More Related Content Similar to Thiết kế máy công cụ (20) More from Trung Thanh Nguyen (19) Thiết kế máy công cụ2. CH¦¥NG 1
ThiÕt kÕ ®éng häc m¸y c¾t kim lo¹i
1. Lý thuyÕt vÒ chuçi sè vßng quay
vµ ch¹y dao trong m¸y
2. ThiÕt kÕ truyÒn dÉn hép tèc ®é
3. ThiÕt kÕ truyÒn dÉn hép ch¹y dao
3. 3
Ph©n lo¹i truyÒn dÉn:
TruyÒn dÉn v« cÊp: Cho trÞ sè tèc ®é bÊt kú trong
ph¹m vi biÕn ®æi tèc ®é (hay l-îng ch¹y dao) –
trong m¸y mµi, m¸y CNC.
TruyÒn dÉn ph©n cÊp: M¸y cã mét sè l-îng h÷u
h¹n tèc ®é c¾t hay l-îng ch¹y dao. VÝ dô trªn m¸y
tiÖn T620 cã 23 tèc ®é: tõ 12,5 2000 v/p.
VËn tèc:
D : ®-êng kÝnh chi tiÕt (mm)
n : Sè vßng quay (v/ph)
( / )
1000
Dn
v m ph
1. Lý thuyÕt vÒ chuçi sè vßng quay vµ ch¹y Dao
4. 4
Coi V lµ hµm sè cña biÕn D, tham sè n vÏ ®-îc ®å
thÞ quan hÖ V, n, D:
5. 5
Víi mçi D0 chän ®-îc chÕ ®é c¾t hîp lý theo:
VËt liÖu dao, vËt liÖu ph«i
§é chÝnh x¸c gia c«ng
§iÒu kiÖn gia c«ng
Tõ V0, D0 n0
nhîp lý = n0 Vhîplý = V0
V× truyÒn dÉn ph©n cÊp Vk <V0<Vk+1
Th-êng chän V0 = Vk cã tæn thÊt tèc ®é:
V=V0-Vk (tuyÖt ®èi)
6. 6
Tæn thÊt t-¬ng ®èi:
Tæn thÊt ®ã thay ®æi tuy cã cïng D0
Tæn thÊt lín nhÊt khi: V0 Vk+1:
Mong muèn tæn thÊt cùc ®¹i Vmax = const:
%100.
0
0
V
VV
V k
0 1
0
max
0
lim .100%
k
k
V V
V V
V
V
1
max
1 1
.100% 1k k k
k k
V V V
V const
V V
8. 8
1 1
k k
k k
V n
const
V n
Chuçi sè vßng quay ph¶i lµ mét cÊp sè nh©n, cã
c«ng béi lµ = nk+1/nk
C«ng béi :
Chuçi sè vßng quay lµ cÊp sè nh©n tiÕn: >1
V× Vmax 50%
2501001
1
%%).
V
V
(
k
k
1 2
9. 9
XÐt tr-êng hîp tiÖn chi tiÕt chiÒu dµi L. Cho chÕ
®é c¾t: n(v/ph) vµ S(mm/v)
Thêi gian tiÕn dao S: 1/n(ph)
Thêi gian gia c«ng xong mét chi tiÕt: L/n.S(ph)
Ta l¹i cã: n¨ng suÊt Q = 1/tct (ct/ph)
Q = n.S/L (ct/ph)
Q0 = n0.S/L (ct/ph)
T-¬ng tù ta cã tæn hao n¨ng suÊt:
Sè vßng quay theo cÊp sè nh©n th× tæn hao n¨ng
suÊt cùc ®¹i còng b»ng h»ng sè
const%).
n
n
(Q
k
k
max
1001
1
10. 10
TrÞ sè c«ng béi ®-îc tiªu chuÈn hãa. Tuú theo
tÝnh chÊt sö dông cña mçi lo¹i m¸y mµ ng-êi ta
chän kh¸c nhau.
C¸c nguyªn t¾c thµnh lËp gi¸ trÞ tiªu chuÈn:
Nguyªn t¾c gÊp 10: c¸ch qu·ng x sè h¹ng th×
nx+1=10n1; v× nx+1=n1.x x = 10
Nguyªn t¾c gÊp 2: c¸ch qu·ng y sè h¹ng th×
ny+1=2n1; v× ny+1 = n1.y y =2
yx
210
11. 11
TrÞ sè
B¶ng trÞ sè tiªu chuÈn:
1240
210061 ,min
x
10 y
2
TrÞ sè
=1,06E
Vmax(%)
E x y
1,06
1,12
1,26
1,41
1,58
1,78
2,00
1
2
4
6
8
10
12
40
20
10
20/3
5
4
20/6
12
6
3
2
3/2
-
1
5%
10%
20%
30%
40%
45%
50%
12. 12
Ph¹m vi sö dông c¸c trÞ sè tiªu chuÈn:
= 1,06 Ýt dïng v× chuçi sè dµy ®Æc
= 1,12 dïng cho c¸c m¸y tù ®éng (cÇn
chÕ ®é c¾t chÝnh x¸c, Ýt tæn thÊt n vµ Q)
= 1,26 vµ = 1,41 dïng cho c¸c m¸y v¹n
n¨ng
= 1,58 vµ = 1,78 dïng cho c¸c m¸y cã
tct<tck
= 2 Ýt dïng, cã ý nghÜa trong tÝnh to¸n
nhãm khuyÕch ®¹i trong HT§, hoÆc nhãm gÊp
béi trong HCD
13. 13
TrÞ sè vßng quay tiªu chuÈn c¬ së: (thµnh lËp tõ
= 1,06; n1 = 1(vg/ph); nz = n1. z-1)
1 – 1,06 – 1,12 – 1,18 – 1,25 – 1,32 – 1,41
–
1,5 – 1,6 – 1,7 – 1,8 – 1,9 – 2 – 2,12 – 2,24
–
2,35 – 2,5 – 2,65 – 2,8 – 3 – 3,15 – 3,25 –
3,5 –
3,75 – 4 – 4,25 – 4,5 – 4,75 – 5 –5,3 – 5,6
14. 14
X¸c ®Þnh c¸c gi¸ trÞ vßng quay tiªu chuÈn kh¸c
b»ng c¸ch nh©n c¸c trÞ sè vßng quay tiªu chuÈn
c¬ së víi 10x (x: sè nguyªn ©m hay d-¬ng)
Muèn x¸c ®Þnh chuçi sè vßng quay tiªu chuÈn
c¬ së cã c«ng béi kh¸c: = E
min lÊy c¸ch
qu·ng c¸c trÞ sè n c¸ch nhau E sè h¹ng trong
d·y trªn
VÝ dô:
= 1,26= 1,064 E=4 chuçi sè vßng quay
tiªu chuÈn c¬ së lµ 1 – 1,25 – 1,6 – 2 – 2,5
– 3,35 ...
15. 15
2.1 C«ng dông vµ yªu cÇu cña hép tèc ®é:
Hép tèc ®é truyÒn tèc ®é c¾t cho c¸c chi tiÕt hoÆc
gia c«ng, thiÕt kÕ HT§ ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu
sau:
KÕt cÊu cã tÝnh c«ng nghÖ cao: dÔ gia c«ng, l¾p
r¸p, thay thÕ, söa ch÷a.
Sö dông dÔ dµng.
KÝch th-íc nhá gän, hiÖu suÊt cao, tiÕt kiÖm vËt
liÖu.
Lµm viÖc chÝnh x¸c, an toµn.
