Εισήγηση στην Ημερίδα «Εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή: μια επείγουσα εκπαίδευση» που διοργανώθηκε την Τετάρτη 10 Μαρτίου 2021 από τους Υπευθύνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΔΠΕ και ΔΔΕ Αττικής.

1. Ενδυναμώνοντας τον ρόλο των σχολείων
στην εκπαίδευση απέναντι στην κλιματική αλλαγή
Μαρία Δασκολιά
Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Παιδαγωγικό Τμήμα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Φιλοσοφική Σχολή
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
«Εκπαίδευση για την Κλιματική Αλλαγή: μια επείγουσα εκπαίδευση»
Διαδικτυακή Επιμορφωτική Ημερίδα, 10-3-2021
Εργαστήριο
Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης

2. 1. Η Εκπαίδευση = σημαντική παράμετρος στη Δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή

3. Η εκπαίδευση: άξονας-κλειδί για την
επίτευξη των στόχων της αειφόρου
ανάπτυξης και την υλοποίηση της
παγκόσμιας συμφωνίας για την κλίμα
Το σχολείο: βασικός μοχλός για την
προώθηση και υλοποίηση της
εκπαίδευσης για την κλιματική αλλαγή
Εκπαίδευση = επείγουσα προτεραιότητα
Διεθνής συναίνεση και συνεργασία για την
εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή
(1992 – σήμερα)

4. Κλιματική αλλαγή: πρόκληση και κρίση αειφορίας
2. Σύνδεση της Εκπαίδευσης για την Κλιματική Αλλαγή με την Εκπαίδευση για την
Αειφόρο Ανάπτυξη
απαιτούνται αλλαγές στον τρόπο ζωής
μας αλλά και στον τρόπο που
σκεφτόμαστε και δρούμε
χρειάζεται να ενδυναμωθεί η ικανότητα
για δράση με νέες γνώσεις, δεξιότητες,
αξίες, στάσεις
μέσα από ολιστικές προσεγγίσεις
εκπαίδευσης και μάθησης
θεματικά
Σε επίπεδο στόχων και προσεγγίσεων

5. 3. Παρά τη διεθνή συναίνεση και προσπάθεια, η πρόοδος που έχει μέχρι σήμερα
επιτευχθεί δεν είναι ικανοποιητική
Τα περισσότερα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα δεν
έχουν ανταποκριθεί αναλόγως
Η ΕΚΑ δεν έχει ενταχθεί στα σχολεία στο βαθμό και με
τους τρόπους που προτείνεται από τη διεθνή κοινότητα
Η υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων παραμένει σε
προαιρετική βάση και περιορισμένη
… σε επίπεδο θεσμικής ανταπόκρισης και ενσωμάτωσης
UNESCO (2019). Country
Progress on Climate Change
Education. Paris: UNESCO.
Hargis, K. & McKenzie, M.
(2020). Responding to
Climate Change Education.
SEPN, Canada.

6. 3. Η πρόοδος που έχει μέχρι σήμερα επιτευχθεί δεν είναι ικανοποιητική
Δυσκολίες και επιφυλάξεις εκπαιδευτικών να εμπλακούν
διδακτικά με το ζήτημα της «κλιματικής αλλαγής» (π.χ.
Monroe, Oxarart & Plate 2013; Plutzer et al., 2016).
Ανεπαρκής βασική εκπαίδευση, επιμόρφωση και
υποστήριξη των εκπαιδευτικών
Έμφαση σε γνωστικούς στόχους και μεθόδους και λιγότερο
σε προσεγγίσεις που ενδυναμώνουν τους μαθητές για
δράση
… σε επίπεδο διδακτικής ετοιμότητας και εμπλοκής των
εκπαιδευτικών
UNESCO (2019). Country
Progress on Climate Change
Education. Paris: UNESCO.
Hargis, K. & McKenzie, M.
(2020). Responding to
Climate Change Education.
SEPN, Canada.

