Δράση για τον σχολικό εκφοβισμό στο Γυμνάσιο Διαπολιτισμικής εκπαίδευσης Ανατ. Θεσσαλονίκης και ανάλυση αποτελεσμάτων από ερωτηματολόγια σχετικά με το θέμα 22 - 2-2016

1. ΔΡΑΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ
Στο πλαίσιο των δράσεων για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της σχολικής
κοινότητας σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό, πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας
παράσταση με θέμα το bullying που υφίσταται μαθητής Α από 2 συμμαθητές του, τον Χ
που είναι και ο «νταής» - θύτης και τον συμπορεύομενό του μαθητή Ψ, ο οποίος είναι
ουσιαστικά ακόλουθος του Χ. Σύμφωνα με την πλοκή της παράστασης οι δύο μαθητές
–«θύτες» παίρνουν δια της βίας χρηματικό ποσό από τον μαθητή Α –«θύμα».
Στόχοι της δράσης ήταν:
Α) να έρθουν οι μαθητές του σχολείου μας σε επαφή με το ζήτημα του σχολικού
εκφοβισμού,
Β) να προβληματιστούν σχετικά με τις αιτίες που οδηγούν σε αυτά τα φαινόμενα
σχολικού εκφοβισμού
Γ) να εξετάσουν και να υποθέσουν τις πιθανές αντιδράσεις του θύματος (αν αναφέρει
το γεγονός σε κάποιον ενήλικα ή όχι)
Δ) να εξετάσουν και να υποθέσουν τις πιθανές αντιδράσεις των ενήλικων που
πιθανόν εμπλέκονται (καθηγητές, κηδεμόνες)
Ε) Να παρακολουθήσουν μια θεατρική παράσταση
Διαδικασία
Κατά τη διάρκεια της παράστασης συμμετείχαν και μαθητές του σχολείου μας, οι
οποίοι υποδύθηκαν τους 3 πρωταγωνιστές – μαθητές και έδωσαν στην τροπή του
σεναρίου της παράστασης διαφορετικές εκδοχές από την αρχική (όπως για παράδειγμα, το
ότι ο μαθητής Α-«θύμα», αναφέρει το γεγονός στη μητέρα του, ενώ στην παράσταση το
αποκρύπτει)
Επίσης στο τέλος της παράστασης μαθητές και μαθήτριες υποδύθηκαν και ρόλους
τόσο του διευθυντή του σχολείου στο οποίο έλαβε μέρος το περιστατικό bullying, όσο και
των κηδεμόνων των 3 μαθητών που συμμετείχαν στο περιστατικό, επεκτείνοντας τη
σημασία του περιστατικού και στο οικογενειακό περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια της
σκηνής της συζήτησης διευθυντή – κηδεμόνων, αναδείχθηκε και ο ρόλος του
οικογενειακού περιβάλλοντος αλλά και η αντιμετώπιση εκ μέρους των κηδεμόνων
περιστατικών bullying.

2. Ακολούθησε συζήτηση των παιδιών που παρακολούθησαν την παράσταση, με τους
καθηγητές τους σχετική με το ρόλο του συμπορευόμενου μαθητή Ψ και τις αιτίες που
πιθανώς τον οδήγησαν στο να ακολουθεί και να υπακούει τον μαθητή Χ που είναι και ο
«νταής» - θύτης.
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί πως μία ημέρα πριν την παράσταση είχε
προηγηθεί ενημέρωση των μαθητών του σχολείου μας σχετικά με την παράσταση και οι
μαθητές είχαν απαντήσει ανώνυμα σε ερωτηματολόγια με ερωτήσεις σχετικές με το
σχολικό εκφοβισμό.
Γίνεται στατιστική ανάλυση των απαντήσεων των μαθητών και τα αποτελέσματα
αναφέρονται παρακάτω.
Συμπεράσματα – Προτάσεις
Οι μαθητές μέσα από την κάλυψη και την ασφάλεια του γεγονότος ότι η παράσταση
είναι μη πραγματικό γεγονός, αλλά μία αναπαράσταση, εκφράστηκαν συναισθηματικά
μέσω της ηθοποιίας, αλλά και με μεγαλύτερη άνεση στην συζήτηση που ακολούθησε και
αποκάλυψαν γεγονότα και σκέψεις τους αναφορικά με το bullying. Αυτό δεν είχε συμβεί
σε προηγούμενες σχετικές συζητήσεις που είχαν γίνει, γεγονός που αναδεικνύει ότι πρέπει
να υπάρχουν στο σχολείο και άλλες δράσεις (παραστάσεις, επίσκεψη ειδικών ψυχολόγων,
βιωματικές δράσεις) ώστε να αποκαλυφθούν τόσο γεγονότα, όσο και απόψεις των
μαθητών σχετικά με το bullying.
Στην συγκεκριμένη δράση που έλαβε χώρα στο σχολείο μας δεν έγινε αναφορά
(λόγω περιορισμένου χρόνου) και σε μία άλλη σημαντική διάσταση του bullying, της
θέσης και της αντίδρασης των μαθητών που είναι θεατές σε φαινόμενα bullying.
Επίσης δεν έγινε αναφορά σε ένα άλλο υπόγειο, αλλά εξίσου σημαντικό φαινόμενο
bullying, αυτό του ιντερνετικού εκφοβισμού.
Πρόταση μας λοιπόν είναι να υπάρξουν και κάποιες ακόμα δράσεις που να
στοχεύουν στα δύο προαναφερθέντα ζητήματα.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ
ΔΕΙΓΜΑ
Το δείγμα αποτελείται από 26 μαθητές διαφορετικού επιπέδου γνώσης της ελληνικής
γλώσσας. Τα 14 παιδιά ήταν αγόρια και τα 12 κορίτσια. Το διαφορετικό επίπεδο γνώσης

3. και κατανόησης της ελληνικής γλώσσας ήταν και ο λόγος για τον οποίο παρατηρείται μια
μικρή ασυμφωνία στο σύνολο των απαντήσεων σε κάποιες ερωτήσεις σε σύγκριση με τον
αριθμό των μαθητών, καθώς τα παιδιά δεν απάντησαν σε ορισμένες ερωτήσεις επειδή δεν
τις κατάλαβαν. Από το δείγμα οι 18 μαθητές ήταν παιδιά μεταναστών.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Στην πρώτη ερώτηση «Πόσο σας αρέσει το σχολείο» η πλειοψηφία των μαθητών
απάντησε «Μ’ αρέσει το σχολείο» και «Μ’ αρέσει πολύ το σχολείο». Μια πιθανή
ερμηνεία της απάντησης είναι ότι στο οικογενειακό περιβάλλον των μαθητών μας
υπάρχουν πολλαπλών ειδών προβλήματα, γεγονός που καθιστά το σχολείο ελκυστικό.
Οι κυριότερες από τις υπόλοιπες ερωτήσεις και οι σχετικές απαντήσεις των παιδιών
μπορούν να ομαδοποιηθούν σε 3 κατηγορίες:
1η
Κατηγορία: πόσο συχνά τα παιδιά έχουν γίνει στόχος bullying
2η
Κατηγορία: πόσο συχνά τα παιδιά έχουν συμμετοχή σε περιπτώσεις bullying ως
«θύτες»
3η
Κατηγορία: Ποια ήταν/είναι η αντίδραση των καθηγητών
1η
Κατηγορία: πόσο συχνά τα παιδιά έχουν γίνει στόχος bullying
Από τις απαντήσεις των παιδιών φαίνεται ότι η μεγάλη πλειοψηφία (το 75%) δεν
αντιμετώπισε bullying στο σχολείο. Η πλέον συνηθισμένη περίπτωση bullying ήταν

4. «Κάποιοι μαθητές λένε ψέματα για μένα, διαδίδουν φήμες και προσπαθούν να κάνουν
τους υπόλοιπους να με αντιπαθήσουν» την οποία επικαλέστηκε ποσοστό 30 % των
μαθητών. Η αμέσως επόμενη συνηθισμένη περίπτωση ήταν «Με έβρισαν, με κορόιδεψαν,
με πείραξαν με προσβλητικό σκοπό» με ποσοστό 25%.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται διαγράμματα σχετικά με τις ερωτήσεις
2. Είσαι
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
Αγόρι Κορίτσι

5. 6. Οι άλλοι μαθητές με άφησαν έξω από πράγματα από
πρόθεση, με απέκλεισαν από την παρέα τους ή με αγνόησαν
τελείως
0
5
10
15
20
25
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο μία
ή δύο φορές
2 ή 3 φορές τον
μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
4. Πόσο συχνά πέσατε θύματα bullying στο σχολείο τους
τελευταίους μήνες;
0
5
10
15
20
25
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο
μία ή δύο
φορές
2 ή 3 φορές
τον μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
Πολλές φορές
την εβδομάδα
5. Με έβρισαν, με κορόιδεψαν, με πείραξαν με προσβλητικό
σκοπό
0
5
10
15
20
25
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο
μία ή δύο
φορές
2 ή 3 φορές
τον μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
Πολλές φορές
την εβδομάδα

6. 8. Κάποιοι μαθητές λένε ψέματα για μένα, διαδίδουν φήμες και
προσπαθούν να κάνουν τους υπόλοιπους να με αντιπαθήσουν
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Δεν μου συνέβηκε
τους τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο μία ή
δύο φορές
2 ή 3 φορές τον
μήνα
Περίπου μια φορά
την εβδομάδα
10. Δέχτηκα bullying με άσχημα παρατσούκλια ή σχόλια για τη
φυλή και το χρώμα μου
0
5
10
15
20
25
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο
μία ή δύο
φορές
2 ή 3 φορές
τον μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
Πολλές φορές
την εβδομάδα
11. Δέχτηκα bullying μέσα από μηνύματα, κλήσεις ή εικόνες, ή
άλλους τρόπους στο κινητό μου τηλέφωνο ή μέσω του internet
0
5
10
15
20
25
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο
μία ή δύο
φορές
2 ή 3 φορές
τον μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
Πολλές φορές
την εβδομάδα

7. 2η
Κατηγορία: πόσο συχνά τα παιδιά έχουν συμμετοχή σε περιπτώσεις bullying
ως «θύτες»
Η μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών (85%) απάντησε ότι δεν έχει συμμετάσχει
bullying στο σχολείο. Στην επόμενη ερώτηση όμως «Έχω αποκαλέσει κάποιον μαθητή ή
μαθητές με άσχημα ονόματα, και του έκανα πλάκα, πειράζοντάς τον/την με προσβλητικό
τρόπο» μόνο το 50% απαντά «Δεν έχει συμβεί τους τελευταίους μήνες». Αυτό μας οδηγεί
σε πιθανή εξήγηση ότι οι μαθητές δεν θεωρούν ότι συμμετέχουν σε bullying όταν
αποκαλούν συμμαθητές τους με άσχημα ονόματα ή με προσβλητικό τρόπο. Επίσης η
μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών δηλώνει ότι δεν έχει προβεί σε διαδικτυακό bullying ή σε
bullying μέσω κινητών. Ακολουθούν ορισμένα διαγράμματα για τις απαντήσεις των
παιδιών σε σχετικές ερωτήσεις.
20. Πόσο συχνά πήρατε μέρος σε bullying ενάντια σε κάποιον
μαθητή στο σχολείο τους τελευταίους μήνες
0
5
10
15
20
25
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο
μία ή δύο
φορές
2 ή 3 φορές
τον μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
Πολλές φορές
την εβδομάδα
21. Έχω αποκαλέσει κάποιον μαθητή ή μαθητές με άσχημα
ονόματα, και του έκανα πλάκα, πειράζοντάς τον/την με
προσβλητικό τρόπο
0
2
4
6
8
10
12
14
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο
μία ή δύο
φορές
2 ή 3 φορές
τον μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
Πολλές φορές
την εβδομάδα

8. Τέλος στην ερώτηση «Νομίζετε ότι θα μπορούσατε να πάρετε μέρος σε bullying
ενάντια σε κάποιον μαθητή που δεν συμπαθείτε;» τα 14 παιδιά απάντησαν «Σίγουρα όχι»,
τα 3 απάντησαν «Όχι», 2 απάντησαν «Μάλλον όχι», 4 απάντησαν «Δεν ξέρω» και άλλα 3
παιδιά απάντησαν «Ναι, σίγουρα».
3η
Κατηγορία: Ποια ήταν/είναι η αντίδραση των καθηγητών του σχολείου σε
θέματα bullying
Οι μαθητές στην πλειοψηφία τους (57%) θεωρούν ότι οι καθηγητές προσπαθούν να
σταματήσουν το bullying όταν συμβαίνει. Ποσοστό 30% θεωρεί ότι οι καθηγητές σχεδόν
ποτέ δεν προσπαθούν να σταματήσουν το bullying όταν συμβαίνει, ενώ το υπόλοιπο
ποσοστό θεωρεί ότι οι καθηγητές κάποιες φορές προσπαθούν να σταματήσουν το
bullying.
Τέλος στην ερώτηση «Συνολικά, πόσα πράγματα πιστεύετε ότι έχει κάνει ο
δάσκαλος/ καθηγητής σας για να σταματήσει το bullying στο σχολείο σας τους
τελευταίους μήνες;» ποσοστό 46% απαντά «Πολλά πράγματα», ποσοστό 37% απαντά
«Αρκετά πράγματα», 8% απαντά «Κάποια πράγματα» και οι υπόλοιποι «Μάλλον λίγα ή
τίποτα».
Ακολουθούν διαγράμματα για τις απαντήσεις των μαθητών στις σχετικές ερωτήσεις.
22. Έχω πάρει μέρος σε bullying με άσχημα ή προσβλητικά
μηνύματα, κλήσεις ή φωτογραφίες, ή με άλλους τρόπους μέσω
του κινητού μου τηλεφώνου ή του internet
0
5
10
15
20
25
Δεν μου
συνέβηκε τους
τελευταίους
μήνες
Συνέβη μόνο
μία ή δύο
φορές
2 ή 3 φορές
τον μήνα
Περίπου μια
φορά την
εβδομάδα
Πολλές φορές
την εβδομάδα

9. Τέλος στην ερώτηση «Πως αντιδράτε συνήθως όταν βλέπετε ή μαθαίνετε ότι μαθητές
της ηλικίας σας έχουν πέσει θύματα bullying;» ποσοστό 61% απαντά «Προσπαθώ να
βοηθήσω το θύμα με ένα ή περισσότερους τρόπους» ποσοστό 9% απαντά «Δεν κάνω
τίποτα, αλλά νομίζω ότι θα έπρεπε να βοηθήσω το θύμα» και ποσοστό 30% απαντά «Δεν
έχω ποτέ παρατηρήσει μαθητές στην ηλικία μου να πέφτουν θύματα bullying».
Στη δράση παραβρέθηκαν οι καθηγητές: Ακανθοπούλου Ρόη, Ελευθέρου Αθανάσιος,
Γραμμένος Στ. και Τσαντήλα Μ.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε από τον καθηγητή Γραμμένο Στ. με την
πολύτιμη βοήθεια των καθηγητών Χουρπουλιάδη Ε. και Τσαντήλα Μ.
16. Πόσο συχνά οι καθηγητές ή κάποιος άλλος ενήλικας στο σχολείο
προσπαθεί το σταματήσει όταν κάποιος πέφτει θύμα bullying στο
σχολείο
0
2
4
6
8
10
12
14
Σχεδόν ποτέ Σπάνια Κάποιες φορές Συχνά Τις
περισσότερες
φορές
27. Συνολικά, πόσα πράγματα πιστεύετε ότι έχει κάνει ο δάσκαλος/
καθηγητής σας για να σταματήσει το bullying στο σχολείο σας τους
τελευταίους μήνες
0
2
4
6
8
10
12
Λίγα ή τίποτα Μάλλον λίγα Κάποια
πράγματα
Αρκετά
πράγματα
Πολλά
πράγματα

10. Τέλος στην ερώτηση «Πως αντιδράτε συνήθως όταν βλέπετε ή μαθαίνετε ότι μαθητές
της ηλικίας σας έχουν πέσει θύματα bullying;» ποσοστό 61% απαντά «Προσπαθώ να
βοηθήσω το θύμα με ένα ή περισσότερους τρόπους» ποσοστό 9% απαντά «Δεν κάνω
τίποτα, αλλά νομίζω ότι θα έπρεπε να βοηθήσω το θύμα» και ποσοστό 30% απαντά «Δεν
έχω ποτέ παρατηρήσει μαθητές στην ηλικία μου να πέφτουν θύματα bullying».
Στη δράση παραβρέθηκαν οι καθηγητές: Ακανθοπούλου Ρόη, Ελευθέρου Αθανάσιος,
Γραμμένος Στ. και Τσαντήλα Μ.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε από τον καθηγητή Γραμμένο Στ. με την
πολύτιμη βοήθεια των καθηγητών Χουρπουλιάδη Ε. και Τσαντήλα Μ.
16. Πόσο συχνά οι καθηγητές ή κάποιος άλλος ενήλικας στο σχολείο
προσπαθεί το σταματήσει όταν κάποιος πέφτει θύμα bullying στο
σχολείο
0
2
4
6
8
10
12
14
Σχεδόν ποτέ Σπάνια Κάποιες φορές Συχνά Τις
περισσότερες
φορές
27. Συνολικά, πόσα πράγματα πιστεύετε ότι έχει κάνει ο δάσκαλος/
καθηγητής σας για να σταματήσει το bullying στο σχολείο σας τους
τελευταίους μήνες
0
2
4
6
8
10
12
Λίγα ή τίποτα Μάλλον λίγα Κάποια
πράγματα
Αρκετά
πράγματα
Πολλά
πράγματα