PENGGAL 1

1. TEMA 1: PENDUDUK
TAJUK/TOPIK HURAIAN
Konsep penduduk
1.1.1 Konseppenduduksebagai
sumber
(a) Menyatakan konsep penduduk sebagai sumber manusia yang diukur dalam aspek :
 Kuantiti:
- Bilangan / jumlah Penduduk
- Saiz penduduk
- Taburan Padat / sederhana / jarang
Yang mendiami sesebuah kawasan, daerah atau negara pada tempoh masa tertentu
- Struktur umur: - muda (tidak produktif,tanggungan), dewasa (produktif )
tua (tanggungan, tidak produktif)
- Jantina : lelaki ( sektor ekonomi primer, kekuatantenaga fizikal manusia - negara sedang
membangun) ; perempuan ( kurang guna tenaga fizikal, sektor pembuatan dan perkhidmatan -
negara maju)
 Kualiti :
- Taraf pendidikan : kadar celik huruf, pemdidikan pra sekolah, rendah, menengah, pendidikan
tinggi- kolej,maktab dan universiti awam danswasta.
- Kemahiran: mudah menerima kemahiran dan inovasi,berkemahiran tinggi
- Kesihatan: sihat dan cergas fizikal dan mental.
- Sikap:berdisiplin,sikap positif, bermotivasi, mudah menerima pembaharuan, inovasi, dan
mempunyai nilai murni yang tinggi
1.1.2 Konsep penduduk sebagai
agen perubahan
(b) Menjelaskan peranan manusia sebagai agen perubahan melalui aktiviti sosioekonomi:
 Perubahan ekonomi:
- Tenaga kerja yang menukar sektor ekonomi tradisional kepada sektor ekonomi moden (perindustrian
dan perkhidmatan)
- Tenaga kerja dan pengguna dalam pelbagai sektor ekonomi
- Mengembangkan jumlah permintaan dan penawaran barangan
 Perubahan sosial :
- Mewujud dan mengembangkan infrastruktur asas,infrastruktur sosial.
- Mempengaruhi revolusi teknologi perhubungan dan telekomunikasi.
 Perubahan landskap fizikal dan empat Sistem Fizikal:Manusia melalui pelbagai kegiatan
ekonomi telah menyebabkan perubahan terhadap sistem fizikal :

2. i) Geomorfologi :Hakisan permukaan cerun meningkat, struktur tanah cerun longgar, kegagalan
cerun, gerakan jisim, tanah berasid, kurang subur.
ii) Atmosfera:Pencemaran udara,jerebu, ketidakseimbangan gas di atmosfera, hujan asid, pemanasan
mikro, pulau haba, kemarau, El-Nino, La- Nina.
iii) Hidrologi :-Kawasan tadahan hujan musnah,resapan air tanih kurang, isipadu akuifer kurang, mata
air sungai terjejas, isipadu badan air terjejas.
iv) Ekologi:-Kepupusan dan kemusnahan biodiversiti flora dan fauna hutan, kepupusan pelbagai
spesies pokok hutan, herba,binatang liar, serangga dan unggas hutan. Ekosistem hutan terjejas
dan terganggu.
 Perubahan landskap budaya:
- Petempatan : Topografi fizikal berubah: hutan, tanah tinggi, lombong dan paya ditebus guna.
Kewujudan dan perkembangan kawasan petempatan manusia, seperti taman perumahan
- Guna tanah : Ekploitasi hutan, tanah tinggi, dan tasik untuk kawasan pertanian, perumahan, lebuh
raya, pelancongan, padang golf, hotel, taman tema air taman ,reakreasipelombongan , akuakultur
dan lain- lain.
- Pengangkutan: Tebus guna lanskap fizikal untuk, pembinaan lebuh raya,lapangan terbang,
pelabuhan, lebuh raya.
- Perbandaran : -Pembinaan dan perkembangan bandar, peluasan sempadan, kemudahan asas dan
sosial, kasawan perindustrian, pejabat, gedung perniagaan dan lain-lain.
Taburan penduduk Mentakrifkonsep taburan penduduk :
Taburan penduduk bermaksud sebaran/corak agihan penduduk di atas muka bumi yang tidak sekata: jarang,
sederhana dan padat penduduk
(a) Mengenal pasti pola taburan dan kepadatan penduduk mengikut wilayah dunia dan negara Malaysia
:
i) Taburan mengikut wilayah dunia dipengaruhi oleh:
- Mengikut benua
- Mengikut Garis lintang
- Mengikut kebenuaan dan kepulauan
- Mengikut ketinggian tempat

3. ii) Pola taburan penduduk dunia
- Padat : Kawasan perindustrian, kawasan pertanian, bandar utama dunia
- Sederhana padat : Hutan sejuk sederhana,hutan taiga, hutan pokok tirus, padang rumput hawa
sederhana,kawasan Mediterranean
Jarang : Kawasan kutub, tundra, gurun panas,hutan hujan khatulistiwa dan tropika, lembangan
Amazon, lembangan Congo, pedalaman Asia Tenggara.
iii) Pola taburan penduduk Malaysia
 Penduduk Padat:
- PantaiBarat Semenanjung, tanah rata, subur dan sesuaiuntuk kegiatan ekonomi pertanian,
perlombongan, perindustrian, perkhidmatan.
- Bandar-bandar besar dan utama yang ramai penduduk, seperti Kuala Lumpur, Ipoh, Georgetown.
 Penduduk Sederhana Padat :
- Kawasan penanaman getah dan kelapa sawit, tanah-tanah rancangan pembangunan wilayah
- Kawasan pesisir pantai
- Bandar kecil dan sederhana
 Penduduk Jarang:
- Kawasan pedalaman yang berbukit dan bergunung- ganang
- Kawasan hutan tebal
- Kawasan paya
(b) Menerangkan faktor yang mempengaruhi ketakseimbangan taburan penduduk wilayah dunia dan negara
Malaysia (penekanan kepada data taburan penduduk Malaysia).
i) Faktor ketakseimbangan taburan penduduk wilayah dunia:
- Demografi
- Pembandaran
- Pengangkutan
- Jenis kegiatan ekonomi
- Dasar kerajaan
- Sejarah awal
ii) Faktor ketakseimbangan taburan penduduk Malaysia:
- Bentuk muka bumi