2. ThiÕt kÕ truyÒn dÉn hép tèc ®é
16. 16
VÒ mÆt tèc ®é c¾t:
§¶m b¶o kho¶ng tèc ®é c¾t: Vmin Vmax hay
nmin nmax
Ph¹m vi ®iÒu chØnh tèc ®é:
Smin Smax
VÝ dô:
M¸y phay 6H82 cã:
Nmin nmax = 30 1500 vg/ph
Smin Smax = 19 1180 mm/ph
max
min
n
n
R
n
max
min
S
S
R
S
17. 17
VÒ lùc c¾t:
T¸c dông lªn trôc chÝnh cña m¸y, HT§ ph¶i
®¶m b¶o lùc c¾t nµy. Khi gia c«ng c¸c chi tiÕt
kh¸c nhau, yªu cÇu:
18. 18
BR trung gian Z1 cã vÞ trÝ bÊt kú khi ¨n khíp
víi BR Z’
1. Ta sÏ bè trÝ BR Z1 ë vÞ trÝ sao cho
®é vâng y nhá nhÊt.
y = yFc + ybr
y = yFc - ybr
19. 19
VÒ viÖc sö dông m¸y:
§iÒu khiÓn HT§ thùc hiÖn dÔ dµng, an toµn
T¹o ®iÒu kiÖn cho HT§ lµm viÖc víi hiÖu suÊt
cao (gi¶m c¸c cÆp BR quay kh«ng, tr¸nh dïng
c¸c truyÒn dÉn cã hiÖu suÊt thÊp)
C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l-îng HT§:
C«ng suÊt truyÒn dÉn
Giíi h¹n sè vßng quay nmin nmax, c«ng béi
( cµng nhá th× c¸c tèc ®é cµng gÇn nhau)
Møc ®é phøc t¹p vµ hiÖu suÊt cña xÝch truyÒn
Møc ®é ®iÒu khiÓn vµ ®é tin cËy
TÝnh c«ng nghÖ chÕ t¹o c¸c chi tiÕt
20. 20
2.2 Hép tèc ®é dïng b¸nh r¨ng di tr-ît:
2.2.1 Ph-¬ng ¸n kh«ng gian.
n®c n1 nZ, cã Z tèc ®é
Gi¶ sö cã Z cÊp tèc ®é:
Z = p1.p2…pi
pi: sè tû sè truyÒn nhãm truyÒn thø i.
C¸c c¸ch thùc hiÖn c¸c trÞ sè pi kh¸c nhau vµ ho¸n
vÞ chóng cho c¸c ph-¬ng ¸n kh«ng gian kh¸c nhau.
HT§
Cã nhiÒu nhãm truyÒn
21. 21
Pi lµ c¸c sè nguyªn. Chän pi = 2 hoÆc 3 lµ ph-¬ng
¸n tèi -u nhÊt.
§èi víi mét tæng sè cÊp tèc ®é cã nhiÒu ph-¬ng
¸n kh«ng gian.
VÝ dô:
XÐt mét HT§ cã Z = 12.
LËp c¸c ph-¬ng ¸n kh«ng gian cã thÓ:
Z = 3 x 2 x 2
= 2 x 3 x 2
= 2 x 2 x 3
22. 22
•Ph-¬ng ¸n 3 x 2 x 2
Nhãm 1
p1 = 3
Nhãm 2
p2 = 2
Nhãm 3
p3 = 2
n1 – n12
24. 24
Víi Z = 18 cã c¸c ph-¬ng ¸n kh«ng gian:
Z = 3 x 3 x 2 = 3 x 2 x 3 = 2 x 3 x 3
Víi Z = 24 cã c¸c ph-¬ng ¸n:
Z = 3 x 2 x 2 x 2 = 2 x 3 x 2 x 2 = 2 x 2 x 3 x 2
= 2 x 2 x 2 x 3.
(Ph-¬ng ¸n Z= 2 x 3 x 2 x 2 dïng cho m¸y T620)
So s¸nh c¸c ph-¬ng ¸n kh«ng gian: b»ng c¸c tÝnh
to¸n s¬ bé:
Th-êng nh÷ng nhãm truyÒn cã nhiÒu tst ®-îc ®Æt
lªn tr-íc sÏ cho kÝch th-íc nhá gän h¬n (v× trôc I
cã tèc ®é quay lín m«men xo¾n nhá kÝch
th-íc nhá)
25. 25
Tæng sè trôc: Str= i+1
Tæng sè b¸nh r¨ng: Sr= 2(p1.p2....pi)
Th-êng chän s¬ bé chiÒu réng b¸nh r¨ng b»ng
nhau vµ b»ng b
ChiÒu dµi tèi thiÓu c¸c khèi BR:
L2bËc = 4b + 2f vµ L3bËc = 7b + 4f
Chó ý: ë ®©y kh«ng
kÓ ®Õn kho¶ng c¸ch
gi÷a c¸c b¸nh r¨ng
26. 26
LËp b¶ng so s¸nh c¸c ph-¬ng ¸n kh«ng gian:
PAKG
ChØ tiªu
3 x 2 x 2 2 x 3 x 2 2 x 2 x 3
Tæng sè BR 14 14 14
Tæng sè trôc 4 4 4
ChiÒu dµi trôc
Lmin
15b + 8f 15b + 8f 15b + 8f
Sè BR chÞu
M«men xo¾n lín
2 2 3
C¬ cÊu ®Æc biÖt
Lùa chän mét ph-¬ng ¸n kh«ng gian hîp lý
27. 27
2.2.1 Ph-¬ng ¸n thø tù (PA thay ®æi)
Thay ®æi thø tù ¨n khíp cña c¸c BR theo thø
tù nhãm, ta sÏ ph©n tÝch kÕt qu¶ cña sù thay
®æi ®ã ®Ó t×m quy luËt ph©n bè chuçi tû sè
truyÒn u trong tõng nhãm truyÒn.
VÝ dô:
Z = 12, PAKG: 3 x 2 x 2
- Nhãm 1 gåm c¸c tû sè truyÒn: u1, u2, u3
- Nhãm 2 gåm c¸c tû sè truyÒn: u4, u5
- Nhãm 3 gåm c¸c tû sè truyÒn: u6, u7
TrÞ sè vßng quay trôc chÝnh:
28. 28
G¹t: nhãm 1 – nhãm 2 – nhãm 3:
G¹t: Nhãm 3 – nhãm 2 – nhãm 1:
n1 = n0.u1.u4.u6
n2 = n0.u2.u4.u6
n3 = n0.u3.u4.u6
n4 = n0.u1.u5.u6
n5 = n0.u2.u5.u6
n6 = n0.u3.u5.u6
n7 = n0.u1.u4.u7
n8 = n0.u2.u4.u7
n9 = n0.u3.u4.u7
n10 = n0.u1.u5.u7
n11 = n0.u2.u5.u7
n12 = n0.u3.u5.u7
n1 = n0.u1.u4.u6
n2 = n0.u1.u4.u7
n3 = n0.u1.u5.u6
n4 = n0.u1.u5.u7
n5 = n0.u2.u4.u6
n6 = n0.u2.u4.u7
n7 = n0.u2.u5.u6
n8 = n0.u2.u5.u7
n9 = n0.u3.u4.u6
n10 = n0.u3.u4.u7
n11 = n0.u3.u5.u6
n12 = n0.u3.u5.u7
T×m quan hÖ cña tõng nhãm
(l-u ý: n1 n12 lµ cÊp sè nh©n c«ng béi )
29. 29
PATT: I – II – III
Nhãm 1: u1:u2:u3 = n1:n2:n3
mµ n1:n2:n3 = n1:n1:n12 = 1::2 - lµ cÊp sè
nh©n, c«ng béi X víi X = 1.
Nhãm 2: u4:u5 = n1:n4 = 1:3; u4, u5 lµ cÊp sè
nh©n, c«ng béi víi X1 = 3 = p1.
Nhãm 3: u6:u7 = n1:n7 = 1: 6; u6, u7 lµ cÊp sè
nh©n, c«ng béi víi X2 = 6 = 3.2 =p1 p2
Gäi nhãm thay ®æi 1 lµ nhãm c¬ së, c¸c tû sè
truyÒn lµ cÊp sè nh©n X víi X = 1
1X
2X
30. 30
Nhãm thay ®æi 2 lµ nhãm khuÕch ®¹i 1, c¸c tû
sè truyÒn lµ cÊp sè nh©n, c«ng béi víi X1
= p1 – lµ sè tû sè truyÒn nhãm c¬ së.
Nhãm thay ®æi 3 lµ nhãm khuÕch ®¹i 2, c¸c tû
sè truyÒn lµ cÊp sè nh©n, c«ng béi víi
X2 = p1p2, p2 – lµ sè tû sè truyÒn nhãm K§1
Tõ 1 PAKG, cã nhiÒu PATT
Sè PATT = (Sè nhãm truyÒn)!
