1. ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ
Τίτλος: Εκφοβιστική συμπεριφορά (3.2)
1. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΑΥΤΟΥ
2. ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: 3.2 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ
ΣΧΕΣΕΩΝ
3. ΤΑΞΗ: Δ’
4. ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ: Οι μαθητές:
-Να αντιλαμβάνονται την εκφοβιστική συμπεριφορά, να την αναγνωρίζουν και να
αντιστέκονται σε αυτήν.
-Να συλλέγουν στοιχεία για την ύπαρξη εκφοβιστικής συμπεριφοράς στο σχολείο
(π.χ μορφές, χώροι, συχνότητα).
-Να εισηγούνται λύσεις για αντιμετώπιση του φαινομένου της εκφοβιστικής
συμπεριφοράς στο σχολείο.
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1:
Γίνεται συζήτηση με τα παιδιά για την εκφοβιστική συμπεριφορά. Αναλύονται
τρία βασικά της στοιχεία:
Η εκφοβιστική συμπεριφορά:
• Είναι σκόπιμα επώδυνη και επικίνδυνη – μπορεί να γίνεται με
λέξεις ή με ενέργειες
• Επαναλαμβάνεται – δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό
• Είναι δύσκολο να προστατεύσεις τον εαυτό σου ενάντια σε
αυτή τη συμπεριφορά.
Για να κατανοήσουν καλύτερα οι μαθητές κάποιες μορφές εκφοβιστικής
συμπεριφοράς και τις επιπτώσεις της στα συναισθήματα μπορεί να κληθούν
να κάνουν με υπόδυση ρόλων κάποια περιστατικά εκφοβιστικής
συμπεριφοράς.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δώσει σενάριο σε ζευγάρι μαθητών που βγαίνουν
έξω από την τάξη ώστε να συνεννοηθούν πώς να το αναπαραστήσουν. Οι
μαθητές το παρουσιάζουν και ακολουθεί συζήτηση για το ποιο παιδί ασκούσε
εκφοβιστική συμπεριφορά, τι μπορεί να την προκάλεσε, ποιες επιπτώσεις
μπορούσε να έχει στα συναισθήματα του παιδιού που τη δέχτηκε... Η ίδια
©Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

2. δραστηριότητα μπορεί να γίνει πιο οργανωμένα με τυπωμένα σενάρια που
δίνονται σε μικρές ομάδες μαθητών για να τα παρουσιάσουν με υπόδυση
ρόλων.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2:
Αφού τα παιδιά αντιληφθούν τι είναι η εκφοβιστική συμπεριφορά δίνονται σε
αυτά έντυπα με δηλώσεις για να γράψουν τη γνώμη τους. Μπορεί τα παιδιά
να κάθονται σε κύκλο και με συγκεκριμένο σύνθημα να αλλάζουν με κυκλική
φορά τις δηλώσεις. Η κάθε δήλωση περνά από μπροστά τους και ο κάθε ένας
να συμπληρώνει σε αυτή (να βάζει ν στο κουτάκι και να γράφει από κάτω τη
γνώμη του).
ΔΕΙΓΜΑ ΕΝΤΥΠΟΥ
Η εκφοβιστική συμπεριφορά:
• Είναι σκόπιμα επώδυνη και επικίνδυνη – μπορεί να γίνεται με
λέξεις ή με ενέργειες
• Επαναλαμβάνεται – δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό
• Είναι δύσκολο να προστατεύσεις τον εαυτό σου ενάντια σε
αυτή τη συμπεριφορά.
ΔΗΛΩΣΗ
Η εκφοβιστική συμπεριφορά που θα δεχθεί κάποιος στο σχολείο
μπορεί να επηρεάσει όλη του τη ζωή.
Βάλτε ν στο κουτάκι που σας εκφράζει:
Συμφωνώ απόλυτα
Συμφωνώ
Δεν είμαι σίγουρος
Διαφωνώ
©Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

3. Διαφωνώ απόλυτα
Σχόλιο που θέλω να κάνω:
-----------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------
Άλλες δηλώσεις που μπορούν να περιληφθούν στα έντυπα:
Τα παιδιά μπορούν να εκφοβίζουν τους ενήλικες
Με το να πω σε κάποιον ότι με εκφοβίζουν / βρίζουν μπορώ να το
σταματήσω.
Όταν κάποιος αποκαλεί μια συμμαθήτριά του «αγοροκόριτσο» είναι
μορφή λεκτικής βίας.
Το να μάθεις να χειρίζεται την εκφοβιστική συμπεριφορά είναι το
ίδιο σημαντικό όπως το να μάθεις Επιστήμη ή Μαθηματικά.
Όλα τα παιδιά πρέπει να ξέρουν τι να κάνουν αν κάποιος τους
ασκήσει λεκτική ή σωματική βία στο σχολείο.
Τα κορίτσια είναι χειρότερα από τα αγόρια στο να εκφοβίζουν
συμμαθητές / συμμαθήτριές τους.
Υπάρχουν κάποιοι χώροι στο σχολείο όπου μπορείς πιο εύκολα να
πέσεις θύμα βίας.
Πρέπει πάντα να αναφέρεις περιστατικά που κάποιος σε έχει
βρίσει/ εκφοβίσει / κτυπήσει.
©Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