4. - Kegiatan ekonomi
- Kemudahan social
- Dasar Kerajaan(Governan)
1.2.2 Kemahiran amali c) Mengira kepadatan penduduk mengikut wilayah dunia, Asia Tenggara dan negeri-negeri di Malaysia:
Formula : Jumlah Penduduk (orang) Luas Kawasan (km persegi)
d) Melukis, melabel, dan mempersembahkan data taburan penduduk dalam bentuk jadual, gambarajah, dan
peta tematik.
i) Peta koroplet / loret
ii)Peta titik
e) Mentafsir peta dan menganalisis data taburan penduduk dari segi sebab dan kesan perbezaan taburan terhadap
pembangunan sosioekonomi ruangan.
i) Kesan akibat ketidakseimbangan taburan penduduk terhadap sosioekonomi ruangan di Malaysia:
- Ketidakseimbangan kemajuan kawasan
- Ketidakseimbangan pendapatan perkapita dan Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK)
- Ketidakseimbangan saiz dan kuasa beli pasaran antara kawasan
- Ketidakseimbangan darjah ketersampaian pengangkutan dan telekomunikasi
- Ketidakseimbangan kualiti hidup
ii) Kesan akibat ketidakseimbangan taburan penduduk terhadap sumber alam (alam sekitar fizikal) di
Malaysia:
 Kesan Negatif
- Tekanan terhadap sumber alam,-contoh: tanah
- Kepupusan dan kemerosotan sumber alam
- Pencemaran sumber alam
- Kerosakan sumber alam
- Pembaziran sumber alam
 Kesan Positif

5. - Pembangunan sumber alam meningkat
- Mengurangkan tekanan terhadap sumber alam dan meningkatkan produktiviti
1.3 Pertumbuhan penduduk
1.3.1 Pertumbuhan
penduduk dunia
Maksud Pertumbuhan penduduk ialah proses perubahan penduduk iaitu peratus perubahan penduduk tahunan
sesebuah negara berdasarkan kadar kelahiran, kadar kematian dan migrasi.
(a) Membandingkan trend pertumbuhan penduduk mengikut wilayah dunia dan negara Malaysia:
 Arah aliran pertumbuhan:
- Arah aliran peningkatan atau penurunan secara mendadak/pesat
- Arah aliran peningkatan atau penurunan secara gradual/ perlahan-lahan
- Arah aliran stabil / tidak berubah
 Kadar dan arah aliran penduduk dunia
- Arah aliran penduduk dunia meningkat secara mendadak selepas Perang Dunia Kedua hingga kini.
- Kadar aliran pertumbuhan penduduk dunia tidak sama.Eropah pertumbuhangradual/
perlahan.
- Benua Amerika Selatan, Oceania,Benua Afrika dan Benua Asia meningkat secara mendadak.
 Arah aliran pertumbuhan penduduk Malaysia:
i) Kadar dan arah aliran penduduk Malaysia
- Tidak stabil, turun naik kecil
- (dari tahun 1950-an hingga 1990-an) Penurunan secara perlahan (mulai 1990-an hingga
kini)
ii) Pertambahan dan perubahan penduduk
- Perubahan atau perbezaan relatif jumlah penduduk tahun semasa dengan tahun sebelumnya.
iii) Kadar pertumbuhan tahunan Formula kiraan :
 Kadar pertumbuhan penduduk:
Kadar kelahiran - Kadar kematian + Kadarmigrasi bersih
 Kadar pertumbuhan penduduk semulajadi:
Kadar kelahiran - Kadar kematian

6. (b) Menghitungkan kadar pertumbuhan tahunan penduduk wilayah dunia dan negara Malaysia dengan
formula berikut :
r = 1/n Log e (Pn / Po ) X 10
r = Kadar pertumbuhan
n = Bilangan tahun
Pn = Penduduk tahun semasa
Po = Penduduk tahun asas
(c) Mengganggarkan dan meramalkan penduduk sesebuah kawasan
(d) Menghuraikan bagaimana proses pertumbuhan penduduk berlaku, iaitu :
i) Pertumbuhan semulajadi / Kadar Pertumbuhan semulajadi
(Jumlah / Kadar Kelahiran - Jumlah / Kadar Kematian)
ii) Jumlah / Kadar Pertumbuhan penduduk
( Kadar/jumlah kelahiran - Kadar/ jumlah kematian + Kadar/ Jumlah Migrasi bersih)
1.3.2 Faktor pertumbuhan penduduk (e) Menilaikan faktor yang mempengaruhi pertumbuhan penduduk :
i) Kadar kelahiran dan Kadar Kematian
 Sosial
- Perkembangan dan kemajuan tahap kesihatan penduduk, makanan seimbang,rawatan , ibu
mengandung, bersalin di hospital, rawatan pakar,rawatan susulan bayi, peralatan moden, ubatan moden
dan program imunisasi dan kawalan penyakit berjangkit.
- Keberkesan amalan perancangkeluarga
- Perkahwinan di usia muda, kesuburan tinggi
- Agama Islam menggalakkan umatnya mempunyai anak ramai / ramai umat dan mengharamkan
pengguguran haram.
 Ekonomi
- Perkembangan dan kemajuan ekonomi
- Peluang pekerjaan yang mudah, banyak dan meluas
- Pendapatan perkapita meningkat

7. - Kuasa beli meningkat
 Migrasi
- Migrasi daripada negara jiran Thailand, Indonesia, Filipina dan Vietnam secara sah atau haram
meningkatkan jumlah penduduk.
 Dasar kerajaan
- Dasar 70 juta penduduk
- Insentif rebet cukai pendapatan, cuti bersalin, rawatan ibu mengandung dan bersalin percuma
 Kestabilan politik
- Negara aman,tenteram dan makmur akan meningkatkankadar lahir dan pertumbuhan penduduk
1.3.3 Kemahiran amali f) Mengira, melukis, dan mempersembahkan data perubahan dan pertumbuhan penduduk dalam bentuk
jadual dan gambarajah :
 Graf Garis:
i) Kadar kelahiran
ii) Kadar kematian
iii) Kadar migrasi bersih
iv) Kadar pertumbuhan penduduk
(g) Mentafsir data dalam jadual dan gambarajah berkenaan :
 Menerangkan :
- Ciri
- Pola
- Trend
1.3.4 Kesan Pertumbuhan Penduduk (h) Mengenal pasti kesan positifdan kesan negatifpertumbuhan penduduk Malaysia terhadap :
Kesan Positif:
i) Ciri demografi
- Kadar Kelahiran masih tinggi,
- golongan muda yang ramai,
- golongan muda lebih ramai daripada golongan dewasa.
ii) Status sosioekonomi
- Nisbah tanggungan golongan dewasa menanggung golongan tua adalah kecil.

8. - Golongan muda yang ramai, pelapis dan aset tenaga kerja pada masa hadapan.
- Mempercepatkan pembangunan sumber alam
- Meluaskan saiz pasaran domestik (barangan keperluan golongan muda dan dewasa).
- Menjamin tenaga kerja anggota keselamatan dalam negara (polis) dan tenaga kerja menjaga
kedaulatan negara (tentera)
Kesan Negatif:
i) Ciri demografi
- Kadar kelahiran tinggi
- golongan muda yang tidak produktif adalah tinggi berbanding dengan golongan dewasa yang
produktif.
ii) Status sosioekonomi
- Nisbah tanggungan golongan dewasa menanggung golongan muda yang tidak produktif adalah
tinggi
- Pembangunan sumber terjejas kerana kekurangan tenaga profesional dewasa
- Mengurangkan saiz pasaran domestik barangan keperluan golongan dewasa kerana jumlah golongan
dewasa yangs sedikit
(i) Membandingkan kesan pertumbuhan penduduk terhadap ciri demografi dan status sosioekonomi
antara negara maju dengan negara sedang membangun :
Negara Maju :
i) Ciri demografi :
- Kadar kelahiran dan kadar kematian sangat rendah.
- Golongan dewasa lebih ramai daripada golongan muda
- Nisbah tanggungan orang dewasa kepada orang muda adalah rendah
- nisbah tanggungan golongan dewasa terhadap orang tua adalah tinggi
- kadar kematian sangatrendah
ii) Ciri sosioekonomi:
- Golongan dewasa yang ramai-Asettenaga kerja pelbagai sektor ekonomi
- Golongan dewasa/produktif ramai dapat membangunkan sumber alam
- Saiz pasaran domestik keperluan dewasa tinggi, kuasa beli tinggi
- Menguatkan pertahanan sesebuahnegara

9. Negara Sedang Membangun.:
i) Ciri Demografi
- Kadar kelahiran dan kadar kematian tinggi.
- Golongan muda lebih ramai daripada golongan dewasa dan tua.
- Nisbah tanggungan orang dewasa terhadap orang muda adalah tinggi dan nisbah tanggungan
golongan dewasa terhadap orang tua adalah rendah - kadar kematian tinggi
ii) ciri sosioekonomi :
- Penggunaan semasa -kekurangan golongan dewasa yang produktif sebagai tenaga kerja pelbagai
sektor ekonomi dan anggota keselamatan polis dan tentera.
- namun pada masa hadapan, apabila golongan muda membesar, aset pelapis tenaga kerja
- Aset membangunkan sumber alam
- Memperluaskan saiz pasaran domestik, barangan keperluan golongan muda dan dewasa.
- Menguatkan pertahanan sesebuah negara,polis, tentera, RELA.
(j) Menjelaskan proses penuaan penduduk dan kesannya terhadap :
 Konsep proses penuaan :
- Proses peningkatan jangka hayat penduduk yang berusia 65 tahun ke atas.
 Kesan proses penuaan terhadap :
i) Ciri demografi
- Kadar kematian yang rendah
- Jangka hayat penduduk tinggi lebih 65 tahun
- Jantina wanita lebih ramai berbanding lelaki
- Nisbah tanggungan: golongan dewasa dan kerajaan menanggung golongan tua yang ramai.
ii) Status sosioekonomi
- tidak produktif dari segi ekonomi, tidak menyumbang kepada ekonomi
- peningkatan kos perbelanjaan dan pengurusan sokongan warga emas
- Peningkatan bajet kerajaan membayar pencen, KWSP,perkhidmatan kesihatan.
- Kemerosotan nilai murni masyarat-hantar ibu bapa ke rumah kebajikan dan mengabaikan
tanggung-jawab.
1.3.5 Kemahiran amali k) Mentafsir ciri demografi dan sosioekonomi bagi ketiga-tiga bentuk piramid penduduk
 Melukis pelbagai bentuk rajah piramid penduduk.
1.Piramid progresif :

10. i) Ciri demografi :
- Kadar kelahiran tinggi, golongan muda ramai, tapak piramid lebar
- Kadar kematian tinggi, jangka hayat penduduk rendah,golongan tua yang sedikit/kurang, puncak
piramid tajam.
- Umur-golongan kanak-kanak ramai berbanding dengan golongan dewasa dan tua-cerun piramid
cengkung.
- Nisbah tanggungan tinggi (dewasa-muda)
- Nisbah lelaki-perempuan umur muda dan dewasa hampir seimbang.
- Jantina-perempuan lebih ramai daripada lelaki di peringkat usia 65 tahun ke atas.
ii) Sosioekonomi
- tidak produktif dari segi ekonomi, tidak menyumbang kepada ekonomi
- peningkatan kos perbelanjaan dan pengurusan sokongan warga emas
- Peningkatan bujet kerajaan membayar pencen, KWSP,perkhidmatan kesihatan.
- Kemerosotan nilai murni masyarat-hantar ibu bapa ke rumah kebajikan dan mengabaikan tanggung-jawab.
2. Piramid regresif :
i) Demografi
- Kadar kelahiran rendah, golongan muda sedikit, tapak piramid sempit.
- Kadar kematian rendah, jangka hayat penduduk tinggi, golongan tua yang ramai, puncak piramid
lebar.
- Umur-golongan dewasa ramaiberbanding daripada golongan kanak-kanak-cerun piramid cembung.
- Nisbah tanggungan rendah (dewasa-muda)
- Jantina-perempuan lebih ramai daripada lelaki di peringkat usia 65 tahun ke atas.
ii) Sosioekonomi
- Penggunaan semasa -kekurangan golongan dewasa yang produktif sebagai tenaga kerja pelbagai sektor
ekonomi dan anggota keselamatan polis dan tentera.
- namun pada masa hadapan, apabila golongan muda membesar, aset pelapis tenaga kerja
- Aset membangunkan sumber alam
- Memperluaskan saiz pasaran domestik, barangan keperluan golongan muda dan dewasa.
- Menguatkan pertahanan sesebuah negara,polis, tentera, RELA.
3. Piramid Perantaraan
i) ciri demografi