VÝ dô:
cã 3 nhãm truyÒn
Sè PATT lµ 3! = 3.2.1 = 6
1X
2X
31. 31
PAKG 3 x 2 x 2
PATT I II III
§Æc tÝnh nhãm: [1] [3] [6]
3[1] 2[3] 2[6]
PAKG 3 x 2 x 2
PATT III II I
§Æc tÝnh nhãm: [4] [2] [1]
3[4] 2[2] 2[1]
PAKG 3 x 2 x 2
PATT I III II
§Æc tÝnh nhãm: [1] [6] [3]
3[1] 2[6] 2[3]
PAKG 3 x 2 x 2
PATT II I III
§Æc tÝnh nhãm: [2] [1] [6]
3[2] 2[1] 2[6]
PAKG 3 x 2 x 2
PATT III I II
§Æc tÝnh nhãm: [4] [1] [2]
3[4] 2[1] 2[2]
PAKG 3 x 2 x 2
PATT II III I
§Æc tÝnh nhãm: [2] [6] [1]
3[2] 2[6] 2[1]
32. 32
2.2.3 L-íi kÕt cÊu
S¬ ®å biÓu diÔn c«ng thøc kÕt cÊu vµ ph-¬ng
tr×nh ®iÒu khiÓn
Mçi ®-êng th¼ng ngang biÓu diÔn 1 trôc HT§
Sè ®-êng th¼ng th¼ng ®øng biÓu diÔn sè cÊp
tèc ®é
BiÓu diÔn chuçi n t¨ng theo cÊp sè nh©n, ta vÏ
l-íi kÕt cÊu theo täa ®é logarit vµ ®èi xøng.
(Ta cã: n2 = n1 lgn2 = lgn1+lg
u4:u5 = 1:3 lgu5 = lgu4+3lg)
33. 33
VÝ dô: vÏ l-íi kÕt cÊu cho HT§ cã:
PAKG 3 x 2 x 2
PATT I II III
§Æc tÝnh nhãm: [1] [3] [6]
- Tèc ®é trªn trôc II: nII
1 = n0.u1
nII
2 = n0.u2
nII
3 = n0.u3
u1u2u3
u4u5
III
n0 I
u6u7
IV
n1 n12
II
Trªn trôc III:
nIII = nII. u4
nII. u5
…
34. 34
Theo quy -íc vÏ ®èi xøng n0 n»m chÝnh gi÷a trôc I.
VÏ 3 tia ®Æc tr-ng cho 3 tû sè truyÒn u1, u2, u3 theo c¸c
quy -íc ë trªn. XÐt c¸c tèc ®é trªn trôc II:
nII
1: nII
2: nII
3 = u1: u2: u3 = 1::2 lg nII
3 - lg nII
2 =
lg nII
2 - lg nII
1 = lg. C¸c trôc kh¸c lµm t-¬ng tù.
35. 35
NÕu chän PATT kh¸c sÏ cã sù ph©n bè tèc ®é
trung gian kh¸c nhau:
3 x 2 x 2
III II I
[4] [2] [1]
Mçi PATT cã mét l-íi kÕt cÊu
36. 36
C¸c kh¸i niÖm:
L-îng më l©n cËn
L-îng më lín nhÊt
Chän l-íi kÕt cÊu cÇn ®¶m b¶o: l-îng më, tû sè truyÒn
cña c¸c nhãm thay ®æi tõ tõ, ®Òu ®Æn, trong giíi h¹n cho
phÐp. PA h×nh rÎ qu¹t cho kÝch th-íc hép nhá gän.
3 x 2 x 2
II III I
[2] [6] [1]
37. 37
B¶ng so s¸nh c¸c PATT
Nh-îc ®iÓm cña l-íi kÕt cÊu: kh«ng biÓu diÔn ®-îc tû
sè truyÒn cô thÓ, c¸c trÞ sè vßng quay cô thÓ, nªn kh«ng
tÝnh ®-îc truyÒn dÉn cho hép.
38. 38
2.2.4 §å thÞ vßng quay:
BiÓu diÔn c¸c tû sè truyÒn, c¸c sè vßng quay cô
thÓ
Quy -íc:
Chó ý: C¸c tû sè truyÒn cã sè mò b»ng ®é nghiªng
cña tia (nghiªng mÊy «?)
39. 39
Kh«ng cÇn vÏ ®èi xøng
§¶m b¶o l-îng më l©n cËn
Nªn chän tèc ®é n0 vÒ phÝa tèc ®é cao
Nguyªn t¾c chän tû sè truyÒn:
Gi¶m ®Òu tõ trôc ®Çu tiªn trôc cuèi cïng
Giíi h¹n tû sè truyÒn: 1/4 u 2 Xmax 8
(Xmax = umax/umin = 8)
Sao cho sè vßng quay trôc trung gian cµng cao cµng
tèt.
40. 40
VÉn vÝ dô trªn: ta chän tû sè truyÒn cho:
Nhãm c¬ së: chän u1 = 1/ 2 u2 = 1/ , u3 = 1
(v× u1:u2:u3 = 1: : 2)
Nhãm K§1: u4 = 1/ 2; u5 =
Nhãm K§2: u6 = 1/ 4; u7 = 2. Ta cã §TVQ:
41. 41
Cã thÓ cã nhiÒu ®å thÞ vßng quay kh¸c nhau:
Tr-êng hîp trªn sÏ kh«ng vÏ ®-îc nÕu = 1,41
42. 42
Tr-êng hîp ®èi víi m¸y tiÖn T620 cã Z = 24
(thùc tÕ lµ 23), ng-êi ta chän PAKG:
Z = 2 x 3 x 2 x 2 (Nhãm 1 dïng 2 tû sè truyÒn
®Ó cã thÓ chøa bé ly hîp ma s¸t ®Üa trªn trôc
thø nhÊt).
Vµ PA dïng lµ: 2 x 3 x 2 x 2
I – II – III – IV
[1] [2] [6] [12]
L-îng më lín nhÊt Xmax = 12, v-ît qu¸ gi¸ trÞ
cho phÐp
(v× HT§ nµy cã
Xmax = 1,2612 =16 > 8)
259,1
5,12
2000
123
43. 43
Gi¶i ph¸p: - Thu hÑp l-îng më trïng tèc ®é, ph¶i
t×m c¸ch bï tèc ®é
- Thªm trôc trung gian
XÐt h×nh vÏ:
Víi = 1,26 u = 1/9:
v-ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp
Thªm trôc trung gian,
t¸ch thµnh 2 tû sè truyÒn:
u = 1/3 vµ u = 1/6
9
1
3 3
1 1 1
1,26 2
6 6
1 1 1
1,26 4
• L-íi kÕ cÊu cña PA 2 x 3 x 2 x 2
I – II – III – IV
[1] [2] [6] [12]
Sau khi thu hÑp l-îng më Xmax = 12 Xmax = 6:
44. 44
cã 6 tèc ®é bÞ trïng bï 6 tèc ®é b»ng c¸ch ghÐp
thªm 1 HT§ míi (thùc chÊt thªm 1 cÆp BR u11)
PAKG biÕn h×nh cña T620: Z = Z1 + Z2
Z1 = 2 x 3 x 2 x 2 x 1
Z2 = 2 x 3 x 1
Z = (2 x 3) x [(2 x 2 x 1)+1]
45. 45
Z1 = 2 x 3 x 2 x 2 x 1
[1] [2] [6] [12] [0]
[6]
Z2 = 2 x 3 x 1
[1] [2] [0]
46. 46
Sè cÊp tèc ®é thùc tÕ cßn: (24 - 6) + (6 – 1) = 23
ViÖc ®Ó trïng tèc ®é n18 = 630 vg/ph lµ do chñ ý cña
ng-êi thiÕt kÕ, v× hoµn toµn cã thÓ t¹o ®-îc c¶ 24
tèc ®é khi chän u11 = 3 = 2 (®-êng nÐt ®øt), thùc tÕ
kh«ng dïng víi môc ®Ých tr¸nh ån
Thùc tÕ cßn tuú theo yªu cÇu tèc ®é cao víi ®iÒu
kiÖn kÕt cÊu vµ c«ng nghÖ nªn gi÷a hai ®-êng
truyÒn dÉn cã thÓ bè trÝ trïng tèc ®é. M¸y 16K20 cã
22 tèc ®é, do trïng 2 tèc ®é:
Z1 = 2 x 3 x 2 x 1 x 1
[1] [2] [6] [0] [0]
Z2 = 2 x 3 x 2
[1] [2] [6] [4]
Còng cã thÓ tr¸nh trïng tèc ®é b»ng c¸ch kh«ng
thu hÑp l-îng më cña ®-êng truyÒn thø 2, tøc u11 =
3 = 2