7. 3. Η πρόοδος που έχει μέχρι σήμερα επιτευχθεί δεν είναι ικανοποιητική
χαμηλό το επίπεδο αποδοχής και κατανόησης του
πολύπλοκου ‘ζητήματος’ της κλιματικής αλλαγής
συνεχιζόμενες παρανοήσεις σε σχέση κυρίως με τις αιτίες
της κλιματικής αλλαγής
δυσκολία «εμπλοκής» με το πρόβλημα, κριτικής γνώσης του
«τι μπορώ να κάνω» και δέσμευσης για δράση
… σε επίπεδο μαθησιακών αποτελεσμάτων
UNESCO (2019). Country
Progress on Climate Change
Education. Paris: UNESCO.
Hargis, K. & McKenzie, M.
(2020). Responding to
Climate Change Education.
SEPN, Canada.

8. Εκπαίδευση για την Κλιματική Αλλαγή : «πρόκληση»
σε σχέση με:
την «ιδιαιτερότητα» του ζητήματος της κλιματικής
αλλαγής
πώς κατανοούμε την κλιματική αλλαγή
πώς θα πρέπει να «διδάσκουμε» για την κλιματική
αλλαγή
πώς θα πρέπει να ενσωματώσουμε την εκπαίδευση
για την κλιματική αλλαγή στο σχολείο
πώς μπορούμε να ενδυναμώσουμε το σχολείο να
αναλάβει έναν τέτοιο ρόλο
… θεσμική, γνωστική, διδακτική, μαθησιακή πρόκληση

9. Πώς μπορούν να ενδυναμωθούν τα σχολεία
να αναπτύξουν έναν ενεργό και με νόημα ρόλο
στην Εκπαίδευση για την Κλιματική Αλλαγή;
ΕΡΩΤΗΜΑ :
Ενδυνάμωση
απ’ έξω
Ενδυνάμωση
από μέσα
το σχολείο ως
θεσμικός φορέας
εκπαίδευσης
το σχολείο
ως οργανισμός μάθησης

10. Ενδυνάμωση
απ’ έξω
Ενδυνάμωση
από μέσα
Ενισχύοντας τον «θεσμικό» ρόλο των σχολείων στην ΕΚΑ
Εθνική Στρατηγική για την Εκπαίδευση για την Κλιματική Αλλαγή
«Κλιματική Αλλαγή» και «Αειφορία»: στους κεντρικούς άξονες της εθνικής
εκπαιδευτικής πολιτικής (πέρα από: «κοινωνία της γνώσης» και «ψηφιακή
εποχή»)
Αξιοποίηση της εκπαιδευτικής έρευνας και εμπειρίας στην ανάδειξη καλών
και αποτελεσματικών προσεγγίσεων και πρακτικών
Οικοδόμηση πάνω στους ισχύοντες θεσμούς, υποστηρικτικές δομές και
πρακτικές, όπως η ΠΕ, η ΕΑΑ και το αειφόρο σχολείο
Ρητή πολιτική βούληση, πλαίσιο εκπαιδευτικής πολιτικής και καλά
επεξεργασμένο σχέδιο υλοποίησης

11. Ενδυνάμωση
απ’ έξω
Ενδυνάμωση
από μέσα
Ενισχύοντας τον «θεσμικό» ρόλο των σχολείων στην ΕΚΑ
Ενσωμάτωση της «κλιματικής αλλαγής» ως σύγχρονη πρόκληση αειφορίας
στα περιεχόμενα των προγραμμάτων σπουδών όλων των βαθμίδων
Εμπλουτισμός των σχολικών βιβλίων όλων των μαθημάτων και τάξεων με
έννοιες, διαστάσεις και ζητήματα κλιματικής αλλαγής ΚΑΙ επικαιροποιημένο
εκπαιδευτικό υλικό για άμεση χρήση από τους εκπαιδευτικούς.
Έμφαση στην ανάδειξη όλων των πτυχών της κλιματικής αλλαγής μέσα από
όλες τις θεματικές εκπαιδευτικών δράσεων και προγραμμάτων ΠΕ/ΕΑΑ
και άλλων σχολικών δραστηριοτήτων (Δ/νσεις Εκπαίδευσης και ΚΠΕ).
Ενθάρρυνση, επιβράβευση και χρηματοδότηση σχολείων που προωθούν
‘κλιματικά φιλικές’ / αειφορικές πρακτικές και αλλαγές σε υποδομές,
λειτουργίες και διαδικασίες τους
Επιμόρφωση στελεχών της εκπαίδευσης, διευθυντών και εκπαιδευτικών σε
σχέση με όλα τα παραπάνω, με έμφαση την υιοθέτηση ολιστικών
εκπαιδευτικών προσεγγίσεων
Προώθηση ενός πλαισίου αλλαγών και υποστήριξης των σχολείων

12. Ενδυνάμωση
απ’ έξω
Ενδυνάμωση
από μέσα
ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ
ΤΟ ΚΛΙΜΑ
ΣΤΟ
ΣΧΟΛΕΙΟ
Διδασκαλία
και μάθηση
Συνεργασία
με την
κοινότητα
Υποδομές
και
λειτουργίες
Διοίκηση
Επίπεδα συμμετοχής του Σχολείου στη Δράση για το Κλίμα
μέσα από μια ολιστική προσέγγιση του ρόλου του
(‘whole-school approach ‘- UNESCO, 2016)
το σχολείο μαθαίνει για το κλίμα
(και την αειφορία)
μέσα από την ενεργό εμπλοκή του
σε ένα σύνολο δράσεων για το
κλίμα (και την αειφορία)
σε διαφορετικά επίπεδα
λειτουργίας του
Προωθώντας μια ολιστική προσέγγιση για τη Δράση του Σχολείου
απέναντι στην κλιματική αλλαγή
Ενδυναμώνοντας τον ρόλο των σχολείων στην ΕΚΑ ως οργανισμών μάθησης
Η ΙΔΕΑ:

13. Ενδυνάμωση
απ’ έξω
Ενδυνάμωση
από μέσα
Ενδυναμώνοντας τον ρόλο των σχολείων στην ΕΚΑ ως οργανισμών μάθησης
Κάθε σχολείο επεξεργάζεται και υλοποιεί το δικό του Σχέδιο Δράσης (Action
Plan) για το κλίμα και την αειφορία, μέσα από συμμετοχικές ερευνητικές
διαδικασίες
Θέτει συγκεκριμένους στόχους και προτεραιότητες σε καθένα από τα
επίπεδα λειτουργίας του σχολείου ως οργανισμού
Σχεδιάζει και υλοποιεί καινοτόμες δράσεις που στηρίζονται, αξιοποιούν και
αναπτύσσουν τους δικούς του ‘πόρους’, επιδιώκοντας
τη σύνδεση με τον τόπο και την ανάδειξη των τοπικών ζητημάτων
συνέργιες με την κοινότητα (από και προς)
τη συνεργασία με άλλα σχολεία, φορείς, οργανισμούς για ανταλλαγή,
υποστήριξη, επαγγελματική ανάπτυξη
Προωθώντας μια ολιστική προσέγγιση για τη Δράση του Σχολείου
απέναντι στην κλιματική αλλαγή
ΣΤΟΧΟΣ
Εμπλέκεται όλο το σχολείο: εκπαιδευτική κοινότητα (μαθητές –
εκπαιδευτικοί – διοίκηση) και το σχολείο ως οργανισμός, σε όλες τις
λειτουργίες του, τις οποίες διασυνδέει.

14. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας !
Μαρία Δασκολιά
mdaskol@eds.uoa.gr
«Εκπαίδευση για την Κλιματική Αλλαγή: μια επείγουσα εκπαίδευση»
Διαδικτυακή Επιμορφωτική Ημερίδα, 10-3-2021