11. - Berbentuk hampir tegak atau tegak, perbezaan penduduk mengikut kumpulan umur muda, dewasa dan
tua adalah tidak ketara / stabil.
- Kadar kelahiran sangat rendah, golongan muda sangat sedikit, tapak piramid sangatsempit.
- Kadar kematian sangat rendah, golongan tua yang ramai, jangka hayat penduduk tinggi,puncak
piramid lebar.
- Umur-golongan dewasa ramaiberbanding daripada golongan kanak-kanak.
- Jantina-perempuan lebih ramai daripada lelaki di peringkat usia 65 tahun ke atas.
ii) ciri sosioekonomi
- tidak produktif dari segi ekonomi, tidak menyumbang kepada ekonomi
- Peningkatan bekalan tenaga profesional dalam negara,pensyarah, doktor, penyelidik, peguam, hakim,
jurutera, ahli farmasi
- peningkatan kos perbelanjaan dan pengurusan sokongan warga emas
- Peningkatan budjet kerajaan membayar pencen,KWSP,perkhidmatan kesihatan.
- Kemerosotan nilai murni masyarakat-hantar ibu bapa ke rumah kebajikan dan mengabaikan
1.3.6 Penduduk dan
pembangunan
m) Menerangkan Model Peralihan Demografi
i) Tahap 1
 Kadar kelahiran tinggi disebabkan oleh keperluan terhadap tenaga kerja dalam sektor pertanian.
 Kadar kematian juga tinggi disebabkan oleh taraf kesihatan yang rendah dan serangan wabakpenyakit.
 Kadar pertumbuhan semulajadi tahap ini adalah rendah disebabkan peningkatan kadar kelahiran dan
kematian.
 Negara tahap ini sepertiKenya, Sudan, Angola dan lain-lain negara mundur.
ii) Tahap 11
 Kadar kelahiran tinggi disebabkan oleh keperluan terhadap tenaga kerja dalam sektor pertanian dan
ketiadaan amalan perancangan keluarga.
 Kadar kematian rendah disebabkan oleh peningkatan taraf kesihatan,perubatan yang baik dan bekalan
makanan yang cukup.
 Kadar pertumbuhan semulajadi tahap ini adalah tinggi disebabkan peningkatan kadar kelahiran dan
pengurangan kadar kematian.
 Negara tahap ini adalah terdiri daripada negara membangun seperti Thailand, Vietnam, Indonesia
dan lain-lain negara membangun.
iii) Tahap 111
 Kadar kelahiran rendah disebabkan oleh amalan perancangan keluarga, masyarakat yang semakin

12. maju dan ramai golongan wanita yang bekerjaya dan berkahwin lewat.
 Kadar kematian rendah disebabkan oleh kemajuan dalam bidang perubatan sepertipengenalam
vaksin untuk penyakit merbahaya dan peralatan perubatan moden.
 Kadar pertumbuhan semulajadi penduduk adalah rendah disebabkan oleh pengurangan kadar
kelahiran dan kematian.
 Negara yang berada pada tahap ini ialah negara maju seperti Jepun, Britain, Perancis dan
sebagainya
( n ) Menganalisis kaitan di antara pertumbuhan penduduk dengan tahap pembangunan sosioekonomi
antara wilayah dunia atau sesebuah negara.
Tahap 1: Masyarakat pertanian
 Negara yang berada pada tahap ini adalah Negara mundur dan ekonominya berasaskan kepada
pertanian.
 Ekonomi yang berasaskan menyebabkan keperluan terhadap tenaga kerja adalah tinggi yang
menyebabkan kadar kelahiran adalah tinggi.
 Kegiatan pertanian yang berorientasikan buruh menyebabkan pengeluaran makanan terhad dan
penerokaan sumber alam yang terbatas.
 Pengeluaran makanan terhad menyebabkan kebuluran dan meningkatkan kematian.
 Pembangunan sosial rendah melalui kadar kematian tinggi, tahap pendidikan rendah dan kadar
kemiskinan tinggi.
Tahap 11: Peringkat awal perindustrian
 Sumber ekonomi negara berubah dan tidak bergantung sepenuhnya kepada pertanian.
 Sektor perindustrian dan perkhidmatan mula berkembang. Sumber ekonomi telah berkembang
disebabkan peningkatan teknologi membolehkan pembangunan sumber alam meningkat.
 Pendapatan perkapita semakin meningkat, peluang pekerjaan bertambah dan taraf hidup
penduduk meningkat.
 Pembangunan sosial meningkat sepertikemudahan pendidikan, kemudahan kesihatan dan
pembandaran semakin berkembang.
Tahap 111: Peringkat perindustrian.
 Kadar kelahiran dan kematian menurun dan pertumbuhan penduduk hampir sifar.
 Negara yang berada pada tahap ini adalah Negara maju seperti Amerika Syarikat, Perancis,
Jepun dan lain-lain.
 Pendapatan Negara bergantung kepada sektor perindustrian dan perkhidmatan.