47. 47
§èi víi mét sè m¸y nh- T616 ng-êi ta chia lµm hép
tèc ®é vµ hép trôc chÝnh. Hép trôc chÝnh dïng bé truyÒn ®ai
gi¶m bít sè l-îng BR lµm viÖc ªm
Z=12 = 3 x 2 x 2
6 tèc ®é cña HT§
48. 48
§èi víi m¸y 1A616, cã Z = 24 = 3 x 4 x 2
HT§ HTC
HT§: Z1 + Z2 = 3 x 4 = (2 x 4 x 1) +(1 x 4 x 1)
Z1 = 2 x 4 x 1 x 2
[1] [2] [0] [8]
Z2 = 1 x 4 x 1 x 2
[0] [2] [0] [8]
( = 1,26)
49. 49
Cã 24 tèc ®é, trïng 3 cßn l¹i 21 tèc ®é
Më réng l-îng më Xmax = 8 lªn Xmax = 9 uk®
Chuçi sè c¸ch qu·ng ë tèc ®é thÊp
Do chØ cã 1 ®c¬ nªn kh«ng t¹o ra n01, mµ dïng
chung n02 l-îng më v-ît qu¸ giíi h¹n,
gi¶m n02 n0
50. 50
2.2.5 TÝnh sè r¨ng cña c¸c BR trong mét nhãm truyÒn:
Khi ®· biÕt ®-îc c¸c tû sè truyÒn trong nhãm cÇn t×m
sè r¨ng cho c¸c BR Z1, Z1
’, Z2, Z2
’,… Cã 2 TH x¶y ra:
BiÕt tr-íc kho¶ng c¸ch trôc A: vÝ dô nh- ®· cã s½n mét
vá m¸y,… tÝnh sè r¨ng:
Ch-a biÕt kho¶ng c¸ch trôc A: x¸c ®Þnh sè r¨ng theo
ph-¬ng ph¸p BSCNN:
• C¸c BR n»m trªn 2 trôc song song
• BiÕt tr-íc c¸c tû sè truyÒn, nh- u = 1, u = 1/x, u = x
• Rót gän thµnh c¸c ph©n sè tèi gi¶n
'2
;
1
x x x x
x
A
Z Z u Z
m u
51. 51
1
1
1
;
f
u
g
2
2
2
;
f
u
g
3
3
3
;...
f
u
g
x
x
x
f
u
g
NÕu cïng m«®un, ta cã:
' ' '
1 1 2 2 ... x xZ Z Z Z Z Z Z
MÆt kh¸c:
1
1
1
;
f
u
g
2
2
2
;
f
u
g
3
3
3
;...
f
u
g
x
x
x
f
u
g
'
x x
x
x
x
Z Z Z
f
u
g
Lµ hÖ 2 pt, 3 Èn sè
Gi¶ sö biÕt ®-îc Z '
. ; .x x
x x
x x x x
f g
Z Z Z Z
f g f g
52. 52
Zx vµ Zx
’ ph¶i lµ c¸c sè nguyªn Z.fx vµ Z.gx
ph¶i chia hÕt cho (fx + gx). Do fx/gx ®· tèi gi¶n Z
ph¶i chia hÕt cho (fx + gx):
Tøc lµ: Z = EK, trong ®ã K: BSCNN cña c¸c (fx+gx)
Trong ®ã E lµ sè nguyªn, E Emin, ®Ó sè r¨ng nhá
nhÊt Zmin = 17
-Khi BR nhá nhÊt lµm chñ ®éng:
min
17
.
x x
x
f g
E
f K
Chñ
-Khi BR nhá nhÊt lµm bÞ ®éng:
min
17
.
x x
x
f g
E
g K
BÞ
• Tr-êng hîp c¸c cÆp BR cã Z kh¸c nhau dïng
m«®un kh¸c nhau
• Còng cè thÓ dïng BR dÞch chØnh víi Z = 3
53. 53
• TÝnh sè r¨ng c¸c BR cho tõng nhãm
• Th«ng th-êng Z1 < Z2 < Z3 vµ Z 120
•Tr-êng hîp víi (fx+gx) >120 (kh«ng tèi
gi¶n ®-îc n÷a) chän sao cho:
x
x
x
f
u
g
'
'
x
x
x
f
u
g
' '
120x xf g chÞu sai sè tèc ®é, víi [ ] 10 1 %n
VÝ dô tæng hîp:
ThiÕt kÕ ®éng häc HT§ cã Z = 8, nmin = 160 vg/ph;
= 1,26.
1.X¸c ®Þnh chuçi sè vßng quay tiªu chuÈn:
54. 54
n1 = nmin = 160
n2 = 200
n3 = 250
n4 = 315
n5 = 400
n6 = 500
n7 = 630
n8 = 800
2. Chän ph-¬ng ¸n kh«ng gian:
Z = 2 x 2 x 2
3. Chän ph-¬ng ¸n thø tù: I – II – III
[1] [2] [4]
55. 55
4. L-íi kÕt cÊu vµ ®å thÞ vßng quay:
NÕu chän ®å thÞ vßng quay nh- ph-¬ng ¸n a) trªn
h×nh vÏ sè vßng quay trôc trung gian ch-a cao
vµ tèc ®é t¨ng tèc vµ gi¶m tèc ë trôc cuèi cïng cã
l-îng më nh- nhau.
Do ®ã chän ph-¬ng ¸n b
56. 56
5. TÝnh sè r¨ng c¸c b¸nh r¨ng:
Do ®· chän tû sè truyÒn cho c¸c nhãm (thÓ hiÖn
trªn §TVQ):
1
1
1;
5
4
125
100
25,1
1
26,1
11
21 uu
3 42 2
1 1 1 1 10 5 1
; 1
1,26 1,58 1,6 16 8 1
u u
5 63 3
1 1 1 5
; 1,26
1,26 2 4
u u
• Nhãm I: f1 + g1 = 4 + 5 = 9
f2 + g2 = 1 + 1 = 2
K = 18
min 1
17. 4 5
3 Z 3.18 54
4.18
E
57. 57
• Nhãm II: f3 + g3 = 5 + 8 = 13
f4 + g4 = 1 + 1 = 2
K = 26
min 2
17. 5 8
2 Z 2.26 52
5.26
E
• Nhãm III: f5 + g5 = 1 + 2 = 3
f6 + g6 = 5 + 4 = 9
K = 9
min 3
17. 1 2
6 Z 6.9 54
1.9
E
• Tõ ®ã t×m ®-îc:
'
1 1
4.54
24 30
4 5
Z Z
• C¸c cÆp kh¸c t×m t-¬ng tù. KÕt qu¶:
3 5 61 2 4
' ' ' ' ' '
1 2 3 4 5 6
24 27 20 26 18 30
; ; ; ; ;
30 27 32 26 36 24
Z Z ZZ Z Z
Z Z Z Z Z Z
58. 58
• §iÒn sè r¨ng vµo S§§:
6. Sè vßng quay thùc tÕ:
1 0 1 3 5
24 20 16
. . . 630. . . 157,5
30 32 36
th
n n u u u
2 0 2 3 5
27 20 16
. . . 630. . . 196,875
27 32 36
th
n n u u u
59. 59
3 0 1 4 5
24 26 16
. . . 630. . . 252
30 26 36
th
n n u u u
4 0 2 4 5
27 26 16
. . . 630. . . 315
27 26 36
th
n n u u u
5 0 1 3 6
24 20 30
. . . 630. . . 400
30 32 24
th
n n u u u
6 0 2 3 6
27 20 30
. . . 630. . . 500
27 32 24
th
n n u u u
7 0 1 4 6
24 26 30
. . . 630. . . 630
30 26 24
th
n n u u u
8 0 2 4 6
27 26 30
. . . 630. . . 800
27 26 24
th
n n u u u
60. 60
Sai sè sè vßng quay:
.100%
tc th
i i
i tc
i
n n
n
n
1
160 157,5
.100% 1,56%
160
n
Víi [n] = 10( - 1)%
T-¬ng tù:
n2 = 1,56%; n3 = - 0,8%; n4 = 0;
n5 = 1,56%; n6 = 1,56%; n7 = 0
n8 = 1,56%
BiÓu diÔn sai sè:
61. 61
2.3 Hép tèc ®é dïng ®éng c¬ nhiÒu tèc ®é:
Th«ng th-êng:
720/1440/2880 (3 tèc ®é)
1440/2880 (2 tèc ®é)
Ph¶i coi ®éng c¬ lµ mét nhãm truyÒn
2 tèc ®é = 2
(X 1)
3 tèc ®é = 2
(X 1)
62. 62
MÆc dï lµ nhãm ®Çu, nh-ng kh«ng thÓ chän nã lµm
