1. SÂU HẠI CÂY LƯƠNG THỰCSÂU HẠI CÂY LƯƠNG THỰC
Người thực hiện:Người thực hiện:
1.1. Lưu Thị Thảo.Lưu Thị Thảo.
2.2. Nguyễn Thị MậnNguyễn Thị Mận

2. SÂU BỆNH HẠI NGÔ
• Sâu xám.
- Họ: Ngài đêm (Noctuidae).
- Bộ: Cánh vảy (Lepidoptera)
Ở Việt Nam sau xám có mặt ở nhiều nơi và là loài sâu
đa thực. Ngoài hại ngô ra, sâu xám còn phá hại hàng
trăm loại cây khác nhau như các cây đậu đỗ, cà
chua, các loại rau họ Cải, bầu bí, các cây cam quýt ở
vườn ươm…

3. Đ c đi m hình tháiặ ể
• Sâu xám

4. • Trưởng thành: Bướm ngài có thân dài khoảng 16-24mm, màu
nâu tối. Cánh dang rộng 42-54mm. Mép trước của cánh màu
nâu đen, có các chấm nhỏ màu trắng xám. Viền xung quanh
của các vân trên cánh có màu đen. Cánh sau màu trắng tro,
mạch gân màu nâu.
• Trứng: Hình bán cầu. Đỉnh có múi lồi, xung quanh có nhiều
đường sống nổi tỏa từ đỉnh xuống dưới. Trứng mới đẻ có màu
trắng sữa, sau chuyển sang màu hồng, sắp nở có màu tím
sẫm.

5. • Sâu non: Đẫy sức dài 37-47mm màu xám đất hoặc đen
bóng, đầu màu nâu sẫm, vạch lưng có nhiều nốt đen.
• Nhộng: Dài khoảng 18-24mm, màu cánh gián. Cuối bụng
có một đốt gai ngắn.

6. Đặc điểm sinh vật và
quy luật phát sinh gây hại
- Bướm thường vũ hóa vào lúc chập tối, hoạt động về
đêm, mạnh nhất lúc 20-23 giờ.
- Ban ngày ẩn nấp trong các kẽ đất.
- Sau khi vũ hóa vài ngày, bướm giao phối và đẻ trứng.
- Trứng được đẻ phân tán thành ổ từ 1-3 quả trên mặt lá
gần đất hoặc trong kẽ nứt của đất hoặc trên cỏ dại.
- Sức sinh sản của bướm cái phụ thuộc vào điều kiện
dinh dưỡng ăn thêm, trung bình mỗi ngài cái có thể đẻ
trên dưới 1000 trứng.
- Sâu non có 5 tuổi. Khi mới nở sâu non gặm ăn vỏ trứng,
sau vài giờ mới bắt đầu hoạt động.

7. - Sâu tuổi 1 sống ngay trên cây hoặc xung quanh gốc cây
gặm thủng lỗ hoặc khuyết lá.
- Từ tuổi 2 ban ngày sâu sống dưới đất, ban đêm chui lên phá
hại cây.
- Sâu tuổi 2, 3 thường gặm quanh thân cây non hoặc cắn
ngang phiến lá.
- Từ tuổi 4 sâu phá hại mạnh, cắn đứt ngang thân cây non
kéo xuống đất.
- Khi cây đã lớn sâu xám ít khi cắn phá. Sâu non có thể di
chuyển theo đàn từ ruộng này sang ruộng khác khi khan
hiếm thức ăn.
- Sâu non có tính giả chết.
- Sâu non chui xuống đất ở độ sâu 2- 5cm để hóa nhộng.
- Trước khi hóa nhộng sâu non nhả nước bọt nhào với đất để
tạo thành kén

8. Quy luật phát sinh gây hại
- Thời gian sinh trưởng phát dục của sâu phụ thuộc
vào điều kiện dinh dưỡng, nhiệt độ, ẩm độ, đất đai…
- Nhìn chung thời gian phát dục của trưởng thành
trong vụ đông xuân từ 5-11 ngày.
- Thời gian sinh trưởng phát dục của sâu non trong vụ
đông xuân từ 22-63 ngày.
- Nhiệt độ thích hợp 21-26o
C. Khi nhiệt độ trên 29o
C và
dưới 21o
C thì khả năng sinh sản của ngài sẽ giảm.

9. - Độ ẩm đất từ 15-25% là thích hợp. Nếu đất khô quá sẽ làm
trứng không nở được. Ở đất ngập nước, sau 48 giờ sâu
non chết toàn bộ.