13.  Sumber alam dijana dengan berkesan kerana kemajuan teknologi
 Pembangunan sosial tinggi seperti kemajuan kesihatan yang meningkatkan jangka hayat, kemajuan
sistem pendidikan dan kadar celik ICT yang tinggi.
 Masyarakat pada tahap ini bermaklumat dan taraf hidup penduduk yang tinggi.
 Kadar pembandaran adalah tinggi dan sebahagian besar penduduk tinggal di bandar.
Migrasi ( a ) Mengenalpasti jenis dan menghuraikan pola migrasi dalaman negara Malaysia serta migrasi
antarabangsa semasa dari segi :
Jenis migrasi :
i. migrasi dalaman( antara tempat dalam sesebuah negara
ii. migrasi antarabangsa ( melintasi sempadan negara)
Pola migrasi dalaman :
i. arah aliran (dari mana ke mana)
ii. isipadu aliran (jumlah banyak/sedikit)
iii. komposisi aliran
Nota: Migrasi melibatkan migrasi kekal, sementara dan bermusim
i. Arah Aliran Migrasi Dalaman
Migrasi desa - bandar Migrasi bandar - bandar Migrasi bandar – desa
Migrasi desa – desa
ii. Isipadu aliran ( jumlah / bilangan )
Jumlah penghijrah sama ada ramai atau sedikit yang berhijrah dari satu tempat ke satu tempat dalam
sesebuah negara.
iii. Komposisi Aliran ( siapa yang berpindah ? ) Jantina ( jantina mana yang dominan?
Mengapa?) umur ( kumpulan umur mana yang terbanyak?) taraf pendidikan ( kelayakan /
kelulusan migran )
( b ) Menilai faktor yang mempengaruhi migrasi dalaman dan migrasi antarabangsa semasa.
Faktor- faktor yang mempengaruhi migrasidalaman

14. (i) Faktor ekonomi
 Peluang pekerjaan yang luas dalam sektor perindustrian di bandar-bandar besar.
 Penawaran gaji yang tinggi dan kemudahan pembandaran menarik ramai golongan belia berhijrah ke
kawasan bandar.
 Kegiatan ekonomi berasaskan pertanian di kawasan luar bandar menawarkan gaji yang rendah
mendorong belia berhijrah ke bandar.
ii) Faktor sosial
 Kemudahan asas yang lengkap di bandar sepertibekalan air, elektrik dan kemudahan telekomunikasi
mendorong penghijraha ke bandar.
 Pembinaan lebuh raya Utara Selatan, Jalan hubungan Timur Barat dan Lebuh Raya Pantaitimur
meningkatkan ketersampaian penduduk ke bandar.
 Kemudahan pengangkutan sepertibas dan keretapi memudahlan lagi pergerakan penduduk.
 Pusat pengajian tinggi yang terdapat di bandar seperti Universiti Malaya, Universiti Kebangsaan
Malaysia, Universiti Putra Malaysia mendorong pelajar luar bandar berhijrah ke bandar.
 Kemudahan pembandaran seperti kemudahan kesihatan, hiburan, pasar raya,kemudahan
keewangan menarik ramai golongan muda berhijrah ke bandar.
iii) Dasar kerajaan
 Pembangunan wilayah melalui agensi kerajaan seperti KEJORA,KESEDAR,KETENGAH ,JENGKA
dan DARA menyebabkan berlakunya penghijrahan penduduk ke tanah rancangan yang dibuka.
 Pembandaran yang berlaku di pinggir bandar Kuala Lumpur seperti Cheras,Ampang dan Gombak
menyebabkan penghijrahan dari satu bandar ke satu bandar yang lain.
 Kewujudan koridor pembangunan wilayah seperti Koridor Pembangunan Wilayah Timur, Koridor
Pembangunan Wilayah Utara dan Wilayah Iskandar menyebabkan banyak projek pembangunan
berskala besar.
iv) Sumber alam
 Kawasan yang kaya dengan sumber alam seperti bijih timah, petroleum dan gas asli menyediakan
banyak peluang pekerjaan dan menarik ramai penduduk berhijrah.
v) Politik
 peperangan/kekacauan menyebabkan pelarian spt perang di negara-negara Arab
vi) Bencana alam
 kemarau/banjir besar/tsunami
(c) Kesan Migrasi Dalaman Terhadap Kawasan Destinasi

15. KesanPositif
i) Kemajuan ekonomi
 Pertambahan tenaga kerja dalam pelbagai sektor ekonomi sepertipertanian, pembinaan,
perindustrian dan perkhidmatan
 Memajukan sumber di kawasan yang dituju seperti sumber tanah dan sumber mineral.
ii) Kemajuan infrastruktur
 Kemajuan infrastruktur bagi memenuhi keperluan penduduk sepertiperumahan, bekalan air, elektrik,
pengangkutan dan p erhubungan.
 Pembinaan sekolah, hospital dan kawasanrekreasi.
iii) Meningkatkan pasaran barangan
 Pertambahan penduduk di kawasan yang dituju akan meningkatkan pasaran barangan.
 Pertambahan pendapatan penduduk meningkatkan kuasa beli.
iv) Mewujudkan keseimbangan kaum.
 Penghijrahan penduduk Melayu ke bandar-bandar seperti Kuala Lumpur dan Ipoh dapat
mengimbangkan kaum di bandar-bandar tersebut.
v) Proses pembandaran
 Penghijrahan penduduk ke kawasan bandar menyebabkan peningkatan kawasan perumahan,
infrastruktur dan beberapa kemudahan perkhidmatan.
 Pertambahan infrastruktur dan kemudahaan perkhidmatan menyebabkan saiz bandar semakin besar.
vi) Pembauran inovasi
 Perpindahan golongan profesional ke luar bandar selepas bersara menyumbangkan idea kepada
penduduk luar bandar.
Kesan Negatif
i) Kesesakan dibandar
 Kesesakan berlaku kerana pertambahan penduduk menyebabkan pertambahan kediaman, kenderaan
dan jaringan pengangkutan.
 Kesesakan lalu lintas pada waktu puncak pagi dan petang.
ii) Pengangguran meningkat
 Golongan yang berhijrah berpendidikan rendah dan sukar mendapatkan pekerjaan di bandar
 Peluang pekerjaan yang sedikit berbanding pertambahan penduduk di bandar.
iii) Setinggan
 Kekurangan rumah kos rendah dan nilai rumah yang tinggi di bandar menyebabkan munculnya
petempatansetinggan.

