüöàà õóäàëäñàíààñ îðæ èðñýí ìºíãº
Áýëýí ìºí㺺ð îëãîñîí íîãäîë àøèã
Ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë àæèëëàãààíû öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýний дүн
̺í㺠ò¿¿íòýé àäèëòãàõ õºðºíãèéí öýâýð ºñºëò
̺í㺠ò¿¿íòýé àäèëòãàõ õºðºíãèéí ýõíèé ¿ëäýãäýë
̺í㺠ò¿¿íòýé àäèëòãàõ õºðºíãèéí ýöñèéí ¿ëäýãäýë
250,000
165,000
(250,000)
(175,000)
5000
80000
(30,000)
45,000
(150,000)
0
(150,000)
500,000
(45,000)
455,000
350,000
95,000
445,000