4h ergasia bulling

1. ΧΑΡΊΚΛΕΙΑ ΚΑΠΑΡΟΎ
ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΜΑΝΩΛΆΚΟΥ
ΘΈΜΑ:ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΉ ΒΊΑ
ΟΡΙΣΜΌΣ
Η σχολική βία και ο εκφοβισμός που εκδηλώνεται μεταξύ των μαθητών θεωρείται κοινωνικό
πρόβλημα. Ο όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς για να περιγράψει το φαινόμενο του
σχολικού εκφοβισμού είναι « bullying ». Προέρχεται από το ρήμα « bully » που σημαίνει
«πληγώνω ή τρομοκρατώ ή υποχρεώνω κάποιον με τη βία να κάνει κάτι που δεν
θέλει».Αφορά μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική
και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή και την
πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός
σχολείου.
Αποτελεί φαινόμενο που ενισχύεται από τη λάθος αντιμετώπισή του, καθόσον τα
περισσότερα περιστατικά αποσιωπούνται, διότι θεωρείται ότι στιγματίζουν τους θύτες, τα
θύματα και το κύρος του σχολείου.
Ωστόσο, το φαινόμενο αυτό έχει πολλές και σοβαρές επιπτώσεις, τόσο στη σωματική και
ψυχική υγεία, όσο και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, ενίοτε με επικίνδυνες
συνέπειες και τραγικά αποτελέσματα.

2. ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ
ΕΙΝΑΙ ΘΥΜΑ
1)Μειωμένη διάθεση ή άρνηση να πάει στο σχολείο με πρόσχημα αδιαθεσία.
Αδικαιολόγητες απουσίες.
2)Απροσδόκητη μαθησιακή πτώση που αποτυπώνεται με βαθμούς που πέφτουν.
3)Στα διαλείμματα περνά το χρόνο του γύρω από τους εκπαιδευτικούς και τα γραφεία.
4)Αλλάζει τις διαδρομές από και προς το σχολείο.
5)Τα ρούχα του είναι συχνά κατεστραμμένα.
6)Έχει σημάδια και μελανιές στο σώμα ή άλλες ενδείξεις επίθεσης και αποφεύγει να εξηγήσει πώς
συνέβησαν.
7)Χάνει συχνά τα πράγματά του.
8)Ζητάει συχνά λεφτά.
9)Αρνείται να συμμετέχει σε σχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες
10)Υπάρχουν επίμονες ξαφνικές αλλαγές στη διάθεσή του
11)Παραπονιέται για ψυχοσωματικά προβλήματα.

3. Οι όψεις του σχολικού εκφοβισμού
Ως σχολικός εκφοβισμός ή bullying, όπως συχνά αναφέρεται, ορίζεται η εσκεμμένη και
επαναλαμβανόμενη βία, (σωματική, λεκτική, ψυχολογική), με σκοπό την πρόκληση
σωματικού ή ψυχικού πόνου σε μαθητές, από έναν ή περισσότερους συμμαθητές τους.
Τα περιστατικά αναφέρονται εντός, εκτός του σχολικού πλαισίου ή τα τελευταία χρόνια
ευρέως και μέσω του Διαδικτύου. Πιο συγκεκριμένα, ο εκφοβισμός συμπεριλαμβάνει
σωματική βία, απειλές, εκβιασμούς, διάδοση φημών, σαρκαστικά παρατσούκλια,
αποκλεισμό από σχολικές και κοινωνικές δραστηριότητες, σεξουαλική παρενόχληση,
βιντεοσκόπηση ιδιωτικών στιγμών, κλοπή και καταστροφή αντικειμένων του θύματος.
Τα ποσοστά του σχολικού εκφοβισμού έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια,
ενώ χαρακτηριστικά ένα στα δύο παιδιά αναφέρει ότι κάποια στιγμή στη ζωή του έχει
πέσει θύμα εκφοβισμού. Τα αγόρια συμμετέχουν πιο συχνά στη σωματική βία, σε
αντίθεση με τα κορίτσια που συμμετέχουν συχνότερα στη λεκτική και ψυχολογική βία.

4. ΑΙΤΙΑ
Διαφορετικότητα, οτιδήποτε δηλαδή ξεφεύγει από το μέσο φυσιολογικό μπορεί να μην είναι εύκολα αποδεκτή.
Διαφορές στο χρώμα, την εθνικότητα, τα ευρέως διαδεδομένα πρότυπα ομορφιάς, το νοητικό και
συναισθηματικό επίπεδο ενός ατόμου αποτελούν αντικείμενο χλευασμού όταν δεν υπάρχει παιδεία,
καλλιέργεια σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Τα παιδιά συχνά αντιγράφουν από τους γονείς απαξιωτικές
συμπεριφορές σε άτομα που απλά διαφέρουν.
Συχνά οι ίδιοι οι γονείς, ειδικά των αγοριών προσπαθούν να μάθουν στα παιδιά τους να μην έχουν ευαισθησίες
και να είναι δυνατά, διεκδικητικά και κάποιες φορές επιθετικά.
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών ωθεί τους γονείς προσπαθώντας να εξασφαλίσουν την επιβίωση της
οικογένειας να είναι ουσιαστικά ή συναισθηματικά απόντες από την ανατροφή και τον έλεγχο των παιδιών
τους.
Το Διαδίκτυο, που ευρέως χρησιμοποιείται από την πλειοψηφία των παιδιών, αποτελεί έναν ασφαλή χώρο για
τους θύτες, νιώθοντας ασφάλεια και αυτοπεποίθηση, να εκτονώσουν τα αρνητικά τους συναισθήματα. (cyber
bullying).

5. Χαρακτηριστικά όσων εμπλέκονται σε
σχολικό εκφοβισμό
Θύματα είναι τα παιδιά που ξεφεύγουν από το μέσο όρο είτε στις
επιδόσεις, είτε στην εμφάνιση, είτε στη συμπεριφορά. Συνήθως είναι
παιδιά εσωστρεφή, που απομονώνονται και δεν επικοινωνούν εύκολα
με τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς ή άλλα άτομα του περιβάλλοντός
τους. Θα πρέπει να ανησυχήσουμε αν παρατηρήσουμε αλλαγή στη
διάθεσή τους, τη συμπεριφορά τους, αποφυγή να πάνε σχολείο, να
κάνουν πράγματα που πριν τα ευχαριστούσαν. Επίσης, όταν
παραπονιούνται συχνά για σωματικά ενοχλήματα, πέφτουν οι
σχολικές τους επιδόσεις και δείχνουν συνεχώς φοβισμένα.
Οι θύτες είναι άτομα με μέτριες σχολικές επιδόσεις, χαμηλή
αυτοεκτίμηση, που συχνά μεγαλώνουν σε δυσμενές οικογενειακό
περιβάλλον. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους αντιμετωπίζουν
προσωπικές δυσκολίες, κάτι που φορτίζει αυτά τα παιδιά με αρνητικά
συναισθήματα, όπως θυμό, θλίψη, απογοήτευση. Για το λόγο αυτό, ο
όρος θύτης δεν είναι πάντα ο πιο κατάλληλος για αυτά τα παιδιά.

6. ΣΥΧΝΌΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΎ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΎ ΣΤΗΝ ΧΏΡΑ
ΜΑΣ.
Στην Ελλάδα τα δεδομένα, μέσα από πολλές έρευνες και την πολλών επστημόνων,
έδειξαν ο,τι :
1. Το 10% με 15% των μαθητών πέφτει θύμα σχολικού εκφοβισμού στον σχολικό χώρο.
Ο σχολικός αυτός εκφοβισμός έχει διάφορες μορφές με κυρίαρχη, όμως, αυτή του
λεκτικού εκφοβισμού.
2. Το ποσοστό των μαθητών που ασκούν βία, δηλαδή των θυτών, υπολογίζεται ο,τι
ξεπερνάει το 5%.
3. Όπως αναφέρθηκε και πριν, τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά
σωματικής βίας ενώ τα κορίτσια αντίστοιχα σε περιστατικά λεκτικής βίας.
4. Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά σχολικού
εκφοβισμού, σε αναλογία 3 προς 1.
5. Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας εμφανίζονται περισσότερο στο δημοτικό και στο
γυμνάσιο ενώ στο λύκειο μειώνονται σημαντικά.
6. Οι περισσότεροι μαθητές-θύματα δεν αναφέρουν πουθενά τα περιστατικά εκφοβισμού
τα οποία βιώνουν ενώ οι υπόλοιποι συζητούν για αυτά μόνο με φίλους.
7. Το 63% των μαθητών του Δημοτικού, το 51% του Γυμνασίου και το 36%
του Λυκείου στην Ελλάδα δηλώνουν ότι υπάρχουν συμμαθητές τους που τους
συμπεριφέρονται, ή έχουν συμπεριφερθεί, άσχημα.

7. ΕΠΙΠΤ'ΩΣΕΙΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΉΣ ΒΊΑΣ ΣΕ Ό,ΤΙ ΑΦΟΡΆ ΤΟΝ
ΜΑΘΗΤ'Η-ΘΎΜΑ.
Οι ειδικοί τονίζουν πως η ενδοσχολική βία έχει εξαιρετικά επικύνδυνες
επιπτώσεις για το θύμα, τόσο σε ψυχοπνευματικό όσο και σε σωματικό
επίπεδο. Συγκεκριμένα :
1. Προκαλείται στο παιδί έντονη κατάθλιψη,τάσεις αυτοκτονίας,οι οποιες υπάρχει
κίνδυνος να τα ακολουθήσουν εως και την ενήλικη ζωή.
2. Το παιδί αποκτά αίσθημα ανασφάλειας, το οποιο υπονομεύει την προσωπική
ζωή και δράση του σε όλα τα επίπεδα. Το ίδιο χάνει την αυτοπεποίθησή του
και κρατάει μια ιδιαίτερα μειωτική στάση απέναντι στον εαυτό του.
3. Νιώθει, επίσης, συνέχεια άγχος και φόβο. Κλείνεται στον εαυτό του, γίνεται
εσωστρεφές, αφού νιώθει πως οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αρνητική
άποψη γι' αυτόν.
4. Το παιδί-θύμα συνήθως χάνει το ενδιαφέρον του σε ό,τι αφορά τις σχολικές
δραστηριότητες, η εκπαιδευτική απόδοσή του μειώνεται ενώ το ίδιο σταματά
να είναι δραστήριο μέσα και έξω από το σχολείο.

8. ΕΠΙΠΤΏΣΕΙΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΉΣ ΒΊΑΣ ΣΕ Ό,ΤΙ ΑΦΟΡΆ
ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΉ-ΘΎΤΗ.
Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο μαθητής-θύτης ζημειώνει
πρώτα από όλα τον ίδιο του τον εαυτό καθώς πράτει
οποιαδήποτε μορφή σχολικού εκφοβισμού. Συγκεκριμένα :
1. Τα παιδιά, που ασκούν σχολικό εκφοβισμό, αντιμετωπίζουν σοβαρό
κίνδυνο να απομακρυνθούν από το σχολείο, να διακόψουν την σχολική
φοίτηση και να εξελιχθούν σε ενήλικες με προβλήματα αντικοινωνικής
και παραβατικής συμπεριφοράς.
2. Επίσης τα ίδια παρουσιάζουν και πτώση σε ό,τι αφορά την σχολική τους
απόδοση, η οποία αποτυπώνεται με βαθμούς που πέφτουν. Η επίπτωση αυτή
οφείλεται στο γεγονός πως δεν διαθέτουν χρόνο για να αφοσιωθούν στα
σχολικά μαθήματά τους καθώς έχουν μπλέξει πιθανόν με κακές παρέες και το
μόνο που σκέφτονται και επιδιώκουν είναι η άσκηση βίας.
3. Καταφεύγουν πολλές φορές στα ναρκωτικά και το αλκοόλ προσπαθώντας να
ξεχάσουν, αφού και αυτοί αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα εντός και εκτός
σχολείου.
4. Χάνουν την ευκαιρία για δημιουργία ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων
καθώς με την συμπεριφορά τους απωθούν τον κοινωνικό κύκλο γύρω τους.

9. Η ΣΤΆΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑΣ ΑΠΈΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΠΑΙΔΊ-
ΘΎΜΑ/ΤΡΌΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗΣ.

Η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην αναγνώριση όσο και στην εξάλειψη τέτοιων
περιστατικών. Το θύμα έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (χαμηλή
αυτοεκτίμηση,αδυναμία επίλυσης προβλημάτων,καταθληπτικά στοιχεία κλπ.) τα οποία τον
κάνουν να ξεχωρίζει. Όταν,λοιπόν,ο γονιός αντιληφθεί την κατάσταση επιβάλεται να
δράσει ως εξής :

1. Θα πρέπει κατά κύριο λόγο να αποφεύγουν τις παρορμητικές συμπεριφορές και την
έντονη ομιλία.