16. iv) Masalah sosial
 Kos hidup yang meningkat di bandar mendorong berlakunya kecurian, pelacuran, pecah rumah
,penagihan dadah dan sebagainya.
v) Tekanan terhadap sumber alam
Pertambahan penduduk menyebabkan berlakunya tekanan terhadap sumber tanah.Harga tanah dan rumah
semakin meningkat.
vi) Pencemaran sumber alam
Pertambahan penduduk di bandar-bandar besar menyebabkan berlakunya pencemaran udara, air dan tanah.
Pencemaran air dan udara berlaku disebabkan oleh pembuangan sisa-sisa industri , sampah srap dan
penggunaan kenderaan bermotor.
vii) Kerosakan sumber
Penerokaan tanah untuk pembinaan kawasan perumahan menyebabkan berlakunya kerosakan sumber
seperti tanah runtuh dan kemusnahan sumber hutan.
Kesan Migrasi Dalaman Terhadap Kawasan Asal
Kesan Positif
i) Mengurangkan tekanan terhadap sumber
 Mengurangkan tekanan terhadap sumber tanah untuk pertanian di luar bandar.
 Peluang pekerjaan yang mencukupi di luar bandar disebabkan oleh pengurangan penduduk.
 Pengangguran di luar bandar dikurangkan.
ii) Kuasa beli meningkat
 Penghantaran wang ke desa menyebabkan pendapatan dan tabungan penduduk desa bertambah
 Meningkatkan kualiti hidup penduduk desa disebabkan tabungan yang meningkat
iii) Pemindahan kepakaran/idea
 Golongan profesional yang bersara dari perkhidmatan membawa idea baru begi kegiatan pertanian
dan IKS yang boleh meningkatkan kuantiti dan kualiti hasil.
 Berlaku perubahan sosial, politik dan budaya di kalangan penduduk desa.
Kesan negatif
i) Kekurangan tenaga kerja di luar bandar
 Penghijrahan golongan muda ke bandar menyebabkan kekurangan tenaga kerja di desa.
 Banyak berlaku pembaziran sumber seperti tanah yang tidak diusahakan.
ii) Ketidakseimbangan struktur umur penduduk.

17.  Penghijrahan golongan muda ke kawasan bandar menyebabkan penduduk desa sebahagian
besar terdiri daripada warga tua.
Faktor mempengaruhi migrasi Antarabangsa.
i) Faktor ekonomi
 Terdapat peluang pekerjaan yang banyak di sesebuah negara yang dituju. Contohnya dalam sektor
pertanian dan pembinaan.
 Gaji yang ditawarkan lebih tinggi berbanding dengan negara asal
 Nilai mata wang negara yang dituju lebih tinggi berbanding dengan negara asalmenyebabkan
pendapatan mereka tinggi.
ii) Faktor sosial
 Terdapat pelbagai kemudahan asas , kesihatan, pengangkutan dan perhubungan di Malaysia.
iii) Dasar kerajaan.
 Menggalakkan kemasukan buruh asing untuk memenuhi keperluan tenaga kerja dalam sektor
pembinaan dan perladangan.
 Urusan pengeluaran permit kerja yang lebih mudah
iv) Faktor politik
 Keadaan politik yang stabil di Malaysia menggalakkan kemasukan warga asing ke Malaysia.
 Kehidupan yang lebih selamat dan terjamin yang terdapat di Malaysia.
v) Bencana alam
 Malaysia bebas daripada bencana alam sepertigempa bumi, letusan gunung berapi dan ribut taufan.
 Gempa bumi dan ribut taufan di negara sepertiBangladesh, Filipina dan Indonisia mendorong
penduduknya berhijrah ke Malaysia.
vi) Ketersampaian.
 Negara-negara sepertiThailand, Myanmar dan Indonisia hampir dan bersempadan memudahkan
lagi pergerakan masuk ke Malaysia.
vii) Faktor budaya
 Persamaan adat resam dan budaya, contohnya Malaysia dengan Indonisia.
Keturunan dan persaudaraan Perkahwinan
Kesan-kesan Migrasi Antarabangsa Kesan Positif
i) Pembangunan ekonomi negara.
 Kemasukan migran menyebabkan berlakunya pembangunan ekonomi negara seperti sektor pertanian,

18. pembinaan dan pembuatan.
 Kemasukan golongan profesional dalam sektor perkhidmatan seperti doktor dan pensyarah membawa
kemajuan dalam sektor perkhidmatan.
 Perkembangan ekonomi dalam pelbagai sektor menyebabkan KDNK negara meningkat.
ii) Perluasan pasaran domestik
 Pertambahan penduduk akibat kemasukan warga asing akan meningkatkan pasaran dalam negara.
 Kuasa beli domestik bertambah
 Ekonomi berkembang disebabkan oleh perbelanjaan warga asing.
iii) Pemindahan teknologi
 Pemindahan teknologi berlaku akibat kemasukan tenaga kerja mahir ke Malaysia.
 Contoh teknologi yang dibawa seperti elektronik, automotif, aeroangkasa dan sebagainya.
 Menjimatkan kos penghantaran pekerja ke luar negara.
Kesan Negatif
i) Peningkatan masalah sosial
 Pertambahan masalah jenayah
 Penyebaran wabak penyakit seperti AIDS dan pelacuran
 Kewujudan multi racial
ii) Kewujudan setinggan
 Tidak mampu menyewa disebabkan kadar sewa yang tinggi
 Membina rumah secara haram di atas tanah rezab Pencemaran air dan bau di kawasan setinggan
 Kualiti hidup yang rendah
iii) Persaingan dengan buruh tempatan
 Persaingan berlaku dalam sektor perniagaan, pertanian, pembinaan dan perkhidmatan.
 Kos tenaga kerja asing murah
 Pengangguran penduduk tempatan.
iv) Pengaliran keluar wang negara
 Pengaliran keluar wang negara apabila pendatang asing menghantar wang ke negara asal.
v) Kekurangan kemudahan asas
 Pertambahan pendatang asing meningkatkan permintaan terhadap kemudahan kesihatan dan perumahan.
 Permintaan yang tinggi menyebabkan kemudahan asas yang tidak mencukupi.
1.4.1 Kemahiran Amali (a) Mengira, melukis dan mempersembahkan data migrasi dalaman serta migrasi antarabangsa dalam bentuk