nhãm c¬ së (X víi X = 1)
§éng c¬ cã Z = 12 = 2 x 3 x 2, cã thÓ dïng víi
=1,26 hoÆc = 1,41
- = 1,41 th× PA duy nhÊt lµ:
- = 1,26 th× sö dông ®-îc PA:
2 x 3 x 2
II III I
[2] [4] [1]
2 x 3 x 2
II I III
[3] [1] [6]
63. 63
3.1 §Æc ®iÓm vµ c¸c yªu cÇu chung vÒ HCD
3.1.1 §Æc ®iÓm:
C«ng suÊt truyÒn dÉn bÐ: 5 10% c«ng suÊt chÝnh
Tèc ®é quay chËm
HCD cho phÐp dïng c¸c bé truyÒn hiÖu suÊt
thÊp: + Trôc vÝt – b¸nh vÝt
+ VÝt me – ®ai èc
- L-íi kÕt cÊu kh«ng cÇn dïng PA h×nh rÎ qu¹t
- Kh«ng nhÊt thiÕt chän nhãm I lµm nhãm c¬ së
- Giíi h¹n tû sè truyÒn: 1/5 u 2,8
3.1.2 Yªu cÇu:
§¶m b¶o giíi h¹n l-îng ch¹y dao Smin Smax
§¶m b¶o sè l-îng ch¹y dao ZS
3. ThiÕt kÕ truyÒn dÉn hép ch¹y dao
64. 64
§¶m b¶o quy luËt ph©n bè l-îng ch¹y dao (th«ng
th-êng lµ cÊp sè nh©n, khi tiÖn ren th× võa theo
cÊp sè nh©n, võa theo cÊp sè céng)
TÝnh chÊt c¸c l-îng ch¹y dao (liªn tôc/gi¸n ®o¹n)
§é chÝnh x¸c tû sè truyÒn (vÝ dô ë m¸y tiÖn: liªn
quan ®Õn ®é chÝnh x¸c b-íc ren)
§¶m b¶o ®é cøng v÷ng cña xÝch truyÒn (kh«ng
dïng ly hîp an toµn, ly hîp siªu viÖt)
3.1.3 C¸c lo¹i hép ch¹y dao: chia HCD lµm 3 nhãm:
1. Hép ch¹y dao th«ng th-êng, ®¶m b¶o cho dao
hoÆc ph«i cã ®-îc 1 tèc ®é di chuyÓn cÇn thiÕt
trong qu¸ tr×nh c¾t (m¸y phay, khoan, doa,…)
65. 65
L-îng ch¹y dao ph©n bè theo quy luËt cÊp sè nh©n
gièng nh- HT§ cho phÐp sai sè vÒ l-îng ch¹y
dao S thiÕt kÕ gièng HT§ (chän PAKG, PATT,
LKC, §TVQ, sè r¨ng, tÝnh S).
Chó ý: L-íi kÕt cÊu kh«ng cÇn dïng PA h×nh rÎ qu¹t
2. Hép ch¹y dao t¹o chuyÓn ®éng kh«ng liªn tôc (gi¸n
®o¹n) dïng trong c¸c m¸y bµo, xäc.
3. Hép ch¹y dao ®¶m b¶o tû sè truyÒn chÝnh x¸c (gi÷a
trôc chÝnh vµ ph«i):
- HCD tiÖn ren
- HCD t¹o ra chuyÓn ®éng bao h×nh (1 vßng dao
K/Z vßng ph«i)
66. 66
3.2 ThiÕt kÕ truyÒn dÉn HCD ®¶m b¶o tû sè truyÒn
chÝnh x¸c (cô thÓ lµ HCD ®Ó tiÖn ren):
Ph-¬ng tr×nh xÝch ®éng tæng qu¸t cña xÝch c¾t ren:
1.iS.tx = tp
C¸c lo¹i ren cÇn c¾t:
p
S
x
t
i
t
Ren quèc tÕ: mm
Ren Anh: Vßng ren/1”
Ren M«®un: mm
Ren Pit: Sè m«®un/1”
67. 67
NÕu b-íc vitme lµ mm vµ c¸c b-íc ren cÇn c¾t:
Quèc tÕ: tp (mm)
M«®un: m (mm)
Anh: 25,4/n (mm)
Pit: 25,4./Dp (mm)
(Dp - §-êng kÝnh pÝt, ®o b»ng sè r¨ng trªn 1 ®v ®-êng kÝnh
cña Br tÝnh b»ng Inch)
§Ó kh«ng cã sai sè: ren cÇn c¾t vµ tx ph¶i cã cïng
mét ®¬n vÞ. M¸y v¹n n¨ng chØ cã mét lo¹i ren
®-îc c¾t ®óng, 3 lo¹i cßn l¹i cã sai sè, nhiÖm vô lµ
ph¶i ®¶m b¶o sai sè b-íc ren < [sai sè b-íc ren]
(sai sè ‰ hoÆc ‰0) ®¶m b¶o sai sè tÝch luü
Kh«ng cã sai sè`
Do lÎ cã sai sè`
Do lÎ cã sai sè`
Do lÎ cã sai sè`
68. 68
C¸c b-íc thiÕt kÕ:
S¾p xÕp b-íc ren thµnh hµng, cét t¹o nhãm c¬ së
vµ nhãm gÊp béi
ThiÕt kÕ truyÒn dÉn nhãm c¬ së
ThiÕt kÕ truyÒn dÉn nhãm gÊp béi
TÝnh ibï, tÝnh sai sè b-íc ren
TÝnh søc bÒn c¸c chi tiÕt trong hép ch¹y dao
Ph-¬ng tr×nh c¾t ren tæng qu¸t:
1.ic®.iS.tx = tp
§Ó chän b-íc ren cÇn c¾t lµ Quèc tÕ, Anh, …, b-íc
ren tr¸i, ph¶i, … ta cã ph-¬ng tr×nh cô thÓ sau:
69. 69
1. ithg. i®/c. itt. ics. igb. tx = tp
Ren th-êng, ren K®¹i
Ren ph¶i, ren tr¸i
B-íc ren: QtÕ, Anh, M«®un, PÝt
Chän b-íc ren cÊp sè céng
Chän b-íc ren cÊp sè nh©n
ThiÕt kÕ HCD dïng c¬ cÊu Nooct«ng/Br di trượt:
tiÖn c¸c b-íc ren tiªu chuÈn sau:
Ren quèc tÕ: tp = 1 12
Ren Anh: n = 24 2
Ren M«®un: m = 0,5 3
Ren Pit: Dp = 96 7
70. 70
12631,5
115,5--
1052,51,25
94,52,25-
8421
73,51,75-
a.S¾p xÕp b-íc ren: (kh«ng trïng, thiÕu tèc ®é)
1,75
2,00
2,25
2,50
-
3
-
1
-
1,25
-
1,5
-
0,5
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
CÊp sè nh©n (nhãm gÊp béi)
CÊpsècéng(nhãmc¬së)
Ren Quèc tÕ Ren M«®un
72. 72
b.ThiÕt kÕ nhãm c¬ së:
Dùng cơ cấu Nooctông:
Z1, Z2,… lµ sè r¨ng cña bé Nooct«ng, ta cã:
- Khi c¾t ren Quèc tÕ:
Z1:Z2:Z3:Z4:Z5:Z6 = 7:8:9:10:11:12
Chó ý: ®Ó kÝch th-íc nhãm truyÒn kh«ng qu¸ lín,
ng-êi ta h¹n chÕ 25 < Zi < 60
Chän: Z1:Z2:Z3:Z4:Z5:Z6 = 28:32:26:40:44:48
- Khi c¾t ren m«®un:
Z1:Z2:Z3:Z4:Z5 = 1,75:2:2,25:2,5:3
Chän: Z1:Z2:Z3:Z4:Z5 = 28:32:36:40:48
73. 73
- Khi c¾t ren Anh:
Z1:Z2:Z3:Z4:Z5:Z6:Z7:Z8 = 13:14:16:18:19:20:22:24
Chän:
Z1:Z2:Z3:Z4:Z5:Z6:Z7:Z8 = 26:28:32:36:38:40:44:48
- Khi c¾t ren Pit:
Z1:Z2:Z3:Z4:Z5:Z6 = 56:64:72:80:88:96
Chän: Z1:Z2:Z3:Z4:Z5:Z6 = 28:32:36:40:44:48
§Ó c¾t ®-îc c¶ 4 lo¹i ren trªn, bé Nooct«ng ph¶i cã
c¸c Br:
Zn = 26,28,32,36,38,40,44,48
74. 74
Tõ c¸c Br cña bé Nooct«ng: chØ ®Ó c¾t ren Anh víi n
= 19, bé Nooct«ng ph¶i thªm Br Z = 38, ®Ó t¨ng
®é cøng v÷ng cho c¬ cÊu Nooct«ng lo¹i bá Br Z=
38.
Bé Nooct«ng chØ cßn:Zn = 26,28,32,36,40,44,48
Ptcbx®:
n
tt gb x p
Z60 42
1. . .i . .i .t t
60 42 28
i®c ibï
VÝ dô: C¾t ren tp=12 bï
48
1.1.1.i . .1.12 12
28
75. 75
Dùng bánh răng di trượt:
211/21/4
1473,51,75
12631,5
115,52,75-
1052,51,25
94,52,25-
8421
Ren quốc tế: tp = 1 14
Viết lại pt cắt ren:
1.ithg. iđc. itt. ics. igb. tx = tp
Chän nhãm tp = 4; 4,5; 5; 5,5, 6;
7 lµm nhãm c¬ së
ithg = 1, iđc = 1, igb = 1, bước vit
me tx và itt chọn trước theo máy
tham khảo
Ví dụ: máy 1A616, tx = 6 mm
Chọn itt = 30/36
p
cs p cs p
t30 36 1
1.1.1. .i .1.6 t i . t
36 6 30 5
cs
4 9 5 11 6 7
i ; ; ; ; ;
5 10 5 10 5 5
76. 76
Chó ý:
- §Ó gi¶m Sè Br di tr-ît dïng ph-¬ng ph¸p dÞch
chØnh r¨ng
- Dïng nhiÒu lo¹i M«®un kh¸c nhau
- ChÊp nhËn Z = 3
- Dùa vµo m¸y cò chän kho¶ng c¸ch trôc thuéc nhãm
c¬ së
- VÝ dô dùa vµo m¸y 1A616, kho¶ng c¸ch t©m
A=78mm
Víi c¸c gi¸ trÞ cña m kh¸c nhau Z kh¸c nhau.
D-íi ®©y lµ b¶ng tÝnh sè r¨ng cña nhãm c¬ së.
2A
Z
m
77. 77
Tû sè truyÒn nhãm c¬ së cs
A
i
B
4
5
9
10
1
1
11
10
6
5
7
5
36
40
39
39
42
35
32
40
42
30
31
31
33
30
35
25
27
30
29
29
35
25
24
30
27
27
30
25
20
25
21
21
22
20
24
20
18
20
20
20
----439
--3,543
---354
---2,7558
---2,5063
---2,2570
--278
1211212199Z
-
35
35
gx+fx
m
78. 78
- Sau khi ®· cã b¶ng nµy chọn các cặp ô cùng
hàng ngang liền nhau có cùng tử (hoặc mẫu) ghép
thành một đôi (có 3 Br) tạo ra 3 tst
- C¸c « lÎ kh«ng ¨n khíp chung.
- Tr-êng hîp sau khi tÝnh to¸n kh«ng cã Br dïng
chung nµo chän l¹i A, itt, tx,… mét lo¹t ics míi, lÆp
l¹i qu¸ tr×nh.
Nhãm c¬ së dïng Br di tr-ît, cã 2 Br chung
80. 80
Ví dụ:
Máy T620 và 1A616: nhóm gấp
bội dùng Br di trượt có 4 TST
igb = 1, ½, ¼, và 1/8, như hình
vẽ a
Máy 1A62: nhóm gấp bội có
igb = 2, 1, ½, ¼. Như trên hình
vẽ b
a)
b)
d. TÝnh ibï
– Tû sè truyÒn cßn l¹i bï vµo xÝch truyÒn ®éng.
– VÝ dô, khi c¾t ren quèc tÕ cã tp = 7,8,9,10,12. Víi
c¸ch chän nhãm C¬ së ®· tr×nh bµy, th× igb = 1.
81. 81
n
tt gb x p
Z60 42
1. . .i . .i .t t
60 42 28
i®c ibï
Ptc®: (dïng c¬ cÊu Nooctong)
Gi¶ sö c¾t tp = 12, lóc nµy Zn = 48. B-íc vÝt me tx = 12.
Ta cã:
bï
48
1.1.1.i . .1.12 12
28
bï
12 28 7
i .
12 48 12
ibï = ic®.itt, chän tr-íc itt = 42/50 bï c®
42
i .i
50
c®
25
i
36
Chó ý: Khi c¾t ren quèc tÕ vµ m«®un, khèi Nooctong
chñ ®éng, khi c¾t ren Anh vµ Pit th× khèi Nooctong lµ bÞ
®éng
82. 82
Cïng víi itt ®ã dïng ®Ó c¾t ren Anh, víi ®-êng
truyÒn kh¸c.
n
cs
Z 25
NÕu coi i .
36 28
igb
thì
cs n
1 28 36
.
i 25 Z
Ptxđ khi cắt ren Anh: gb x
n
60 42 42 28 36 25,4
1. . . . . .i .t
60 42 50 25 Z n
83. 83
Ren Pit vµ ren Anh ®Òu dïng chung mét ®-êng truyÒn,
víi itt kh¸c nhau.
TÝnh sai sè b-íc ren:
- B-íc ren ®-îc c¾t vµ b-íc vÝt me cã cïng hÖ thèng
®o l-êng (nh- cïng lµ ren Quèc tÕ hay ren Anh) vÒ
nguyªn t¾c lµ kh«ng cã sai sè.
- C¸c trÞ sè 25,4 vµ sè ®-îc thay b»ng c¸ ph©n sè
t-¬ng ®-¬ng, ®¶m b¶o sai sè nhá nhÊt.
- Mçi mét lo¹i ren chØ cÇn kiÓm tra mét b-íc, nÕu tho¶
m·n th× c¸c b-íc cßn l¹i sÏ tho¶ m·n.
VÝ dô: C¾t ren Anh cã n = 4
tp = 25,4/n = 25,4/4 = 6,350 mm
- Tõ b¶ng s¾p ren cña ren Anh, Zn = 32, igb=1/2
84. 84
60 42 42 28 36 1
1. . . . . . .12 6,3504 mm
60 42 50 25 32 2
Ptx®:
Sai sè b-íc ren: tp = 6,3504 – 6,350 = 0,004 (mm)
Sai sè b-íc ren ph¶i ®¶m b¶o: ‰, ‰0
85. Ch-¬ng 2
ThiÕt kÕ ®éng lùc häc m¸y c¾t kim lo¹i
1. X¸c ®Þnh chÕ ®é t¶i träng vµ c«ng
suÊt ®éng c¬ ®iÖn
2. TÝnh th©n m¸y
3. §-êng h-íng
86. 86
1. X¸c ®Þnh chÕ ®é t¶I träng vµ c«ng suÊt
®éng c¬ ®iÖn
1.1 ChÕ ®é lµm viÖc giíi h¹n cña m¸y.
ChÕ ®é c¾t gät, chÕ ®é b«i tr¬n lµm l¹nh, an toµn,…
Ph¶i qui ®Þnh chÕ ®é lµm viÖc cña m¸y tr-íc khi
®-a vµo sö dông. X¸c ®Þnh chÕ ®é c¾t gät giíi h¹n
cña m¸y lµm c¬ së tÝnh to¸n ®éng lùc häc m¸y c¾t
kim lo¹i.
C¸c ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chÕ ®é c¾t gät giíi h¹n:
87. 87
1.1.1 ChÕ ®é lµm viÖc cùc ®¹i (chÕ ®é c¾t gät)
- X¸c ®Þnh chiÒu s©u c¾t tmax
- X¸c ®Þnh l-îng ch¹y dao Smax
- Tõ ®ã x¸c ®Þnh giíi h¹n tèc ®é: vmin vmax
- Theo kinh nghiÖm: 3
max maxt C d
- Toµn bé ct m¸y lµm viÖc ë chÕ ®é t¶i träng cùc ®¹i kÝch
th-íc chi tiÕt lín träng l-îng m¸y t¨ng lªn
Hép m¸y to ra
KÕt cÊu m¸y
kh«ng nhá
gän
Lóc nµy:
- Trªn thùc tÕ, Ýt khi c«ng nh©n cho m¸y lµm viÖc ë chÕ ®é cùc
®¹i
- §é cøng v÷ng, ®é bãng, ®é chÝnh x¸c vµ tr×nh ®é tay nghÒ,
kh«ng cho phÐp m¸y lu«n lµm viÖc víi chÕ ®é t¶i träng cùc
®¹i. V× vËy sÏ hîp lý nÕu chän chÕ ®é t¶i träng kh¸c.
88. 88
1.1.2 ChÕ ®é c¾t hîp lý (chÕ ®é c¾t gät tÝnh to¸n –
chÕ ®é t¶i träng giíi h¹n)
- Mxmax khi nmin, Smin
- X¸c ®Þnh ntÝnh, StÝnh theo c«ng thøc:
max max44
gh tÝnh min min n n
min min
n n
n n n n R v× R
n n
Kh«ng tÝnh chÕ ®é c¾t ë Smin, nmin mµ tÝnh ë chÕ ®é
StÝnh, ntÝnh
89. 89
1.1.3 ChÕ ®é c¾t thö:
- ChÕ ®é c¾t thö do ng-êi thiÕt kÕ hay nhµ m¸y chÕ
t¹o m¸y quy ®Þnh
- Lµ c¬ së ®Ó ng-êi thiÕt kÕ tÝnh to¸n søc bÒn c¸c ctm
- Khi thiÕt kÕ m¸y míi ph¶i dùa theo 1 sè m¸y chuÈn
t-¬ng tù vµ chän chÕ ®é c¾t gät thö cña m¸y t-¬ng
tù ®Ó tÝnh ®éng lùc häc cho m¸y.
- ChÕ ®é c¾t thö m¸y v¹n n¨ng th«ng dông (xem phô
lôc).
- VÝ dô:
- M¸y tiÖn: ph«i thÐp C45, 70 x 350, chèng t©m
- Dao 450 – T15K6, n = 400 vg/ph, S = 0,39 mm/vg
t = 5 mm
- L¾p W ®Ó ®o c«ng suÊt. Kq: NC = 6,5 – 7 kW
(th-êng Nc¾t = (0,7 – 0,8)N®/c )
90. 90
1.2 C«ng suÊt ®éng c¬ ®iÖn:
1.2.1 C«ng suÊt truyÒn dÉn chÝnh (xÝch Hép tèc ®é)
- C«ng suÊt ®éng c¬: N®/c = Nc + Nck + Nfô
Trong ®ã: - Nc - C«ng suÊt c¾t
- Nck- C«ng suÊt ch¹y kh«ng
- Nfô- C«ng suÊt phô
Z
C
P .v
N kW
60.102.9,81
C ®/cTh«ng thêng: N 0,7 0,8 N
C
®/c
N
N
hiÖu suÊt chung cña truyÒn dÉn
- C«ng suÊt ch¹y kh«ng: Nck = f(n).
tb
ck m 1 tc6
d
N K . n K n
10
- C«ng suÊt c¾t:
91. 91
- Km – hÖ sè phô thuéc chÊt l-îng chÕ t¹o c¸c chi
tiÕt, ®iÒu kiÖn b«I tr¬n, lÊy Km = 3 6.
- dtb - ®-êng kÝnh trung b×nh cña tÊt c¶ c¸c ngâng
trôc cña m¸y (mm) (khi thiÕt kÕ ®· tÝnh s¬ bé)
- n(vg/ph) – tæng sè vßng quay cña tÊt c¶ c¸c trôc,
trõ trôc chÝnh
- K1 – HÕ sè tæn thÊt c«ng suÊt riªng t¹i trôc chÝnh,
K1 = 1,5 nÕu æ trôc chÝnh lµ l¨n, = 2 nÕu lµ tr-ît
- ntc (vg/ph) – sè vßng quay trôc chÝnh
C«ng suÊt phô:
k
fô ®/c k k
1
N N i 1
- k – hiÖu suÊt c¸c bé truyÒn cïng lo¹i (®ai, br,…)
- ik – sè l-îng c¸c bé truyÒn cïng lo¹i
92. 92
VËy c«ng suÊt ®éng c¬:
C ck
®/c k
k k
1
N N
N
1 i 1
1.2.2 C«ng suÊt truyÒn dÉn ch¹y dao (2 ph-¬ng ph¸p)
a) TÝnh theo tû lÖ c«ng suÊt chÝnh (pp gÇn ®óng)
N®c
CD = K.N®c
chÝnh
§èi víi m¸y phay, c«ng suÊt ch¹y dao c«ng t¸c lµ 0,7
kW. Nh-ng do cã ch¹y dao nhanh nªn CS = 1,7 kW
b) TÝnh theo lùc chay dao cho phÐp (chÝnh x¸c h¬n)
M¸y tiÖn, khoan K = 0,04
M¸y phay K = 0,1 0,15
81,9..10.612
.
N 4
CD
SCD
dc
VQ
Q: lùc ch¹y dao cho phÐp (tra s¸ch)
CD = 0,15 0,2
VS - tèc ®é ch¹y dao
93. 93
2. TÝnh th©n m¸y:
- Trô m¸y, sµ ngang, vá HT§, HCD,… Dïng ®Ó l¾p
c¸c bé phËn cña m¸y m¸y
- Ph¶i ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh khi lµm viÖc: biÕn d¹ng
Ýt, chèng rung ®éng,…
- Cøng v÷ng, ta quan t©m: - uèn f < [f]
- xo¾n < []
- Th-êng chÕ t¹o b»ng gang x¸m: GX15 – 32, GX21 – 40
Cã thÓ b¨ng thÐp ®óc, thÐp hµn, m¸y h¹ng nÆng cã
thÓ lµ bª t«ng cèt thÐp
TiÕt diÖn ngang th©n m¸y
96. 96
• §èi víi m¸y tiÖn, vÞ trÝ cña dao g©y xÊu nhÊt cho hÖ
thèng lµ:
• Pz, Px g©y uèn
• Py g©y xo¾n (thùc tÕ Pz còng g©y xo¾n, nh-ng nhá
nª ®-îc bá qua)
• TÝnh ®é vâng, gãc xoay.
/ 3a l
99. 99
TiÕt diÖn tÝnh to¸n cña
trô ®øng
S¬ ®å t¶i träng cña m¸y
khoan ®øng K125,
P = 750 KG
100. 100
3. §-êng h-íng
3.1 §-êng h-íng tr-ît (sèng tr-ît):
Yªu cÇu:
- §¶m b¶o chÝnh x¸c
- §¶m b¶o ®é chÞu mµi mßn cao: tuæi thä.
®¶m b¶o ¸p suÊt p [p]
Mßn Ýt nhÊt cña mét cÆp chuyÓn ®éng (c¬ khÝ) khi c¬
tÝnh cña chóng kh¸c nhau (vËt liÖu, ®é cøng, ph-¬ng
ph¸p gia c«ng,…)
VÝ dô: B¨ng m¸y ®-îc t«i, bµn m¸y kh«ng ®-îc t«i
C¸c d¹ng: -Kh¶ n¨ng t¶i tèt
-B«i tr¬n dÔ
-Mßn khã ®iÒu chØnh
101. 101
-Lùc t¸c dông vµo mÆt tr-ît
nhá BÒn mßn tèt
-Tù ®iÒu chØnh khe hë
-B«i tr¬n kÐm
Chªm (chØnh khe hë)
Chó ý ®Õn chiÒu lùc Py ®Ó
tr¸nh ph¸ huû chªm
-Chèng lËt tèt
-DÔ gia c«ng
-Kh«ng ®iÒu chØnh ®-îc khi mßn kh«ng
dïng cho c¸c chuyÓn ®éng chÝnh x¸c
103. 103
- VÝ dô:
§èi víi m¸y tiÖn:
DÉn h-íng cho
bµn dao
DÉn h-íng ô ®éng
Chèng lËt
ChuÈn ®Ó söa ch÷a
104. 104
3.2 §-êng h-íng l¨n:
§Æc ®iÓm:
- Ma s¸t nhá
- T¶i träng nhá
Mét sè lo¹i:
a) Lo¹i më b) Lo¹i ®ãng kÝn
105. Ch-¬ng 3
®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ – b«I tr¬n vµ lµm nguéi
1. §iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ
2. B«i tr¬n vµ lµm nguéi
106. 106
1. ®iÒu khiÓn b»ng c¬ khÝ:
1.1 Yªu cÇu vµ chøc n¨ng
1.1.1 Chøc n¨ng:
§ãng më ®éng c¬ ®iÖn
§ãng më truyÒn ®éng chÝnh
§ãng më truyÒn ®éng ch¹y dao
Thay ®æi sè vßng quay vµ l-îng ch¹y dao,
®¶o chiÒu c¸ chuyÓn ®éng
§Þnh vÞ, kÑp chÆt, b«i tr¬n,…
107. 107
1.1.2 Yªu cÇu:
An toµn
- Kho¸ liªn ®éng c¸c c¬ cÊu ®iÒu khiÓn (kh«ng ®ång
thêi ®ãng 2 chuyÓn ®éng)
- §Þnh vÞ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn ë mçi vÞ trÝ cña nã.
H¹n chÕ hµnh tr×nh
§iÒu khiÓn ph¶i nhanh
1.1.3 Ph©n lo¹i:
G¹t ph©n t¸n nhiÒu tay g¹t (g¹t tõng khèi b¸nh
r¨ng
G¹t tËp trung: Dïng mét tay g¹t ®Ó g¹t tÊt c¶ c¸c BR
(P82). Mét tay g¹t g¹t mét vµi khèi BR (T620)
108. 108
1.2 HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¬ khÝ cña m¸y:
Bao gåm 3 côm chñ yÕu sau:
- C¬ cÊu ®iÒu khiÓn: ®Ó ng-êi sd m¸y ®iÒu khiÓn
- C¬ cÊu trung gian
- C¬ cÊu chÊp hµnh: liªn hÖ trùc tiÕp víi c¸c khèi
BR di tr-ît.
G¹t riªng rÏ:
109. 109
G¹t tËp trung: (chó ý ®Õn hµnh trÝnh g¹t)
C¸c tÝnh to¸n cô thÓ khi thÓ khi thiÕt
kÕ:
- X¸c ®Þnh hµnh tr×nh g¹t
- C¸c tÝnh to¸n cô thÓ cho 1 sè
cµng g¹t, cam g¹t ®iÓn h×nh
- LËp b¶ng chu kú g¹t, vÏ ®-êng
khai triÓn cña cam
Ltr = B + f
Lph = B1 + f
110. 110
VÝ dô:
ThiÕt kÕ HT§K ®Ó g¹t 2 khèi BR A vµ B nh- h×nh vÏ:
T-¬ng tù ®èi víi khèi BR 3 bËc
Yªu cÇu: Mét vßng quay cña cam th× ®iÒu khiÓn ®-îc
6 tèc ®é (®iÒu khiÓn khèi A,B).
111. 111
1. Thµnh lËp chu kú g¹t:
C¬ së: dùa vµo l-íi kÕt cÊu,
®å thÞ vßng quay vµ kÕt cÊu
cô thÓ:
PAKG: Z = 3 x 2
I II
[1] [3]
112. 2. Chän c¬ cÊu g¹t:
a)C¬ cÊu cam:
- Cam thïng (Quü ®¹o quÊn lªn 1 h×nh trô)
- Cam ®Üa (Quü ®¹o quÊn lªn 1 h×nh trßn)
112
114. 114
Cam B
Cam B ®-îc thiÕt kÕ t-¬ng tù
Sau khi thiÕt kÕ ®-îc 2 cam, 2
cam sÏ ®-îc l¾p trªn cïng
mét trôc. b
a
Acsimet
L-îng n©ng cña cam:
L
a
b
X .
§èi víi cam thïng?
115. 115
b)§Üa lç:
- Dïng 1 ®Üa lç (chèt ph¶i cã bËc).
- Dïng 2 ®Üa lç
C¬ cÊu ®iÒu khiÓn dïng ®Üa lç M¸y 6M82
VÝ dô:
116. 116
Dïng 1 ®Üa lç:
NÕu kh«ng khuÕch
®¹i hµnh tr×nh g¹t th×
chiÒu dµi c¸c ®o¹n
chèt ph¶i b»ng hµnh
tr×nh g¹t L
VÞ trÝ gi÷a: Kh«ng
¨n khíp
VÞ trÝ bªn ph¶i
VÞ trÝ bªn tr¸i
§Üa lç
118. 118
Hµnh tr×nh g¹t ®-îc khuÕch ®¹i
Z0
Z
0
11
0
.Z
L
L
Z
L
L
Z
Z
L – Hµnh tr×nh c¬ së
L1 – Hµnh tr×nh g¹t
119. 119
Phô lôc1:
T×m sè r¨ng c¸c Br nhãm c¬ së HCD dïng Br di tr-ît:
i
cs '
i
Z a.A
i
Z a.B
Trong
®ã: x x
Z
a ¯ mét sè nguyªn
f g
l
VÝ dô: Z = 78, (fx + gx) = 19 a = 78/19 4
cs
9 4.9 36
i
10 4.10 40
Nếu ô nào không tìm được số a thì ta bỏ trống. Mỗi a
tìm được như vậy, ta tính số răng và điền vào Bảng
Chọn các cặp ô cùng hàng ngang liền nhau có cùng
tử (hoặc mẫu) ghép thành một đôi (có 3 Br) tạo ra
3 TST
120. 120
Phô lôc 2: Tû sè thay cho: 25,4 vµ sè
Tû sè Sai sè
Thùc tÕ = 0
-0,013
+0,046
-0,061
127
25,4
5
1600 40.40
25,4
63 7.9
432 18.24
25,4
17 17
330 11.30
25,4
13 13
121. 121
TT TrÞ sè b»ng c¸c ph©n
sè
Sai sè Chó ý
1 -0,0005 CÇn Br Z = 47 hay Z = 97.
Dïng ®Ó c¾t ren M«®un
khi vÝt me theo hÖ Anh
2 +0,021
3 +0,004 CÇn Br Z = 127, th-êng
dïng ®Ó c¾t ren M«®un
khi vitme lµ Quèc tÕ, hoÆc
c¾t ren Pit khi vitme lµ ren
Quèc tÕ hoÆc ren Anh
4 +0,04 Kh«ng cÇn Br ®Æc biÖt
nµo
5 -0,05 CÇn Br thay thÕ Z = 157
47 127 47.127
.
380 5 4.5.95
12.127
97.5
19.21
127
22
7
157
50
122. 122
Phô lôc 3: ChÕ ®é c¾t gät cùc ®¹i:
Trong ®ã C = 0,7 ®èi víi thÐp.
dmax - ®-êng kÝnh cùc ®¹i cña chi tiÕt gia c«ng
(kh«ng sö dông cho m¸y mµi vµ c¸c m¸y cã c®
chÝnh lµ th¼ng)
3
max maxt C d
min max
1 1
t t
2 4
min max
1 1
S t
5 10
max max
1 1
S t
3 7
v v
vmin
min X y
max max
C
V
t .S
v v
vmax
max X y
min min
C
V
t .S