10. Biện pháp phòng trừ
- Làm sạch cỏ bờ và trong ruộng, xới xáo vun gốc cho ngô
kịp thời là biện pháp quan trọng để phòng trừ sâu phá
hại ngay từ đầu vụ.
- Gieo ngô đúng thời vụ thích hợp, gieo tập trung. Gieo
ngô muộn vào cuối tháng 12, tháng 1 thường bị sâu phá
hại nặng.
- Bẫy diệt ngài bằng bả chua ngọt.
- Sâu xám thường có nhiều loại ong, ruồi và nấm kí sinh,
có trường hợp sâu non và nhộng bị kí sinh trên 50% do
đó nên hạn chế sử dụng thuốc hóa học. Khi cần thiết chỉ
nên phun vào gốc, mặt đất nơi mật độ sâu cao vào cuối
buổi chiều tối

11. SÂU ĐỤC THÂN NGÔ
- Họ: Ngài sáng ( Pyralidae).
- Bộ: Cánh vảy ( Lepidoptera)
Sâu đục thân ngô phân bố ở tất cả các vùng trồng ngô
ở nước ta. Trên thế giới, sâu đục thân cũng có ở
nhiều nước thuộc các châu khác nhau như Mĩ,
Canađa, Bungari, Triều Tiên, Nhật Bản, Trung Quốc,
Indonexia, Ấn Độ….
Ngoài phá hoại trên cây ngô là chính sâu đục thân ngô
còn gây hại trên 1 số các loại cây trồng khác như
bông, kê, đay….

12. Đ c đi m hình tháiặ ể
• Sâu đ c thân ngôụ

13. • Trưởng thành: Bướm ngài có chiều dài thân 12,5-15mm.
Cánh dang rộng 22-34mm. Cơ thể có màu vàng tươi đến
vàng nhạt ( con cái ) màu nâu đến nâu vàng ( con đực).
Trên cánh có 2 đường vân màu nâu đậm chạy ngang
thành hình gấp khúc.
• Trứng: Đẻ thành ổ xếp liền với nhau như vảy cá, quả trứng
có hình bầu dục dẹt.

14. • Sâu non đẫy sức: dài khoảng 22-28mm, đầu rộng 3-
3.5mm. Thân màu nâu vàng, trên lưng có những vạch màu
nâu mờ chạy dọc theo thân. Trên mảnh lưng của mỗi đốt
có 4 nốt gai lồi màu nâu thẫm nằm ở phía trước và 2 nốt
nhỏ nằm ở phía sau.
• Nhộng: có chiều dài thân từ 15-19mm, rộng 2,5-4,5mm

15. Đặc điểm sinh vật và quy luật phát sinh
gây hại
- Hoạt động nhiều từ chập tối đến nửa đêm.
- Ban ngày ẩn nấp
- Có xu tính dương với ánh sáng và thích mùi vị chua
ngọt.
- Sau vũ hóa 1 ngày giao phối sau đó 1,2 ngày thì đẻ
trứng.
- Thời gian đẻ trứng từ 2-7 ngày hoặc lâu hơn.
- Mỗi bướm cái đẻ 300-500 quả trứng, có khi tới 1000
quả.

16. - Trứng đẻ thành ổ 20-30 quả.
- Thời gian phát dục của trứng kéo dài từ 2,5-10 ngày.
- Sâu non mới nở ăn hết vỏ trứng và chất keo phủ trứng, sau
1 thời gian ngắn bắt đầu phân tán trên lá ngô bằng cách
nhả tơ đu mình nhờ gió chuyển từ cây này sang cây khác .
- Sâu non có 5 tuổi, thời gian phát dục dài ngắn phụ thuộc
vào yếu tố ngoại cảnh khoảng 15-75 ngày.
- Nhộng thường lột trong các đường đục, đầu luôn hướng về
phía lỗ đục, Thời gian phát dục cũng thay đổi theo yếu tố
ngoại cảnh, kéo dài từ 5-27 ngày.

17. • Yếu tố ngoại cảnh có ảnh hưởng rõ rệt đến quy luật phát
sinh, phát triển và gây hại của sâu đục thân ngô:
- Nhiệt độ thích hợp đối với sâu đục thân ngô khoảng 24-
28o
C.
- Khi ẩm độ đạt tới 100% thì tỉ lệ sâu hóa nhộng đạt trên
60%, nếu ẩm độ 55-60% thì tỉ lệ sâu chết lên tới 100%.
- Ở những vùng trồng ngô liên tục nhiều vụ trong năm thì
sâu đục thân ngô có thể xuất hiện 7-8 lứa/năm

18. Biện pháp phòng trừ
- Gieo trồng đúng thời vụ, mỗi vùng nên trồng 1 hoặc
2 vụ ngô chính, không nên gieo trồng liên tiếp, rải
rác quanh năm để tránh sâu có điều kiện gây hại liên
tục nối tiếp nhau.
- Sau khi thu hoạch ngô vụ thu cần xử lí thân ngô vì
sâu non và nhộng tồn tại trong thân ngô 1 thời gian
dài đến 3 tháng sau mới vũ hóa hết.
- Sử dụng giống ngô chống chịu sâu đục thân.

19. • Sử dụng thuốc sumithion 50% với nồng độ 0,1-0,25%, liều
lượng 600-800 lít dung dịch cho 1ha. Cần phun vào lúc
bướm đang đẻ trứng, sâu mới nở để tăng hiệu quả.
• Khi có tỉ lệ trứng bị ong kí sinh cao thì không nên sử dụng
thuốc.