2. Θα πρέπει να υπενθυμίζουν στο παιδί τους ότι δεν ευθύνεται αυτό για ό,τι συμβαίνει.

3. Θα πρέπει να συζητούν με το παιδί, να το συμβουλεύουν και να το καθοδηγούν.

4. Θα πρέπει να υπενθυμίζουν στο παιδί πως είναι δίπλα του για να το υποστηρίζουν.

5.Θα πρέπει να ενημερώσουν τον Διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου για την
όλη κατάσταση.

6.Οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να συμβουλευτούν ειδικούς ψυχικής υγείας, οι οποίοι
μπορούν να δώσουν κατάλληλες λύσεις.

7. Φυσικά οι γονείς θα πρέπει συνέχεια να παραμένουν ήρεμοι και να μην αγχώνουν το
παιδί αλλά να παρακολουθούν την εξέλιξη του.

10. ΓΕΝΙΚΟΊ ΤΡΌΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΎ
ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΎ.

1. Στα πλαίσια της πρόληψης έχουν εφαρμοστεί κάποια προγράμματα κατά της
ενδοσχολικής βίας (π.χ. Νορβηγικό μοντέλο Dan Olweus, φιλανδικό μοντέλο
KIVAKOULOU,στην Ελλάδα το πρόγραμμα της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. <<Stop στην
ενδοσχολική βία>> κ.α.)
2. Σε επίπεδο σχολείου :
∎ Σύνταξη Σχολικής Επιτροπής ενάντια στον εκφοβισμό.
∎Σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στην βία : δικαιώματα-υποχρεώσεις-
κανόνες για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας
∎Αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου
∎Ευαισθητοποίηση,ενημέρωση και συνεργασία καθηγητών-γονέων-μαθητών πάνω στο
θέμα του σχολικού εκφοβισμού
3. Μια καλή ιδέα είναι και η οργάνωση ομιλιών και σεμιναρίων για την ενημέρωση τόσο
των εκπαιδευτικών όσο και των γονιών.
4. Ειδικοί ψυχολόγοι θα πρέπει να υπάρχουν σε κάθε σχολείο για προσφορά βοήθειας
όχι μόνο στο θύμα αλλά και στον θύτη.
5. Οι καθηγητές και οι μαθητές θα πρέπει να έχουν συνεχή επικοινωνία και να
αναφέρουν οποιοδήποτε περιστατικό.

11. Οι συνέπειες της ενδοσχολικής βίας στα παιδιά είναι
σοβαρές και καθοριστικής για την ψυχοκοινωνική τους
ανάπτυξη και εξέλιξη. Γι' αυτό τον λόγο τόσο η
συστηματική πρόληψη αλλά και αντιμετώπιση του
φαινομένου αυτού είναι απαραίτητη.

Κάποιες υηρεσίες που μπορύν να βοηθήσουν
είναι οι εξής:
Συμβουλευτική τηλεφωνική γραμμή άμεσης
βοήθειας- 801 801 1177
Κέντρα διάγνωσης, αξιολόγησης και
υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.) Υπουργείου Παιδείας
Ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες δήμων

12. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΎΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΉ ΣΑΣ.
ΚΑΙ ΥΠΕΝΘΥΜΊΖΟΥΜΕ ΠΩΣ ΌΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΈΧΟΥΝ ΑΠΌΛΥΤΟ
ΔΙΚΑΊΩΜΑ ΝΑ ΒΡΊΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΈΝΑ ΣΧΟΛΙΚΌ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ ΜΕ
ΑΣΦΆΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΓΆΠΗ.
ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΆ ΌΛΟΙ ΟΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΕΊΜΑΣΤΕ ΊΣΟΙ ΚΑΙ ΈΧΟΥΜΕ ΤΑ
ΊΔΙΑ ΔΙΚΑΙΏΜΑΤΑ.ΓΙ΄ΑΥΤΌ ΚΑΜΊΑ ΜΟΡΦΉ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΎ ΔΕΝ
ΧΩΡΆΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΊΑ ΠΡΟΌΔΟΥ ΚΑΙ ΕΞΈΛΙΞΗΣ.