4. Αν ένας συμμαθητής μας έχει πέσει θύμα εκφοβισμού, ξέρει πού
να απευθυνθεί για βοήθεια.
Ο εκφοβισμός δεν είναι πρόβλημα στο σχολείο μας.
Νομίζω ότι αν κάποιος με εκφοβίσει πρέπει να τον κτυπήσω.
Ο εκφοβισμός συχνά γίνεται στο δρόμο για το σχολείο.
Τα παιδιά που εκφοβίζουν τους άλλους με τα λόγια ή τις ενέργειές
τους συχνά έχουν προβλήματα τα ίδια.
Το σχολείο πρέπει να βοηθά αυτούς που ασκούν εκφοβίζουν τους
άλλους.
Ο εκφοβισμός στο δημοτικό σχολείο είναι διαφορετικός από τον
εκφοβισμό στο γυμνάσιο.
Δεν μπορείς να σταματήσεις τον εκφοβισμό - Είναι απλώς μέρος
της ζωής.
Η σωματική βία είναι ο χειρότερος τρόπος εκφοβισμού.
Αν είσαι ψηλός και σωματώδης είναι πιο εύκολο να υπερασπιστείς
τον εαυτό σου.
Με την ολοκλήρωση της δραστηριότητας, ο εκπαιδευτικός συλλέγει τα έντυπα.
Τα μελετά ο ίδιος και σε επόμενο μάθημα παρουσιάζει τις απόψεις των
μαθητών. Μπορεί ακόμα να μοιράσει τα έντυπα στα παιδιά πίσω και να τα
καλεί να διαβάσουν τα λεκτικά σχόλια ώστε να ακολουθήσει συζήτηση με την
ολομέλεια της τάξης.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3:
©Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

5. Στόχος: Να επισημανθούν χώροι στο σχολείο όπου εφαρμόζεται
εκφοβιστική συμπεριφορά ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.
Δίνεται σε μεγέθυνση το σχεδιάγραμμα των χώρων του σχολείου σε 2-3
αντίγραφα. Περνά από το κάθε παιδί για να σημειώσει πάνω με χρωματιστή
κουκκίδα τους χώρους που θεωρεί πιο επικίνδυνους για πέσει θύμα
εκφοβισμού. Τα σχεδιαγράμματα αναρτώνται και γίνεται συζήτηση για το τι
μπορεί να γίνει σε αυτούς τους χώρους ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος.
- Να υπάρχουν εφημερεύοντες καθηγητές.
- Να δημιουργηθεί μια ομάδα μαθητών που να βοηθούν εκ περιτροπής
στην επιτήρηση των χώρων.
- Να απαγορευθεί η χρήση κάποιων χώρων που δεν μπορούν να
επιτηρούνται κ.ά.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4:
Στόχος: Τα παιδιά να εισηγηθούν λύσεις για να αντιμετωπιστεί το
φαινόμενο της εκφοβιστικής συμπεριφοράς στο σχολείο τους
Δίνονται στα παιδιά αυτοκόλλητα χαρτάκια. Το κάθε παιδί γράφει ανώνυμα
μια μορφή εκφοβισμού (λεκτικού ή σωματικού) που έχει υπόψη του / που έχει
δεχθεί στο σχολείο και τα κολλούν στον πίνακα. Ο εκπαιδευτικός διαβάζει τα
χαρτάκια, συνοψίζει και σχολιάζει τα είδη εκφοβισμού που παρατηρήθηκαν.
Στη συνέχεια, τα παιδιά εργάζονται σε τετράδες. Το κάθε παιδί παίρνει δύο
αποτυπώματα ποδιών. Σε αυτά αναγράφει τι πρέπει να γίνει για να
περιοριστεί η εκφοβιστική συμπεριφορά (π.χ. να ενημερώνονται οι γονείς, να
επιβάλλονται αυστηρές τιμωρίες, να υπάρχει αυστηρή επιτήρηση). Στη
συνέχεια, σχεδιάζεται ένα μονοπάτι «λύσης». Τα παιδιά παρουσιάζουν τι
έγραψαν στα αποτυπώματα και τα τοποθετούν στο μονοπάτι. Τα οκτώ
αποτυπώματα μπαίνουν σε σειρά προτεραιότητας (τι θα γίνει στην αρχή, τι
μετά, τι στο τέλος). Ακολουθεί συζήτηση για την εφαρμοσιμότητα και την
αποτελεσματικότητα των τρόπων που πρότειναν τα παιδιά. Γίνεται
ανακεφαλαίωσή τους και καταγράφονται στην ολομέλεια πλέον οι τρόποι που
συμφωνήθηκαν.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5:
Στόχος: Να γνωστοποιηθεί σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς η
πολιτική του σχολείου
Είναι πολύ σημαντικό τα μηνύματα της μηδενικής ανοχής της λεκτικής και
σωματικής εκφοβιστικής συμπεριφοράς να μεταφερθούν προς όλους. Το
συμβούλιο των μαθητών σε συνεργασία με τους γονείς και τους καθηγητές
©Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