19. jadual, gambar rajah dan peta aliran.
(b) Mentafsirkan jadual, gambar rajah dan peta aliran migrasi.
1.5 Penduduk dan sumber alam
1.5.1 Pengenalan umum komponan
alam sekitar fizikal
(a) Menghuraikan konsep dan jenis sumber alam
 Sumber alam merupakan sumber asli yang terdapat di dalam alam sekitar fizikal yang dihargai dan
bermanfaat bagi manusia.
 Manusia memerlukan sumber alam untuk kehidupan seperti air, udara, makanan, pakaian, perkakas dan
tempat kediaman.
Jenis-jenis sumber alam
 Sumber alam terbahagi kepada dua iaitu sumber alam boleh dibaharui dan sumber alam yang tidak boleh
dibaharui.
 Sumber alam yang tidak boleh dibaharui akan pupus apabila digunakan dan tidak boleh diganti
semula.Contohnya petroleum, gas asli dan arang batu.
 Sumber alam yang boleh dibaharui terbahagi kepada dua iaitu
i. Sumber alam yang berterusan dan tidak akan pupus seperti udara, air, angim, ombak dan solar.
ii. Sumber alam yang boleh diganti setelah digunakan sepertihutan, padang rumput, tanah pertanian,
sumber perikanan dan sumber biomas.
1.5.2 Alam Sekitar Fizikal sebagai
sumber Alam
(b) Mengenalpasti komponan alam sekitar yang meliputi empat sistem, iaitu
i) biosfera ( sistem ekologi )
 Biosfera terdiri daripada semua organisma hidup di bumi. Sistem biosfera bergantung kepada sistem
yang lain seperti atmosfera,litosfera dan hidrosfera bagi membentuk persekitarannya.
 Biosfera terdiri daripada beberapa buah ekosistem. Ekosistem ialah hubungan di natara organisma hidup
dengan alam sekitarnya. Contoh ekosistem seperti hutan, tasik, kolam, hutan bakau dan laut.
ii) litosfera
 Litosfera merupakan kerak bumi yang terdiri daripada batuan, mineral dan tanah.
 Beberapa proses geomorfologi berlaku di dalam sistem litosfera seperti hakisan, luluhawa, tanah runtuh,
pengangkutan dan pemendapan.
iii) hidrosfera
 Hidrosfera merupakan semua air yang terdapat di bumi sepertilautan, tasik, kolam , sungai , paya
dan air bawah tanah.
 Air di bumi boleh wujud dalam tiga bentuk iaitu cecair, pepejal dan gas.

20. iv) atmosfera
 Lapisan udara bumi yang terdiri daripada pelbagai jenis gas dan zarah-zarah bukan gas.
 Lapisan atmosfera melekat pada permukaan bumi dan bergerak bersama-sama dengan bumi
disebabkan tarikan graviti.
 Lapisan atmosfera terdiri daripada beberapa lapisan seperti troposfera, stratosfera,mesosfera dan
termosfera.
 Contoh gas yang terdapat di dalam atmosfera seperti nitrojen 78%, oksigen 21% , gas argon 0.9%,
karbon dioksida 0.03% dan gas-gas lain 0.07%.
 Zarah bukan gas sepertiwap air, debu dan asap.
( c ) menghuraikan hubungkait antara manusia dengan sumber alam dari segi kepentingan sumber alam
kepada manusia.
 manusia memerlukan sumber alam untuk kehidupan dan kemajuan sosioekonomi.
 penerokaan sumber bagi memenuhi keperluan kehidupan dan pembangunan berterusan.
Kepentingan alam sekitar fizikal kepadamanusia.
i) Atmosfera
 Unsur –unsur yang terkandung di dalam atmosfera sepertisuhu, cahaya mataharidan kelembapan
udara.
 Tenaga suria penting untuk aktiviti manusia sepertipengeringan produk IKS, aktiviti pertanian,
perikanan dan pelancongan.
 Hujan penting bagi aktiviti pertanian sepertipenanaman dan pengairan.
 Tiupan angin penting bagi aktiviti pelancongan dan pengangkutan.
ii) Hidrosfera
 Unsur penting hidrosfera ialah lautan, sungai tasik, paya dan air bawah tanah.
 Sungai, laut dan tasik penting sebagaikawasan perikanan kerana kaya dengan pelbagai spesis ikan
 Lautan, sungai dan air bawah tanah sebagai sumber bekalan air kepada manusia, industri dan
akuakultur.
iii) Biosfera
 Terdiri daripada pelbagai jenis spesis flora dan fauna. Biosfera penting bagi manusia untuk
pembalakan, makanan, hasil hutan, perubatan, pelancongan dan sebagainya.
iv) Litosfera
 Contoh unsur yang terdapat di dalam litosfera sepertimineral dan tanah.

21.  Litosfera penting bagi manusia untuk kegiatan seperti perlombongan, pertanian, pelancongan ,
petempatan dan sebagainya.
1.5.3 Daya Tampung Persekitaran
Fizikal
( d ) Menghuraikan konsep daya tampung sumber alam dalam konteks keseimbangan ekosistem
 Keupayaan persekitaran fizikal di sesebuah negara dalam menampung sumber alam yang diperlukan
oleh penduduk di sesebuah kawasan sepertiair permukaan bersih, udara bersih, tanah pertanian,
mineral dan hutan.
Faktor-faktor yang mempengaruhi daya tampung sumber alam.
i. Kuantiti sumber alam
 Negara yang mempunyai sumber alam yang banyak dapat menampung keperluan penduduknya
untuk tempoh yang lama. Contohnya sumber tanah, hutan dan mineral yang banyak
ii) Teknologi
 Penggunaan teknologi moden membolehkan pengeluaran sumber dengan cepat dan dalam kuantiti
yang banyak.Contohnya sumber hutan dan sumber mineral.
 Penggunaan teknologi yang rendah menyebabkan daya tampung sumber alam yang rendah.
iii) Pengurusan sumber
 Pengurusan sumber yang cekap penting bagi mengelakkan pembaziran sumber dan daya tampung
sumber sentiasa berterusan. Contohnya penanaman semula hutan.
iv)Jumlah penduduk
 Jumlah penduduk yang ramai menyebabkan daya tampung sumber alam semakin rendah.Contohnya
sumber tanah.
 Pengawalan pertumbuhan penduduk perlu dilakukan bagi memastikan sumber alam dapat menampung
keperluan penduduk.
( e ) Menjelaskan bagaimana keseimbangan ekosistem dapat menjamin daya tampung sumber alam yang
berterusan (kelestarian Sumber)
 keseimbangan ekosistem dapat dicapai melalui usaha pembangunan berterusan, pemeliharaan
dan pemuliharaan sumber alam, penerokaan dan penggunaan sumber alam yang berhemah, serta
pengurusan sumber yang berkesan.
 Usaha-usaha bagi mewujudkan keseimbangan di antara ekosistem dengan daya tampung sumber alam
melalui;
i) Pemeliharaan

22.  Memelihara alam sekitar dari kerosakan dan kemusnahan dan tidak menunggu proses baik
pulih.Contohnya mengadakan hutan simpan kekal.
ii) Pengurusan yang sistematik
 Pengurusan merupakan proses melindungi, mengawal selia dan pemelihara sumber.
 Pengurusan ekosistem yang sistematik dan berhemah bagi mengekalkan ekosistem.
Contohnya menghadkan pengeluaran sumber yang tidak boleh dibaharui seperti petroleum ,
bijih timah, bijih besi daan sebagainya.
iii) Penggunaan sumber tenaga gantian
 Membangunkan sumber tenaga gantian kepada tenaga fosil sepertitenaga solar, tenaga
biomas, tenaga angin dan tenaga ombak.
 Penggunaan sumber tenaga gantian bagi memastikan daya tampung tenaga fosil yang
berterusan.
iv) Pembangunan lestari
 Pembangunan yang digabungkan dengan pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar.
 Pembangunan yang disertai dengan usaha membaik pulih sumber seperti air,
hutan,tenaga,udara,mineral dan sebagainya.
Kesan Pertumbuhan Penduduk Terhadap Alam Sekitar
i) Pencemaran udara
 Pertambahan gas karbon monoksida dan partikel terampai ( pm10 )kesan daripada pertambahan
kenderaan bermotor dan kilang.
ii) Pencemaran air
 Pencemaran air berlaku kesan pembuangan sisa kumbahan, sisa-sisa industri, baja kimia, racun
serangga dan sampah sarap.
iii) Pencemaran bunyi dan bau
 Pencemaran bau dari tapak pelupusan sampah Pencemaran bunyi dari kenderaan dan
kilang
iv) Peningkatan suhu setempat
 Penebangan hutan menyebabkan berlakunya peningkatan suhu setempat disebabkan pertambahan gas
karbon dioksida dalam udara.
v) Banjir kilat
 Penurapan permukaan bumi mengurangkan proses resapan air ke dalam tanah.
vi) Hakisan tanah dan tanah runtuh
 Penebangan hutan melonggarkan struktur tanah dan mendedahkan permukaan bumi secara langsung

23. kepada hujan
 Pemotongan bukit untuk pembinaan lebuh raya meningkatkan sudut cerun dan mempercepatkan tanah
runtuh.
vii) Gangguan sistem hidrologi
 Penyahutanan mengurangkan proses resapaan dan mengurangkan simpanan air bawahtanah
 Kekurangan air bawah tanah menyebaabkan air di empangan dan sungai semakin berkurangan.
viii) kemusnahan ekosistem
 Penyahutanan menyebabkan berlakunya kemusnahan habitat haiwan.
 Berlaku kepupusan spesis Penghijrahan spesis
(f) mencadangkan pelbagai langkah perundangan dan bukan perundangan bagi mengurangkan masalah
lebihan dan kurangan penduduk serta kekurangaan sumber alam.
Langkah Perundangan
i) Akta Alam Sekitar 1974
 Menghalang kemerosotan alam sekitar dan meningkatkan kualiti alam sekitar
 Agensi yang bertanggungjawab ialah Jabatan Alam Sekitar yang berkuasa menyaman, mengenakan
denda, menyita premis dan mengenakan tindakan mahkamah.
ii) Lain-lain akta
 Akta Perhutanan Negara 1984 untuk mengawal kegiatan pembalakan
 Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974
 Akta Pemuliharaan Tanah 1960 untuk mencegah hakisan tanah.
iii) Tindakan undang cemaran udara
 Memasang alat penapis asap pada cerobong asap kilang dan ekzos kenderaan
 Mengurangkan penggunaan bahan api fosil Membangunkan sumber tenaga gantian Berkongsi
kenderaan
 Menggunakaan pengangkutan awam
 Menggunakan kaedah tebang reput bagi mengelakkan pembakaran secara terbuka.
iv) Mengawal tanah runtuh dan hakisan
 Menanam tanaman tutup bumi
 Membuat sungkupan Membina tembok konkrit
 Mewujudkan sistem perparitan di cerun Membina teres bertangga
 Membina gabion ( batu dalam sangkar dawai )

24. v) Mengawal pencemaran air
 Merawat sisa kumbahan sebelum dilepaskan ke dalam sistem saliran
 Memasang perangkap sampah di dalam sungai Merawat air yang telah tercemar
 Mewujudkan hutan simpan
vi) Mengawal flora dan fauna
 Penanaman semula hutan yang telah ditebang Mengadakan rawatan sivilkultur
Mengadakan penebangan terpilih
vii) Mengurangkan peningkatan suhu
 Penanaman semula hutan
 Membangunkan tenaga mesra alam seperti tenaga solar, hidroelektrik, angin dan biomas.
 Megurangkan pembebasan gas CFC
 Menggunakan pengangkutan awam
viii) Kempen dan pendidikan
 Pendidikan di peringkat sekolah dan IPTA
 Diterapkan melalui mata pelajaran sains dan geografi.
 Kursus berkenaan dengan alam sekitar di IPTA
 Kempen oleh kerajaan dan NGO
 Melalui media cetak dan media elektronik