6. γράφουν μηνύματα που να δείχνουν την πολιτική του σχολείου σε σχέση με
την εκφοβιστική συμπεριφορά (π.χ. «Στο σχολείο αυτό μιλάμε όλοι ευγενικά ο
ένας στον άλλο», «αν νομίζεις ότι κάποιος σε έχει προσβάλει ανάφερέ το»).
Τα μηνύματα αυτά αναγράφονται σε πινακίδες και τοποθετούνται στους
κοινόχρηστους χώρους του σχολείου. Ακόμη, η πολιτική του σχολείου
κοινοποιείται προς τους γονείς και τους μαθητές με επιστολή.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6:
Στόχος: Να αντιληφθούν τα παιδιά ότι η εκφοβιστική συμπεριφορά
προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα σε αυτόν που τη δέχεται.
Δίνεται στο κάθε παιδί το σχέδιο μιας κλειδαριάς, ενός κλειδιού και ενός
σύννεφου. Στην κλειδαριά γράφουν ένα παράδειγμα εκφοβιστικής
συμπεριφοράς που είδαν ή δέχθηκαν τα ίδια (π.χ. «είσαι βλάκας»). Στο
σύννεφο γράφουν τα συναισθήματα που μπορεί να προκάλεσε αυτή η
εκφοβιστική συμπεριφορά στο παιδί που τη δέχθηκε. Στο κλειδί, τέλος, τα
παιδιά καλούνται να γράψουν μια λύση που προτείνουν ώστε να διαλυθεί το
«σύννεφο» του αρνητικού συναισθήματος και να «ανοίξει» η κλειδαριά του
εκφοβισμού (π.χ. μοιράζομαι το συναίσθημα με κάποιο φίλο μου, κάνω καλές
σκέψεις για τον εαυτό μου).
Τα παιδιά κόβουν τα τρία σχήματα και τα βάζουν με σειρά (κλειδί, κλειδαριά,
σύννεφο). Αναρτώνται στον πίνακα και όλοι διαβάζουν τις γνώμες των άλλων
ή ακολουθεί συζήτηση σε δυάδες / ομάδες πριν γίνει συζήτηση στην
ολομέλεια. Ο εκπαιδευτικός δίδει μηνύματα όπως «τα δυσάρεστα
συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν ένα άτομο που δέχθηκε εκφοβιστική
συμπεριφορά να κάνει πράξεις που αλλιώς δε θα έκανε, σαν τι;»
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 7:
Στόχος: Να αντιληφθούν τα παιδιά ότι η λεκτική βία προκαλεί
δυσάρεστα συναισθήματα σε αυτόν που τη δέχεται
Τα παιδιά φτιάχνουν ένα σήμα «πόνου» ώστε να δουν τα άσχημα γεγονότα
που τους συμβαίνουν σε μια μέρα. Σχεδιάζουν ένα σήμα που αναπαριστά τα
συναισθήματά τους (μια καρδιά, ένα τρίγωνο). Πάνω σε αυτό γράφουν ένα
σχετικό σύνθημα όπως «Είμαι ευαίσθητος!», «Θυμηθείτε τα συναισθήματά
μου», «Φερθείτε μου με προσοχή»). Τα παιδιά φορούν το σήμα τους για μια
ολόκληρη μέρα. Κάθε φορά που κάποιος τους λέει κάτι άσχημο κόβουν ένα
κομματάκι από το σήμα «πόνου». Στο τέλος της ημέρας λένε πόσο σήμα
απέμεινε και γιατί (ποια γεγονότα τους πλήγωσαν.
©Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

7. ONOMA: Άντρη Λοϊζίδου
©Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού